PRIMAVERDI ZESDE jaargang. 2009 - no 1
Verdihuisblad
Column
Met het oog op morgen “Buiten is het 30 graden, binnen zit voor u…”. Vermaard begin van een radioprogramma en wel een aardige aanvangszin voor de column leek me zo. ‘Binnen’ betekent voor veel van onze cliënten even tot rust komen, een dak boven het hoofd, een paar eigen vierkante meter, aandacht, begeleiding, enige structuur en/of gewoon even geen prikkels, maar veiligheid en rust. Toch is het zeker geen Luilekkerland. Ze moeten direct met begeleiders hard aan de slag om stappen te zetten naar een vervolg, hoe dat er ook uit zal gaan zien. Dat kan extreem moeilijk zijn. Zeker als ze met (tijdelijke) beperkingen te maken hebt als gevolg van hun psychische gesteldheid, financiële of woonproblemen, eenzaamheid of andere belemmeringen. Bovendien is de hulp slechts kort beschikbaar. Tenminste als ze geluk hebben, omdat er velen zijn die helaas niet eens binnen komen, simpelweg omdat er geen plaats of begeleidingscapaciteit is. Dan is het toch fantastisch als de media berichten over “Verdihuis zicht heeft op tonnen”? Ook als die tonnen wellicht pas in 2012 komen? Maar dan blijken de enige tonnen waar het Verdihuis voorlopig zicht op heeft, de vaten te zijn die als opslag op het terrein van de buren liggen. Wat financiële middelen betreft, blijkt juist het tegendeel in 2009 aan de orde. Sterk verminderde baten door het wegvallen van bijdragen binnen de AWBZ, gevolgen van CAO-afspraken en het uitblijven van compensaties voor indexeringen elders. Het zal gevolgen gaan hebben dit jaar en daarnaast zal het aantal mensen dat we kunnen bedienen, minder gaan worden. Er zullen waarschijnlijk meer mensen buiten moeten blijven, dan dat we ‘binnen’ kunnen helpen. Los van de zomerse 30 graden, betekent het dat we ons met het oog op morgen en het zweet op de rug buigen over mogelijkheden die ons overblijven om dan toch tenminste nog het volume van de afgelopen jaren te kunnen blijven aanbieden. Han Kremers Directeur
Pagina 1 | Primaverdi
Verdere krimp in capaciteit niet uit te sluiten
2008, Verdihuis kan helft hulpzoekers niet helpen Het afgelopen jaar kende een forse stijging van hulpaanvragen bij een gelijkblijvende capaciteit. Daardoor hoorde helaas een fors aantal mensen “nee” op hun vraag om opvang. Dat liep eind 2008 op tot maar liefst 52% ! Toch heeft het Verdihuis zich verder toegelegd op het zoveel mogelijk opnemen van cliënten die een eerste opvang verzochten.
formeel geen instelling voor Vrouwenopvang, maar wordt steeds vaker benaderd met opvangverzoeken. Zelfs door instellingen die wel specifiek voor vrouwenopvang bestemd zijn.
Deze schrijnende situatie was reden om de noodklok te luiden en het was prettig om dan te merken dat er oor en oog was voor de forse kloof tussen aanwezige mogelijkheden en de behoefte in de maatschappij. Dat resulteerde uiteindelijk eind 2008 in een toezegging dat er tijdelijk noodcapaciteit kon worden geactiveerd om de enorme toestroom enigszins te pareren. In 2009 zal deze noodcapaciteit operationeel zijn. De grote druk op de voordeur (Crisisopvang) kwam deels voort uit het enorme aantal vrouwen (vaak met kinderen) dat een beroep deed op onze organisatie. Het Verdihuis is Kerngegevens 2008
Het is weinig zinvol een formele houding aan te nemen en door te verwijzen naar elders, wetende dat daar geen plek is. Zeker als er kinderen in het spel zijn, zoeken onze medewerkers naar alle mogelijkheden om toch een leefbare en veilige oplossing te vinden. Wel is er zo sprake van een deels oneigenlijk gebruik van een Maatschappelijke Opvang-instelling, die zelf al de reguliere aanvragen niet kan honoreren. Laat staan dat er gelden beschikbaar zijn in Brabant Noordoost voor een goede opvang van deze vrouwen met kinderen. Verder bestuurlijk overleg tussen centrumgemeenten over dit thema is zeer gewenst. Financieel was de situatie niet anders dan andere jaren. De beschikbare middelen bleven ongeveer gelijk, terwijl ➤
Stichting Maatschappelijke Opvang Brabant Noordoost Verdihuis 2008
Thema Data/gegevens Aantal aanmeldingen 1870 Aantal opnamen 593 Aantal medewerkers 90 Bezettingspercentage Crisisopvang 108% Aantal fte 59 Man-Vrouwverhouding personeel 30% - 70% Ziekteverzuimpercentage 6% Activiteiten 13
Extra
AWBZ-activiteiten 3 Omzet (omvang begroting) 3.5 miljoen Omvang regio 14 gemeenten
Ondersteunende begeleiding, Verblijf.
Excl. inval/uitzendkrachten
Passantenverblijf, Crisisopvang, Sociaal Pension, Begeleid Wonen, Ambulante Woonbegeleiding, Doorstroom, Preventieve Woonbegeleiding, Begeleid Wonen Plus, Woonopvang, Bemoeizorg, Arbeidsreïntegratie, Crisisopvang jongeren, Zwerfjongerenopvang, Telefonische achterwacht voor AMW
Oss-Uden-Veghel-Cuijk-Boxmeer-Lith-Bernheze-MaasdonkSint Oedenrode-Boekel-Mill-Sint Anthonis-Grave-Landerd Een totaal vormend van 86 kernen.
de instelling wel extra kosten had om aan de verdergaande externe eisen rond registraties, kwaliteit, arbo, ICT en P&O te kunnen voldoen. Dat vroeg extra investeringen die met moeite konden worden opgebracht. De komende jaren zijn dit soort investeringen echter niet meer mogelijk, als de inkomsten op eenzelfde niveau blijven. Dan zal een lichte krimp in capaciteitsplekken, samen met andere bezuinigingen onvermijdelijk zijn. Terwijl de voorzieningen nu al op het niveau ‘sober maar nog wel humaan’ zit. Een dergelijke verschraling staat haaks op de groeiende behoefte, maar gezien het ontbreken van compensatie voor dergelijke zaken, is een krimp onvermijdelijk. In 2008 is de zwerfjongerenopvang van start gegaan. Al snel bleek de noodzakelijkheid en al net zo snel bleek dat een dergelijke leeftijdsgroep niet past binnen de regelen wetgeving en dat financiering dus uiterst complex is.
Nederland bleek helaas niet ingericht op het opvangen van een moeilijke doelgroep die uit zowel jeugdigen van onder de 18 als jongeren van boven de 18 bestaat en die al een tijd dak- of thuisloos zijn. Het blijkt dat als zwerfjongeren eenmaal overgehaald zijn tot het aanvaarden van hulpverlening, zij door hun problematiek, direct geplaatst moeten kunnen worden op zorgfinanciering. Duurt dat te lang, zijn de jongeren al weer naar elders verdwenen. Iedereen vindt het belangrijk zwerfjongeren te helpen, maar niemand is financieel en of inhoudelijk verantwoordelijk. Het Regionale Kompas zag het levenslicht en de komende jaren wordt gekeken naar het gezamenlijk nog beter formuleren van een aanbod op de kwetsbare groepen in de regio. De instelling startte tevens met meer individuele bewoning binnen Begeleid Wonen. Het collectieve groepswonen heeft zijn langste tijd gehad en blijkt voor de doel-
Berghemse weg en Molenhof bieden Herstel/Nazorg uitkomst Begin april heeft Begeleid Wonen het eerste éénpersoonsappartement van het complex aan de Berghemse weg in gebruik genomen. In de komende jaren zullen nog 23 appartementen beschikbaar komen voor cliënten van Herstel/ Nazorg door het Verdihuis. In Veghel startte een soortgelijke voorziening met 25 appartementen in de Molenhof. Coördinator Ed de Kever is helder: “Hier zijn we echt mee geholpen.” De eenpersoonsappartementen zijn bedoeld voor mensen die bij het Verdihuis weer op de been geholpen zijn na hun wooncrisis. Ze staan op het punt weer zelfstandig verder te gaan, maar moeten eerst in een overgangsfase weer ‘praktijkervaring’ op doen met zelfstandig wonen en leven. Een ambulante woonbegeleider komt twee keer per week een paar uurtjes kijken hoe het gaat en helpt opduikende problemen op te lossen.
cliënt gaat. Verstoppen in de groep kan niet meer. Dat is een groot voordeel”, voegt hij toe. Voor overlast door bijvoorbeeld burengerucht is hij niet bang. “Dat kan op de normale manier afgehandeld worden. Dat is niet speciaal voor onze groep cliënten.”
Verzorgd “Een nette en verzorgde woonomgeving stimuleert de weg omhoog aanzienlijk”, zo heeft Ed de Kever vaak gezien.”Bovendien is nu helder hoe het met de individuele Pagina 2 | Primaverdi
Er blijft het nodige te doen, nu en in de komende jaren. We blijven het maatschappelijke vangnet dat ook de komende jaren hard nodig zal zijn. Het streven blijft te zorgen dat in de regio niemand (tijdelijk) buiten de boot hoeft te vallen. Dat zullen we samen met onze partners trachten zo goed mogelijk vorm te geven. Een betrokken en professionele club medewerkers staat daarvoor klaar en gaat ook in 2009 en verder deze uitdaging weer vol elan aan!
Betaald De woningbouwverenigingen Brabant Wonen (project Berghemseweg) in Oss en Woonbelang (project Molenhof) in Veghel zien voordelen van de bewoning door cliënten van het Verdihuis. Er zal best wel eens iets stuk gaan door wangedrag, maar ze schrikken niet zo snel. Ze weten dat de huur door het Verdihuis wordt betaald en dat er toch een beetje toezicht is. “De woonomgeving in en rond de complexen zal daardoor eerder verbeteren”, verwacht Ed de Kever. Een ander voordeel is dat een degelijke woongelegenheid nu ook in Veghel zit waardoor mensen uit Veghel de mogelijkheid hebben in hun eigen sociale structuur te blijven. Begeleiding De woonbegeleider houdt toezicht op het wonen, de financiën, de dagbesteding en de persoonlijke verzorging door de cliënt. Mocht de cliënt nog behoefte hebben aan andere persoonlijke zorg, dan is daar een aparte begeleider van de betreffende hulpverleningsinstantie voor. Ed de Kever vat samen: “Herstel/Nazorg heeft met de Molenhof en de Berghemse weg meer en mooie mogelijkheden gekregen. Jammer genoeg kunnen we hier geen blijvende situatie bieden, omdat de appartementen voor doorstroming bedoeld zijn. Daar schort het nog aan.”
Woonhuizen Voorheen gebeurde dat in woonhuizen, waar een aantal cliënten bij elkaar in huis zaten. Ed de Kever licht toe: “Hoe goed dat ook was, het nadeel bleek dat die mensen elkaar niet uitgezocht hadden en dat de gemeenschappelijke huishoudelijke taken vaak slecht werden uitgevoerd. Dat zie je ook bij studentenhuizen, brandweerkazernes of verpleeghuizen, waar de afwas lang blijft staan en de wc en de douche niet altijd schoon gehouden worden. Een puur menselijk trekje dus.” Appartementen Daarom is Herstel/Nazorg ook zo blij met de kleine appartementen. De mensen wonen er vrijwel zelfstandig en zijn zelf verantwoordelijk voor het netjes houden van hun woonruimte. Er zijn geen anderen die rommel maken, maar er is ook niemand die ze de schuld kunnen geven als het niet schoon of netjes is. Ook de directe woonomgeving moet verzorgd worden, maar dat kan via het Verdihuis lopen. Zo heeft de Berghemse weg een binnenplaats die onderhouden moet worden.
groep vaak meer negatieve effecten te hebben dan positieve. Dat betekent dat de instelling haar panden, waarin meerdere mensen bijeen wonen, gaat afstoten. Door corporaties zijn we in de gelegenheid gesteld om invulling te geven aan de behoefte om met name alleenstaanden en of kleine sociale eenheden op te vangen als cliënt. Ook de doorstroom zal daar meer op geënt moeten zijn.
AWBZ-herziening kan opvang onevenredig hard treffen De kosten van de AWBZ rijzen de pan uit en dus moeten die kosten beteugeld worden. “Volstrekt helder, maar waarom moet de maatschappelijke opvang dan gekort worden voor ontsporingen die elders zijn ontstaan”, vraagt Verdihuisdirecteur Han Kremers zich kritisch af. De AWBZ regelt de zogeheten onverzekerbare zorg, maar blijkt in de uitvoering extreem ingewikkeld. Zo had en heeft het ministerie niet altijd overzicht op de juiste bestedingen van de AWBZ-gelden. Het rijkelijk laat inspelen op de bekende vergrijzing is mede debet aan het nu al vast flink bezuinigen, vooruitlopend op een definitieve regeling
van de problemen. Voor het Verdihuis kan de bezuinigingsmaatregel betekenen dat de (woon)begeleidingsuren die er voor een aantal cliënten beschikbaar waren, fors in aantal achteruitgaan. Voor hen moet dan bij de centrumgemeenten aangeklopt worden. ➤
Vervolgopvang onzeker Ook zal niet iedereen uit de oude regeling bij de nieuwe regeling terecht kunnen door de zwaardere toetredingseisen. Er ontstaat zo een risico dat nog wel crisisopvang geboden kan worden, maar dat een vervolg onzeker wordt, omdat er geen woning of begeleiding gevonden kan worden. “In de loop van dit jaar krijgen we meer duidelijkheid, maar als het tegen zit, zijn we helemaal terug bij af. Terwijl we net een jaar of twee wat financiële rust hadden en ons op ons werk konden concentreren”, stelt Han Kremers. Indicatiestelling cruciaal Het Verdihuis is voorstander van individuele zorgbepaling, maar maakt zich ernstige zorgen over de doelmatigheid van de indicatiestelling. Als dat goed gaat, dan krijgt de cliënt de AWBZ-indicatie die bij hem/haar past. Maar een goede indicatiestelling blijkt allerminst een zekerheid door grillige en constant wijzigende regelgeving en verscheidenheid aan interpretaties. Ook zijn medische dossiers waarin bijvoorbeeld een psychiatrische voorgeschiedenis aan de orde komt of moeizaam toegankelijk. Het is dus onzeker of de cliënt in de goede zorgcategorie terecht komt en dus het aantal zorguren krijgt dat nodig is.
Tijdelijk 7 extra plaatsen Crisisopvang beschikbaar Vanaf medio mei heeft de Crisisopvang een jaar lang 7 extra plaatsen beschikbaar gekregen met een huis in de IJsselstraat in Oss. “We hebben de woning eerst lekker opgeknapt en in mei was ook het team medewerkers compleet,” vertelt Jan Schuijt, Coördinator Crisisopvang. In de IJsselstraat kunnen onder meer gezinnen met kinderen terecht. Het huis is beschikbaar gekomen voor de crisisopvang door financiële steun van de gemeente Oss en van de dertien regiogemeenten. Het initiatief was een antwoord op de noodkreet van het Verdihuis in november 2008. De woonruimte wordt vanaf februari gehuurd en de tussenliggende maanden zijn gebruikt om de woning geschikt te maken voor de crisisopvang. Er is meubilair, gordijnen en een tv en koelkast gekomen. Verder zijn er sloten op de kamerdeuren geplaatst.
en doen wat lichte huishoudelijke werkzaamheden en zijn dus redelijk zelfstandig. “Door de extra opvangcapaciteit kunnen we de jong volwassenen en gezinnen beter apart houden van de andere bewoners. Daar zitten toch vaker mensen met alcohol- drugs of gedragsproblemen bij. Dat is voor kinderen eigenlijk geen geschikte omgeving”, verklaart Jan Schuijt. Het doel is dat de mensen maximaal twee maanden in het huis verblijven en dat daarna een vervolgtraject in werking komt. Dat kan zelfstandig of begeleid wonen zijn of plaatsing in het sociaal pension.
Cynisch Han Kremers beschrijft: “Wij zijn geen psychiatrische instelling, maar gezien de tarieven die cliënten met lichtere problematiek ontvangen, kan een organisatie daar geen verblijfsvoorziening meer van overeind houden. Mensen zouden dus of eerst verder moeten afglijden of de drempel wordt er eentje voor cliënten met een stevige problematiek. Dat zou behoorlijk schrijnend zijn. Erger is natuurlijk dat men alleen nog maar wat losse ambulante uren aan begeleiding kan krijgen op een eigen woonadres en die mate van zelfstandigheid is er juist niet.” Hoe krijg ik een AWBZ-uitkering? 1. De cliënt meldt zich bij het CIZ voor een indicatie. 2. De indicatie wordt doorgestuurd naar het zorgkantoor, waarbij de cliënt voorkeurszorg aanbieder heeft aangegeven. 3. Wanneer de zorgaanbieder van voorkeur geen plaats heeft, bemiddelt het zorgkantoor, na overleg met de cliënt, naar een andere zorgaanbieder. 4. Het zorgkantoor stuurt de indicatie door naar de zorgaanbieder. 5. De zorgaanbieder neemt contact op met de cliënt en de zorg kan gestart worden. 6. De zorgaanbieder meldt de cliënt bij het CAK zodat de eigen bijdrage berekend kan worden. 7. CAK vraagt bij de Belastingdienst het inkomen op om de definitieve eigen bijdrage te berekenen. 8. CAK brengt de eigen bijdrage bij de cliënt in rekening. Cliënt betaalt de eigen bijdrage aan het CAK. 9. Het zorgkantoor geeft CAK opdracht gelden over te maken naar de zorgaanbieders op basis van de overeengekomen productieafspraken. 10. Het CAK betaalt naar aanleiding van de betalings- opdracht de gelden uit aan de zorgaanbieders. * Zorgkantoor namens verzekeraars. Pagina 3 | Primaverdi
Blijvend Het Verdihuis kan met de extra capaciteit ongeveer 30 procent extra crisisopvang bieden. Dat is goed nieuws, maar nog steeds moet 20 procent van hulpvragen onbeantwoord blijven. Bovendien biedt de IJsselstraat slechts tijdelijke verlichting, het is nog steeds geen structurele oplossing. “De hoop op extra ruimte in de nabije toekomst blijft, zolang er nog aan mensen in nood de deur gewezen moet worden”, stelt Jan Schuijt.
Capaciteitsuitbreiding Het was al jaren zo dat ongeveer de helft van alle vragen om opvang afgewezen moest worden omdat de capaciteit tekort schoot. Maar vooral door een sterke groei in het aantal gezinnen en jong volwassenen die in de problemen gekomen waren, moest er dringend iets gebeuren. Zelfstandig De woning in de IJsselstraat is een crisisopvang met een iets andere begeleiding. De mensen moeten toe kunnen met maximaal 4 uur begeleiding per week. Ze koken zelf
Verdihuis verbreedt aanpak geldproblemen van cliënten “Financiële hulpverlening is stilaan veranderd van een soort aanhangwagentje bij de agogische hulpverlening tot een brede, cruciale vorm van hulpverlening, die van grote invloed is op de psychosociale hulp”, vat Kees de Zeeuw, Hoofd Economisch Administratieve Dienst samen. De vertrouwde werkwijze van financiële hulpverlening is dat de cliënten van Crisisopvang en Begeleid Wonen hun inkomsten bij het Verdihuis laten binnenkomen. De afdeling Bewonerszaken van het Verdihuis betaalt van dat inkomen de vaste lasten en lost schulden af. Daarnaast ontvangen de bewoners een bescheiden leefgeld. Deze mensen zijn dus al cliënt van het Verdihuis. Laatste kans Een specifieke, vernieuwde vorm van financiële hulpverlening is die waarbij aan mensen die op het randje zitten van een uitzetting soortgelijke hulp wordt aangeboden.
“Het is vaak een voorwaarde voor niet-uitzetting en wordt ook als zodanig en dus redelijk dwingend voorgesteld”, licht Kees de Zeeuw toe. Ook hier dragen mensen hun inkomsten over aan het Verdihuis dat middels het betalen van vaste lasten, het afbetalen van schulden en het aanbieden van coaching tracht de financiële problemen mee op te lossen. Het zijn gemeenten en vooral woningbouwcorporaties die deze dienstverlening als laatste kans-beleid van het Verdihuis (afdeling Preventie & Projecten) inkopen. Financieel coachen Een derde groep die met financiële hulpverlening op weg geholpen kan worden, bestaat overwegend uit vrouwen die, bijvoorbeeld na een scheiding, een onafhankelijk bestaan moeten opbouwen en zichzelf financieel moeten leren te redden. Vaak als onderdeel van een soms complete introductie in de moderne maatschappij. Ook dit is een relatief nieuw product van het Verdihuis.
Schuldenvrij Het doel bij de externe cliënten is hen binnen drie jaar schuldenvrij te krijgen en dat zo te houden. Bij een te zware schuldenproblematiek worden zij toegeleid naar een traject van schuldensanering onder de Wet Schuldhulpverlening Natuurlijke Personen. Altijd met psychosociale hulp Het Verdihuis biedt de financiële hulpverlening echter alleen aan in combinatie met psychosociale hulp. “Dat is altijd het uitgangspunt. Het aanpakken van de financiële problemen blijkt vaak een belangrijke voorwaarde voor het succesvol aanpakken van de dieper liggende agogische problemen”, vertelt Kees de Zeeuw. De afdeling Bewonerszaken is dan ook door het toenemende gewicht van de financiële hulpverlening met ongeveer twee formatieplaatsen gegroeid. Vooral de externe cliënt ervaart een snellere en intensievere hulpverlening en meer duidelijkheid. De woningbouwcorporatie en de gemeenten zien als contractpartner een meetbaarder resultaat. “Cliënten zijn er echt mee geholpen. Want het is veel te makkelijk om grote, onbeheersbare schulden op te bouwen”, vindt hij.”Het is soms echt schrijnend wat we tegenkomen.”
Certificering gehaald, kwaliteitszorg nu in werking
Verdihuis nu HKZ-gecertificeerde instelling “Ja, dat is inderdaad goed nieuws. We hebben onze HKZ-kwaliteitscertificering gehaald”, vertelt Stafmedewerkster Yvonne de Kort in alle nuchterheid. “Daarmee is de eerste aanzet tot ons kwaliteitsbeleid gegeven. Maar we zijn er nog lang niet. Nu gaat het er om de cyclus op gang te brengen en, vooral, op gang te houden.” HKZ-certificering staat voor Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector. Yvonne de Kort blikt terug. In de afgelopen maanden zijn in de hele organisatie van het Verdihuis de interne processen in beeld gebracht. Ook zijn er middelen en momenYvonne de Kort: “Goed nieuws. We hebben onze ten gekomen om te HKZ-kwaliteitscertificering” controleren of iedereen ook volgens die beschrijvingen werkt. Eens per jaar zijn er interne ‘audits’. Daarin wordt gecheckt of alles nog ‘volgens het boekje’ verloopt. Eigen medewerkers controleren aan de hand van vaste controlepunten of alles nog steeds volgens de vastgelegde werkbeschrijving gaat. Een actueel punt is het goed vastleggen van afspraken en van de follow-up. Is bijvoorbeeld bereikt wat er afgesproken is binnen de overeengekomen termijn? Verklaren Het is belangrijk te weten waarom iets niet gelukt is, ondanks dat de medewerkers zich gezamenlijk voorgenomen hadden die taak uit te voeren. Was de termijn te kort of traden er complicaties op bij de uitvoering? En zo ja, wat waren die complicaties en wat moet er gebeuren om die complicaties uit de weg te ruimen? Yvonne de Kort gaat nog iets verder en zegt: “Maar ook als er iets wel Pagina 4 | Primaverdi
gelukt is, is het leerzaam om over de succesfactoren na te denken. Daar kun je de volgende keer weer op aansturen.” En zo ontstaat een cyclus van uitvoeren, evalueren, bijstellen en op de verbeterde manier uitvoeren en opnieuw evalueren. Nu uit de certificering blijkt dat het kader staat, is het zaak medewerkers er bij te blijven betrekken. En ook cliënten zijn natuurlijk een belangrijke bron van informatie over het functioneren van het Verdihuis. Zowel medewerkers als cliënten vertellen al over hun ervaringen of klachten, maar pas met een goede vastlegging van die informatie, ontstaat een betrouwbaar beeld. “Dat betekent dat we makkelijke en overzichtelijke incident- en klachtenformulieren moeten hebben en standaard gebruiken”, stelt Yvonne de Kort. Zo komen ook andere meldingen in zicht, bijvoorbeeld van cliënten die niet zo mondig of vasthoudend zijn. Of van gebeurtenissen die niet met agressie te maken hebben. Bijvoorbeeld over een (bijna)ongeval of over het uitblijven van zorg als een persoonlijk begeleider door ziekte tijdelijk vervangen zou moeten worden. “Let wel het gaat om het oplossen van een probleem, niet om het toeschuiven van een zwarte piet” wijst Yvonne aan. “We moeten als organisatie kunnen leren.” Uit het cliënttevredenheidsonderzoek van 2008 blijkt dat vooral de maaltijden bron van klacht zijn, gevolgd door veiligheid en financiële dienstverlening. De cliënten hebben veel waardering voor het onderzoek en de gelegenheid hun zegje te doen en gehoord te worden. Dat haalt
al druk van de ketel bij mensen die ergens mee zitten. Het rapportcijfer was een 3,8 op een schaal van 5. Het medewerkertevredenheidsonderzoek is net afgerond en de verzamelde informatie wordt deze weken verwerkt. In april kreeg de organisatie een 6,7 als rapportcijfer (op een schaal van 10). Zodra de uitslag bekend is, kan die vergeleken worden met landelijke cijfers. En kan een plan gemaakt worden voor bijsturen.
Auditor Marloes van Helvoirt (Herstel/Nazorg, Begeleid Wonen) is interne auditor geweest bij de certificering. Aan de hand van vragenlijsten heeft ze onderAls interne auditor draagt zocht in hoeverre de Marloes van Helvoirt bij aan kwaliteit van zorg protocollen die in het Kwaliteitshandboek beschreven staan, ook in het dagelijkse werk gebruikt worden. Hun conclusies gaven ze dan door. “We hielden de interviews altijd met zijn tweeën. Het waren soms pittige gesprekken, maar toch erg leuk om te doen. Het is een andere manier van omgaan met je collega’s. Ik heb het gevoel dat ik zo bijdraag aan verbeteringen, waar iedereen, en vooral onze cliënten, baat bij hebben.”
Heesch als haven voor Günter Wallraff over opvang ééndakloosheid in Duitsland oudergezinnen “De uitbreiding in Heesch is speciaal voor eenoudergezinnen veel beter geschikt dan de crisisopvang in het Verdihuis zelf. Daar troffen de jonge kinderen drank- en drugsverslaafden en soms wel erg ‘kruidig’ taalgebruik. Dat was zeer onwenselijk”, vertelt Ed de Kever, coördinator Herstel/Nazorg.
De voorziening in Heesch is vanaf 1 april in gebruik. De Crisisopvang in het Verdihuis kent al jaren voor Begeleid Wonen veel meer aanvraag dan plaatsingsmogelijkheden. De laatste tijd is dat nog toegenomen door dat steeds meer éénoudergezinnen een beroep doen op de crisisopvang. Heesch is uitdrukkelijk geen vrouwenopvang, omdat er geen speciale veiligheidsmaatregelen aangebracht zijn. Vrijwel altijd gaat het om moeders die met hun kind(eren) weg gaan uit hun bestaande woonsituatie. Soms kiezen ze zelf, soms worden ze er door hun partner uitgezet. Als de moeders met hun kind(eren) geen verslavingsproblemen hebben, zelf geen agressief gedrag vertonen en er geen dreiging is van geweld van buitenaf kunnen ze in de woonruimte in Heesch ondergebracht worden. De twee geschakelde woonhuizen met één voordeur zijn eigendom van woningbouwvereniging Mooiland uit Grave. Het bevat zes appartementjes met eigen douche en toilet. De keuken, woonkamer en tuin zijn gemeenschappelijk. De bewoners kunnen er tot rust komen en op zoek gaan naar eigen woonruimte. Daar verwacht het Verdihuis een probleem, omdat de doorstroom door de woningnood moeizaam verloopt. Bovendien hebben de mensen zelf nauwelijks financiële mogelijkheden. De bewoners krijgen hulp van een woonbegeleider die hen helpt bij de praktische dingen rond wonen en het huishoudboekje. Ook bij de advocaat en eventuele bewindvoering of maatschappelijk werk helpt het Verdihuis de bewoners op weg. “Heesch biedt de gezinnen een rustige, kindvriendelijke plek, die zij als springplank kunnen gebruiken voor een nieuwe, stabiele woonsituatie”, vat Ed de Kever samen.
Pagina 5 | Primaverdi
De Duitse schrijver/journalist Günter Wallraff heeft een aangrijpende reportage geschreven over daklozen en de opvang in Duitsland. Hij heeft daarvoor zelf een aantal nachten tussen daklozen in steden als in Keulen, Frankfurt en Hannover doorgebracht. Hij bivakkeerde met hen in de koudste nachten van deze winter bij temperaturen tussen de min 12 en min 20 graden.
Zijn ervaringen heeft hij in een reportage voor het Duitse dagblad Die Zeit opgetekend. Hij werkt momenteel aan een boek over daklozen in Duitsland. Wallraff ontdekte schrijnende misstanden in de opvang. Daklozen kunnen daar slechts enkele nachten per maand terecht. Ze leven Dakloosheid kan iedereen treffen, aldus Günter Wallraff daar onder niet altijd veilige omstandigheden en in gezelschap van onbegeleide psychiatrische patiënten en drugsverslaafden. Wallraff heeft als undercover journalist eerder wantoestanden beschreven, onder meer rond gastarbeiders in Ik, Ali. Zijn reputatie zal stadsbesturen aansporen het onderwerp hoger op hun politiek agenda te plaatsen. Wallraff vindt dat hard nodig, omdat dakloosheid iedereen kan treffen. Een persoonlijke, zakelijke crisis of een depressie kan je zo maar van je geestelijke weerstand beroven en je in een neerwaartse spiraal uiteindelijk op straat doen belanden.” Er is nog geen verschijningsdatum van het boek bekend. Meer informatie: http://www.zeit.de/online/2009/10/wallraff-zu-obdachlosigkeit
Boeiend jubileumboekje 25 jaar Verdihuis De Osse wethouder Hendrik Hoeksema vindt het Verdihuis een onmisbare vluchtheuvel voor slachtoffers van de welvaart. Zo schrijft hij in het voorwoord van “25 jaar Verdihuis, Opvang van binnenuit”. Het boekje blikt terug op al meer dan 25 jaar maatschappelijke opvang in de regio NoordOost-Brabant. Het laat zien hoe de ondersteuning van dak- en thuislozen vanuit mededogen en solidariteit via een lange weg van tomeloze gedrevenheid, hardnekkig doorzetten en ondanks een overmaat aan bureaucratische grillen steeds effectiever en doelmatiger werd. Een groeiende professionaliteit die vanuit het hart gemotiveerd is, heeft inmiddels geleid tot een capaciteit van ongeveer 130 plaatsen. Belangrijker nog is dat de crisisopvang aangevuld is met diverse vormen van begeleiding, zowel in preventieve, permanente als in nazorgtrajecten. De opvang begon, incidenteel, op de bovenverdieping van het Karmelietenklooster en is inmiddels na een huisvesting in de Kromstraat verhuisd naar de Kardinaal De Jongstraat. Maatschappelijk Werk haakte aan met een soortgelijke opvang. En zo begon zachtjes het fascinerende verschijnsel van de maatschappelijke opvang vorm te krijgen. Enerzijds beangstigend, omdat niemand wil dat het zo ver met je komt dat je op het Verdihuis moet terugvallen. Anderzijds geruststellend, omdat je weet dat het Verdihuis er is en je, als de nood aan de man/vrouw of kind is, niet in het luchtledige van de straat hoeft op te lossen. Vandaag de dag kampt het Verdihuis met een overmaat aan aanmeldingen aan de voordeur en een moeizame uitstroom. Slechts met kleine stapjes voorwaarts en veel tegenslagen lukt het om daar verbetering in te krijgen. Zo zal het Verdihuis zich met passie en professioneel beleid blijven inzetten voor de kansarmen in de regio. “Een meer dan waardevolle uitdaging”, stelt Toon Schoenmakers, Voorzitter Raad van Toezicht Verdihuis. Het lezenswaardige boekje zal op later datum verspreid worden onder de relaties van Verdihuis en is te bestellen via:
[email protected]
“Samen optrekken in de zorg voor wonen”
Mooiland Maasland heeft baat bij Verdihuis Petra Spanjers is Adviseur Speciale Doelgroepen bij Woningcorporatie Mooiland Maasland in Grave. Regelmatig werkt zij samen met medewerkers van het Verdihuis bij het zoeken van oplossingen voor mensen die voor hun woonsituatie extra zorg nodig hebben. “We kunnen altijd op hen rekenen. Ook buiten kantoortijden en dat is best bijzonder”, vertelt Spanjers. De woningbouwcorporatie kent diverse speciale doelgroepen waarvoor een passende woonsituaties gevonden moet worden. Ouderen, gehandicapten, mensen uit andere zorgvoorzieningen en anderen. De beslissing wie daar dan op enig moment voorrang moet krijgen, is soms uiterst moeilijk. De samenwerking tussen Mooiland en het Verdihuis speelt op twee terreinen.
nen en het Verdihuis echt een uitkomst. “En Maasland heeft zo weer een passende bestemming voor dit speciale pand gevonden”, aldus Petra Spanjers.
Huur Zo huurt het Verdihuis enkele panden in Heesch rechtstreeks van de woningcorporatie. Het gaat hier dan om een eengezinswoning met meerdere bewoners die begeleiding krijgen van het Verdihuis door begeleid zelfstandig wonen. Deze groep mensen staat op de drempel van zelfstandig wonen staan en heeft vaak nog slechts lichte begeleiding nodig. Verder huurt het Verdihuis een grote groepswoning, voorlopig voor een jaar. De woning is bedoeld voor moeders met kind( eren) in crisissituatie. Het pand bestaat uit 6 appartementjes met een woonslaapkamer en een eigen sanitaire ruimte. Daarnaast is er een gezamenlijke ingang, keuken, woonkamer en tuin. Deze voorziening is voortgekomen uit de overbelasting van de bestaande crisisopvangfaciliteiten in het Verdihuis in Oss. Nieuwe capaciteit was dringend noodzakelijk en Mooiland Maasland was in de gelegenheid om bij te springen. De eenoudergezinnen waren absoluut niet op hun plek tussen andere bewoners van de crisisopvang, omdat daar regelmatig drugs-, drank- en gedragsproblemen voorkomen. Het pand in Heesch is voor deze eenoudergezin-
Begeleiding Verder begeleiden medewerkers van het Verdihuis op verzoek kwetsbare huurders van Mooiland Maasland. Dat gebeurt op basis van een samenwerkings- of begeleidingscontract en kent twee projecten. Het eerste is Preventieve Woonbegeleiding. Hier gaat een Maatschappelijk Werkende van het Verdihuis een aantal huurders met een regulier huurcontract voor een bepaalde periode begeleiden. Deze huurders hangt een ontruiming boven het hoofd hangt, vaak veroorzaakt door een fikse huurachterstand in combinatie met overlastklachten (multiproblem huurders.) Mooiland betaalt de kosten voor de begeleiding, maar de huurder moet wel akkoord gaan met de begeleidingsvoorwaarden. Een tweede vorm van begeleiding is Woonopvang. Mooiland Maasland heeft een aantal kleine appartementen in Cuijk/ Boxmeer en Heesch beschikbaar gesteld voor deze tijdelijke opvang. De huurders tekenen zelf een huurcontract met Mooiland voor een bepaalde tijd met verplichte woonbegeleiding door het Verdihuis. De maximum periode is 18 maanden. Deze kleine appartementen worden door Mooiland gestoffeerd en met witgoed opgeleverd en zijn bedoeld voor huurders die in een crisissituatie zijn geraakt, geen zelfstandige woonruimte hebben en niet in staat zijn om deze ook op korte termijn zelfstandig te
Fris voorjaar met nieuwe wasmachines
wasproblemen in een keer op. De oude wasmachines gingen eerst langs de Miele-reparateur Vervolgens zijn ze in Veghel een nieuw leven begonnen. Het Verdihuis in Oss heeft vijf nieuwe machines en vijf nieuwe droogtrommels geplaatst.
Met drie wasmachines en twee drogers waren er regelmatig opstoppingen in het ‘wasverkeer’ in het Verdihuis. Bewoners van het Sociaal Pension, van de Crisisopvang, de huishoudelijke staf, allemaal waren ze aangewezen op deze wasvoorzieningen. En die filevorming werd alleen maar erger. Wat te doen? De wasmachines en drogers, zo vertelt Mieke van Mil, verantwoordelijk voor de Inkoop, werden zeer intensief gebruikt, al waren ze eigenlijk afgeschreven. De eerste gedachte was om het ‘waspark’ met drie drogers en twee wasmachines uit te breiden. “Maar”, zo zegt Mieke van Mil,”was dat wel verstandig?”. Tegelijkertijd kreeg het Verdihuis een appartementencomplex in Veghel toegewezen met een centrale wasruimte, maar zonder wasapparaten. Praktisch redenerend loste het Verdihuis de twee Pagina 6 | Primaverdi
Voorjaarsfris De drie gebruikers hebben ieder hun eigen machines toegewezen. Een wasmachine en droger zijn voor de
Petra Spanjers
realiseren. De doelgroep bestaat uit alleenstaanden met kind(eren) die een (nieuwe) start moeten maken en daarbij begeleiding nodig hebben. ‘s Avonds beschikbaar Petra Spanjers vertelt:”De kracht van het Verdihuis is dat zij onze kwetsbare huurders een tijdje bij de hand nemen en ze begeleiden naar het zelfstandig wonen, met alle verantwoordelijkheden die daar bij horen. De medewerkers van het Verdihuis geven begeleiding in de thuissituatie, werken niet vanuit een kantoor en zijn bereid om ook ‘s avonds te werken. Dat is niet vanzelfsprekend, maar wij zijn daar als woningbouwcorporatie wel bij gebaat.”
Huishoudelijke staf, twee van elk zijn er voor het Sociaal Pension en twee zijn er bestemd voor de Crisisopvang. Dat staat ook duidelijk op de apparaten vermeld. De wasmachines hebben een automatische was- en wasverzachter toevoer. Daardoor hoeft er voor het wassen nu niet meer betaald te worden. Voorheen was dat 1 euro voor 1 keer wassen en 1 keer drogen. De wassituatie is efficiënt verbeterd, staf en cliënten zijn geholpen en het ziet er weer ‘voorjaarsfris’ uit.
Verdihuis in het kort Stichting Maatschappelijke Opvang Verdihuis Centraal Bureau Kardinaal de Jongstraat 17 5348 BG Oss Tel: 0412 636251 Fax: 0412 – 628361 E-mail:
[email protected] Website: www.verdihuis.nl Crisisopvang Acute opvang voor mensen die (tijdelijk) geen huisvesting hebben en/of (tijdelijk) niet in staat zijn zelfstandig een huishouding te voeren. Passantenverblijf Acute nachtopvang voor mensen die (tijdelijk) geen huisvesting hebben.
Colofon Primaverdi is een uitgave van de stichting maatschappelijke opvang Verdihuis. Redactie: Han Kremers, Marianne Merkus, Yvonne de Kort en Haks Walburgh Schmidt. Redactieadres: Verdihuis, Kardinaal De Jongstraat 17 5348 BG Oss. Tel: (0412) 63 62 51,
[email protected] www.verdihuis.nl Tekst en foto’s: Tekstburgh Bedrijfscommunicatie, Oss, tenzij anders vermeld. Vormgeving: StudioKuijf, Oss Pagina 7 | Primaverdi
Sociaal Pension Huisvesting (intern) met woonbegeleiding voor mensen die niet in staat zijn een zelfstandige huishouding te voeren. Begeleid Wonen Woonbegeleiding in gehuurde woningen in de regio, gericht op uiteindelijk weer zelfstandig wonen. Begeleid Wonen Plus Woonbegeleiding in gehuurde woningen in de regio, een combinatie van verslavingszorg en woonbegeleiding, gericht op weer zelfstandig wonen.
Ambulante woonbegeleiding Woonbegeleiding in de thuissituatie Preventieve Woonbegeleiding Woonbegeleiding in de thuissituatie,gericht op voorkoming van huisuitzetting van bewoners. Woonopvang Begeleiding in tijdelijke huisvesting van de corporatie voor vrouwen met kinderen, toeleidend naar hernieuwde en gezonde huur- en leefsituatie. Bemoeizorg Trachten hulpverlening te bieden aan zorgmijdende mensen gezamenlijk met verslavingszorg, GGZ, GGD en AMW. Zwerfjongeren Samen met GGZ bieden van tijdelijke begeleiding en hulpverlening aan kwetsbare jongeren met psychiatrische en psychische problematiek. Algemeen wordt er constant gezocht naar integrale aanpak en samenwerkingsverbanden met partners als Stichting Oosterpoort, Novadic-Kentron, GGD, GGZ Oost-Brabant, het AMW Oss-Uden-Veghel en diverse woningcorporaties in Brabant Noordoost.
