Uit de Broedergemeente in Nederland. Korte berichten uit de Broedergemeente

EBGNieuws Korte berichten uit de Broedergemeente

Met deze uitgave van het EBGNieuws ontvangt u drie bijlagen. Een brief van het Provinciaal Bestuur aan de leden van de Evangelische Broedergemeente in Nederland met betrekking tot de situatie in Eindhoven, na het vertrek van de Javaans Christelijke Werkgroep Eindhoven uit de Broedergemeente; de stellingname van de Theologische Commissie over de mogelijkheid van een inzegening van homoseksuele relaties en een reactie hierop door een aantal predikanten.

05 / 2014

voorrecht dat we een internationale en multiculturele kerk zijn. Tijdens de synode in Zeist komen vertegenwoordigers uit verschillende Europese landen bij elkaar. Dan zijn er zusters en broeders aanwezig, uit Nederland en Duitsland, Zweden en Denemarken, Estland en Letland, Albanië en Zwitserland. Mensen die verschillende talen spreken en die op eigen wijze hun geloof in Jezus Christus tot uiting brengen, maar de overeenkomst is dat deze zelfde personen, gedurende een volle week, zich zullen buigen over diverse voorstellen. Dan gaat het om argumenten voor en argumenten tegen, die invloed zullen hebben op besluiten voor de periode daarna. Het is een gave van God, door Zijn genade en het is een roeping in deze gestalte als Broedergemeente te leven, want Europa heeft kerken als de onze nodig. Wanneer wij in deze dagen zien hoe mensen met verschillende etnische en culturele achtergronden elkaar met onbegrip en zelfs geweld bejegenen, dan weten wij dat er voorbeelden nodig zijn hoe mensen met elkaar om kunnen gaan in openheid, liefde en dankbaarheid voor de rijkdom, die wij hebben ontvangen. De synode zal zich ook met de vraag bezighouden, hoe we onze kerkstructuren zodanig kunnen aanpassen, dat er nog meer ruimte komt voor participatie van mensen met verschillende achtergronden (talen en culturen). Maar we mogen er best persoonlijk ook over nadenken, want in onze Nederlandse situatie hebben we zelf al een rijkdom aan verschillen - niet alleen het verschil tussen groepen, maar ook het verschil binnen groepen. God schenkt en roept – ook een ieder van ons. Ik wens u de ervaring van Pinksteren, dat God ons met onze gaven samen roept om voor Christus te getuigen. Johannes Welschen

Bijbelse overdenking Van 14 t/m 21 juni zal de synode van de Europees-Continentale Provincie van de Broedergemeente in Zeist bijeenkomen. Het synodebestuur heeft als thema gekozen: »Gott schenkt und beruft / God schenkt en roept«. Dit thema sluit aan bij de volgende tekst uit de brief aan de Romeinen: De genade die God schenkt neemt hij nooit terug, wanneer hij iemand roept maakt hij dat niet ongedaan. Uit: De Nieuwe Bijbelvertaling © 2004/2007 Nederlands Bijbelgenootschap

Ook al zijn deze woorden in de eerste plaats over het volk Israel geschreven, het onderwerp van dit stukje is de blijvende roeping van Israel ook na het ontstaan van de kerk. Maar: ook wij kunnen deze woorden tot ons nemen. Wij hebben als Broedergemeente gaven ontvangen van God en wij zijn ervan overtuigd dat wij ook een roeping hebben – door Hem. Anders zouden we geen recht hebben om als kerk te bestaan. Eén van de speciale gaven, die wij als Broedergemeente hebben ontvangen, is het

Uit de Broedergemeente in Nederland Synode in Zeist Op 14 juni komen afgevaardigden van gemeenten, diasporagemeenschappen en werkarmen van de Europees-Continentale provincie van de Evangelische Broedergemeente in Zeist bij elkaar voor de synodevergadering. Zij spreken meer dan acht talen, maar zullen in drie talen vergaderen. Voor het eerst zullen alle synodestukken niet alleen in het Nederlands of Duits beschikbaar zijn, maar ook in het Engels. De vergadering wordt dan ook in deze drie talen gehouden. Zo een internationale synode is een boeiend gebeuren en vanwege de korte afstanden in Nederland is al vaker gevraagd hoe je als »gewoon« gemeentelid iets kunt meemaken van de vergaderingen. In de laatste uitgave van het EBGNieuws hebben wij al het een en ander daarover geschreven. Hieronder nog wat meer concrete informatie: U bent van harte uitgenodigd voor de zangdienst op zaterdag 14 juni, 19:00 uur, waarmee de gemeente Zeist de synodeleden welkom zal heten. Aansluitend aan die dienst vindt de openingszitting plaats, die voor leden van de Broedergemeente toegankelijk is. Op zondag 15 juni om 09:00 uur is de openingsdienst van

de synode. Ook daarvoor bent u van harte uitgenodigd. In de loop van de week zullen plenaire vergaderingen (waar toehoorders welkom zijn) en commissievergaderingen (die voor toehoorders niet toegankelijk zijn) elkaar afwisselen. De tijden van de plenaire vergaderingen zijn niet van tevoren bekend. Op vrijdag 20 juni rond 19:30 uur zal de synode met een Avondmaalsviering afgesloten worden. Hiervoor bent u weer van harte uitgenodigd. Trouwens: op woensdag 18 juni bezoeken de synodeleden de Nederlandse gemeenten. Informeer bij uw gemeente, wat voor de gasten gepland is en hoe u daarin kunt participeren. En wat altijd mogelijk is en wat de synode ook van harte nodig heeft, zijn mensen die de vergadering in de voorbede begeleiden.

1

Echt EBG

is een mooi voorbeeld van verscheidenheid aan levenservaring en geloofsstijlen die in één gemeenschap kunnen functioneren. In de inleiding van onze studieleider br. Peter Vogt, over de theologie van de Broedergemeente, kwam duidelijk naar voren hoe de opvoeding en opleiding van Zinzendorf doorwerkte in zijn theologische houding. Met name de ontwikkelingen in de theologie over de kruiswonden van de Heer opende voor mij een hele nieuwe wereld. De ontmoeting met de wijsheid van hoofd en hart bij Comenius was een bestuderen hoe men vanuit extreme ontwikkelingen toch weer als Anitri bij elkaar kon komen, rond de inspirerende lezing van de schrift. Tijdens deze week is mijn verbondenheid met het ›oecumenisch-filadelfische‹ karakter van de Broedergemeente alleen maar gegroeid, maar ook het inzicht dat we de daarbij behorende waarden moeten onderhouden en verdiepen om niet af te glijden in zelfgenoegzaamheid over een mooie geschiedenis. 16 dagdelen cursus, de dagopeningen door de groepsleden, de gesprekken buiten en onderweg met de collega’s maakten dit tot een waardevolle week. Ik zie uit naar de juli-bijeenkomst waar we met de zendingsprincipes en de wereldwijde Uniteit aan de slag gaan. Erik-Jan Stam

Impressies bijscholing-deel 1 Voor de nieuwe predikanten en medewerkers in de EBG heeft het Provinciaal Bestuur een bijscholingscursus georganiseerd. In drie weken door het jaar 2014 worden 8 broeders en zusters bijgeschoold in het eigene van de Broeder-Uniteit. Vanuit Nederland doen br. Mark de Vos (EBG Utrecht) en br. Erik-Jan Stam (Diaspora en EBG Rotterdam) mee. In februari werd de eerste bijeenkomst in Herrnhut gehouden, in juli wordt de seminarieweek in Bad Boll georganiseerd en in september komen de vier broeders en vier zusters naar Zeist, voor de afrondende bijeenkomst van de ›Quereinsteiger‹ (=zijinstromers). Van deze eerste keer de indrukken van br. Erik-Jan Stam: Hoewel ik aan mijn zesde jaar in de EBG begin, voel ik me nog steeds ›nieuw‹ in de EBG en ben ik heel blij met het initiatief van het Provinciaal Bestuur. De week in Herrnhut is alweer een tijdje geleden, maar de herinneringen zijn nog levend. Praktisch was het om de hele Kerkorde een keer door te lezen, alles is nu te vinden en het is handig om te weten dat alle Kerkorde-artikelen onder de duizend, gelden binnen de wereldwijde Uniteit en alles daarboven voor de Europese Provincie. Het is br. Michael Schmorrde gelukt om in 2 dagdelen ons de hele Kerkorde door te loodsen zonder dat we het gevoel kregen dat het saai was. Ook de twee dagdelen over het ontstaan en uitwerken van de Dag teksten door zr. Karin Wiedemann gaven nieuwe inzichten over de manier waarop je rekening moet houden met de verschillende vertalingen van Griekse en Hebreeuwse grondteksten. Omdat de voertaal in de bijscholing Duits is, ben je je sowieso meer bewust van de (on)mogelijkheden van meertaligheid. Soms zoek je naar woorden en blijken we dezelfde woorden te gebruiken en ook komt het voor dat je woorden kiest die in het Duits toch echt iets anders betekenen. Eén van de inleidingen was over het diaconale werk van de EBG, dat in Duitsland veel verder is ontwikkeld dan in Nederland: met ouderenzorg en ook een hospice. Het bezoek aan het hospice in Herrnhut was indrukwekkend. Bij aankomst zongen we samen liederen voor de bewoners en het personeel op het terras en werden we bijgepraat over de werkwijze en de rituelen in het huis. Ook over het verwelkomen en inrichten van de woon/verpleegkamers van de bewoners werden rituelen genoemd en als zodanig door de (professionele) medewerkers aangeleerd. Er werd uitgelegd dat bij het overlijden van een bewoner een drijfkaars wordt aangestoken in een schaal met water en bloemen, die altijd bij de voordeur staat. Als je dan later tijdens de rondleiding bij die deur langskomt en er branden 2 kaarsen, dan voel je de betekenis van het ritueel. Uit de geschiedenis van de ›oude‹ (voor de tijd in Herrnhut) en de ›nieuwe‹ Broeder-Uniteit door zr. Benigna Carstens en br. Johannes Welschen heb ik meegenomen hoe wonderlijk onze gemeenschap zich heeft kunnen ontwikkelen. Van een heel strikte, wereldse gebruiken afwijzende, gemeenschap die zich bij voorkeur op het platteland tot een wereldwijde geloofsgemeenschap. Een gemeenschap die zich rekenschap geeft van het onderscheid tussen het wezenlijke, het nuttige en de vrijheid van het geloof, waar de liefde de verbindende ruimte is waarin wij als leerlingen van Jezus mogen leven. Onze groep van zijinstromers

Uit de gemeenten Het bestuur van de Stichting Museum Het Hernhutter Huis nodigde op 10 mei jl. uit voor de opening van de nieuwe tentoonstelling VRUCHTDRAGEND VOOR DE WERELD, Opvoeding en onderwijs aan de scholen van de Broedergemeente in Zeist. Deze tentoonstelling is te bezoeken tot en met 12 oktober 2014. Het geeft een beeld van de rijke historie van het hernhutter onderwijs in Zeist in de afgelopen ruim 250 jaar. Locatie: de Kleine Zaal van de Evangelische Broedergemeente, Zusterplein 20 te Zeist. Tijdens de opening werd eveneens een nieuw initiatief gepresenteerd: de oprichting van de Vriendenkring van Het Hernhutter Huis. Er was na afloop gelegenheid voor een drankje en een hapje. Ondanks het slechte weer was er een goede opkomst. Muzikaal werd de middag opgeluisterd door presentatie van een nieuwe vertaling van een Comeniuslied. Het bestuur van Het Hernhutter Huis, ds. M. Gill, voorzitter Diasporawerk in Nederland–deel 2 Werkgroep Arnhem Met de werkgroep Arnhem wordt op het moment overleg gevoerd over de mate waarin de werkgroepleden zelfstandig hun gemeenteleven invullen en waar de diasporapredikanten ondersteuning kunnen geven. Op het ogenblik worden er een aantal keer per maand diensten gehouden in de Waalse Kerk van Arnhem met ondersteuning van predikanten uit de omgeving en voorgangers uit de Broedergemeente. Javaanse Christenen In zowel Nederland als in Suriname gaat het om een nog steeds groeiende groep gemeenteleden. Vaak zijn het ›eerste generatie‹ christenen met een islamitische achtergrond. Dit is van betekenis in de catechese en het pastoraat. In de Duitse theologische context valt te denken aan de tweeslag Gesetz und Evangelium, wat aanzet geeft tot het gesprek over het onderscheid tussen verplichting en dankbaarheid. Kort gezegd: de positionering van de geboden als werken van dankbaarheid en niet als een opgelegde wet, in de traditie van het Calvinisme en de Broedergemeente.

2

Een aardig kenmerk van de kerkelijke bijeenkomsten is het sociale aspect van de ontmoeting: er zijn altijd wel meerdere personen die versnaperingen meenemen voor het samenzijn na de dienst. Verder kenmerkt de Javaanse werkgroep zich door een sterke organisatiestructuur met nadruk op de zuidelijke Randstad. Bij de landelijke vieringen in Zeist en Rotterdam komen leden en belangstellenden uit het gehele land. Ook kent JCWN een groep lekenpredikers die voorgaan in de eigen diensten en van tijd tot tijd scholingsmomenten inplannen om hun vaardigheden te vergroten. In Zuid-Nederland ondersteunt de JCWN een project om de diaspora van de verschillende groepen in één regiogemeente onder te brengen. Zo waren er 60 personen aanwezig bij de eerste samenkomst en viering in de provincie Noord-Brabant. De JCWN vergadert 2 keer per jaar en houdt de 1ste en 3e zondag van de maand goedbezochte kerkdiensten in het gebouw van EBG Rotterdam-Centrum. Men denkt erover na, om op termijn wekelijks kerkdiensten te organiseren.

Tot op de huidige dag is het niet bij veel mensen bekend dat India door de zendingsreis van de apostel Thomas (inderdaad ›de ongelovige‹) een eigen christelijke traditie kent. Op Mount Thome bij Chennai, Tamil Nadu staat zijn grafkerk. De huidige nazaten van deze christenen dragen dat trots met zich mee. Vandaag de dag houdt de Hindostaanse werkgroep maandelijkse diensten in Den Haag, Rotterdam, Amsterdam Zuidoost en Zeist. Op afroep worden er huisdiensten georganiseerd in de rest van het land. Vanwege de dominantie van de Hindoecultuur en de vele gemengd gehuwden lezen wij de brieven van Paulus en de gesprekken van Petrus over reinheid en offer met extra aandacht. Met name in Den Haag is er een grote diversiteit aan Christelijk Hindostaanse groepen en is het een uitdaging voor de EBG om zich kenmerkend te profileren. Werkgroep Noord-Brabant Deze gemeenschap is op het ogenblik in een fase van transitie. Waar voorheen de Afro-Surinaamse (Creoolse) werkgroep samenwerkte met de Zuid-Nederlandse afdeling van de Javaanse werkgroep en de Boslandcontactgroep haar eigen diensten organiseerde, werken we nu met leden uit deze verschillende werkgroepen samen in één regionaal verband. De medewerking uit de verschillende geledingen stemt ons hoopvol voor de toekomst van de EBG in Brabant en Limburg. De nieuwe opzet van de Diaspora hebben we gevierd op 30 maart 2014 met een Liefdemaaldienst in Zeist. Zr. Saskia Delvendahl-Bloem deed toen officieel haar intrede. De dienst was uitermate goed bezocht en we zongen en spraken in verschillende talen. Natuurlijk is het Nederlands voor alle Diasporaleden de verbindende taal. Dat neemt niet weg, dat het zingen en bidden in jouw eigen taal van het hart een belangrijke plaats inneemt. De 13e Augustus vieren we traditiegetrouw als Diasporagemeente, in Zeist. Het is niet helemaal duidelijk voor de bezoekers van de dag, wie er de eigenlijke gastheer is: de gemeente Zeist of wij, de Diaspora. We vieren de hele dag wel, dat we allemaal uitgenodigd zijn door die Éne Gastheer, die ons in onze eigen taal laat zingen: Één ding is nodig tot ons heil, te blijven in de Heer. Zr. Saskia Delvendahl-Bloem en br. Erik-Jan Stam

De Boslandcontactgroep Deze werkgroep kreeg een sociaal-maatschappelijke functie in de jaren 80 toen in het binnenland van Suriname oorlog werd gevoerd en mensen de geweldsregio’s ontvluchtten, ook richting Nederland. Door een speling van het lot (huisvestingmogelijkheden) kwamen veel mensen in Zuid-Nederland terecht. Het streven van de Boslandcontactgroep in die tijd was, dat mensen zouden instromen in de bestaande gemeenten, met af en toe (zoals met kerst en oogstfeest) een eigen bijeenkomst. Hoewel de Marrons uiterlijk geheel in de Creoolse gemeenten op leken te gaan, is hun geschiedenis en cultuur anders gevormd. (Zo rekenen de Marrons niet vanaf 1 juli 1863 als het begin van de vrijheid, maar vanaf 10 oktober 1760, toen er een vredesverdrag (wapenstilstand) tussen het Nederlandse koloniale gezag en de bewoners van het binnenland werd gesloten. Ook zijn de overlegstructuren overgeleverd uit het binnenland heel praktisch: een oudere ›Kapitein‹ leidt de gesprekken en neemt in samenspraak beslissingen na nadrukkelijk ook de jongeren het woord te vragen). De werkgroep denkt na over haar missie en is via de Raad voor Diaspora uitgenodigd om ook over de mogelijke betrokkenheid van beide deeltijdpredikanten na te denken.

Uit onze Provincie

Saskia Delvendahl-Bloem

De dagteksten voor 2017 staan vast Op 30 april werden in Herrnhut de dagteksten voor het jaar 2017 getrokken. Als oecumenische gast had Rosemarie Wenner, bisschop van de Evangelisch-Methodistische Kerk (EmK), samen met leden van het Provinciaal Bestuur een actief aandeel aan het trekken van de dagteksten. Voor de dagteksten is er een verzameling van 1.824 teksten uit het Oude Testament. Ongeveer tweeënhalf jaar voor verschijning worden uit deze verzameling zo’n 1.100 teksten voor elke dag van het jaar getrokken. Om te voorkomen dat teksten vaak herhaald worden, doen de getrokken verzen van de afgelopen twee jaargangen even niet mee (vandaar het aantal 1100).

Erik-Jan Stam

De Hindostaanse christenen Deze werkgroep heeft een roemrucht verleden in de EBG. Hindostanen waren de eerste opvolgers van de slaven in het werk op de plantages en werden niet veel beter behandeld. Vanaf het begin was er grote druk op behoud van de eigen cultuur: crematie was niet toegestaan en daardoor kent Suriname een unieke Hindostaanse begraafplaats. Ook bleek de Indiase vorm van het Kastensysteem niet houdbaar, noch op de schepen (tijdens het transport) noch in Suriname.

3

Jubileum – 250 jaar Uniteitsarchief Herrnhut In 2014 kan het Uniteitsarchief in Herrnhut op 250 jaar van haar bestaan terugblikken. Naar aanleiding hiervan vindt er van 26 tot 29 juni 2014 in het Hernhutter »Tagungs- und Erholungsheim« (www.teh-terrnhut.de) een Jubileumcongres plaats onder het Zinzendorfiaanse motto »... zo moeten wij toch ook een Archief van de Waarheid hebben«. Bij dit jubileum is onlangs bij de ComeniusBoekhandel in Herrnhut een representatief en rijk geïllustreerd boek verschenen: Het gaat om: »Das Unitätsarchiv. Aus der Geschichte von Archiv, Bibliothek und Beständen, mit Fotografien von Michael Kießling. Redactie: Rüdiger Kröger, Claudia Mai en Olaf Nippe.« Het boek, 160 bladzijden, kost € 24,95; ISBN: 978-3-9814838-5-7. De belangrijkste bijlagen over Hernhutter Zending, over verleden en heden van de wereldwijde Broeder-Uniteit en al haar Provincies worden in het Uniteitsarchief bewaard. Uit Zeist (waar het bovengenoemde archief haar eerste onderkomen vond) zal een delegatie naar Herrnhut afreizen om deel te nemen aan de feestelijkheden. www.unitaetsarchiv.de

gemeentewerk, van 3-4 maandelijkse bijeenkomsten en een Bijbelkring. Br. Welschen gaf toelichting op de nieuwe structuur van het pastorale werk binnen de Diaspora. Aan groepen worden geen vaste gemeentepredikant meer toegewezen; beide predikanten van de Diaspora, zr. Saskia Delvendahl-Bloem en br. ErikJan Stam, verdelen het werk. Aanspreekpersoon voor de werkgroep in Arnhem is br. Stam. Verder werd verslag gedaan over het werk van de Interkerkelijke organisatie tegen seksueel misbruik in pastorale relaties in Nederland, waar de Broedergemeente nu in participeert. Alle aangesloten kerken stellen richtlijnen op voor het omgaan met klachten over seksueel misbruik. Het Provinciaal Bestuur heeft besloten een dergelijke richtlijn op te stellen voor de gehele kerkprovincie en deze met de bestuursorganen te bespreken. Zr. Carstens deed verslag van het eerste 5-jaarlijkse-gesprek, dat zij in de gemeente Ebersdorf heeft geëntameerd. Dergelijke gesprekken worden gevoerd – zoals enige tijd geleden bij de consultaties over het beroepingssysteem is aanbevolen – vijf jaar na de laatste keer dat een nieuwe predikant is beroepen, zonder concrete aanleiding. De gesprekken worden gevoerd met het predikants-echtpaar, de Oudstenraad, de in de gemeente functionerende groepen en met afzonderlijke gemeenteleden. Het doel is de situatie van de gemeente en de gemeentepredikant te kunnen begrijpen en begeleiden. Gesprekken van deze aard zijn voor de komende tijd gepland in Zwickau, Berlijn, Gnadau, Bad Boll en Rotterdam. De eerstvolgende vergadering van het Provinciaal Bestuur zal plaatsvinden van 2–4 juni, in Zeist. Johannes Welschen

Mededelingen van het Provinciaal Bestuur

Uniteitsgebedswacht 26 mei – 25 juni Zuid-Afrika 26 juni – 9 juli Groot-Brittannië en Noord-India

Van 28 – 29 april kwam het Provinciaal Bestuur in Herrnhut bijeen voor haar 5e vergadering van dit jaar. Aan deze vergadering kon br. Holger Perske helaas niet deelnemen, omdat hij opnieuw een operatie moest ondergaan. Het is nog onzeker wanneer hij uit het ziekenhuis wordt ontslagen. Ook br. Frieder Vollprecht moest zich voor deze vergadering verontschuldigen, omdat hij op 27 april betrokken was in een zwaar auto-ongeluk. Er waren bij beide partijen gelukkig geen grote lichamelijke letsels, waarvoor wij dankbaar zijn. In aansluiting op de vergadering vond op 30 april de trekking Dagteksten jaargang 2017 plaats. Voor deelname aan de trekking had het Provinciaal Bestuur de bisschop van de Evangelisch-Methodistische Kerk in Duitsland, zuster Rosemarie Wenner, uitgenodigd. In de namiddag van dezelfde dag was er een ontmoeting tussen de leden van het Provinciaal Bestuur en vertegenwoordigers namens uitgeverij Friedrich Reinhardt, ter bespreking van vragen die samenhangen met de uitgave van de Dagteksten. In het kader van deze vergadering werd een contract over de uitgave van de jaargangen 2017 – 2019 ondertekend. Br. Johannes Welschen deed verslag van gesprekken met br. Ramon Martam over de situatie die is ontstaan in Eindhoven, door de beslissing van de lokale Javaanse groep om zichzelf niet meer te zien als deel van de Broedergemeente en verder te gaan als zelfstandige gemeente. Het Provinciaal Bestuur heeft inmiddels een brief aan alle leden van de Broedergemeente geschreven, die als bijlage bij dit EBGNieuws is bijgevoegd. Eveneens deed hij verslag van een gesprek met de werkgroep van de Broedergemeente in Arnhem (deel van de Diaspora in Nederland). De leden van deze werkgroep deden verslag van hun

Personalia IN MEMORIAM – Zuster Magda Martinsen, zendelinge en kinderhuiszuster Magda Martinsen werd op 11 maart 1929 geboren in het dorpje Henne in Denemarken. Ze werd geboren in een christelijk gezin met vijf kinderen en had drie broers en een zus. Magda was de middelste van het stel. Al op jonge leeftijd voelde zij een roeping voor werk op het zendingsveld. Na de zomervakantie in 1949 begon zij met een gerichte opleiding om de zending in te kunnen gaan. Zij koos voor uitzending naar Suriname en werd namens de Deense Lutherse Zendingsvereniging (DLM= Danish Lutheran Mission) en het Zeister Zendingsgenootschap (ZZg) uitgezonden. Op 15 september 1955 ging zuster Magda drie maanden naar Zeist om de Nederlandse taal te leren. In het begin had ze de indruk dat ze deze taal nooit zou leren, maar de preek van Dr. De Groot, welke als thema had »God roept«, verstond zij uitstekend en het maakte diepe indruk op haar.

4

18 december 1955 werd zr. Magda in Henne ingewijd en uitgezonden door de Lutherse Zendingsvereniging. Het woord dat zij meekreeg kwam uit 1 Tess. 5:24: »Die u roept, is getrouw«. Bij deze gelegenheid vertelde haar moeder voor het eerst over een nacht, de kleine Magda was toen 9 jaar, waarin moeder God gesmeekt heeft om de kleine Magda in leven te laten en haar op latere leeftijd te gebruiken voor Zijn Rijk. En zo geschiedde. Bij haar afscheid uit Denemarken en vertrek naar Nederland kreeg zij van haar vader de tekst uit Psalm 138: 3 mee: »Gij hebt mij bemoedigd met kracht in mijn ziel«. Deze tekst drukte haar gevoelens op dat moment het beste uit. Bij aankomst in Nederland werd zr. Magda in de Evangelische Broedergemeente opgenomen. Op 13 januari 1956 vertrok zr. Magda samen met het gezin van br. Hengeveld met de S/S Cottica naar Suriname en zette op 2 februari voet aan wal in Paramaribo. Om kennis te maken met de Hindoestaanse Zending verbleef zr. Magda de eerste dagen in Paramaribo. Op 7 februari vertrok zij naar haar eindbestemming: het kinderhuis Sukh Dhaam te Alkmaar in het district Commewijne. Het was de dag dat de directrice van het kinderhuis, zr. Hedvig Jensen, 50 jaar zou worden. Over zr. Hedvig schrijft zr. Magda in haar boek dat zr. Hedvig voor haar was als een moeder, maar ook een goede vriendin. Zr. Hedvig was ook een echte moederfiguur en werd ook NANIE (oma) genoemd. Later in haar boek vervalt zr. Magda, sprekende over zr. Hedvig, steeds in het woord NANIE. Zr. Hedvig Jensen is van 1931 tot 1957 in Suriname geweest en van 1964 tot 1971. Op 7 februari 1956 begon de arbeid van zr. Magda in het kinderhuis. Wat het heeft gebracht, zullen wij aan het eind van dit artikel lezen. Over het werk zelf is veel te lezen in: »Uit het dagboek van zr. Magda – belevenissen van een zendelinge in Suriname –«. In het begin waren er 57 kinderen en 85 in 1965, het afgesproken maximum, ook al waren er veel meer aanvragen voor plaatsingen. Later is het aantal toch verder gestegen. Het werk vergt veel, ook in tijd en soms vraagt zr. Magda zich vertwijfeld af hoe zij het evangelie aan deze kinderen kan brengen, zodanig dat het hun hart raakt. Dan put zij weer kracht uit een dagboek van Wisløff: »Ben je de opdrachten – jouw taken – met gevouwen handen tegemoet getreden? Of sta je daar maar met drukke, onrustige handen? Een christen gaat knielend zijn dagelijkse opdrachten tegemoet«. In 1963 kreeg zr. Magda de leiding van het kinderhuis toebedeeld. Dit was onverwachts. Zr. Magda is er echter niet voor teruggeschrokken, maar heeft zich ten volle ingezet. Vele problemen moesten overwonnen worden, soms met betrekking tot de kinderen, soms met de watervoorraad, met kapot materieel en geen reparatie-onderdelen te vinden etc. Maar zr. Magda heeft zich altijd ten volle ingezet. Er waren ook vele mooie momenten zoals: kinderen die slaagden voor de school, bruiloften van de grootgeworden kinderen, doop van de kinderen etc. Structuur en regels waren de leidraad in alles wat er gebeurde in en rondom kinderhuis Alkmaar. De kinderen voelden zich veilig in deze bedding. Wat heeft zuster Magda voor de kinderen en de medewerkers betekend: * Ze leerde de kinderen hoe ze in het leven moesten staan, eerlijk en oprecht. * Ze behandelde alle kinderen hetzelfde. * Ze bracht de kinderen structuur bij en regels. * Altijd oog hebben voor mensen die het moeilijk hebben. * Niet makkelijk iets opgeven, als het niet lukt. * In moeilijke tijden kracht te putten uit het geloof.

In 1990 beëindigde zr. Magda haar arbeidzaam leven in Suriname en ging terug naar Henne. In 1999 verscheen haar boek »Ikke alle dage er lige – blade af en missionars dagbog« – in het Deens en in 2003 in het Nederlands. Zuster Magda Martinsen is overleden op 1 mei 2014 in Henne en aldaar begraven. Ze was een zuster, een vriendin, moeder, oma en overgroot oma voor velen. Of zoals velen van haar ›kinderen‹ van toen formuleren: »We zullen altijd met veel liefde aan haar denken«. Mocht u geïnteresseerd zijn in de verhalen van zr. Magda, dan kunt u haar boek verkrijgen bij het Zeister Zendingsgenootschap (telefoon 030-692 71 80)/ via www.zzg.nl/webshop (€ 18,50 inclusief verzendkosten). P.F. Schalkwijk (een zendingszoon) Bijzondere verjaardagen juni 2014 Wij feliciteren de volgende medewerkers van de Broedergemeente in actieve dienst of in ruste: Wolfgang Freistedt, Wanzleben met zijn 93e verjaardag op 4 juni Babro Hertzsch, Stockholm met haar 70e verjaardag op 4 juni Nelly E. Cambridge, Nieuwegein met haar 60e verjaardag op 9 juni Hans-Michael Wenzel, Herrnhut met zijn 70e verjaardag op 11 juni Dietz Weiss, Hamburg met zijn 80e verjaardag op 12 juni Franz Rudolf, Bad Boll met zijn 70e verjaardag op 18 juni Ilse Søgaard, Christiansfeld met haar 80e verjaardag op 28 juni Herbert Temme, Bad Boll met zijn 70e verjaardag op 30 Juni

Agenda juni 2–4 juni 6–9 juni 12 juni 14 juni 14–20 juni 26 juni 26–29 juni 27 juni 27–29 juni 28–29 juni 29 juni

5

Zeist: Vergadering Provinciaal Bestuur Herrnhaag: Festival van het jeugdwerk Zeist: Predikantenberaad Zeist: Algemene Ledenvergadering van het ZZg Zeist: Vergadering Synode van onze kerkprovincie Rotterdam: Predikantenberaad Herrnhut: Congres »250 jaar Uniteitsarchief« in het TEH Herrnhut: Voetbalcup-Diakonie Herrnhaag: Landelijke retraite belijdeniscatechisanten Duitsland Zwickau: Gemeentefeest Bad Boll: Zendingsfeest

ZZg Nieuws

Uit Suriname Een woord van dank bereikte ons uit Suriname na het overlijden van zr. Magda Martinsen, namens Kinderhuis Sukh Dhaam

Dienstwoningen in Suriname Ooit was het onderwijs in het binnenland van Suriname zo goed dat leerlingen na de lagere school konden doorstromen naar de mulo in Paramaribo en van daar naar een HBS in Nederland. Tijdens de Binnenlandse Oorlog (1986-1992) kwam het onderwijs min of meer stil te liggen, waardoor een hele generatie weinig tot geen scholing kreeg. Het ZZg voert sinds 2011 met overheidsmiddelen een omvangrijk programma uit om de onderwijsorganisaties, zoals de Stichting Onderwijs der EBGS, te helpen het niveau van het onderwijs in het binnenland omhoog te krijgen. Daarbij gaat het niet alleen om wat er in de klas gebeurt, maar ook om zaken als betrokkenheid van de ouders, volwassenenonderwijs en naschoolse opvang. Een van de resultaten van dit programma is dat we nu beter kunnen meten wat de voortgang van de leerlingen per individuele school is. Daardoor kunnen we, en met »we« bedoel ik de onderwijsorganisaties en wijzelf, beter zien waar eventuele stagnatie zit. Nu blijkt dat de aanwezigheid van goede en bevoegde leerkrachten van groot belang is voor het onderwijspeil. Een goede juf of meester maakt vaak het verschil. En daar stuiten we op een ›bottleneck‹. Leerkrachten schrikken er vaak voor terug om in het binnenland te gaan wonen, omdat de leefomstandigheden er zwaar zijn. Een van de dingen die een onderwijsorganisatie kan doen om daar verbetering in te brengen is het renoveren en bouwen van dienstwoningen. En daar zet het ZZg nu op in. De situatie in de dorpen is geïnventariseerd door een aannemer uit Nederland die zijn talenten eens op een andere manier in wil zetten en dit doet als vrijwilligerswerk. Hij gaat binnenkort de bouw van zes dienstwoningen van de Frans Jozef Prijorschool in Tapoeripa (Brokopondo) begeleiden. Het is ons streven dat de helft van de benodigde € 170.000 in Suriname geworven wordt, bijvoorbeeld bij grote bedrijven. In Nederland zijn we al begonnen met het zoeken naar fondsen en bedrijven die ons willen helpen. In een volgend nummer komen we hier op terug. Age Kramer ([email protected])

Bijzondere mensen sterven niet Zij gaan wel. Maar blijven toch voor altijd Wat was zij sterk en arbeidzaam Wat heeft zij voor ons klaar gestaan Haar zorg en liefde zullen we nooit vergeten Van haar verdriet enkel het topje weten Sterk en moedig droeg zij haar lot Tot het afscheid bij ons, Het welkom bij God [Adolf en Sabitrie Salamat, mei 2014] Dag broeders en zusters , Tot onze grote droefenis bereikte donderdag 1 mei ons het bericht dat zuster Magda in de Heere is ontslapen. Dit was een grote schok voor ons. Zoals jullie ongetwijfeld weten heeft zuster Magda een deel van haar leven gegeven voor de zending. Namens de Lutherse zendingsvereniging werd zij uitgezonden naar Suriname. Wij hadden het geluk dat zuster Magda bijna 35 jaar werkzaam was bij kinderhuis Sukh Dhaam. Een dankwoord en waardig afscheid namens het kinderhuis kan en mag dus niet onbreken. Met bovenstaand gedicht willen we aangeven dat zuster Magda een bijzonder persoon was. Wat haar zo bijzonder maakte was haar zachtmoedigheid. Ze was als een moeder voor de kinderen van het kinderhuis, maar niet alleen voor de kinderen; ook was zij als een moeder voor degenen die er werkten. Haar moederlijke zachtmoedigheid uitte zich ook in bemoediging. Ze heeft ons geleerd om in moeilijke en lastige situaties het goede eruit te halen. Wanneer we het bijvoorbeeld lastig vonden om morgenzegen te houden was zij juist degene die ons stimuleerde om het wel te doen. ›Daar kan je van leren‹, zei ze. En wat hebben we veel van haar mogen leren. Daarnaast stonden stippelijkheid en discipline bij haar hoog in het vaandel. Dat kon je merken binnen de dagelijkse structuur van het kinderhuis. Alles werd netjes en op tijd gedaan, maar boven al kon je dat merken in haar liefde voor de Heer. Het is goed om te weten dat wij niet leven voor ons zelf, dat wij niet sterven voor ons zelf, maar dat wij leven en sterven voor onze Heer en Heiland. Zo ook zuster Magda. Het sterven brengt ons verdriet, maar wij troosten ons met de gedachte dat dit slechts een aards afscheid is en voor zuster Magda een nieuw begin. We willen nogmaals onze dank uitspreken voor al het geen zuster Magda verricht heeft in het Kinderhuis Sukh.

6

Uit de wereldwijde Uniteit

Stichting Onderwijs voltallig Op 8 april is met de installatie van zr. W. Codrington het bestuur van de Stg. Onderwijs weer voltallig. Het bestuur kan nu de wenselijkheid van een EBG-school in verschillende dorpen of omstreken in het binnenland nader onderzoeken, vooral nu daarover beroep is gedaan vanuit het binnenland.

Uit de oecumene Het kantoor Uniteits-vrouwenzaken stelt zich voor Het tijdschrift van de Noord-Amerikaanse Broedergemeente »The Moravian« wijdt het leeuwendeel van haar maartnummer aan de presentatie van het kantoor Uniteits-vrouwenzaken. De vaste instelling genaamd »Unity Women's Desk« (UWD) is in 2011 opgericht. Zij is in Winston-Salem/ North Carolina gevestigd en werkt met vrijwilligers. De predikante Patricia Garner, heeft de leiding en coördineert de werkzaamheden. Het doel is bijzondere noden te lenigen, behoeften van vrouwen in de wereldwijde Broeder-Uniteit te benoemen en daarop afgestemde hulp te bieden: stimulering van vorming, gezondheid en vrouwenrechten; toekennen van beurzen; bestrijding van geweld en armoede; gebedsdienst. Een netwerk van coördinatrices in alle provincies, zendingsprovincies en zendingsgebieden en het met elkaar in verbinding staande leidingsorgaan, via Skype, zorgen voor de exploitatie. Het kantoor Uniteits-vrouwenzaken valt onder supervisie van de Unity Board. Het bestuur dat ingesteld wordt door de Unity Board, bepaalt de richtlijnen van de UWD en controleert alle betalingen en projecten. Het bestaat uit telkens een vrouw uit de vier regio’s van de Uniteit: zr. Angelene Swart (Afrika), zr. Sallie Greenfield (Amerika) en zr. Muriel Held (Caribisch Gebied). Europa is vertegenwoordigd door zr. Erdmute Frank, predikante in Herrnhut. Door een systeem van regionale kantoren (Subdesks) en coördinatrices in de verschillende Uniteitsprovincies wordt informatie verspreidt en voorstellen voor beurzen en kredieten ter overweging ontvangen. www.unitywomensdesk.org – Sinds 2013 is er een officiële flyer, in het Engels en het Duits.

Voorbereiding synode op schema De installatie van de synodecommissies kwam goed op gang, maar sommige leden moeten nog worden geinstalleerd. Vanwege uitlandigheid kon dat nog niet plaatsvinden. Op 10 april is het stappenplan van de voorbereidingscie. Synode besproken en was de conclusie: we zijn redelijk op schema. Er wordt een herhaalde oproep gedaan om nog ontbrekende verslagen en geloofsbrieven zo spoedig mogelijk in te leveren. »Zeisthertsje« op reis Onder leiding van bisschop J. Kent is op 20 en 21 april en een groep van 28 personen naar de USA afgereisd. Zr. L. AnchesBreeveld wenste deze groep (Zeisthertsje) een goede, gezegende en vruchtbare tijd toe. Avondmaal en doop in Nickerie In het Paasweekend is zr. L. Anches-Breeveld in Nickerie geweest voor de bediening van het Heilig Avondmaal, aan huis en in de gemeente, de Vredeskerk. Ook vond de bediening van de Heilige Doop plaats. Wellicht mogen we later nog eens meer nieuws over het gemeentewerk in het westen van Suriname vernemen. Met name of er nog sporen van het eens zo gezegende begin in Pilgerhut en Hoop doorwerken, in het district Nickerie.

Uit de wereldwijde Broedergemeente Pasen op Star Mountain Een dag voor de paasvakantie vierde het revalidatiecentrum »Star Mountain« haar Paasfeest. Ds. Kottnik uit Duitsland en zijn Lutherse collega uit Ramallah, Imad Haddad, leidden het religieuze deel van de viering. In een processie trokken de kinderen en jongeren met een handicap samen met de medewerkers naar het bos op het bergplateau. Terwijl ze het Hosianna zongen, met kaarsen en palmtakken uitgerust, verzamelde de groep zich op de plaats voor het meditatieve moment. Een toespraak met illustraties onder de open hemel maakte de paasgeschiedenis ook voor de kinderen aanschouwelijk. Na een Avondmaalsviering was er een zoektocht naar beschilderde paaseieren en een dansje, met de nieuwste Arabische muziek, om zo het Paasfeest ook anderszins te verwelkomen.

foto: HMH

Delegatie naar Unity Board Op 4 mei wordt gemeld dat praeses br. R. Pansa, in gezelschap van de brs. H. Zamuel en C. Marica, is afgereisd naar Tanzania voor de vergadering van de Unity Board. De laatstgenoemde broeders gingen mee om hem bij te staan, bij het toelichten van de kwestie ›verkoop Kersten Warenhuis‹. Een nieuw begin te Mundo Nobo op Curaçao Vreugdevol nieuws uit Willemstad geven wij ook graag door. Als onderdeel van zijn vicariaat mocht br. Stegeman op zondag 20 april de Paasvieringen leiden. Hij is een van drie geslaagde vicarissen die door de huidige ds. Clifton Walker wordt begeleid. De Opstandingsdienst werd, zoals ook gebruikelijk is in Suriname, gevolgd door een Paasloop naar een kerkhof, een Paasontbijt en daarna een Paasdienst. Toerusting in de Wanicakerk over het boek Openbaring De Kerkbode kondigt verder een belangrijk stuk toerusting aan, door br. Leo Schalkwijk. Het gaat om een Bijbelstudie over het boek Openbaring, in twee etappes, te houden in de Wanicakerk. In verband met de vele uitleggingen die hierover de ronde doen – of het gebruik dat sekten ervan maken – lijkt dit een heel goed initiatief, dat onze gebedssteun waard is. Een zuiver Godsvertrouwen Een toepasselijk gedicht over zuiver Godsvertrouwen, waarvan de eerste strofe als volgt luidt: »Een zuiver Godsvertrouwen / maakt vele zorgen licht / omdat het bij problemen / het hoofd naar boven richt. / Daar is de kracht verborgen / die pijnen wederstaat / en ondanks hoge golven / je nooit verzinken laat.« (Bron: Kerkbode 4 mei 2014). Kees van der Ziel

Conflict in Tanzania nog niet opgelost Een ca. drie jaar smeulend conflict in de zendingsprovincie Tanzania-Oost is nog steeds niet opgelost. »The Guardian« (een Britse krant) berichtte erover in haar online-uitgave van 15 mei 2014. Het conflict, waarin twee partijen betrokken zijn,

7

Tanzania won Cup jeugdvoetbal Tanzania won in Fluminense (Brazilië) de »Street Child World Cup 2014«. Teams uit 15 landen hadden – in eerste instantie in drie voorronden – aan deze competitie deelgenomen. Na een 6-1 zege in de halve finale tegen de VS klopten de Tanzania-Boys vervolgens met een 3-1 zege Burundi in de finale. De straatkinderen, die met dit evenement attenderen op hun levenssituatie en meer bescherming wilden zoeken, waren allemaal tussen de 14 en 17 jaar oud. Elk team omvatte negen jonge spelers. Sponsor van deze, voor de tweede keer georganiseerde, competitie is de Britse beweging »Street Child United«, die 19 nationale Organisaties opgeroepen had, teams van straatkinderen samen te stellen. Parallel met de jongenscompetitie vond ook nog een meisjescompetitie plaats, een kinder-kunstwedstrijd alsook een congres over straatkinderen.

Bisschoppenconferentie Van 3 tot 11 juli 2014 zal in Mwanza (Tanzania) de volgende wereldwijde conferentie voor bisschoppen van de BroederUniteit plaatsvinden. Zij zal zich vooral ook met de taken van het bisschopsambt en met theologische vragen bezighouden. De broeders Volker Schulz en Humbert Hessen nemen deel aan deze conferentie, namens onze Provincie.

Afbeelding© Frank Weinert

foto: HMH

heeft zowel een zakelijke als een personele achtergrond. Het maakt reeds twee jaar onmogelijk dat de Unity Board de zendingsprovincie de status van zelfstandige Uniteitsprovincie, de zevende, in Tanzania kon verlenen. Ook tijdens de vergadering van dit jaar van de Unity Board, begin mei in Kigoma (Tanzania), kon men na de strijdende partijen gehoord te hebben, niet tot deze stap besluiten. Het krantenbericht geeft aan dat de voorzitter van de zendingsprovincie Tanzania-Oost, dominee Samuel Mwaiseje, alsook bisschop Lusekelo Mwakafwila aan het conflict werken. Eind 2014 hoopt men tot een oplossing te komen. De Unity Board drong erop aan dat verzoening de beste weg is tot herstel van de eenheid van de Provincie.

www.emw-d.de

Nieuwe wereldkaart maakt nieuwe kijk op de wereld mogelijk In april verscheen bij uitgeverij »Missionshilfe« een geheel nieuwe wereldkaart, die terug voert naar het idee van de Australiër Stuart McArthur. De kaart geeft de landen en de zeeën zodanig weer dat recht gedaan wordt aan de grootte van de landen volgens de zogenaamde »Peters-Projectie«. Er wordt een beter perspectief op het zuiden gegeven. Bovendien is zij zo veranderd, dat Indonesië in het centrum wordt afgebeeld. Zo ontstaat een geheel nieuwe, ongewone kijk op de wereld: Europa verdwijnt uit het midden en verschijnt heel klein aan de rand van de wereld. Niettemin is deze kaart juist. Deze wereldkaart is te bestellen via: www.emw-d.de/publikationen/publikationen.mission/

8

Conferentie Conciliar Proces: »Speel niet met je eten!« De Conferentie voor de Gerechtigheid, Vrede en Heelheid der Schepping binnen de EBG van 23 tot en met 26 oktober 2014 in Neudietendorf, Duitsland. Zo’n miljard mensen ter wereld lijden honger. De prijzen van levensmiddelen zijn in 2010 meer dan 30% gestegen waardoor meer dan 40 miljoen mensen ook nog onder de absolute armoedegrens leven. Daartegenover staat dat tot eind maart 2011, er voor 600 miljard dollar geïnvesteerd is op de beurs in grondstoffen als maïs en tarwe. Bestaat er een verband tussen deze beursspeculaties en de honger op deze wereld? Wordt de honger veroorzaakt door het feit dat wij een pensioen willen opbouwen ten koste van de gezondheid van de allerarmsten, omdat de pensioenfondsen met voedingsmiddelen speculeren? Het antwoord is éénduidig: Ja! Dat is het algemene thema dit jaar van de conferentie die plaatsvindt van donderdag 23 tot en met zondag 26 oktober 2014 in Neudietendorf. Wij zijn verheugd dat de heer Markus Henn van WEED (http://www.weed-online.org) bereid is gevonden als specialist op dit gebied een toelichting te geven. Daarnaast willen we het thema ook zo benaderen dat de deelnemers het mee kunnen nemen naar hun eigen gemeente om het onder de aandacht te brengen. Daarom ontvangen wij graag afgevaardigden namens de EBGN–gemeenten, op kosten van de eigen gemeente. Het mooiste zou zijn als we dan ook van iedere gemeente een afgevaardigde op de conferentie kunnen begroeten. Natuurlijk is een ieder die geïnteresseerd is welkom, want iedere inbreng en deelname draagt bij aan het welslagen van de conferentie. Zo zorgen wij ervoor dat de thema’s van het Conciliair Proces – Gerechtigheid, Vrede en Heelheid der Schepping – in onze gemeenten blijven leven. Locatie: Het Evangelisch Centrum Zinzendorfhaus Haus Neudietendorf. Kosten deelname: De eigen bijdrage bedraagt € 80. Verblijf: De prijs van een éénpersoonskamer: € 110. Aanmelden: voor 30 juni 2014. Wie een E-mail stuurt naar [email protected] of met ons contact opneemt, ontvangt een aanmeldingsformulier. Dit formulier is ook via de predikant van uw gemeente verkrijgbaar. We verheugen ons op uw aanmelding! Om alvast wat te lezen over het thema: Het boek van Harald Schumann »Die Hungermacher«, uitgegeven door Fischer Verlag, prijs € 9,99/ of lees verder via: http://www.foodwatch.org/uploads/tx_abdownloads/fil es/die_hungermacher_foodwatch_report_20111000.pdf Matthias Stöckermann

Diensten van de Broedergemeente in Nederland Amsterdam Stad en Flevoland, Koningskerk, Van ’t Hofflaan 20, Amsterdam. Diensten: elke zondag om 10:30 uur in de Koningskerk. Bezoek onze website: www.ebga.nl Almere: Op elke 1ste, 3de end 4de zondag van de maand om 14:00 uur in de Lichtboog, Klokkeluiderstraat 10. Lelystad: Op elke tweede zondag van de maand om 14:00 uur. Vanaf april 2014 worden de kerkdiensten gehouden in buurtcentrum de Waterbever, Voorstraat 313, 8226 KB Lelystad. www.ebga.nl Amsterdam Zuidoost, Kerkgebouw »Wi Eegi Kerki«, Kortvoort 73, Amsterdam-Zuidoost. Diensten: elke zondag om 11:00 uur www.ebgzuidoost.nl Arnhem, Waalse Kerk, Gasthuisstraat 1, Arnhem-Centrum. Diensten: elke zondag om 12:30 uur m.u.v. de 2de zondag van de maand. Eindhoven, voorlopig vinden er geen kerkdiensten van de EBG in Eindhoven plaats. Groningen, Kerkgebouw »De Fontein«, Eikenlaan 255. Diensten: elke 2de. en 4de. zondag van de maand om 14:00 uur Haaglanden, Chasséstraat 1, Den Haag. Diensten: elke zondag om 10:00 uur, de laatste zondag van de maand om 11:00 uur Zoetermeer: Op elke 1ste en 3de zondag van de maand om 14:00 uur in de Adventskerk, Julianalaan 3 (wijk 12). Leiden: Rosmolen 28 (Merenwijk), in het wijk- en dienstencentrum Molenwijk, elke 1ste zaterdag van de maand om 15:00 uur Laak: 1e Laakdwarsweg 7 (Den Haag), in Huize Stanfasti, elke 1e en 3de zaterdag van de maand om 19:30 uur Website: www.ebg-haaglanden.nl Noord-Holland: Haarlem: elke zondag om 10:30 uur in de EBG kerk, Parklaan 34 in Haarlem Zaanstad/Purmerend: elke 1ste, 3de en 5de zondag om 12:30 uur in de Lutherse kerk, Vinkenstraat 34 in Zaandam Hoorn: elke 1ste en 3de zondag om 13:00 uur in de Dorpskerk (PKN), Kerkelaan 8 in Zwaag Alkmaar/Heerhugowaard: elke 2de en 4de zondag om 12:00 uur in de Blije Mare, Kajakstraat 60 in Alkmaar Den Helder: bijeenkomsten volgens afspraak. www.ebgnoordholland.nl of www.facebook.nl/ebgnoordholland Rotterdam, Avenue Concordia 111, Rotterdam. Diensten: elke zondag om 10:45 uur. in Maassluis: Constantijn Huygenstraat 1: diensten in de kerk van de NPB op elke 2de zondag van de maand om 14:00 uur; in Dordrecht: Vriesestraat 20-22 in de Lutherse Kerk op de 1ste zondag van de maand om 14:00 uur. www.ebg-rotterdam.nl Utrecht, Ivoordreef 2, Utrecht-Overvecht. Diensten: elke zondag om 12:00 uur in de Jeruëlkapel. www.ebgu.nl Zeist, Zusterplein 12, Zeist. Diensten: elke zondag om 10:00 uur. Elke zaterdag: zangdienst om 19:00 uur. www.ebgzeist.nl Zwolle, Burgemeester Vos de Waelstraat 1 (Nieuwe Haven Woon- Zorg- en Dienstencentrum), Theodorakapel, Diensten: elke 3e zondag van de maand om 15:00 uur. Landelijke Werkgroepen Javaans Christelijke Werkgroep: Diensten in Rotterdam, Avenue Concordia 111, elke 1ste en 3de zondag van de maand om 14.45 uur; in Amsterdam ZO, Wi Eegi Kerki, Kortvoort 73, op de 1ste zondag van de maand om 14.00 uur. Landelijke Hindoestaans Christelijke Werkgroep: Diensten op de 1ste zondag van de maand in Amsterdam ZO, Wi Eegi Kerki, Kortvoort 73, om 13.00 uur, op de 2de zondag om 14.00 uur in Den Haag, Chassestraat 1 en op de 3de zondag om 11.30 uur in Rotterdam- West, »De Brug«, Mathenesserweg 13A, op de laatste zondag van de maand om 14.00 uur in Zeist. Wij vragen alle gemeenten om de bovenstaande informatie te controleren en eventuele correcties op te sturen aan zr. R. Wezel ([email protected]).

9