Koninklijke Fabriek F.W. Braat N.V

Inventaris van het archief

Koninklijke Fabriek F.W. Braat N.V. (1844-1983)

archief 1844-1977

Cathelijne Hoorn Nederlands Architectuurinstituut 2003

INHOUD

Inleiding

2

Beschrijving van de Koninklijke Fabriek F.W. Braat N.V. te Delft (1844-1983) Herkomst en bijzonderheden van het archief 4

Bewerking en ordening

5

Geraadpleegde literatuur

5

Aanwijzingen voor gebruik

Inventaris

3

6 6

1. Fabriekspand en werknemers 8

2. Smeed- en gietwerk

9

3. Ramen, deuren en hekken 4. Verwarmingssystemen

13

17

5. Schoperen

6. Overige objecten vervaardigd door de firma Braat 21

7. Gebouwen 8. Overige stukken

Technieken

Namen

25

26

Architecten

26

Fotografen

26

24

20

2

Inleiding

INLEIDING

Beschrijving van de Koninklijke Fabriek F.W. Braat N.V. te Delft (1844-1983) Op 22-jarige leeftijd vestigde Frederik Willem Braat (1822-1889) zich als zelfstandig loodgieter en pompenmaker aan de Oude Langendijk te Delft. Hij deed dit nadat hij jaren in de leer was geweest bij verschillende loodgieters in Leiden, Voorburg en Utrecht. In 1868 was zijn bedrijf zo succesvol dat het kon verhuizen naar een groter pand aan de Phoenixstraat te Delft. Toen Frederik Willem stopte met werken in 1884 liet hij een lucratieve fabriek achter voor zijn twee zoons en schoonzoon. Deze tweede generatie Braat maakte van het bedrijf een vennootschap en verhuisde naar het terrein tussen de Hooikade en de Delftse spoorlijn. Rond 1930 werd door de derde generatie Braat een kantoorpand van de architect Jan de Bie Leuveling Tjeenk aan het bedrijventerrein toegevoegd. Het bedrijf kreeg vanaf 1970 te maken met grote financiële problemen. In 1972 werd de directie vervangen en kort daarna werd het bedrijf een B.V. In 1981 verhuisde het naar Rotterdam. Het bedrijf staakte alle activiteiten twee jaar later. Het bedrijf werd in 1994, na een faillissementslooptijd van elf jaar, uitgeschreven uit het handelsregister. Alle bedrijfspanden in Delft, behalve het kantoorgebouw aan de Hooikade, werden voor 1984 gesloopt. Het bedrijf is tijdens zijn bestaan het bekendst geworden door siersmeedwerk, kozijnen, verwarmingssystemen en schopeerwerk. Verschillende namen De verschillende namen waaronder het bedrijf bestond zijn: Zinkfabriek F.W. Braat (1844-1882); Koninklijke Zinkfabriek F.W. Braat (1882-1907); Naamlooze Vennootschap F.W. Braat’s Koninklijke Stoomfabriek van Werken in Zink en Andere Metalen (1907-1915); Naamlooze Vennootschap F.W. Braat’s Koninklijke Fabriek van Metaalwerken (1915-1929), Koninklijke Fabriek F.W. Braat N.V. (1929-1972) en Fabriek F.W. Braat B.V. (1972-1983). Samenwerking en afzetmarkt Hoewel de belangrijkste vestigingen van het bedrijf zich in Delft bevonden, was door fusies en overnames Braat N.V. ook buiten deze stad te vinden. In een jubileumpublicatie over het bedrijf 1 uit 1969 worden werkmaatschappijen in Schiedam en Oosterbeek genoemd. De firma oriënteerde zich ook op het buitenland, niet alleen voor samenwerking en vestiging, maar ook om een mogelijke afzetmarkt te vinden. Vooral uit Zuid-Afrika kwam, tot het uitbreken van de Boerenoorlog in 1899, een stroom opdrachten. Bij het wegvallen van deze opdrachtgevers vond het bedrijf een nieuwe afzetmarkt in Scandinavië. Tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) sloot Braat N.V. een verbond met het Engelse bedrijf The Crittall Manufacturing Company te Braintree en rond 1925 werden de afzetmogelijkheden in Nederlands-Indië onderzocht. De fabriek besloot een vaste vertegenwoordiging van ingenieurs naar Java te sturen. Smeed- en gietwerk Deelname aan de tentoonstelling van de Koninklijke Maatschappij tot Aanmoediging van den Tuinbouw te Rotterdam (1857) zorgde ervoor dat de vraag naar tuinbeelden van Braat aanzienlijk toenam. De levering van metalen sierobjecten nam een vlucht toen de architect A.L. van Gendt de firma in 1880 adviseerde zich toe te leggen op siersmeedwerk. De productie van objecten als haardschermen, radiatoromkledingen, kachels en trapleuningen werd de grootste bron van inkomsten. In een voorbeeldenboek dat de zinkfabriek in die periode 2 gebruikte, zijn de meest uiteenlopende ornamenten te zien. Vier jaar later voorzag het bedrijf onder andere het Centraal Station te Amsterdam en de Passage te Den Haag van zinken sierornamenten. Van 1888 tot 1928 was de beeldhouwer K. Cramer bij het bedrijf in dienst. In de prijzenoorlog die de branche vanaf 1908 uitvocht, moest de firma Braat het onderspit delven. Nog zeven jaar probeerden ze het hoofd boven water te houden, waarna de kunstsmederij werd gesloten. Kort na de Eerste Wereldoorlog hoopte het bedrijf opdrachten voor bronzen standbeelden in de wacht te slepen. Helaas was in Nederland te weinig geld beschikbaar voor dit soort objecten en de bronsgieterij moest in 1920 worden gesloten.

1. Braat 1969, p. 40-41 2. Album [1880]

2

Inleiding

Raam- en deurkozijnen Tot het brons- en metaalwerk dat de firma in 1908 voor het Vredespaleis te Den Haag verzorgde, behoorde siersmeedwerk, maar ook de raamkozijnen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog kwam de productie van raam- en deurkozijnen op gang. Deels werd dit veroorzaakt door de lage materiaalkosten tijdens de oorlog en deels door een goede samenwerking met het Engelse bedrijf Crittall, dat gespecialiseerd was in deze producten. Toen de architecten Brinkman en Van der Vlugt in 1928 de firma Braat vroegen om de ramen voor de door hen ontworpen Van Nelle fabriek te Rotterdam te vervaardigen, liet het bedrijf een speciale ramenwerkplaats bouwen. Aanvankelijk leverde de fabriek alleen ramen op maat. De invoer van standaardtypen in 1957 veranderde dat en de fabriek kreeg tijdens de naoorlogse wederopbouw orders voor de kozijnen en het hang- en sluitwerk van complete woonwijken. Verwarmingssystemen De vervaardiging van kachels was de eerste stap van de firma Braat op het gebied van de verwarmingssystemen. In 1915 legde de firma Braat zijn eerste wijkverwarming aan voor het Rijkskrankzinnigengesticht te Woensel. Nadat het bedrijf in 1925 ook wijkverwarming in Utrecht had aangelegd was de afdeling Centrale Verwarming een feit. Rond die tijd kwam ook de levering van radiatoren op gang. Enkele van de afnemers waren het postkantoor te Rotterdam en het Jachtslot St. Hubertus te Hoenderloo. Tussen 1920 en 1934 produceerde het bedrijf oliebranders en vanaf 1929 plaatste het ook oliestookinstallaties. De laatste vernieuwing op het gebied van verwarmingssystemen dat het bedrijf succesvol kon toepassen was plafondverwarming. Deze door de Noor G. Frenger ontwikkelde verwarming werd bijvoorbeeld toegepast bij de Rijksverzekeringsbank te Amsterdam. Schoperen In 1913 presenteerde de Zwitser M.U. Schoop een nieuwe metaalbehandeling die roestvorming tegen gaat. Met een spuitpistool met daarin vloeibaar metaal, meestal zink en aluminium, bracht hij een laagje aan op onbehandeld of gezandstraald metaal. Deze methode ging ‘schoperen’ heten en de firma Braat vroeg in 1923 onmiddellijk een licentie aan voor de toepassing van het schoperen. De eerste opdracht dat jaar was de behandeling van de elektriciteitsmasten van de spoorlijn Rotterdam. Een paar jaar later was de toepassing van het procédé in hoge mate geprofessionaliseerd. De architect M. Brinkman had de zinkwerkerij omgebouwd tot een speciale schopeerwerkplaats waar met 26 spuitpistolen werd gewerkt. Daarmee was de schopeerwerkplaats op dat moment de grootste ter wereld. In 1964 werd een pand ingericht, uitsluitend bestemd voor de ‘thermische verzinkerij’, zoals het procédé binnen het bedrijf tegen die tijd werd genoemd. Uiteenlopende orders Naast dit alles heeft de firma Braat allerlei producten geleverd die verband hielden met speciale opdrachten. Voor schepen zijn uiteenlopende orders uitgevoerd zoals scheepsluchtkappen en patrijspoorten. Maar ook loden kisten bestemd voor zeebegrafenissen werden geleverd. Ook werden regelmatig bestellingen geplaatst voor hekken. Vlak na de eeuwwisseling waren het vooral de banken die Amerikaanse schuifhekken bestelden. Braat leverde rond 1916 de hekken voor het Scheepvaarthuis te Amsterdam. In datzelfde jaar gaf de Nederlandse Spoorwegen de opdracht om voedingwatervoorwarmers voor hun locomotieven te vervaardigen. Rond die tijd kwamen ook bestellingen binnen voor munitiewagens en zoeklichten. Waar het de fabriek in de Eerste Wereldoorlog naar omstandigheden prima was vergaan, was de Tweede Wereldoorlog (1940-1945) een periode van moeizame productie. Van de in die tijd vervaardigde noodkachels en sleden is in dit archief dan ook niets terug te vinden. Herkomst en bijzonderheden van het archief Compleetheid van het bedrijfsarchief van de Koninklijke Fabriek F.W. Braat N.V is al tijdens het bestaan van de fabriek een probleem. In 1945 klaagt men dat er delen van het archief zoek zijn. 3 Dit zou vooral komen door de verhuizingen van het bedrijf. Het archief is in 1977 door het bedrijf gedeeltelijk geschonken aan het Nederlands Documentatiecentrum van de Bouwkunst.

3. Braat 1945, p. 12

3

Inleiding

Deze instelling die met haar collectie in 1992 opging in het Nederlands Architectuurinstituut te Rotterdam heeft het archief benoemd als ‘restant archief Braat’. De rest van het archief laat zich maar gedeeltelijk vinden. Het Gemeentearchief te Delft lijkt een klein gedeelte in haar bezit te hebben. Het is in 2001 door een oud-medewerker aan die instelling geschonken. Verder beschikte de Technische Universiteit Delft over een gedeelte van de collectie glasnegatieven 4 waar in het Braat-archief van het NAi naar verwezen wordt. Deze verzameling glasnegatieven zal begin 2004 als bruikleen worden toegevoegd aan de collectie van het NAi. Opmerkelijk binnen dit archief is de fotoreportage van Hans Sibbelee (1915-2003). Sibbelee was van 1940 tot 1987 werkzaam als fotograaf. Reportage-, architectuur en sculptuurfotografie maken een belangrijk deel uit van zijn oeuvre. Op de fotoreportage die hij in opdracht van de firma Braat maakte, zijn vooral de fabriekswerkzaamheden te zien. De foto’s van de Hongaarse fotograaf en cameraman Andor von Barsy (1900-1965) zijn ook het vermelden waard. Von Barsy verwierf bekendheid met zijn camerawerk voor verschillende Nederlandse films en documentaires, maar aan de foto’s in dit archief is te zien dat hij ook een goed oog had voor stilstaande beelden.

Bewerking en ordening Het archief was aanvankelijk nauwelijks bewerkt en geordend. De documentatie en het fotografisch materiaal waren grotendeels van elkaar gescheiden en in omslagen verpakt zonder een bepaald ordeningsprincipe. Metaal, pergamijn en lijmresten zijn waar mogelijk verwijderd. Van identieke fotoafdrukken zijn meestal niet meer dan twee exemplaren in een omslag te vinden, van documentatie alleen het stuk dat in de beste staat verkeerd. De overige dubbele archiefstukken zijn in een aparte omslag met aanvraagcode d58 ondergebracht. Aan het beheersdossier is een lijst toegevoegd waarin deze dubbelen worden beschreven en de aantallen worden genoemd. Aangezien stukken in de meeste gevallen ongedateerd zijn, is een ordening op onderwerp toegepast. Daarbij is in de eerste plaats uitgegaan van producten en diensten die de firma Braat leverde. De datum waarop deze werden geïntroduceerd is bepalend geweest voor de volgorde waarop de stukken in de inventaris aan bod komen. Aan de stukken over producten en diensten gaan de meer algemene archivalia vooraf betreffende de fabriek en haar werknemers. Van de foto’s van gebouwen is een groep gemaakt omdat meestal niet duidelijk is wat de firma leverde voor deze panden en ze op basis hiervan niet konden worden ondergebracht bij andere groepen. Bovendien zullen de foto’s van de gebouwen vaker onafhankelijk van het andere materiaal geraadpleegd worden voor studiedoeleinden die niet met de firma Braat te maken hebben. Alle foto’s die niet in een album zitten en ‘los’ bewaard worden hebben een eigen aanvraagnummer gekregen. Dit betekent overigens niet dat alle foto’s per stuk zijn beschreven. Alleen de foto’s waarvan aanvullende informatie op de algemene toelichting kon worden gegeven, kregen een toelichting per aanvraagnummer. Fotoalbums zijn als groep beschreven, omdat de foto’s in dit geval bij elkaar bewaard worden, om de betekenis van hun samenhang niet verloren te laten gaan. De letters voor de aanvraagnummers hebben de volgende betekenis: ph: f: d: g:

foto’s en dia’s een groep foto’s, binnen dit archief zijn dat fotoalbums documentatie geschreven stukken

Omdat voor foto’s en dia’s dezelfde letters worden gebruikt, wordt in de linkerkolom aangegeven welke van de twee fotografische materialen bedoeld wordt. Het archief bevat geen fotografisch materiaal in kleur, dus deze distinctie is achterwege gelaten. Het type documentatie

4. Zie inventarisnummer d57 van dit archief

4

Inleiding

wordt in de toelichting verduidelijkt. Wanneer het publicaties betreft wordt daar uitsluitend een titelbeschrijving gegeven. Voor de benoeming van de procédés is een speciale tabel aan de inventaris toegevoegd. Wanneer een foto hierin niet met aanvraagnummer gespecificeerd wordt betreft het een ontwikkelgelatinezilverdruk op papieren drager. Namen van architecten, gebouwen, plaatsen en individuele fotografen zijn in de toelichting opgenomen mits bekend. Lijsten van de architecten en fotografen die in dit archief voorkomen besluiten dit archief. Binnen het archief zijn verschillende verpakkingsmaterialen gebruikt. Geprobeerd is om de verpakking van ieder archiefstuk zoveel mogelijk af te stemmen op de materiële staat van het stuk en de mate waarin het geraadpleegd zal worden. De gebruiker van het archief kan in de tekst onder het kopje ‘verpakking’ lezen hoe hij de stukken zal aantreffen.

Geraadpleegde literatuur Album [1880] Album van de zink-fabriek van F.W. Braat te Delft, Arnhem [1880] Braat 1945 Braat, G.J., Honderd jaren F.W. Braat. Koninklijke Fabriek F.W. Braat 1844-1944, Delft 1945 Braat 1969 Braat M.C., “Honderd vijfentwintig jaar Koninklijke Fabriek F.W. Braat N.V.” in: Het raam. Koninklijke Fabriek F.W. Braat 16 (1969)

Aanwijzingen voor gebruik Dit archief bevat boeken, tijdschriften, brochures en fotografisch materiaal. U kunt deze archiefstukken raadplegen met behulp van de aanvraagnummers, die u in de inventaris steeds bij de beschrijvingen aantreft. Vermeld deze aanvraagnummers en de code BRAA op de witte aanvraagbriefjes die u op de balie van de studiezaal van het NAi aantreft. Al het fotografische beeldmateriaal is per stuk genummerd. Fotoalbums vormen hierop een uitzondering, deze zijn per album genummerd. Voor de meeste documenten uit dit archief bestaat de mogelijkheid van fotografische reproductie. U kunt bij de balie van de studiezaal om een fotobestelformulier en een overzicht van de tarieven gebruiksrecht vragen.

5

Aanvragen als: BRAA + aanvr.nr.

INVENTARIS

1.

1927

Fabriekspand en werknemers Transport van verwarmingsketels met paard en wagen Documenten foto’s:

Aanvraagnummers ph1-3

Toelichting algemeen:

5 juli 1927

Verpakking Omslag

[1959]

Reportage van metaalbewerkers en de machines en materialen waarmee zij werken Documenten foto’s: Toelichting algemeen: foto’s:


Gemaakt door de fotograaf Hans Sibbelee ph4 Werknemer schopeert een metalen profiel. ph5 Werknemer maakt tekeningen in een ruimte van het kantoorpand van de firma Braat aan de Hooikade te Delft. (Architect: J. Bie Leuveling Tjeenk) ph6 Kantoorpand aan de Hooikade te Delft. (Architect: J. Bie Leuveling Tjeenk)

Verpakking Per stuk

6


1903, 1956, 1959, z.j.

Personeel van de firma Braat Documenten foto’s: documentatie: Toelichting algemeen: foto’s:

documentatie:

Aanvraagnummers ph32-38, ph398 d1

Personeelsactiviteiten en werknemers op hun werkplek ph32-33 Serviceauto met reparateur voor spoedeisende problemen met centrale verwarming ph34-35 Metaalbewerkers ph36, ph398 Sport-Vereeniging Braat die van 1926 tot 1936 bestond ph37 Jubilarissenbord (Fotograaf : A. Frequin) ph38 Feestelijk onthaal van F.W. Braat jr. bij zijn thuiskomst uit Zuid-Afrika op 6 december 1903 Wegwijzer voor de werknemers van d1 de Koninklijke Fabriek F.W. Braat N.V. Delft, Delft 1956

Verpakking ph32-35 ph36 ph37 ph38 ph398 d1 z.j.

Omslag Omslag Omslag Per stuk Omslag Omslag

Bedrijfspanden van de firma Braat Documenten foto’s: documentatie: Toelichting algemeen: foto’s:

documentatie:

Aanvraagnummers ph39-52 d2

Luchtfoto’s van het bedrijventerrein van de firma Braat en interieurfoto’s van het kantoorpand ph39-40 Bedrijventerrein tussen het spoor de Engelsestraat en de Hooikade te Delft ph41-43 Fabriekspanden tussen het spoor de Engelsestraat en de Hooikade te Delft ph44-51 Kantoorpand van de firma Braat (Architect: J. Bie Leuveling Tjeenk) ph52 Bijkantoor te Den Haag d2 Kaart met plattegronden van het fabrieksterrein

Verpakking ph39-40 ph41-43 ph44 ph45-52 d2

Omslag Per stuk Per stuk Per stuk Omslag

7


2.

z.j.

Smeed- en gietwerk Smeedwerk en gegoten beelden Documenten foto’s: documentatie: Toelichting algemeen: foto’s:

documentatie:

Aanvraagnummers ph53-73 ph399-400 d3-12 Smeedwerk voor in het interieur en verschillende soorten gegoten beelden ph53 Fonteinbeeld van jongen met zwaan ph54-55 Ruiterstandbeeld van stadhouder Willem III voor de stad Breda. Het beeld werd in 1917 geplaatst ph56 Beeld of gebruiksvoorwerp in de vorm van een geornamenteerde vogel ph57-59 Rosetten ph60 Kachel van de firma Jan Jaarsma te Den Haag ph61-63 Vuurkorven ph64-65 Kandelaars ph66-69 Divers smeedwerk ph70-73, Radiatorombouwen ph399 ph400 Trap met siersmeedwerk d3-12 Lichtdrukken van haardschermen

Verpakking ph53 ph54-55 ph56 ph57-59 ph60-73 d3-12 ph399-400

Per stuk Per stuk Per stuk Enveloppe Per stuk Enveloppe Per stuk

8


3.

Ramen, deuren en hekken

1917, 1922, 1937, 1959, z.j.

Ramen, hekken en deuren voor diverse gebouwen

Documenten foto’s: documentatie: Toelichting algemeen: foto’s:

documentatie :

Aanvraagnummers ph74-113, ph401-413 d13-30 Ramen, deuren en hekken (Ook ongemonteerd) ph74-76 Hang- en sluitwerk (Fotograaf: J. Vaessen) ph80 Raam van de Noorderkerk te Haarlem (Fotograaf: A. von Barsy) ph81-82 Ramen voor de Van Nelle fabriek te Rotterdam (Fotograaf: A. von Barsy) (Architecten: Brinkman en Van der Vlugt) ph93 Glasroeden ph94-95 Project in aanbouw waarbij gebruik wordt gemaakt van stalen ramen ph96-97, Ramen in volkswoning te Lisse ph401-404 ph405 Gymlokaal van een school te Leeuwarden ph409-412 Luiken met jaloezieën uit 1922 ph103 Marinewerf Willemstad ph105-106 Hekwerk Banque de Sud et de Paris ph107-109 Stalen deuren ph413 Stalen deur voor de Associatie Cassa Safe Deposit te Amsterdam (Architect: C.P. Posthumus Meyes) ph112-113 Deuren in het interieur waarbij gebruik gemaakt is van combinaties van staal en glas d13 Presentatiemap met productieprogramma stalen ramen en deuren, 1959 d14 Presentatiemap met productieprogramma metalen ramen, 1917 d15-17 Brochures over aanbod en behandeling van metalen ramen en deuren d18-24 Brochures over aanbod van metalen ramen bestemd voor het buitenland d25 Getypt verslag van voor- en nadelen van de verschillende glasroeden d26-29 Divers losbladig drukwerk over metalen ramen d30 J.J. van Loghem, “Schuifruit achter deflector, een middel tot natuurlijke ventilatie”, z.p. 1937. Overdruk uit Nederlands tijdschrift voor geneeskunde 31(1937)

9


Verpakking ph74-76 ph77-79 ph80-82 ph83-97 ph98-109 ph110-111 ph112-113 ph401-404 ph405-408 ph409-412 ph413 d13 d14 d15-17 d18-24 d25 d26-29 d30

[1922]

Omslag Omslag Per stuk Enveloppe Omslag Omslag Per stuk Omslag Omslag Omslag Omslag Omslag Omslag Omslag Drie omslagen Omslag Omslag Omslag

Beursstand van de firma Crittall Documenten foto’s: Toelichting algemeen: foto’s:


Het bedrijf werkte samen met de firma Braat ph414-418 Stands met verschillende typen ramen en deuren

Verpakking Vijf omslagen

10


1930, z.j.

Glazen lichtkappen en daklichten Documenten foto’s: documentatie: Toelichting algemeen: foto’s:

documentatie:

Aanvraagnummers ph114-125 d31

Daklichten en lichtkappen in Nederland en Scandinavië ph114-116 Daklichten van de N.V. Nederlandsche Ford Automobielfabriek te Rotterdam ph117 Daklicht van J. van Rijn Cultuurmaatschappij en handelsvereeniging te ’s Gravenzande (Fotograaf: A. Frequin) ph118 Tennishal te Stockholm ph119 Koninklijke Talens B.V. te Apeldoorn ph120 Daklicht van het bedrijf Paal Kahrs te Bergen, Noorwegen ph121 Daklicht van het bedrijf Steen & [Strom] te Oslo (Architect: O. Sverre) ph122 Daklicht van restaurant te Oslo (Architect: C. Berner) ph123 Daklicht van kunstenares [Hees], 1930 Dakglasroeden, Delft z.j. d31

Verpakking ph114-125 d31

Omslag Omslag

11


z.j.

Scheepsramen Documenten foto’s: Toelichting algemeen: foto’s:

Aanvraagnummers ph126-147, ph419-432

Gemonteerde en ongemonteerde scheepsramen ph126-128 Bronzen ramen van het stoomschip Costa Rica van de Koninklijke Nederlandse Stoomboot Maatschappij ph129-130 Muzieksalon van de Holland-Afrika Lijn van de Koninklijke Nederlandse Stoomboot Maatschappij ph131-132 Eetsalon van een schip van de Koninklijke Nederlandse Stoomboot Maatschappij ph133 Rooksalon van een schip van de Koninklijke Nederlandse Stoomboot Maatschappij ph419-428 Diverse ruimten in een schip van de Koninklijke Nederlandse Stoomboot Maatschappij ph429-432 Hut en kapsalon van het motorschip Tjitjalengha gebouwd in 1939 ph135-139 Ongemonteerde scheepsramen ph140-141 Bronzen scheepsramen voor het schip de Baloeran of de Dempo van de Koninklijke Nederlandse Stoomboot Maatschappij

Verpakking ph126-128 ph129-134 ph419-432 ph135-138 ph139-143 ph144-145 ph146-147

Enveloppe Per stuk Per stuk Enveloppe Omslag Enveloppe Omslag

12


4.

Verwarmingssystemen

z.j.

Wijkverwarming Documenten foto’s: fotoalbums: Toelichting algemeen: foto’s:

fotoalbums:

Aanvraagnummers ph148-155, ph433-438 f1-2

Terreinleidingen voor wijkverwarming ph148-155, Terreinleidingen voor wijkverwarming ph 433-437 in Utrecht ph438 Terreinleidingen voor verwarming van het Rijkskrankzinnigengesticht te Woensel (Architect: R.B. Vrijman) f1-2 Terreinleidingen, stoomverdelers en ketels voor de wijkverwarming voor het P.E.G.U.S. Warmtebedrijf te Utrecht

Verpakking ph148-155 ph433-438 f1-2

1922, 1934, 1936, z.j.

Omslag Omslag Twee omslagen

Aanleg van verwarmingsystemen Documenten foto’s: documentatie: Toelichting algemeen: foto’s:

documentatie:

Aanvraagnummers ph156-170 d32-d33 Verschillende stadia van installatie en lijsten van uitgevoerde installaties. ph156-164 Installatie van ketels te Beiersdorf in 1934 ph163-170 Installatie van verwarming in Sint Jacobskerk te Den Haag, 1936 d32 Koninklijke Fabriek F.W. Braat. Afdeeling: Centrale Verwarming, Lijst van de voornaamste door ons uitgevoerde werken, Delft 1922. Koninklijke Fabriek F.W. Braat, Lijst d33 van uitgevoerde of zich in uitvoering bevindende waterkachel-installaties, Delft z.j.

Verpakking ph156-170 d32-33

Omslag Omslag

13


z.j.

Stoomverdelers en leidingen van verwarmingsinstallaties Documenten foto’s: Toelichting algemeen: foto’s:


Onderdelen van verwarmingsinstallaties in ketelhuizen ph171-173 Stoomverdelers en leidingen van verwarmingssystemen in het Marine Hospitaal te Den Helder, 1934 ph174-175 Ketelruimte van A.M.V.J. te Amsterdam en de bouwtekening daarvoor ph176-184, Stoomverdelers en leidingen van ph439-441 verwarmingssystemen van diverse gebouwen ph442 Stoomverdelers en leidingen van wijkverwarmingssystemen te Utrecht

Verpakking ph171-179 ph180-184 ph439-442

Enveloppe Omslag Omslag

14


1929, 1934, 1937, z.j.

Ketels en branders van verwarmingsinstallaties Documenten foto’s: Toelichting algemeen: foto’s:


De ketels maken gebruik van verschillende brandstoffen ph185, Oliebranders ph443-444 ph186 Showroomopstelling van oliestookinrichting te Groningen ph187-190 Oliestookinrichtingen ph191-193, Oliestookinrichting te Aerdenhout ph445-446 ph194-195 Hydrophoorketels voor het Havenziekenhuis te Rotterdam, 1937 ph196, Ketelhuis van Vroom en Dreesmann ph447-449 te Haarlem ph197 Ketelhuis van het Marine Hospitaal te Den Helder, 1934 ph198 Ketelhuis van het Rijkskrankzinnigengesticht te Woensel (Architect: R.B. Vrijman) ph199 Ketelhuis van Hotel Atlanta te Rotterdam ph200 Ketelhuis van Koninklijke Talens te Apeldoorn ph201 Compactketel voor het ziekenhuis in Apeldoorn ph202 Ketelhuis van het Deventer Dagblad te Deventer ph203-204 Compactketel voor Feijenoord te Rotterdam, 1929

Verpakking ph185-193 ph443-444 ph194-196 ph445-446 ph197 ph198-204 ph205-217 ph218-222 ph223 ph447-449 ph450-451

Omslag Omslag Omslag Omslag Omslag Omslag Enveloppe Omslag Omslag Omslag Omslag

15


1931, z.j.

Diverse toepassingen van verwarming Documenten foto’s: documentatie: fotoalbums: Toelichting algemeen: foto’s:

fotoalbums: documentatie:

Aanvraagnummers ph224-233 d34-38 f3

Radiatoren, plafondverwarming en warmtecentrale in Spangen. ph224-225 Warmtecentrale van washuis bij volkswoningen in Spangen te Rotterdam ph226-228 Radiatoren ph229 Toepassing van radiatoren bij de Rijksverzekeringsbank te Amsterdam ph229-231 Aanleg van plafondverwarming bij de Rijksverzekeringsbank te Amsterdam ph232-233 Aanleg van verwarming in het plafond van een gebouw van verzekeringsmaatschappij De Nederlanden van 1845 f3 Diverse verwarmingsinstallaties Brochure: Centrale verwarming van d34-35 woonhuizen met de omslagtitels: Centrale verwarming van woonhuizen en Zomer... zoodra gij over den drempel stapt. Brochure: Waarom centrale d36 verwarming? Brochure: Chauffage Moderne. d37 Chauffage par l’eau chaude a basse pression a circulation accélérée Henry Hamelle d38 Koninklijke Fabriek F.W. Braat N.V., Hoe koud het was, en ........ hoe warm!, Delft 1931

Verpakking ph224-225 ph226-229 ph230-231 ph232-233 f3 d34-35 d36-38

Per stuk Omslag Omslag Omslag Omslag Omslag Twee omslagen

16


Antivriesmiddel voor de centrale verwarming

z.j.

Documenten documentatie: Toelichting algemeen: documentatie:

Aanvraagnummers d39-40

Antivriesmiddel MIN-TIEN d39 Folder over MIN-TIEN d40 Mailing over MIN-TIEN

Verpakking d39-40

5.

Omslag

Schoperen

1926, 1937, z.j.

Metaalbewerkers schoperen diverse objecten Documenten foto’s: Toelichting algemeen: foto’s:


Toepassing en voorbereiding van de roestwerende behandeling. ph234-235 Metaalbewerker zandstraalt het metaal ter voorbereiding ph236-237 Schopeerpistool ph238-239 Behandeling van metalen ramen ph240-242 Behandeling van propellers ph243 Schopeerwerkplaats ph244-246 Metaalbewerkers schoperen. Vermoedelijk Zwitserland rond 1926. ph247-248 Proeven met of voorlichting over schoperen ph249

ph251-253

Behandeling van het standbeeld van Rembrandt van Louis Royer Behandeling motorbootje in de jachtwerf van de Kaag, 1937 Behandeling van scheepsonderdelen

ph234-240 ph241-242 ph243-246 ph247 ph248-249 ph250 ph251 ph252-253

Per stuk Omslag Per stuk Omslag Per stuk Omslag Omslag Per stuk

ph250

Verpakking

17


1923, 1926, 1928, z.j.

Geschopeerde objecten Documenten foto’s: fotoalbums: documentatie: Toelichting algemeen: foto’s:

fotoalbums:

documentatie:

Aanvraagnummers ph255-266 f4-8 d41-43

Objecten waarop roestwerende behandeling is toegepast ph255 Twee schoorsteenroosters die op verschillende manieren zijn geschopeerd, 1928 ph256 Handveegwagens van de Haagse reinigingsdienst ph257-258 Koelbuizen ph259 Warmwaterreservoirs en verwarmingsspiralen ph260-261 Melkvervoertanks, 1923 ph262 Radiatorbeschermer ph263 Trog en verwarmingsbuis ph264-265 Auto’s met behandelde carrosserieën ph266 Mijnen voor de Koninklijke Nederlandse Marine, 1928 f4-8 Geschopeerde objecten en metaalbewerkers die de roestwerende behandeling toepassen d41 Ansichtkaart met verzinking van de sluisdeur van Duinkerk d42 F.W. Braat’s Koninklijke Fabriek van Metaalwerken N.V., Het metaalspuitprocédé “Schoop” in theorie en toepassing, Delft 1926 N. Meurer, De tegenwoordige stand d43 van het metaalspuitprocédé SchoopMeurer en het nieuwe emailspuitprocédé Meurer, Den Haag 1923

Verpakking ph255-265 ph266 f4-8 d41-43

Enveloppe Omslag Vijf omslagen Drie omslagen

18


1926, z.j.

Geschopeerde installaties in de openbare ruimte Documenten foto’s: Toelichting algemeen:

foto’s:


Masten, sluisonderdelen, transformatorstations en dergelijke waarop roestwerende behandeling is toegepast ph267 Gashouder 1926. Vermoedelijk Zwitserland. ph268 Sluishijstorens van de sluis bij het uitwateringskanaal Oostoever ph269 Masten ph270-272 Hoogspanningsmast Arnhem ph273 Spaninrichting voor rijdraad ph274 Radiozendmast te Zürich ph275-276 Onderdelen van masten ph277-282, Openluchttransformatorstation te Lent ph452-454 ph283 Openluchttransformatorstation

Verpakking ph267-269 ph270-283 ph452-454

Omslag Enveloppe Drie omslagen

19


6.

Overige objecten vervaardigd door de firma Braat

1916, 1918, 1926, 1946, z.j.

Diverse producten vervaardigd door de firma Braat

Documenten foto’s: fotoalbums: documentatie: Toelichting algemeen: foto’s:

fotoalbums:

documentatie:

Aanvraagnummers ph286-301 f9 d44-52 Producten die niet onder de voorgaande categorieën vallen en albums of foto’s met verschillende producten ph286 Schoorsteenkap 1939 ph287-294 Brandblusinstallatie Nieuwe Kerk te Amsterdam (Fotograaf: J. Zietsma) ph296 Scheepsluchtkap ph297 Doodskist ph298 Met brons ingelegd tegeltableau (Fotograaf: J. van Dijk) ph299 Zoeklicht [1916] ph300 Instrumentenkast voor het Sint Joseph-Ziekenhuis te Heerlen ph301 Presentatie van diverse producten in de etalage van Vroom en Dreesmann Delft 1946 f9 Interieurs waarin verschillende producten van de firma Braat geïnstalleerd zijn d44 Enveloppe bedrukt met informatie over schoperen d45-48 Brochures in het Nederlands en Duits over voedingwatervoorwarmers voor locomotieven [1918] d49 Prijslijst voor scheepsluchtkappen d50 Brochure over luchtkappen en ventilatiedakramen d51 Brochure over doodskisten d52 Vereeniging Nederlandsch Fabrikaat, Winkelinrichting, Den Haag 1926

Verpakking ph286-301 f9 d44 d45-48 d49-51 d52

Vijftien omslagen In enveloppe in omslag Omslag Omslag Omslag Omslag

20


7.

z.j.

Gebouwen Gebouwen met door de firma Braat geïnstalleerde of bewerkte onderdelen Documenten foto’s: dia’s: documentatie: Toelichting algemeen: foto’s:

Aanvraagnummers ph302-357, ph455-468 ph469 d53

Van een groot deel van deze afdrukken bevinden de glasnegatieven zich bij de Technische Universiteit Delft ph302 Huis in Heerde (Fotograaf: J. Koster) ph303-306 Boerderij “De Hoop” te Abcoude, 1939 ph307 Woningbouw “De Wijzer” te Rotterdam ph308 Technische Hogeschool aan de Julianalaan te Delft ph309 Station Naarden-Bussum ph310 Koninklijke Talens te Apeldoorn ph311 Huis Danck (Fotograaf: C.G. Weers) ph312-319 Port Natal, Nederlandsch Hervormde Stichtingen voor Zenuw- en Geesteszieken te Assen ph320 Jaarbeursgebouw te Utrecht (Architect: J. de Bie Leuveling Tjeenk) ph321 Gemeentelijk Energiebedrijf te Den Haag (Fotograaf: A. Frequin) ph322-323 Hoofdgebouw der Nederlandse Spoorwegen te Utrecht (Architect: G.W. van Heukelom) ph324 Achterzijde Paleis op de Dam te Amsterdam ph325 Landhuis Vevey in Zwitserland (Architect: C. Brandes) ph326 Keuringsdienst van Waren te Zutphen (Architecten: Bureau Schaap) ph327 Hoogovenbedrijf te Velzen ph328 Zwembad en warmtecentrale te Groningen (Architect: M.G. Eelkema) ph329 Woonhuis “De Stroovogel” te Wageningen (Architect: F.A. Eschauzier) ph330 Graanhuis te Rotterdam ph331 Hoofdpostkantoor aan de Coolsingel te Rotterdam (Architecten: H. Teeuwisse en G. Bremer) ph332 Hoofdpostkantoor aan de Coolsingel te Rotterdam (Architecten: H. Teeuwisse en G. Bremer) (Fotograaf A. von Barsy)

21


ph333 ph334 ph335 ph336

ph337 ph338-ph341 ph342-344 ph345 ph346

ph347 ph348 ph349 ph350 ph353 ph354 ph355 ph356

ph357 ph455 ph456 ph457 ph458 ph459 ph460

ph461 ph462 ph463 ph464

Schouwburg te Heerlen (Architecten: J. Pauw en J.M. van Hardeveld) Landhuis “De Koers” (Architect: J.P. Fokker) Lunchroom in de Hoogstraat te Rotterdam Loods Celebes te Amsterdam (Architecten: J.G van Gendt en A.D.N. van Gendt) Industriële Club te Amsterdam (Architect: F. Kuypers) Centraal Boekenhuis te Amsterdam (Architect: B.J. Ouëndag) Hoofdkantoor Unilever te Rotterdam (Architect: H.F. Mertens) Raadhuis te Enschede (Architect: G. Friedhoff) Centraal Magazijn voor Telegraaf- en Telefoonmaterieel te Den Haag (Architect: S. Franco) Kantoorgebouw van de Maatschappij tot Uitvoering van Zuiderzeewerken te Wieringen Stadsbibliotheek te Stockholm (Architect: E.G. Asplund) Remise Haagse Tram Maatschappij te Den Haag (Architect: A. Schadée) Gebouw van G.E.W. aan het Obrechtplein te Amsterdam Textielfabriek Van Wijk & Co te Leiden (Architect: D. Roosenburg) Nederlandse Gist- en Spiritusfabriek te Delft (Architect: D. Roosenburg) Peek en Cloppenburg te Leiden (Architect: Laan, L. van der) Jaarbeursgebouw te Utrecht (Architect: Bie Leuveling Tjeenk, J. de) Firma Bervoets te Dordrecht (Architect: Buskens, P.G.) Garage Koninklijk Paleis te Den Haag Rijkskrankzinnigengesticht te Woensel (Architect: Vrijman, R.B.) Meisjesvakschool te Den Haag (Architect: Gort, J.J.) (Fotograaf: Steenbergh, C.) Locomotievenloods te Zwolle Elektriciteitsbedrijf Noord-Holland (Fotograaf: Steenbergh, C.) Woonhuis te Everdingen (Architect: Lee, A. van der) (Fotograaf: C. Steenbergh) Batavus Rijwielfabriek te Heerenveen. Landhuis te Ede Landhuis “Pasadena” te Zeist. (architect: J. de Bie Leuveling Tjeenk) Pand van het Museum voor Natuurlijke Historie aan de Raamsteeg te Leiden (architect: J. van Lokhorst)

22


ph465 ph466

ph467-468

dia’s:

ph469

documentatie:

d53

Gebouw Batavia te Amsterdam Plantenkassen van de Rijkslaboratorium Hogeschool te Wageningen Westerveld Columbarium te Driehuis/Velsen (Architect: W.M. Dudok) (Fotograaf: C.A. Deul) Appartementen aan de Sportlaan te Den Haag (Architect: P. Zanstra) Fotogravure van de Nederlandse Gisten Spiritusfabriek te Delft (Zie ook ph349a)

Verpakking ph302-311 ph312-319 ph320-354 ph355-357 ph455-468 ph469 d53

z.j.

Per stuk Acht omslagen Per stuk Per stuk Omslag Omslag Omslag

Onbekende gebouwen met door de firma Braat geïnstalleerde of bewerkte onderdelen Documenten foto’s: dia’s:

Aanvraagnummers ph358-374, ph470-473 ph474-475


Foto’s zonder gegevens

Verpakking ph358-368 ph369-374 ph470-473 ph474-475

Enveloppe Zes omslagen Vier omslagen Twee omslagen

23


8.

Overige stukken

1844, 1921, 1931, z.j.

Archiefstukken die niet onder de voorgaande categorieën vallen Documenten foto’s: documentatie: geschreven stukken: Toelichting algemeen: foto’s:

documentatie:

geschreven stukken:

Aanvraagnummers ph375-387, ph476-482 d54-57 g1-4 Relevantie van deze archiefstukken is niet altijd duidelijk ph379 Brief van C.P. Schoemaker en Associatie te Samarang van 30 december 1925 ph380 Pagina uit grootboek van F.W. Braat van 13 mei 1844 ph381 Interieur van het gebouw van de machinefabriek Stork te Hengelo ph382-383 Fotograaf: A. Frequin ph 478 Interieur van flat in Den Haag Staatsblad van het Koninkrijk der d54 Nederlanden 95 (1921) Die Korischen Verbrennungsöfen, d55 Berlijn 1906 Teknisk Tidskrift 14 (1931) d56 d57 Getypte lijst met beschrijvingen van negatieven uit het bedrijfsarchief. g1-4 Briefjes met instructies voor afdrukken en opbergen van negatieven.

Verpakking ph375-380 ph381-387 ph476-482 d54-57 g1-4

Enveloppe Omslag Drie omslagen Drie omslagen In enveloppe in omslag

Dubbele exemplaren Documenten documentatie:

Aanvraagnummers d58


Dubbele exemplaren uit dit archief

Verpakking Omslag

24


TECHNIEKEN Procédé Daglichtcollodiumzilverdruk

Drager Papier

Ontwikkelgelatinezilverdruk Ontwikkelgelatinezilverdruk Ontwikkelgelatinezilverdruk

Glas Polyester Papier

Fotonummers ph53, ph60, ph62-63, ph7076, ph112-113, ph179-184, ph198, ph226, ph307-308, ph311, ph330, ph333, ph334336, ph354, ph361-364, ph369, ph374, ph400, ph405, ph408, ph438-441, ph450, ph456-457, ph460, ph462463, ph466, ph471, ph477 ph 469, ph474, ph475 ph475 Overige nummers

25


NAMEN

Architecten Asplund, E.G. Berner, C. Bie Leuveling Tjeenk, J. de Brandes, C. Bremer, G. Brinkman en Van der Vlugt Bureau Schaap Buskens, P.G. Dudok, W.M. Eelkema, M.G. Eschauzier, F.A. Fokker, J.P. Franco, S. Friedhoff, G. Gendt, A.D.N. van Gendt, J.G. van Gort, J.J. Hardeveld, J.M. van Heukelom, G.W. van Kuypers, F. Laan, L. van der Lee, A. van der Lokhorst, J. van Mertens, H.F. Ouëndag, B.J. Pauw, J. Posthumus Meyes, C.P. Roosenburg, D. Schadée, A. Sverre, O. Teeuwisse, H. Vrijman, R.B. Zanstra, P. Fotografen Barsy, A. von Deul, C.A. Dijk, J. van Dyserinck, W. Frequin, A. Koster, J. Sibbelee, H. Steenbergh, C. Vaessen, J. Weers, C.J. Zietsma, J.

26

Koninklijke Fabriek F.W. Braat N.V

Recommend Documents