KORTE BERICHTEN WERKZOEKENDEN
WERKGEVERS/WERKZOEKENDEN
Competentie Test Centra bij CWI
September 2006: banenmarkt
Het CWI heeft dit voorjaar bij 40 vestigingen een Competentie Test
Onder het motto GA VOOR WERK houdt CWI op zaterdag 30 september
Centrum (CTC) ingericht. Hier kunnen werkzoekenden terecht om hun
(in de grote steden óók op vrijdag 29 september) van 10.00 tot 15.00
eigenschappen en vaardigheden, die op een CV vaak onvermeld blijven,
uur een banenmarkt op meer dan 100 vestigingen verspreid door heel
te laten testen. Hierdoor wordt beter duidelijk voor welke beroepen (of
Nederland. De banenmarkt is dé plek voor iedereen die op zoek is naar
opleidingen) de klant geschikt is. De klant kan zo gerichter solliciteren.
een (andere) baan.
Ook het Taalassessment waarover we in een eerdere nieuwsbrief schre-
Naast duizenden vacatures en de aanwezigheid van verschillende werk-
ven (nummer 41), wordt ondergebracht in de CTC’s. Dit is een instru-
gevers en uitzendbureaus, is er uitgebreide informatie over alles wat
ment waarmee taalcompetenties van een allochtone werkzoekende
met werk te maken heeft. In alle mogelijke branches en sectoren, zowel
geïnventariseerd kunnen worden. Het gaat dan om functie- en werkge-
vast als tijdelijk en fulltime of parttime. CWI roept werkgevers op hun
richte competenties in het Nederlands als tweede taal. De implementa-
vacatures speciaal voor de banenmarkt te melden. Op de banenmarkt
tie van dit instrument is ook in dit voorjaar in gang gezet. Aan het einde
is informatie aanwezig over alles wat met werk te maken heeft, zoals
van 2006 zijn er naar verwachting 80 Competentie Test Centra.
solliciteren en arbeidscontracten. Maar ook over beroepen, opleidingen, cursussen, werken in het buitenland of werken met een arbeidshandicap.
ONDERWIJS
Ook zijn er interessante workshops die vrij toegankelijk zijn. Op het CWI zijn bedrijven en instellingen die veel personeel zoeken aanwezig. Werkzoekenden kunnen zo rechtstreeks in contact komen met een
NT2-conferentie op 8 en 9 juni
potentiële werkgever. CWI werkt verder nauw samen met verschillende
Na het succes van de afgelopen conferenties in mei 2003 en september 2004,
uitzendbureaus, waaronder Randstad, Start en Vedior.
organiseert de beroepsvereniging van docenten Nederlands als Tweede Taal
Tijdens de banenmarkt zijn er speciale activiteiten voor doelgroepen.
op donderdag 8 en vrijdag 9 juni 2006 de 3e NT2-conferentie. Tijdens deze
De grote steden richten zich vooral op etnische minderheden en met
conferentie “voor docenten door docenten” kunnen deelnemers uit Nederland
name ook op allochtone werkzoekende vrouwen. De deelnemende CWI-
en Vlaanderen twee dagen lang inspiratie opdoen tijdens workshops, master-
vestigingen bepalen zelf welke doelgroepen in hun regio extra aandacht
classes, lezingen, demonstraties en discussies. Er is aandacht voor het nieuwe
gaan krijgen.
inburgeringsexamen, geïntegreerde trajecten, nieuwe lesmaterialen en nog veel meer. Ook het onderwerp ‘taal en (toeleiding naar) werk’ komt aan de orde tijdens deze dagen. Zo geeft het programma de volgende titels:
• vraaggericht programmeren van duale trajecten • activeren en reïntegreren van oudkomers • Werkgericht taalassessment Voor meer informatie kunt u terecht op: www.bvnt2.org onder de knop Conferentie.
c o l o f o n
De nieuwsbrief Taal & Arbeidsmarkt wordt
Tiba Bolle, Froukje Mulder,
Reacties, suggesties, adreswijzi-
uitgegeven door het ITTA in opdracht van het
Ellie Liemberg, Petra Popma,
gingen, opzeggingen of aanvragen
CWI. Het ITTA is onderdeel van de Faculteit der
Yolande Timman
voor extra exemplaren kunt u
Geesteswetenschappen van de Universiteit van
Redactie:
ITTA, Spuistraat 210
doorgeven aan het secretariaat
Amsterdam en houdt zich bezig met taalbeleid
Redactieadres:
1012 VT Amsterdam
van het ITTA.
Nederlands voor anderstaligen.
Telefoon (020) 525 3844
De nieuwsbrief Taal & Arbeidsmarkt verschijnt 3 keer
Fax (020) 525 2911
per jaar. Eindredactie:
16
[email protected] - www.itta.uva.nl Femmy Witte
Vormgeving:
dSigned - Schürfeld & Brandt
Drukwerk:
Drukkerij Koopmans Zwanenburg
nr. 45 juni 2006
voorheen Nederlands op de Werkvloer In gesprek met de voorzitter van het Procesmanagement Herontwerp MBO
Het MBO moet aanpassen aan diversiteit van samenleving en arbeidsmarkt Hans van Nieuwkerk, voorzitter Procesmanagement Herontwerp MBO
En verder in deze editie Het coachingsproject ‘Geef kleur aan je
‘D
e sociale en maatschappelijke ontwikkelingen van tegenwoor-
dig leggen bij de generatie van nu veel meer verantwoordelijkheid. Mensen worden in hun loopbaan meer geconfronteerd met allerlei aanvullende kwalificaties. Men heeft wel recht op werk maar niet op de baan. Iedereen zal meer verandering in zijn werk ervaren en meer verantwoordelijkheid moeten nemen voor pensioenen en dergelijke. Dit heeft gevolgen voor het MBO, men zal daar iets mee moeten doen naar de leerlingen toe.´
werk!’ op de CWI’s is met succes afgesloten: maar liefst honderd vrouwen werden aan een baan geholpen. Een gesprek met CWI-bestuurslid Hanneke Berben over allochtone vrouwen en werk. (pag.4) Thuis oriënteren en voorbereiden op werk? Als je over televisie en computer met internet beschikt kan dat zonder meer. Educatieve Televisie (ETV) heeft op dit moment zestien programma’s over werk beschikbaar. Daar zit voor iedere werkzoekende wel iets geschikts tussen; zelfs voor
Dit zijn woorden van Hans van Nieuwkerk, voorzitter van het Procesmanagement
wie voor zichzelf wil beginnen. (pag.6)
Herontwerp MBO. Wij spraken met hem over veranderingen in het beroepsonderwijs en
Regiocollege heeft een stagecoördina-
de gevolgen hiervan voor de doorstroom van allochtone leerlingen.
tiebureau geopend, dat fungeert als centraal aanspreekpunt voor werkge-
Er zijn verschillende factoren die de onderwijs-
Van Nieuwkerk: ´Of we multicultureel worden of
vers en stagelopende cursisten, maar
vernieuwingen binnen het MBO, die twee jaar
niet, scholen worden geconfronteerd met jonge
ook voor docenten. Een duidelijke stap
geleden zijn ingezet door OC&W, noodzakelijk
mensen uit twintig, dertig verschillende cultu-
op weg naar professionalisering van de
maken. Hans van Nieuwkerk licht toe: ´Heel sterk
ren. Scholen moeten er wel over nadenken of de
stagecomponent, stelt coördinator René
zijn de externe drijvende krachten. De Europese en
onderwijsconcepten en de wijze waarop ze het
Faber vast. We nemen een kijkje op het
mondiale ontwikkelingen hebben grote gevolgen
onderwijs programmeren en inrichten bij al die
Praktijkbureau Nieuw Werk. (pag.8)
voor de lokale en regionale economie. De trans-
culturen past.´
Het Staatsexamen NT2 bestaat inmiddels
fer van werk naar China, Brazilië, India en Oost Europa heeft ertoe geleid dat Philips in Zuid Oost
Nieuwe inzichten in leren
Brabant geen machinefabrieken meer heeft staan.
Naast bovengenoemde externe factoren ziet Hans
Dat heeft dus gevolgen voor de lokale economie,
van Nieuwkerk de onderwijsvernieuwing binnen
in ieder geval kan je daar je brood niet meer mee
het MBO ook als een direct gevolg van een aantal
verdienen. Als wij nieuwe bronnen van werkge-
cruciale interne factoren. ´De echte drijvende
legenheid creëren dan levert dat voor HBO en
krachten van dit hele herontwerpproces liggen
MBO scholen de interessante vraag op wat dat
voor een deel binnen de school, hebben te maken
betekent voor het onderwijsaanbod en de inrich-
met nieuwe inzichten in leren en het feit dat het
ting van het onderwijs.´ Ook de maatschappelijke ontwikkelingen in Nederland spelen een grote rol.
ruim tien jaar en kan sinds kort ook binnen
Europees Kader worden geïnterpre-
teerd. De Citogroep heeft de internationale niveau-aanduidingen (A1 t/m C2) van het Europese Referentiekader voor de examenprogramma’s I en II vastgesteld. (pag.11) In Den Bosch werd onlangs de eerste ‘Dag van de inburgeraars’ georganiseerd door de Landelijke Vereniging van Inburgeraars. Met de voorzitter van de LVI blikken we
Lees verder op pagina 2
terug op deze bijeenkomst (pag.12)
1
ONDERWIJS frontaal klassikaal lesgeven als exclusief mid-
ting van het MBO is de uitval beperken. De uitval
moeten uitbouwen en afronden op een algemeen
del voor kennisoverdracht aan het eind van zijn
onder allochtone leerlingen is beduidend groter
geaccepteerd niveau, zodanig dat leerlingen goed
levenscyclus is. Daarnaast hebben scholen tegen-
dan die bij Nederlandstalige. Een van de oorzaken
uit de voeten kunnen, maatschappelijk en op het
woordig veel meer mogelijkheden om een varië-
ligt op het gebied van de taalachterstanden. Van
werk of de stage. Er moeten op nationaal niveau
teit aan werkvormen aan te bieden dan vijftig jaar
Nieuwkerk ergert zich aan de wijze waarop de
afspraken worden gemaakt om die situatie te
geleden of misschien wel 10 jaar geleden.´ Van
verantwoordelijkheid voor uitval tegenwoordig
bereiken. Tegelijkertijd zal er een forse inhaalslag
Nieuwkerk geeft daarbij aan dat de invloed van
geheel bij het MBO gelegd wordt.´ Er vindt nu
gemaakt moeten worden voor de leerlingen die
ICT het onderwijs voor interessante vraagstuk-
teveel doorschuif plaats van het basisonderwijs
dat nodig hebben, zodat ze niet tussen wal en
ken plaatst. ´Ik denk dat we nu in een periode
naar VMBO en van VMBO naar MBO, waarbij
schip vallen. Dus niet de polemiek tussen allerlei
komen waarbij door Internet en multimedia - die
het MBO vervolgens als probleemeigenaar wordt
partijen moet bepalend zijn, maar het belang c.q.
voor deze generatie en wat er op volgt natuurlijke
gezien. Dit is een slechte zaak en gaat ten koste
de vraag van de leerlingen.´
dagelijks tools in hun leven zijn - leerlingen toch
van de leerlingen. Ons doel is verdere reductie
al wat vaardigheden oppikken en kennis bij elkaar
van uitval met een dikke streep onder verdere.
Gerichte taaltrainingen We vroegen Hans van Nieuwkerk op welke manier
‘Een aantal onderwijskundigen heeft het hele competentieverhaal
het MBO met de taalproblemen van met name
compleet geïdeologiseerd, er ontstaat een soort Bhagwanbeweging ‘
allochtone leerlingen om zou moeten gaan.´
harken. Een school moet zich afvragen wat voor
Ik vind het buitengewoon irritant, dat allerlei
vragen: Wat heeft een leerling nodig om naar
kennis dat oplevert, of dat relevante kennis is en
stuurlui vanaf de wal staan te roepen dat het
behoren te functioneren in de samenleving, in
of leerlingen in staat zijn die kennis toe te passen.
allemaal niet opschiet. Nou, Rotterdam zag er 20
werk/stage en in de studie en welke lacunes heeft
Want de leerlingen, dat zijn eigenlijk de echte
jaar geleden wel wat anders uit dan nu, of welke
een leerling? Er dient voor gezorgd te worden dat
innovators die misschien wel de meeste impact
stad in Nederland dan ook. En wat al die mensen
alle leerlingen een adequaat taalniveau hebben.
hebben op de wijze waarop het onderwijs georga-
die nu zo snel naar de pen grijpen om het MBO
Vervolgens moet het taalonderwijs gekoppeld
niseerd moet worden.´
te veroordelen vergeten, is dat je überhaupt niet
worden aan het beroep waarvoor wordt opgeleid.
over hèt MBO kan spreken, omdat die MBO´s in
Indien gerichte taaltrainingen met inzet van mul-
Bhagwanbeweging
toenemende mate instellingen zijn die op regio-
timedia daarvoor een goed middel zijn, dan moet
Bovengenoemde ontwikkelingen vormen de basis
naal lokaal niveau bezig zijn. Er is dus een buiten-
dat gewoon gebeuren. Als MBO sector moet je
van de kwalificatiestructuur en onderwijsvernieu-
gewoon grote mate van diversiteit.´
bij binnenkomst van leerlingen de taalvaardig-
wing richting competentiegerichte beroepsoplei-
Het gaat om de beantwoording van een paar
heid checken en als die niet voldoet aan de basis
dingen. Deze onderwijsvernieuwing wordt door
Forse inhaalslag
direct beginnen met extra taaltrainingen. Ik kan
sommigen vereenzelvigd met bepaalde onder-
Taalbeheersing verdient volgens Hans van
me voorstellen dat in een volle tijd opleiding met
wijsinhoudelijke ideeën, zoals het nieuwe leren,
Nieuwkerk de allerhoogste prioriteit. ´Iedereen
leerlingen tussen 16 en 20 jaar hele gerichte taal-
waarin de leerling zijn eigen proces regisseert.
weet dat gebrek aan taalvaardigheid voor jonge-
trainingen gegeven worden zoals in bedrijven. Hoe
Hans van Nieuwskerk distantieert zich van één
ren en jong volwassenen barrières vormt in het
de school dat doet, met een apart talencentrum,
pedagogisch-didactische zienswijze. ´Het hele
werk en verdere studie.´ Hij ziet het primair als
in het beroepsonderwijs, of middels een intern
competentieverhaal is ontwikkeld door grote
taak voor het basisonderwijs om hiervoor het fun-
joint venture daar ga ik helemaal niet over.´
bedrijven. Sinds het zijn intrede gedaan heeft in
dament te leggen. ´Vervolgens zou de eerste fase
het onderwijs heeft een aantal onderwijskundi-
van het voortgezet onderwijs in principe de zaak
Lees verder op pagina 3
gen het compleet geïdeologiseerd, er ontstaat een soort Bhagwanbeweging. Waar het om gaat is dat de uniformiteit van het frontale klassikale
Van de redactie
systeem, wat decennia lang naar behoren gefunc-
Dit is de eerste van de drie uitgaven die in 2006 van deze Nieuwsbrief zullen verschijnen; in het najaar
tioneerd heeft vervangen wordt door een onder-
en rond de jaarwisseling volgen de andere edities. Veel aandacht deze keer voor het onderwerp stage-
wijskundig model, waarbij niet sprake is van een
plaatsen bij beroepsopleidingen. Voldoende plekken en een goede organisatie van het stagegebeuren,
mono-aanpak, maar een aanpak die uit meerdere
daar draait het om!
methodieken bestaat.´
Daarnaast veel informatie over bronnen en leermiddelen voor (anderstalige én andere) werkzoekenden over werk en werk zoeken. En tenslotte rapporteren we over het verdere verloop van al eerder in
Buitengewoon irritant
dit blad besproken initiatieven rond allochtone vrouwen en rond inburgeraars; het eerste initiatief net
Een van de voornaamste doelen van de herinrich-
afgerond en het andere kort geleden gestart!
2
ONDERWIJS Frictie
van Nieuwkerk zegt hierover: ´Strikt genomen
moment dat die makkers voor je poort staan die
Een van de experimenten van het Proces-
zou AKA voor grote groepen volwassenen een
dus ergens vastgelopen zijn op het VMBO, moet
management Herontwerp is de ontwikkeling van
heel interessant iets kunnen zijn. OC&W moet dit
je die dan de straat op sturen? Wat moet Piet
de AKA trajecten, wat staat voor de opleiding
wel autoriseren en de gemeentes financieren. Die
Boekhoud (voorzitter CvB Albeda, TB) dan doen in
Arbeidsmarktgekwalificeerd Assistent (op KSB
mensen krijgen de kans een opleiding te volgen
die Rotterdamse buurt? Dan loopt meteen ieder-
niveau 1). Hans van Nieuwkerk heeft samen met
en daarmee ook een eerste stap op de arbeids-
een weer te gillen over de jeugdcriminaliteit. Men
Peter Cras, voorzitter procesmanagement kwalifi-
markt te zetten. Aboutaleb zegt het al, je zit in
zal dan oplossingen moeten vinden met bedrijfs-
catiestructuur, van OC &W de opdracht gekregen
de opleiding óf je hebt werk, daartussen bestaat
simulaties enzovoort.´
deze nieuwe opleiding te ontwikkelen en de regie
niks meer. Daarnaast vind ik wel dat als een ROC
over het experiment te voeren voor het beroeps-
volwassenen op dit traject zet het wel iets moet
Eén partij
onderwijs. De AKA opleiding is er voor leerlingen
zijn dat door het beroepsonderwijs samen met de
Maar wie is nu verantwoordelijk voor het vinden
die het niet redden in het VMBO of MBO. Het is
regionale bedrijven gemaakt wordt.´
van stageplekken? ´Het is makkelijk gezegd: er is
een kwalificerende opleiding met doorstroommo-
geen BPV-plek dus de opleiding kan niet doorgaan,
gelijkheden naar de MBO 2 opleidingen of naar
Niet de straat op sturen
maar als er nou een jaar later weer wel BPV-
betaald werk. Vanuit het georganiseerd bedrijfs-
We praten verder over de rol van het bedrijfs-
plekken zijn? De school moet met de bedrijven
leven is er volgens Van Nieuwkerk behoorlijke
leven en dan met name bij het vinden van
en de Kenniscentra bekijken of dit incidenteel
oppositie geweest tegen AKA. ´VNO/NCW heeft
passende stageplekken. Hans Koole gaf in de
is of structureel. Er moet een besluit vallen wie
ergens wel eens geschreven dat we er beter mee
verantwoordelijk is voor de werving van stages;
konden stoppen. Dat geeft precies de frictie aan
de school of de Kenniscentra. De Kenniscentra
tussen het georganiseerd bedrijfsleven en wat er
zullen een paar slagen moeten maken, kwalitatief,
op lokaal niveau gebeurt. Die doelgroep van AKA
voor goede arbeidsmarktverkenningen. Ze hebben
komt nou precies op het deel van de arbeids-
een hoop kennis in huis en ik denk dat ze daar
markt dat misschien ook niet zo goed georgani-
te weinig mee doen. Wat ik slecht vind is dat er
seerd is. Die kunnen gaan werken op de markt,
nu naar de Kenniscentra alleen een soort inspan-
bij dakbedekkers, in de groenvoorziening en in
ningsverplichting geregeld wordt. Het vinden van
kleine winkels. Waar wij dus sterk op focussen is
stageplekken, daar ben ik heel stellig in, dat is een
dat die arbeidsmarktkwalificatie echt hout snijdt.
klus voor de Kenniscentra of voor de scholen. In
Bottom line is dat iemand die het diploma AKA
ieder geval moet één partij het doen!´
haalt zijn brood kan verdienen, via betaald werk
Driehoek
de arbeidsmarkt op gaat. En dan zien we later wel: of misschien nog eens een bedrijfscursus erbij, of
Van Nieuwkerk: ‘Taalonderwijs moet gekoppeld
Tenslotte vroegen wij welke maatregelen er
naar het MBO, daar moet je ook niet ingewikkeld
worden aan het beroep waarvoor wordt opgeleid.’
getroffen zouden moeten worden om de grote
overdoen. Die leerling leert dus verder in het leven of volgt een cursus.´
groep allochtone en taalzwakke leerlingen beter vorige Nieuwsbrief aan dat de school de grootste
te ondersteunen in het vinden èn behouden van
verantwoordelijkheid heeft voor het vinden van
een stage. ´Allereerst zijn taaltrainingen nood-
De ‘bottom line‘
stageplekken: ´Als een school geen stageplaats
zakelijk. En we moeten echt na gaan denken over
Op de vraag of hij denkt dat iemand tegenwoordig
heeft gevonden moet het de opleidingsplaats
arrangementen tussen scholen en bedrijven en
wel iets heeft aan een algemeen diploma op assi-
niet aanbieden.’ Hans van Nieuwkerk vindt dat
de kenniscentra, die driehoek, waarbij zonodig
stent niveau antwoordt van Nieuwkerk geïrriteerd:
dit afhangt van het type opleiding: ´Als er een
een deel van het geld ingezet wordt om bijvoor-
´We willen mensen niet in een uitkering laten zit-
structureel tekort is aan arbeids- of stageplekken
beeld docenten te stationeren binnen bedrijven.
ten, omdat zo´n AKA diploma ook niks zou oplos-
dan kan je een niveau 2-3 leerling een andere rich-
Daarnaast zou ik kijken of de simulatieplaatsen
sen. Ik wil die bottom line overeind houden, met
ting adviseren. Bij de groep AKA doelgroep heeft
binnen de ROC´s nog een extra impuls nodig heb-
een kwalificatie naar werk. We kunnen die groep
de school geen keuze. Je kan die mensen niet de
ben.´ Op de vraag of hij het eens is met Koole dat
die geen niveau 2 opleiding kan halen toch niet
straat op sturen. Stel, een school begint met een
er een werkgeversvergoeding voor de kosten van
weer in decennia lang durende oriëntatie en scha-
opleiding voor mediavormgeving, maar in die hele
de extra begeleidingstijd van allochtone stagiaires
keltrajecten plaatsen?´ De AKA opleiding wordt
stad en regio is geen BPV-plek te krijgen. Dat bete-
beschikbaar zou moeten komen, antwoordt van
door afdelingen Educatie van de ROC´s aange-
kent dat er weinig bedrijven in die business zijn
Nieuwkerk: ´Nee, de school is verantwoordelijk
boden aan volwassenen met een taalachterstand
dus weinig arbeidsmogelijkheden binnen die regio.
voor het onderwijs en niet een ander.
of een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Hans
Dan gaat het verhaal van Koole op. Maar op het
Lees verder op pagina 4
3
Anderzijds is het wel terecht dat als een school
zorgen voor stabiliteit in leerprocessen door heel
tijden, door bijvoorbeeld de vakantie-indeling
zegt: wil jij dat en dat doen, dat er dan ook geld
goed te kijken wat de leerlingen wel kunnen leren
van de scholen, die nog steeds gebaseerd is op de
meegaat. De school moet het geld beheren om
in een bedrijf en wat niet. Je kan niet alleen maar
oogsttijd, in juli en augustus, af te schaffen. Want
te kunnen meewiegen met de diversiteit in aan-
leren in een bedrijf, dat hangt van toeval aan
het is onmogelijk om nieuwe doelstellingen te
bod van de werkgevers. In de ene regio kun je
mekaar. Voor een permanente interactie zouden
realiseren, zonder je bedrijfsvoering daar op aan
mensen gewoon naar die bedrijven sturen, in de
scholen zich moeten aanpassen aan de bedrijfs-
te passen.´
andere situatie moet je eerst een stuk simulatie bieden, dan pas BPV, weer ergens anders moet je docenten meesturen, en dan weer niet. De school is nog steeds het loopbaancentrum en het opleidingsinstituut, dus daar moet de verdeling plaatsvinden.´
Tiba Bolle
Herontwerp van het Middelbaar Beroepsonderwijs Het Procesmanagement Herontwerp MBO heeft van het Ministerie van OC &W de opdracht gekregen het middelbaar beroepsonderwijs te vernieuwen. Dit op basis van nieuwe programma´s van eisen, geformuleerd in competenties, gebaseerd op de vraag van de arbeidsmarkt en met referenties naar het MAVO/VMBO en het HBO. Het herontwerpproces ontwikkelt zich langs vier op innovatie gerichte programmalijnen:
Permanente interactie
• Inhoud: scholen hebben de opdracht nieuwe
In de competentiegerichte opleidingen is de realiteit van beroep en bedrijf het leidend beginsel en de theorie ondersteunt daarin. Hans van
En dan bedoel ik echt goeie netwerken met mensen uit de school die professioneel zijn, die de taal van de bedrijven spreken en die weten wat er in de bedrijven gebeurt. Scholen moeten daarnaast
grammeren, inrichten en examineren.
• Verdere reductie van uitval uit het MBO. • Vergroting van de interne doorstroom in het
tie, personeel en financiële administratie en het interne en externe relatiebeheer op de
betekent dat scholen fors moeten investeren in nente interactie met de bedrijven moeten blijven.
volgende terreinen resultaten te boeken:
• Bedrijfsvoering: het afstemmen van organisa-
Nieuwkerk geeft de consequenties aan: ´Dat duurzame en productieve netwerken en in perma-
De onderwijsvernieuwing heeft tot doel op de
opleidingen te maken door middel van pro-
MBO.
•
nieuwe opleidingen.
• Beroepspraktijkvorming: versterking van de
naar het HBO .
• Versterking van de startpositie en ontwikke-
kwaliteit en kwantiteit van stageplaatsen.
•
Systeem: herontwerp van het MBO vereist nieuwe wet- en regelgeving.
Vergroting van de doorstroom van het MBO
lingscapaciteit van de MBO leerling
•
Zorgdragen voor uitstroom van leerlingen die actief en stevig in het leven staan.
zie ook www.herontwerpmbo.nl
Honderd allochtone vrouwen aan het werk én blijvende aandacht voor participatie
Afsluiting van het landelijk coachproject ‘Geef kleur aan je werk’
O
p 9 maart werd het coachingsproject ‘Geef kleur aan je werk!’ afgesloten. Medewerksters van het Centrum voor Werk en Inkomen coachten op meerdere
vestigingen talentvolle vrouwen uit minderheidsgroepen met als doel hen aan het werk te helpen. ‘Geef kleur aan je werk!’ werd opgezet in samenwerking met de commissie Participatie van vrouwen uit Etnische Minderheidsgroepen (PaVEM). In eerdere nieuwsbrieven Taal en Arbeidsmarkt kon u al lezen over de start van dit project (nummer 41) en over de bevindingen van één van de deelnemende vrouwen en haar coach (nummer 42). Met de afsluiting van het project als aanleiding interviewden we Hanneke Berben, lid van de raad van bestuur van het CWI. We vroegen haar wat ‘Geef kleur aan je werk!’ heeft opgeleverd en raakten in gesprek over de ‘Regiegroep allochtone vrouwen en arbeid’ waarin zij zitting heeft.
4
Ahmed Aboutaleb luistert naar de ervaringen van twee coaches.
Spin-off effect
neke Berben: ‘Het CWI heeft geen aparte taak-
Over de opbrengst kon Hanneke Berben melden:
stelling voor deze groep. Wel zorgen we ervoor
‘De klanten die deelnamen aan het project kregen
dat deze groep in beeld blijft tijdens de reguliere
door de methodiek van het coachen meer zelfver-
activiteiten en bijvoorbeeld de landelijke banen-
trouwen. Ongeveer honderd allochtone vrouwen
markt.’
zijn aan het werk en dat is mooi. Met dit project heeft het CWI een voorbeeld gegeven aan bedrij-
Niet achterover leunen
ven. Maar helemaal mooi is het spin-off effect
De afgelopen jaren hadden vrouwen uit minder-
naar het reguliere werk van de medewerksters van
heidsgroepen weinig mogelijkheden. De huidige
het CWI die als coach deelnamen aan het project;
economische conjunctuur biedt weer kansen,
ik heb veel coaches gesproken en zij gebruiken de
maar Hanneke Berben benadrukt dat het zeker
methodiek van het coachen ook na het project
geen tijd is om achterover te leunen: ‘Er is veel
nog in de benadering van klanten.’
talent aanwezig onder deze vrouwen. Om er voor te zorgen dat ze een baan kunnen bemachtigen,
Taalcursussen en leerbanen bieden uitkomst
moeten we de aandacht wel vasthouden en ondersteuning blijven bieden. De vrouwen die banen
Hanneke Berben
We vroegen voorts wat het vrouwen uit minder-
hebben, kunnen een voorbeeldfunctie vervullen.
heidsgroepen vaak moeilijk maakt om een baan
te openen door in contact te treden met werkge-
Er zit wel een kink in de kabel waar het gaat om
te vinden en wat hen verder kan helpen. ‘Helaas
vers. Weer anderen wendden de techniek van het
vrouwen die niet in een uitkeringspositie zitten.
is het zo dat werkgevers deze vrouwen minder
coachen aan in de reguliere dienstverlening aan de
Gemeenten hebben er geen financieel belang bij
snel aannemen. Nu de economie weer aantrekt,
allochtone vrouw. Als centrale factor bij het coa-
om vrouwen die niet in een uitkeringspositie zit-
zullen zij dit weer vaker doen. Een punt is wel dat
chen noemt zij dat de coaches ervoor zorgden dat
ten te laten participeren. Niet iedere gemeente
het aanbod niet geheel aansluit bij de vraag van
de klant het heft in eigen handen nam.
trekt geld voor hen uit. In het overleg met CWI,
werkgevers en daar moet dus een investering op
UWV en de gemeenten moeten we ons vooral
komen. De Nederlandse taal, het gebrek aan werk-
Samenwerkingsverband
richten op het belang van participatie. Dat is een
ervaring en inzicht in eigen competenties breekt
Hanneke Berben maakt deel uit van de ‘Regiegroep
positieve benadering.’
veel vrouwen op. Taalcursussen en leerbanen bie-
allochtone
den dan uitkomst. Coaching helpt de vrouwen
en arbeid’. Minister de
meer zelfvertrouwen te krijgen, waardoor zij de
Geus heeft deze regie-
werkgever van hun competenties kunnen overtui-
groep ingesteld met het
gen,’ was hierop het antwoord.
doel de resultaten van
vrouwen
‘Helaas is het zo dat werkgevers vrouwen uit minderheidsgroepen minder snel aannemen.’
de commissie PaVEM te beheren en uit bouwen.
De follow up
Heft in eigen handen
Het is een samenwerkingsverband van verschil-
Bij de start van ‘Geef kleur aan je werk! ’zegde een
Uit gesprekken die Hanneke Berben met de coa-
lende partijen: Samenleving en Bedrijf, CWI, UWV,
aantal bedrijven toe een vergelijkbaar coachproject
ches voerde, maakt ze op dat iedere coach zo haar
VNG, de stichting Pafemme, het Landelijk Overleg
op te zetten. De stichting Samenleving en Bedrijf
eigen manier van werken had. Er waren coaches die
Minderheden en het ministerie van SZW. De re-
gaf ons hierover de volgende informatie: In Rotter-
zich in de gesprekken met de klant voornamelijk
giegroep zorgt er voor dat er aandacht blijft voor
dam gaat TPG een project leiden dat vrouwen uit
richtten op het vergroten van het zelfvertrouwen,
vrouwen uit minderheidsgroepen, dat de ervaring
minderheidsgroepen een baan helpt vinden. Het
terwijl andere coaches vooral deuren probeerden
en de kennis die is opgebouwd niet wegebt. Han-
wordt een project waarbij meerdere bedrijven betrokken zullen zijn en het CWI levert kandidaten. De opzet van dit project is anders dan het coachproject van het CWI: eerst worden de vrouwen bemiddeld naar een baan, waarna ook coaching en taallessen kunnen volgen. Zullen ook de vrouwen
Bij de afsluiting van het project ontvingen alle coaches een certificaat en bloemen.
die een steuntje in de rug nodig hebben bij het vinden van een baan in dit project een kans maken? Zodra hierover meer informatie beschikbaar komt, laten we het u in deze nieuwsbrief weten. Froukje Mulder
5
ONDERWIJS Creëer je eigen oriëntatie- en sollicitatiecursus via tv en on-line
Aan het werk met ETV
W
ie op zoek is naar werk, meer wil weten over allerlei banen en daarbij de Nederlandse taal beter wil leren, kan niet zonder de Educatieve televisie. Op ETV en de site www.ETV.nl worden maar liefst zestien programma’s over werk beschikbaar
gesteld. Sommige programma’s zijn nadrukkelijk ook bedoeld voor anderstaligen vanaf niveau A2. In dit artikel wordt een greep uit het aanbod gedaan en nader besproken. Tip voor werkzoekenden: doe je voordeel met dit brede aanbod en creëer je eigen oriëntatieen sollicitatiecursus via de televisie en on-line.
Eerste indruk van een beroep
leerlingen laten in zelf gemaakte opnamen zien wat ze aantrekkelijk vinden
‘De grootste voldoening is als de dieren er goed bij staan’ maar wat je wel
aan hun opleiding of beroep.
moet weten: ‘als een dier gaat bevallen, ga je niet om vijf uur naar huis’ Aan het woord is een beheerder van een kinderboerderij. Een aantrekke-
Het goede voorbeeld
lijke job? Na het MBO kun je direct beginnen als dierenverzorger. Of liever
Stel, je weet welk werk je zou willen doen. Wat moet je dan vervolgens
iets technisch? ‘Techniek is nooit saai. Daarom kiezen veel jongeren voor
doen om die baan ook daadwerkelijk te krijgen? In de acht afleveringen
elektrotechniek’ vertelt een acquisiteur in de elektrotechniek. Van deze be-
van het programma Sollicitatietips worden, zoals de titel al verraadt, tal
roepen en nog 102 andere, van kok tot verpleegster, van automonteur
van aanwijzingen gegeven voor succesvol solliciteren. Aan de orde komen:
tot administratief medewerker, geeft de Beroepenbeeldbank een eerste
de sollicitatiebrief, het CV en de verschillende fases van het sollicitatiege-
indruk door middel van korte filmpjes.
sprek. In iedere aflevering komen ook werkgevers aan het woord, wat vindt
Wat een werkzoekende nodig heeft voor een baan in onder andere de ge-
bijvoorbeeld de eigenaar van een kapsalon belangrijk bij een sollicitatie? ‘Een stukje enthousiasme’ zegt hij. Ook zien we een rollenspel bij de verschillende fases van het sollicitatiegesprek. Eerst wordt getoond hoe het niet goed gaat, de sollicitant vraagt bijvoorbeeld direct: ‘Wat ga ik verdienen?’. Daarna wordt het goede voorbeeld gegeven: rustig en goed voorbereid geeft de sollicitant informatie over zichzelf. Het programma eindigt met Tips van de straat: ‘Je moet weten wat je wilt’ zegt een voorbijganger, ‘Je moet positief denken’, zegt een ander.
Werkzoekenden gevolgd Solliciteren is ook één van de zes afleveringen van de serie Aan het werk. Hierin worden enkele werkzoekenden gevolgd op hun weg naar werk. De serie begint met een oriëntatie op verschillende banen op het CWI. Er worden tips gegeven over het vinden van werk. We maken kennis met een cursist die in een inburgeringstraject zit en een taalstage in een schoolkantine Maak werk van je zaak: samen een nagelshop opzetten
doet. De volgende afleveringen gaan over Werken en leren. Hier komt een cursist van een opleiding voor elektromonteur in beeld op zijn stageplek.
zondheidszorg, de techniek, de horeca en de beveiliging komt aan de orde
Er worden tips gegeven over werken en leren en over vaktaal leren. Vervol-
in het programma Baanbrekend. Het programma biedt allerlei informatie
gens volgen we een werknemer van een supermarkt die begonnen is als
voor wie zich wil oriënteren. De kijker kan hier beoordelen of hij geschikt
vakkenvuller en zich nu aan het specialiseren is in een interne opleiding.
is voor een bepaalde baan. Een derde programma dat informatie over een
De andere afleveringen gaan over Sociale vaardigheden, Diploma’s uit eigen
reeks beroepen biedt, is Werkwijzer. Het laat zien hoe het toegaat op de
land en Een eigen bedrijf.
werkvloer van een verpleeghuis, in de praktijk van thuiszorg, voertuigentechniek, internationale handel en logistiek, politie, procesindustrie en
Voor laagopgeleiden met veel ambitie
geestelijke gezondheidszorg. Van verschillende kanten wordt een visie op
Wie een eigen bedrijf wil opzetten, moet vooral ook naar Maak werk van je
het werk gegeven, werknemers van bedrijven komen aan het woord en
zaak kijken. De serie gaat over wat er allemaal komt kijken bij het opzet-
6
ONDERWIJS zijn, administratie en techniek. Iedere deelnemer
Over taalvaardigheid op het werk gaat het pro-
vertelt hoe hij – of zij uiteraard -naar Nederland
gramma Taal werkt. Het bestaat uit vijf afleve-
is gekomen en waarom voor dit type traject werd
ringen waarin aan de orde komt: praten op je
gekozen. De cursisten zijn te zien op school en in
eerste werkdag, het krijgen van opdrachten, om
de praktijk. De zesde aflevering is speciaal voor
verduidelijking vragen, toestemming vragen en
werkgevers, stagebureaus, het Centrum Werk en
veiligheid op de werkvloer.
Inkomen (CWI) en de Dienst Werk en Inkomen (DWI). Naast de deelnemers komen docenten
Absolute aanrader
en beleidsmakers aan het woord. Ze gaan in op
Kijk in bijgaand kader voor een overzicht van alle
de betekenis van een Werk & Opleidingstraject
programma’s. Niet alles is in dit artikel uitvoerig
en hoe belangrijk het is om een stageplaats te
aan bod gekomen. Dat hoeft uiteraard ook niet:
vinden.
op www.ETV.nl kunt u zelf afleveringen bekijken,
ten van een eigen bedrijf en het runnen ervan.
Een ander programma, Get a job, is speciaal voor
materialen downloaden, producten bestellen
In twaalf afleveringen komen aan bod: het on-
jongeren. De boodschap van dit programma is
en natuurlijk bekijken wanneer de series op te-
dernemersplan, leveranciers, marktonderzoek,
vooral: Je school afmaken is cruciaal bij het vin-
levisie worden uitgezonden. Kortom: ETV is een
de financiering, rechtsvorm, personeel, klanten
den van werk. Getoond worden een aantal pro-
absolute aanrader voor eenieder die informatie
en marketing en PR. De serie eindigt feestelijk
jecten waarbij zowel vroegtijdig schoolverlaten
zoekt op het gebied van werk, taal en scholing.
met de opening van de nagelshop van een paar
als analfabetisme worden aangepakt.
Taal werkt! Begrijp je het? En hoe laat je dat zien?
vriendinnen. Op de website vindt men, zoals ook
Yolande Timman
bij veel andere ETV-programma’s, allerlei extra informatie over de televisieserie: lesbrieven, het
Naam
Thema
Doelgroep
Taalniveau
Branche / beroep
Baanbrekend
Op zoek naar werk Info beroepen
werkzoekenden
Algemeen
Overzicht
Beroepenbeeldbank
Op zoek naar werk Info beroepen
werkzoekenden
Algemeen
Overzicht
Werkwijzer
Op zoek naar werk Info beroepen
Schoolverlaters, werkzoekenden
Algemeen
Verschillende beroepen
Aan het werk
Werk zoeken
werkzoekenden
Vanaf A2
Algemeen
Get a job
Aanpak voortijdig schoolverlaten en analfabetisme
Jongeren
Algemeen
Algemeen
maar vrijwilligerswerk is ook een manier om veel
Sollicitatietips
Solliciteren
Werkzoekenden
Vanaf A2
Algemeen
kennis en ervaring op te doen. Daarbij is het vrij-
Taal werkt
Op het werk Sociale vaardigheden
Anderstalige werkenden en werkzoekenden
Vanaf A2
Verschillende bedrijven
Scholing werkt
De stap naar (weer) een beroepsopleiding
Herintreders, geïnteresseerden in (om) scholing
Algemeen
Opleidingen koudetechniek, autotechniek, etc. etc.
Werk en opleiding
Werk- en opleidingstrajecten
Oud- en nieuwkomers
Vanaf A2
Handel, zorg, welzijn, techniek, administratie
Mission Marconi
In spelvorm leuke en onverwachte kanten van techniek zien
Jongeren met interesse in techniekopleiding
Algemeen
Techniek
ICT in MKB
Automatisering
Ondernemers
Algemeen
MKB
Lef
2e carrière
Andere baan
Algemeen
Algemeen
WAO en ondernemerschap
Eigen zaak beginnen
WAO-ers
Algemeen
Algemeen
van werk en het goed functioneren op het werk.
Maak werk van je zaak
Eigen zaak beginnen
Jonge laagopgeleiden
Vanaf B1
Algemeen
In vijf afleveringen van Werk & Opleiding worden
Op eigen kracht
Je weg vinden in Nederland
Oud- en nieuwkomers
Vanaf A2
Algemeen
Ondernemers-woordenboek en een voorbeeld van een ondernemingsplan dat men kan downloaden. Deze serie is voor jongere laagopgeleiden met veel ambitie. Mensen in de WAO kunnen in het programma WAO en ondernemerschap bekijken of een eigen bedrijf voor hen een optie is.
Werk als vrijwilliger Het wordt tegenwoordig nogal eens vergeten,
willigerswerk maatschappelijk van groot belang; vrijwilligers zorgen bijvoorbeeld dat sportverenigingen draaien, dat ouderen extra zorg krijgen en dat er op school meer activiteiten kunnen plaatsvinden. Over deze vorm van werk gaat de serie InZ, werken als vrijwilliger. Werken in het Sophia Kinderziekenhuis, de Voedselbank in Rotterdam, op de dierenambulance; u komt het allemaal tegen in dit programma.
Werk én opleiding Verschillende programma’s benadrukken het belang van een goede opleiding voor het vinden
deelnemers in beeld gebracht die verschillende beroepsopleidingen doen, in handel, zorg, wel-
Overzicht van de ETV-programma’s thema Werk
7
ONDERWIJS Eén aanspreekpunt voor werkgevers, stagiaires en docenten
Regiocollege opent stagecoördinatiebureau
E
r is de laatste tijd veel zorg over de arbeidsmarktkansen van anderstalige jongeren, jongvolwassenen en ouderen. Er is een toenemende behoefte aan gekwalificeerde vakkrachten - en de vraag zal door verdere vergrijzing alleen maar stijgen- terwijl het
aanbod van gekwalificeerde anderstalige werkzoekenden niet noemenswaardig toeneemt. Het verschil tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt zou ten dele kunnen verdwijnen wanneer de instroom van nieuwe en reïntegrerende anderstalige werknemers gepaard gaat met opleiding en kwalificatie. Voldoende én geschikte stageplaatsen zijn daarbij onontbeerlijk. om op stagebezoek te gaan, aan relatiebeheer te doen of om nieuwe contacten te bezoeken. ‘
Eisen en wensen van werkgevers Goede bereikbaarheid is een wens die door veel werkgevers wordt geuit. Door het ITTA is een onderzoek1 uitgevoerd naar de bereidheid van werkgevers tot het bieden van stageplaatsen. Gevraagd werd ook welke ondersteunende activiteiten werkgevers daarbij wenselijk vinden. Werkgevers blijken in de meeste gevallen wel bereid tot het bieden van stageplaatsen, maar hebben daarbij duidelijke eisen en wensen. (zie kader I) Eén wens van bedrijven die eruit sprong was ‘goede bereikbaarheid van het ROC, met name van de begeleider van de stagiair’. René Faber beaamt dit: ‘De geluiden vanuit de arbeidsmarkt de laatste jaren waren vooral: we willen dat jullie bereikbaar zijn, dat de cursisten De mentor geeft een stagiaire uitleg over het logboek
goede begeleiding krijgen en we vinden ook een professionele houding belangrijk, van zowel de
In de media zijn echter geregeld berichten te
het Regiocollege te Zaandam een stageplaats
docent als de stagiair. We worden nu in toene-
horen over hoe moeilijk het is voor leerlingen
te kunnen bieden.
mende mate gebeld; door stagecontacten maar
aan (beroeps-)opleidingen om een stageplek
ook door collega’s in het beroepsonderwijs, met
te vinden. De afdeling Nieuw Werk (voorheen:
Elke ochtend bereikbaar
wie we nu veel meer contact hebben. We wer-
(Volwassenen-)Educatie) van het Regiocollege
Rene Faber, coördinator van het Praktijkbureau
ken allemaal voor verschillende doelgroepen,
in Zaandam kampte ook met dit probleem en
is enthousiast over het Praktijkbureau Nieuw
maar wel vanuit het Regiocollege: we hebben
vond een oplossing in het oprichten van het
Werk: ‘In de afgelopen maanden hebben we
één gezicht naar buiten. En onderling kunnen
Praktijkbureau.
tientallen nieuwe stages gerealiseerd. De grote
we profiteren, van elkanders kennis en adres-
Met het Praktijkbureau Nieuw Werk is er nu
voordelen voor aanbieders van stageadressen
senbestanden. ‘
één aanspreekpunt voor werkgevers en docen-
zijn de goede bereikbaarheid, de verbeterde be-
ten waar expertise, materialen en hulpmidde-
geleiding en de goede informatievoorziening.
len voor het organiseren en invullen van stages
’s Ochtends is er in ieder geval altijd één per-
gebundeld zijn. Het streven is alle deelnemers
soon op het praktijkbureau om telefoontjes van
aan geïntegreerde opleidingen (combinatie van
stageadressen en mentoren te kunnen beant-
Taal en Beroep) én aan de NT2-opleidingen van
woorden. Alleen ‘s middags zijn we vaak op pad
8
1
‘Bereidheid van werkgevers tot het bieden van stageplaatsen’- Annemarie Uhlenbeck. Uitgave: ITTA – Instituut voor Taalonderzoek en Taalonderwijs Anderstaligen / Universiteit van Amsterdam, 2004.
ONDERWIJS Houvast voor docenten
getraind en gecoacht op: Hoe treed je naar bui-
Het Praktijkcentrum is niet alleen het contact-
ten? Hoe stel jij je op? maar ook: Hoe begeleid
punt voor werkgevers, maar biedt ook intern
je de cursist hierop gedurende de stage? Het is
voordelen. Het Regiocollege zelf heeft nu meer
heel belangrijk dat je een goede indruk geeft.
overzicht over welke stagiaire bij welke docent
Het Praktijkbureau is het uithangbord van het
en welk bedrijf hoort. Daarbij biedt het centrum
Regiocollege, samen met de mentor en de cur-
houvast voor docenten. Docenten kunnen het
sist. Een groot voordeel van het Praktijkbureau is
zelfstandig leren beter begeleiden en resultaat-
dat het is opgezet vanuit een duidelijk doel, met
gericht coachen als zij werken met duidelijke
deskundige en enthousiaste docenten. De mede-
richtlijnen, instrumenten en materialen. Het
werkers van het Praktijkbureau hebben allemaal
ontwikkelen hiervan was één van de doelstellin-
ervaring met het plaatsen van cursisten op sta-
gen van de werkgroep die de inrichting van het
ges. Nu het Praktijkbureau er is kunnen zij rustig
I: Algemene resultaten van het onderzoek naar stagebereidheid bij werkgevers: - werkgevers nemen stagiaires aan uit maatschappelijk plichtsbesef, om mensen een kans te bieden en omdat ze willen investeren in toekomstig personeel - veel werkgevers verwachten dat stagiaires de geïnvesteerde begeleiding binnen hun stage periode terugverdienen - 22 van de 40 benaderde bedrijven zijn bereid anderstalige stagiaires op de werkvloer te begeleiden en het merendeel vindt het belangrijk leerlingen op de werkvloer op te leiden - een aantal bedrijven (in horeca, metaal en schoonmaak) heeft plekken op niveau 1 - de meeste werkgevers hebben stageplekken voor stagiaires vanaf KSB-niveau 2 - in de zorg/welzijnsector heeft men soms alleen vanaf KSB-niveau 3 plaatsen praktijkbureau voorbereidde.
werken aan het onderhouden en uitbreiden van
De inspanningen van de werkgroep resulteerden
contacten. Een voordeel voor de contacten bui-
in bruikbare producten als een overzicht van de
ten het ROC is dat je een gezicht hebt, dat geeft
taken van alle betrokkenen bij de stages, een da-
vertrouwen.‘
tabank met gegevens van stagebedrijven en een stagemap met duidelijk omschreven doelen en
Van denken naar doen
opdrachten voor cursisten en mentoren.
Het idee voor het Praktijkbureau is ontstaan naar
Taalstage-contact Cursiste Latifa vulde op haar belangstellingsformulier in dat ze graag op een basisschool stage wilde lopen. Zij volgde daarna de module “voorbereid op taalstage”. Tijdens deze module oriënteren de stagiaires zich op de mogelijkheden en formuleren ze het doel dat ze met de stage willen bereiken. Ze krijgen ook instructies voor het werken met het “Taalstagelogboek” en oefenen het maken van een afspraak via de telefoon en het voeren van een kennismakingsgesprek. Het Praktijkbureau Nieuw Werk legde via haar netwerk contact met enkele basisscholen in de Zaanstreek. Begin mei was er telefonisch contact met een school die direct enthousiast was. De mentor van Latifa werd op de hoogte gesteld van de “match”. Latifa belde en maakte een afspraak met mevrouw de Vries, haar begeleider op de basisschool. Tijdens het gesprek werden er afspraken gemaakt over de dagen waarop stage gelopen wordt en er werd ook alvast een afspraak voor het eindgesprek gemaakt. Daarna ging Latifa twee keer per week een halve dag naar de basisschool. Ze voerde de opdrachten uit die in haar logboek staan.
Opdrachten In het logboek dat de stagiaire meeneemt naar de stage staan opdrachten. Sommige opdrachten zijn algemeen voor alle stages, sommige opdrachten zijn specifiek voor een stage waar met kinderen wordt gewerkt en sommige opdrachten zijn specifiek voor een deelnemer (in dit geval voor Latifa) gemaakt.
aanleiding van het onderzoek naar de bereidheid
Het uithangbord van het ROC
van werkgevers bij het bieden van stageplaatsen.
De deskundigheid van de docenten van het Re-
Douwe Brouwer benaderde het ITTA om de voor-
dewerkers over hoe een en ander zou kunnen. De
giocollege wordt met het Praktijkbureau ook
bereiding van het praktijkcentrum te begeleiden.
bijdrage van Annemarie Uhlenbeck van het ITTA
sterk vergroot. René Faber: ‘De mentoren die nu
Hij kijkt tevreden terug op de samenwerking. ‘Er
leverde op dat de betrokkenen van denken naar
stagiaires begeleiden worden allemaal intern
waren al vele goede ideeën binnen de groep me-
doen kwamen. Zij heeft - voor zover nog niet iedereen daarvan overtuigd was - laten zien wat
II: Eisen en wensen van werkgevers - er is grote vraag naar personeel dat beleefd is en een juiste werkhouding heeft - werkgevers vragen over het algemeen grote zelfstandigheid van stagiaires - bedrijven willen graag zelf stagiaires selecteren; stages zijn voor veel werkgevers een manier om jong en ‘kneedbaar’ personeel te werven en te selecteren - anderstaligen zijn bij ruim de helft van de bedrijven welkom als zij zelf actief aan hun Nederlandse taal werken; op het werk en binnen hun opleiding - er zijn weinig werkgevers die veel (d.w.z. gedurende een langere periode) extra tijd en capaciteit willen inzetten om anderstaligen te ondersteunen bij het werken aan taal - het merendeel van de werkgevers wil het liefst een vaste contactpersoon voor de stagiaire - werkgevers stellen het op prijs als stagevorderingen worden gevolgd en stagedoelen worden bewaakt vanuit de opleiding - werkgevers willen graag op de hoogte blijven van vorderingen op de opleiding - m.n. bij problemen is een vaste contactpersoon om mee te overleggen belangrijk - werkgevers ontvangen graag informatie van overige betrokken partijen over o.a. nieuwe ontwikkelingen en projecten
praktijk bijdraagt aan het proces van taalverwerving. Annemarie kon daarbij putten uit een bron van eigen praktijkervaringen. Dat overtuigt. Het resultaat is een groep enthousiaste medewerkers die samen het praktijkbureau vormgeven, weten waarom het belangrijk is dat ze dat doen en weten hoe ze dat moeten doen. ‘
Lees verder op pagina 10
9
ONDERWIJS
Een cursist Taal en Administratie loopt stage op het Praktijkbureau!
Profit-sector
alles aan om dat te bieden. Via workshops en in-
Het Praktijkbureau is nog in ontwikkeling. Op de
terne coaching werken wij aan het ontwikkelen
vraag wat de plannen voor de directe toekomst
van een professionele organisatie. Zeker met het
zijn zegt René Faber: ‘Waar we nog aan werken
nieuwe leren en de inburgeringwet is het ontzet-
is aan het bereiken van de profit-sector. In de
tend belangrijk dat we veel en goede stageplek-
non-profit sector en het vrijwilligerswerk is het
ken hebben. ‘
relatief eenvoudig plekken te vinden, met name voor taalstages. In deze sector wordt het maatschappelijk belang van het bieden van een stageplaats meer gezien. In de profit-sector worden meer belemmeringen gezien. Bedrijven vragen zich toch af: Wat heb ík eraan? Door duidelijk te maken wat bedrijven te winnen hebben bij het hebben van stagiaires, met name taalstagiaires, hopen we toch meer bedrijven over de streep te trekken. Iemand die in land van herkomst al een opleiding heeft gedaan of gewerkt heeft, heeft al heel wat kennis van en ervaring met werk. Daarnaast willen we door brancheorganisaties en ondernemersverenigingen te benaderen meer stageplekken zien te realiseren. Er wordt van ons een professionele houding gevraagd. Wij doen er
10
Petra Popma
Maatwerkopdracht voor stagiaire Latifa met een stage op een basisschool De persoonlijke opdracht wordt gemaakt aan de hand van het doel dat Latifa zich met deze stage heeft gesteld. Doel: uitbreiding van mijn woordenschat vooral woorden die met onderwijs te maken hebben. Onderwijs is mijn vakgebied en ik wil daar in Nederland in verder.
Opdracht Woorden leren Maak een woordschrift: een alfabetschriftje of alfabetnotitieboekje is hier heel handig voor, vooral als het op zakformaat is. Schrijf de nieuwe woorden die met de school te maken hebben in het alfabetschrift en maak er notities bij: een vertaling, een omschrijving, een voorbeeldzin waarin het woord duidelijk gebruikt wordt, een tekening, enzovoort. Gebruik een woordenboek. Als je een woord of zin niet begrijpt, kan je uitleg vragen aan mevrouw Wessels (begeleider binnen de school), zij weet dat je met deze vragen komt. Aan Mevrouw de Vries is uitgelegd hoe ze aan Latifa woorden kan verklaren.
Nu ook niveau bepaald binnen Europees Kader
Staatsexamen NT2 bestaat 14 jaar
D
e Staatsexamens NT2 bestaan inmiddels meer dan 10 jaar. De vraag is of beide examenprogramma’s nog steeds voldoen aan de eisen die afnemers stellen. Nu de taalniveaus van het Europese Referentiekader (Raad van Europa, 2001) in heel Europa ingevoerd worden, wil men ook graag weten met welk Europees taalniveau de Programma’s I en II van het Staatsexamen NT2 het meest overeenkomen. Verwachtingen afnemers De afgelopen twee jaar heeft Citogroep in op-
Luisteren makkelijker, schrijven moeilijker!
dracht van de Staatsexamencommissie NT2
Vervolgens is op basis van analyse van examen-
daarom onderzoek verricht naar het gewenste
werk van kandidaten nagegaan waar de cesuur
B1
niveau van het Staatsexamen NT2.
- de zak/slaaggrens - voor de verschillende vaar-
Kan de belangrijkste punten begrijpen uit
Voor dat onderzoek is aan afnemers van Pro-
digheden zou moeten liggen om tegemoet te
duidelijke standaardteksten over vertrouw-
gramma I en Programma II gevraagd wat naar
komen aan de eisen van de afnemers.
de zaken die regelmatig voorkomen op het
hun mening NT2-leerders aan de start van hun
De cesuur van de onderdelen Lezen en Spreken
werk, op school en in de vrije tijd. Kan een
loopbaan of opleiding moeten kunnen doen in
bleek overeen te komen met de verwachtingen
eenvoudige lopende tekst produceren over
het Nederlands, en ook hoe goed ze dat moe-
van de afnemers van het examen en verandert
onderwerpen die vertrouwd of die van per-
ten kunnen doen. Bij die bevraging is gebruik
daarom niet.
soonlijk belang zijn. Kan een beschrijving
gemaakt van lijsten met zogenaamde can-do
Voor Luisteren I en II gaat de nieuwe cesuur
geven van ervaringen en gebeurtenissen,
statements (kan-uitspraken) uit het Europese
omlaag. Dat betekent dat het examen iets
dromen, verwachtingen en ambities en kan
Referentiekader. Er kwam een duidelijk beeld
gemakkelijker wordt. Voor Schrijven I en II gaat
kort redenen en verklaringen geven voor
naar voren: de afnemers van Programma II
de nieuwe cesuur omhoog. Het examen wordt
meningen en plannen.
verwachten
dus moeilijker.
een
taalvaardigheid
op
B2-
niveau, met een luistervaardigheid op C1, terwijl
Globale omschrijving van de Europese taalniveaus B1 en B2:
B2
de afnemers van Programma I een B1-niveau
De nieuwe cesuren zijn inmiddels ingevoerd.
Kan de hoofdgedachte van een ingewikkelde
verwachten, met B2 voor Luisteren.
Die voor Examen I in maart 2005, en die voor
tekst begrijpen, zowel over concrete als over
Examen II in januari 2006.
abstracte onderwerpen, met inbegrip van technische besprekingen in het eigen vakgeEllie Liemberg
bied. Kan zo vloeiend en spontaan reageren dat een normale uitwisseling met moeder-
De examendata voor het komende halfjaar:
taalsprekers mogelijk is zonder dat dit voor een van de partijen inspanning met zich meebrengt. Kan duidelijke, gedetailleerde
Examenprogramma I: Lezen/luisteren 19 mei 2006 22 september 2006
tekst produceren over een breed scala van
Spreken/schrijven 20 mei 2006 23 september 2006
onderwerpen; kan een standpunt over een actuele kwestie uiteenzetten en daarbij ingaan op de voor- en nadelen van diverse opties.
Examenprogramma II: Lezen/luisteren 30 juni 2006 27 oktober 2006
Spreken/schrijven 1 juli 2006 28 oktober 2006
Kijk voor meer informatie op: www.ExpertisecentrumNT2.nl
11
Vereniging met veel ambitie is op zoek naar partners
Eerste ‘Dag van de inburgeraars’ in Den Bosch
O
p 25 mei vierde de Landelijke Vereniging van Inburgeraars (LVI) zijn tweede verjaardag. De LVI is een landelijke organisatie voor en door inburgeraars en bestaat op dit moment uit een kleine groep actieve leden uit Rusland, Somalië, voormalig
Joegoslavië, Ethiopië, Marokko, Canada en Turkije. Een jaar geleden berichtte deze nieuwsbrief al over wat de vereniging wil: een belangenorganisatie vormen voor inburgeraars en het bieden van een platform, een eigen plek, waar oud- en nieuwkomers elkaar kunnen steunen en informatie kunnen uitwisselen. Met andere woorden: een positieve bijdrage leveren aan het succesvol inburgeren van nieuw- en oudkomers in Nederland. Hoe is het de vereniging sindsdien vergaan? Een van de activiteiten was de allereerste ‘Dag van de inburgeraars’ in Den Bosch. Over deze dag en verdere plannen van de LVI spraken we met Miro Popovic, voorzitter van de vereniging. Alle nieuw- of oudkomers, met name in en rond Den Bosch, die bezig zijn
Een heterogeen gezelschap
met hun inburgering waren van harte uitgenodigd op de eerste ‘Dag van de
‘Voor ons was deze eerste dag een test’, vertelt Miro Popovic, ‘zowel op het
Inburgeraars’ op 27 maart 2006. Op het programma stonden verschillende
gebied van de organisatie als van de inhoud. Wat de organisatorische kant
workshops over mogelijkheden en belemmeringen voor inburgeraars in het
betreft: de dag is zeer voorspoedig verlopen. Dat kán de vereniging dus,
Nederlandse onderwijs, solliciteren en netwerken en het oprichten van een
zo’n dag opzetten! Ook over de inhoud kunnen wij tevreden zijn. Wel blijft
eigen bedrijf. Aansluitend vond er een plenair gesprek plaats over succes-
dit een moeilijk punt. Het is niet eenvoudig om een programma te bieden
factoren en belemmering bij de inburgering. Er waren zo’n 35 deelnemers,
dat voor iedereen toegankelijk en interessant is. De groep inburgeraars is
waarvan een aantal nog in een inburgeringstraject zat. Anderen hadden
namelijk zeer heterogeen, zowel wat betreft de beheersing van het Neder-
deze fase al afgerond en waren op zoek naar werk. Een derde groep bestond
lands als qua opleidingsniveau. Het taalniveau in de workshops was voor
uit autochtonen, veelal partners van nieuwkomers.
sommige deelnemers dan ook (nog) te moeilijk. Zij zouden meer hebben aan één-op-één-contact. Maar anderen hadden juist baat bij de
….voor sommige inburgeraars waren de workshops (nog) moeilijk…
12
matie uitwisselen over het inburgeringsbeleid, taalonderwijs en de mogelijkheden om aan het werk te komen. Daarbij hoort ook het coachen van nieuwe inburgeraars door geslaagde ‘ingeburgerden’. De tweede doelstelling heeft betrekking op de Nederlandse samenleving: het fungeren als aanspreekpunt en gesprekspartner bij de overheid en andere instanties, zoals onderwijsinstellingen en maatschappelijke organisaties. Hieronder valt ook het kritisch volgen van het implementeren van het nieuwe inburgeringsbeleid. Er is dus heel veel werk te doen.
Op zoek naar partners ‘Wij zijn maar met zeer weinig mensen die naast een drukke baan en een gezinsleven al deze activiteiten doen. Onze vereniging heeft geen zware structuur, het is een organisatie van netwerken. Voor ons is samenwerking met andere organisaties essentieel. Te denken valt aan organisaties als Beroepsvereniging van NT2 docenten en Stichting Buitenlandse Partner. Wij zijn op zoek naar partners,’ vertelt de voorzitter; ‘Gelukkig zijn er in andere organisaties al veel vrijwilligers actief die verschillende activiteiten zoals conversatielessen voor inburgeraars verzorgen.’ ….Twee van de vijfendertig deelnemers aan de Dag van de inburgeraars…
….het gaat om activeren van groepen die vervolgens zelf weer een netwerk vormen…
workshops. Zij geven aan dat ze er veel van opgestoken hebben.’ In ieder geval zijn de contacten nu gelegd, de Dag van de Inburgeraars krijgt binnenkort in Den Bosch een vervolg. Popovic: ‘Want dit is de bedoeling van een dergelijke dag: mensen in een bepaalde stad bij elkaar laten komen, informatie geven en ervaringen uitwisselen. Als het nodig is kunnen wij ondersteuning bieden, maar het is niet de bedoeling dat wij alles doen. Het gaat om het activeren van groepen mensen die vervolgens zelf een netwerk vormen.’
Verder met netwerken De plannen voor de nabije toekomst: het is de bedoeling na de zomer
Ambitie is tamelijk groot!
een tweede ‘Dag van de Inburgeraars’ te organiseren en zo verder te gaan
Door het organiseren van dergelijke dagen op tal van plaatsen in het land
met het opbouwen van de netwerken. Ook het verzorgen van een digitale
wil de LVI zich uitbreiden, verschillende afdelingen laten ontstaan. Hier-
nieuwsbrief staat op het programma. Voorts wordt de website verder ont-
bij gaat het op individueel niveau om wat er gedaan kan worden voor de
wikkeld. Voor een ieder die informatie wil hebben over de LVI, of contact
inburgeraars in de betreffende plaats. Op structureel niveau gaat het om
wil opnemen, zie: www.inburgeraars.nl !
uitbouw van de vereniging met nieuwe actieve groepen. ‘Onze ambitie is tamelijk groot!’ laat Miro Popovic weten. De Vereniging
Yolande Timman
heeft namelijk twee doelen. Naast het bieden van een platform van en voor inburgeraars wil men inburgeraars ondersteunen en activeren, infor-
13
ONDERWIJS Boeken, cd’s en cd-roms; het werkgerichte aanbod groeit!
Een greep uit de leermiddelen rond werk en (beroeps)taal
V
oor wie op zoek is naar werk en voor wie anderen daarin ondersteunt komen er regelmatig nieuwe leermiddelen op de markt. Op deze pagina’s wordt melding gemaakt van twee loopbaantrainingen voor anderstaligen, twee oefenboeken voor vaardig-
heden op de werkvloer, een cursus beroepstaal verpleging en een algemene Toolkit Taal &Werk. Let wel: dit is slechts een greep uit het groeiende aanbod. Eén van de recentste uitgave wordt wat uitgebreider besproken. Yolande Timman
Titel: Werkboek naar Werk. Interculturele loopbaantraining voor anderstaligen. Auteur: M. Paalman. Uitgever: VanDorp Educatief - Leersum, 2005. Prijs: € 29,50 Handleiding: € 9,95 Doelgroep van deze uitgave zijn anderstaligen die op zoek zijn naar werk. Doel is de voorbereiding op het vinden van een passende plaats op de arbeidsmarkt. Het boek is bestemd voor gebruik in kleine groepen en zegt ook geschikt te zijn voor zelfstudie. Het vereiste taalniveau ligt ergens tussen niveau A2 en B1 (voorheen niveau NT2 2-3).Voor zelfstandig gebruik is wel een hoger taalniveau vereist. Met behulp van het Werkboek vergelijken de cursisten de Nederlandse werkcultuur met die van het eigen land, verkennen ze de Nederlandse arbeidsmarkt, verzamelen ze informatie over beroepen en beroepseisen, vrijwilligerswerk, stages, werkervaringsplaatsen, verschillende cursussen en opleidingen. Ook worden opdrachten gegeven waarvoor bezoek aan bedrijven en instellingen noodzakelijk is. Daarnaast leert de cursist de weg kennen bij het uitzendbureau, de vacaturebank van het CWI, de Kamer van Koophandel en Emplooi. De cursist onderzoekt wat hij kan en wat voor werk hij wil gaan doen; er wordt een loopbaanstappenplan gemaakt en geoefend met solliciteren en presenteren.
Niet geheel up-to-date, wel bruikbaar Er wordt in Werkboek naar Werk veel informatie geboden. Informatie van verschillende aard en van wisselende relevantie. Deze verschillen komen echter niet in de tekstopmaak naar voren. Hierdoor is het geheel niet erg overzichtelijk. Daarbij is de aangeboden stof niet altijd even helder. In het hoofdstuk Time management wordt bijvoorbeeld een ongeordende reeks zogenaamde Tijdvreters gepresenteerd: ‘werk niet afmaken, maar laten liggen’, ‘bezoek ontvangen’ en na een witregel ‘kinderen verzorgen’ en ‘vermoeidheid’. Tevens is de inhoud niet geheel up-to-date. Zo wordt er geen informatie over leerbanen en geïntegreerde trajecten gegeven, terwijl deze juist voor de doelgroep zo belangrijk zijn. In het hoofdstuk over CWI en UWV wordt het idee van ‘de beursvloer’ niet overgebracht en wordt gesproken over ‘consulenten’, terwijl deze medewerkers al jaren ‘adviseurs’ worden genoemd. Voorts wordt bij de banensites de site Werk.nl niet genoemd. Deze bezwaren nemen niet weg dat Werkboek naar Werk met name voor gebruik in een groep veel materiaal biedt waarmee werkzoekende anderstaligen aan de slag kunnen gaan.
Titel: Samenwerken en Communiceren op de werkvloer. Basisvaardigheden voor assistent-functies. Auteurs: J. Bakker, E. Pijs, M.Weide. Uitgever: Angerenstein Arnhem 2003. Prijs: € 24,50. Dit boek is bestemd voor NT1- en NT2-sprekers die in (toekomstige) assistentfuncties op basis- en drempelniveau vaardigheden willen trainen op het gebied van communicatie, zoals luisteren en vragen stellen, een gesprek beginnen, afspraken maken, solliciteren, omgaan met kritiek en conflicten. Gewerkt wordt met voorbeelden, praktische opdrachten en rollenspelen.
14
ONDERWIJS Titel: Werk en Taal, een werkboek voor praktijkgericht taalscholing.
Titel: Aan de slag. Werkboek loopbaanoriëntatie voor anderstaligen.
Auteur: N. Koot.
Auteur: N. Koot.
Uitgever: Bussum Coutinho.
Uitgever: Coutinho - Bussum 2003.
Prijs: € 15,00
Prijs: € 29,50
Een uitgave voor anderstalige cursisten, die de Nederlandse taal leren
Doelgroep van Aan de slag zijn an-
door middel van vakgerichte scholing. De stage, het werk of de prak-
derstalige
tijklessen staan centraal. Geschikt voor cursisten vanaf NT2-niveau
taalniveau rond A2 die zich in cur-
A1 die kunnen lezen en schrijven in het Latijnse schrift en die een
susverband voorbereiden op een
woordenboek kunnen gebruiken. Het is geschikt voor alle beroeps-
plaats op de arbeidsmarkt. Doel is
sectoren.
het wegwijs maken op het gebied
Zie voor een recensie Taal & Arbeidsmarkt nummer 43, november
van instanties en regelgeving. Het
2005.
geeft informatie en tips voor wie
werkzoekenden
vanaf
werk zoekt, werk heeft en een eigen bedrijf wil starten. De cursisten maken werkend aan opdrachten een persoonlijk actieplan. Het boek is overzichtelijk opgemaakt. Ook hier ontbreekt informatie over geïntegreerde trajecten.
Titel: De taal van de verpleging. Diverse auteurs Uitgever: VanDorp Educatief - Leersum, 2006. Prijs: € 39,00 per deel.
Titel: Toolkit Taal & Werk bij Nieuwe Buren Nieuwe Stijl Diverse auteurs Uitgever: Malmberg - Den Bosch 2006 Prijs: ROC’s ontvangen deze toolkit gratis, extra exemplaren zijn tegen kostprijs beschikbaar (ongeveer 10 euro).
Deze cursus is bedoeld om buitenlandse verpleegkundigen voor te bereiden op de talige kanten van het werken in een zorginstelling. De bundel bevat informatie over diverse aspecten van de gezondheidszorg in Nederland. Geboden worden teksten gevolgd door twee of meer gesprekken die representatief zijn voor de interacties tussen patiënten en verzorgers, voor de formelere evaluatiegesprekken in het bijzijn van verpleeghuisarts en maatschappelijk werker, maar ook voor de informele koffiepauzegesprekken tussen verpleegkundigen onderling. Dit boek is bedoeld voor cursisten op NT2 niveau A2 tot B1. Het werkboek kan zowel zelfstandig als in groepsverband worden doorgewerkt. Het boek bevat woordenlijsten in het Engels, Pools en Litouws en een handleiding voor cursist en docent. Daarnaast worden twee audio cd’s meegeleverd met de gesproken teksten van alle lessen.
De toolkit is ontwikkeld als ondersteuning bij het gebruik van Nieuwe Buren in de nieuwe inburgeringstrajecten voor werkende en werkzoekende oud- en nieuwkomers. Er wordt precies uitgewerkt hoe Nieuwe Buren ingezet kan worden in combinatie met de competentiecatalogus Educatie ‘functioneren op de arbeidsmarkt’. Daarbij wordt beschreven hoe Nieuwe Buren gebruikt kan worden in combinatie met een portfolio. In detail is dit uitgewerkt voor het Portfolio Taal en Werk van Cito (2005). Tevens worden diverse aanvullende materialen geboden: scholingsmaterialen, Kijkwijzers, relatie met Raamwerk NT2 en Modulaire Leerlijn NT2. Het materiaal bestaat uit een papieren toolkit en een cd-rom die het mogelijk maakt de documenten voor specifieke cursisten aan te passen.
15
