Februari 2015
krant besparing en begin er zo snel mogelijk “We zien dat veel energiemaatregelen
mee. Je krijgt direct lagere kosten en
gecombineerd worden met ver-
uiteindelijk kun je ook nog een
bouwingen of renovaties”, vervolgt
hogere prijs vragen voor je huis.
Wassenaar. ”Je zit dan toch al in het
Als dat niet in het VvE-belang is,
stof, dus kun je gemakkelijk ook de
dan weet ik het niet meer”, besluit
isolatie meenemen. Ook de aankoop
Wassenaar.
van een huis is een goed moment.
INHOUD
Het huis wordt immers leeg opgeleverd, waardoor je alle ruimte hebt om de zaak goed aan te pakken.”
VvE’s Wassenaar heeft ook nog een advies
Huis meer waard door hoger energielabel Energiebesparende maatregelen aan je huis geven meer wooncomfort en lagere energiekosten. Maar is het handig om je huis energiezuiniger te maken als je van plan bent om binnen een paar jaar te verhuizen? Is de terugverdientijd dan niet te lang om de kosten eruit te halen?
voor huizenbezitters die lid zijn van een vereniging van eigenaren (VvE). Afhankelijk van het reglement kunnen deze huiseigenaren niet zo maar verbeteringen aan hun woning aanbrengen. Dit moet collectief en met toestemming van de vereniging. Dit kost tijd en dat is lastig voor iemand die zijn huis wil verkopen. ”Juist voor deze woningbezitters adviseer ik om proactief te werk te gaan. Ook al wil je nog niet verhuizen, kijk wat je in
We stellen deze vraag aan Rob Was-
dit soort maatregelen een waarde
Tijden van overschot
senaar, voorzitter van de afdeling
stijging generen van tussen de drie en
En als je nu een laag energielabel
Rotterdam van de Nederlandse
vijf procent.”
(bijvoorbeeld G) hebt, verkoop je dan
Vereniging van Makelaars (NVM).
Om even terug te komen op de
Wassenaar vertegenwoordigt
vraagstelling: volgens Wassenaar
je huis helemaal niet meer? “De huizenmarkt wordt geregeerd
de vereniging kan doen aan energie
HET ENERGIELABEL 2 BEWONERS MET ZONNEPANELEN 3 GROEN VERSUS ZON 3 DUURZAAM WONEN 3 ISOLEREN IS DE GEMAKKELIJKSTE MANIER VAN BESPAREN 4 TIPS VOOR VENTILEREN 5 ENERGIEBESPARING LASTIG? 6 GROENE MJOP 6 CURSUS ROTTERDAMSE VVE 6 GRATIS ENERGIEADVIES VVE LOKET 6 DUBBEL GLAS 7 BAZELBUURT 7 AGENDA KEET 7 FINANCIËLE MOGELIJKHEDEN 8 SAMEN AAN DE SLAG 8 HANDIGE WEBSITES 8
ENERGIEWINST
270 NVM-makelaars, die ongeveer
hoef je dus zeker niet te wachten met
door vraag en aanbod”, antwoordt
driekwart van alle huisverkopen in de
de verkoop van je huis tot de terug-
Wassenaar. “Als je een label G hebt, is
regio begeleiden, kortom: dé specia-
verdientijd is verstreken. Elk jaar dat
dat geen probleem als er geen andere
Samen met u werken we aan een gezonder en toekomstbestendiger
list bij uitstek.
je lagere lasten hebt, is meegenomen,
huizen te koop staan. Maar in tijden
Rotterdam voor iedereen. Met als doel een schonere lucht, meer groen,
en de rest van de investering krijg je
van overschot, zoals nu, moet je goed
minder wateroverlast, een lagere energierekening en meer banen in stad,
er wel uit als het huis verkocht wordt.
beseffen dat potentiële kopers eerder
haven en industrie.
kiezen voor een vergelijkbare woning
Investeren in energiezuinige maatregelen scheelt in de energienota en biedt
Sfeer
met een hoger energielabel. Het ge-
meer comfort. Of dat nu gaat om het isoleren van uw dak,
Drie tot vijf procent “Vroeger vormden de energiekosten inderdaad geen overweging bij de aankoop van een huis. Mensen kochten puur op emotie, en op
volg hiervan is dat je heel lang moet
het plaatsen van zonnepanelen of dubbele beglazing. Bovendien leiden
huis behouden blijft. Er zijn voor-
wachten tot je huis verkocht is en dat
deze investeringen ook tot een hoger energielabel. Bij verkoop is uw
“Belangrijk is wel dat de sfeer van het
locatie. Maar nu is dat anders”, aldus
beelden uit het verleden waar mooie,
je uiteindelijk wordt gedwongen om
woning dan zomaar een paar procent extra waard.
Wassenaar. “Praktisch iedereen kijkt
karakteristieke kozijnen werden
in prijs te zakken.”
In deze krant leest u meer over de grote energiebesparingen
naar zaken als dubbel glas, hoogren-
vervangen door goedkope kunststof
voor huiseigenaren en mogelijkheden voor financiering. En woont u in
dementsketels en isolatie.
kozijnen met dubbel glas. Tja, dan
een appartement, kijkt u dan vooral ook even naar de informatie speciaal
werkt de investering averechts. Maar Niet alleen uit kostenoverwegingen,
doordat de hedendaagse materialen
maar ook omdat mensen hun steentje
veel beter en mooier zijn dan vroeger,
willen bijdragen aan een duurzame
komt dit gelukkig bijna niet meer
samenleving. Er zijn verschillende
voor”, vertelt Wassenaar , “maar het
onderzoeken geweest om de waarde
is altijd verstandig om op de sfeer en
van energiebesparende maatregelen
het karakter van een huis te blijven
te bepalen. Je kunt ervan uitgaan dat
letten bij renovaties”.
HUIS TE KOOP
voor VvE’s. Met meer dan 100.000 woningeigenaren in Rotterdam kunnen we een forse energiewinst behalen. Doet u mee? Wij wensen u veel succes met het energiezuiniger maken van uw woning. Wethouder Ronald Schneider en wethouder Pex Langenberg
1
Het ABC van het energielabel
Informatie over energiekosten
Definitief label aanvragen
Eneco. Op die app kun je per dag zien
Hanssens zijn buurtgenoten waren
wat je energieopbrengst is. De mijne
dus op tijd (wel kan de BTW voor de
is iets hoger dan die van de ande-
panelen nog worden teruggevraagd)
ren, ondanks dat ik minder panelen
Begin 2013 werden de zonnepanelen
heb; mijn huis ligt iets gunstiger ten
geplaatst. Prijskaartje van de leveran-
opzichte van de zon. Dat is wel grap-
cier: zo’n € 2.750,- voor zes panelen
pig, ja”. En het gezin Hanssens? “Dat
(inclusief het aanleggen van een
raakt langzaamaan overtuigd van het
speciale groep in de meterkast), maar
nut van energiebesparing. Ik hoef niet
dan ben je ook aan alle kanten bewus-
meer elke dag aan mijn kinderen te
ter met energie bezig. “De buren zijn
vragen om het licht op de overloop
er zo enthousiast mee bezig dat ze
uit te doen. Alleen als ik roep dat ze
een groeps-app hebben aangemaakt:
korter moeten douchen, krijg ik nog
The Sunny Boys, naar het merk van
wel eens commentaar. Maar ja, ook
de omvormer die de energie van de
dat hoort erbij!”
panelen doorgeeft naar het net van
1) Ga naar de website www.energielabelvoorwoningen.nl 2) Log in met uw DigiD. 3) Controleer de woninggegevens en pas deze zo nodig aan. Het gaat hierbij om woningkenmerken als beglazingstype, toegepaste isolatie,
Woningen hebben tegenwoordig ook een energielabel, net als elektrische apparaten, zoals koelkasten en afwasmachines. Dit label geeft informatie over de energiekosten en het comfort van uw woning. Het groene A-label is het best haalbare, terwijl een woning met het rode G-label het minst zuinig is. Een woning met een A-label is goed geïsoleerd, verbruikt weinig energie en heeft veel comfort en een prettig binnenklimaat.
verwarmingsketel, ventilatiesysteem en eventueel toegepaste duurzame energiesystemen, zoals zonneboiler en/of zonnepanelen. Voor sommige kenmerken moet een bewijslast overlegd worden. Zo kan het zijn dat u wordt verzocht een foto van de CV-ketel mee te sturen, of een rekening van energiebesparende maatregelen. Voeg deze bewijzen toe aan het online woningdossier. 4) Kies een externe deskundige die uw gegevens zal controleren en een
Per 1 januari 2015 zijn de regels
definitief label zal toewijzen. Na akkoord ontvangt u het definitieve
rondom het energielabel strenger
energielabel. Dit label is 10 jaar geldig.
geworden. Huiseigenaren zonder energielabel hebben in januari een voorlopig label toegestuurd gekre-
UITZONDERINGEN
gen, dat gebaseerd is op gegevens
Er zijn uitzonderingen op de
die bekend zijn bij de gemeente,
‘Beter zonnepanelen op je dak dan geld op de bank’ René Hanssens glimlacht als hem wordt gevraagd naar het ‘waarom’ van de zonnepanelen op zijn fraaie jaren ‘20-dak. Voor de leek is de aanschaf ervan immers een heel gedoe; een grote investering vooral. Maar Hanssens kijkt verder. “Je hebt uiteindelijk meer financieel voordeel van zonnepanelen op je dak dan van geld op de bank”.
zoals woningtype, oppervlakte en
maatregelen genomen en heeft de
energielabelplicht, eigenaren
bouwjaar. Dit voorlopige energielabel
woning feitelijk een beter energielabel
van monumenten en woon
moet u zelf online omzetten in een
dan geschat. U kunt deze maatregelen
boten hoeven geen energielabel
definitief label.
aanpassen voor uw woning, zodat bij
te overhandigen. En alleen-
Dit definitieve energielabel heeft u
verkoop of verhuur van de woning
staande gebouwen met een
nodig bij de verkoop of verhuur van
het energielabel overeen komt met de
gebruiksoppervlakte van min-
Hanssens zijn woning stamt uit 1928,
zouden zijn”, zegt Hanssens. “Al snel
subsidie ontvangen van tussen de
uw huis. In voorgaande jaren was
werkelijke situatie.
der dan 50 m2 ook niet.
toen energiebesparing nog geen issue
bleek dat we binnen tien tot vijftien
300 en 450 euro per woning. Goed
een definitief label nog niet verplicht,
nieuwe aanvragen worden ingediend.
Energielabel (www.energielabel
was. Maar tijden veranderen en dus
jaar aan zonne-energie geld konden
voor het milieu en goed voor de
maar vanaf 2015 is dat wel het geval.
Geschillencommissie Energielabel
klachten.nl). Deze organisatie is er
staken tien bewoners van de straat
verdienen. Na ingebruikstelling van
portemonnee, dus!”
Als u geen definitief label heeft op het
Bent u het niet eens met het ener-
zowel voor particulieren als bedrij-
in 2012 de koppen bij elkaar. “Op
de zonnepanelen blijkt dat voor mij
moment dat uw woning van eigenaar
gielabel dat u uiteindelijk toegewezen
ven. Uw klacht wordt dan beoordeeld
initiatief van onze buurman hebben
zelfs al na een jaar of negen te zijn!
Anders denken
of bewoner wisselt, riskeert u een
heeft gekregen? Neem dan allereerst
door een speciale geschillencom-
we onderzocht of zonnepanelen voor
We hebben van het Ministerie van
Inmiddels is de genoemde subsidie-
boete tot maar liefst 400 Euro. Dus
contact op met de adviseur die uw
missie. Als u in het gelijk wordt
ons haalbaar en uiteindelijk voordelig
Economische Zaken ook nog een
regeling gesloten en kunnen er geen
eigenlijk moet het pas op het moment
woning gekeurd heeft. Komt u er
gesteld, dan krijgt uw adviseur van de
dat je je woning verkoopt.
onderling niet uit, neem dan contact
commissie de opdracht om het label
Mogelijk heeft u al energiebesparende
op met de Geschillencommissie
aan te passen.
Duurzaam wonen, dat doe je samen Eendracht maakt macht. Ook als het om duurzaam wonen gaat. Collectief
Een groen dak of zonnepanelen?
inkopen van duurzame oplossingen levert doorgaans een besparing op
Groene daken, heeft u daar wel eens van gehoord? In Rotterdam is dit geen utopie, maar realiteit. Op de Rotterdamse daken ligt maar liefst 200.000 m2 groen. Voor de gemeente zijn groene daken interessant omdat deze extra opslagcapaciteit bieden voor regenwater.
van 15 tot 25 procent op de reguliere inkoopprijs. Toch maar even met de buren overleggen dus… Zonnepanelen, nieuwe isolatie, een verbeterd verwarmingssysteem; het zijn allemaal investeringen die er niet om liegen. Maar die wel noodzakelijk zijn om uw energielabel gunstig te beïnvloeden. En zoals dat eigenlijk overal geldt,
De riolen krijgen minder water te
voor huizenbezitters: de dakbedek-
zonnepanelen als groen geïntegreerd
levert samenwerking voordeel op. Collectieve inkoop van duurzame oplos-
verwerken tijdens hevige regenbuien.
king gaat langer mee, zeker 1,5 keer
hebben. Diverse onderzoeken geven
singen maakt deze toegankelijk voor meer mensen. En ook heel belangrijk:
Bovendien wordt de stad groener,
zo lang.
aan dat een geïntegreerd systeem zelfs
dankzij het collectief bent u in staat een betere kwaliteit in huis te halen voor
nemen de groene daken (schadelijke)
Tegenwoordig hoef je niet meer te
nóg meer rendement oplevert.
minder geld. Met andere woorden: u investeert minder en krijgt er een hoger
stofdeeltjes uit de atmosfeer op en
kiezen tussen een groen dak of
Dit komt omdat een groen dak een
rendement voor terug. Vooral dit laatste zal de animo verhogen. Immers, op
is het op hete dagen minder warm
zonnepanelen. Er zijn prima
verkoelend effect geeft en zonnepane-
een comfortabele manier uw woning meer waard maken, dat wil iedereen.
onder een groen dak. Extra voordeel
systemen op de markt die zowel
len een hoger rendement hebben bij een koele omgevingstemperatuur.
Maar u doet het natuurlijk niet alleen voor uw portemonnee. Ook het
Dit is niet het enige voordeel.
milieu is erbij gebaat dat steeds meer mensen overgaan op duurzame op-
Doordat een groen dak ervoor zorgt
lossingen voor hun woning. Denk maar eens aan de verminderde uitstoot van schadelijke stoffen uit uw verwarmingsinstallatie. Vermindering is echt hard nodig, voor nu en de toekomst van uw kinderen. Dus, wacht niet langer en bel aan bij de buren met de boodschap: ‘Laten we samen onze woning duurzamer maken!’ Tien tegen één dat u snel medestanders vindt!
2
FOTO: WWW.GROENDAK.INFO
Van het geld dat u uitspaart kunt u tenslotte weer andere dingen doen…
dat de temperatuur van de zonnepanelen veel minder fluctueert, zal ook de omvormer (nodig om de stroom van de zonnepanelen naar de netspanning om te zetten) beduidend langer mee gaan.
3
Isoleren is de gemakkelijkste Een beter manier van besparen energielabel In veel woningen gaat onnodig warmte verloren door gevels, daken en vloeren. Dit is zonde, want als bewoner betaalt u voor deze energie. Heeft u in uw woning last van koude, tocht of vocht? Onderzoek dan eens de mogelijkheden om uw woning te isoleren. Naast een lagere energierekening zorgt dit voor meer wooncomfort, een duurzamere woning en een beter energielabel. Wanneer u niet weet waar u moet beginnen, laat u dan eens adviseren door een onafhankelijke deskundige. Met een speciale infraroodcamera kunt u eventueel in kaart laten brengen waar de warmtelekken in en rondom uw woning zitten. Met deze foto’s kunt u dan gericht aan de slag om het energieverlies in uw woning te minimaliseren en het comfort in huis te verbeteren. Via de gemeente Rotterdam kunnen buurten, minimaal 200 woningen, zich aanmelden voor een gratis warmtescan. Kijk hiervoor op www.rotterdam.nl/energiebesparing.
Dakisolatie Warmte stijgt en het dak van een woning is dus, indien niet goed geïsoleerd, de grootste verliespost van warmte van een huis. Of anders gezegd, wie zijn dak niet van voldoende isolatie voorziet, zal een hele winter dubbel zoveel verwarming moeten verbruiken. Platte daken zijn het beste aan de bovenzijde te isoleren (net onder de dakbedekking). Het is te adviseren om dit door een professional te laten doen (net als de dakbedekking) Isoleren aan de binnenzijde geeft grote kans op vochtproblemen met bijvoorbeeld houtrot als gevolg. Een hellend dak met dakpannen is eenvoudig zelf te isoleren als er een houten dak zonder folie of dakleer zit. Zit er wel folie of dakleer, laat dan een bouwkundige beoordelen of de dakbedekking
de onderkant van de begane grondvloer te isoleren valt er een
damp-open is. Verkeerd isoleren kan dakrot veroorzaken.
verbetering in het comfort te behalen. Concreet gesproken zorgt
Let ook op dat de dampremmende lagen op de juiste manier
vloerisolatie ervoor dat de vloertemperatuur met ongeveer 2 gra-
worden aangebracht en werk deze goed af. Zo voorkomt u vocht-
den stijgt. Dit lijkt niet veel, maar qua gevoelstemperatuur kan dit
problemen en dakrot.
juist het verschil betekenen tussen een koude vloer en een vloer die
Ook als u een groen dak aanlegt is isolatie aanbrengen (onder het
comfortabel aanvoelt. Wanneer u al meerdere isolatiemaatregelen
groen dak) van groot belang. Een groen dak isoleert onvoldoende,
in uw woning heeft getroffen, wordt het besparingspotentieel op de
dus isolatie blijft nodig!
stookkosten verhoudingsgewijs natuurlijk kleiner. Laat u daarom altijd goed voorlichten en adviseren, zodat u een realistisch beeld
De meest gebruikte soorten dakisolatie zijn:
krijgt van de voordelen van vloerisolatie.
• Glaswol dekens • Steenwol dekens
Nu is het helaas niet altijd mogelijk om aan de onderkant van
• EPS piepschuim platen
uw vloer te isoleren. Het uitvoerende bedrijf heeft namelijk een
• XPS platen
kruipruimte nodig met een werkhoogte van minimaal 50 centi
• PUR hardschuimplaten
meter om de werkzaamheden goed uit te kunnen voeren. Wanneer
• PIR hardschuimplaten Isolatiematerialen uit hernieuwbare
u slechts een beperkte ruimte onder de vloer heeft, kunt u er ook
materialen zoals gerecyclede kleding, vlas, wol, houtvezel,
voor kiezen om een isolatiemateriaal op de bodem aan te brengen.
cellulose, kurk
Belangrijk aandachtspunt is dat u altijd uw leidingwerk goed moet
• Isolatiemateriaal met warmtereflecterende folies
laten inspecteren. Wanneer de kruipruimte is volgeblazen met isolatiemateriaal, is deze namelijk minder goed toegankelijk voor toekomstige onderhoudswerkzaamheden. Qua isolatiematerialen voor op de bodem van een kruipruimte kunt u denken aan bijvoorbeeld
De Vereniging van Erkende Na-Isolatiebedrijven in
schelpen, kunststof isolatiechips, parels of isolatiematrassen.
Nederland (VENIN) is sinds de jaren zeventig actief als
Zelf doen of laten doen?
branchevereniging voor uitvoerende bedrijven en leveranciers in de na-isolatiebranche. VENIN-leden moeten aan zeer strenge kwaliteitseisen voldoen. Leden van de VENIN worden regelmatig gecontroleerd
Spouwmuurisolatie
Het isoleren van een spouwmuur zorgt naast een besparing op
Wanneer u een bedrijf inhuurt, kijk dan goed naar de certifice-
op de materialen die ze gebruiken en de nauwkeurigheid
de stookkosten ook voor een comfortverbetering in de woning.
ringen die het bedrijf in huis heeft en de garanties die worden
waarmee ze de isolatie werkzaamheden uitvoeren.
Door de betere isolatie houdt een woning zijn warmte langer vast.
geleverd op het uitgevoerde werk. Uiteraard kunt u ook zelf aan de
Belangrijk aandachtspunt bij het isoleren van uw gevel is dat u
slag binnen uw woning. Bij het zelf isoleren van uw dak, gevel of
Van buitenaf is het natuurlijk lastig om te zien of er al isolatie in
regelmatig en goed ventileert in huis. Zo creëert u een aangenaam
vloer is het verstandig om altijd professioneel advies in te win-
uw spouwmuur aanwezig is. Het bouwjaar van de woning verschaft
en gezond binnenklimaat in uw woning.
nen over het isoleren. In de praktijk komt het regelmatig voor dat isolatiematerialen en dampremmende folies verkeerd worden
dan vaak duidelijkheid. Woningen gebouwd tussen 1920 en 1975 kunnen een spouwmuur hebben (woningen voor 1950 meestal
In de praktijk levert spouwmuurisolatie veelal een stookkosten
aangebracht, met vochtplekken, schimmelvorming en soms zelfs
niet). In deze periode was het in Nederland nog niet verplicht om
besparing op van tussen de 10 à 25%. De exacte besparing is mede
houtrot tot gevolg!
woningen te isoleren. Na 1975 werd dit vanuit de Nederlandse
afhankelijk van uw stookpatroon, eerder getroffen isolatiemaat
Voor het isoleren van uw spouwmuur, dak, vloer of bodem van de
regelgeving verplicht. In de loop der jaren is de bouwregelgeving
regelen in de woning, het type verwarmingssysteem en de inhoud
kruipruimte heeft u keuze uit talloze isolatiematerialen en isola-
verder aangescherpt en werden woningen steeds beter geïsoleerd.
(m3) van de woning. Gemiddeld gezien is spouwmuurisolatie
tiesystemen. Als je isolatiemateriaal koopt, staat op de verpakking
terugverdiend in een periode van 5 à 7 jaar.
een R-waarde aangegeven. Dit getal geeft het warmte-isolerend vermogen van het materiaal aan en wordt bepaald door het soort
Nu is het niet altijd mogelijk om na te gaan wat de vorige bewoners aan isolatiemaatregelen hebben uitgevoerd of wat de technische staat is van het isolatiemateriaal in uw spouwmuur. Wanneer u overweegt om uw spouwmuur te isoleren, is het altijd aan te beve-
Vloer- en bodemisolatie
materiaal en de dikte ervan. Hoe hoger de R-waarde, des te beter isoleert het materiaal.
len om een endoscopisch onderzoek te laten verrichten door een isolatiebedrijf of onafhankelijk deskundige. Deze inspecteert of de
Vloer- en bodemisolatie worden vaak door elkaar gehaald. Vloer
spouwmuur wel of niet geïsoleerd is en of er geen vervuilingen in
isolatie betreft het isoleren met een isolatiemateriaal direct tegen
de spouw aanwezig zijn. Op basis van deze inspectie zal het bedrijf
de onderzijde van de vloer. Dit geeft het hoogste rendement. Door
Ventileren noodzakelijk bij isoleren!
beoordelen of uw gevel geschikt is om te isoleren. Grofweg zijn er twee soorten materialen waaruit u kan kiezen: minerale materialen (steenwol, glaswol en isolatiekorrels perliet) of kunststof mate
Goed ventileren is nodig voor uw gezondheid.
ventilatiesysteem. Daarmee zorgt u ervoor dat
• Bent u klaar met koken? Laat de afzuigkap dan
Energiezuinige ventilatieroosters zijn zelfrege-
rialen (UF schuim of isolatieparels). Laat u voorlichten door een
Vooral bij vochtige kruipruimten is dit interessant. Doordat op de
Toch gebeurt dit vaak onvoldoende.
uw woning automatisch geventileerd wordt en
nog een kwartier aanstaan, zodat het overtol-
lende of winddrukafhankelijke roosters: deze
expert welk middel het beste bij uw woning past.
bodem een afsluitende isolatielaag wordt aangebracht, vermindert
Veel woningen hebben last van schimmel en
u altijd gezonde lucht in uw huis heeft.
lige vocht uit uw keuken wordt afgevoerd.
zorgen altijd voor voldoende verse lucht, maar
de vochtigheid (dampspanning) in de kruipruimte. Dit heeft als
in veel huizen is meer fijnstof aanwezig dan
Hier volgen enkele ventilatie-tips:
Kwaliteitsborging en garantie op het uitgevoerde werk zijn belang-
voordeel dat er minder kans is op muffe en vochtige lucht, schim-
buiten. Met het isoleren van de woning,
• Houd de ventilatieroosters boven de ramen
rijk. Wanneer u uw spouwmuur wilt laten isoleren, is het raadzaam
melvorming en aantasting van het leidingwerk.
worden kieren en naden dicht gezet. Zo kan
om een gecertificeerd bedrijf te kiezen. Kies bij voorkeur een
het huis dus niet meer zelf lucht verversen.
• Als u klaar bent met douchen, zet dan even een raam open zodat de vochtige lucht kan
in de zomer open, en in de winter halfopen.
ontsnappen.
• Controleer of de ventilatieroosters in de
• Heeft uw woning mechanische ventilatie?
bedrijf met een IKOB-BKB certificering dat lid is van de branche-
Let bij vloerisolatie altijd erop dat de kruipruimte te allen tijde
Het is dus van groot belang om met het
gevel nog open zijn. Deze roosters zorgen
Laat deze dan periodiek reinigen.
organisatie VENIN (Vereniging van Erkende Na-Isolatiebedrijven
wel geventileerd blijft. En dat eventueel dichtgezette ventilatie
isoleren van de woning ook ventilatieroosters
ervoor dat de kruipruimte en spouwmuren
In de ventilator kunnen vuil en vet zich snel
in Nederland).
roosters na de isolatie open staan.
aan te brengen en bijvoorkeur een zelfregelend
droog blijven.
ophopen.
4
5
voorkomen ook tocht bij veel wind.
Transparante voordelen van dubbel glas HR+++
Cursus voor Rotterdamse Verenigingen van Eigenaren Binnenkort start het Milieucentrum Rotterdam de gratis cursus “VvE’s met energie”.Deze cursus helpt leden van verenigingen van eigenaren (bestuursleden en gewone leden) bij het maken van een plan voor het verduurzamen van de woningen en bij het motiveren van de medebewoners.
Bij veel woningen en gebouwen van voor 1995 is nog eerste generatie dubbel glas (merknaam Thermopane) of zelfs enkel glas aanwezig. Zelfs het beste Thermopane isoleert - naar huidige maatstaven - slechts matig. Enkel glas isoleert zelfs helemaal niet. U stookt als het ware voor de buitenlucht.
Stappenplan In vier avonden wordt alle relevante juridische, financiële, bouwtechnische en installatietechnische kennis behandeld. Aan het einde van de cursus
Dubbel glas bestaat, zoals de naam
Isolerende raamfolie: wel of niet doen?
bent u in staat om samen met uw medebewoners een overzichtelijk en
al zegt, uit twee glasplaten. Deze
Raamfolie die zonnewarmte tegen-
realistisch stappenplan te maken om de woningen van de VvE energie
glasplaten zitten op een kleine afstand
houdt raden wij af. Immers met
zuiniger te maken.
van elkaar met alleen een laag lucht
gratis zonnewarmte bespaart u juist
ertussen. Zo ontstaat er een isole
op stookkosten! Buitenzonwering is
rende ruimte tussen de glasplaten.
altijd de meest effectieve en flexibele
Gratis QuickScan
Van MaanenBlok
‘Energiebesparing lastig? Welnee, het levert geld op!’ Iedere Vereniging van Eigenaren zoekt naar manieren om de kosten van het energieverbruik door haar leden te beperken. Samen energie besparen is voordeliger. Maar hoe krijg je als VvE je leden op één lijn? Immers, de één stookt al bij vijftien graden Celsius terwijl de ander bij vijf graden vorst nog nergens last van heeft. Energiecoöperatie Blijstroom - een lokaal Rotterdams energiecollectief - biedt de helpende hand.
Tijdens de cursus krijgt een van de deelnemende VvE’s gratis een
oplossing om ongewenste zonne-
quickScan: een haalbaarheidsonderzoek naar energieneutraal wonen!
Dit type dubbel glas wordt tegen-
warmte te weren.
woordig nog maar weinig verkocht, Tijdens de cursus komen de volgende onderwerpen aan bod:
omdat de techniek enorm vooruit is
Driedubbel glas
• Wat is een rendabele investering voor de VvE en welke maatregel
gegaan. De populairste soort isolatie
HR+++ glas is geen dubbel glas, maar
glas vandaag de dag is HR++ glas.
driedubbel glas. Waar dubbel glas
• Wat zijn de technische (on)mogelijkheden?
verdient zich snel terug?
Dit glas biedt veel isolatie dankzij
bestaat uit 2 glasplaten met een laag
• Wat zegt de splitsingsakte?
een speciaal soort edelgas (Argon of
stilstaande lucht of edelgas ertussen,
• Sparen of lenen?
Krypton) tussen de glasplaten, en een
is daar bij driedubbel glas nog een
extra metaalreflecterende coating op
extra glasplaat aan toegevoegd.
het glas dat de buitentemperatuur
Het gevolg is een nog beter isolerende
scheidt van de binnentemperatuur.
ruit, waarmee de warmte nagenoeg
Bij HR++ glas reflecteert de coating
perfect in huis kan worden gehou-
• Wat is een groen MJOP (Meer Jaren OnderhoudsPlan)? • Hoe bereik ik mijn buren? • Hoe vind ik medestanders?
“Onze woningen dateren uit de jaren zestig...
• Is energieneutraal realistisch?
Lekker ruim opgezet met een mooie grote tuin...
Maar ze voldoen natuurlijk niet aan de moderne eisen van duurzaamheid”
maar liefst 90% van de warmtestra-
den. Belangrijk is de vraag of uw
“In het Van MaanenBlok”, zegt
kwamen geen vrolijk makende cijfers
den met zonnepanelen op de daken.
De cursus is gratis, u kunt zich aanmelden via:
ling terug naar binnen! In totaal
sponningen wel geschikt zijn.
Corine Erades van Blijstroom,
uit. Er verdwijnt veel warmte door de
Daarvan worden er in 2015 alvast een
[email protected] Er zijn nog enkele plaatsen vrij!
isoleert HR++ glas zelfs tot ruim 50%
Immers. HR+++ glas is dikker
“hebben we het afgelopen jaar met
slecht geïsoleerde vloeren, muren en
aantal geplaatst op de gymzaal in de
De cursus start op dinsdagavond 17 maart met vervolgavonden op
beter dan het beste eerste generatie
en zwaarder dan normaal dubbel
bewoners en VvE’s onderzocht hoe
daken. Er wordt ook meer elektriciteit
buurt. Een goed begin.”
31 maart, 14 april en 28 april.
dubbel glas.
glas. Twijfelt u over de technische
hun stukje Rotterdam energien
verbruikt dan gemiddeld. Erades:
Erades benadrukt dat het besparen
eutraal kan worden. Op de schaal van
“Dat komt waarschijnlijk doordat
op energieverbruik niet alleen nood-
het stedelijk bouwblok worden inves-
weinig mensen zich bewust zijn van
zakelijk is, maar ook leuk kan zijn.
voor het Van MaanenBlok heeft een
ren dat de woningen in het bouwblok
teringen in verduurzaming haalbaar
het relatief hoge verbruik van oude
“Besparende maatregelen worden
nieuwe energiemix voor de toekomst
de energierekening met de helft
en betaalbaar.”
apparaten. Daar zit ruimte voor winst.
nog vaak gezien als kostbaar en een
opgeleverd: van zonnestroom tot het
kunnen reduceren. Deze voorlopige
In samenwerking met Stedin,
Besparen is nodig want het maakt
hoop gedoe. Maar als je het samen
gebruik van afvalstromen voor het
uitkomst brengt alle partijen, dus ook
Stichting Kien en een masterstudent
investeringen in opwekcapaciteit
doet met buren in de straat, in je
opwekken van biogas, alles is bekeken
de VvE’s, weer een stap dichter bij het
Duurzame Energietechnologie van
rendabeler. Gemiddeld kan eenderde
VvE of zelfs het hele bouwblok dan
volgens de logica: ‘Wat gooien we nu
doel: samen werken aan een energie-
de TU Eindhoven is het huidige
van de elektriciteitsbehoefte van de
wordt het ook financieel al snel een
weg waar energie in zit?’ Op basis
neutrale buurt.”
energieverbruik berekend. Daar
huishoudens in dit blok geoogst wor-
stuk aantrekkelijker. Het onderzoek
hiervan kunnen we alvast conclude-
Nieuw: VvE-loket voor energiezuinige woningen
Een groen MJOP voor Verenigingen van Eigenaren Verenigingen van Eigenaren (VvE’s) moeten verplicht een spaarreserve aanhouden om toekomstig onderhoud aan het wooncomplex te kunnen bekostigen. Veel VvE’s hebben hiertoe een meerjaren onderhoudsplan (MJOP) opgesteld. Zo kan men eenvoudig vaststellen welk bedrag er jaarlijks gespaard moet worden om op tijd het benodigde onderhoud te kunnen plegen.
‘Als je met elkaar werkt aan duurzaamheid, dan ben je echt een buurt’ Rotterdammers die halverwege de jaren ’60 naar Het Lage Land verhuisden, werden door sommige stadgenoten voor gek verklaard. Wie ging er nou zes meter onder de zeespiegel wonen, op die zandvlakte in de polder aan de andere kant van de Kralingse plas? Inmiddels is de scepsis veranderd in lichte jaloezie. Het Lage Land – en meer specifiek de Bazelbuurt – is een prima plek om te wonen. En… de bewoners zijn met elkaar druk in de weer voor een duurzame toekomst.
haalbaarheid? Laat een glaszetter Het vervangen van beglazing is een
bij u langskomen om de situatie te
flinke investering. Wanneer u niet
bekijken.
de financiële middelen heeft om uw woning in één keer aan te pakken,
Het is tot slot natuurlijk ook mogelijk
is het aan te bevelen om te starten bij
om te combineren. Omdat driedubbel
het woongedeelte dat u het meeste
glas minder zonnewarmte doorlaat,
gebruikt. Dit is veelal uw woonkamer.
kunt u er ook voor kiezen om op de
Denkt u bij het plaatsen van nieuw
zonnige plaatsen in huis HR++ glas te
glas ook aan de ventilatie. Dit kan
kiezen, dat meer warmte van de zon
door bijvoorbeeld ventilatieroosters
doorlaat. Bij ramen op het noorden is
mee te nemen in het glas.
dat weer minder belangrijk en kunt u
Voor vooroorlogse panden met
wel voor de beste isolatie met HR+++
monumentale kozijnen/uitstraling
glas kiezen.
zijn er oplossingen zoals monumentenglas of renovatieglas.
Donald van den Akker is één van de
Dan ervaar je met elkaar wat de ef-
je gevel en dak van het huis zodanig
oprichters van Bewonersvereniging
fecten kunnen zijn van betere isolatie,
verbouwt dat je daarna geen energie-
‘De Bazelbuurt’. Hij zag begin 2009 de
verstandiger omgaan met energie,
rekening meer hoeft te betalen.
noodzaak om in onderlinge samen-
maar ook zaken als een betere invul-
De verbouwing duurt 10 dagen en de
Agenda Keet
werking te streven naar verduurza-
ling van de openbare ruimte. Ook dat
investering van maximaal 45.000 euro
Rotterdam stimuleert het energiezuinig maken van bestaande woningen.
ming. “Onze woningen dateren uit de
maakt de buurt mooier en het komt
per woning wordt terugverdiend door
Om in buurten informatie te geven over wat de energiebesparing
jaren zestig. Lekker ruim opgezet met
de waarde van je woning ten goede.”
de besparing op de energierekening.
mogelijkheden zijn voor uw woning, maakt de informatiekeet van Slim Wonen een tour door Rotterdam.
in de straat
De gemeente Rotterdam heeft nu een speciaal energieloket voor vereni
Heeft uw VvE ook een MJOP? Dan
isoleren van het dak bij het vervangen
Belangrijk is wel dat u voldoende
een mooie grote tuin. Maar ze vol-
Toen de Bazelbuurt na enige aarzeling
Doordat de woning meteen een stuk
gingen van eigenaren (VvE’s). Met deskundige voorlichting en advies
kunt u dit wellicht vergroenen. Met
van de dakbedekking. Met een groen
middelen in het reservefonds heeft
doen natuurlijk niet aan de moderne
het enthousiasme van Van den Akker
comfortabeler is en er geen energiere-
kunnen we u helpen het energiezuiniger maken van woningen op de
een groen MJOP wordt op geschikte
MJOP benut u deze onderhouds-
om deze extra werkzaamheden te
eisen van duurzaamheid, bijvoorbeeld
oppakte, kwamen er al snel ambiti-
kening meer betaald hoeft te worden,
agenda van de VvE te zetten. Ook kunt u tips krijgen over u hoe maat
momenten, wanneer er toch al
momenten en bespaart u kosten op
financieren. Zet daarom vandaag nog
op het gebied van energiezuinigheid.
euze plannen op tafel. Na de realisatie
stijgt ook de waarde van de woning.
regelen voor het energiezuinig maken van een woningen onderdeel
onderhoud gepland staat, bekeken of
de uitvoering omdat er bijvoorbeeld
de eerste stap naar een groen MJOP,
van een sport- en speelterrein en de
“Ik vind het heel bijzonder dat een
Bewoners van woningen waarvan een warmtescan wordt gemaakt
kunnen worden van het meerjaren onderhoudsplan of buren kunt
er extra energiebesparende maatrege-
toch al een steiger staat of omdat de
zodat u bij de volgende onderhouds-
Het leek mij een goed idee om dat
collectieve aanpak van de riolering in
aantal van onze buurtgenoten deze
krijgen een uitnodiging voor een bezoek aan de keet.
enthousiasmeren en betrekken.
len kunnen worden genomen. Denk
energiebesparende maatregel gemak-
beurt de eerste vergroeningsslag kunt
onderwerp aan de orde te stellen bij
de buurt, staat momenteel het thema
ingreep serieus overweegt en dat
bijvoorbeeld aan het plaatsen van iso-
kelijk gecombineerd kan worden met
maken.
de bewoners en de gemeente Rot-
‘energie’ op het programma.
velen bereid zijn om te investeren in
latieglas bij een schilderbeurt of het
de onderhoudswerkzaamheden.
Daarnaast kunt u hier meer informatie inwinnen over de mogelijkheid
terdam. Die laatste had al snel zoiets
Samen met de gemeente en het
de energieprestatie van hun woning.
om als buurt warmtescans van de woningen te laten maken (bij minimaal
van: ‘Oké, hoeveel zonnepanelen wil
Innovatiecentrum Duurzaam Bou-
We verwachten snel een keuze te
200 woningen). Het loket is ondergebracht bij het Informatiepunt
je?’ Maar dat was mijn insteek niet.
wen op Heijplaat worden de isolatie-
maken uit de verschillende moge-
Duurzaam Rotterdam.
Ik wilde juist procesbegeleiding; de
en woningverbeteringsmogelijkheden
lijkheden en offertes. Maar ik vind
bewoners met steun van de gemeente
onderzocht. “Isolatie van de spouw-
dat we nu al een groot winstpunt
Wilt u ook advies, in contact komen met leveranciers,
zelf plannen laten bedenken op het
muur klinkt eenvoudig maar als daar
hebben behaald. Namelijk, dat we als
of ‘best practice’-voorbeelden horen uit de Rotterdamse praktijk,
gebied van duurzaamheid en die
nog restanten van isolatiemateriaal uit
Bazelbuurt in staat zijn om samen aan
bel of mail dan naar (010) 489 5 489 of
[email protected]
samen realiseren. Dit onderwerp gaat
de jaren ’70 in zitten, heb je toch een
de duurzaamheid van onze huizen en
volgens mij namelijk pas echt leven
complexe situatie.” Het alternatief is
buurt te werken. Uiteindelijk worden
als je er samen mee aan de slag gaat.
een nul-op-de-meter-woning waarbij
we daar allemaal beter van.”
6
7
U vindt de locaties en data van de keet op
www.rotterdam.nl/energiebesparing
Samen aan
de slag
Rotterdam wil het energiezuiniger maken van bestaande woningen stimuleren door intensief samen te werken met allerlei partijen in de stad. Dat zijn woningcorporaties, maar ook bouwbedrijven, energiebedrijven en bijvoorbeeld een bank. Partners: BAM Woningbouw Rotterdam, Dura Vermeer Heyma, Eneco, Era Contour, Gemeente Rotterdam, Havensteder, Nuon, Rabobank Rotterdam, Smits Vastgoedzorg, Stedin, Vestia, VVE010, Waifer, Woningbouwvereniging Hoek van Holland, Woonbron en Woonstad Rotterdam.
Financiële mogelijkheden voor het energiezuiniger maken van je huis Hoejekom daaraan? Verduurzaming van je huis is een goede zaak, maar dit kost wel geld. Hoe kom je daaraan? We stellen deze vraag aan Arjen van Klink, adviseur Strategie en Innovatie bij Rabobank Rotterdam. “Duurzaamheid is geen modewoord
te onderzoeken en om dat geld ver-
bezitters vergelijken de investering
meer”, aldus Van Klink. “Als bank zijn
volgens te gebruiken voor verduur-
in hun woning met bijvoorbeeld een
we hier al enkele jaren mee bezig en
zaming.
vakantie, nieuwe auto of televisie.
bespaarenergiemetdewoonbond.nl
meermetminder.nl
het wordt steeds concreter. Als lokale
Als bank snappen we dat het lastig is
blijstroom.nl
milieucentraal.nl
bank maken we ons sterk voor een
Speciale leningen
om te zien dat de verduurzaming uit-
duurzaamdoen.nl
natuurenmilieu.nl
duurzaam Rotterdam. Niet alleen uit
Verder is er sinds begin 2014 een der-
eindelijk geld oplevert, omdat het in
duurzaambouwloket.nl
opzuinig.nl
maatschappelijk oogpunt, maar ook
de mogelijkheid om energiebesparing
eerste instantie geld kost. Maar, door
duurzaamnieuws.nl
slimmebuurt.nl
economisch.
te financieren, via het Nationaal Ener-
deze investering vergroten huizen
eigenhuis.nl
slimwonenmetenergie.nl
De huizen vormen immers het
giebespaarFonds (NEF). Dit fonds
bezitters uiteindelijk de waardevast-
energielabel.nl
slimwoneninrotterdam.nl
onderpand van onze leningen en
werd opgericht door de rijksoverheid,
heid van het huis.”
energiesubsidiewijzer.nl
slimwoner.nl
verduurzaming betekent ook een
Rabobank en ASN Bank, en verstrekt
energievergelijk.nl
vve010.nl
verbetering van de waardevastheid.
leningen aan woningeigenaren die
Ook VvE’s
energievergelijker.com
vvebestuurder.nl
Dat de woningbezitter door verduur-
hun huis willen verduurzamen. Deze
“In 2015 willen wij ook verenigingen
energievoorenergie.nu
verbeteruwhuis.nl
zaming ook nog het wooncomfort
leningen hebben een gunstig rente-
van eigenaren (VvE’s ) helpen bij
huisfocus.nl
vibaexpo.nl
verhoogt en geld bespaart, is dubbel
percentage en flexibele voorwaarden.
verduurzaming”, vertelt Van Klink.
icdubo.nl
waifer.nl
meegenomen.”
Bovendien zijn het zogenoemde
“Het idee is dat er dan een lening
ikinvesteerslim.nl
woonlastendebaas.nl
‘persoonlijke leningen’. Er wordt dan
wordt verstrekt aan de vereniging, om
klimaatstraatfeest.nl
woonwijzerwinkel.nl
Spaargeld of hypotheekverhoging
wel getoetst op inkomen, maar niet op
in verduurzaming van het woning-
“Vanuit financieel oogpunt moet je
de waarde van het huis.
complex te voorzien. Dat gebeurt nu
energiebesparende maatregelen aan je
Tot slot is er de persoonlijke duur-
nog nauwelijks in de praktijk.
huis als een investering zien”, vervolgt
zaamheidslening, die Rabobank
Wij willen kijken naar VvE’s met een
Van Klink. “Dus: hoeveel kost het en
Rotterdam samen met de gemeente
voldoende grootte qua leden, een
hoeveel levert het op? Iedereen die
Rotterdam heeft ontwikkeld. Ook een
aantoonbaar goed financieel beheer
spaargeld heeft, zou kunnen nagaan
persoonlijke lening, waarmee je je
en een goede business case voor de
of een deel investeren in energie-
woning duurzamer kunt maken.
verduurzaming.”
maatregelen zinvol is. De spaarrente
De maatregelen worden dan uitge-
Van Klink sluit af met een visie voor
is vrij laag, dus misschien levert een
voerd door Rotterdamse bouw- en
de toekomst: “Het is niet uitgesloten
investering in isolatie, zonnepanelen
installatiebedrijven. Deze bedrijven
dat woningen met een gunstig ener-
en/of dubbel glas op den duur meer
zijn betrokken om nog beter te kun-
gielabel in de toekomst een korting
rendement op.”
nen inschatten of de maatregelen
krijgen op de hypotheekrente.
Daarnaast is er een mogelijkheid voor
besparing opleveren. Bovendien
De waardevastheid van de woning is
verduurzaming wanneer er sprake is
stimuleren deze investeringen zo ook
een uitgangspunt bij de hypotheek
van overwaarde. In de regio Rotter-
de lokale economie.
verstrekking en dus speelt duurzaam-
dam is dat gelukkig nog relatief vaak
Van Klink: “We zien dat mensen over
heid een steeds belangrijkere rol.”
het geval. In dit geval adviseert Van
een drempel moeten stappen om hun
Klink om een hypotheekverhoging
huis te verduurzamen. Veel huizen-
rotterdam.nl/energiebesparing
Handige websites
rotterdamsmilieucentrum.nl rvo.nl zoekuwenergielabel.nl
Colofon © februari 2015. Deze krant is een initiatief van de gemeente Rotterdam in samenwerking met VIBA-Expo en Umbrella Media BV (uitgever). Op deze uitgave geldt copyright. Niets in deze uitgave mag daarom zonder toestemming van Umbrella Media BV worden vermenigvuldigd. Deze uitgave is met de grootste zorg samengesteld, desondanks kunnen er drukfouten of onvolledigheden in voorkomen, hiervoor aanvaarden de gemeente Rotterdam, hoofdredactie en de uitgever geen enkele aansprakelijkheid. .
8
