Koninklijke Vopak N.V. Jaarverslag 2004

7928_omslag jaarverslag 2004

31-03-2005

09:43

Pagina 1

Koninklijke Vopak N.V. Jaarverslag 2004

Vopak Jaarverslag 2004

CO/205NL/A/04-2005

www.vopak.com


31-03-2005

09:43

Pagina 2

Kerngegevens Netto-omzet EUR 642,1 miljoen Nettoresultaat EUR 88,6 miljoen Nettoresultaat per gewoon aandeel EUR 1,37 Medewerkers 3.428 Tankterminals 72

7928_directieverslag_Ned_DEF

08-04-2005

08:16

Pagina 1


Dit jaarverslag bestaat uit het verslag van de Raad van Bestuur, de jaarrekening en overige gegevens en is ook verkrijgbaar in het Engels. In geval van tekstuele afwijkingen tussen de Engelse en de Nederlandse versie prevaleert laatstgenoemde. This annual report, containing the report of the Executive Board, the financial statements and other information, is also available in English. In the event of textual inconsistencies between the English and the Dutch versions the latter shall prevail. Exemplaren van de Nederlandstalige en de in het Engels vertaalde versie van dit jaarverslag kunt u aanvragen bij Koninklijke Vopak N.V., afdeling Corporate Communication & Investor Relations: Telefoon: +31 10 4002778 Telefax : +31 10 4047302 E-mail : [email protected] Het jaarverslag is ook te vinden op de internetsite van Vopak: www.vopak.nl The annual report is also available on the internet: www.vopak.com

Koninklijke Vopak N.V. Westerlaan 10, 3016 CK Rotterdam Postbus 863, 3000 AW Rotterdam Telefoon: +31 10 4002911 Telefax : +31 10 4139829 E-mail : [email protected] Internet : www.vopak.com

Ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel Rotterdam onder nummer 24295332.


08-04-2005

08:16

Pagina 2

Inhoud Profiel Kernpunten van beleid Kerncijfers Bericht van de Raad van Commissarissen Bericht van de Voorzitter van de Raad van Bestuur aan de klanten, medewerkers, aandeelhouders en partners

70

Vennootschappelijke jaarrekening

70 70

Vennootschappelijke winsten verliesrekening Vennootschappelijke balans per 31 december voor voorgestelde winstbestemming Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening

12

Verslag van de Raad van Bestuur

77

Toepassing van de International Financial Reporting Standards (IFRS)

12 18

Financiële gang van zaken Kwaliteit van de organisatie

23

Gang van zaken per divisie

77 77 78

24

28 30 32 34

Chemie Europa, Midden-Oosten & Afrika (Chemie EMEA) Olie Europa, Midden-Oosten & Afrika (Olie EMEA) Azië Noord-Amerika Latijns-Amerika De wereld van Vopak

36 39 40 41

Risico’s en risicobeheersing Bestuursrapportage Informatie voor aandeelhouders Corporate Governance

Voorwoord in verband met de overgang naar IFRS Toepassing optionele uitzonderingen IFRS 1 Gevolgen toepassing IFRS op het geconsolideerd eigen vermogen per 1 januari 2004 (stelselwijziging) Belangrijkste grondslagen voorzover afwijkend van NL GAAP Gecomprimeerde (voorlopige) geconsolideerde winsten verliesrekening Gecomprimeerde (voorlopige) geconsolideerde balans per 31 december voor voorgestelde winstbestemming Gecomprimeerd (voorlopig) kasstroomoverzicht 2004 Gevolgen toepassing standaarden IAS 32 en IAS 39 (financiële instrumenten) op de openingsbalans per 1 januari 2005

45

Jaarrekening 2004

46

Geconsolideerde jaarrekening

46 47

Geconsolideerde winsten verliesrekening Geconsolideerde balans per 31 december voor voorgestelde winstbestemming Geconsolideerd kasstroomoverzicht Grondslagen Toelichting op de geconsolideerde winsten verliesrekening Toelichting op de geconsolideerde balans

3 4 6 7 10

26

48 49 54 58

71

78 80 82

83 83

84

Overige gegevens

84

Gebeurtenissen na balansdatum met belangrijke financiële gevolgen Accountantsverklaring Statutaire regeling omtrent de bestemming van de winst Voorstel tot bestemming van het resultaat Stichting Vopak Stichting Administratiekantoor Financieringspreferente Aandelen Vopak (‘‘de Stichting’’) Personalia Raad van Bestuur Personalia Raad van Commissarissen Lijst met belangrijkste leidinggevenden Lijst van de belangrijkste groepsmaatschappijen en deelnemingen Vijf jaar Vopak Woordenlijst

84 84 85 85 86 86 87 88 89 90 91

2


08-04-2005

08:16

Pagina 3

Profiel

Professionals in liquid bulk logistics

Koninklijke Vopak N.V. is een wereldwijd opererende onafhankelijke tankterminal operator, gespecialiseerd in de opslag en overslag van vloeibare en gasvormige chemieproducten en olieproducten. Desgewenst levert Vopak logistieke diensten voor klanten van de terminal. Vopak exploiteert 72 terminals met een opslagcapaciteit van ruim 20 miljoen cbm in 29 landen. Deze liggen op strategische plaatsen ten opzichte van de gebruikers en de belangrijkste vaarroutes. Klanten zijn overwegend ondernemingen uit de chemische en olie-industrie voor wie Vopak een grote verscheidenheid aan producten opslaat die zijn weg naar een groot aantal industrieën vindt. Vopak is naar marktregio’s georganiseerd. De grote terminals in Rotterdam/Antwerpen, Houston en Singapore vormen de belangrijkste draaischijven (hubs) in de wereldwijde logistiek van chemieproducten en olieproducten. Op deze hublocaties biedt Vopak alle verschillende functies van een terminal aan zoals de open overslag van producten bestemd voor de export naar andere landen of regio’s of de import en distributie van producten voor de lokale markt. De overige locaties zijn veelal gespecialiseerd in één van deze functies. Daarnaast heeft Vopak op diverse plaatsen zogenoemde industrial terminals. Dit zijn terminals die geïntegreerd zijn in een groot chemisch complex of een raffinaderij. Deze ondersteunen de lokale logistiek en import en export waarbij de producenten de terminalfunctie uitbesteden aan Vopak op basis van langetermijnovereenkomsten.

De kracht van Vopak ligt in een combinatie van factoren: ● Een wereldwijd netwerk van tankterminals ● Een gestructureerd beleid op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu ● Ervaren en goed opgeleide medewerkers ● Een herkenbare kwaliteit gebaseerd op de hoogste industrienormen ● Een effectieve ICT-infrastructuur ter ondersteuning van de bedrijfsprocessen, effectieve communicatie met klanten en interne informatie-uitwisseling ● Een sterk trackrecord op het gebied van bouw en ontwikkeling van terminals en strategische samenwerking met derden De strategie van Vopak is gericht op het versterken van de wereldmarktleiderspositie door onder meer het verder uitbouwen en optimaliseren van het netwerk van de tankterminals en het aanbieden van samenhangende klantspecifieke logistieke oplossingen.

K o n i n k l i j k e Vo p a k N.V.

J A A R V E R S L A G 2 0 04

3


08-04-2005

08:16

Pagina 4

Beleid

Kernpunten van beleid

Uitgangspunten ● Hoogwaardige professionele dienstverlening ● Veiligheid, gezondheid en milieu als kritische succesfactoren ● Focus op tankterminals en daarmee samenhangende logistieke diensten voor klanten van de terminal ● Slagvaardige organisatie met aantrekkelijke carrièremogelijkheden ● Langdurige relaties met klanten ● Strategische allianties met andere professionele dienstverleners ● Evenwichtige balans tussen de belangen van de verschillende stakeholders ● Duurzaam ondernemen in de betekenis van respectvol omgaan met mens, milieu en samenleving Financiële doelstellingen ● Rendement op gemiddeld geïnvesteerd vermogen (ROCE) van 16% ● Nettofinancieringspositie : EBITDA maximaal 2,5 : 1,0 na 2004 maximaal 3 : 1

4


J A A R V E R S L A G 2 0 04


08-04-2005

08:16

Pagina 5

Tankterminal-Plus Strategie

Verbeteren financiële ratio’s

– – – – –

– Terugbrengen schuldenlast van EUR 820 miljoen naar maximaal EUR 700 miljoen – Dividend 25 tot 40% van het nettoresultaat – Verlagen kostenniveau – Desinvesteren van laagrenderende niet-kernactiviteiten

Uitbouwen en optimaliseren terminalnetwerk Uitbreiden en optimaliseren van bestaande terminals Selectieve overnames Focus op industrial terminals Aanbieden geïntegreerde logistieke concepten

2002

2002

●

●

● ● ● ● ●

Uitbreiding capaciteit terminal Fujairah met 300.000 cbm Uitbreiding capaciteit terminal Sebarok, Singapore, met 100.000 cbm Start productspecialisatie terminal Botlek en terminal Europoort Start bouw industrial terminal Sjanghai Alliantie met Bröstrom voor zeetankvaart Start Interstream Barging voor binnenvaart van olieproducten

● ● ● ● ●

Netto rentedragende schuld EUR 782,7 miljoen Verkoop Clarkson Verkoop COSM Verkoop belang in Bröstrom Dividend: 28,7% van het nettoresultaat voor houders van gewone aandelen Investeringen 2002 lager dan de afschrijvingen

2003

2003

●

●

● ● ● ● ● ● ● ●

Uitbreiding capaciteit in Thailand met 61.000 cbm in 2003-04 Overname belang van Shell in terminal in Tianjin, China Uitbreiding capaciteit overgenomen terminal in Tianjin, China, met ethyleentank Ombouw terminal Europoort voor uitbreiding capaciteit voor stookolie Start aanleg nieuwe steiger voor binnenvaartschepen in Rotterdam Europoort Bouw RVS-tanks in Vlaardingen 11.000 cbm Overname van terminals HCI/Brenntag in Venezuela, Colombia en belang in terminal in Ecuador Overname terminal Dow Chemical in Long Beach, Californië, VS Alliantie met Stolt Nielsen in Azië

● ● ● ● ●

Netto rentedragende schuld EUR 608,5 miljoen Verkoop Chemgas Verkoop participatie Van Ommeren Clipper Shipholdings Verkoop participatie Dockwise Transport, Dutch P&I en Dutch Shipping Defence Keuzedividend: 30% van het nettoresultaat voor houders van gewone aandelen Afronding rationalisatie hoofdkantoor

2004

2004

●

●

● ● ● ● ● ● ● ● ●

Overname terminal en extra capaciteit in Tallinn, Estland, van 34.000 cbm plus bouwrechten voor uitbreiding met 55.000 cbm Uitbreiding chemiecapaciteit Santos, Brazilië, met 17.000 cbm Afronding ombouw terminal Europoort voor uitbreiding capaciteit voor stookolie Ingebruikname nieuwe steiger voor binnenvaartschepen terminal Europoort Uitbreiding chemiecapaciteit Antwerpen, België met 7.500 cbm Overname terminal Malmö, Zweden Deel eerste fase bouw industrial terminal Sjanghai 66.000 cbm in gebruik genomen Start bouw terminal Darwin, Australië Start bouw terminal Banyan, Singapore Joint-venture Cosco in China voor landgeoriënteerde chemische logistiek

● ● ● ● ● ●

Netto rentedragende schuld EUR 500,7 miljoen Verkoop Vopak Chemical Tankers Verkoop Zwitserse scheepvaartactiviteiten in de minerale olie Verkoop loodsen voor de opslag van verpakte chemicaliën in Rotterdam en Antwerpen Keuzedividend: voorstel 36% van het nettoresultaat voor houders van gewone aandelen Herstructurering cumulatief financieringspreferente aandelen Vervroegde aflossing specifiek deel langlopende schuld


J A A R V E R S L A G 2 0 04

5


08-04-2005

08:16

Pagina 6

Kerncijfers

in miljoenen EUR

2004

2003

Resultaten Netto-omzet

642,1

749,6

EBITDA inclusief resultaat deelnemingen

235,3

307,2

EBIT

146,9

192,2

Nettoresultaat

88,6

104,5

Nettoresultaat voor gewone aandeelhouders

81,7

97,6

141,6

203,4

Kasstroom uit operationele activiteiten

Investeringen Netto-investeringen in materiële en financiële vaste activa en groepsmaatschappijen

- 14,1

46,9

Gemiddeld bruto geïnvesteerd vermogen

2.048,7

2.302,6

Gemiddeld geïnvesteerd vermogen

1.112,5

1.336,0

Voorstel winstverdeling Dividend: Cumulatief financieringspreferente aandelen Gewone aandelen*

6,9

6,9

30,5

30,0

Vermogen en financiering Eigen vermogen

545,0

521,2

Langlopende schulden

581,4

695,5

Netto rentedragende schuld

500,7

608,5

13,2%

14,4%

Verhoudingscijfers ROCE Vlottende activa : kortlopende schulden

1,3

1,4

2,17

2,42

5,0

5,6

Winst per aandeel

1,37

1,67

Verwaterde winst per aandeel

1,37

1,67

Winst per aandeel (exclusief bijzondere posten)

1,26

1,28

Verwaterde winst per aandeel (exclusief bijzondere posten)

1,26

1,28

Nettofinancieringspositie : EBITDA Interestdekkingsgetal (EBITDA : netto-interest)

Kerncijfers per aandeel

*

6

Naar keuze in contanten of in aandelen


J A A R V E R S L A G 2 0 04


08-04-2005

08:16

Pagina 7

Bericht van de Raad van Commissarissen Jaarrekening Met genoegen leggen wij u de door de Raad van Bestuur van Koninklijke Vopak N.V. opgemaakte jaarrekening 2004 voor. In verband met de sinds 1 januari 2005 van toepassing zijnde International Financial Reporting Standards (IFRS) is in de toelichting op pagina 77 tot en met 83 eveneens een conversie naar IFRS opgenomen, welke is opgemaakt met inachtneming van de huidige IFRS-richtlijnen. De jaarrekening is gecontroleerd door en besproken met de externe accountant PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. op basis van het verslag van hun bevindingen. De goedkeurende verklaring is opgenomen op pagina 84. Wij hebben de jaarrekening in onze vergadering van 3 maart 2005 goedgekeurd en bieden u de jaarrekening ter vaststelling aan. Wij stemmen in met het voorstel van de Raad van Bestuur om na de uitkering op de cumulatief financieringspreferente aandelen Koninklijke Vopak N.V. een bedrag groot EUR 30,5 miljoen naar keuze in contanten of in aandelen als dividend uit te keren aan de houders van gewone aandelen Koninklijke Vopak N.V. en het restant ad EUR 51,2 miljoen toe te voegen aan de overige reserves. Corporate Governance In samenspraak met de Raad van Bestuur hebben wij de Corporate governance-structuur van de vennootschap vorig jaar aangepast en besproken tijdens de in mei 2004 gehouden Algemene Vergadering van Aandeelhouders. In december 2004 hebben wij ingestemd met een wijziging van de statuten van Koninklijke Vopak N.V., de statuten van Stichting Administratiekantoor Financieringspreferente Aandelen Vopak (het “Administratiekantoor”) alsmede de administratievoorwaarden van het Administratiekantoor, deels om de diverse bepalingen uit de Nederlandse Corporate Governance Code (de “Code”) en de Wet van 9 juli 2004 tot wijziging van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek ook statutair vast te leggen en deels om de beperkte voortzetting van de cumulatief financieringspreferente aandelen te formaliseren. De hoofdlijnen van Vopaks Corporate governance-structuur zijn verder geoptimaliseerd en ook nu weer in een apart hoofdstuk in dit jaarverslag uiteengezet. Ook dit jaar zal de structuur onder een apart agendapunt ter bespreking aan de jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders worden voorgelegd. Dit verslag over het functioneren en de werkzaamheden van de Raad van Commissarissen over het afgelopen jaar en de periode tot verschijning van dit jaarverslag is opgesteld conform de bepalingen van de Code. Wij zijn van oordeel dat gezien de samenstelling van de Raad van Commissarissen is voldaan aan het onafhankelijkheids-

vereiste in de zin van de desbetreffende Best Practice-bepaling in de Code. Zoals echter bekend voldoet de heer M. van der Vorm in zijn hoedanigheid van voorzitter van de Raad van Bestuur van HAL Holding N.V., welke vennootschap een belang houdt in Koninklijke Vopak N.V., niet aan alle onafhankelijkheidscriteria van de Code. Voor de door de Code voorgeschreven gegevens van de leden van de Raad van Commissarissen verwijzen wij u naar pagina 87 van dit jaarverslag. Toezicht Tijdens het verslagjaar kwam de Raad van Commissarissen vijfmaal bijeen volgens een vooraf vastgesteld rooster. Geen van de leden van de Raad van Commissarissen is frequent afwezig geweest bij de vergaderingen van de Raad van Commissarissen. In het kader van het door de Raad van Commissarissen te houden toezicht zijn in deze vergaderingen de operationele en financiële doelstellingen van de vennootschap besproken. Daarbij kwamen onder meer strategie (inclusief de daarbij behorende randvoorwaarden), budget, financiering van de onderneming, interne financiële kwartaal-, halfjaar- en jaarrapportages en de voortgang van lopende projecten uitgebreid aan de orde. Bij de behandeling van het jaarresultaat was de externe accountant aanwezig en werd het door deze uitgebrachte accountantsverslag besproken. Voorts werden telkens de notulen van de vergaderingen van de Auditcommissie aan de orde gesteld en besproken in een daaropvolgende vergadering van de Raad van Commissarissen. Ook besprak de Raad van Commissarissen wijzigingen van de statuten van Koninklijke Vopak N.V., de statuten van het Administratiekantoor alsmede de administratievoorwaarden van het Administratiekantoor en het daaraan verbonden beperkt voortzetten van de cumulatief financieringspreferente aandelen tegen flexibelere condities. In het kader van een mogelijk tegenstrijdig belang van één van de commissarissen hebben wij de voorwaarden verbonden aan het beperkt voortzetten van de cumulatief financieringspreferente aandelen akkoord bevonden, waarbij de relevante Best Practicebepalingen onder III.6. van de Code zijn nageleefd. De gewijzigde statuten van Koninklijke Vopak N.V., de gewijzigde statuten van het Administratiekantoor alsmede de gewijzigde administratievoorwaarden van het Administratiekantoor zijn geplaatst op de website van de vennootschap: www.vopak.com onder Corporate governance. Daarnaast kwamen het beleid terzake van veiligheids-, gezondheids- en milieuvraagstukken (SHE) alsmede Human Resources en de ICT-strategie aan de orde en liet de Raad van Commissarissen zich door de betreffende staffunctionarissen informeren. Voorts boog de Raad van Commissarissen zich over voorstellen van diverse investerings- en samenwerkingsprojecten in


J A A R V E R S L A G 2 0 04

7


08-04-2005

08:16

Pagina 8

onder meer Azië, Australië en Noord-Amerika en het afstoten van niet-kernactiviteiten. Tenslotte besprak de Raad van Commissarissen met de Raad van Bestuur de strategie en de risico’s verbonden aan de onderneming en de uitkomsten van de beoordeling door de Raad van Bestuur van de opzet en werking van de interne risicobeheersingsen controlesystemen. In het kader van het zich vertrouwd maken met de Human Resource Planning woonden enige leden van de Raad van Commissarissen ook gedeelten van de jaarlijkse Corporate Management-bijeenkomst bij. Buiten aanwezigheid van de Raad van Bestuur besprak de Raad van Commissarissen zowel zijn eigen functioneren als dat van de Raad van Bestuur en het functioneren van de individuele leden van deze organen. Voorts besprak de Raad van Commissarissen het gewenste profiel en de samenstelling en competentie van de Raad van Commissarissen. Kerncommissies Gedurende het boekjaar 2004 had de Raad van Commissarissen een Auditcommissie, een Selectie- en Benoemingscommissie en een Bezoldigingscommissie. Voor de samenstelling van deze Commissies verwijzen wij u naar pagina 87 van dit jaarverslag.

Auditcommissie De Auditcommissie kwam in 2004 vijfmaal bijeen. De externe accountants woonden hiervan vier vergaderingen bij. De kerntaken van deze commissie lagen op het gebied van een uitgebreide beoordeling van de financiële rapportage voordat deze behandeld werd in de vergadering van de voltallige Raad van Commissarissen, de financieringsstructuur, de invoering van IFRS, valutamanagement, de risico’s verbonden aan onder meer de operationele, commerciële en financiële activiteiten van de onderneming en de opzet en werking van de daarop afgestemde interne risicobeheersingsen controlesystemen. Daarnaast besteedde de commissie ook aandacht aan de opdracht aan de externe accountant en de verdeling van de taken tussen de interne en externe accountant. Selectie- en Benoemingscommissie Deze commissie kwam driemaal bijeen. In deze vergaderingen zijn de herbenoeming van een lid van de Raad van Commissarissen, de benoeming van een nieuw lid van de Raad van Commissarissen en de omvang en samenstelling van de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur behandeld. Bezoldigingscommissie De Bezoldigingscommissie kwam in het verslagjaar driemaal bijeen. Tijdens deze vergaderingen werd de bonus voor 2003 voor de Raad van Bestuur vastgesteld. Voorts werden voor het jaar 2004 persoonlijke doelstellingen met de leden van

8


J A A R V E R S L A G 2 0 04

de Raad van Bestuur overeengekomen en werden de bestaande financiële doelstellingen nader gepreciseerd in het 2004 Bonus Plan. Tenslotte werd een voorstel geformuleerd voor een aanpassing van het bestaande bezoldigingsbeleid voor leden van de Raad van Bestuur en werden voorstellen voor de in 2005 van toepassing zijnde vaste en variabele gedeelten van het salaris voor de heren De Kreij en Broeders voorbereid. Alle voorstellen van de commissie inzake bovenstaande punten zijn door de voltallige Raad van Commissarissen besproken en goedgekeurd. Hoofdlijnen Remuneratierapport Tijdens de in mei 2004 gehouden jaarvergadering werd voor de eerste maal het bezoldigingsbeleid door de Algemene Vergadering vastgesteld. Het Remuneratierapport, zoals dat door de Bezoldigingscommissie is opgesteld en door de Raad van Commissarissen op 3 maart 2005 is vastgesteld, bevat een verslag van de wijze waarop het bezoldigingsbeleid in het boekjaar 2004 in de praktijk is gebracht en bevat tevens een overzicht van het bezoldigingsbeleid dat voor het boekjaar 2005 en opvolgende boekjaren door de Raad van Commissarissen wordt voorzien. Het Remuneratierapport is op de website van de vennootschap geplaatst. In 2004 zijn wij, conform het bezoldigingsbeleid, het totale beloningspakket met de heer Broeders overeengekomen voordat hij tijdens de in 2004 gehouden jaarvergadering werd benoemd tot lid van de Raad van Bestuur. Zijn pakket is samengesteld uit een vast salaris, een korte termijn variabele component tot een maximum van 50 procent van het vaste salaris, optierechten op 20.000 aandelen en een pensioenregeling gebaseerd op een zogenoemde beschikbare premieregeling, waarbij een pensioenleeftijd van 62 jaar zal gelden. Voorts zal een eventueel te betalen ontslagvergoeding worden bepaald met inachtneming van de bepaling van de Code. Ultimo 2004 hebben wij op voorstel van de Bezoldigingscommissie de vaste salariscomponenten van twee leden van de Raad van Bestuur voor het boekjaar 2005 aangepast. Deze bedragen thans EUR 390.000 voor de heer J.P. de Kreij en EUR 270.000 voor de heer J.P.H. Broeders. Bij deze aanpassingen van de hoogte van de vaste componenten hebben wij erop gelet dat deze een adequate beloning blijven vormen voor de inspanningen en verantwoordelijkheden van de bestuurders zoals uitgedrukt in de functiegradering conform de Hay Group-methodiek. Voor hun prestaties in 2004 hebben wij, conform het bezoldigingsbeleid, aan de heren De Kreij en Broeders, een korte termijn variabele beloning toegekend ter grootte van respectievelijk EUR 100.000 en EUR 60.000. Voorts hebben wij in 2004, uit hoofde van de met hen gesloten arbeidsovereenkomsten, aan de heren De Kreij en Broeders, respectievelijk 25.000 en 20.000 optierechten verstrekt tegen uitoefenprijzen van EUR 15,05, respectievelijk EUR 13,75. Het bezoldigingspakket voor de heer Van den Driest is voor het boekjaar 2004 ongewijzigd gebleven.


08-04-2005

08:16

Pagina 9

Voor 2005 en komende jaren stellen wij een wijziging voor van het beleid ten aanzien van zowel het korte als het lange termijn variabele deel van de bezoldiging van de Raad van Bestuur. Het gewijzigde bezoldigingsbeleid zal aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders ter vaststelling worden voorgelegd. Voor het jaar 2005 wordt voorgesteld de financiële prestatiecriteria voor de bereikbare korte termijn variabele bezoldiging aan te passen en het maximum van deze bonus te verhogen tot 60 procent van het vaste brutosalaris. De financiële doelstellingen betreffen enerzijds het bereiken van een stijging van de winst per aandeel met 8 tot 12 procent of meer ten opzichte van de winst per aandeel van het daaraan voorafgaande jaar. Alsdan neemt het variabele salarisdeel pro rata toe vanaf 0 tot maximaal 20 procent van het vaste brutosalaris. Anderzijds dient een ROCE van ten minste 13 procent te worden gerealiseerd, in welk geval 2,5 procent van het vaste brutosalaris zal worden uitgekeerd. Loopt het percentage van de ROCE op, dan stijgt dit variabele deel eveneens pro rata met een maximum evenwel van 20 procent van het vaste brutosalaris indien de absolute ROCE 16 procent of meer bedraagt. Met het realiseren van de elk jaar overeen te komen persoonlijke doelstellingen kan de bestuurder maximaal nog eens 20 procent van zijn vaste brutosalaris verdienen. De lange termijn variabele component is thans nog gerelateerd aan de koersstijging van het aandeel en heeft twee varianten. Krachtens in het verleden afgesloten arbeidsovereenkomsten zijn aan twee leden van de Raad van Bestuur optierechten toegekend, uitoefening is pas toegestaan na verloop van drie jaar na toekenning. De tweede variant betreft de toezegging aan de Voorzitter van de Raad van Bestuur dat hij in juli 2005 aanspraak heeft op 0,5 procent van de waardestijging van de marktkapitalisatie vanaf zijn aantreden op 1 juli 2002 (met een minimum van EUR 200.000 en een maximum van EUR 1 miljoen).

digingscomponenten voor leden van de Raad van Bestuur ook voor de heer Van den Driest pro rata van toepassing zijn. Samenstelling van de Raad van Commissarissen Op de komende Algemene Vergadering van Aandeelhouders zal de heer J.M. Hessels op eigen verzoek aftreden om aan de bepaling in de Code inzake het maximum aantal commissariaten te kunnen voldoen. Wij zijn de heer Hessels veel dank verschuldigd voor de waardevolle bijdragen die hij gedurende een periode van bijna 13 jaar aan de ontwikkeling van de onderneming en die van zijn rechtsvoorganger heeft geleverd. Ingevolge de in 2004 geëffectueerde benoeming van de heer F.J.G.M. Cremers zal de Raad van Commissarissen vanaf de komende jaarvergadering weer uit vijf leden bestaan. Tenslotte spreken wij onze bijzondere waardering uit voor de inspanningen die in het afgelopen jaar door de Raad van Bestuur en alle medewerkers zijn geleverd en de resultaten daarvan. Rotterdam, 3 maart 2005 Namens de Raad van Commissarissen J.D. Bax Voorzitter

Voorts stellen wij voor om de huidige lange termijn variabele component te wijzigen in een nieuw plan voor een lange termijn variabele component van de bezoldiging in de vorm van een uitkering in contanten die gebonden zal zijn aan de ontwikkelingen van de winst per aandeel en wel over perioden van drie jaar met een afrekening in het vierde jaar. Gedurende deze driejaarsperiode dient de winst per aandeel met tenminste 25 procent toe te nemen. Alleen in dat geval krijgen de leden van de Raad van Bestuur in het vierde jaar een bedrag uitgekeerd van 60 procent van het gemiddelde vaste salaris over de driejaarsperiode. Dit percentage kan oplopen tot maximaal 120 procent indien de stijging van de winst per aandeel over deze periode 35 procent of meer zal bedragen. Aangezien per 1 juli 2005 de lange termijn variabele beloning van de Voorzitter van de Raad van Bestuur afloopt, zullen vanaf die datum de korte en lange termijn variabele bezol-


J A A R V E R S L A G 2 0 04

9


08-04-2005

08:16

Pagina 10

Bericht van de Voorzitter van de Raad van Bestuur aan de klanten, medewerkers, aandeelhouders en partners

Raad van Bestuur, van links naar rechts: Carel van den Driest, John Paul Broeders, Jack de Kreij

Hoewel het bedrijfsresultaat is gedaald van EUR 192,2 miljoen in 2003 naar EUR 146,9 miljoen in 2004, boekten we in 2004 opnieuw vooruitgang bij onze kernactiviteiten. Over de hele linie boekten we daar hogere resultaten, met uitzondering van de chemieopslag in Noord-Amerika en in Nederland. Het terminalnetwerk is uitgebreid met additionele capaciteit in Estland, Brazilië, Zweden, China en België. We hebben een gezonde cashflow, de schuldenlast is verder teruggebracht, onze fundamenten voor groei zijn verder versterkt. Ook op het gebied van ons SHE-beleid hebben we ondernemingsbreed verdere stappen gezet; en met goede resultaten. Resultaten Het uitblijvende wereldwijde herstel van de economie, hoge olieprijzen, zwakkere dollar en achterblijvende productie in de chemie kleurden het jaar 2004. Met een bedrijfsresultaat uit kernactiviteiten exclusief bijzondere posten van EUR 152,9 miljoen, hebben we onze resultaten goed op peil kunnen houden. Geschoond voor valutaomrekeningseffecten, met name een zwakkere dollar, was sprake van een stijging met 10%. Het nettoresultaat kwam uit op EUR 88,6 miljoen (2003: EUR 104,5 miljoen). Toenemende structurele onbalans op wereldoliemarkten heeft geleid tot een record doorzet van stookolie in Rotterdam en Singapore. Daarnaast stuwden recordvolumes in Tallinn het resultaat van de divisie Olie Europa, MiddenOosten & Afrika omhoog. Mede door een sterke ontwikkeling van de industrial terminals in Azië liet deze divisie opnieuw groei zien, ondanks de lagere koers van de dollar en daaraan gerelateerde valuta ten opzichte van de euro. Ook Latijns-Amerika realiseerde opnieuw een stijging van de resultaten.

10


J A A R V E R S L A G 2 0 04

Tegenover deze groei stond een daling van de resultaten van de chemieopslag in Noord-Amerika en Nederland. In NoordAmerika was sprake van druk op de volumes door achterblijvende productie en sterke focus op kostenbeheersing en efficiencyverhoging in de chemische industrie. In Nederland ondervond Vopak een teruggang in de opslag van commodity chemicaliën in de spotmarkt. Op koers Begin 2004 hebben we met de verkoop van de chemicaliëntankers het geplande programma van desinvesteringen van niet-kernactiviteiten nagenoeg afgerond. We zijn goed gefocust, onze richting is helder en met een solide financiële basis kunnen we onze aandacht volledig richten op duurzame groei. Positieversterking in de regio’s waar we al actief zijn is hierbij ons doel. Het gaat daarbij om uitbreiding van bestaande capaciteit, selectieve acquisities en nieuwbouw. Het zoeken naar de beste locaties, op het goede moment en inspelend op de verwachte ontwikkelingen in de markt, is leidend in onze aanpak. Het aantal en de kwaliteit van de mogelijkheden is meer dan voldoende om op deze manier een gecontroleerde groei te realiseren. Gezien de enorme groei van de industrie in Azië liggen er vooral op dit continent interessante kansen voor verdere ontwikkeling van ons industrial terminal-concept. In Singapore, Maleisië, Thailand en Pakistan zijn we al actief met dit concept. In China (Sjanghai) investeren we onder andere in de bouw van een industrial terminal. Eind 2004 is een deel van de eerste fase in gebruik genomen. Daarnaast zijn we in China voor landgeoriënteerde chemische logistiek een jointventure aangegaan met Cosco Logistics Company Limited. Het is een goed voorbeeld van hoe wij vorm geven aan onze


08-04-2005

08:16

Pagina 11

Tankterminal-Plus-strategie met het aanbieden van relevante aanvullende diensten aan onze klanten. In Australië (Darwin) bouwen we een nieuwe terminal. Daarvoor hebben we met drie oliemaatschappijen contracten gesloten met een looptijd van 20 jaar. Ook Latijns-Amerika is een interessante groeimarkt voor ons, zeker vanuit de onderscheidende positie die we daar hebben als kwalitatief hoogwaardige tankterminal operator. Met de overname in 2003 van vier terminals hebben we in LatijnsAmerika bijna een volledige dekking gekregen. In het verslagjaar hebben we de capaciteit in Brazilië (Santos) uitgebreid. In de oliemarkten zien we een structurele onbalans tussen productielocatie en consumptielocatie. De gestegen consumptie van stookolie in China is een sprekend voorbeeld hiervan. Mede hierdoor is in de belangrijke doorvoerhaven Rotterdam het stookolievolume in een paar jaar tijd verdrievoudigd. Ook zien we een duidelijke groei van de bunkermarkt in Rotterdam en Singapore. De afgelopen jaren hebben we flink geïnvesteerd in extra opslag-, laad- en loscapaciteit, om de toenemende volumes stookolie op de Europoortterminal in Rotterdam op te vangen. We zijn voornemens de opslagcapaciteit in het komende jaar nog verder uit te breiden met circa 300.000 cbm. Daarnaast hebben we onze positie in de oliemarkt versterkt met de overname van terminals in Tallinn en Malmö. Naast groei is er ook onverminderde aandacht voor kostenbeheersing en kwaliteitsverbetering. In de Benelux zijn we in 2004 gestart met een aantal projecten ter verbetering van de efficiency en effectiviteit van de operationele processen. Ondernemerschap en kwaliteit Een voorwaarde voor winstgevende groei is ook commercieel en operationeel kunnen excelleren. In een dynamische, veeleisende markt met zowel multinationale als lokale klantprofielen zijn ondernemerschap, service, kwaliteit en veiligheid, gezondheid en milieu (SHE) essentiële factoren voor succes. Onze divisies zijn dicht op de markt georganiseerd. Een hoge mate van decentralisatie draagt bij aan een persoonlijke klantbenadering die in de markt herkend en gewaardeerd wordt. Onderling zijn de terminals als een sterke netwerkorganisatie met elkaar verbonden waarin SHE, Techniek, HR, Operaties, Marketing en Financiën stevig zijn verankerd en borg staan voor het ontwikkelen van best practices. Wij investeren dan ook continu in kennisontwikkeling en kennisoverdracht op alle niveaus in onze regio’s en besteden daar veel aandacht aan. Daardoor bezetten steeds meer lokale mensen managementposities op onze buitenlandse terminals. Ook SHE-beleid vormt een geïntegreerd onderdeel van de bedrijfsvoering waarvoor het lijnmanagement direct verantwoordelijk is. In 2004 hebben we nieuwe initiatieven

ontwikkeld om tot een nog hoger veiligheidsniveau te komen. Zo hebben we systematisch wereldwijd onze ’Vopak Fundamentals on Safety’ naar alle medewerkers gecommuniceerd. Constant goed presteren maakt Vopak tot een excellente onderneming en leidt bovendien tot een concurrentievoordeel. Vooruitzichten Vooruitzichten voor de ontwikkelingen op de oliemarkt zijn en blijven gunstig voor Vopak. In het licht hiervan wordt de capaciteit verder uitgebreid. Het merendeel van de uitbreidingen komt, met uitzondering van Darwin (tweede helft 2005), in 2006 beschikbaar. Als gevolg hiervan en de in 2004 reeds hoge bezettingsgraden van met name de olieterminals in Singapore, Rotterdam en Tallinn zullen naar verwachting de resultaten van de olieactiviteiten in 2005 beperkt stijgen. De vooruitzichten met betrekking tot de chemiemarkt zijn vooralsnog goed te noemen. Hoewel beperkt conjunctuurgevoelig zijn de resultaten van Vopak wel gevoelig voor sterke fluctuaties in economische ontwikkelingen in Europa, de Verenigde Staten en China. Daarnaast is Vopak afhankelijk van de koersverhouding euro – dollar voor de omrekening van resultaten van dollar en dollargerelateerde valuta. In lijn met de positieve marktontwikkeling is de start van Vopak in 2005 bemoedigend te noemen. Tegen die achtergrond verwacht Vopak voor 2005 – bijzondere omstandigheden voorbehouden – een stijging van het bedrijfsresultaat uit kernactiviteiten exclusief bijzondere posten ten opzichte van 2004. We liggen op koers en vervolgen ook in 2005 onze weg, stap voor stap, met gedreven ondernemerschap. Daarbij weten we ons gesteund door alle partijen die met ons samenwerken bij het realiseren van die positie: onze klanten, onze medewerkers, onze aandeelhouders en onze partners. Daarvoor zeggen wij hen allen hartelijk dank. Rotterdam, 3 maart 2005

Carel van den Driest Voorzitter Raad van Bestuur Koninklijke Vopak N.V.


J A A R V E R S L A G 2 0 04

11


08-04-2005

08:16

Pagina 12

Verslag

Verslag van de Raad van Bestuur

Financiële gang van zaken Grondslagen Met ingang van het boekjaar 2005 zal Vopak haar financiële verslaggeving opstellen overeenkomstig de International Financial Reporting Standards (IFRS). De vergelijkende cijfers van het boekjaar 2004 zullen dan eveneens gebaseerd zijn op de van toepassing zijnde IFRS-grondslagen. In de jaarrekening zijn naast de verslaggeving gebaseerd op de huidige Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving ook de consequenties voor de jaarverslaggeving van de invoering van IFRS op de financiële rapportage weergegeven. De toelichtingen in dit hoofdstuk zijn gebaseerd op de huidige Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving. Marktontwikkelingen Een stijgende en hoge olieprijs kenmerkte de oliemarkt in 2004. Daarnaast hadden de geografische onbalansen tussen vraag en aanbod een sterke invloed op de stromen van olieproducten over de wereld. Deze onbalans is in 2004 verder toegenomen. De vooruitzichten voor de middellange termijn wijzen op een verdere toename van deze onbalansen. De gestegen energiebehoefte in Azië met China in het bijzonder leidt tot een toenemende stroom van olieproducten vanuit het Midden-Oosten en zelfs vanuit Europa naar Azië. Singapore fungeert daarbij als hub voor regionale distributie van producten. Binnen Europa vindt het overschot aan Russische stookolie onder andere haar weg in de groeiende bunkermarkt. Daarnaast wordt Europese benzine in toenemende mate verscheept naar Noord-Amerika vanwege een tekort aan raffinagecapaciteit aldaar.

12


J A A R V E R S L A G 2 0 04

Vopak profiteerde in 2004 van deze positieve marktontwikkelingen middels strategisch gelegen terminals op cruciale hublocaties in voornamelijk Rotterdam en Singapore. De hoge olieprijs van 2004 heeft voor de chemiemarkt geleid tot hoge grondstofprijzen. De chemische industrie stond daardoor in het eerste halfjaar van 2004 in met name de meer volwassen markten zoals Noord-Amerika en Europa onder druk. In de tweede helft van 2004 heeft economisch herstel geleid tot een toename van de vraag naar chemicaliën. De productie is hierdoor gegroeid en de marges in de chemische industrie zijn verbeterd. Voor Vopak werden de effecten van deze positieve ontwikkelingen pas tegen het eind van het vierde kwartaal zichtbaar. Hierdoor is de teleurstellende resultaatontwikkeling bij de hubterminals in chemie Rotterdam en Noord-Amerika van 2004 tot staan gebracht in het laatste kwartaal. Door de forse economische groei in Azië en in iets mindere mate Latijns-Amerika groeit de vraag naar chemicaliën waardoor de importen in deze regio’s toenemen. In beide continenten heeft Vopak dankzij het uitgebreide netwerk daarvan kunnen profiteren. Bovendien neemt in Azië de productiecapaciteit sterk toe. Dit biedt goede mogelijkheden voor de ontwikkeling van nieuwe, vaak industrial, terminals. Omzet Vopak realiseerde in 2004 een netto-omzet van EUR 642,1 miljoen. De netto-omzet in 2003 bedroeg EUR 749,6 miljoen, daar zat bij inbegrepen EUR 117,4 miljoen netto-omzet uit


08-04-2005

08:16

Pagina 13

inmiddels afgestoten niet-kernactiviteiten. Gecorrigeerd voor valuta-omrekeningseffecten (EUR 21,1 miljoen) en desinvesteringen nam de netto-omzet in 2004 toe met EUR 31,0 miljoen ten opzichte van 2003. De netto-omzet van de divisie Chemie Europa, MiddenOosten & Afrika was in 2004 nagenoeg gelijk aan die van 2003 en kwam uit op EUR 245,4 miljoen (2003: EUR 243,3 miljoen). Het valuta-omrekeningseffect op de omzet was in deze divisie gering (EUR 1,1 miljoen positief). Met name de chemieterminals in Rotterdam hadden in de eerste zes maanden van 2004 te lijden onder de ongunstige omstandigheden in de opslag van spotpartijen commodity chemicaliën. In het vierde kwartaal werd het herstel in marktomstandigheden zichtbaar, wat resulteerde in een duidelijke stijging van de omzet.

Netto-omzet

2004

2003

Chemie Europa, Midden-Oosten & Afrika

245,4

243,3

Olie Europa, Midden-Oosten & Afrika

128,9

115,7

Azië

92,2

93,8

Noord-Amerika

96,6

104,8

Latijns-Amerika

45,9

40,1

1,6

0,8

610,6

598,5

31,5

151,1

642,1

749,6

in miljoenen EUR

Overige Kernactiviteiten Beëindiging van bedrijfsactiviteiten

De netto-omzet van de divisie Olie Europa, Midden-Oosten & Afrika ontwikkelde zich positief in 2004 en kwam uit op EUR 128,9 miljoen (2003: 115,7 miljoen). Het valuta-omrekeningseffect op de omzet was bij deze divisie miniem van omvang. De olieterminals in Rotterdam hadden een uitstekend jaar met name door de sterke toename van de opslag en doorzet van stookolie. Vooral in het tweede halfjaar werden records behaald in termen van doorzet en bezettingsgraad. De terminal in Tallinn (Estland) slaagde er in 2004 wederom in de doorzet te verhogen. De netto-omzet van de divisie Azië daalde in 2004 door een negatief valuta-omrekeningseffect van EUR 6,1 miljoen tot EUR 92,2 (2003: EUR 93,8). De omzet omvat de activiteiten van onze groepsmaatschappijen in Australië, Singapore en Lanshan (China). Alle overige tankterminalactiviteiten in Azië worden uitgevoerd in joint-ventures. De resultaten hiervan zijn verantwoord onder resultaat deelnemingen. De gemiddelde bezettingsgraad bij zowel de olie- als de chemicaliënterminals lag boven de 90%. De omzet in Noord-Amerika in lokale valuta bleef in 2004 op peil. Na omrekening in euro’s kwam de netto-omzet uit op EUR 96,6 miljoen (2003: EUR 104,8 miljoen), het valutaomrekeningseffect bedroeg EUR 12,1 miljoen negatief. Weliswaar daalde de bezettingsgraad door de onzekerheid binnen de chemische industrie, maar hogere doorzetvolumes compenseerden dit voldoende.

Totaal

Bedrijfsresultaat exclusief bijzondere posten en EBITDA

2004

2003


34,5

36,8


48,7

41,5

Azië

57,0

56,3

Noord-Amerika

15,4

21,6

Latijns-Amerika

16,6

14,3

- 19,3

- 22,2

152,9

148,3

- 2,0

18,4

bijzondere posten

150,9

166,7

Bijzondere posten

- 4,0

25,5

146,9

192,2

88,4

115,0

235,3

307,2

in miljoenen EUR

Overige Bedrijfsresultaat kernactiviteiten exclusief bijzondere posten Beëindiging van bedrijfsactiviteiten

Bedrijfsresultaat exclusief

Bedrijfsresultaat (EBIT)

In Latijns-Amerika ontwikkelde de omzet zich positief door de medio 2003 geacquireerde terminals in Venezuela en Colombia. Ondanks een negatief valuta-omrekeningseffect van EUR 3,9 miljoen steeg de netto-omzet tot EUR 45,9 miljoen (2003: EUR 40,1 miljoen).

Afschrijvingen

Bedrijfsresultaat voor afschrijvingen (EBITDA)


J A A R V E R S L A G 2 0 04

13


08-04-2005

08:16

Pagina 14

Informatie deelnemingen in tankopslag (op 100% basis)

2004

2003

Netto-omzet

222,0

225,9

EBITDA

138,6

136,3

EBIT

106,9

99,2

75,5

67,0

in miljoenen EUR

Resultaat deelnemingen tankopslag (op 100% basis)

Nettoresultaat

Aandeel Vopak in nettoresultaat deelnemingen Tankterminals

32,7

28,6

Overige opbrengsten uit deelnemingen

- 0,9

8,6

Opbrengsten uit verkoop deelnemingen

- 0,2

5,3

31,6

42,5

Totaal opbrengst deelnemingen in resultaat Vopak

Verkorte balans deelnemingen tankopslag (op 100% basis) Activa

657,7

611,3

Passiva

- 45,2

- 39,3

Geïnvesteerd vermogen

612,5

572,0

166,3

145,4

Aandeel Vopak in nettovermogenswaarde deelnemingen Tankterminals Nettovermogen overige deelnemingen Totaal nettovermogen deelnemingen

11,4

14,9

177,7

160,3

Financiële ratio’s deelnemingen tankopslag (op 100% basis) Interestdekkingsgetal Nettofinancieringspositie : EBITDA

24,4

16,7

1,3

1,3

Resultaat deelnemingen Het resultaat van de niet-geconsolideerde deelnemingen daalde met EUR 10,9 miljoen naar EUR 31,6 miljoen (2003: EUR 42,5 miljoen). Deze teruggang is geheel toe te schrijven aan de desinvestering van niet-kernactiviteiten. Gecorrigeerd voor een negatief valuta-omrekeningsresultaat (EUR 2,6 miljoen) verbeterde het resultaat van de niet geconsolideerde deelnemingen uit kernactiviteiten met EUR 6,3 miljoen in vergelijking met 2003. Hogere volumes en bezettingsgraden bij de deelneming in Estland en de Aziatische deelnemingen hebben positief bijgedragen aan deze verbetering. Om een zo goed mogelijk inzicht te geven in de ontwikkeling van de resultaten van de deelnemingen in tankterminals is hiernaast een overzicht toegevoegd waarbij de voornaamste kerncijfers op 100%-basis worden weergegeven. Desinvesteringen In het kader van de Tankterminal-Plus-strategie heeft Vopak in 2004 haar belangen in Vopak Chemical Tankers, de loodsen voor verpakte chemicaliën in Rotterdam en Antwerpen en de scheepvaartactiviteiten in minerale oliën in Zwitserland afgestoten. Per saldo is de opbrengst van deze desinvesteringen EUR 139,1 miljoen. Als gevolg hiervan is het aantal medewerkers met 543 gedaald. De verwachting is dat gedurende 2005 de desinvesteringen van enkele kleine niet-kernactiviteiten zullen worden afgerond. Hiermee zal het in 2003 gestarte desinvesteringsprogramma in het kader van de Tankterminal-Plus-strategie volledig zijn afgerond. Bijzonder resultaat Het in het bedrijfsresultaat opgenomen saldo van bijzondere posten over 2004 bedraagt EUR 4,0 miljoen negatief (2003: EUR 25,5 miljoen positief). De belangrijkste onderdelen daarin zijn een per saldo positief verkoopresultaat van EUR 3,8 miljoen op beëindigde bedrijfsactiviteiten, bijzondere waardeverminderingen op met name nog af te ronden desinvesteringen (EUR 5,9 miljoen), getroffen voorziening voor jubileumuitkeringen van EUR 2,3 miljoen en ontvangen verzekeringsuitkeringen van EUR 1,1 miljoen. Bedrijfsresultaat en rendement op gemiddeld geïnvesteerd vermogen In 2004 bedroeg het totale bedrijfsresultaat EUR 146,9 miljoen (2003: EUR 192,2 miljoen). Het verschil wordt onder meer verklaard door de in 2003 verantwoorde eenmalige bate als gevolg van een vrijval van een voorziening inzake een aan Univar afgegeven garantie (EUR 33,2 miljoen). Daarnaast is het bedrijfsresultaat niet-kernactiviteiten door desinvesteringen gedaald met ruim EUR 20 miljoen. Het bedrijfsresultaat uit kernactiviteiten exclusief bijzondere posten steeg derhalve van EUR 148,3 miljoen in 2003 tot EUR 152,9 miljoen in 2004.

14


J A A R V E R S L A G 2 0 04


08-04-2005

08:16

Pagina 15

Deze stijging kwam mede door positieve marktontwikkelingen in het vierde kwartaal van 2004. Het bedrijfsresultaat van de divisies Olie EMEA, Azië en Latijns-Amerika verbeterde in 2004. Deze verbetering was meer dan voldoende om het lagere bedrijfsresultaat van de divisies Noord-Amerika en Chemie EMEA te compenseren. Gecorrigeerd voor valutaomrekeningseffect (EUR 8,7 miljoen) steeg het bedrijfsresultaat uit kernactiviteiten exclusief bijzondere posten met EUR 13,3 miljoen (10%). Het gemiddeld geïnvesteerd vermogen bedraagt EUR 1.112,5 miljoen (2003: EUR 1.336,0 miljoen). Dit leidde tot een ROCE inclusief bijzondere posten en beëindiging bedrijfsactiviteiten over 2004 van 13,2% (2003: 14,4%). Netto-interestlasten De netto-interestlasten over 2004 bedroegen EUR 46,8 miljoen (2003: EUR 47,9 miljoen). Dit is, ondanks een boete-rente van

EUR 6,4 miljoen door vervroegde aflossingen, EUR 1,1 miljoen lager dan in het jaar 2003. De langlopende schuld van Vopak heeft een rentevoet van gemiddeld 7,7% en een gemiddelde looptijd van 4,8 jaar. De totale langlopende schuld ultimo 2004 bedraagt EUR 581,4 miljoen (2003: EUR 695,5 miljoen) en de netto rentedragende schuld bedraagt per eind 2004 EUR 500,7 (2003: EUR 608,5 miljoen). Belastingen Vopak boekte in 2004 een belastingbate van EUR 1,1 miljoen (2003: een last van EUR 27,4 miljoen). Deze bate was met name te danken aan een eenmalige belastingbate van EUR 14,1 miljoen door afwikkeling van belastingposities van voorgaande jaren. Daarnaast waren er positieve effecten door herwaardering van belastinglatenties en tariefverlagingen. Exclusief deze posten bedraagt de belastingdruk over het resultaat uit bedrijfsuitoefening 20,3% (2003: 19,7%).

Bedrijfsresultaat en ROCE

Gemiddeld geïnvesteerd EBIT vermogen

in miljoenen EUR

ROCE

Chemie Europa,

EBIT in 2004 naar valuta

Midden-Oosten & Afrika

32,7

399,2

8,2%


48,6

122,4

39,7%

Azië

60,7

270,5

22,4%

Noord-Amerika

15,0

171,2

8,8%

Latijns-Amerika

16,3

87,7

18,6%

- 20,3

11,8

negatief

153,0

1.062,8

14,4%

- 6,1

49,7

negatief

146,9

1.112,5

13,2%

Overige Bedrijfsresultaat kernactiviteiten inclusief bijzondere posten Beëindiging van bedrijfsactiviteiten Bedrijfsresultaat

● EUR

19%

● USD

30%

● SGD

30%

● Overig 22%

inclusief bijzondere posten Bijzondere posten

- 4,0

Bedrijfsresultaat exclusief bijzondere posten

150,9

Beëindiging van bedrijfsactiviteiten exclusief bijzondere posten

- 2,0

Bedrijfsresultaat kernactiviteiten exclusief bijzondere posten

152,9


J A A R V E R S L A G 2 0 04

15


08-04-2005

08:16

Pagina 16

Netto-investeringen per divisie

Wanneer dit vervolgens wordt gecorrigeerd voor de van belasting vrijgestelde opbrengsten uit deelnemingen bedraagt de belastingdruk 27,0% (2003: 26,7%). 2004

2003


44,4

33,1


23,3

15,1

Azië

42,6

30,0

Noord-Amerika

9,5

18,8

Latijns-Amerika

10,5

16,9

in miljoenen EUR

Overige

Beëindiging van bedrijfsactiviteiten

Netto-investeringen

- 2,5

4,2

127,8

118,1

- 141,9

- 71,2

- 14,1

46,9

Nettoresultaat Het nettoresultaat kwam uit op EUR 88,6 miljoen (2003: EUR 104,5 miljoen). Exclusief bijzondere posten bedroeg het nettoresultaat EUR 81,6 miljoen (2003: EUR 81,8 miljoen). Dividend Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders wordt voorgesteld over te gaan tot een dividenduitkering van EUR 0,50 per gewoon aandeel, naar keuze in contanten of in aandelen (36% van het nettoresultaat voor houders van gewone aandelen). Goodwill De balans van Vopak omvat slechts een zeer beperkt bedrag aan goodwill (EUR 3,2 miljoen). Dit immaterieel actief ontstond vanaf 2001 bij overnames en wordt over een periode van maximaal twintig jaar afgeschreven. In 2004 is er EUR 0,2 miljoen aan goodwill terugontvangen en is er EUR 2,6 miljoen aan afschrijvingen ten laste van het resultaat gebracht. Verder is er door verkoop EUR 0,6 miljoen gedeconsolideerd. Cashflow en investeringen De opbrengst uit desinvesteringen ten bedrage van EUR 164,9 miljoen in 2004 en de operationele kasstroom van EUR 141,6 miljoen zijn met name benut voor investeringen in materiële

Investeringen

2004

2003

Materiële vaste activa

125,7

106,5

Financiële vaste activa

25,1

22,5

in miljoenen EUR

Groepsmaatschappijen

–

16,7

Bruto kasstroom uit bedrijfsactiviteiten

in miljoenen EUR

Verkort kasstroomoverzicht

Investeringen

2004

2003

114,1

154,4

27,5

49,0

141,6

203,4

- 150,8

- 145,7

164,9

98,8

14,1

- 46,9

- 181,0

- 149,2

- 25,3

7,3

Mutaties werkkapitaal en effect Subtotaal

wijziging valutakoersen

150,8

145,7


7,4

26,2


18,4

39,8

Desinvesteringen

Groepsmaatschappijen

139,1

32,8

Saldo investeringen

Subtotaal

164,9

98,8

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

Saldo investeringen

- 14,1

46,9

Netto kasstroom


Desinvesteringen

Investeringen

16


J A A R V E R S L A G 2 0 04


08-04-2005

08:16

Pagina 17

vaste activa en deelnemingen van EUR 150,8 miljoen (2003: 145,7 miljoen), voor intrekking van cumulatief financieringspreferente aandelen met EUR 50,3 miljoen en aflossingen op de lang- en kortlopende schulden met EUR 127,3 miljoen. De belangrijkste investeringsprojecten in 2004 waren de investeringen voor de nieuwe terminals in Darwin (Australië) en Banyan (Singapore), het stookolieproject van terminal Europoort (Rotterdam), de uitbreiding van de terminal Santos (Brazilië) en de kapitaalstortingen voor het 50%-belang in Sjanghai (China). Financiering en financieringsratio’s Het saldo van de operationele kasstroom en de netto-desinvesteringen is voor een deel gebruikt voor een verdere verlaging van de netto rentedragende schulden tot EUR 500,7 miljoen (ultimo 2003: EUR 608,5 miljoen). De nettofinancieringspositie in verhouding tot de in de financieringsvoorwaarden omschreven EBITDA, het interestdekkingsgetal gedefinieerd als EBITDA/netto-interest en de ontwikkeling van het minimaal vereiste eigen vermogen vormen de belangrijkste ratio’s voor de langetermijnfinanciering via onderhandse lening. In 2004 is met de onderhandse leningverstrekkers overeengekomen dat voor de periode 1 juli 2004 tot en met 30 juni 2007 de maximum toegestane ratio verhoogd is naar 3,0 (was 2,75). Voor meer details verwijzen wij naar pagina 61 en 62 van dit jaarverslag. Voor wat betreft deze ratio’s blijft Vopak ruim binnen de in de leningovereenkomsten vastgestelde grenzen.

Valutakoersen

Financieringspositie

USD

per EUR 1,00

SGD

2004

2003

2004

2003

1,24

1,13

2,10

1,97

2004

in miljoenen EUR

Liquide middelen Gemiddelde koers

Langlopende leningen Kortlopend deel langlopende schulden

Gemiddelde koers na afdekking (omrekeningskoers resultaten)

Schulden aan kredietinstellingen –

1,10

–

Netto rentedragende schuld Kredietvervangende garanties 1,36

1,26

2,21

116,3

152,4

- 581,4

- 695,5

- 29,4

- 28,4

- 6,2

- 37,0

- 500,7

- 608,5

- 19,1

- 26,3

14,7

15,9

- 505,1

- 618,9

2,17

2,42

5,0

5,6

1,94

Jaareinde koers (omrekeningskoers balansgegevens)

2003

2,14

Niet vrij ter beschikking staande liquide middelen

Nettofinancieringspositie voor ratio berekening

Nettofinancieringspositie : EBITDA Interestdekkingsgetal


J A A R V E R S L A G 2 0 04

17


08-04-2005

08:16

Pagina 18

Kwaliteit van de organisatie Een belangrijke pijler onder de Tankterminal-Plus-strategie van Vopak is het realiseren van operationele en commerciële “excellence”. De merknaam Vopak staat voor een kwalitatief hoogwaardige dienstverlening die aansluit bij de eisen van de petrochemische en olie-industrie. Gezondheid, veilig werken, een aantrekkelijke werkomgeving en het vermijden van overlast voor het milieu spelen een prominente rol en zijn gedurende 2004 verder ingebed in (beleids)regels en controle-instrumenten. Naast veiligheid, milieu en ICT ziet Vopak haar medewerkers als belangrijke kritische succesfactoren waaraan zij veel aandacht besteedt. Mede door een bottom-up aanpak worden de activiteiten op deze terreinen verder geïmplementeerd op decentraal niveau binnen de verschillende divisies en werkmaatschappijen. De centrale stafafdelingen spelen daarbij een coördinerende, faciliterende en ondersteunende rol. Veiligheid, gezondheid en milieu (SHE) Vopaks Safety, Health & Environment (SHE-)beleid weerspiegelt de grote aandacht en zorgvuldigheid die zij betracht op dit gebied. Belangrijkste doelstellingen van het SHE-beleid zijn het voorkomen van incidenten en het vermijden van overlast voor omgeving en milieu, het beheersen en minimaliseren van risico’s die samenhangen met de bedrijfsactiviteiten en continue verbetering van de bedrijfsprocessen zodat deze veilig en beheersbaar blijven. De verplichting om goed met mensen en het milieu om te gaan, de groeiende en veeleisende weten regelgeving in vrijwel alle landen waar Vopak actief is en het belang van zo min mogelijk incidenten en bijna-incidenten dat hieraan ten grondslag ligt, beschouwt Vopak als een ‘licence to operate’.

LTIR-ontwikkeling* 10

5

● 2001 ● 2002 ● 2003 ● 2004 *

0

LTIR = aantal ongevallen

met verzuim per 1 miljoen gewerkte uren

18


J A A R V E R S L A G 2 0 04

Vopak Fundamentals on Safety Het SHE-beleid vormt een geïntegreerd onderdeel van de bedrijfsvoering. Preventie heeft de hoogste prioriteit. Vopak streeft naar het voorkomen van incidenten en het vermijden van schade aan het milieu. Ofwel: iedereen die op een Vopaklocatie werkt, moet aan het einde van elke werkdag naar huis kunnen gaan zonder schade aan gezondheid of omgeving. De SHE-inspanning richt zich dan ook meer en meer op het menselijk gedrag als risicofactor. Op basis van onderzoek naar risico’s in het verleden en uitwisseling van best practices op het gebied van SHE, communiceerde de Raad van Bestuur van Vopak eind 2003 de “Vopak Fundamentals on Safety”: een optimalisering van de meest belangrijke operationele gedragsregels voor Vopakterminals. Deze gedragsregels vormen de top van een intern eisenprogramma dat alle managers en medewerkers verplicht in acht moeten nemen bij hun dagelijkse werkzaamheden. Uit een assessment kwam naar voren dat medio 2004 voor 92% werd voldaan aan deze eisen. Training en bewustwording In 2004 is het programma “Fundamentals on Safety” systematisch gecommuniceerd en geïmplementeerd bij alle Vopak-terminals. Alle managers en medewerkers zijn op de hoogte van de nieuwe procedures en in trainingen werden de operationele en technische implicaties toegelicht. Essentieel onderdeel van de implementatie is het verder vergroten van het veiligheidsbesef bij alle medewerkers. Bewustwording is de voorwaarde om bij werknemers een fundamentele gedragsverandering te bewerkstelligen.


08-04-2005

08:16

Pagina 19

Ontwerp, constructie en onderhoud van de terminals Naast het sturen op veiligheidsgedrag van de medewerkers is ook de conditie van de terminals en installaties van belang. Ook dit draagt bij aan een herkenbare eenduidige kwaliteit wereldwijd en een verbeterde veiligheidsprestatie van Vopak. Vopak verwerkt heel gericht ervaringen met gebruik en onderhoud van de installaties en materieel in het ontwerp om de constructie van nieuwe installaties te verbeteren. Gerekend over de totale levensduur worden hierdoor de kosten geoptimaliseerd. Audit en prestaties Een belangrijk onderdeel van het SHE-beleid van Vopak is de periodieke controle op de naleving van de regels op alle terminals. Daarbij wordt onder andere nagegaan in hoeverre de veiligheidsvoorzieningen in overeenstemming zijn met het Vopak-beleid en de plaatselijke weten regelgeving. Naast de al bestaande assessments, zoals de door de chemische industrie overeengekomen CDI (Chemical Distribution Institute)-Terminal audits, is in 2004 de standaard Vopak SHE Audit ontwikkeld. Die gaat in op zowel de generieke milieuen veiligheidsnormen als het specifieke minimumstandaardprogramma van Vopak. In 2005 wordt deze auditstandaard in de organisatie geïmplementeerd en in de loop van het jaar worden de eerste resultaten hiervan verwacht. Naast deze interne audits voeren ook overheden, verzekeraars en klanten regelmatig inspecties uit bij de Vopak-terminals om vast te stellen of de bedrijfsprocessen in overeenstemming zijn met hun vereisten. Een belangrijke graadmeter voor de effectiviteit van het SHEbeleid is de zogeheten Lost Time Injury Rate (LITR). Dit ken-

getal geeft het aantal verzuimongevallen per 1 miljoen gewerkte uren. Sinds 1999 boekte Vopak een aanzienlijke verbetering. De LITR nam in de laatste zes jaar af met 80% tot 2,8 in 2004. Het afgelopen jaar verminderde het totaal aantal verzuimongevallen tot 29, een daling met 30% ten opzichte van het voorgaande jaar. Ondanks al deze inspanningen vond in 2004 helaas een dodelijk ongeluk plaats bij een onderaannemer op een Vopak-terminal in China. Vopak onderzoekt dergelijke ongelukken intern altijd met de TRIPOD-methode. Deze internationaal geaccepteerde methode geeft inzicht in de achterliggende factoren die bijdragen aan een incident. Waar nodig zijn maatregelen bij terminals hieruit afgeleid en ingevoerd om herhaling van het incident te voorkomen.

ISPS Binnen het SHE-beleid ging in 2004 speciale aandacht uit naar de eisen betreffende International Ship and Port Facility Security (ISPS). Sinds 1 juli 2004 is in het kader van terrorismebestrijding internationale wetgeving van kracht ter

Corporate staf gefotografeerd voor de nieuwbouw van Vopaks hoofdkantoor in Rotterdam, van links naar rechts: Cees Vletter Paul Runderkamp Monty Blom Henk Mol Niek Verbree Wim Rietveld Hugo Brink Michiel van Ravenstein Michiel Gilsing Dick Richelle

Treasury Legal en Corporate Secretary Internal Audit External Reporting & Compliance SHE & Asset Management Information Services Tax & Insurance Human Resources Control & Business Analysis Communication & Investor Relations


08-04-2005

08:16

Pagina 20

Medewerkers naar regio

2003 2004

2003 2004

2003 2004

2003 2004

2003 2004

Gemiddeld over het jaar

beveiliging van haveninstallaties en schepen. ISPS stelt hoge eisen aan de beveiliging en beveilingsprocedures van haveninstallaties. Alle Vopak-terminals voldeden ruimschoots op tijd aan deze nieuwe regelgeving en zijn inmiddels gecertificeerd.

3.000

Organisatie en medewerkers Het Human Resources-beleid van Vopak is gericht op het aantrekken, behouden en verder ontwikkelen van goed gekwalificeerde, ondernemende medewerkers, in lijn met de behoeften en profielen zoals deze zijn geformuleerd door de divisies voor de korte en lange termijn. In het streven naar operationele en commerciële excellence is het van groot belang dat overal in de Vopak-organisatie de medewerkers over dezelfde kerncompetenties beschikken. Opleiding en training hebben binnen het HR-beleid dan ook een hoge prioriteit.

2.000

● Nederland ● Overige Europa/ Midden-Oosten/ 1.000

Afrika

● Azië ● Noord-Amerika ● Latijns-Amerika

0

Medewerkers naar activiteit

3.000

2.000

● Tankopslag

Management Development en Performance Management Al geruime tijd zorgt Vopak intern en in samenwerking met de Rotterdam School of Management voor de verdere ontwikkeling van talentvolle medewerkers door middel van speciale opleidingsprogramma’s. In 2004 besteedde Vopak veel aandacht aan contacten met universiteiten en hogescholen om de naamsbekendheid van Vopak te vergroten onder relevante groepen van studenten in binnen- en buitenland. Als internationale onderneming richt Vopak zich ook op de ont-

1.000

● Overige ● Beëindiging van bedrijfsactiviteiten

20

0


2003 2004

2003 2004

2003 2004

Gemiddeld over het jaar

Netwerkorganisatie De ontwikkeling van de Vopak-organisatiestructuur naar een netwerkorganisatie ondersteunt de effectiviteit van het HRbeleid. Al sinds 2002 tendeert de organisatie naar meer decentralisatie. In het afgelopen jaar zette dit beleid zich verder door. Binnen de regionale divisiestructuur krijgen de werkmaatschappijen binnen de kaders van de Vopak-strategie meer mogelijkheden om zelfstandig hun beleid vorm te geven. Dit stimuleert het ondernemerschap van een afzonderlijke werkmaatschappij en maakt het mogelijk slagvaardiger te reageren op lokale marktontwikkelingen, met inachtneming van de hoge Vopak-standaarden en -normen. De divisies verlenen daarbij ondersteuning aan de werkmaatschappijen op het gebied van SHE, ICT, HR, financiën, marketing en kwaliteit van de processen. Om te komen tot een betere uitwisseling van best practices bevordert Vopak het principe van de netwerkorganisatie. Regionale experts op gebieden zoals SHE, Engineering, HR of ICT overleggen periodiek met elkaar en wisselen ervaringen uit. Hetzelfde vindt plaats tussen divisies onderling en tussen divisie en deskundigen op concernniveau; onder meer via recent ingestelde Global Boards. Inmiddels zijn er binnen Vopak vijf actief: SHE en Techniek, HR, Operaties, Marketing en Financiën. De boards hebben ook een beleidsmakende functie en ontwikkelen voorstellen voor het strategisch comité (de Raad van Bestuur samen met de Divisiepresidenten).

J A A R V E R S L A G 2 0 04


08-04-2005

08:16

Pagina 21

wikkeling van lokaal geworven medewerkers in alle regio’s waar de onderneming actief is. Vopak kent drie Management Development-opleidingen: één voor jonge medewerkers met managementpotentieel, één voor senior management en één voor het topmanagement. Een belangrijk onderdeel van het Management Developmentprogramma op de agenda van de Raad van Bestuur en de Divisiepresidenten is successieplanning. Dit krijgt gestalte in functieroulatie en internationale overplaatsingen van managers en managerspotentieel tussen divisies en werkmaatschappijen. Niet alleen breiden medewerkers hiermee hun internationale management en interculturele ervaringen uit, ook dragen de uitwisselingen tussen divisies en werkmaatschappijen bij aan de versterking van de netwerkorganisatie.

Ziekteverzuim In procenten

4

3

2

● 2001

1

● 2002 ● 2003

Het in 2003 ingevoerde Performance Management-systeem voor de beoordeling van senior management werd in 2004 verder uitgebouwd. Vopak maakt bij de beoordeling gebruik van vijf managementcompetenties en zeven geselecteerde Leadership Effectiveness Analysis (LEA®)-dimensies. De beloningsstructuur is gekoppeld aan de uitkomsten van de jaarlijkse beoordelingen en bestaat uit een vast basissalaris en een variabel deel, waarvan de hoogte is gekoppeld aan het bereiken van persoonlijke doelstellingen en de financiële resultaten van het relevante bedrijfsonderdeel. Via performance management workshops en training is de nieuwe beoordelings- en functioneringscyclus verder in de organisatie ingebed.

Aantal medewerkers en medezeggenschap Het aantal medewerkers bedroeg ultimo 2004 3.428 (2003: 4.004); dit is een daling met 14%, die met name het gevolg is van het desinvesteringsprogramma dat in 2004 nagenoeg werd afgerond. Vopak bereikte met de centrale ondernemingsraad Vopak Nederland overeenstemming over het opzetten van een Europees overlegplatform in het kader van Europese medezeggenschapsbepalingen. Daarnaast werkte Vopak nauw samen met de ondernemingsraden van de diverse werkmaatschappijen bij het begeleiden van de sociale aspecten van de desinvesteringen in 2004. Informatie- en communicatietechnologie (ICT) Een goede ICT-infrastructuur is voor Vopak een essentieel onderdeel van de optimale bedrijfsvoering. Die verhoogt de kwaliteit van de bedrijfsprocessen, maakt elektronische gegevensuitwisseling met klanten mogelijk en ondersteunt de diensten die Vopak voor klanten uitvoert. De basis voor het ICT-model is centrale ICT-ondersteuning voor een gedecentraliseerde divisiestructuur. Het programma en de implementatie wordt vastgesteld door de ICTBoard van Vopak die bestaat uit de vijf Divisiepresidenten, de corporate stafdirecteur ICT en de Raad van Bestuur. De afgelopen twee jaar is de omvang van de ICT-afdeling sterk terug-

● 2004

0

gebracht door de afbouw van de PEPI-projectorganisatie. Het door Vopak gebruikte ERP-systeem Packaged Enabled Process Improvement (PEPI) zorgt voor een volledige integratie van de operationele en financiële processen. Het systeem verwerkt alle handelingen vanaf het afsluiten van een contract met de klant, inclusief de operationele afhandeling, tot de facturering en de financiële afhandeling daarvan. Dat maakt het mogelijk om het gehele operationele en financiële proces binnen Vopak optimaal te beheersen. De implementatie van het systeem is in 2004 bij nagenoeg alle terminals binnen het wereldwijde Vopak-netwerk afgerond.

Communicatie met klanten Behalve voor integratie van de eigen bedrijfsprocessen zorgt PEPI voor een verbetering in de informatie-uitwisseling met klanten. De toepassing MySpace@Vopak, een internetinterface die on-line de ontwikkeling van de voorraden van een specifieke klant weergeeft, wordt inmiddels met succes door een groot aantal van onze klanten gebruikt. Er gaat aanzienlijk minder papieren informatie om, terwijl het opvragen van informatie sneller gaat dan voorheen. Een volgende stap in de communicatie met de klant is de koppeling van het PEPI-systeem aan het ERP-systeem van de klant. Dit brengt procesintegratie tussen de bedrijfsprocessen van Vopak en die van de klant tot stand. Concreet betekent dit dat een klant in zijn eigen systeem een order kan invoeren, die door een koppeling van systemen wordt ontvangen in het PEPI-systeem van Vopak. De procesmatige verwerking van deze opdracht vindt vervolgens automatisch plaats. Dit zorgt voor minder papierwerk, een snellere verwerking en minder kans op fouten. Vopak heeft in het verslagjaar aan verdere verfijningen van deze toepassing gewerkt in het zogeheten VECTOR-project. Klanten reageren positief en inmiddels is Vopak met velen in gesprek om een koppeling tussen het eigen systeem van de klant en PEPI te realiseren.


J A A R V E R S L A G 2 0 04

21


22

08-04-2005


08:16

J A A R V E R S L A G 2 0 04

Pagina 22


08-04-2005

08:16

Pagina 23

Gang van zaken per divisie


08-04-2005

08:16

Pagina 24

Chemie Europa, Midden-Oosten & Afrika (Chemie EMEA)

In miljoenen EUR

Netto-omzet

2004

2003

245,4

243,3

EBITDA

67,5

69,6


32,7

36,6

Bedrijfsresultaat (EBIT) exclusief bijzondere posten

34,5

36,8


721,7

685,6


399,2

386,3

ROCE

8,2%

9,5%

Bezettingsgraad

87%

87%

Contractpositie Chemie Europa, Midden-Oosten & Afrika

● > 3 jaar ● 1-3 jaar ● < 1 jaar

De divisie Chemie Europa, Midden-Oosten & Afrika omvat 21 terminals (tank-, laad- en losfaciliteiten), achttien in Europese landen, twee in het Midden-Oosten en één in ZuidAfrika, met een gezamenlijke opslagcapaciteit van 3,8 miljoen cbm. Het marktgebied Rotterdam/Antwerpen neemt in dit netwerk een belangrijke plaats in als hublocatie met bijna 2 miljoen cbm aan opslagcapaciteit. In Vlaardingen ligt tevens een terminal voor de opslag en verwerking van plantaardige oliën en oleochemicaliën met een capaciteit van 425.000 cbm. In Vlissingen exploiteert Vopak de grootste onafhankelijke opslagterminal voor LPG en chemische gassen in Noordwest-Europa met een capaciteit van 130.000 cbm. Daarnaast beschikt Vopak over een chemievloot van 38 binnenvaartschepen.

Marktontwikkelingen De aanhoudend hoge olieprijs vertaalde zich voor de chemische industrie in aanzienlijke stijgingen van grondstofprijzen, die slechts in beperkte mate konden worden doorberekend aan de afnemers. Vooral in het eerste halfjaar leidde dit tot een sterke teruggang in de spotopslag voor commodity chemicaliën. Daarnaast was bij de industrie een duidelijke, door

24


J A A R V E R S L A G 2 0 04

kostenreductie gedreven optimalisering van de supply chain zichtbaar, met minder vraag naar tankopslag. Deze invloeden waren vooral voelbaar op de terminals in Rotterdam. Aan het einde van het derde kwartaal van 2004 trok de productie aan. Er ontstond meer ruimte om aan afnemers betere prijzen te berekenen, waardoor de marge verbeterde. Daarmee groeide de bereidheid bij producenten om hun voorraadposities uit te breiden. Dit zorgde niet alleen voor meer vraag naar opslag en hogere doorzetten binnen de chemische industrie. Omdat handelaren hun risico’s zagen verminderen, toonden ook zij zich actiever op de spotmarkt. Dit herstel zette door in het vierde kwartaal.

Operationale strategie In de divisie Chemie EMEA ligt het accent op autonome groei door optimalisatie en rationalisatie van het bestaande terminalnetwerk en uitbreidingen op die plaatsen waar nieuwe productie- en opslagcentra ontstaan. De chemische industrie heeft de laatste jaren een flinke consolidatieslag doorgemaakt. Het aantal marktpartijen per productgroep is daarbij afgenomen. Daarnaast zijn in het Midden-Oosten en Azië nieuwe productie- en opslagcentra voor basischemicaliën ontstaan. Daardoor zijn de wereldhandelsstromen veranderd en wordt Europa steeds meer importeur van basischemicaliën. De strategie van de divisie Chemie EMEA is sterk product/marktgericht, met een infrastructuur en serviceniveau die zijn afgestemd op specifieke marktsegmenten. Het shared user concept, waarbij de voorraad van één specifiek product voor een aantal klanten gezamenlijk in speciaal daarvoor ingerichte tanks wordt opgeslagen, is daar een voorbeeld van. Dit concept leidt tot aanzienlijk lagere opslagkosten voor de klant, een efficiëntere benutting van de opslagcapaciteit en een hogere doorzet. Ook het intensievere gebruik van automatisering in de opslag zorgt voor kostenverlaging. De divisie Chemie EMEA zette in 2004 de decentralisatie verder door via het oprichten van een aparte regiogroep Chemie Benelux waarin alle chemieterminals binnen het ARA-gebied (Amsterdam, Rotterdam en Antwerpen) zijn ondergebracht. Met deze wijziging stimuleert Vopak het ondernemerschap op de terminals van Antwerpen en Rotterdam om slagvaardiger te reageren op specifieke ontwikkelingen in dit marktgebied.

Resultaten De lagere opslagvolumes in de Rotterdamse spotmarkt voor basischemicaliën leidden vooral in het eerste halfjaar tot lagere marges. In het vierde kwartaal werd het herstel in marktomstandigheden zichtbaar in een duidelijke stijging van omzet en resultaat. De omzet op terminals in België, het Verenigd Koninkrijk, Finland en Zuid-Afrika nam in het verslagjaar toe door zowel een hogere doorzet als een hogere bezettingsgraad.


08-04-2005

08:16

Pagina 25

ARA-gebied Vopak als productspecialist In het ARA-gebied (Amsterdam-Rotterdam-Antwerpen) voert Vopak met succes een terminalspecialisatie naar productgroep en vervoersmodaliteit. In Antwerpen bijvoorbeeld richt Vopak zich op de opslag en distributie van hoogwaardige chemicaliën. Om aan de groeiende vraag naar hoogwaardige opslagcapaciteit en daaraan gekoppelde efficiënte afvoerfaciliteiten te voldoen bouwde Vopak nieuwe tanks met een totale capaciteit van 7.500 cbm en een volledig geautomatiseerd laadstation. De tanks van roestvaststaal zijn uitermate geschikt voor de opslag van hoogwaardige chemicaliën, vragen minder onderhoud, zijn gemakkelijker te reinigen en dus milieuvriendelijker. Ook de laadstations zijn state-of-theart, direct per product gekoppeld aan de tank, en direct verbonden aan de informatiesystemen van Vopak waardoor het verkeerd laden van producten vrijwel is uitgesloten. Productintegriteit is daarmee gewaarborgd.

De gasterminal van Vlissingen boekte goede resultaten, terwijl de terminal van plantaardige oliën in Vlaardingen redelijk presteerde. Het kostenniveau nam toe door een aantal eenmalige kosten in het kader van de verdergaande decentralisatie binnen Chemie EMEA. Het gaat om kosten voor diverse projecten die Vopak in de Benelux in 2004 startte om de efficiency en effectiviteit van de operationele processen te verbeteren. In de loop van 2005 zullen de eerste resultaten van deze verbeteringen zichtbaar zijn. In de binnentankvaart stonden de tarieven onder druk door groei van de totale capaciteit in de markt. De omzet van Vopak in de binnentankvaart bleef vrijwel gelijk.

Terminals De terminals in Rotterdam hadden vooral in de eerste zes maanden van 2004 te lijden onder de ongunstige omstandigheden in de opslag van spotpartijen commodity chemicaliën. In het tweede halfjaar trad herstel op, maar per saldo kwam het resultaat over 2004 lager uit dan in het voorafgaande jaar. Positief was de verwerving van een aantal veelbelovende nieuwe contracten. De opslag van plantaardige oliën en oleochemicaliën in Vlaardingen liet een beter resultaat zien, mede door de bijdrage van de eerste fase van het investeringsprogramma in tanks van roestvaststaal. De gasterminal in Vlissingen presteerde goed. De vraag naar opslag uit de

Divisiemanagement, van links naar rechts: Rien de Jong Eddy van Rhede van der Kloot Frank Erkelens Kees van Seventer *

Human Resources Finance & Control Benelux President

*

Positie per 1-2-2005 overgenomen van Bert Jaski

chemische industrie blijft toenemen. Verder investeerde Vopak in Rotterdam aanzienlijk in de verbetering van de uitvoering van de operationele diensten, vooral richting landlogistiek. Deze investeringen zijn in 2005 afgerond. In Antwerpen bleven de resultaten van de meer op speciality chemicals gerichte Vopak-terminals goed op peil. Net als in 2003 kwam de gemiddelde bezettingsgraad uit boven de 90%, vooral op basis van langetermijncontracten. Bovendien houdt de groei van de chemieopslag in Antwerpen aan. Tegen die achtergrond gaat Vopak een nieuwe terminal op de linker Schelde-oever bouwen. De resultaten in het Verenigd Koninkrijk waren bevredigend. De vooruitzichten voor de Teesside-terminal zijn goed door de bouw van ’s werelds grootste polyethyleenfabriek in deze regio. Die zal tot hogere importen exportstromen van basischemicaliën en daardoor tot een grotere opslagbehoefte leiden. De activiteiten in Finland lieten een goede financiële prestatie zien. De beide terminals richten zich vooral op export vanuit Rusland. In Zweden versterkte Vopak haar positie in chemieopslag met de overname van een naastgelegen terminal in de haven van Malmö. De omzet en resultaten van de terminal in Hamburg bleef op vrijwel hetzelfde niveau. In Spanje werd extra capaciteit volledig in gebruik genomen. Deze droeg direct bij aan de resultaten. De terminal in Zuid-Afrika liet een sterke ontwikkeling in de omzet zien. De doorzetten lagen op een hoog niveau.


J A A R V E R S L A G 2 0 04

25


08-04-2005

08:17

Pagina 26

Olie Europa, Midden-Oosten & Afrika (Olie EMEA)

In miljoenen EUR

Netto-omzet

2004

2003

128,9

115,7

EBITDA

61,4

56,6


48,6

44,4


48,7

41,5


388,4

383,6


122,4

123,0

39,7%

36,1%

87%

88%

ROCE Bezettingsgraad

Contractpositie Olie Europa, Midden-Oosten & Afrika

● > 3 jaar ● 1-3 jaar ● < 1 jaar

In Europa en het Midden-Oosten is Vopak de grootste onafhankelijke aanbieder van tankopslag voor ruwe olie en minerale-olieproducten. Klanten zijn oliemaatschappijen, handelsondernemingen, overheden (waarvoor strategische voorraden worden beheerd), nationale oliemaatschappijen en cositers (zelfstandige fabrieken op een Vopak-locatie die intensief gebruikmaken van Vopaks dienstverlening). Op de hublocatie Rotterdam exploiteert Vopak vier terminals, in Amsterdam één. Op andere locaties in Europa en het Midden-Oosten – in Estland, Duitsland, Zwitserland, Scandinavië en de Verenigde Arabische Emiraten – beschikt Vopak over in totaal acht terminals met een meer regionale functie. Voor het transport van olieproducten over de Europese binnenwateren is Vopak actief binnen de joint-venture Interstream Barging. Dit is met dertig binnenvaartschepen één van de grootste tankbevrachters voor het vervoer van minerale-olieproducten in Nederland, België en het Duitse Rijngebied.

26


J A A R V E R S L A G 2 0 04

Marktontwikkelingen In 2004 stond de markt opnieuw in het teken van de geografische onbalans voor verschillende typen olieproducten. Het meest in het oog springend is de aanhoudende stijging van het aanbod van stookolie uit Rusland, terwijl vooral vanuit Azië en West-Europa de vraag naar stookolie toeneemt. Stookolie wordt gebruikt voor elektriciteitscentrales, als grondstof voor raffinaderijen en als brandstof voor schepen. Ook op de markten voor bijvoorbeeld kerosine, diesel en benzine is sprake van onbalans. Europa heeft een overschot aan benzine terwijl in de Verenigde Staten door een tekort aan raffinagecapaciteit juist een groeiende vraag bestaat. In deze situatie vervullen Europese havens, in het bijzonder de Rotterdamse, een belangrijke draaischijffunctie in de opslag, de bunkermarkt en het verdere transport. De onevenwichtigheid krijgt steeds meer een structureel karakter. Dit effect wordt versterkt door een toename van de productdiversiteit die het gevolg is van uiteenlopende eisen in de weten regelgeving voor hoog- en laagzwavelige producten. Deze differentiatie leidt tevens tot een toenemende segregatie in de tankopslag. Operationele strategie Vopak ziet uitstekende groeikansen in de structurele geografische onbalansen en de toenemende productdiversiteit. In haar strategie richt Vopak zich dan ook op uitbreiding van de bestaande terminals, door zowel nieuwbouw als ombouw van opslag voor ruwe olie naar opslag voor olieproducten. Omdat het onderscheidend vermogen van kwaliteitszorg en klantgerichtheid een belangrijk onderdeel van haar marktpropositie is, investeert Vopak via diverse operationele excellence-programma’s in verdere verbetering van de infrastructuur en de operationele processen. De resultaten hiervan zullen vanaf 2005 geleidelijk zichtbaar worden. Resultaten De toenemende vraag naar opslag van ruwe olie en stookolie zorgde voor hoge bezettingsgraden en doorzetten in de terminals van Rotterdam, Tallinn en Hamburg. De bedrijfslasten namen toe door hogere personeels- en pensioenkosten en door eenmalige kosten van verbeterprogramma’s. Omzet en bedrijfsresultaat lieten beide per saldo in 2004 een belangrijke stijging zien. Het aandeel langetermijncontracten in de totale portfolio nam verder toe. Mede dankzij een gestegen omzet nam de bijdrage van Vopak Agencies aan het resultaat toe. Terminals De terminals in Rotterdam kenden een uitermate goed jaar, vooral door de sterke toename van de opslag en doorzet van


08-04-2005

08:17

Pagina 27

Rotterdam Vopak als fysieke marktplaats Vopak signaleerde al in 2000 een groeiende stookoliemarkt met goede mogelijkheden voor Rotterdam. Stookolie uit Rusland komt in relatief kleine schepen in de Rotterdamse haven aan, die strategisch gunstig gelegen is voor de ontvangst en doorvoer naar verschillende regio’s. De haven is goed ingericht voor zowel kleine als grote zeegaande schepen. De verschillende soorten stookolie gaan de lokale bunkermarkt in of worden in grote schepen naar Azië vervoerd. Dit logistieke proces vraagt om extra opslag-, laad- en loscapaciteit en een hoog serviceniveau. Vopak speelde daar op in door uitbreiding van capaciteit en ombouw van bestaande tanks op de terminal in de Europoort. Vopak legde in 2001 met een nieuwe lichtersteiger voor stookolie en de ombouw van een 40.000 cbm tank naar stookolie de eerste basis. Vervolgens werd samen met het Havenbedrijf Rotterdam een ‘stookolieplan’ ontwikkeld gericht op het structureel oplossen van bestaande knelpunten en verdere uitbreiding van de capaciteit. In het eerste kwartaal 2005 zijn de meeste onderdelen gerealiseerd; inmiddels is een nieuwe fase in gang gezet. Het resultaat: meer flexibiliteit en een hoger serviceniveau, wat Vopak Olie Nederland wereldwijd positioneert als fysieke marktplaats voor stookolie. In 1999 kwam er zo’n 3 miljoen ton aan stookolie bij Vopak binnen; in 2004 is deze hoeveelheid bijna verdrievoudigd.

stookolie. Bovendien kon de door Vopak gecreëerde extra capaciteit volledig worden benut, veelal in de vorm van langetermijncontracten. Deze extra capaciteit is gecreëerd door 240.000 cbm opslagcapaciteit geschikt te maken voor de opslag van stookolie. Daarnaast werd in Rotterdam de infrastructuur verbeterd door extra steigercapaciteit en pijpleidingen om de operationele knelpunten in de infrastructuur op te lossen. Vooral in het tweede halfjaar werden records behaald in termen van doorzet en bezettingsgraad. In 2004 kwam de gemiddelde bezettingsgraad in Rotterdam boven de 90% uit. De terminal in Tallinn slaagde er in 2004 in wederom de doorzet te verhogen. Vopak initieerde in het verslagjaar een uitbreiding van de opslagcapaciteit en ontvangstcapaciteit per spoor, om zo adequaat te kunnen reageren op de aanhou-

Divisiemanagement, van links naar rechts: Jeroen Wijtenburg Ard Huisman Piet Hoogerwaard Ted van Dam Merrett Rob Nijst

Operations & Human Resources Finance & Control Agencies President Nederland

Op de foto ontbreekt Hari Dattatreya, Sales & Marketing

dende groei van de export van ruwe en stookolie uit Rusland. Ook de terminal in Hamburg kon profiteren van de groeiende aanvoer van olieproducten afkomstig van de raffinaderijen uit de nabije omgeving. Daarnaast stuwde de sterke toename van de containervaart de vraag naar opslag in Hamburg omhoog. Tegenvallend waren de prestaties van de terminals in Gotenburg en Basel, onder meer door zwakke resultaten bij de opslag van benzine in de eerste helft van 2004. Vopak heeft inmiddels maatregelen getroffen ter verbetering van de resultaten. In Fujairah kon de in 2003 ingebruikgenomen extra capaciteit in de loop van het verslagjaar beter worden benut. Verder sloot Vopak in Fujairah een belangrijk meerjarig contract voor de opslag van bunkerolie. Hiervoor wordt bij deze terminal een nieuwe steiger gebouwd.


J A A R V E R S L A G 2 0 04

27


08-04-2005

08:17

Pagina 28

Azië

2004

2003

Netto-omzet

92,2

93,8

EBITDA

77,1

72,6


60,7

56,0


57,0

56,3


435,1

423,8


270,5

277,9

22,4%

20,2%

95%

96%

In miljoenen EUR

ROCE Bezettingsgraad

Contractpositie Azië

● > 3 jaar ● 1-3 jaar ● < 1 jaar

In Azië opereert Vopak in zeven landen: Singapore, Maleisië, Thailand, Korea, China, Japan en Pakistan. Ook de activiteiten in Australië vallen onder de divisie Azië. De dienstverlening omvat tankopslag van olieproducten, gassen en chemicaliën, aangevuld met logistieke dienstverlening (gericht op de opgeslagen producten). Vopaks klanten zijn producenten, handelaren en distributeurs, hoofdzakelijk wereldwijd opererende multinationals. De terminals in Azië vallen uiteen in twee categorieën. De ene omvat importen distributieterminals die vooral een regionale functie hebben. De andere bestaat uit industrial terminals in Singapore, China, Maleisië, Thailand en Pakistan, waar voor klanten op een chemisch complex logistieke taken worden verricht. Singapore is naast Rotterdam/Antwerpen en Houston een van de hublocaties van Vopak met een combinatie van functies: import, export en regionale distributieactiviteiten.

Marktontwikkelingen De oliemarkt in de Aziatische regio staat in het teken van de toenemende vraag naar energie. Die is het gevolg van de forse economische groei in Azië en de daaruit voortvloeien-

28


J A A R V E R S L A G 2 0 04

de investeringsgolf. Met name China is hier een belangrijke speler. De toenemende vraag leidt tot een toenemend transport van olieproducten vooral vanuit het Midden-Oosten en binnen Azië zelf. Singapore speelt een belangrijke hubfunctie in deze transportstromen. Daar wordt de olie opgeslagen, soms op specificatie gebracht en vervolgens verder getransporteerd naar landen in de regio. In het afgelopen jaar was sprake van zeer hoge volumes. De chemische industrie in Azië groeit aanzienlijk doordat de forse economische groei de vraag naar producten stuwt en doordat onder meer multinationale chemieconcerns de productiecapaciteit in de regio uitbreiden. Tegelijkertijd neemt ook de import, en daarmee ook de opslag van chemicaliën, duidelijk toe.

Operationele strategie De strategie van Vopak in Azië staat in het teken van expansie. Groei van de economieën en de toenemende vraag naar olie en chemicaliën ligt hieraan ten grondslag. Enerzijds bouwt Vopak op centrale plaatsen terminals voor tussenopslag en distributie. Anderzijds is in de groeistrategie een belangrijke plaats weggelegd voor zogeheten industrial terminals. Dit zijn terminals waar voor klanten op een chemisch complex of een raffinaderij logistieke taken worden verricht; voor het overgrote deel op basis van langetermijncontracten. Voor de chemische industrie is het een aantrekkelijk concept. Het stelt de klant in staat de logistieke kosten te beheersen en zich te concentreren op zijn kernactiviteit. In Singapore, Thailand, Maleisië en Pakistan was Vopak al actief met dit concept. Daarnaast verleent Vopak in Azië desgewenst aanvullende logistieke diensten; bijvoorbeeld de organisatie van het transport van gevaarlijke chemicaliën van haventerminals naar fabrieken in het binnenland. Voor zowel lokale als internationale klanten is Vopak een aantrekkelijke partij voor deze dienstverlening, door de strikte veiligheidsnormen die zij hanteert. China is voor Vopak een land met veel expansiemogelijkheden. In korte tijd is door overnames, joint-ventures en nieuwbouw een forse uitbreiding van de capaciteit gerealiseerd. Een van de jongste uitbreidingsprojecten is de bouw van de industrial terminal in Sjanghai, waar een eerste deel inmiddels in gebruik is genomen. Verwacht wordt dat de eerste fase van deze terminal begin 2006 volledig in gebruik zal zijn. Resultaten De resultaten van Vopak over 2004 waren in Azië over een breed front uitstekend. De gemiddelde bezettingsgraad bij zowel de olie- als de chemicaliënterminals lag boven de 90%. Enkele terminals lieten zelfs een bezettingsgraad van 100% zien. De doorzet was zeer hoog, in het bijzonder in de Singaporese olieterminal. De combinatie van hoge bezettings-


08-04-2005

08:17

Pagina 29

Azië Vopak als netwerkbouwer Vopak is al meer dan 20 jaar actief in Azië. In die tijd heeft Vopak een krachtig netwerk opgebouwd van zo’n 16 terminals. Het netwerk bestaat voor een groot deel uit joint-ventures met toonaangevende lokale partijen. Een win-win situatie voor beide partijen op basis van ieders kracht is daarbij steeds het uitgangspunt. Zo profiteert Vopak van de lokale kennis en contacten terwijl de partners van Vopak profiteren van de internationale klantenbasis, hoogwaardige kennis en kwaliteitsreputatie van Vopak. Al vanaf het begin heeft Vopak een heldere Regionale Netwerk Strategie ontwikkeld waarin de gezamenlijke uitgangspunten met betrekking tot SHE-standaarden, de mensen, commerciële aanpak, operationele bedrijfsvoering en de dienstverlening zijn vastgelegd. Dit is vervolgens systematisch verankerd in de dagelijkse gang van zaken. Collega’s in de regio werken met elkaar samen en wisselen kennis en informatie uit over klanten, productstromen en productbehandeling. Dat is de essentie van het netwerk en de basis voor succes. Inmiddels maken klanten in toenemende mate gebruik van meerdere terminals in het Vopak Azië netwerk.

graad en hoge doorzet leidde tot een duidelijke stijging van de omzet in lokale valuta. Ook de operationele marge nam toe; deels door de hogere omzet en een bevredigende kostenontwikkeling en deels door het vrijvallen van enkele voorzieningen.

Terminals De Sebarok-terminal in Singapore (olieopslag) beleefde een recordjaar met een hoge bezettingsgraad en een zeer hoge doorzet. De chemieterminal Sakra kende wederom een goed jaar op basis van een groot aantal langetermijncontracten. De Penjuru-terminal, eveneens chemieopslag, presteerde redelijk tot goed. Vopak is inmiddels gestart met de bouw van de Banyan-terminal, de vierde terminal in Singapore voor de opslag van olie- en chemieproducten. In China concentreert Vopak zich op de chemiemarkt. De terminals in Ningbo, Tianjin en Lanshan presteerden goed. Op het gebied van chemische logistieke dienstverlening sloot Vopak in november een joint-ventureovereenkomst met de Chinese onderneming Cosco. De joint-venture zal het logistieke management aan terminalklanten van Vopak binnen

Divisiemanagement, van links naar rechts: C.G. Tan Chris Badenhorst Wim Samlal Paul Govaart Lee Marn-Seng Rob Dompeling

China Business Development Finance & Control President Human Resources Singapore

China aanbieden, zodat klanten hun producten op een veilige en kosteneffectieve manier aan hun afnemers kunnen leveren. De bijdrage aan de winst zal vooralsnog gering zijn. De joint-venture is vooral van strategische waarde. De terminal in Xiamen presteerde beter dan vorig jaar ondanks de grote concurrentie in de olieopslag in die regio. Door te diversificeren naar andere productgroepen verwacht Vopak hier verdere verbeteringen. De olieterminal in Australië draaide goed en Vopak startte begin 2004 de bouw van een nieuwe olieterminal in Darwin. Hiervoor is een langetermijncontract gesloten met drie lokale oliemaatschappijen. De chemieopslag in Australië kende een matig jaar, omdat de tarieven onder druk stonden door rationalisatie van de supply chain in de Australische chemiesector. De terminals van Korea, Maleisië en Thailand lieten betere resultaten zien door hogere volumes. In Thailand breidt Vopak de capaciteit verder uit. Japan herstelde zich in 2004, na een zwak voorafgaand jaar door het faillissement van een belangrijke klant. Hogere LPG- en fosforzuurvolumes zorgden voor verdere groei van de Engro-terminal in Pakistan.


J A A R V E R S L A G 2 0 04

29


08-04-2005

08:17

Pagina 30

Noord-Amerika

2004

2003

Netto-omzet

96,6

104,8

EBITDA

26,4

33,5


15,0

21,6


15,4

21,6


311,5

320,5


171,2

178,4

ROCE

8,8%

12,1%

Bezettingsgraad

88%

91%

In miljoenen EUR

Contractpositie Noord-Amerika

● > 3 jaar ● < 1 jaar

In Noord-Amerika beschikt Vopak over negen strategisch gelegen terminals – zeven in de Verenigde Staten en twee in Canada – die hoofdzakelijk worden gebruikt voor de opslag van chemicaliën. Alleen op de terminal in Los Angeles is Vopak actief op het gebied van olieopslag. In totaal beschikt Vopak in Noord-Amerika over 2,4 miljoen cbm opslagcapaciteit, ofwel 17% van de totale opslagcapaciteit voor chemicaliën aldaar. Houston is met de terminals Deer Park en Galena Park één van Vopaks hublocaties, naast Rotterdam/Antwerpen en Singapore. De overige terminals vervullen vooral een importen distributiefunctie. Naast tankopslag biedt Vopak aanvullende logistieke dienstverlening, zoals afvalwaterverwerking, spoorwagonreiniging en het beheer van grote aantallen spoorwagons. In totaal maken deze activiteiten ongeveer 20% van de omzet uit. Op het gebied van afvalwaterverwerking behoort Vopak tot de top-vier aanbieders in de markt. Als dienstverlener op het gebied van spoorwagonreiniging is Vopak de grootste onafhankelijke dienstverlener in de Verenigde Staten.


Een meer structurele trend is de algehele verslechtering van de concurrentiepositie van de Noord-Amerikaanse chemische industrie ten opzichte van die in de Aziatische regio en het Midden-Oosten. Dit is vooral een gevolg van de relatief hoge prijzen voor basischemicaliën in de Verenigde Staten. Een en ander leidt tot een wijziging in de productstromen. In de opslag zal naar verwachting een verschuiving optreden van export- naar importgerelateerde producten. Omdat de Vopak-terminals, ook die in Houston, gericht zijn op de interne Amerikaanse markt, biedt deze verschuiving kansen voor Vopak. Voorts leidden de verscherpte eisen van de Amerikaanse overheid tot veel aandacht voor veiligheid bij alle terminals van de Verenigde Staten en extra investeringen om aan deze eisen te kunnen voldoen.

● 1-3 jaar

30

Marktontwikkelingen Hoewel de economie in de Verenigde Staten het afgelopen jaar aantrok en de chemische industrie hogere marges boekte, uitte zich dit niet in een toegenomen vraag naar opslag. Veel ondernemingen in de chemiebranche hadden een verhoogde aandacht voor het optimaliseren van hun supply chain, waardoor de vraag naar opslagcapaciteit terugliep. Daarnaast bestond in de sector enige onzekerheid over de robuustheid van het economisch herstel in de Verenigde Staten. In het vierde kwartaal van 2004 echter zagen de vooruitzichten er iets beter uit.

J A A R V E R S L A G 2 0 04

Operationele strategie Het beleid van Vopak blijft gericht op stabiele autonome groei en selectieve acquisities. Op korte termijn ligt het accent vooral op structurele verlaging van de bedrijfslasten en verbetering van de operationele processen en efficiency. Met haar strikte beleid op het gebied van SHE sluit Vopak niet alleen aan bij de wensen van haar klanten in de chemische industrie, maar ook bij de milieuen veiligheidseisen van de overheid. In 2004 was er in dit verband speciale aandacht voor de ISPS-eisen (International Ship and Port Facility Security) die de overheid stelt aan haventerminals. Resultaten De omzet in Noord-Amerika in lokale valuta bleef in 2004 op peil. Weliswaar daalde de bezettingsgraad door de onzekerheid binnen de chemische industrie, maar hogere doorzetvolumes compenseerden dit voldoende. Bovendien liet de omzet uit spoorwagonreiniging een duidelijke stijging zien. Daarentegen viel de kostenontwikkeling tegen, vooral door hogere verzekeringstarieven en toegenomen personeelslasten. Ook de verscherpte veiligheidseisen brachten extra kosten met zich mee. De gestegen kosten drukten de operationele marge van de Noord-Amerikaanse divisie aanzien-


08-04-2005

08:17

Pagina 31

Noord-Amerika Vopak als herkenbare standaard In Noord-Amerika zijn vrijwel alle grote Amerikaanse chemiebedrijven aangesloten bij de American Chemistry Council (ACC). Veel van deze ondernemingen behoren ook tot de klantenkring van Vopak. Zij hanteren strikte milieuen veiligheidseisen die zijn vastgelegd in het Responsible Care Program, een wereldwijde standaard voor de chemische industrie op gebied van verantwoord ondernemen. Vopak Noord-Amerika heeft zich via het responsible care partnership programma gecommitteerd aan deze wereldwijde standaard. De ACC ziet nauwlettend toe op de invoering en naleving van het programma en compliance. Dit omvat niet alleen continue verbetering van de milieuen veiligheidsprestatie maar ook de communicatie met de omgeving. Onafhankelijke instanties toetsen of de deelnemers voldoen aan de uitgangspunten. Tot op heden voerden met name grote chemieklanten hun eigen responsible care audits uit bij de opslagbedrijven met wie ze zaken doen. Vopak ontwikkelde samen met het Chemical Distribution Institute (CDI), de ACC en andere terminal operators een voor iedereen geldend standaard auditproces op basis van de CDI-Terminals audit. Dit kostenbesparende initiatief wordt van harte ondersteund door de chemische industrie en vormt de basis voor continue verbetering.

lijk. Inmiddels is Vopak een aantal verbeterprogramma’s gestart om de efficiency te verhogen en de bedrijfslasten te reduceren. Vopak verwacht dat in 2006 de eerste effecten van deze programma’s zichtbaar zullen zijn.

Terminals De voor Vopak belangrijke terminals in Houston noteerden in 2004 een gemiddeld lagere bezettingsgraad. Klanten in de chemische industrie bouwden hun voorraden deels af, waardoor de import en opslag van basischemicaliën via Houston onder druk stond. Vopak verwacht dat dit beeld snel kan kantelen zodra bij de klanten het vertrouwen in het economisch herstel in de Verenigde Staten toeneemt en zij hun voorraden weer gaan uitbreiden. Daarom werden op de terminal Deer Park in Houston dit jaar twee nieuwe tanks in gebruik genomen. De terminal in Savannah liet een betere performance zien vergeleken met het voorafgaande jaar. De Long Beach-terminal in Californië ontwikkelde zich positief en liet een stijging van de bezettingsgraad zien. De terminal realiseerde een duidelijke stijging van de opslag van

Divisiemanagement, van links naar rechts: Michael Dilick Gene Sabatier Jim Dubose Michael Chieco Rolf Brouwer John J. Baker

Industrial Services President Operations Finance & Control Commercial Development Sales & Marketing

ethanol. Om aan deze extra vraag te voldoen, maakte Vopak vier tanks geschikt voor ethanolopslag. Vopak ziet ook op andere terminals kansen voor ethanol en anticipeert daarmee op een uitbreiding van het gebruik van milieuvriendelijke brandstofcomponenten in Noord-Amerika. Bij de twee Canadese terminals was sprake van volledige bezetting. Zowel in Montreal als in Hamilton streeft Vopak dan ook naar uitbreiding van de capaciteit. In Hamilton krijgt dit vorm door de bouw van enkele nieuwe tanks.

Aanvullende logistieke dienstverlening De markt voor spoorwagonreiniging vertoonde duidelijk tekenen van herstel na een aantal slechte jaren. Door consolidatie in de sector en toegenomen overheidsinspecties op het gebied van wagonvervoer stegen de tarieven aanzienlijk. De omzet van Vopak in deze activiteit steeg fors in vergelijking met 2003 en ook voor 2005 zijn de verwachtingen goed. De prestaties van de afvalwaterverwerkingsactiviteiten stemden eveneens tot tevredenheid. In Houston werd in 2004 aanvullende verwerkingscapaciteit in gebruik genomen.


J A A R V E R S L A G 2 0 04

31


08-04-2005

08:17

Pagina 32

Latijns-Amerika

2004

2003

Netto-omzet

45,9

40,1

EBITDA

20,4

18,1


16,3

14,1


16,6

14,3

109,2

107,8

In miljoenen EUR

Gemiddeld bruto geïnvesteerd vermogen Gemiddeld geïnvesteerd vermogen ROCE Bezettingsgraad

87,7

89,5

18,6%

15,8%

93%

89%

Contractpositie Latijns-Amerika

● > 3 jaar ● 1-3 jaar ● < 1 jaar

In Latijns-Amerika beschikt Vopak over dertien terminals, die voor het overgrote deel worden gebruikt voor de opslag van chemicaliën en plantaardige oliën. Opslag van minerale oliën is op dit moment nog beperkt tot Peru. De relevante markten in Latijns-Amerika zijn nog relatief klein, zodat de opslagterminals vanwege schaalvoordelen veelal worden gebruikt voor verschillende productgroepen zoals chemicaliën, eetbare oliën en zelfs drogebulklading. Klanten zijn grote regionale spelers en multinationals. Sterke punten van Vopak in deze regio zijn de aanwezigheid van terminals over bijna het hele continent, een gevarieerd klantenbestand, een onafhankelijke positie en een hoge SHEstandaard.

Marktontwikkelingen De economieën in Latijns-Amerika lieten in 2004 een krachtige groei zien. Die werd gestuwd door de hoge prijzen voor onder andere olie, soja, koper en goud, waarvan veel landen in de Latijns-Amerikaanse regio profiteerden door toegenomen exportopbrengsten. Dit leidde tot een hogere doorzet van bulk- en fijnchemie, alcohol en plantaardige oliën. Niet alleen multinationale ondernemingen maar ook regionale

32


J A A R V E R S L A G 2 0 04

conglomeraten zijn hier actieve spelers. Enkele havens zijn bezig uit te breiden om de toegenomen volumes adequaat te kunnen verwerken. Vopak speelt hierop in door uitbreiding van bestaande installaties en waar mogelijk acquisities. De liberalisering van de oliemarkt is in Latijns-Amerika een moeizaam verlopend proces. Nieuwe spelers zien af van deelname in deze markten omdat de prijzen die aan de eindconsument worden berekend, bijvoorbeeld voor benzine, van overheidswege kunstmatig laag worden gehouden. Dit kan omdat veel landen in deze regio zelf voorzien in hun energiebehoefte. Bij een structureel lagere olieprijs zal het investeringsniveau van buitenlandse partijen naar verwachting toenemen.

Operationele strategie Net als in Azië ziet Vopak in Latijns-Amerika goede groeimogelijkheden. Met de overname van de terminals in Colombia, Venezuela en Ecuador werd in 2003 al een belangrijke stap gezet naar een volledige dekking over het continent. Daarnaast wil Vopak het bestaande terminalnetwerk uitbreiden door nieuwbouw en selectieve acquisities, om zo haar marktleiderschap verder uit te bouwen en te profiteren van de structureel hogere goederenstromen. Vopak is zich als marktleider bewust van haar voordeel op het gebied van technische kennis, milieu en veiligheid. Succesvolle implementatie van de Vopak-standaarden, bijvoorbeeld bij overgenomen terminals, geeft multinationale en grote regionale klanten veel vertrouwen in Vopak als organised service supplier. Resultaten De resultaten over 2004 werden positief beïnvloed door het effect van de in 2003 overgenomen terminals in Venezuela, Colombia en Ecuador. Verder was de omzet- en resultaatontwikkeling van de bestaande terminals positief. Bij een blijvend hoge bezettingsgraad en een ruim tien procent hogere doorzet werd een stijging van de omzet in lokale valuta gerealiseerd. Alleen de olieactiviteiten in Peru stelden teleur door een dalende olie-import. De kosten werden in Brazilië negatief beïnvloed door de waardestijging van de Braziliaanse real. Terminals De terminals in Brazilië draaiden op een nagenoeg volledige capaciteit. Vooral de opslag van plantaardige oliën liet een goede performance zien. Verwacht wordt dat de Braziliaanse markt verder zal groeien. Daarop anticiperend breidde Vopak de capaciteit van de Santos-terminal met tien procent uit. De activiteiten in Mexico lieten in 2004 opnieuw een sterke verbetering zien vergeleken met het jaar 2003. De bezettingsgraad steeg tot boven de 85% door hogere volumes in de opslag van chemie, export van melasses en hogere importvolumes van plantaardige oliën en alcohol.


08-04-2005

08:17

Pagina 33

Latijns-Amerika Vopak als organised service supplier Het zoeken naar interessante locaties, op het goede moment investeren en het gelijktijdig actief ontwikkelen van de markt is kenmerkend voor de aanpak van Vopak. Zo zag Vopak goede kansen in een aantal Latijns-Amerikaanse landen waar het tot op dat moment nog geen positie had. In 2003 breidde Vopak haar geografische netwerk in Latijns-Amerika uit door de aankoop van vier terminals in Venezuela, Colombia en Ecuador. Deze terminals zijn strategisch gelegen in de belangrijkste havens dicht bij de interessante productie- of consumptiemarkten. Sinds de overname hebben de terminals een ware metamorfose ondergaan. Binnen zes maanden zijn de installaties volgens de Vopak SHEstandaarden aangepast, veiligheidsprocedures ingevoerd en zijn de mensen op de terminal vertrouwd gemaakt met de SHE-standaarden. De terminal in Venezuela heeft inmiddels zijn ISO-certificaat gehaald en ook Ecuador is in een vergevorderd stadium van certificering. Vervolginvesteringen in infrastructuur om de service aan de klanten verder te verbeteren, verlopen volgens plan. Hiermee legde Vopak de basis voor de vertrouwde herkenbare kwaliteit. Door pro-actieve marketing en sales en gesteund door Vopaks uitstekende reputatie werd de markt verder ontwikkeld. En niet zonder resultaat. Binnen een jaar zaten de terminals vrijwel vol. Door deze aanpak heeft Vopak een marktleiderspositie op weten te bouwen op het gebied van bulkopslag van vloeibare olie- en chemieproducten. Deze succesvolle implementatie van de Vopak-standaarden, bijvoorbeeld bij overgenomen terminals, geeft multinationale en grote regionale klanten veel vertrouwen in Vopak als organised service supplier.

Divisiemanagement, van links naar rechts: Osvaldo Caparelli Casper Pieper Dick Oskam Martijn Notten Pieter Bakker Bert Vermeer

Brazilië Mexico Business Development Colombia, Ecuador, Venezuela President Finance & Control

In dit eerste volledige jaar onder Vopak sinds de overname waren de resultaten van de terminals in Venezuela, Colombia en Ecuador boven verwachting. Door sterk toegenomen importvolumes van plantaardige oliën en een verhoging van de import van chemieproducten noteerde de terminal in Venezuela een bezettingsgraad van boven de 90%. Ook de Chileense activiteiten presteerden goed met een stijging van de bezettingsgraad. Voor de activiteiten in Peru verliep 2004 teleurstellend. Door de hoge internationale olieprijzen en de trage voortgang van de liberalisering van de nationale oliemarkt zien oliehandelaren vooralsnog geen aanleiding om in Peru grootschalig te gaan opereren. De import van olie bleef steken op een laag niveau.


J A A R V E R S L A G 2 0 04

33


08-04-2005

08:17

Pagina 34

De wereld van Vopak 72 terminals in 29 landen Op een hub terminal komen grote productstromen samen. Deze worden geconsolideerd om logistieke schaalvoordelen te realiseren. Vopak onderscheidt drie hublocaties: Houston, Rotterdam/Antwerpen en Singapore.

Hub Terminal

Op dit type terminal worden producten opgeslagen die worden geëxporteerd door lokale bedrijven of geïmporteerd naar eindgebruikers, daarnaast kunnen deze terminals een rol vervullen bij de distributie van lokale productie.

Import/Distributie/ Export Terminal

De industrial terminal is geïntegreerd in een industrieel chemisch complex. De bedrijven op het complex zijn onderling met pijpleidingen verbonden. Vopak neemt de logistiek op het complex voor zijn rekening. Met name in Azië is Vopak met dit type terminals actief in bijvoorbeeld Singapore, Maleisië en China.

Industrial Terminal

Totale Tankterminals

Aantal

capaciteit in cbm

Afrika

1

129.000

Azië

15

3.346.689

Australië

1

142.830

Europa

30

11.272.097

Latijns-Amerika

13

807.838

Midden-Oosten

3

2.121.000

Noord-Amerika

9

2.372.027

72

20.191.481

Totaal

34


J A A R V E R S L A G 2 0 04


08-04-2005

08:17

Pagina 35

Hub Terminal Import/Distributie/Export Terminal Industrial Terminal


08-04-2005

08:17

Pagina 36

Risico’s en risicobeheersing Vopak is evenals elke andere onderneming gevoelig voor marktrisico’s, operationele en financiële risico’s die voortvloeien uit de normale bedrijfsuitoefening. Deze worden beperkt door de wijze van ondernemen, die wordt gekenmerkt door een slagvaardige professionele organisatie, dienstverlening van hoge kwaliteit en in voorkomende gevallen door specifieke maatregelen. Vopak werkte de afgelopen jaren aan het vervolmaken van haar risicomanagementprocessen, resulterend in een volwaardig Enterprise Risk Management Framework (ERMF). Daarbij zijn relevante best practices uit het oorspronkelijke COSO-model uit 1992 als referentie gebruikt. Met behulp van het in 2004 vernieuwde COSO Enterprise Risk Managementmodel worden, waar nodig, de processen verder aangescherpt. Binnen het ERMF werkt de Raad van Bestuur nauw samen met het management van de divisies en van de werkmaatschappijen. Ook niet-geconsolideerde ondernemingen worden hierbij betrokken. De samenwerking met het lokale management is van cruciaal belang om de betrokkenheid van iedere individuele werknemer bij het beheersen van risico’s te versterken. Het is de taak van lokale managers om het risicomanagement voor de medewerkers te vertalen naar praktische voorbeelden. Daarbij is er aandacht voor de verschillen in cultuur als gevolg van Vopaks geografische spreiding. De interne auditafdeling is verantwoordelijk voor de toetsing van het raamwerk. Vopak streeft voortdurend naar een goede balans tussen risicobeheersing en slagvaardig ondernemerschap. Het ERMFraamwerk is erop gericht om onzekere gebeurtenissen die kansen bieden of een bedreiging zouden kunnen vormen in een zo vroeg mogelijk stadium te identificeren en om de oorzaken en gevolgen hiervan zo goed mogelijk te beheersen. Marktrisico’s Vopak levert tankopslagdiensten en daarmee samenhangende logistieke diensten aan de olie- en de chemie-industrie. De financiële resultaten zijn mede afhankelijk van economische ontwikkelingen in de verschillende regio’s in de wereld en de dynamiek van de markten waarin Vopak opereert. Vopak is een zuivere dienstverlener; het eigendom van de opgeslagen producten blijft volledig bij de klant. Vopak gelooft in de balans van het wereldwijd gespreide netwerk van 72 terminals om marktrisico’s te beheersen. Het netwerk is opgebouwd uit verschillende typen terminals: industrial terminal, hub terminal en import/distributie/export terminal. Bovendien is Vopak actief in verschillende sectoren: de opslag van een grote verscheidenheid chemieproducten en olieproducten die hun weg naar vele verschillende industrieën vinden. Daarnaast zijn de activiteiten geografisch

36


J A A R V E R S L A G 2 0 04

gespreid over vijf continenten. De politieke risico’s zijn beperkt omdat de activiteiten, investeringen en opbrengsten zijn gespreid over 29 landen. Geen van deze landen vormen een meer dan gemiddeld politiek risico. Tot slot is ook de contractduur gespreid. In het verslag is per divisie grafisch weergegeven welk deel van de contracten een looptijd heeft van minder dan één jaar, welk deel tussen één tot drie jaar en welk deel van de contracten langer dan drie jaar loopt. De logistieke activiteiten van Vopak volgen over het algemeen het niveau van de economische bedrijvigheid in de olie- en de chemie-industrie. Schommelingen in de bedrijvigheid in deze industrieën beïnvloeden de resultaten van de onderneming op verschillende wijzen.

Olie Vopak heeft haar inkomstenstroom in de olie-tankopslag gestabiliseerd door zich te concentreren op minder cyclische diensten gespreid over meerdere sectoren. Door langetermijncontracten af te sluiten met olieverwerkende bedrijven en oliedistributiebedrijven resteert minder capaciteit voor speculatieve opslag. Hiermee is de afhankelijkheid van speculatieve handel in olieproducten aanzienlijk teruggebracht. Chemie Bij tankopslag van chemicaliën leidt een verminderde economische bedrijvigheid aanvankelijk tot grotere voorraden en dus tot een hogere tankbezetting. Bij opgaande conjunctuur daalt eerst de voorraad, waarna met enige vertraging de doorzet toeneemt. Om in de opslag van chemicaliën een stabiele inkomstenstroom te handhaven legt Vopak in samenwerking met de chemische industrie de nadruk op het aangaan van langetermijncontracten met klanten en op het ontwikkelen van multifunctionele terminals in logistieke centra in de wereld of in de nabijheid van chemieproductiecentra (industrial terminal). Operationele risico’s Bij de operationele risico’s gaat het om de risico’s die samenhangen met activiteiten op locatie. De omgang met gevaarlijke stoffen speelt een sleutelrol in de bedrijfsprocessen van Vopak. Dit is van invloed op de mensen en het milieu, op bedrijfsmiddelen van zowel Vopak als van derden, en op de winstgevendheid van de onderneming. Vopak heeft als gevolg van haar internationale activiteiten te maken met wetten regelgeving op het gebied van milieu en veiligheid op zowel lokaal als internationaal niveau, naast de strenge eisen die de industrie stelt. Zowel de eigen terminals als de jointventure-terminals voldoen tenminste volledig aan de ter plaatse geldende milieunormen en -voorschriften.


08-04-2005

08:17

Pagina 37

Vopak heeft een groot aantal maatregelen genomen om risico’s te beperken en te beheersen. Ondernemingsbreed is een pro-actief SHE-auditsysteem geïmplementeerd, dat zich met name richt op operationele risico’s, inclusief veiligheids-, gezondheids- en milieuaspecten. In geval van ernstige incidenten wordt de internationaal erkende TRIPOD-methode gebruikt om de dieperliggende oorzaak te identificeren. Interne kwaliteitsprocedures waarborgen vervolgens dat in de hele organisatie adequate maatregelen worden doorgevoerd. De hoge milieuen veiligheidsstandaarden die Vopak hanteert, sluiten nauw aan bij de marktontwikkelingen op dit gebied. Het hoofdstuk ‘Kwaliteit van de organisatie’ (pagina 18) gaat nader in op de wijze waarop Vopak met deze risico’s omgaat. Naast de technische en operationele maatregelen gericht op verlaging van het risico zijn alle belangrijke risico’s met betrekking tot bedrijfseigendommen en aansprakelijkheid via verzekeringen afgedekt. Een sterke ICT-infrastructuur is van cruciaal belang voor alle processen binnen de onderneming. Vopak heeft fors geïnvesteerd in één wereldwijd, uniform systeem voor de ondersteuning van de commerciële, operationele en financiële bedrijfsprocessen bij de tankopslagbedrijven. Dit systeem is inmiddels geïntroduceerd op de meeste terminals en moet in 2005 volledig ingevoerd zijn. De doelstellingen zijn standaardisering van de informatievoorziening (zowel intern als met de klanten en leveranciers), invoering van best practices wereldwijd en het realiseren van efficiencyverbeteringen in de operationele organisatie en de ICT-organisatie. Het systeem maakt het ook gemakkelijker om snel en tegen relatief beperkte kosten de Vopak-werkwijze in te voeren bij nieuw op te starten en/of over te nemen bedrijven. Binnen Vopak bestaan in het kader van ICT duidelijke afspraken over beschikbaarheid, beveiliging, data-integriteit, back-up van databestanden, alternatieve computercapaciteit, communicatiestructuren en handmatige noodprocedures. Periodiek toetsen interne en externe auditors ontwerp en werking van deze maatregelen. Bij een calamiteit in het centrale datacenter kan een backupfaciliteit, zonder noemenswaardige productieverstoring, de verwerking en communicatie van onze kernsystemen overnemen. De huidige ICT-infrastructuur is zodanig opgezet dat er geen zogenoemde ‘single points of failure’ aanwezig zijn. Bij het uitvallen van een technische voorziening is er altijd een tweede faciliteit om de beschikbaarheid te garanderen. Kredietrisico’s In de logistieke dienstverlening is het risico van oninbare debiteuren meestal gering doordat de afnemers van logistieke diensten vooral grote producenten zijn. Bovendien wor-

den voor deze klanten meestal producten opgeslagen waarvan de waarde hoger is dan de vorderingen en bestaat in zijn algemeenheid voor Vopak het recht van retentie. Financiële risico’s Vopak is een kapitaalintensief bedrijf. De afgelopen jaren heeft Vopak een beleid ingezet om het kapitaalsbeslag verder te verminderen door het terugbrengen van het belang in de scheepvaart en het afstoten van niet-kernactiviteiten. Inmiddels is dit proces grotendeels voltooid. Het financieringsbeleid is gericht op het ontwikkelen en onderhouden van een optimale financieringsstructuur, rekening houdend met de huidige activa-basis en het investeringsprogramma. Uitgangspunten zijn toegang tot de kapitaalmarkt en flexibiliteit tegen acceptabele financieringskosten. De huidige financieringspositie wordt grotendeels bepaald door in 2001 geplaatste US Private Placements, met als voornaamste kenmerken een lange looptijd, een vaste rente en stringente financiële convenanten. Voor details inzake de nettofinancieringspositie, de berekening van de ratio’s en de overige voorwaarden zie pagina 61 en 62. De treasury-afdeling treedt op als in-house bank, waarbij de centraal aangetrokken financieringen intern worden aangewend. Werkmaatschappijen worden aldus gefinancierd middels een combinatie van eigen vermogen en inter-company leningen. De niet-geconsolideerde joint-ventures worden, rekening houdend met de lokale omstandigheden en contractuele afspraken, waar mogelijk optimaal gefinancierd door vreemd vermogen op non-recourse basis voor Vopak. Rente- en valutarisico’s Vopak heeft te maken met verschillende marktrisico’s, waaronder de effecten van valutakoersveranderingen, rentetarieven en -opslagen. Uitgangspunt van het rente- en valutabeleid is de effecten van deze risico’s op kasstromen, vermogen en resultaat te beheersen. Uitsluitend in het kader van de beheersing van deze risico’s maakt Vopak gebruik van derivaten. Vopak neemt derhalve geen speculatieve posities in. Het gebruik van deze financiële derivaten en de waardering daarvan worden nader beschreven op pagina 62 en 63 met aansluitend een overzicht van de financiële instrumenten per 31 december 2004.

Renterisico Het renterisicobeleid van Vopak is gericht op het beheersen van de gevoeligheid van de nettofinancieringskosten voor fluctuaties in de marktrente. Renteswap-contracten en renteopties kunnen worden gebruikt om het gewenste renterisicoprofiel te bereiken. In 2002 zijn bij de afsplitsing van de distributieactiviteiten in Univar alle bestaande financieringen naar Vopak overgegaan. De bij de splitsing vrijgekomen liquiditeiten zijn destijds voor zover mogelijk aangewend


J A A R V E R S L A G 2 0 04

37


08-04-2005

08:17

Pagina 38

om leningen met een variabele rente af te lossen. De huidige rentedragende schuld bestaat derhalve grotendeels uit de overgebleven financieringen met een vaste rente. In 2004 is USD 100 miljoen van de vaste rentedragende schuld middels renteswaps naar een variabel renteprofiel geconverteerd. Rekening houdend met bovengenoemde renteswaps was per 31 december 2004 75% van de volledige rentedragende schuld ten bedrage van EUR 617,0 miljoen (2003: EUR 760,9 miljoen) gefinancierd tegen een vast rentetarief, met resterende looptijden tot twaalf jaar.

Het translatierisico wordt voor Vopak voornamelijk bepaald door de Singapore dollar (SGD), de Amerikaanse dollar (USD) en USD-gerelateerde valuta. De gevoeligheid voor deze valuta is als volgt weer te geven. Een wijziging van de EUR/USD-koers met 10 dollarcent heeft ongeveer de volgende invloed op de cijfers van Vopak (gebaseerd op 2004 cijfers): ● totale omzet wijzigt met EUR 11,5 miljoen; ● EBIT wijzigt met EUR 3,5 miljoen; ● nettowinst wijzigt met EUR 2,7 miljoen.

Valutarisico Het valutarisicobeleid is primair gericht op het beschermen van de waarde van de kasstromen binnen Vopak, rekening houdend met de uiteindelijke bestemming van de kasstromen per valuta. Zowel toekomstige kasstromen gerelateerd aan (des)investeringen alsook kasstromen uit de operationele activiteiten en de financiering daarvan worden in aanmerking genomen. Omdat operationele opbrengsten en kosten voornamelijk in dezelfde valuta luiden, zijn de risico’s van transactieposities in vreemde valuta uit hoofde van de operationele activiteiten voor Vopak beperkt. Eventuele materiële netto transactieposities worden volledig afgedekt door valutatermijncontracten en valuta-opties. Het belangrijkste valutarisico voor Vopak is het translatierisico, het risico dat koerseffecten ontstaan als gevolg van de omrekening van het resultaat en de balans van groepsmaatschappijen naar euro’s, de valuta waarin Vopak rapporteert.

Een wijziging van de EUR/SGD-koers met 10 dollarcent heeft ongeveer de volgende invloed op de cijfers van Vopak (gebaseerd op 2004 cijfers): ● totale omzet wijzigt met EUR 3,7 miljoen; ● EBIT wijzigt met EUR 2,1 miljoen; ● nettowinst wijzigt met EUR 1,2 miljoen.

Translatierisico Netto-investeringen in werkmaatschappijen worden in principe afgedekt middels leningen in dezelfde valuta. De hoogte van de afdekking wordt met name bepaald door de verwachte netto kasstroom van de werkmaatschappijen voor de komende jaren. In bepaalde situaties kan besloten worden om de kasstroom voor de komende jaren volledig af te dekken. Hierdoor kan de situatie ontstaan waarin de nominale waarde van de afdekkingen de boekwaarde van de onderliggende activa overstijgt. Per 31 december 2004 zijn er geen (netto-)afdekkingen die de boekwaarde van de onderliggende activa overstijgen. Het translatierisico met betrekking tot de omrekening van de nettoresultaten van de buitenlandse groepsmaatschappijen naar euro’s kan in uitzonderlijke situaties selectief worden afgedekt. In verband met de valutagevoeligheid van de financieringsratio’s waren voor 2004 extreme dalingen van belangrijke translatieposities gedeeltelijk afgedekt. Per 31 december 2004 zijn geen afdekkingen voor 2005 afgesloten.

38


J A A R V E R S L A G 2 0 04

Liquiditeitsrisico Om investeringen, mogelijke overnames en afbetalingen op lang vreemd vermogen te kunnen financieren heeft Vopak in Nederland de beschikking over langlopende ‘stand-by’ kredietfaciliteiten. Deze zijn op te nemen in verschillende valuta, tot een bedrag van EUR 205 miljoen. Deze kredietruimte was aan het eind van het jaar niet aangesproken.


08-04-2005

08:17

Pagina 39

Bestuursrapportage Bij het beoogd slagvaardig ondernemerschap en de effectieve verantwoording daarvan streeft Vopak continu naar een gebalanceerde en praktische invulling van richtlijnen, standaarden en eigen verantwoordelijkheden. De Tankterminal-Plus-strategie en een daarop aansluitend helder businessmodel dragen bij aan effectieve monitoring van de strategische, operationele en financiële ontwikkeling van de activiteiten op lokaal, regionaal en wereldwijd niveau. Vopaks Enterprise Risk Management Programma is daarbij zo veel mogelijk geïntegreerd in reguliere operationele, financiële en managementprocessen. De verantwoordelijkheid voor ontwerp, praktische invulling, rapportage, monitoring en toetsing van onze interne risicobeheersingsen controlesystemen is in alle lagen van de organisatie duidelijk vastgelegd. Daarbij vormen risicoanalyses van operationele en financiële doelstellingen, de Gedragscode, de diverse handleidingen en procedures en het systeem van monitoring en rapportages belangrijke instrumenten. Als Raad van Bestuur zijn wij eindverantwoordelijk voor het nemen van adequate maatregelen ten aanzien van de opzet en werking van deze op de bedrijfsactiviteiten van Vopak aansluitende interne risicobeheersingsen controlesystemen. Deze systemen zijn ingericht met het doel kansen en risico’s vroegtijdig te onderkennen, significante risico’s te beheersen en het realiseren van strategische, operationele en financiële doelstellingen te faciliteren. Voorts ondersteunen deze systemen het naleven van relevante weten regelgeving. Wij hebben ons bij de opzet gebaseerd op relevante criteria voor interne risicobeheersingsen controlesystemen, zoals in 1992 en 2004 beschreven door de Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission (COSO). Deze COSO-modellen verstrekken best practices ter ondersteuning van het waarborgen van de kwaliteit van respectievelijk in- en externe rapportages en risicobeheersingsen controlesystemen. Het vermeldt echter ook dat, hoe goed dergelijke systemen ook zijn opgezet, deze nooit absolute zekerheid kunnen bieden dat doelstellingen op het gebied van strategie, operatie, berichtgeving zondermeer worden bereikt en wetten en regels altijd worden nageleefd. Immers, gezien het karakter en de omvang van de beslissingen en handelingen, die medewerkers dagelijks nemen respectievelijk verrichten bij de uitvoering van hun taken, kunnen menselijke (beoordelings)fouten en vergissingen grote gevolgen hebben, terwijl het opzettelijk negeren of omzeilen van wetten en regels niet valt uit te sluiten. Deze algemene beperkingen zijn derhalve ook van toepassing op Vopak. Voorts is het inherent aan het ondernemerschap dat er bij het aanvaarden van risico’s en het treffen van beheersingsmaatregelen steeds kosten/baten afwegingen moeten worden gemaakt. Om onze verantwoordelijkheden te kunnen dragen hebben

wij gedurende het verslagjaar op systematische wijze de interne risicobeheersingsen controleprocessen van onze vennootschap geanalyseerd, geëvalueerd en waar nodig uitgebouwd. Tevens zijn de instrumenten uitgebreid waarmee wij de effectieve werking van de interne risicobeheersingsen controlesystemen kunnen vaststellen. Over deze onderwerpen heeft regelmatig overleg plaatsgevonden binnen de Raad van Bestuur. Daarnaast zijn alle van belang zijnde aspecten doorgesproken met de Divisiepresidenten en Corporate stafdirecteuren. Daarnaast heeft Corporate Internal Audit specifieke werkzaamheden in dit kader uitgevoerd. Rekening houdend met de dynamiek van onze dienstverlenende opslagen overslagactiviteiten in 29 verschillende landen, zijn wij alert op de voor onze ondernemingen van belang zijnde interne en externe veranderingen, teneinde waar nodig en van belang het ontwerp van deze systemen verder te verfijnen en te optimaliseren. Voor een nadere beschrijving van deze systemen in dit verband verwijzen wij naar het hoofdstuk over risicobeheersing op pagina 36 tot en met 38 van dit jaarverslag. Het geheel van onze werkzaamheden betreffende de evaluatie van de werking van de interne risicobeheersingsen controlesystemen inclusief aangebrachte wijzigingen en geplande verbeteringen zijn door ons van tijd tot tijd besproken met de Auditcommissie en de Raad van Commissarissen. Rekening houdend met de eerder genoemde beperkingen die inherent zijn aan Enterprise Risk Management zijn we van oordeel dat de interne risicobeheersingsen controlesystemen van onze onderneming zijn ingesteld om met een redelijke mate (doch geen absolute mate) van zekerheid te kunnen verklaren dat: ● wij voldoende inzicht hebben in de mate waarin de strategische en operationele doelstellingen van onze onderneming worden gerealiseerd; ● de organisatie zich houdt aan de van toepassing zijnde wetten en regels; ● de in- en externe (financiële) rapportages betrouwbaar zijn. Rotterdam, 3 maart 2005 De Raad van Bestuur C.J. van den Driest J.P.H. Broeders J.P. de Kreij


J A A R V E R S L A G 2 0 04

39


08-04-2005

08:17

Pagina 40

Informatie voor aandeelhouders Gegevens per gewoon aandeel van EUR 1,00 Spreiding aandelen Vopak

2004

2003

Nettoresultaat

1,37

1,67

Nettoresultaat exclusief bijzondere posten

1,26

1,28

Kasstroom

2,86

3,37

Eigen vermogen *

7,87

6,77

● Particuliere beleggers

Dividend (voorstel 2004) **

0,50

0,50

● Institutionele beleggers

Pay-out ratio **

36%

30%

● Aandeelhouders > 5%

*

Na aftrek eigen vermogen samenhangend met cumulatief financieringspreferente aandelen

**

naar keuze in contanten of in aandelen

Aantal uitstaande aandelen

2004

2003

Gewogen gemiddelde

59.429.967

58.313.375

Gewogen gemiddelde verwaterd

59.460.305

58.461.497

Ultimo stand

61.011.307

59.927.972

Kapitaalbelang Op grond van de Wet Melding Zeggenschap moet een kapitaalbelang van 5% of meer in een Nederlands bedrijf worden gemeld. Vopak ontving de volgende meldingen inzake kapitaalbelangen (gewone aandelen en financieringspreferente aandelen). Aandeelhouders Koninklijke Vopak N.V.

Houders

Totaal

gewone

kapitaal-

Stem-

Melding

aandelen 1)

belang 2)

recht 3)

per:

24-6-2002

HAL Holding N.V.

47,52%

39,22%

44,52%

ING Groep N.V.

7,66%

11,68%

7,18%

28-8-2000

CGU plc./Delta Lloyd

6,48%

8,99%

6,07%

12-11-1999

Ducatus N.V.

< 5%

5,52%

< 5%

4-11-1999

Fortis Utrecht N.V.

< 5%

5,52%

< 5%

27-11-2003

Stichting Administratiekantoor Financieringspreferente Aandelen Vopak

6,33% 4)

Totaal > 5% belangen in gewone aandelen Vopak

61,66%

Freefloat

38,34%

1)

Aantal gewone aandelen gedeeld door totaal aantal gewone uitstaande aandelen

2)

Aantal gewone en financieringspreferente aandelen gedeeld door totaal aantal uitstaande gewone en financieringspreferente aandelen

3)

Aantal gewone aandelen gedeeld door totaal aantal uitstaande gewone en financieringspreferente stemmen

4)

Zie ook de opmerkingen in het hoofdstuk Corporate Governance (pagina 41 tot en met 43)

40


J A A R V E R S L A G 2 0 04


08-04-2005

08:17

Pagina 41

Corporate Governance

Wekelijkse slotkoersen Vopak t.o.v. AMX-index 2004

120%

In de op 22 december 2004 gehouden Buitengewone Algemene Vergadering van Aandeelhouders is tot een aantal wijzigingen in de statuten van Vopak besloten, mede om diverse bepalingen uit de Code daarin te formaliseren. Deze wijzigingen zijn op 30 december 2004 geëffectueerd.

100%

● Amsterdam Midkap-index

80%

● Vopak

jan 2004

Belangrijke data 4 maart 2005 28 april 2005

-

25 mei 2005 26 augustus 2005 28 oktober 2005

-

Inleiding Tijdens de in 2004 gehouden jaarvergadering hebben wij het hoofdstuk in het jaarverslag 2003 over de corporate governance-structuur en het corporate governance-beleid aan de orde gesteld. Het is ons een genoegen te kunnen bevestigen dat Vopak nu aan het merendeel van de Principes en Best Practice-bepalingen zoals opgenomen in de Nederlandse Corporate Governance Code (de “Code”) voldoet.

juni 2004

dec 2004

Publicatie jaarcijfers 2004 Algemene Vergadering van Aandeelhouders Publicatie eerste kwartaalcijfers 2005 Betaalbaarstelling dividend Publicatie halfjaarcijfers 2005 Publicatie derde kwartaalcijfers 2005

Investor Relations-beleid Vopak voert een open informatiebeleid naar beleggers en anderen met een (financiële) belangstelling voor de onderneming met als doel om hen zo goed en tijdig mogelijk te informeren over het beleid van en de ontwikkelingen binnen de onderneming. De richtlijnen die Vopak daarbij volgt, kunt u terug vinden op de website www.vopak.com onder de sectie Investor Relations. Dit jaarverslag is een van de middelen daartoe. Alle overige relevante informatie, zoals halfjaarcijfers, kwartaalcijfers, persberichten en achtergrondinformatie, is ook te raadplegen op de website www.vopak.com. Bij de publicatie van de jaarcijfers en halfjaarcijfers houdt Vopak een persconferentie. Na de publicatie van de (half)jaarcijfers houdt Vopak analistenbijeenkomsten. De aldaar gegeven presentaties worden daarna gepubliceerd op de website. Daarnaast begint Vopak met ingang van 2005 met het vastleggen van analistenbijeenkomsten naar aanleiding van (half)jaarcijfers middels webcasting. Rechtstreekse vragen van beleggers en hun adviseurs kunnen worden gesteld aan de heer Dick Richelle, Directeur Corporate Communication & Investor Relations, telefoon +31 10 4002777, e-mail: [email protected].

Ten aanzien van de financieringspreferente aandelen die per 1 januari 2005 onder nieuwe voorwaarden gedeeltelijk zijn verlengd, is nu, krachtens wijzigingen van de statuten en van de administratievoorwaarden van Stichting Administratiekantoor Financieringspreferente Aandelen Vopak (“het Administratiekantoor”), het stemrecht op deze aandelen gebaseerd op de reële waarde van de kapitaalinbreng, terwijl het bestuur van het Administratiekantoor voor deze aandelen bestaat uit drie leden, die onafhankelijk zijn van de onderneming. In vergelijking met de vorige rapportage is het aantal uitzonderingen op de Principes en Best Practice-bepalingen van de Code verder teruggebracht, terwijl in dit jaarverslag ook een verklaring over de interne risicobeheersingsen controlesystemen is opgenomen. Structuur en beleid Vopak hecht veel waarde aan een evenwichtige balans tussen de belangen van haar verschillende stakeholders. Integriteit, openheid, toezicht, transparante verslaglegging en verantwoording zijn de hoekstenen van het corporate governance-beleid van Vopak. Voorts wenst Vopak zorgvuldig om te gaan met maatschappelijke belangen. Vopak stelt vast dat de beginselen weerspiegeld in de Code, aansluiten op de uitgangspunten die Vopak dienaangaand volgt. De Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor het besturen van de vennootschap. Daarmee is hij verantwoordelijk voor de realisatie van de (strategische) doelstellingen van Vopak, de strategie en het beleid en de daaruit voortvloeiende resultatenontwikkeling. De Raad van Commissarissen heeft tot taak toezicht te houden op het beleid van de Raad van Bestuur en op de algemene gang van zaken in de vennootschap en de met haar verbonden onderneming en staat de Raad van Bestuur met raad terzijde.


J A A R V E R S L A G 2 0 04

41


08-04-2005

08:17

Pagina 42

De leden van de Raad van Bestuur en van de Raad van Commissarissen worden benoemd door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (“Algemene Vergadering”) op basis van een niet-bindende voordracht van de Raad van Commissarissen. De Algemene Vergadering is voorts bevoegd de leden van de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen te schorsen en te ontslaan. Omdat Vopak kwalificeert als internationale holding in de zin van de Structuurwet is zij van toepassing van deze wet vrijgesteld.

Stichting Communicatiekanaal Aandeelhouders wijzen uit dat een relatief gering aantal aandeelhouders van de geboden mogelijkheid gebruikmaakt. De daaraan verbonden kosten zijn nog steeds aanzienlijk. Momenteel wordt wetgeving voorbereid om het stemmen op afstand beter mogelijk, transparanter en kostenefficiënter te maken. Zodra deze nieuwe wetgeving is ingevoerd, zal Vopak de mogelijkheid om aandeelhouders op afstand te laten stemmen in overweging nemen. Overigens faciliteert Vopak het stemmen per volmacht reeds geruime tijd.

De Raad van Commissarissen is evenwichtig samengesteld en bestaat uit personen met een achtergrond en ervaring in gebieden die gerelateerd zijn aan de kernactiviteit van Vopak en met ervaring in de buitenlandse markten waarin Vopak opereert. Die ervaring varieert van economische, financiële, sociale tot politieke en zakelijke. De Raad van Commissarissen richt zich bij zijn toezicht op de realisatie van de doelstellingen van de vennootschap, de strategie en de uitvoering daarvan. Daarnaast houdt hij toezicht op de opzet van de werking van de interne risicobeheersingsen controlesystemen, het financiële verslaggevingsproces en de naleving van de weten regelgeving. De Raad van Commissarissen kiest uit zijn midden een Audit-, een Bezoldigings- en een Selectie- en Benoemingscommissie. Overeenkomstig de bepalingen van de Code heeft Vopak de rol en de bevoegdheden van deze commissies nader geregeld in reglementen voor deze commissies. Naast de bevoegdheid tot benoeming, schorsing en ontslag van de leden van de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen, komen kernbevoegdheden als de besluiten tot statutenwijziging, juridische fusie of splitsing en tot de vaststelling van de jaarrekening en de winstbestemming toe aan de Algemene Vergadering. Daarnaast stelt de Algemene Vergadering het bezoldigingsbeleid voor de Raad van Bestuur of wijzigingen daarvan vast en bepaalt zij de bezoldiging van de leden van de Raad van Commissarissen.

Vopak maakt gebruik van de in haar statuten opgenomen mogelijkheid om een registratiedatum voor de uitoefening van stem- en vergaderrechten te bepalen.

De beloning van leden van de Raad van Bestuur wordt op voorstel van de Bezoldigingscommissie vastgesteld door de Raad van Commissarissen, zulks met inachtneming van het bezoldigingsbeleid zoals dat door de in 2004 gehouden Algemene Vergadering is vastgesteld en eventuele wijzigingen daarvan. Regelingen met leden van de Raad van Bestuur betreffende beloningen in aandelen of rechten tot het nemen van aandelen, alsmede belangrijke wijzigingen in dergelijke regelingen, zullen ter goedkeuring aan de Algemene Vergadering worden voorgelegd. Op dit moment maakt Vopak nog geen gebruik van de mogelijkheid voor aandeelhouders om op afstand te stemmen. De ervaringen van een aantal beursfondsen die aandeelhouders in de gelegenheid stellen om te stemmen via

42


J A A R V E R S L A G 2 0 04

De Nederlandse Corporate Governance Code (de “Code”) Vopak heeft haar Corporate governance-structuur getoetst aan de Principes en Best Practice-bepalingen, die in de Code zijn opgenomen. Daarbij is zij tot de conclusie gekomen dat zij aan deze Principes en Best Practice-bepalingen, voor zover op haar van toepassing, voldoet, waarbij alsdan, behoudens het overige in dit jaarverslag gestelde, de volgende uitzonderingen nog gelden en vooralsnog zullen blijven gelden. Er bestaat thans geen aanleiding om aan te nemen dat in de nabije toekomst additionele uitzonderingen zullen gelden. Mitsdien voldoet Vopak aan de Code.

Best Practice bepaling II.1.1. (benoeming leden Raad van Bestuur voor vier jaar) De duur van de arbeidsovereenkomsten met de heren Van den Driest en De Kreij is niet in overeenstemming met deze bepaling. Deze overeenkomsten zijn gesloten voordat de Code van kracht werd; zij kan geen afbreuk doen aan verkregen rechten. Best Practice bepaling II.2.2. (hanteer prestatiecriteria bij toekenning opties) In het verleden zijn aan de huidige leden van de Raad van Bestuur onvoorwaardelijke opties toegekend waarvoor ten tijde van de toekenning geen prestatiecriteria zijn gehanteerd. Overigens kunnen deze opties de eerste drie jaar na toekenning niet worden uitgeoefend. De Raad van Commissarissen heeft, aangezien het reeds bestaande contractuele afspraken betreft, besloten de voorwaarden die gelden ten aanzien van de reeds toegekende opties niet aan te passen. Best Practice bepaling II.2.7. (maximale ontslagvergoeding) De arbeidsovereenkomst die Vopak met de heer De Kreij heeft gesloten is niet in overeenstemming met deze bepaling. Deze overeenkomst houdt op dit punt in dat hij in beginsel bij ontslag recht heeft op ten minste twee jaar salaris. De overeenkomst is gesloten voordat de Code van kracht werd; zij kan geen afbreuk doen aan verkregen rechten.


08-04-2005

08:17

Pagina 43

Reglementen Vopak kent verschillende reglementen die vorm geven aan het functioneren van de verschillende organen dan wel inhoud geven aan binnen Vopak geldende regels. Deze reglementen zijn aangepast aan de Code. Zij zijn geplaatst op de website van de vennootschap: www.vopak.com onder Corporate governance. Het betreft: - Reglement voor de Raad van Commissarissen - Reglement van de Auditcommissie van de Raad van Commissarissen - Reglement van de Bezoldigingscommissie van de Raad van Commissarissen - Reglement van de Selectie- en Benoemingscommissie van de Raad van Commissarissen - Reglement van de Raad van Bestuur - Reglement Beleggingen en Voorwetenschap voor Bestuurders en Commissarissen - Regeling inzake het omgaan met een vermoeden van een misstand (“klokkenluiderregeling”)

van de belangen van Vopak en van de ondernemingen die door Vopak en de met Vopak in de groep verbonden vennootschappen in stand worden gehouden, op zodanige wijze dat de belangen van Vopak en van die ondernemingen alsmede van alle daarbij betrokkenen zo goed mogelijk worden gewaarborgd, en dat de invloeden die de zelfstandigheid en/of de continuïteit en/of de identiteit van Vopak en die ondernemingen in strijd met die belangen zouden kunnen aantasten, naar maximaal vermogen worden geweerd, zomede het verrichten van al hetgeen met het vorenstaande verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn. Het bestuur van Stichting Vopak bepaalt derhalve of en wanneer er een noodzaak bestaat om beschermingspreferente aandelen aan haar uit te geven. De hiervoor geschetste beschermingsmaatregelen zullen bijvoorbeeld in een overnamesituatie worden opgeworpen wanneer dit in belang van Vopak is teneinde haar positie ten opzichte van de overvaller en diens plannen te bepalen en om de mogelijkheid te creëren naar alternatieven te zoeken. De beschermingsmaatregelen zullen niet worden aangewend ter bescherming van de positie van de Raad van Bestuur.

Daarnaast zijn op de website geplaatst: - Profielschets Raad van Commissarissen - Rooster van aftreden Raad van Commissarissen - Gegevens leden Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen, samenstelling kerncommissies - Gedragscode - Remuneratierapport, met daarin de hoofdlijnen van het bezoldigingsbeleid - Verslag Stichting Administratiekantoor Financieringspreferente Aandelen Vopak Beschermingsmaatregelen Het zwaartepunt van de bescherming van Vopak tegen een ongewenste overname is gelegen in de mogelijkheid van Vopak om cumulatief preferente aandelen (“beschermingspreferente aandelen”) te plaatsen bij de Stichting Vopak. Een eventuele plaatsing van beschermingspreferente aandelen zal geschieden ingeval Stichting Vopak haar optierecht uitoefent. De Algemene Vergadering heeft op 18 oktober 1999 besloten aan Stichting Vopak het recht te verlenen tot het nemen van beschermingspreferente aandelen, tot ten hoogste een nominaal bedrag gelijk aan honderd procent van het alsdan bij derden in de vorm van gewone en financieringspreferente aandelen geplaatste aandelenkapitaal, verminderd met één gewoon aandeel. Vopak en Stichting Vopak hebben hun onderlinge verhouding met betrekking tot het optierecht nader uitgewerkt in een optieovereenkomst de dato 1 november 1999, welke optieovereenkomst op 5 mei 2004 is gewijzigd, waarbij de oorspronkelijk aan Vopak verleende putoptie is komen te vervallen. De toekenning van de optie is gepubliceerd in het handelsregister en in dit jaarverslag. De doelstelling van Stichting Vopak is het behartigen


J A A R V E R S L A G 2 0 04

43


44

08-04-2005


08:17

J A A R V E R S L A G 2 0 04

Pagina 44


08-04-2005

08:17

Pagina 45

Jaarrekening 2004

7928_financieel_Ned 2004_DEF

08-04-2005

08:26

Pagina 46

Geconsolideerde jaarrekening Geconsolideerde winsten verliesrekening

In miljoenen EUR

Netto-omzet

2004

Ref. 2

Overige bedrijfsopbrengsten

2003

642,1

749,6

5,4

3,0

Totaal bedrijfsopbrengsten

647,5

752,6

Lonen, salarissen en sociale lasten

3

229,1

262,6

Afschrijvingen

4

88,4

115,0

Overige bedrijfskosten

5

214,7

225,3

Totaal bedrijfslasten

532,2

602,9

Exploitatieresultaat

115,3

149,7

6

31,6

42,5

7

146,9

192,2

Resultaat deelnemingen Bedrijfsresultaat Interestbaten

15,5

16,7

Interestlasten

- 62,3

- 64,6

Interest

- 46,8

- 47,9

Resultaat voor belastingen

100,1

144,3

Belastingen

8

Geconsolideerd nettoresultaat Aandeel van derden in geconsolideerd nettoresultaat Nettoresultaat Dividend cumulatief financieringspreferente aandelen Nettoresultaat voor gewone aandeelhouders

1,1

- 27,4

101,2

116,9

- 12,6

- 12,4

88,6

104,5

- 6,9

- 6,9

81,7

97,6

Winst per aandeel

9

1,37

1,67


9

1,37

1,67

Winst per aandeel (exclusief bijzondere posten)

1, 9

1,26

1,28

Verwaterde winst per aandeel (exclusief bijzondere posten)

1, 9

1,26

1,28

46


J A A R V E R S L A G 2 0 04


08-04-2005

08:26

Pagina 47

Geconsolideerde balans per 31 december voor voorgestelde winstbestemming

In miljoenen EUR

2004

Ref.

Immateriële vaste activa

10

3,2

6,6


11

890,6

994,8


12

325,5

333,1

Latente belastingvorderingen

13

5,0

5,4

Totaal van de vaste activa

1.224,3

Voorraden

1.339,9

0,9

1,7

195,1

232,2

22,6

17,9

0,4

4,1

15

116,3

152,4

Schulden aan kredietinstellingen

16

6,2

37,0

Kortlopend deel langlopende schulden

18

29,4

28,4

Crediteuren en overige schulden

17

209,3

225,1

Pensioenen en soortgelijke verplichtingen

20

4,6

4,9

5,4

6,9

Vorderingen

14

Overlopende activa Effecten Liquide middelen Totaal van de vlottende activa

335,3

Dividenden Totaal van de kortlopende schulden Vlottende activa na aftrek van kortlopende schulden Totaal van de activa na aftrek van kortlopende schulden


18

408,3

254,9

302,3

80,4

106,0

1.304,7

1.445,9

581,4

695,5


20

9,9

16,9

Latente belastingvoorzieningen

21

89,9

118,0

Overige voorzieningen

22

28,1

36,8

Totaal van de voorzieningen

127,9

Aandeel van derden in geconsolideerd eigen vermogen

23

50,4

Eigen vermogen

24

545,0

Groepsvermogen Totaal

2003

171,7 57,5 521,2

595,4

578,7

1.304,7

1.445,9


J A A R V E R S L A G 2 0 04

47


08-04-2005

08:26

Pagina 48

Geconsolideerd kasstroomoverzicht In miljoenen EUR

2004

Ref.

Nettoresultaat

2003

88,6

104,5

Aanpassingen voor: - Afschrijvingen

4

82,5

99,9

- Afboekingen en waardeverminderingen

4

5,9

15,1

- 44,6

- 49,6

- 3,9

5,8

- Mutatie voorzieningen - Mutatie minderheidsbelang - Winstuitkering van niet-geconsolideerde deelnemingen - Aandeel in het resultaat van niet-geconsolideerde deelnemingen

12

22,2

23,5

6

- 31,3

- 36,5

- 8,8

- 4,9

- Resultaat verkochte materiële vaste activa - Resultaat verkochte groepsmaatschappijen en niet-geconsolideerde deelnemingen Bruto kasstroom uit bedrijfsactiviteiten

3,5

- 3,4

114,1

154,4

25,8

50,8

Mutatie werkkapitaal (exclusief liquide middelen, kortlopend krediet en dividend) Effect wijzigingen valutakoersen

1,7


- 1,8 141,6

203,4

Investeringen: - Materiële vaste activa

11

- 125,7

- 106,5

12

- 25,1

- 22,5

–

- 16,7

Verwerving (inclusief goodwill): - Financiële vaste activa - Groepsmaatschappijen Totaal investeringen

- 150,8

- 145,7

Desinvesteringen: - Materiële vaste activa - Financiële vaste activa

12

- Groepsmaatschappijen

7,4

26,2

18,4

39,8

139,1

32,8

Totaal desinvesteringen Kasstroom uit investeringsactiviteiten

164,9

98,8

14,1

- 46,9

Financiering: - Aflossing langlopende schulden

18

- 69,4

- 50,4

–

3,7

24

- 50,3

–

- 57,9

- 68,0

- 4,1

- 29,2

- 8,5

- 6,9

9,2

–

–

1,6

- Opname langlopende schulden - Intrekking financieringspreferente aandelen - Mutatie kortlopende financiering - Uitgekeerd dividend in contanten

24

- Uitgekeerd preferent dividend - Uitoefening optierechten

24

- Verkoop ingekochte aandelen Kasstroom uit financieringsactiviteiten

- 181,0

Netto kasstroom

- 25,3

7,3

Koers- en omrekeningsverschillen

- 1,6

- 7,9

Mutatie liquide middelen i.v.m. (de)consolidatie

- 9,2

_

- 36,1

- 0,6

Mutatie liquide middelen

48

- 149,2


15

J A A R V E R S L A G 2 0 04


08-04-2005

08:26

Pagina 49

Grondslagen Consolidatiegrondslagen De consolidatie omvat Koninklijke Vopak N.V. en haar dochterondernemingen. Dochterondernemingen zijn die ondernemingen waarin de Groep, direct of indirect, meer dan de helft van de stemgerechtigde aandelen bezit of waar de groep, direct of indirect, beleidsbepalende invloed uitoefent. De jaarrekeningen van dochterondernemingen zijn opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening vanaf de datum waarop de controle begint tot de datum waarop de controle eindigt. Het aandeel van derden wordt afzonderlijk in de winsten verliesrekening en de balans tot uitdrukking gebracht. Ondernemingen, waarop de vermogensmutatiemethode wordt toegepast, zijn ondernemingen waarin de Groep invloed van betekenis heeft op de financiële en operationele beleidslijnen. Dit wordt in het algemeen aangetoond bij een bezit van 20% tot 50% van de stemgerechtigde aandelen. Ze worden geboekt volgens de vermogensmutatiemethode vanaf de datum waarop invloed van betekenis begint tot de datum waarop deze ophoudt. Wanneer het aandeel in de verliezen de boekwaarde van de onderneming waarop vermogensmutatie wordt toegepast overschrijdt, wordt de boekwaarde vastgesteld op nul en worden (voorzover de groep geen verdere verplichtingen is aangegaan ten aanzien van de betreffende onderneming) verdere verliezen niet meer aan de groep toegerekend. Alle transacties tussen groepsondernemingen, saldi en niet-gerealiseerde winsten en verliezen op transacties tussen ondernemingen van de Groep zijn geëlimineerd. De in art. 379 en 414, Boek 2, B.W., bedoelde lijst is ten kantore van het Handelsregister te Rotterdam ter inzage gedeponeerd. Op deze lijst is aangegeven welke groepsmaatschappijen en deelnemingen in de consolidatie zijn opgenomen. Beëindiging van bedrijfsactiviteiten In het kader van de strategische heroverweging van niet-tankopslag gerelateerde activiteiten heeft Vopak gedurende 2004 haar belangen afgestoten in Vopak Chemical Tankers, de loodsen voor de opslag van verpakte chemicaliën in Rotterdam en Antwerpen en de scheepvaartactiviteiten in minerale oliën in Zwitserland. Ten aanzien van de forwarding-activiteiten, ons belang in VOTG (tankcontainer-activiteiten) en de scheepvaartactiviteiten in eetbare oliën was al in 2003 besloten dat deze gedesinvesteerd zullen worden, de verwachting is dat dit in 2005 geëffectueerd kan worden. Verder is gedurende 2004 besloten dat de activiteiten van Cableship Contractors Holding beëindigd zullen worden. Overeenkomstig de criteria genoemd in Richtlijn 345 van de Raad voor de Jaarverslaggeving zijn bovengenoemde activiteiten gerubriceerd onder Beëindiging van bedrijfsactiviteiten. De vergelijkende cijfers zijn eveneens aangepast. Gedurende 2003 zijn de belangen afgestoten in Chemgas gasscheepvaart, de Aziatische LPG-tankers, Van Ommeren Clipper Shipholdings, Dutch P&I Services, Dutch Shipping Defence en Dockwise Transport. Winstbepalingsgrondslagen

Algemeen Bij de bepaling van het resultaat wordt uitgegaan van historische kostprijzen. De baten en lasten worden toegerekend aan de periode waarin de prestaties geleverd zijn. Winsten worden genomen indien deze gerealiseerd zijn, terwijl verliezen worden verantwoord op het moment dat deze voorzienbaar zijn. Afschrijvingen vinden plaats op basis van de verwachte economische levensduur van het onderliggende actief. Voor de gehanteerde termijnen wordt verwezen naar de waarderingsgrondslagen. De belasting op de winst wordt berekend over het in de jaarrekening getoonde resultaat conform de in de verschillende landen geldende fiscale wetgeving, rekening houdend met permanente verschillen tussen commerciële en fiscale winstbepaling.


J A A R V E R S L A G 2 0 04

49


08-04-2005

08:26

Pagina 50

Transacties in vreemde valuta worden verwerkt tegen de koers per transactiedatum. Koersverschillen voortvloeiende uit de bedrijfsuitoefening worden ten gunste of ten laste van de winsten verliesrekening gebracht.

Goodwill Bij verkoop binnen 5 jaar na acquisitie wordt het pro-rata deel van de ten laste van het vermogen gebrachte goodwill teruggenomen in het vermogen en ten laste van het verkoopresultaat gebracht. Definiëring begrippen Bij de winstbepaling is uitgegaan van de volgende invulling voor de onderstaande begrippen: Netto-omzet is gedefinieerd als de aan derden in rekening gebrachte bedragen exclusief over omzet geheven belastingen betreffende de in het boekjaar verrichte leveringen en diensten. Overige bedrijfsopbrengsten hebben voornamelijk betrekking op boekresultaten behaald bij verkoop van materiële vaste activa en groepsmaatschappijen. Resultaat deelnemingen heeft betrekking op het aandeel in het resultaat na belastingen van deelnemingen waarin invloed van betekenis wordt uitgeoefend, geboekte waardeverminderingen, verkoopresultaten en overige resultaten. Waarderingsgrondslagen Voor zover niet anders vermeld, worden activa en passiva voor de nominale waarde opgenomen.

Immateriële vaste activa Betaalde goodwill wordt geactiveerd en volgens de lineaire methode afgeschreven op basis van de geschatte economische levensduur, welke niet meer dan 20 jaar bedraagt. Goodwill wordt berekend als het verschil tussen de reële waarde van de betaling voor de nieuwe belangen en de reële waarde van de gekochte activa minus verplichtingen op het moment van verkrijging. De tot en met het jaar 2000 betaalde goodwill werd in het jaar van verwerving rechtstreeks ten laste van het eigen vermogen gebracht. Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden onderverdeeld in componenten en gewaardeerd op basis van historische kostprijzen, onder aftrek van lineaire afschrijvingen op basis van de geschatte economische levensduur en rekening houdend met de geschatte restwaarde. Bij investeringsprojecten groter dan EUR 10 miljoen en met een bouwtijd van meer dan 12 maanden wordt interest tijdens de bouwperiode geactiveerd. De afschrijvingstermijnen van de belangrijkste activa zijn: - bedrijfsgebouwen - hoofdbestanddelen van tankterminals - hoofdbestanddelen van binnenvaartschepen - hardware IT - software - machines, materieel en inventaris

10 - 40 jaar 10 - 40 jaar 10 - 30 jaar 3 - 5 jaar 3 - 7 jaar 3 - 10 jaar

Surveykosten van schepen worden geactiveerd onder materiële vaste activa en afgeschreven over gemiddeld vijf jaar. Materiële vaste activa in uitvoering worden gewaardeerd tegen de tot balansdatum bestede bedragen.

50


J A A R V E R S L A G 2 0 04


08-04-2005

08:26

Pagina 51

Financiële vaste activa Niet-geconsolideerde deelnemingen waarin Vopak invloed van betekenis heeft (waarin Vopak 20% tot 50% van de stemrechten kan uitoefenen) worden gewaardeerd op het aandeel van Vopak in de netto-vermogenswaarde, bepaald volgens Vopak-grondslagen. Hierbij wordt zo nodig rekening gehouden met verwachte duurzame waardevermindering. De netto-vermogenswaarde houdt in dat in de winsten verliesrekening het aandeel in de resultaten van de minderheidsdeelnemingen wordt verantwoord. Dit is gebaseerd op gecontroleerde jaarrekeningen of, indien deze nog niet formeel zijn afgerond, op beschikbare management-rapportages. Het resultaat uit niet-geconsolideerde deelnemingen vormt een wezenlijk onderdeel van de activiteiten van Vopak. Het netto-aandeel in de resultaten van deze niet-geconsolideerde deelnemingen wordt getoond als bedrijfsresultaat. De overige niet-geconsolideerde deelnemingen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of lagere marktwaarde. Leningen (met een financieringskarakter) aan deelnemingen en leningen aan derden worden opgenomen tegen nominale waarde, verminderd met noodzakelijk geachte voorzieningen.

Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa Vaste activa worden op bijzondere waardevermindering beoordeeld wanneer gebeurtenissen of gewijzigde omstandigheden daartoe aanleiding geven. Voor die beoordeling worden de activa gegroepeerd op basis van afzonderlijk aanwijsbare en grotendeels op zichzelf staande kasstromen. Indien blijkt dat de waarde van de betreffende activa duurzaam lager is dan de boekwaarde, wordt het verschil als bijzondere waardevermindering ten laste van de winsten verliesrekening gebracht. Af te stoten activa worden gewaardeerd tegen de geschatte opbrengstwaarde. De bijzondere waardeverminderingen op immateriële en materiële vaste activa worden in de winsten verliesrekening getoond onder afschrijvingen. Voor financiële vaste activa worden de bijzondere waardeverminderingen voor nietgeconsolideerde deelnemingen en leningen respectievelijk getoond onder resultaat deelnemingen en interest. Vlottende activa Voorraden worden gewaardeerd tegen historische kostprijs of lagere marktwaarde. De voorziening voor het risico van dubieuze debiteuren wordt van het bedrag van de vorderingen afgetrokken. Effecten worden gewaardeerd tegen historische kostprijs of de marktwaarde op balansdatum indien deze lager is. Belastinglatenties Latente belastingvorderingen en -verplichtingen worden veroorzaakt door tijdelijke verschillen tussen bedrijfseconomische en fiscale waarden van activa en passiva. De hoogte van deze belastinglatenties wordt berekend op basis van de geldende tarieven voor de vennootschapsbelasting en gewaardeerd tegen nominale waarde. Latente belastingvorderingen worden uitsluitend in aanmerking genomen voor zover het waarschijnlijk is dat deze latente vorderingen kunnen worden gerealiseerd. Actieve belastinglatenties zijn opgenomen onder vaste activa. Voor belastingen, hoofdzakelijk bronbelasting, die verschuldigd zouden kunnen worden naar aanleiding van de uitkering van winstreserves van met name deelnemingen wordt een voorziening gevormd indien is besloten dergelijke ingehouden winsten uit te keren.

Pensioenen en soortgelijke verplichtingen Pensioenen en soortgelijke verplichtingen worden verantwoord overeenkomstig RJ 271 Personeelbeloningen-2003, welke gebaseerd is op IAS 19. De pensioenregelingen zijn deels ondergebracht in fondsen die afgezonderd zijn van de middelen van de onderneming, danwel rechtstreeks ondergebracht bij verzekeringsbedrijven.


J A A R V E R S L A G 2 0 04

51


08-04-2005

08:26

Pagina 52

De pensioenlasten terzake van toegezegde pensioenregelingen zijn op actuariële berekeningen (‘projected unit credit’methode) gebaseerd. Met behulp van deze methode wordt bereikt dat de lasten redelijk gelijkmatig over de dienstjaren van de werknemer worden verdeeld, in overeenstemming met het waarderingsadvies van actuarissen. Deze adviezen worden jaarlijks opgevraagd. De pensioenlasten terzake van toegezegde pensioenregelingen bestaan uit het deel van de mutatie in de contante waarde van de toegekende pensioenaanspraken, de toe te rekenen interest, de verwachte opbrengst fondsbeleggingen alsmede rechten op vergoeding, de toe te rekenen actuariële resultaten, de toe te rekenen lasten over verstreken diensttijd alsmede het toe te rekenen effect van eventuele inperkingen of beëindiging van de regelingen. Voor de contante waardeberekening wordt gebruik gemaakt van een disconteringsvoet die is gebaseerd op rentetarieven voor overheids- en ondernemingsobligaties waarvan de looptijd ongeveer overeenkomt met de looptijd van de pensioenverplichting. De nog niet in het resultaat verwerkte actuariële resultaten worden aan de gemiddelde resterende diensttijd van medewerkers toegerekend. Bijdragen aan pensioenregelingen gebaseerd op een toegezegde-bijdrageregeling worden in het jaar waarin zij verschuldigd zijn ten laste van de winsten verliesrekening gebracht.

Overige voorzieningen Voorzieningen worden opgenomen voor verplichtingen (in rechte afdwingbaar of feitelijk) en verliezen waarvan de omvang onzeker is maar betrouwbaar te schatten en het waarschijnlijk is dat er voor de afwikkeling van de verplichting een uitstroom van middelen noodzakelijk is. Deze zijn opgenomen tegen nominale waarde. Op basis van geldende wetgeving worden milieuplannen en eventuele overige te nemen maatregelen afgestemd met, waar van toepassing, lokale, regionale of nationale autoriteiten. Op het moment dat plannen worden goedgekeurd danwel andere (wettelijke) verplichtingen bestaan, wordt er een voorziening gevormd gebaseerd op een zo goed mogelijke schatting van de toekomstige kosten. Voorzieningen voor reorganisatie worden opgenomen voor geschatte bedragen van per balansdatum opgestelde reorganisatieplannen waarvan bij de betrokkenen de gerechtvaardigde verwachting is gewekt dat deze zullen worden uitgevoerd. Voorzieningen voor andere uitgestelde beloningen dan pensioenen en soortgelijke verplichtingen, zoals nonactiviteitsregelingen en jubileumuitkeringen, worden berekend overeenkomstig toegezegd-pensioenregelingen waarbij evenwel alle actuariële resultaten onmiddellijk als resultaat worden verantwoord. Hetzelfde geldt voor eventuele lasten over verstreken diensttijd.

Valuta Transacties luidende in vreemde valuta worden in de administratie van de lokale ondernemingen opgenomen tegen geldende dagkoersen. Balansposten in vreemde valuta worden in de administratie van de lokale ondernemingen omgerekend tegen de koers per balansdatum. Koersverschillen worden ten gunste of laste van het resultaat geboekt. Transacties aangegaan ter dekking van het koersrisico op activa en passiva worden met de daarmee samenhangende resultaten begrepen in de waardering van deze posten. De activa en passiva van buitenlandse ondernemingen worden omgerekend naar rapportagevaluta tegen de koers per balansdatum, terwijl de posten van de winsten verliesrekening van buitenlandse ondernemingen worden omgerekend tegen de gemiddelde wisselkoersen van de verslagperiode. De koersverschillen die voortvloeien uit de omrekening van het in buitenlandse ondernemingen geïnvesteerde vermogen komen ten gunste of ten laste van het eigen vermogen. Dit laatste geldt ook voor koersverschillen op leningen en andere financiële instrumenten in vreemde valuta voor zover deze het valutarisico op buitenlandse ondernemingen dekken.

52


J A A R V E R S L A G 2 0 04


08-04-2005

08:26

Pagina 53

Aandelen gehouden ter dekking van optierechten Aandelen die ingekocht zijn ter dekking van optierechten, worden opgenomen in de jaarrekening van de Groep. De kostprijs van deze aandelen is in mindering gebracht op het eigen vermogen. Deze aandelen zijn buiten beschouwing gelaten bij de berekening van de winst per aandeel. Kasstroomgrondslagen Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Onder liquide middelen worden verstaan de geldmiddelen. Kasstromen in vreemde valuta zijn omgerekend tegen een gemiddelde koers. Koers- en omrekeningsverschillen op geldmiddelen worden afzonderlijk gepresenteerd. In het kasstroomoverzicht wordt onderscheid gemaakt tussen kasstromen uit operationele activiteiten, investerings- en financieringsactiviteiten. De ontvangsten en uitgaven uit hoofde van interest, ontvangen dividenden en winstbelastingen zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. De verworven financiële belangen (dochterondernemingen en deelnemingen) zijn opgenomen onder de kasstroom uit investeringsactiviteiten. Betaalde dividenden zijn opgenomen onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten.


J A A R V E R S L A G 2 0 04

53


08-04-2005

08:26

Pagina 54

Toelichting op de geconsolideerde winsten verliesrekening De bedragen zijn opgenomen in miljoenen euro’s, tenzij anders aangegeven. 1. Bijzondere posten De specificatie van de bijzondere posten onder nettoresultaat is als volgt: 2004

2003

Overige bedrijfsopbrengsten Resultaat beëindigde bedrijfsactiviteiten

3,8

Schadepenningen

1,1

- 2,7 4,5 4,9

1,8

Lonen, salarissen en sociale lasten Voorziening jubileumuitkeringen Correctie pensioenberekening 2002

- 2,3

–

–

3,0 - 2,3

3,0

- 5,9

- 15,1

Afschrijvingen Bijzondere waardeverminderingen Overige bedrijfskosten Vrijval garantie afgegeven aan Univar Overige

–

33,2

- 0,5

- 2,7 - 0,5

30,5

Resultaat deelnemingen Resultaat verkoop niet geconsolideerde deelnemingen Totaal effect op bedrijfsresultaat

- 0,2

5,3

- 4,0

25,5

- 6,4

–

Interest Boeterente vervroegde aflossingen Belastingen Belastingen op bovenstaande posten

3,2

Bijzondere mutaties belastingen voorgaande jaren

- 2,8

14,1

– 17,3

- 2,8

Aandeel van derden in geconsolideerd resultaat

0,1

–

Totaal effect op nettoresultaat

7,0

22,7

2. Netto-omzet De specificatie van de netto-omzet naar geografische gebieden is als volgt: 2004

2003

Nederland

230,3

316,5

Overig Europa, Midden-Oosten & Afrika

177,2

191,5

Noord-Amerika

96,6

104,8

Latijns-Amerika

45,8

40,1

Azië en Australië

92,2

96,7

642,1

749,6

Totaal

De specificatie van de netto-omzet naar activiteiten is als volgt: Beëindiging Overige

van bedrijfs-

Tankopslag

activiteiten

activiteiten

2004

2003


212,2

33,2

–

245,4

243,3


115,7

116,5

12,4

–

128,9

Azië

89,5

2,7

–

92,2

93,8

Noord-Amerika

96,6

–

–

96,6

104,8

Latijns-Amerika

45,9

–

–

45,9

40,1

–

–

31,5

31,5

151,1 0,8


–

1,6

–

1,6

Totaal

Overige

560,7

49,9

31,5

642,1

Totaal 2003

548,0

50,5

151,1

54


J A A R V E R S L A G 2 0 04

749,6


08-04-2005

08:26

Pagina 55

3. Lonen, salarissen en sociale lasten 2004

2003

181,2

210,0

Sociale lasten

24,8

30,4

Pensioenpremies

23,1

22,2

229,1

262,6

Lonen en salarissen

Totaal

Voor de bezoldigingen van commissarissen en bestuurders van de vennootschap wordt verwezen naar de vennootschappelijke jaarrekening van Koninklijke Vopak N.V.

Gemiddeld aantal arbeidskrachten Gedurende het verslagjaar waren binnen de groep gemiddeld 3.657 arbeidskrachten (inclusief uitzendkrachten) werkzaam, waarvan 1.176 medewerkers werkzaam zijn in Nederland. Dit aantal is verdeeld over de volgende activiteiten: Beëindiging Overige

van bedrijfs-

Tankopslag

activiteiten

activiteiten

2004

2003

1.098

223

–

1.321

1.310


341

103

–

444

430

Azië

357

29

–

386

314

Noord-Amerika

477

–

–

477

470

Latijns-Amerika

556

–

–

556

466

–

–

347

347

1.233 139



–

126

–

126

Totaal

Overige

2.829

481

347

3.657

Totaal 2003

2.619

510

1.233

4.362

Mutaties aantal medewerkers Stand 1 januari Mutaties door acquisities Mutaties door desinvesteringen In dienst/uit dienst Stand 31 december

2004

2003

4.004

4.075

–

233

- 543

- 238

- 33

- 66

3.428

4.004

2004

2003

4. Afschrijvingen Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Bijzondere waardeverminderingen Totaal


0,3

0,3

82,2

99,6

5,9

15,1

88,4

115,0

J A A R V E R S L A G 2 0 04

55


08-04-2005

08:26

Pagina 56

5. Overige bedrijfskosten 2004

2003

Onderhoudskosten

40,0

41,3

Huur- en leasekosten

22,9

29,5

Brandstoffen

26,8

25,7

Milieu, veiligheid en reinigingskosten

21,1

22,2

Verzekeringspremies

21,1

22,1

Reiskosten schepen

5,4

28,6

0,5

- 30,5

Bijzonder resultaat Overige Totaal

76,9

86,4

214,7

225,3

6. Resultaat deelnemingen 2004

2003

Aandeel in het resultaat van niet-geconsolideerde deelnemingen

31,3

36,5

Resultaat verkoop niet-geconsolideerde deelnemingen

- 0,2

5,3

Overige resultaten Totaal

0,5

0,7

31,6

42,5

2003

De specificatie van het resultaat deelnemingen naar activiteiten is als volgt: Beëindiging Overige

van bedrijfs-

Tankopslag

activiteiten

activiteiten

2004

3,6

–

–

3,6

2,1


11,7

0,9

–

12,6

12,9

Azië

13,7


15,8

0,1

–

15,9

Noord-Amerika

–

–

–

–

–

Latijns-Amerika

2,3

–

–

2,3

2,4


–

–

- 2,4

- 2,4

12,2

Overige

–

- 0,4

–

- 0,4

- 0,8

31,6

Totaal

33,4

0,6

- 2,4

Totaal 2003

29,4

0,9

12,2

Overige

van bedrijfs-

42,5

7. Bedrijfsresultaat De specificatie van het bedrijfsresultaat naar activiteiten is als volgt: Beëindiging

Tankopslag

activiteiten

activiteiten

2004

2003


32,3

0,4

–

32,7

36,6


44,7

3,9

–

48,6

44,4

Azië

60,5

0,2

–

60,7

56,0

Noord-Amerika

15,0

–

–

15,0

21,6

Latijns-Amerika

16,3

–

–

16,3

14,1


–

–

- 6,1

- 6,1

40,0

Overige

–

- 20,3

–

- 20,3

- 20,5

Totaal

168,8

- 15,8

- 6,1

146,9

Totaal 2003

167,7

- 15,5

40,0

56


J A A R V E R S L A G 2 0 04

192,2


08-04-2005

08:26

Pagina 57

8. Belastingen De belasting op het resultaat komt uit op een bate van EUR 1,1 miljoen (2003: last van EUR 27,4 miljoen). De specificatie van de belasting op het resultaat is als volgt: 2004

2003

Nederland Contante belastingen Latente belastingen

- 13,2

- 3,3

- 6,3

4,7 - 19,5

1,4

Overige landen Contante belastingen

24,9

Latente belastingen

- 6,5

Belasting op het resultaat

Gewogen gemiddelde wettelijke belastingtarieven Effect deelnemingsvrijstelling Effect niet-aftrekbare kosten

22,7 3,3 18,4

26,0

- 1,1

27,4

%

%

27,1

25,2

- 6,7

- 7,0

1,1

1,0

Effect tariefsverlagingen

- 1,8

- 0,7

Herwaardering belastinglatenties

- 5,5

–

Overige effecten

- 1,2

0,5 - 14,1

Bijzondere mutaties belastingen voorgaande jaren Effectieve belastingdruk

- 6,2

- 14,1

–

- 1,1

19,0

9. Winst per aandeel De winst per aandeel is berekend door het nettoresultaat voor gewone aandeelhouders te delen door het gewogen gemiddelde van de uitstaande aandelen. Het gewogen gemiddelde van de uitstaande aandelen over 2004 is 59.429.967 (2003: 58.313.375). Bij berekening van de verwaterde winst per aandeel wordt het gewogen gemiddelde van de uitstaande aandelen gecorrigeerd voor het verwateringseffect van optieplannen. Over 2004 is het verwateringseffect van optieplannen 30.338. Het verwateringseffect van het gecorrigeerde gewogen gemiddelde van de uitstaande aandelen 2003 is 148.122.


J A A R V E R S L A G 2 0 04

57


08-04-2005

08:26

Pagina 58

Toelichting op de geconsolideerde balans De bedragen zijn opgenomen in miljoenen euro’s, tenzij anders aangegeven. 10. Immateriële vaste activa Het verloop van de immateriële vaste activa is als volgt:

Boekwaarde per 1 januari 2004

6,6

Mutaties: - Goodwill

- 0,2

- Deconsolidaties

- 0,6

- Afschrijvingen

- 2,6

- Valutakoersverschillen

–

Boekwaarde per 31 december 2004

3,2

Aanschafprijzen

6,2

Cumulatieve afschrijving

- 3,0


3,2

11. Materiële vaste activa Het verloop van de materiële vaste activa is als volgt: Bedrijfs-


Machines,

gebouwen

Tank-

materieel,

In

en terreinen

installaties

Schepen

inventaris

uitvoering

Totaal

100,4

631,1

160,2

51,9

51,2

994,8

125,7

Mutaties: - Investeringen

1,0

10,8

6,7

2,3

104,9

- Herrubricering

5,0

60,6

2,9

23,0

- 91,5

–

- Deconsolidaties

- 7,4

–

- 106,2

- 2,9

- 4,1

- 120,6

- Desinvesteringen

- 3.0

- 0,3

- 2,3

–

- 0,1

- 5,7

- Afschrijvingen

- 4,0

- 61,4

- 8,2

- 12,2

–

- 85,8


- 3,7

- 11,9

–

- 1,5

- 0,7

- 17,8

88,3

628,9

53,1

60,6

59,7

890,6

Aanschafprijzen

152,6

1.551,7

94,9

133,0

59,7

1.991,9

Cumulatieve afschrijving

- 64,3

- 922,8

- 41,8

- 72,4

–

- 1.101,3

88,3

628,9

53,1

60,6

59,7

890,6



Een terminal in Mexico is bezwaard met een onderpand van EUR 7,4 miljoen.

58


J A A R V E R S L A G 2 0 04


08-04-2005

08:26

Pagina 59

12. Financiële vaste activa Het verloop van de financiële vaste activa is als volgt: Leningen


Deel-

aan deel-

Overige

Overige

nemingen

nemingen

investeringen

leningen

Totaal

160,3

17,4

0,9

154,5

333,1

Mutaties: - Aandeel in het resultaat - Ontvangen dividenden

31,0

–

0,3

–

31,3

- 21,9

–

- 0,3

–

- 22,2

- Investeringen/verstrekkingen

18,9

4,5

–

1,7

25,1

- Desinvesteringen/aflossingen

- 0,2

- 0,1

–

- 18,1

- 18,4

- Mutatie kortlopend deel - Valutakoersverschillen Boekwaarde per 31 december 2004

–

–

–

- 5,1

- 5,1

- 10,4

- 0,6

- 0,1

- 7,2

- 18,3

177,7

21,2

0,8

125,8

325,5

Onder overige leningen zijn achtergestelde leningen opgenomen voor in totaal EUR 124,5 miljoen (2003: EUR 148,2 miljoen), waarvan EUR 0,7 miljoen met een resterende looptijd van langer dan 5 jaar. Op de overige leningen bedraagt de gewogen gemiddelde rente per 31 december 2004 3,9% (2003: 3,1%).

13. Actieve latente belastingen Het verloop van de latente belastingvordering is als volgt:

Stand per 1 januari

2004

2003

5,4

5,8

Mutaties: - Dotaties

2,8

0,3

- Deconsolidaties

- 2,8

–

- Onttrekkingen

- 0,1

–


- 0,3

- 0,7

5,0

5,4

Stand per 31 december

Ultimo 2004 heeft Vopak nog EUR 20,6 miljoen compensabele verliezen met een langlopend karakter die niet zijn geactiveerd.

14. Vorderingen Handelsdebiteuren Overige vorderingen Totaal

2004

2003

80,4

103,7

114,7

128,5

195,1

232,2

2004

2003

15. Liquide middelen Kas/bank

39,3

50,1

Deposito’s

77,0

102,3

116,3

152,4

Totaal

16. Schulden aan kredietinstellingen Deze post bestaat uit opgenomen bankkredieten; de informatie over derivaten is afzonderlijk opgenomen onder de toelichting op de ‘Financiële instrumenten’.


J A A R V E R S L A G 2 0 04

59


08-04-2005

08:26

Pagina 60

17. Crediteuren en overige schulden 2004

2003

Handelscrediteuren

57,7

69,3

Belastingen en premies sociale verzekeringen

41,4

37,6

110,2

118,2

209,3

225,1

Overige schulden en overlopende passiva Totaal

18. Langlopende schulden Nominale waarde

Aflossingsschema 2010

Onderhandse leningen/bankleningen

2004

2003

2006

2007

2008

2009

t/m 2016

581,4

681,3

62,3

121,6

61,1

51,0

285,4

Achtergestelde leningen

–

11,3

–

–

–

–

–

Hypothecaire leningen

–

2,9

–

–

–

–

–

581,4

695,5

62,3

121,6

61,1

51,0

285,4

Totaal

De aflossingen gedurende 2005 ten bedrage van EUR 29,4 miljoen zijn opgenomen onder de post ‘Kortlopend deel langlopende schulden’. Het verloop van de langlopende schulden is als volgt: Stand per 1 januari 2004

695,5

Mutaties: - Vervroegde aflossing

- 69,4

- Mutatie kortlopend deel langlopende schulden 1)

- 29,4


- 15,3

Stand per 31 december 2004

1)

581,4

Inclusief vervroegde aflossing van EUR 26,1 miljoen in januari 2005. De hiervoor betaalde boeterente bedraagt EUR 1,6 miljoen

De afname van de langlopende schulden wordt in belangrijke mate veroorzaakt door vervroegde aflossingen van leningen van in totaal EUR 95,5 miljoen. Als gevolg van deze vervroegde aflossingen is er een boeterente betaald van totaal EUR 6,4 miljoen, die geheel is opgenomen onder interestlasten in de winsten verliesrekening 2004. De leningen ingedeeld per valuta zijn als volgt te specificeren: Lokale valuta 2004 Euro (EUR)

2003

87,4

181,0

87,4

181,0

509,7

516,5

444,5

464,8

Britse Pond (GBP)

35,0

35,0

Waarvan USD 250 miljoen is omgezet in een Euro-positie middels cross currency interest rate swap contracten

60

Euro 2004

US Dollar (USD) 1)

Totaal

1)

2003


J A A R V E R S L A G 2 0 04

49,5

49,7

581,4

695,5


08-04-2005

08:26

Pagina 61

De gewogen gemiddelde rente op de langlopende schulden per 31 december 2004 bedraagt 7,7% (31 december 2003: 7,5%), samengesteld als volgt: Gemiddelde looptijd in jaren

Gemiddelde rente in procenten

2004

2003

2004

2003

0,1

1,7

6,2

6,2

–

3,9

–

6.4

Onderhandse leningen/bankleningen

5,0

5,8

7,7

7,5

Lease

0,5

–

6,9

–

–

0,7

–

5,4

4,8

5,6

7,7

7,5

Achtergestelde leningen Hypothecaire leningen

Overige leningen Gewogen gemiddelde

Op basis van renteswapcontracten wordt voor de langlopende leningen per 31 december 2004 een effectief rentepercentage gerealiseerd van 7,4% (31 december 2003: 7,6%). De specificatie van deze renteswapcontracten is als volgt: Hoofdsom in

Gewogen gemiddelde

miljoenen EUR

gefixeerde swaprente

2004

2003

2004

56,7

56,7

–

2,4

Euro (EUR)

56,7

US Dollar (USD)

73,8

US Dollar (USD)

Gewogen gemiddelde looptijd in jaren

2003

2004

2003

5,4%

5,4%

5,0

6,0

–

7,0%

–

0,5

56,7

5,4%

5,4%

5,0

6,0

4,8

7,8%

6,3%

5,0

1,0

- 252,9

- 252,9

8,3 %

8,3 %

3,8

4,9

252,9

252,9

8,9 %

8,9 %

3,8

4,9

Variabel naar vast Euro (EUR) Australische Dollar (AUD) Vast naar variabel

Vast naar vast

Euro (EUR)

Het ORANGE arrangement, waarbij de optie werd verkregen om nieuwe gewone aandelen uit te geven tegenover de aflossing op de respectievelijke aflossingsdata van deze achtergestelde lening, is per 27 januari 2005 geheel afgelost. Er zijn geen aandelen uitgegeven. De onderhandse leningen (US private placements) hebben een resterende looptijd tussen 4 en 12 jaar met in de meeste gevallen een aflossing per einde looptijd. Het totaal uitstaande saldo per 31 december 2004 bedraagt EUR 428,1 miljoen, vervroegde aflossingen van deze leningen zouden per die datum gepaard gaan met een boeterente van omgerekend EUR 71,0 miljoen. De belangrijkste ratio’s zijn: ● De ratio van de nettofinancieringspositie gedeeld door de EBITDA mocht niet meer zijn dan de factor 3,00 voor de periode 1 juli 2003 tot en met 30 juni 2004. Oorspronkelijk zou daarna een maximale ratio gelden van 2,75. Gedurende 2004 is echter met de onderhandse leningverstrekkers overeengekomen dat voor de periode 1 juli 2004 tot en met 30 juni 2007 de factor 3,00 gehandhaafd blijft, waarbij een extra vergoeding van 50 basispunten geldt van 2,75 tot 2,80 en 150 basispunten van 2,80 tot 3,00. Vanaf 1 juli 2007 geldt weer een maximale ratio van 2,75. Ultimo 2004 bedraagt deze ratio 2,17 (ultimo 2003: 2,42). ● De ratio EBITDA gedeeld door interest mag niet minder zijn dan 4,0. Ultimo 2004 bedraagt deze factor 5,0 (ultimo 2003: 5,6). ● Minimum vereist eigen vermogen. Gedurende 2004 is er met de onderhandse leningverstrekkers overeengekomen dat het eigen vermogen voor de periode 1 juli 2004 tot en met 31 december 2006 niet lager mag zijn dan het hoogste van: (i) EUR 418,0 miljoen (ii) EUR 418,0 miljoen verhoogt vanaf 1 juli 2004 met 40% van het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na belastingen minus het aandeel van derden in het geconsolideerd nettoresultaat en vermindert met iedere verlaging van de cumulatief financieringspreferente aandelen (tot een maximum verlaging van EUR 63,0 miljoen).


J A A R V E R S L A G 2 0 04

61


●

08-04-2005

08:26

Pagina 62

Na 31 december 2006 wordt 40% van het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na belastingen minus het aandeel van derden in het geconsolideerd nettoresultaat toegevoegd tot een uiteindelijk vereist minimum van EUR 725,0 miljoen. Gebaseerd op deze berekening bedraagt het minimum vereist eigen vermogen per 31 december 2004 EUR 418,0 miljoen (ultimo 2003: EUR 403,6 miljoen). Het werkelijk eigen vermogen per ultimo 2004 bedraagt EUR 545,0 miljoen (ultimo 2003: EUR 521,2 miljoen). De overeenkomsten voorzien erin dat de rente met 1,0% per jaar verhoogd zal worden gedurende de periode waarin een NAIC 3 rating is toegekend door de National Association of Insurance Commissioners. Deze verhoging zal verlaagd worden tot 0,5 % per jaar gedurende de periode waarin deze onderhandse leningen een betere rating hebben dan NAIC 3 en de verhoging zal teruggebracht worden tot nihil gedurende de periode waarin Vopak minimaal een BBB of Baa2 rating heeft met betrekking tot de langetermijn schuld zoals toegekend door Standard & Poors respectievelijk Moody’s. Sinds het aangaan van de overeenkomsten heeft Vopak een NAIC 2 rating.

Bovenstaande ratio’s zijn ook van toepassing op een banklening met een uitstaand saldo per 31 december 2004 van EUR 77,1 miljoen, waarbij er geen extra vergoeding verschuldigd is wanneer de nettofinancieringspositie gedeeld door EBITDA voor de periode 1 juli 2004 tot en met 30 juni 2007 de factor 2,75 overschrijdt. Tevens is er geen minimum eigen vermogen vereist. Een aantal belangrijke subholdings heeft zich garant gesteld voor nakoming van verplichtingen uit hoofde van deze onderhandse leningen. In het merendeel van haar overige leningovereenkomsten heeft Koninklijke Vopak N.V. zich verplicht zorg te dragen dat bepaalde balansratio’s niet worden overschreden. Voor de betreffende onderhandse en stand-by leningen geldt dat de verhouding tussen eigen vermogen en lang vreemd vermogen de ratio 1 : 2,5 niet mag overschrijden. Onder eigen vermogen wordt mede verstaan 50% van de latente belastingen. Berekening van de ratio ultimo 2004: Eigen vermogen volgens balans 50% van de latente belastingen Gecorrigeerd eigen vermogen

Lang vreemd vermogen volgens balans1) Minus 50% van de latente belastingen Gecorrigeerd lang vreemd vermogen

1)

545,0 42,5 587,5

704,3 42,5 661,8

Na aftrek van latente belastingvordering

Hieruit volgt de ratio 1 : 1,1. Aan de eerdergenoemde ratio-eis van 1 : 2,5 werd ultimo 2004 voldaan. Ten aanzien van haar werkkapitaal heeft Koninklijke Vopak N.V. zich ook in het merendeel van deze overeenkomsten verplicht een verhouding tussen vlottende activa en vlottende passiva van minimaal 1 : 1 te handhaven. Met een werkkapitaal ultimo 2004 van EUR 80,4 miljoen wordt ook aan deze ratio voldaan. 19. Financiële instrumenten

Algemeen De groepsmaatschappijen van Koninklijke Vopak N.V. maken in de normale bedrijfsvoering gebruik van uiteenlopende financiële instrumenten volgens een door de Raad van Bestuur goedgekeurd financieel beleid. Het betreft financiële instrumenten die onder activa en passiva zijn verantwoord en financiële instrumenten die niet in de balans zijn opgenomen. Deze laatste worden uitsluitend gebruikt voor het afdekken van risico’s voortvloeiend uit de normale bedrijfsvoering. Voor zover financiële instrumenten ter beheersing van risico’s worden gebruikt, zullen de geschatte reële waarden van winsten en verliezen op de aldus afgedekte transacties elkaar compenseren en tegelijkertijd daarmee worden verantwoord.

62


J A A R V E R S L A G 2 0 04


08-04-2005

08:26

Pagina 63

Op basis van het rentebeleid worden de rentetarieven op een deel van de schulden vastgelegd voor perioden van maximaal 12 jaar. Dit wordt, naast de opname van leningen met een vaste rente, gerealiseerd door gebruik van verscheidene derivaten, zoals renteswaps, cross currency interest rate swaps, caps en floors. Op basis van het valutabeleid worden valutarisico’s op belangrijke transactieposities afgedekt. Dit wordt gerealiseerd door gebruik te maken van valutaopties en valutatermijncontracten. De instrumenten die gebruikt worden voor het beheersen van rente- en valutarisico’s, alsmede de omvang en de risico’s verbonden aan het gebruik van deze instrumenten zijn als volgt:

In de balans opgenomen financiële instrumenten De onder activa en passiva verantwoorde financiële instrumenten zijn onder meer liquide middelen, effecten, kort- en langlopende vorderingen en schulden. De geschatte reële waarde per 31 december 2004 van de kortlopende financiële instrumenten benadert de boekwaarde. De marktwaarde van de overige langlopende schulden is geschat door middel van het verdisconteren van de kasstroom op basis van de swapcurve. Onderstaande tabel geeft een overzicht van markten boekwaarde van de overige in de balans opgenomen financiële instrumenten per 31 december 2004. Marktwaarde

Andere leningen

Boekwaarde

2004

2003

2004

2003

707,1

778,5

610,8

723,9

Niet in de balans opgenomen financiële instrumenten Er wordt gebruik gemaakt van afdekkingsinstrumenten zoals renteswaps, cross currency interest rate swaps, valutatermijncontracten, caps en floors en valutaopties om risico’s te beheersen. De marktwaarde van valutatermijncontracten weerspiegelt de netto contante waarde van het ongerealiseerde resultaat bij herwaardering van contracten tegen berekende valutatermijnkoersen geldend aan het eind van het jaar. De marktwaarde van renteswaps, cross currency interest rate swaps, rentetermijncontracten, opties op swaps, caps en floors, voor zover van toepassing, is berekend op basis van de yield curve welke is afgeleid van staatsleningen in de desbetreffende valuta. Onderstaande tabel geeft een overzicht van markten nominale waarde van de niet in de balans opgenomen financiële instrumenten per 31 december 2004. Marktwaarde 2003

2004

2003

- 23,2

- 18,0

252,9

252,9

Renteswaps (van variabele naar vaste rente)

- 6,3

- 4,6

56,7

59,1

Renteswaps (van vaste naar variabele rente)

7,4

5,1

130,5

61,5

Valuta aankoop contracten

–

–

1,4

3,4

Valuta verkoop contracten

0,6

1,5

292,6

201,4

- 21,5

- 16,0

Cross currency interest rate swaps 2)

Totaal

1) 2)

Nominale waarde 1)

2004

De nominale waarde geeft inzicht in de mate waarin de instrumenten worden gehanteerd, maar geeft geen inzicht in de onderliggende posities De marktwaarde van de cross currency interest rate swaps is EUR - 91,7 miljoen (ultimo 2003 EUR - 72,2 miljoen). Aangezien een gedeelte van de langlopende schulden in USD is omgerekend tegen de gewogen gemiddelde koers van de cross currency interest rate swaps, is de valuta component van EUR - 68,5 miljoen (ultimo 2003 EUR - 54,2 miljoen) al verwerkt in de balans


J A A R V E R S L A G 2 0 04

63


08-04-2005

08:26

Pagina 64

Kredietrisico’s Vopak loopt kredietrisico met betrekking tot financiële instrumenten en liquiditeiten bestaande uit het verlies dat zou ontstaan wanneer de tegenpartij in gebreke blijft haar contractuele verplichtingen na te komen. Vopak beperkt dit risico door uitsluitend transacties te doen met een selectieve groep van financiële instellingen met een hoge kredietwaardigheid. Gestreefd wordt naar een evenwichtige spreiding van de transacties over deze tegenpartijen. Per jaareinde was er geen aanmerkelijke concentratie van kredietrisico’s bij een van de tegenpartijen. 20. Pensioenen en soortgelijke verplichtingen Het verloop van de voorziening pensioenen en soortgelijke verplichtingen is als volgt:

Stand per 1 januari

2004

2003

16,9

16,1

Mutaties: - Effect toegevoegde regelingen

–

9,1

- Effect desinvesteringen

- 1,0

- 2,0

- Herrubricering overige regelingen

- 1,6

1,2

- Pensioen last/toevoeging

23,1

22,2

- Werkgeversbijdragen

- 24,1

- 26,1

- Uitkering rechtstreeks door werkgever

- 1,2

- 1,2


- 0,2

0,8

- Herrubricering naar kortlopende schulden

- 0,2

- 4,9

- Overige

- 1,8

1,7

9,9

16,9


64


J A A R V E R S L A G 2 0 04


08-04-2005

08:26

Pagina 65

In de onderstaande tabellen wordt een samenvatting gegeven van de invloed op de balans, de winsten verliesrekening en aannames die ten grondslag liggen aan de actuariële berekeningen in verband met de belangrijkste middel- c.q. eindloonregelingen en de andere uitkeringsregelingen. Mutaties in pensioenverplichtingen

2004

2003

Verplichting per 1 januari

681,4

666,5

Mutaties: - Regelingen toegevoegd 1) - Desinvesteringen/inperkingen

2,9

42,5

- 3,0

- 5,8

- Kosten van rechten opgebouwd in het boekjaar

12,1

14,1

- Rentekosten

35,5

39,2

- Actuariële winsten en verliezen

86,0

- 36,4

- 31,2

- 27,6

- Uitkeringen rechtstreeks door werkgever

- 1,2

- 1,2

- Wijziging van valutakoersen

- 2,4

- 9,9

780,1

681,4

600,2

559,3

- Uitkeringen door pensioenfonds

Verplichting per 31 december

Mutaties in pensioenactiva Reële waarde pensioenactiva per 1 januari Mutaties: - Regelingen toegevoegd 1)

–

24,9

- Desinvesteringen/inperkingen

–

- 4,0

- Werkelijke rendementen

44,2

35,9

- Werkgeversbijdragen

17,9

18,5

- Werknemersbijdragen - Uitkeringen

0,5

0,5

- 31,7

- 27,9

- Wijziging van valutakoersen

- 1,6

- 7,0

Reële waarde pensioenactiva per 31 december

629,5

600,2

Verplichtingen minus reële waarde activa per 31 december - Nog niet verantwoorde netto actuariële winsten en verliezen - Overige regelingen Nettopensioenverplichting verantwoord op 31 december

150,6

81,2

- 139,5

- 65,5

3,4

6,1

14,5

21,8

Als volgt verwerkt in de jaarrekening: - Onder kortlopende schulden

4,6

4,9

- Onder langlopende schulden

9,9

16,9

14,5

21,8

Nettopensioenverplichting verantwoord op 31 december

Aannames op basis van gewogen gemiddelde op 31 december

2004

2003

2002

- Disconteringsvoet

4,58%

5,52%

5,56%

- Verwacht rendement op pensioenactiva

5,41%

6,52%

6,71%

- Verwachte salarisstijging

2,15%

3,02%

3,13%

- Verwachte stijging prijsindexcijfer

1,87%

2,11%

2,12%

2004

2003

Componenten van de netto pensioenlasten - Kosten van rechten opgebouwd in het boekjaar

12,1

14,1

- Rentekosten

35,5

39,2

- 32,2

- 38,0

- Verwacht rendement op pensioenactiva - Amortisatie van actuariële winsten en verliezen Pensioenlasten toegezegde regelingen - Bijdrage regelingen - Correctie pensioenlasten 2003 Netto periodieke pensioenlasten

1)

1,3

2,3

16,7

17,6

6,4

7,6

–

- 3,0

23,1

22,2

Betreft een additioneel aantal pensioenregelingen opgenomen in de waarderingsexercitie gebaseerd op IAS 19


J A A R V E R S L A G 2 0 04

65


08-04-2005

08:26

Pagina 66

De toegezegde pensioenregelingen hebben betrekking op regelingen in Nederland, de Verenigde Staten, Engeland, Duitsland, België en Zwitserland. Bij de waardering van verplichtingen uit hoofde van toegezegde pensioenregelingen (‘defined benefit plans’) wordt rekening gehouden met toekomstige salarisstijgingen. Daartegenover staat dat voor de contante waarde berekening een disconteringsvoet gehanteerd wordt gelijk aan de interestvoet van hoogwaardige bedrijfsobligaties. Het verschil tussen de verwachte en feitelijke salarisstijgingen, evenals het verschil tussen het verwachte en feitelijke rendement op fondsbeleggingen, vormen een onderdeel van het actuariële resultaat. Het actuariële resultaat is geen stortingsverplichting maar is een berekeningsmethode om de pensioenaanspraken toe te rekenen aan individuele boekjaren. De nog niet verantwoorde netto actuariële resultaten worden, voor zover zij de marge overschrijden van 10% van de verplichtingen per 31 december 2004, toegerekend aan de resultatenrekeningen over de gemiddelde resterende diensttijd van 13 jaar. Van de pensioenactiva per 31 december 2004 is circa 67% belegd in vastrentende waarden. 21. Latente belastingen De latente belastingen per 31 december zijn als volgt te specificeren: 2004

2003

- Vervroegde afschrijvingen

84,7

98,7

- Fiscaal verrekenbare verliezen

- 6,1

- 6,8

- Korte termijn en andere tijdelijke verschillen Totaal

11,3

26,1

89,9

118,0

Het verloop van de latente belastingvoorziening is als volgt:

Stand per 1 januari

2004

2003

118,0

143,3

Mutaties: - Dotaties - Consolidaties/deconsolidaties - Onttrekkingen - Valutakoersverschillen Stand per 31 december

2,2

16,3

- 0,4

- 6,0

- 26,1

- 19,8

- 3,8

- 15,8

89,9

118,0

Een actieve latentie ten bedrage van EUR 5,0 miljoen (2003: EUR 5,4 miljoen) is als vordering onder de vaste activa verantwoord. 22. Overige voorzieningen Het verloop van de overige voorzieningen is als volgt:

Stand per 1 januari 2004

Milieu-

Reorga-

risico’s

nisatie

Overige

Totaal

6,0

12,5

18,3

36,8

Mutaties: - Dotaties - Deconsolidaties - Onttrekkingen Stand per 31 december 2004

8,1

2,2

3,6

13,9

–

- 0,3

- 1,6

- 1,9

- 1,9

- 10,0

- 8,8

- 20,7

12,2

4,4

11,5

28,1

De overige voorzieningen hebben overwegend een langlopend karakter. De reorganisatievoorzieningen betreffen voornamelijk voorzieningen voor reorganisatie en voor vergoedingen na uittreding, anders dan pensioen en non-activiteit. De overige voorzieningen bestaan voor EUR 5,6 miljoen uit voorziening claims en opgelopen maar nog niet gerapporteerde schades van de verzekeringsactiviteiten.

66


J A A R V E R S L A G 2 0 04


08-04-2005

08:26

Pagina 67

23. Aandeel van derden in geconsolideerd eigen vermogen Het verloop van het aandeel van derden in het geconsolideerd eigen vermogen is als volgt:

Stand per 1 januari

2004

2003

57,5

64,3

Mutaties: - Resultaat boekjaar - Dividend - Investeringen/desinvesteringen - Consolidaties - Valutakoersverschillen Stand per 31 december

12,6

12,4

- 16,8

- 6,6

0,3

- 11,8

–

9,3

- 3,2

- 10,1

50,4

57,5

24. Eigen vermogen Het verloop van het eigen vermogen van de rechtspersoon als onderdeel van het groepsvermogen is als volgt:

Stand per 1 januari Geconsolideerd nettoresultaat

2004

2003

521,2

496,4

88,6

104,5

Omrekeningsverschillen buitenlandse ondernemingen

- 12,7

Optieregelingen

9,2

–

Teruggenomen goodwill

–

6,0

Verkocht uit depot

–

Totaal rechtstreekse mutaties in het eigen vermogen

- 51,2

1,6 - 3,5

Totaalresultaat

- 43,6 85,1

60,9

Dividendbetaling financieringspreferente aandeelhouders

- 6,9

- 6,9

Dividendbetaling gewone aandeelhouders

- 4,1

- 29,2

- 25,8

–

Aandelenemissie vanwege stockdividend

Dividend in gewone aandelen

14,8

–

Geleverd uit depot voor stockdividend

11,0

–

Intrekking en terugbetaling agio op financieringspreferente aandelen

- 50,3

–

Totaal mutaties in relatie met aandeelhouders

- 61,3

- 36,1


545,0

521,2


J A A R V E R S L A G 2 0 04

67


08-04-2005

08:26

Pagina 68

25. Segmentatie naar activiteiten Beëindiging

Tankopslag

Overige

van bedrijfs-

activiteiten

activiteiten

Totaal

Winst- en verliesrekening Netto-omzet

560,7

49,9

31,5

642,1

Afschrijvingen

- 73,7 1)

- 8,1

- 6,6 2)

- 88,4

Resultaat deelnemingen Bedrijfsresultaat

33,4

0,6

- 2,4

31,6

168,8

- 15,8

- 6,1

146,9

Balans Immateriële vaste activa

1,7

0,1

1,4

3,2


817,1

68,3

5,2

890,6


176,5

129,3

19,7

325,5

3,7

0,1

1,2

5,0

119,0

63,4

36,6

219,0 1.443,3

Overige vaste activa Overige activa Totaal activa

1.118,0

261,2

64,1

Passiva

- 123,6

- 74,5

- 21,2

- 219,3


994,4

186,7

42,9

1.224,0

Totaal investeringen vaste activa

128,0

21,6

1,0

150,6

1)

Inclusief bijzondere waardeverminderingen van EUR 1,2 miljoen

2)

Inclusief bijzondere waardeverminderingen van EUR 4,7 miljoen

26. Segmentatie naar geografisch gebied Overig Europa,

Nederland

M. Oosten

Noord-

Latijns-

Azië en

& Afrika

Amerika

Amerika

Australië

Totaal

Winst- en verliesrekening Netto-omzet

230,3

177,2

96,6

45,8

92,2

642,1

Afschrijvingen

- 33,2

- 21,0

- 11,8

- 3,6

- 18,8

- 88,4

Resultaat deelnemingen

- 1,6

15,2

–

2,3

15,7

31,6

Bedrijfsresultaat

32,7

32,8

11,8

18,9

50,7

146,9

Balans Immateriële vaste activa

1,6

2,4

1,0

- 0,2

- 1,6

3,2


321,2

182,3

150,7

60,2

176,2

890,6


37,1

59,7

95,9

4,6

128,2

325,5

–

0,5

0,1

4,4

–

5,0

113,0

65,1

21,2

5,5

14,2

219,0 1.443,3

Overige vaste activa Overige activa Totaal activa

472,9

310,0

268,9

74,5

317,0

Passiva

- 109,7

- 60,6

- 16,4

- 6,2

- 26,4

- 219,3


363,2

249,4

252,5

68,3

290,6

1.224,0

61,4

26,0

9,7

10,3

43,2

150,6

Totaal investeringen vaste activa

68


J A A R V E R S L A G 2 0 04


08-04-2005

08:26

Pagina 69

27. Niet in de balans opgenomen verplichtingen

Aangegane verplichtingen De aangegane investeringsverplichtingen bedragen ultimo 2004 EUR 76,1 miljoen (2003: EUR 25,9 miljoen). Ultimo 2004 zijn er huur- en leaseverplichtingen, voornamelijk uit hoofde van terreinen en gebouwen van EUR 322,8 miljoen (2003: EUR 294,0 miljoen). De jaarlijkse huur- en leaseverplichtingen zijn als volgt, in miljoenen euro’s: 2004 2005 2006 2007 2008 2009 na 2009

22,9 26,9 25,8 24,9 23,4 22,9 198,9

Voorwaardelijke verplichtingen Ten behoeve van deelnemingen en derden zijn garanties en zekerheden gesteld tot een bedrag van EUR 91,6 miljoen (2003: EUR 40,5 miljoen).


J A A R V E R S L A G 2 0 04

69


08-04-2005

08:26

Pagina 70

Vennootschappelijke jaarrekening Vennootschappelijke winsten verliesrekening 2004

2003

Resultaat uit deelnemingen na belastingen

124,7

140,9

Overig resultaat na belastingen

- 36,1

- 36,4

88,6

104,5

2004

2003

In miljoenen EUR

Resultaat na belastingen

Vennootschappelijke balans per 31 december voor voorgestelde winstbestemming

In miljoenen EUR


Ref. 28

1.123,6


1.173,1 1.123,6

Vorderingen Overlopende activa Liquide middelen

1.173,1

15,2

18,3

0,9

2,7

11,0

54,7

Totaal van de vlottende activa

27,1

75,7

Schulden aan kredietinstellingen

21,2

35,1

Kortlopende deel langlopende schulden

29,3

20,0

Crediteuren en overige schulden

44,4

45,0

5,4

6,9

Dividenden Totaal van de kortlopende schulden

100,3

107,0

Vlottende activa na aftrek van kortlopende schulden

- 73,2

- 31,3

1.050,4

1.141,8

Totaal activa na aftrek van kortlopende schulden


29

504,3

609,5

Voorzieningen

30

1,1

11,1

Gestort en opgevraagd kapitaal

80,4

85,3

Wettelijke reserve deelnemingen

57,9

52,5

Agioreserve

206,0

262,4

Koersverschillen

- 81,6

- 68,9

Overige reserves

282,3

189,9

Eigen vermogen

31

Totaal

70


J A A R V E R S L A G 2 0 04

545,0

521,2

1.050,4

1.141,8


08-04-2005

08:26

Pagina 71

Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening De vennootschappelijke winsten verliesrekening wordt overeenkomstig artikel 402, Boek 2, B.W., verkort weergegeven. Alle bedragen zijn opgenomen in miljoenen euro’s, tenzij anders aangegeven. Grondslagen van waardering en resultaatbepaling Groepsmaatschappijen worden opgenomen tegen de netto-vermogenswaarde. Voor de overige grondslagen voor de waardering en resultaatbepaling wordt verwezen naar de grondslagen van de geconsolideerde jaarrekening. 28. Financiële vaste activa Leningen aan

Leningen

Groepsmaat-

groepsmaat-

aan deel-

Overige

schappijen

schappijen

nemingen

leningen

Totaal

666,6

484,6

–

21,9

1.173,1

–

–

2,8

2,4

5,2

- 46,6

- 94,8

–

- 11,8

- 153,2

–

–

–

- 0,7

- 0,7

- 22,4

- 3,3

–

0,2

- 25,5

Boekwaarde per 1 januari 2004 Mutaties: - Investeringen/verstrekkingen - Desinvesteringen - Mutatie kortlopend deel leningen - Valutakoersverschillen - Resultaat Boekwaarde per 31 december 2004

124,7

–

–

–

124,7

722,3

386,5

2,8

12,0

1.123,6

In de leningen aan groepsmaatschappijen zijn geen achtergestelde leningen begrepen (2003: nihil). Onder overige leningen zijn achtergestelde leningen opgenomen voor totaal EUR 11,0 miljoen (2003: EUR 20,1 miljoen), alle met een resterende looptijd korter dan 5 jaar. 29. Langlopende schulden

Nominale waarde

Langer dan 5 jaar

Gemiddelde

Gemiddelde

looptijd in jaren

rente in procenten

2004

2003

2004

2003

2004

2003

2004

2003

–

11,3

–

–

–

1,7

–

6,2

504,3

598,2

285,4

426,0

5,2

6,1

7,9

7,8

504,3

609,5

285,4

426,0

5,2

6,0

7,9

7,8

Achtergestelde leningen Onderhandse leningen/ bankleningen Totaal

Gewogen gemiddelde

30. Voorzieningen Het verloop van de voorzieningen is als volgt: Pensioenen en soortgelijke

Stand per 1 januari 2004

verplichtingen

Reorganisatie

Totaal

6,9

4,2

11,1

Mutaties: - Dotaties - Onttrekkingen Stand per 31 december 2004

–

0,7

0,7

- 6,8

- 3,9

- 10,7

0,1

1,0

1,1

De voorzieningen hebben een langlopend karakter.


J A A R V E R S L A G 2 0 04

71


08-04-2005

08:26

Pagina 72

31. Eigen vermogen Het verloop van het aantal aandelen is als volgt:

Stand per 1 januari 2004 Uitgifte nieuwe aandelen voor stockdividend Uit depot voor stockdividend Kapitaalvermindering Geplaatst bij optiehouders Stand per 31 december 2004

1)

Geplaatste

Ingekochte

Financierings-

Beschermings-

gewone

gewone

preferente

preferente

aandelen 1)

aandelen

aandelen

aandelen

58.320.663

1.607.309

25.400.000

–

1.083.335

–

–

–

805.889

- 805.889

–

– –

–

–

- 5.949.000

507.477

- 507.477

–

–

60.717.364

293.943

19.451.000

–

Na aftrek ingekochte gewone aandelen

Het maatschappelijk kapitaal van de vennootschap bedraagt EUR 178.822.614, verdeeld in 64.011.307 gewone aandelen van nominaal EUR 1,–, 89.411.307 beschermingspreferente aandelen van nominaal EUR 1,– en 25.400.000 financieringspreferente aandelen van nominaal EUR 1,–. Het geplaatste aandelenkapitaal bestaat uit 61.011.307 gewone aandelen van EUR 1,– en 25.400.000 financieringspreferente aandelen van EUR 1,–. Van de geplaatste gewone aandelen worden 293.943 stuks in depot gehouden in verband met bestaande verplichtingen uit hoofde van optieregelingen. Gedurende het jaar zijn er optierechten op 507.477 gewone aandelen uitgeoefend. Ten aanzien van de uitstaande 25.400.000 financieringspreferente aandelen heeft de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 22 december 2004 besloten tot kapitaalvermindering door intrekking van 5.949.000 cumulatief financieringspreferente aandelen, waarvan de vennootschap op 30 december 2004 de bij deze aandelen behorende certificaten heeft verworven van een tweetal certificaathouders. Voorts heeft de vennootschap op de resterende nog uitstaande 19.451.000 cumulatief financieringspreferente aandelen op 30 december 2004 een bedrag groot EUR 23.265.000 ten laste van de aan deze aandelen verbonden agioreserve uitgekeerd, waarna het saldo van de aan deze aandelen verbonden agioreserve EUR 45.549.000 bedraagt. Vanaf 1 januari 2005 bedraagt het dividendpercentage op het uitstaande bedrag aan financieringspreferente aandelen ter grootte van EUR 65 miljoen (nominale waarde plus agioreserve) 4,73 procent, wat neerkomt op een jaarlijks dividend van EUR 3,1 miljoen. Het percentage wordt opnieuw vastgesteld per 1 januari 2010 en daarna iedere 5 jaar. De Statuten bepalen dat uitkering van dividend op de financieringspreferente aandelen slechts zal plaatsvinden nadat de Raad van Bestuur, onder goedkeuring van de Raad van Commissarissen, heeft besloten omtrent een mogelijke reservering van (een gedeelte van) de winst. Indien ten gevolge van een reservering de winst niet toereikend is om dividend op financieringspreferente aandelen te kunnen uitkeren, zal het tekort ten laste van het te reserveren bedrag worden toegevoegd aan de aan de financieringspreferente aandelen verbonden dividendreserve. De dividendreserve zal in volgende boekjaren dividendgerechtigd zijn (primair dividend) welk dividend, zo mogelijk en zulks ter keuze van de Raad van Bestuur onder goedkeuring van de Raad van Commissarissen, ofwel aan de dividendreserve wordt toegevoegd, ofwel op de financieringspreferente aandelen wordt uitgekeerd. De Statuten bepalen voorts dat slechts de Raad van Bestuur onder goedkeuring van de Raad van Commissarissen bevoegd is om te besluiten tot uitkeringen ten laste van de aan de financieringspreferente aandelen verbonden agio- en dividendreserve. Uitkering op de gewone aandelen zal, evenals in de huidige situatie, slechts plaatsvinden nadat dividend op de financieringspreferente aandelen is uitgekeerd, met dien verstande dat op de gewone aandelen geen dividend zal worden uitgekeerd indien ten tijde van de dividenduitkering het saldo van de aan de financieringspreferente aandelen verbonden dividendreserve positief is.

72


J A A R V E R S L A G 2 0 04


08-04-2005

08:26

Pagina 73

De vennootschap zal gerechtigd zijn om de financieringspreferente aandelen in 5 jaarlijkse termijnen terug te betalen. Indien de vennootschap tot terugbetaling besluit zal in de eerste 4 jaar slechts agio worden terugbetaald. De terugbetaling van agio zal beperkt zijn tot een jaarlijkse uitkering van maximaal 20 procent van het thans uitstaande bedrag aan financieringspreferente aandelen van EUR 65 miljoen. Op 1 januari 2010 alsmede iedere vijf jaar daarna zal de vennootschap gerechtigd zijn de financieringspreferente aandelen in te trekken met inachtneming van de statutaire bepalingen daaromtrent. Het verloop van het eigen vermogen is als volgt: Cumulatief finan-

Wettelijke

cierings-

reserve

Gewone preferente

deel-

aandelen Stand per 1 januari 2003

aandelen nemingen

Totaal Agio-

Koers-

reserve verschillen

Overige

eigen

reserves vermogen

59,9

25,4

48,1

262,4

- 17.7

118,3

496,4

- Toevoeging uit resultaat

–

–

–

–

–

97,6

97,6

- Betaald dividend

–

–

–

–

–

- 29,2

- 29,2

–

–

–

–

- 51,2

–

- 51,2

–

–

4,4

–

–

- 4,4

–

–

–

–

–

–

6,0

6,0

Mutaties:

- Koersverschillen op vastleggingen in buitenlandse ondernemingen - Overboeking van overige naar wettelijke reserves - Teruggenomen goodwill - Verkocht uit depot Stand per 1 januari 2004

–

–

–

–

–

1,6

1,6

59,9

25,4

52,5

262,4

- 68,9

189,9

521,2

–

–

–

–

–

81,7

81,7

14,8

Mutaties: - Toevoeging uit resultaat - Uitbreiding aandelenkapitaal 1,1

–

–

13,7

–

–

- Uit depot voor stockdividend 2)

–

–

–

–

–

11,0

11,0

- Dividend in gewone aandelen

–

–

–

- 25,8

–

–

- 25,8

- Dividend in contanten

–

–

–

–

–

- 4,1

- 4,1

–

- 6,0

–

- 44,3

–

–

- 50,3

–

–

–

–

- 12,7

–

- 12,7

–

–

5,4

–

–

- 5,4

–

–

–

–

–

–

9,2

9,2

61,0

19,4

57,9

206,0

- 81,6

282,3

545,0

vanwege stockdividend 1)

- Intrekking en terugbetaling agio op financieringspreferente aandelen - Koersverschillen op vastleggingen in buitenlandse ondernemingen - Overboeking van overige naar wettelijke reserves - Geplaatst bij houders optierechten Stand per 31 december 2004

1)

Betreft 1.083.335 stuks gewone aandelen

2)

Betreft 805.889 stuks gewone aandelen

De agioreserve staat fiscaal geheel vrij van inkomstenbelasting ter beschikking.


J A A R V E R S L A G 2 0 04

73


08-04-2005

08:26

Pagina 74

32. Bezoldigingen commissarissen en bestuurders

Bezoldigingen commissarissen De bezoldiging van de leden van de Raad van Commissarissen bestaat uit een bruto vergoeding en een vaste kostenvergoeding. De leden ontvangen geen resultaat gerelateerde beloningen en opties. Voor de leden van Commissies gelden geen aanvullende vergoedingen. In het boekjaar bedroeg de totale bezoldiging van commissarissen EUR 0,2 miljoen (2003: EUR 0,2 miljoen). In onderstaand overzicht is per lid aangegeven wat de feitelijke vergoeding was in 2004. Bruto

Vaste

vergoeding

kostenvergoeding

Totaal

34

2

36

7

1

8

R. den Dunnen

27

2

29

J.M. Hessels

27

2

29

R.M.F. van Loon

27

2

29

M. van der Vorm

27

2

29

149

11

160

in duizenden EUR

J.D. Bax F.J.G.M. Cremers 1)

Totaal huidige commissarissen

1)

Bezoldiging betreft de periode vanaf benoeming per 1 oktober 2004

De commissarissen hadden ultimo 2004 en 2003 geen aandelen Vopak in bezit. Aan de (voormalige) commissarissen zijn geen leningen, voorschotten en garanties verstrekt.

Bezoldigingen bestuurders De totale bezoldiging van bestuurders en voormalige bestuurders bedroeg EUR 1,5 miljoen (2003: EUR 1,5 miljoen). Samenstelling per (voormalig) bestuurder: Totaal

Totaal

Salaris

Variabele beloning

Pensioen

2004

2003

C.J. van den Driest

450

66

–

516

516

J.P.H. Broeders 1)

140

– 3)

30

170

–

J.P. de Kreij

375

75 4)

95

545

470

125

1.231

986

in duizenden EUR

Totaal huidige bestuurders

965

132

38 5)

78

248

506

132

38

78

248

506

1.097

179

203

1.479

1.492

P.R.M. Govaart 2) Totaal voormalige bestuurders

Totaal

1) 2)

141

Bezoldiging voor 2004 betreft de periode vanaf benoeming per 1 juni 2004 Bezoldiging voor 2004 betreft de periode tot einde uitoefening functie per 1 juni 2004

3)

De variabele beloning over 2004 bedraagt EUR 60.000 en wordt uitgekeerd na vaststelling van de jaarrekening 2004

4)

Betreft de variabele beloning over 2003, de variabele beloning over 2004 bedraagt EUR 100.000 en wordt uitgekeerd na vaststelling van de jaarrekening 2004

5)

Betreft de variabele beloning over 2003, de variabele beloning over 2004 bedraagt EUR 30.000 en wordt uitgekeerd na vaststelling van de jaarrekening 2004

74


J A A R V E R S L A G 2 0 04


08-04-2005

08:26

Pagina 75

De bestuurders hebben geen vaste aanspraak op pensioen maar, voor zover van toepassing, een beschikbare premieregeling. Voor de heer De Kreij geldt een pensioenrichtlijn van 60 jaar terwijl voor de heer Broeders een pensioenleeftijd van 62 jaar zal gelden. Voor de voorzitter van de Raad van Bestuur geldt een lange termijn variabele beloning die uitsluitend gekoppeld is aan de koersontwikkeling van het aandeel Vopak. De afspraak komt erop neer dat de voorzitter van de Raad van Bestuur in juli 2005 een bedrag ontvangt gelijk aan 0,5 procent van de toename van de marktkapitalisatie vanaf 1 juli 2002 met een minimum van EUR 200.000 en een maximum van EUR 1 miljoen. Uitgaande van de koers per ultimo 2004 zou de beloning EUR 937.000 bedragen. In het verslagjaar is rekening gehouden met het pro rata deel van het minimum bedrag. De voorzitter ontvangt geen andere variabele beloning. Voor de andere bestuurders geldt een korte termijn variabele beloning tot een maximum van 50 procent van het vaste salaris, gebaseerd op financiële en persoonlijke doelstellingen, en een lange termijn variabele beloning in de vorm van optierechten, die krachtens de met hen afgesloten arbeidsovereenkomsten zijn toegekend. In 2004 zijn aan de heren Broeders en De Kreij, respectievelijk 20.000 en 25.000 optierechten verstrekt tegen een uitoefenprijs van EUR 13,75 en EUR 15,05. De uitoefenprijzen zijn gelijk aan de beurskoers ten tijde van de toekenning. Het verloop van de bestaande optierechten is weergegeven onder optierechten. Aan de (voormalige) bestuurders zijn geen leningen, voorschotten en garanties verstrekt. Van de zittende bestuurders hadden de heren Van den Driest en De Kreij ultimo 2004, respectievelijk 2.594 en 23.350 aandelen in bezit (zijnde stand per ultimo 2003 plus stockdividend). De heer De Kreij heeft per ultimo 2004 tevens 20.000 (200 van 100) geschreven putopties op aandelen (ultimo 2003: 20.000). De betreffende transacties zijn voor eigen rekening en risico door de betrokken bestuurders verricht. 33. Optierechten In voorgaande jaren zijn er optierechten toegekend. Vanwege de emissie van nieuwe aandelen en de afsplitsing van Univar zijn de uitoefenprijzen van de nog uitstaande opties als volgt aangepast: Oorspronkelijke

Herrekende uitoefenprijs

Jaar van

uitoefenprijs

Vopak

Univar

uitgifte

in euro’s

in euro’s

in euro’s

t/m 01-03-2005

2000

24,70

18,45

12,46

t/m 10-11-2006

2001

16,73

12,49

8,44

Looptijd

Met betrekking tot de voor afsplitsing van Univar verstrekte opties heeft iedere optiehouder bij uitoefening recht op één aandeel Vopak en een half aandeel Univar. Uitoefening dient tegelijkertijd plaats te vinden. Opties kunnen drie jaar na toekenning worden uitgeoefend en vervallen vijf jaar na toekenning of eerder indien het dienstverband met Vopak wordt beëindigd (enkele uitzonderingen daargelaten). Uitoefening van opties kan door de optienemer tijdens de uitoefenperiodes geschieden, met inachtneming van een specifieke modelcode.


J A A R V E R S L A G 2 0 04

75


08-04-2005

08:26

Pagina 76

Overzicht uitstaande optierechten: Uitstaande rechten Jaar van

Uitgegeven

Uitoefenprijs

uitgifte

opties

in euro’s

t/m 01-03-2005

2000

857.000

18,45 1)

t/m 10-11-2006

2001

40.000

12,49 1)

40.000

40.000

t/m 31-12-2007

2003

90.000

12,40

90.000

90.000

Looptijd

2003

129.000

654.000

t/m 31-12-2008

2004

25.000

15,05

25.000

–

t/m 13-05-2009

2004

20.000

13,75

20.000

–

304.000

784.000

Totaal

1)

per 31 december 2004

1.032.000

Herrekend vanwege afsplitsing

In het verslagjaar zijn er 45.000 nieuwe opties verstrekt en zijn er 507.477 opties uitgeoefend. Er zijn 17.523 opties vervallen. De leveringsverplichtingen onder de optieplannen zijn afgedekt middels aandelen in depot. De toegekende optierechten aan de in 2004 zittende en voormalige bestuurders, begrepen in het bovenstaande overzicht, zijn als volgt: Uitstaande rechten

J.P.H. Broeders

J.P. de Kreij

P.R.M. Govaart

G.E. Pruitt

Totaal

1)

Jaar van

Uitgegeven

Uitoefenprijs

uitgifte

opties

in euro’s

per 31 december

2000

4.000

18,45 1)

2004

20.000

13,75

20.000

–

2003

50.000

12,40

50.000

50.000

2004

25.000

15,05

25.000

–

2000

12.000

18,45 1)

–

12.000

2003

40.000

12,40

40.000

40.000

2000

8.000

18,45 1)

8.000

8.000

2001

40.000

12,49 1)

40.000

40.000

183.000

154.000

2004

2003

–

4.000

Herrekend vanwege afsplitsing

Gedurende het jaar 2004 zijn er 45.000 nieuwe opties verstrekt en zijn er 16.000 opties uitgeoefend, terwijl er geen opties zijn vervallen. 34. Niet in de balans opgenomen verplichtingen Koninklijke Vopak N.V. staat aan het hoofd van een fiscale eenheid met nagenoeg alle Nederlandse 100% groepsmaatschappijen; op grond daarvan is de vennootschap hoofdelijk aansprakelijk voor belastingschulden van de fiscale eenheid als geheel. Ten behoeve van deelnemingen en derden zijn garanties en zekerheden gesteld tot een bedrag van EUR 87,3 miljoen (2003: EUR 40,5 miljoen). Ten behoeve van groepsmaatschappijen werden garanties en zekerheden gesteld tot een bedrag van EUR 156,0 miljoen (2003: EUR 210,0 miljoen). Met betrekking tot bankkredieten van Koninklijke Vopak N.V. en haar dochtermaatschappijen werden hoofdelijke aansprakelijkheidsverklaringen afgegeven tot een bedrag van EUR 156,3 miljoen (2003: EUR 156,0 miljoen), waarvan tot een bedrag van EUR 1,0 miljoen (2003: EUR 6,0 miljoen) betrekking heeft op bankkredieten voor buitenlandse dochtermaatschappijen. De vennootschap heeft voor een aantal Nederlandse groepsmaatschappijen een verklaring van hoofdelijke aansprakelijkstelling gedeponeerd ten kantore van het Handelsregister waar de betreffende groepsmaatschappij haar zetel heeft. Op de ten kantore van het Handelsregister ter inzage gedeponeerde lijst met kapitaalbelangen is aangegeven voor welke groepsmaatschappijen Koninklijke Vopak N.V. een verklaring van hoofdelijke aansprakelijkstelling heeft afgegeven.

76


J A A R V E R S L A G 2 0 04


08-04-2005

08:26

Pagina 77

Toepassing van de International Financial Reporting Standards (IFRS) Voorwoord in verband met de overgang naar IFRS Met ingang van het boekjaar 2005 zal Koninklijke Vopak N.V. haar financiële verslaggeving opstellen overeenkomstig IFRS. De vergelijkende cijfers van het boekjaar 2004 zullen dan eveneens gebaseerd zijn op de van toepassing zijnde IFRSgrondslagen. Op dit moment zijn nog niet alle IFRS-standaarden die in de jaarrekening 2005 moeten of mogen worden toegepast definitief vastgesteld en bekrachtigd door de Europese Commissie en kunnen gedurende 2005 aan wijzigingen onderhevig zijn, uitsluitend om die redenen dragen de op de pagina’s 77 tot en met 83 weergegeven informatie een voorlopig karakter. De grondslagen, zoals gebruikt voor het opstellen van de voorlopige IFRS geconsolideerde balansen per 1 januari 2004 en per 31 december 2004 en de voorlopige IFRS winsten verliesrekening 2004 kunnen daardoor afwijken van de grondslagen welke zullen worden toegepast voor de opstelling van de jaarrekening 2005 en de behorende vergelijkende cijfers over 2004. Voor het overgangsjaar 2004 geven we hierna, gebaseerd op de huidige inzichten, de volgende informatie: ● ● ● ●

●

●

De toegepaste optionele uitzonderingen, zoals weergegeven onder IFRS 1; De gevolgen van IFRS op de geconsolideerde openingsbalans per 1 januari 2004; Belangrijkste grondslagen voorzover afwijkend ten opzichte van NL GAAP; Gecomprimeerde (voorlopige) geconsolideerde winsten verliesrekening 2004, waarbij de aanpassingen ten opzichte van NL GAAP getoond en toegelicht worden; Gecomprimeerde (voorlopige) geconsolideerde balansen per 1 januari 2004 en per 31 december 2004, waarbij de aanpassingen ten opzichte van huidige regelgeving (NL GAAP) getoond en toegelicht worden; Gecomprimeerd (voorlopig) geconsolideerd kasstroomoverzicht 2004.

Voor toepassing van de standaarden IAS 32 en IAS 39 (financiële instrumenten) zal Vopak gebruikmaken van de uitstelregeling en per ingaande 2005 de standaarden toepassen bij de opstelling van de jaarrekening over 2005. De gevolgen hiervan op de openingsbalans per 1 januari 2005 worden afzonderlijk getoond en toegelicht.

Toepassing optionele uitzonderingen IFRS 1 Algemeen In IFRS 1 worden de overgangregels gegeven voor ondernemingen die IFRS voor het eerst toepassen voor jaarrekeningen met een boekjaar beginnende op of vanaf 1 januari 2004. Het algemene uitgangspunt daarbij is dat IFRS retrospectief moet worden toegepast. Een retrospectieve benadering is niet in alle gevallen uitvoerbaar, daarom zijn in IFRS 1 een aantal verplichte uitzonderingen opgenomen en een aantal optionele uitzonderingen. Onderstaand volgen de optionele uitzonderingen, waarin Vopak een keus heeft gemaakt. Fusie en overnames voor de IFRS-openingsbalans (IFRS 3) IFRS 1 biedt de mogelijkheid om IFRS 3 toe te passen voor fusies en overnames voor IFRS-transitiedatum (1 januari 2004), waarbij de mogelijkheid wordt geboden om de in het verleden ten laste van het eigen vermogen geboekte goodwill alsnog te activeren. Vopak heeft van deze mogelijkheid geen gebruik gemaakt, waardoor de goodwill ongewijzigd is ten opzichte van NL GAAP. Vaststellen van een nieuw veronderstelde kostprijs tegen reële waarde (IAS 16 en IAS 38) Materiële en immateriële vaste activa mogen tegen reële waarde op de IFRS-openingsbalans worden opgenomen ongeacht de tot dan gebruikte waarderingsgrondslag onder NL GAAP. De reële waarde vormt vervolgens de nieuw veronderstelde kostprijs. Vopak heeft hiervan geen gebruik gemaakt Toegezegde pensioenregelingen (IAS 19) Bij de waardering van toegezegde pensioenregelingen mag worden volstaan met de waardering van de nettopensioenverplichting op IFRS-transitiedatum. Als gevolg van volledige overgang naar IFRS heeft Vopak gebruik gemaakt van deze overgangsbepaling en zijn alle per 31 december 2003 onder NL GAAP nog niet verantwoorde actuariële winsten en verliezen (per saldo een verlies van EUR 65,5 miljoen), na aftrek van belastingen, ten laste van het vermogen gebracht. Omrekeningsverschillen buitenlandse ondernemingen (IAS 21) Volgens IAS 21 moeten de cumulatieve omrekeningsverschillen op buitenlandse ondernemingen per onderneming worden vastgehouden. Bij verkoop dienen deze omrekeningsverschillen alsnog in het resultaat te worden verwerkt. IFRS 1 geeft de optie om cumulatieve omrekeningsverschillen op buitenlandse ondernemingen in de IFRS-openingsbalans op nul te zetten. Vopak heeft hiervan gebruik gemaakt. K o n i n k l i j k e Vo p a k N.V.

J A A R V E R S L A G 2 0 04

77


08-04-2005

08:26

Pagina 78

Optierechten (IFRS 2) IFRS 1 geeft de mogelijkheid om IFRS 2 (Share-based Payment) toe te passen voor de optieplannen voor, op en na 7 november 2002 of alleen voor de optieplannen na 7 november 2002. Vopak heeft voor het laatste gekozen.

Gevolgen toepassing IFRS op het geconsolideerd eigen vermogen per 1 januari 2004 (stelselwijziging) De gevolgen van toepassing van IFRS op het geconsolideerd eigen vermogen per 1 januari 2004 zijn als volgt: NL GAAP per 31 december 2003

578,7

Aanpassingen: - Vrijval van negatieve goodwill - Niet te activeren pre-operating kosten - Nog niet verantwoorde (per saldo) netto actuariële verliezen op pensioenen

3,8 - 2,5 - 65,5

- Overigen

- 2,7

- Belastingen

23,6

Totaal aanpassingen

- 43,3

IFRS per 1 januari 2004

535,4

Negatieve goodwill wordt onder IFRS direct ten gunste van de winsten verliesrekening gebracht. In de balans per 31 december onder NL GAAP is er totaal EUR 3,8 miljoen aan negatieve goodwill in mindering gebracht onder immateriële activa. Dit bedrag is in de IFRS-openingsbalans ten gunste van het eigen vermogen geboekt. Onder NL GAAP staan pre-operating kosten geactiveerd, die niet kwalificeren voor activering onder IFRS. De boekwaarde per 31 december 2003 van EUR 2,5 miljoen is in de openingsbalans van IFRS ten laste van het eigen vermogen geboekt. Zoals eerder gemeld heeft Vopak gebruik gemaakt van de overgangsbepaling in IFRS en zijn alle per 31 december 2003 onder NL GAAP nog niet verantwoorde actuariële winsten en verliezen ten laste van het vermogen geboekt. Als gevolg hiervan is de voorziening in de IFRS-openingsbalans toegenomen met EUR 65,5 miljoen.

Belangrijkste grondslagen voorzover afwijkend van NL GAAP Presentatiebasis De in dit hoofdstuk opgenomen geconsolideerde cijfers zijn opgesteld op basis van alle International Financial Reporting Standards (inclusief International Accounting Standards (IAS)), met uitzondering van IAS 32 en IAS 39, en worden uitgedrukt in euro’s en afgerond in miljoenen. Het historische kostenprincipe is de basis, met uitzondering van de investeringen beschikbaar voor verkoop en te beëindigen bedrijfsactiviteiten die gewaardeerd worden tegen boekwaarde of lagere reële waarde verminderd met verwachte verkoopkosten. Immateriële vaste activa

Goodwill Goodwill is het positieve verschil tussen de verkrijgingprijs en het aandeel van Vopak in de reële waarde van de overgenomen identificeerbare activa, aangegane verplichtingen en de latente verplichtingen van de verworven onderneming op het moment waarop voor Vopak de controle of de medezeggenschap verkrijgt. De te beëindigen onderdelen worden hierbij gewaardeerd tegen reële waarde verminderd met verkoopkosten.

78


J A A R V E R S L A G 2 0 04


08-04-2005

08:26

Pagina 79

Goodwill wordt uitgedrukt in de munteenheid van de onderneming in kwestie en wordt omgerekend naar euro tegen balanskoers. Goodwill wordt gewaardeerd tegen kostprijs verminderd met geaccumuleerde bijzondere waardeverminderingen. Negatieve goodwill omvat het negatieve verschil tussen verkrijgingprijs minus reële waarde, het verschil wordt direct ten gunste van de winsten verliesrekening gebracht. De boekwaarde van de goodwill is op transitiedatum naar IFRS getest op bijzondere waardeverminderingen, ook al waren er geen aanwijzingen voor bijzondere waardeverminderingen.

Overige immateriële vaste activa Kosten van software worden gewaardeerd op basis van historische kostprijzen, onder aftrek van lineaire afschrijvingen op basis van de geschatte economische levensduur en mogelijke bijzondere waardeverminderingen. De verwachte economische levensduur voor software is maximaal 7 jaar. Activa ter verkoop/te beëindigen activiteiten Investeringen beschikbaar voor verkoop en te beëindigen bedrijfsactiviteiten worden gewaardeerd tegen boekwaarde of lagere reële waarde verminderd met verwachte verkoopkosten. De vaste activa en de langlopende verplichtingen worden separaat gepresenteerd onder respectievelijk totaal van de vlottende activa en totaal van de kortlopende schulden. Terugname van bijzondere waardeverminderingen van activa Een bijzondere waardevermindering wordt teruggenomen indien er een wijziging heeft plaatsgevonden in de gehanteerde schattingen bij het bepalen van de realiseerbare waarde. Een bijzondere waardevermindering met betrekking tot goodwill wordt niet teruggenomen. De toegenomen boekwaarde van een actief, veroorzaakt door terugneming van een bijzondere waardevermindering, mag niet hoger zijn dan de boekwaarde die bepaald zou zijn (na afschrijvingen) indien in voorgaande perioden geen bijzondere waardevermindering zou zijn geboekt. Personeelsbeloningen

Pensioenen en soortgelijke verplichtingen Pensioenen en soortgelijke verplichtingen worden sinds 2002 verantwoord overeenkomstig IAS 19, waarbij gekozen is voor toepassing van de 10% margebenadering. Voor de waarderingsgrondslagen verwijzen we naar pagina 51 en 52 van het jaarverslag. Als gevolg van volledige overgang naar IFRS heeft Vopak gebruik gemaakt van de overgangsbepaling onder IFRS 1 en is het saldo van alle per 31 december 2003 nog niet verantwoorde actuariële winsten en verliezen ten laste van het vermogen gebracht.

Optierechten De optierechten uitgegeven na 7 november 2002 worden gewaardeerd tegen reële waarde volgens een binomiaal model, waarbij rekening gehouden wordt met de termijn en voorwaarden van toekenning. De reële waarde wordt berekend op het moment van verkrijging en toegerekend aan de periode waarin de medewerkers bevoegd zijn tot uitoefening. De kosten worden beschouwd als personeelskosten met tegelijkertijd een tegengestelde positieve mutatie in het eigen vermogen. Overige beloningen Beloning die uitsluitend gekoppeld is aan de koersontwikkeling van het aandeel Vopak worden gewaardeerd tegen marktwaarde per balansdatum. Overige voorzieningen Voorzieningen worden opgenomen voor verplichtingen (in rechte afdwingbaar of feitelijk) en verliezen als gevolg van gebeurtenissen in het verleden waarvan de omvang onzeker is maar betrouwbaar te schatten en het waarschijnlijk is dat er voor de afwikkeling van de verplichting een uitstroom van middelen nodig is. Indien het tijdseffect belangrijk is, worden bij het bepalen van de voorziening de toekomstig verwachte kasstromen verdisconteerd tegen een disconteringsvoet vóór belastingen die zowel de actieve marktrente als de specifieke risico’s met betrekking tot het passief weergeeft.


J A A R V E R S L A G 2 0 04

79


08-04-2005

08:26

Pagina 80

Gecomprimeerde (voorlopige) geconsolideerde winsten verliesrekening

Ref.

In miljoenen EUR

Netto-omzet Overige bedrijfsopbrengsten Totaal bedrijfsopbrengsten

NL GAAP 2004

IFRS 2004

642,1

6,0

648,1

5,4

6,3

11,7

647,5

35, 40

Lonen, salarissen en sociale lasten

Aanpassing IFRS

12,3

659,8

36, 40

229,1

0,5

229,6

37

88,4

- 1,6

86,8

35, 40

214,7

Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen Overige bedrijfskosten

10,7

225,4

Totaal bedrijfslasten

532,2

9,6

541,8

Exploitatieresultaat

115,3

2,7

118,0

38, 40

31,6

- 2,1

29,5

146,9

0,6

147,5

40

- 46,8

0,5

- 46,3

100,1

1,1

101,2

1,1

- 2,1

- 1,0

101,2

- 1,0

100,2

Vermogensmutatie deelnemingen Bedrijfsresultaat Netto financieringslasten Resultaat voor belastingen Belastingen

39

Nettoresultaat

Toe te rekenen aan: Gewone aandeelhouders Financieringspreferente aandeelhouders Minderheidsbelang van derden Nettoresultaat

81,7

- 1,0

80,7

6,9

–

6,9

12,6

–

12,6

101,2

- 1,0

100,2

Winst per aandeel

1,37

1,36


1,37

1,36

Toelichtingen belangrijkste effecten:

35. Totaal bedrijfsopbrengsten Onder NL GAAP werden bepaalde posten in de winsten verliesrekening opgenomen als vermindering van overige bedrijfskosten, terwijl onder IFRS deze posten als opbrengst getoond moeten worden. Verder is onder NL GAAP verkoopresultaten op activa en groepsmaatschappijen gesaldeerd getoond onder overige bedrijfsopbrengsten, terwijl onder IFRS de verliezen getoond worden onder overige bedrijfskosten. 36. Lonen, salarissen en sociale lasten Toegezegde pensioenregelingen (IAS 19): alle per 31 december 2003 onder NL GAAP nog niet verantwoorde actuariële winsten en verliezen zijn ten laste van het vermogen gebracht, waardoor de toerekening naar toekomstige jaren vervalt. Het positieve effect op het bruto resultaat ten opzichte van NL GAAP bedraagt EUR 1,1 miljoen. Beloningen bestuurders: de kosten van toegekende optierechten zijn beperkt van omvang en worden beschouwd als personeelskosten met tegelijkertijd een tegengestelde positieve mutatie in het eigen vermogen. De totale last voor 2004 bedraagt EUR 0,1 miljoen.

80


J A A R V E R S L A G 2 0 04


08-04-2005

08:26

Pagina 81

De variabele beloning van de voorzitter van de Raad van Bestuur wordt onder IFRS gewaardeerd tegen marktwaarde per balansdatum, tot een maximum van EUR 1 miljoen en een minimum van EUR 200.000. Onder NL GAAP wordt alleen rekening gehouden met het pro rata deel van het minimum bedrag. Het verschil ten opzichte van NL GAAP bedraagt EUR 0,3 miljoen.

37. Afschrijvingen Investeringen beschikbaar voor verkoop en te beëindigen bedrijfsactiviteiten worden gewaardeerd tegen boekwaarde of lagere reële waarde verminderd met verwachte verkoopkosten. Als gevolg van deze waardering worden de afschrijvingen vervolgens gestopt. Ten opzichte van NL GAAP heeft dit een positief effect op het bedrijfsresultaat 2004 van EUR 1,6 miljoen. 38. Vermogensmutatie deelnemingen Pre-operating expenses: onder NL GAAP zijn gedurende 2004 voor EUR 1 miljoen aan pre-operating kosten geactiveerd, die niet kwalificeren voor activering onder IFRS. Negatief vermogen deelnemingen: indien de waardering van de deelneming nihil is geworden blijft de deelneming bij ongewijzigde omstandigheden op nihil gewaardeerd. Onder NL GAAP is er als gevolg van deze nieuwe waarderingsregel EUR 0,4 miljoen gecorrigeerd via het resultaat 2004. Onder IFRS is dit gecorrigeerd in de openingsbalans van 1 januari 2004.

39. Belastingen Als gevolg van IFRS zijn de belastinglatenties per 1 januari 2004 per saldo met EUR 23,6 miljoen gewijzigd. Door tariefswijzigingen ontstaat daardoor een hogere belastinglast ten opzichte van NL GAAP van EUR 1,4 miljoen. De resterende hogere last van EUR 0,7 miljoen is het gevolg van bovenstaande herberekeningen. 40. Overigen Naast bovengenoemde posten zijn er een aantal herclassificaties die beperkt van omvang zijn en per saldo geen gevolgen hebben voor het nettoresultaat.


J A A R V E R S L A G 2 0 04

81


08-04-2005

08:26

Pagina 82

Gecomprimeerde (voorlopige) geconsolideerde balans per 31 december voor voorgestelde winstbestemming In miljoenen EUR


Ref.

IFRS 31-12-2004

IFRS 1-1-2004

41

1.242,2

1.210,3

Vlottende activa Activa te beëindigen activiteiten

293,8 41

45,7


199,6 339,5

Kortlopende schulden Verplichtingen te beëindigen activiteiten

339,3

41

538,9

243,4

277,0

25,6

47,5

Totaal van de kortlopende schulden Vlottende activa na aftrek van kortlopende schulden Totaal van de activa na aftrek van kortlopende schulden


269,0

324,5

70,5

214,4

1.312,7

1.424,7

581,4

692,8


41

73,5

83,9

Latente belastingvoorzieningen

41

86,5

93,5

Overige voorzieningen

41

19,6

19,1


179,6

Aandeel van derden in eigen vermogen Eigen vermogen beschikbaar voor aandeelhouders

42

Eigen vermogen Totaal

196,5

51,4

58,7

500,3

476,7 551,7

535,4

1.312,7

1.424,7

Toelichtingen belangrijkste aanpassingen:

41. Herclassificaties Van de te beëindigen activiteiten worden de vaste activa en de langlopende verplichtingen afzonderlijk gepresenteerd onder respectievelijk totaal van de vlottende activa en totaal van de kortlopende schulden. Dit leidt tot herclassificaties ten opzichte van NL GAAP in de balans. 42. Eigen vermogen beschikbaar voor aandeelhouders In miljoenen EUR

Ref.

IFRS per 1 januari 2004

476,7

Netto resultaat voor gewone aandeelhouders NL GAAP 2004

81,7

Herberekeningen: - Toegezegde pensioenregelingen

36

1,1

- Beloningen bestuurders

36

- 0,4

- Geen afschrijving op activa ter verkoop/te beëindigen activiteiten

37

1,6

- Pre-operating expenses

38

- 1,0

- Negatieve waarde deelnemingen

38

- 0,4

- Belastingen, tariefeffecten over belastinglatenties

39

- 1,4

- Belastingen over verschillen

39

- 0,7

- Valutaomrekeningsverschillen resultaat

Totaal herberekeningen

- 1,0

Netto resultaat voor gewone aandeelhouders IFRS 2004

80,7

Valutaomrekeningsverschillen balans

0,8

Overige mutaties gelijk aan NL GAAP

- 57,9

IFRS per 31 december 2004

82

0,2


500,3

J A A R V E R S L A G 2 0 04


08-04-2005

08:26

Pagina 83

Gecomprimeerd (voorlopig) kasstroomoverzicht 2004

In miljoenen EUR

Kasstroom uit operationele activiteiten IFRS

139,2

Kasstroom uit investeringsactiviteiten IFRS

14,4

Kasstroom uit financieringsactiviteiten IFRS

- 177,8

Netto kasstroom IFRS

- 24,2

De netto kasstroom onder IFRS sluit niet aan bij de netto kasstroom onder NL GAAP als gevolg van een gewijzigde presentatie van de liquide middelen van beëindigde/ te beëindigen activiteiten. De kasstroom is als gevolg van toepassing van IFRS niet gewijzigd, er is alleen een verschuiving opgetreden in rubricering.

Gevolgen toepassing standaarden IAS 32 en IAS 39 (financiële instrumenten) op de openingsbalans per 1 januari 2005

Vopak heeft gebruik gemaakt van de mogelijkheid om de standaarden IAS 32 en IAS 39 (financiële instrumenten) met ingang van 1 januari 2005 in te voeren. Gebaseerd op de huidige versies van deze standaarden zijn de verwachte gevolgen van deze stelselwijziging op het eigen vermogen voor de openingsbalans per 1 januari 2005 als volgt: Ref.

In miljoenen EUR

Eigen vermogen IFRS per 31 december 2004

551,7

Aanpassingen: - Derivaten tegen marktwaarde

43

- 22,6

- Effectieve interestmethode leningen

44

8,0

- Belastingen

5,7

Totaal aanpassingen

- 8,9

Eigen vermogen IFRS per 1 januari 2005

542,8

43. Derivaten Derivaten worden aanvankelijk gewaardeerd tegen kostprijs, daarna worden ze echter gewaardeerd tegen reële waarde. De reële waarde van een interest rate swap is het geschatte bedrag dat de Groep zou ontvangen of betalen om de swap op balansdatum te beëindigen, rekeninghoudend met het huidige interestpercentage en de huidige kredietwaardigheid van de tegenpartij van de swap. De reële waarde van forward exchange contracten is de genoteerde marktprijs op balansdatum, welke is gebaseerd op de contante waarde van de genoteerde forward prijs. 44. Effectieve interestmethode leningen Rentedragende leningen worden initieel gewaardeerd tegen kostprijs, verminderd met transactiekosten. Vervolgens wordt het verschil tussen de kostprijs en de aflossingswaarde ten laste of gunste van de resultatenrekening wordt genomen over de looptijd van de lening op basis van de effectieve interest methode. Rotterdam, 3 maart 2005 De Raad van Bestuur

De Raad van Commissarissen

C.J. van den Driest, voorzitter J.P.H. Broeders J.P. de Kreij

J.D. Bax, voorzitter F.J.G.M. Cremers R. den Dunnen J.M. Hessels R.M.F. van Loon M. van der Vorm


J A A R V E R S L A G 2 0 04

83


08-04-2005

08:26

Pagina 84

Overige gegevens Gebeurtenissen na balansdatum met belangrijke financiële gevolgen Vopak Barging Europe Eind januari 2005 is het personeel van Vopak Barging Europe geïnformeerd over voorgenomen organisatiewijzigingen. Deze organisatiewijzigingen zullen leiden tot een structurele verbetering van het rendement. Als gevolg van deze reorganisatie zal naar verwachting in het eerste kwartaal 2005 een reorganisatievoorziening gevormd worden van ongeveer EUR 3 miljoen.

Accountantsverklaring Aan de aandeelhouders van Koninklijke Vopak N.V. Opdracht Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2004 van Koninklijke Vopak N.V. te Rotterdam, zoals weergegeven op de pagina’s 46 tot en met 83, gecontroleerd. De jaarrekening is opgesteld onder verantwoordelijkheid van de leiding van de vennootschap. Het is onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring inzake de jaarrekening te verstrekken. Werkzaamheden Onze controle is verricht overeenkomstig in Nederland algemeen aanvaarde richtlijnen met betrekking tot controleopdrachten. Volgens deze richtlijnen dient onze controle zodanig te worden gepland en uitgevoerd dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen onjuistheden van materieel belang bevat. Een controle omvat onder meer een onderzoek door middel van deelwaarnemingen van informatie ter onderbouwing van de bedragen en de toelichting in de jaarrekening. Tevens omvat een controle een beoordeling van de grondslagen voor financiële verslaggeving die bij het opmaken van de jaarrekening zijn toegepast en van belangrijke schattingen die de leiding van de vennootschap daarbij heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat onze controle een deugdelijke grondslag vormt voor ons oordeel. Oordeel Wij zijn van oordeel dat de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de grootte en de samenstelling van het vermogen op 31 december 2004 en van het resultaat over 2004 in overeenstemming met in Nederland algemeen aanvaarde grondslagen voor de verslaggeving en voldoet aan de wettelijke bepalingen inzake de jaarrekening zoals opgenomen in Titel 9, Boek 2, B.W. Rotterdam, 3 maart 2005

Statutaire regeling omtrent de bestemming van de winst De statutaire bepalingen waarop het voorstel tot winstverdeling is gebaseerd zijn opgenomen in Art. 19 en Art. 27. De relevante artikelen van de statuten van Koninklijke Vopak N.V. luiden als volgt: 19.2. In deze vergadering: b. wordt de door de Raad van Bestuur opgemaakte jaarrekening aan de algemene vergadering van aandeelhouders ter vaststelling aangeboden en wordt met inachtneming van artikel 27 van deze statuten de winstbestemming vastgesteld. 27.12. De winst die na toepassing van het in de vorige leden bepaalde overblijft staat ter vrije beschikking van de algemene vergadering, met dien verstande dat geen dividenduitkering kan plaatsvinden zolang ten tijde van de dividenduitkering het saldo van de dividendreserve financieringspreferente aandelen positief is en voorts onder de voorwaarden dat op de beschermingspreferente aandelen en de financieringspreferente aandelen geen verdere dividenduitkering zal geschieden en ten behoeve van de financieringspreferente aandelen geen (nadere) reservering zal geschieden.

84


J A A R V E R S L A G 2 0 04


08-04-2005

08:26

Pagina 85

Voorstel tot bestemming van het resultaat Het dividend op de cumulatief financieringspreferente aandelen bedraagt EUR 6,9 miljoen, waarvan EUR 5,4 miljoen nog te betalen in het jaar 2005. Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders zal worden voorgesteld een keuzedividend van EUR 0,50 per gewoon aandeel van nominaal EUR 1,– in contanten of in aandelen (2003: een keuzedividend van EUR 0,50). Indien de Algemene Vergadering van Aandeelhouders aan de winsten verliesrekening, de balans en het dividendvoorstel haar goedkeuring hecht, zal het dividend over het boekjaar 2004 op 25 mei 2005 betaalbaar worden gesteld.

Stichting Vopak De Stichting Vopak, gevestigd te Rotterdam, heeft ten doel: het zo goed mogelijk behartigen van de belangen van Koninklijke Vopak N.V. en van alle betrokkenen bij deze vennootschap en de met deze vennootschap verbonden ondernemingen teneinde onder meer de continuïteit en/of de identiteit en/of de zelfstandigheid van de vennootschap en die ondernemingen te waarborgen. Het stichtingsbestuur wordt thans gevormd door de heren: - W.E. de Vin, Voorzitter - J.D. Bax - J.H.M. Lindenbergh - R.E. Selman - A.P. Timmermans Gedurende het verslagjaar is het bestuur van de Stichting tweemaal bijeengeweest. Tijdens deze vergaderingen heeft het Bestuur zich uitgebreid laten informeren door de Voorzitter van de Raad van Bestuur omtrent de gang van zaken bij de onderneming. Per balansdatum waren geen cumulatief preferente aandelen Koninklijke Vopak N.V. uitgegeven. Een eventuele plaatsing van beschermingspreferente aandelen zal geschieden in geval Stichting Vopak haar optierecht uitoefent. De Algemene Vergadering heeft op 18 oktober 1999 besloten aan de Stichting Vopak het recht te verlenen tot het nemen van beschermingspreferente aandelen, tot ten hoogste een nominaal bedrag gelijk aan honderd procent van het als dan bij derden in de vorm van gewone en financieringspreferente aandelen geplaatste aandelenkapitaal, verminderd met één gewoon aandeel. Vopak en Stichting Vopak hebben hun onderlinge verhouding met betrekking tot het optierecht nader uitgewerkt in een optieovereenkomst de dato 1 november 1999, welke optieovereenkomst op 5 mei 2004 is gewijzigd, waarbij de oorspronkelijk aan Vopak verleende put-optie is komen te vervallen. Het bestuur van Stichting Vopak bepaalt of en wanneer er een noodzaak bestaat om beschermingspreferente aandelen aan haar uit te geven. Naar het oordeel van het bestuur van de Stichting Vopak en dat van de Raad van Bestuur van Koninklijke Vopak N.V. is voldaan aan de ten aanzien van de onafhankelijkheid van de bestuurders van deze Stichting gestelde eisen als bedoeld in Bijlage X bij het Fondsenreglement van Euronext N.V. te Amsterdam. Rotterdam, 3 maart 2005 Stichting Vopak


J A A R V E R S L A G 2 0 04

85


08-04-2005

08:26

Pagina 86

Stichting Administratiekantoor Financieringspreferente Aandelen Vopak (‘‘de Stichting’’) Per jaareinde 2004 houdt de Stichting ten titel van beheer 25.400.000 op naam luidende financieringspreferente aandelen van nominaal EUR 1,– in Koninklijke Vopak N.V., waar tegenover even zoveel certificaten op naam zijn uitgegeven. Op 22 december 2004 heeft de Algemene Vergadering van Aandeelhouders besloten tot kapitaalvermindering door intrekking zonder terugbetaling van 5.949.000 financieringspreferente aandelen, waarvan Koninklijke Vopak N.V. op 30 december 2004 de bij deze aandelen behorende certificaten heeft verworven van een tweetal certificaathouders. De kapitaalvermindering is in het eerste kwartaal 2005 geëffectueerd. Op 31 december 2004 zijn de Statuten van de Stichting en de Administratievoorwaarden voor de financieringspreferente aandelen gehouden door de Stichting zodanig gewijzigd dat de Stichting het aan de door haar gehouden financieringspreferente aandelen verbonden stemrecht zal uitoefenen op basis van de reële waarde van de kapitaalstorting op die aandelen ten opzichte van de waarde van de gewone aandelen in het kapitaal van Koninklijke Vopak N.V. per 31 december 2004. De Stichting zal derhalve op iedere duizend financieringspreferente aandelen tweehonderd twaalf stemmen uitbrengen. Voorts is per 31 december 2004 in de Statuten van de Stichting bepaald dat het bestuur van de Stichting bestaat uit drie bestuurders, te weten twee bestuurders A en één bestuurder B. De twee bestuurders A, de heren J.H. Ubas en H.J. Baeten zijn benoemd door de vergadering van certificaathouders. De heer G.J. Tammes is door het bestuur van de Stichting tot bestuurder B en voorzitter benoemd. Alle bestuurders voldoen aan de onafhankelijkheidscriteria zoals bepaald in artikel 6.6. van de Statuten van de Stichting. Indien certificaathouders daarom vragen, zal het bestuur van de Stichting hun stemvolmachten verlenen. Voorts zal het bestuur van de Stichting zich aan eventuele steminstructies van certificaathouders houden. Het verlenen van stemvolmachten en het aanvaarden van steminstructies zal zodanig geschieden dat het stemrecht steeds beperkt zal zijn tot voornoemde tweehonderd twaalf stemmen per duizend financieringspreferente aandelen. Stichting Administratiekantoor Financieringspreferente Aandelen Vopak

Personalia Raad van Bestuur Gegevens betreffende de heer C.J. van den Driest (voorzitter)

Gegevens betreffende de heer J.P.H. Broeders

Nationaliteit

: Nederlandse

Nationaliteit

: Nederlandse

Geboortejaar

: 1947

Geboortejaar

: 1964

Eerdere belangrijke functies

: President-Directeur Europe

Eerdere belangrijke functie

: President Vopak Azië

Container Terminals B.V.

Commissariaten

: geen

Voorzitter Raad van Bestuur

Bezit aandelen Vopak

: geen

Koninklijke Van Ommeren N.V.

Datum benoeming

: 1 juni 2004

Commissariaten

: Anthony Veder Group N.V., voorzitter

Gegevens betreffende de heer J.P. de Kreij

Darlin N.V., voorzitter

Nationaliteit

: Nederlandse

Dura Vermeer Groep N.V., voorzitter

Geboortejaar

: 1959

Goudse Verzekeringen B.V.


: Senior Partner

HES Beheer N.V.

PricewaterhouseCoopers N.V.

Broström AB

Managing Partner Transaction

1)


: 2.594

Datum benoeming

: 29 juni 2002

Services Commissariaten

: Cableship Contractors Holding N.V.


: 23.350 plus 20.000 geschreven

Datum benoeming

: 1 januari 2003

putopties

1)

De betreffende transacties zijn voor eigen rekening en risico door de betreffende bestuurders verricht

86


J A A R V E R S L A G 2 0 04

1)


08-04-2005

08:26

Pagina 87

Personalia Raad van Commissarissen

Gegevens betreffende de heer J.D. Bax (voorzitter)

Gegevens betreffende de heer R. den Dunnen (lid)

Leeftijd

: 69 jaar (26-3-1936)

Leeftijd

: 65 jaar (9-8-1939)

Nationaliteit

: Nederlandse

Nationaliteit

: Nederlandse


: President-Directeur IHC Caland N.V.

Eerdere belangrijke functies

: Secretaris-Generaal Ministerie

Nevenfuncties/Commissariaten : AON Groep Nederland B.V.

van VROM

Corio N.V., voorzitter

Havenwethouder Gemeente

Handelsveem Beheer B.V. IHC Caland N.V.

Rotterdam Nevenfuncties/Commissariaten : SHB Personeelsplanning B.V.

IHC Holland Holding, voorzitter

Stichting Beoordeling Integriteit

Koninklijke Frans Maas Groep N.V.

Bouwnijverheid, voorzitter

Mammoet Holdings N.V., voorzitter


Regieraad Bouw

Oranjewoud Beheer B.V., voorzitter


TBI Holdings B.V., voorzitter

Datum eerste benoeming

: 4 november 1999

Lopende termijn

: 2002 - 2006

: geen


: 6 november 2002

Lopende termijn

: 2002 – 2006

: geen

Gegevens betreffende de heer mr. J.M.Hessels (lid)

Voorzitter Selectie- en benoemingscommissie

Leeftijd

Lid Auditcommissie

Beroep/hoofdfunctie

: Ondernemer

Lid Bezoldigingscommissie

Nationaliteit

: Nederlandse


: Voorzitter Hoofddirectie

Gegevens betreffende de heer M. van der Vorm (vice-voorzitter) Leeftijd

: 46 jaar (20-8-1958)

Beroep/hoofdfunctie

: Voorzitter Raad van Bestuur

Nationaliteit

: Nederlandse

Koninklijke Vendex KBB N.V. te Amsterdam Nevenfuncties/Commissariaten : Euronext N.V., voorzitter

HAL Holding N.V.

N.V. Schiphol Groep Koninklijke Philips Electronics N.V.

Nevenfuncties/Commissariaten : Anthony Veder Group N.V.

Heineken N.V.

Koninklijke Boskalis Westminster N.V. Univar N.V.

: 62 jaar (21-12-1942)

Fortis N.V. Bezit aandelen Vopak

: geen


: geen


: 2 september 1999


: 3 november 2000

Lopende termijn

: 2003 – 2007 (treedt af per 28-4-2005)

Lopende termijn

: 2004 - 2008

Voorzitter Bezoldigingscommissie

Voorzitter Auditcommissie

Lid Selectie- en Benoemingscommissie

Gegevens betreffende de heer F.J.G.M. Cremers (lid)

Gegevens betreffende de heer R.M.F. van Loon (lid)

Leeftijd

: 53 jaar (7-2-1952)

Leeftijd

: 63 jaar (6-3-1942)


: Lid Raad van Bestuur en CFO

Nationaliteit

: Nederlandse


: Vice-President Shell Chemicals Ltd.

Nationaliteit

: Nederlandse

van VNU N.V.

Nevenfuncties/Commissariaten : Synbra Group BV

Nevenfuncties/Commissariaten : N.V. Nederlandse Spoorwegen

Koninklijke Boskalis

Rodamco Europa N.V.


Westminster N.V.

VNU B.V.


: geen

Commissie Openbare Biedingen AFM


: 23 april 2003

Fugro N.V. (voorgedragen)

Lopende termijn

: 2003 - 2007

: geen


: 1 oktober 2004

Lopende termijn

: 2004 - 2008

Lid Auditcommissie

Lid Auditcommissie


J A A R V E R S L A G 2 0 04

87


08-04-2005

08:26

Pagina 88

Lijst met belangrijkste leidinggevenden Chemie Europa, Midden-Oosten & Afrika

Azië

Divisiemanagement

Divisiemanagement

Kees van Seventer

Corporate Staff Monty Blom

Internal Audit

President (positie

Paul Govaart

President

Hugo Brink

Tax & Insurance

overgenomen per

Chris Badenhorst

Business Development

Michiel Gilsing

Control & Business

1-2-2005 van Bert Jaski)

Rob Dompeling

Singapore

Wim Samlal

Finance & Control

Eddy van Rhede van der Kloot

Finance & Control

Lee Marn Seng

Human Resources

Rien de Jong

Human Resources

C.G. Tan

China

Frank Erkelens

Benelux

Business Unit Business Units Colin Scott

Len Daly

Analysis Henk Mol

Compliance Michiel van Ravenstein

Human Resources

Dick Richelle

Communication &

Wim Rietveld

Information Services

Paul Runderkamp

Legal en

Investor Relations

Australië

Engeland

External Reporting &

Richard Smith

Finland

Participaties

Rob Kasteel

Binnenvaart

Javed Akbar

Engro Vopak, Pakistan

Paul Leurink

Shared Services

Eric Arnold

Shanghai, China

Dirk van Slooten

LNG project

Ronald Okker

Vegoil

Brian Davies

Lanshan, China

Niek Verbree

SHE & Asset

Chittavanich

Thai Tank Terminal,

Cees Vletter

Treasury

Chester Lee

Ningbo, China

Mark Noordhoek -Hegt

Management

Tawatchai Zuid-Afrika

Thailand

Participaties Antonio Cano

Terquimsa, Spanje

J.I. Lee

Ulsan, Korea

Klaus Günther

Dupeg, Duitsland

Hidehiro Moriwaki

Nippon Vopak, Japan

Ian Cochrane

Sabtank, Saoedi-Arabië

Bon de Jonge van Ellemeet

Xiamen, China

Jan Bert Schutrops

Kertih Terminals,


Maleisië

Divisiemanagement Ted van Dam Merrett President

Noord-Amerika

Hari Dattatreya

Sales & Marketing

Divisiemanagement

Ard Huisman

Finance & Control

Gene Sabatier

President

Rien de Jong

Human Resources

John J. Baker

Sales & Marketing

(per 1-1-2005)

Rolf Brouwer

Commercial

Rob Nijst

Nederland

Jeroen Wijtenburg

Operations &

Jim Dubose

Operations

Human Resources

Michael Chieco

Finance & Control

(tot aan 1-1-2005)

Michael Dilick

Industrial Services

Development

Latijns-Amerika

Business Units Juergen Franke

Duitsland

Divisiemanagement

Piet Hoogerwaard

Agenturen

Pieter Bakker

President

Igor Lepetukhin

Moskou representative

Bert Vermeer

Finance & Control

office Feiko Jager

Zweden

Business Units

Koos Schaberg

Zwitserland

Osvaldo Caparelli

Brazilië

Ignacio Gonzalez

Chili

Participaties

Martijn Notten

Colombia, Ecuador, Venezuela

Eelco Hoekstra

Vopak Horizon Fujairah, VAE

Casper Pieper

Mexico

Anne Bruggink

Pakterminal, Estland

Dick Oskam

Business Development

Jan Buiter

Cross-Ocean, Nederland

Participaties Kees Bergmans

88

Corporate Secretary


J A A R V E R S L A G 2 0 04

Serlipsa, Peru


08-04-2005

08:26

Pagina 89

Lijst van de belangrijkste groepsmaatschappijen en deelnemingen Europa, Midden-Oosten en Afrika

Groot-Brittannië

Thailand

Nederland

Vopak Logistic Services UK Ltd.

Thai Tank Terminal Ltd. (49%)

Vopak Nederland B.V.

Vopak Terminal Ipswich Ltd.

Vopak Terminal Vlissingen B.V.

Vopak Terminal London Limited. B.V.

Zuid-Korea

Vopak Terminal Amsterdam B.V.

Vopak Terminal Purfleet Ltd.

Vopak Terminals Korea Ltd. (49%)

Vopak Agencies Amsterdam B.V.

Vopak Terminal Teesside Ltd.

Vopak Agencies Rotterdam B.V.

Vopak Terminal Windmill Ltd.

Vopak Agencies Terneuzen B.V.

Noord-Amerika Verenigde Staten

Vopak Barging Europe B.V.

Rusland

Vopak Latin America LLC

Vopak Chemicals EMEA B.V.

Koninklijke Vopak NV, Moscow

Vopak North America Inc.

Vopak Chemicals Logistics Netherlands B.V.

representative office

Vopak Terminals North America Inc.

Vopak Logistic Services Dordrecht B.V.

Vopak Terminal Deer Park Inc.

Vopak Logistic Services OSV B.V.

Saoedi-Arabië

Vopak Terminal Galena Park Inc.

Vopak Logistics Management Netherlands B.V.

SABIC Terminal Services Company Ltd. (10%)

Vopak Terminal Savannah Inc.

Vopak Mineral Oil Barging B.V.

Vopak Terminal Westwego Inc.

Vopak Oil EMEA B.V.

Spanje

Vopak Terminal Wilmington Inc.

Vopak Shared Services B.V.

Terminals Quimicos SA (Terquimsa) (50%)

Vopak Logistic Services USA LLC

Vopak Terminal Botlek B.V.

Vopak Terminal Los Angeles Inc.

Vopak Terminal Botlek-Noord B.V.

Verenigde Arabische Emiraten

Vopak Terminal Chemiehaven B.V.

Vopak Horizon Fujairah Ltd. (30%)

Vopak Terminal Europoort B.V.

Vopak Terminal Long Beach Inc.

Canada

Vopak Terminal Laurenshaven B.V.

Zuid-Afrika

Vopak Terminal TTR B.V.

Vopak Terminal Durban (Pty) Ltd.

Vopak Terminals of Canada Inc.

Latijns-Amerika

Vopak Terminal Vlaardingen B.V. Vopak Vegoil Barging B.V.

Zweden

Brazilië

Vopak Vegoil Logistics B.V.

Vopak Logistics Nordic AB

Vopak Brasterminais Armazéns Gerais SA ~

Cross-Ocean B.V. (50%)

Uniao-Vopak Armazéns Gerais Limitada (50%)

Interstream Barging B.V. (50%)

Zwitserland

Maasvlakte Olie Terminal N.V. (16,67%)

Vopak (Schweiz) AG

Chili

MultiCore CV (25%)

Vopak Brag AG (75%)

Vopak Terminal San Antonio Limitada

België

Azië en Australië

Colombia

Vopak Agencies Antwerpen NV

Australië

Compania Colombiana de Terminales SA

Vopak Barging Belgium NV

Australian Petro Chemical Storage Pty Ltd.

Vopak Chemicals Logistics Belgium NV

(55%)

Ecuador

Vopak Logistics Management Antwerp NV

Vopak Terminals Australia Pty Ltd.

Sipressa Sociedad Nacional de Inversiones y

Vopak Tanker Chartering Belgium NV

Vopak Terminals Sydney Pty Ltd.

Servicios SA (50%)

Vopak Terminal ACS NV

Vopak Terminal Darwin Pty Ltd.

Duitsland

China

Vopak Logistic Management Germany GmbH

Vopak China Management Company Ltd.

Vopak Mineral Oil Barging Hamburg GmbH

Xiamen Paktank Company Ltd. (40%)

Peru

Vopak Terminal Hamburg GmbH

Vopak Logistics Asia Pte. Ltd., Shanghai

Vopak Serlipsa SA (49%)

Vopak Vegoil Barging Germany GmbH

representative office

DUPEG Tank Terminal (50%)

Vopak Terminals Shandong Lanshan (60%) *1

Venezuela

Interstream Barging GmbH (50%)

Vopak Terminals Ningbo Co. Ltd. (37,5%)

Compania Venezolana de Terminales SA

VOTG Tanktainer Lease GmbH (50%)

Vopak Shanghai Logistics Company Ltd. (50%)

VOTG Tanktainer GmbH (40%)

Vopak Nanjiang Petrochemicals Terminal

Nederlandse Antillen

Vopak Agency Germany GmbH

Tianjin Company Ltd. (50%)

Curaçao

Vopak Ethylene Terminal Tianjin Co. Ltd. (50%)

Cableship Contractors Holding NV (20%)

Mexico Vopak Terminals Mexico SA de CV

Estland Pakterminal Ltd. (50%)

Japan Nippon Vopak Co. Ltd. (39,77%)

Finland Vopak Chemicals Logistics Finland Oy

Maleisië Kertih Terminals Sdn. Bhd. (30%) *2

Frankrijk Vopak Agencies France Sarl

Pakistan

Vopak Logistic Management France SA

Engro Vopak Terminal Ltd. (50%)

*1

Vopak Terminal Penjuru Pte. Ltd. bezit 60%

*2

Vopak Terminal Penjuru Pte. Ltd. bezit 30%

*3

Vopak Holding Singapore Pte. Ltd. bezit

in Vopak Terminals Shandong Lanshan in Kertih Terminals Sdn. Bhd.

Singapore Vopak Holding Singapore Pte. Ltd. Vopak Terminals Singapore Pte. Ltd. (69,5%) *3

69,5% in Vopak Terminals Singapore

Vopak Terminal Penjuru Pte. Ltd. (83,33%)

Pte. Ltd.


J A A R V E R S L A G 2 0 04

89


08-04-2005

08:26

Pagina 90

Vijf jaar Vopak* In miljoenen EUR

2004

2003

2002

2001

2000

642

750

796

811

786

Verkorte winsten verliesrekening: Netto-omzet Overige bedrijfsopbrengsten

5

3

2

27

-

647

753

798

838

786

Bedrijfslasten

-444

- 488

- 541

- 554

- 507

Afschrijvingen

- 88

- 115

- 121

- 112

- 106

- 532

- 603

- 662

- 666

- 613

32

42

77

93

50

147

192

213

265

223

- 47

- 48

- 57

- 75

- 35

Totaal bedrijfsopbrengsten

Totaal bedrijfslasten Resultaat deelnemingen Bedrijfsresultaat Interest Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen

100

144

156

190

188

1

- 27

- 30

- 35

- 47

101

117

126

155

141

-12

- 12

- 15

-9

- 10

89

105

111

146

131

-7

-7

-7

-7

-7

82

98

104

139

124

3

7

6

6

–


891

995

1.107

1.219

1.266


325

333

414

476

446

5

5

6

6

7

1.224

1.340

1.533

1.707

1.719


335

408

466

594

572

Totaal van de kortlopende schulden

255

302

367

541

568

80

106

99

53

4

1.304

1.446

1.632

1.760

1.723


581

695

825

1,090

801


128

172

246

273

239

Groepsvermogen

595

579

561

397

683

Belastingen Geconsolideerd nettoresultaat Aandeel van derden in geconsolideerd nettoresultaat Nettoresultaat Dividend cumulatief financieringspreferente aandelen Nettoresultaat voor gewone aandeelhouders

Verkorte balans: Immateriële vaste activa

Latente belastingvorderingen Totaal van de vaste activa

Vlottende activa na aftrek van kortlopende schulden Totaal van de activa na aftrek van kortlopende schulden

*

2000 en 2001 zijn pro forma cijfers; hierop is geen accountantscontrole toegepast

90


J A A R V E R S L A G 2 0 04


08-04-2005

08:26

Pagina 91

Woordenlijst Agentuur

Vertegenwoordiging van een rederij in een haven

Blending

Mengen van verschillende productsoorten

Bunker

Brandstof voor schepen

Capital employed


CDI-T

Chemical Distribution Institute – Terminals. Een door een onafhankelijke internationale organisatie opgezet systeem van risicobeoordeling voor de opslag van vloeibare chemicaliën op onafhankelijke terminals.

Commodity chemicaliën

Chemische grondstoffen die voornamelijk in grote hoeveelheden worden verhandeld

Contractor

Onderaannemer

Corporate governance

De wijze waarop de onderneming wordt bestuurd en waarop toezicht op het bestuur wordt

COSO

Committee of Sponsoring organisations of the Treadway Commission. Een internationale

uitgeoefend organisatie die zich richt op het tot stand brengen van een model voor de kennis over en het managen van risico’s in een onderneming Doorzet

Hoeveelheid product die door een terminal in een periode wordt behandeld, berekening is (In + Uit)/2

Drumming

Herverpakking in vaten

EBIT

Earnings Before Interest and Tax (winst voor interest en belastingen)

EBITDA

Earnings Before Interest, Tax, Depreciation and Amortisation (winst voor interest, belastingen en afschrijvingen)

ERP

Entreprise Resource Planning; het met een standaardsoftwarepakket integraal ondersteunen van alle bedrijfsprocessen in een organisatie

Expeditie

Doen vervoeren van goederen

HR

Human resources (Personeelszaken)

Hub

Regionaal opslagen transportcentrum

Industrial terminal

Terminal waarvan de dienstverlening geïntegreerd is met een chemisch complex of olieraffinaderij

Kasstroom per aandeel

Nettoresultaat exclusief buitengewoon resultaat plus afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa gedeeld door het gewogen gemiddeld aantal uitstaande gewone aandelen

Lost Time Injury Rate (LTIR) LPG

Aantal ongevallen met verzuim per 1 miljoen gewerkte uren Liquified Petroleum Gas (mengsel van propaan en butaan), wordt gebruikt als brandstof voor auto’s, huishoudelijk gebruik en industrie en als grondstof voor de petrochemische industrie

Oleochemicals

Chemische halffabrikaten van plantaardige oorsprong

Outsourcing

Het uitbesteden van specifieke bedrijfsactiviteiten

Productentanker

Schip met meerdere tanks en gescheiden leidingen voor gelijktijdig vervoer van verschillende olieproducten en basischemicaliën

Safety Management Systeem

Systeem waarbij op een gestructureerde wijze de veiligheid op een terminal wordt gewaarborgd

Schone olieproducten

Kerosine, nafta, benzine, gasolie en dieselolie

Seveso Directives

EEG richtlijn die de richtlijnen vaststelt onder welke voorwaarden gevaarlijke goederen mogen worden opgeslagen

Shared Service-organisatie

Vopak-organisatie die ondersteunende diensten verleend aan de Nederlandse Vopak bedrijven

SHE

Safety, Health and Environment (Veiligheid, Gezondheid en Milieu)

Spotmarkt

Markt voor het afsluiten van kortlopende contracten

Stakeholders

Diverse doelgroepen die vanuit een specifiek belang bij de onderneming betrokken zijn zoals aandeelhouders, financiers, medewerkers en klanten

Supply chain

De logistieke keten van producent tot consument

Warehousing

Op- en overslag van verpakte goederen


J A A R V E R S L A G 2 0 04

91


08-04-2005

08:26

Colofon Eindredactie Afdeling Corporate Communication & Investor Relations, Koninklijke Vopak N.V.

Tekstadviezen Jonkergouw & van den Akker, Amsterdam

Fotografie Frank Dorren, Noordwijk Koninklijke Vopak N.V. en anderen

Art director Niek Wensing, Huis ter Heide

Drukwerk en Prepress Veenman drukkers, Rotterdam

Omslag en binnenwerk gedrukt op chloorvrij papier

92


J A A R V E R S L A G 2 0 04

Pagina 92


31-03-2005

09:43

Pagina 2

Kerngegevens Netto-omzet EUR 642,1 miljoen Nettoresultaat EUR 88,6 miljoen Nettoresultaat per gewoon aandeel EUR 1,37 Medewerkers 3.428 Tankterminals 72


31-03-2005

09:43

Pagina 1


Vopak Jaarverslag 2004

CO/205NL/A/04-2005

www.vopak.com

Koninklijke Vopak N.V. Jaarverslag 2004

Recommend Documents