G ‘Komende jaren geen cent eraf of erbij • Snelle Interventie Eenheid primeur voor Nederland • Risicobewustzijn en zelfredzaamheid vergroten veiligheid sterk • Financieel zwaar weer aan de horizon’
Focus november / december 2009
Informatiemagazine voor medewerkers en relaties van de Brandweer Zuid-Limburg
Portefeuillehouder Sjraar Cox: ‘Gemeenten hebben al tekorten genoeg’
‘Komende jaren geen cent eraf voor de brandweer, maar ook geen cent erbij’ ‘Bij de regionalisering van de brandweer in Zuid-Limburg is afgesproken dat de nieuwe organisatie in elk geval twee jaar
Portefeuillehouder financiën Sjraar Cox: ‘Een korting vanuit Den Haag zal het korps zelf moeten opvangen’
studeren de Haagse werkgroepen momenteel nog. De eerste ombuigingen van het Rijk zullen we in 2011 gaan voelen, daarna lopen de kortingen tot 2015 verder op. Daardoor krijgen de gemeenten serieuze financiële problemen en zullen er zeker fikse ombuigingen nodig zijn.’
de tijd moet krijgen om een financieel Creatief en innovatief
evenwicht te bereiken. Dus wat mij betreft gaat er tot 2011 geen cent vanaf. Maar er komt ook geen cent bij! Ook niet wanneer de Rijksbijdrage aan dit korps zou verminderen. Een korting vanuit Den Haag zal de organisatie in dat geval zelf moeten opvangen. Want de gemeenten hebben al tekorten genoeg.’ Burgemeester Sjraar Cox van Sittard-Geleen is portefeuillehouder financiën in het bestuur van de Veiligheidsregio Zuid-Limburg. Als burgemeester is Cox ook de eerstverantwoordelijke voor de veiligheid van de inwoners van Sittard-Geleen. ‘En aan die veiligheid gaan we natuurlijk niet tornen.’
In zo’n situatie zijn er voor gemeenten weinig mogelijkheden om de brandweer financieel te hulp te schieten, voorspelt Cox. ‘De tekorten van de ZuidLimburgse politie en brandweer bij elkaar zijn dan nog altijd kleiner dan die van onze gemeente SittardGeleen. Dat illustreert wel dat het niet vanzelfsprekend is dat de gemeenten met grote extra bedragen klaar zullen staan. Wij willen onze eigen tekorten niet nog groter maken. Dus zal de brandweer de financiële problemen grotendeels zelf moeten oplossen. Van het bekende wegsnijden van overtollig vet verwacht ik in dit geval niet veel. Het korps heeft namelijk bijna geen vet. Dus zul je creatief en innovatief aan de slag moeten om de brandweerzorg met minder geld op een aanvaardbaar niveau te houden. En dan komt de discussie onherroepelijk ook op de vraag wat we onder een aanvaardbaar niveau verstaan. Welke normen leggen we aan voor verantwoorde brandweerzorg? Houden we vast aan de huidige norm dat de brandweer binnen 8 minuten ter plaatse moet zijn of nemen we genoegen met bijvoorbeeld 15 minuten? Die norm wordt overigens ook bij politie en GGD gehanteerd.’ Normen van vroeger achterhaald
Jaarlijkse tekorten op komst
Vanaf 2011 komen er voor de Brandweer Zuid-Limburg jaarlijkse tekorten aan, daarvan is Cox al overtuigd. ‘Hoe groot die zullen zijn, hangt van allerlei factoren af. Het is goed dat de korpsleiding zich daarop gaat voorbereiden door scenario’s uit te werken die de gevolgen van bezuinigingen in beeld brengen. Het bestuur zal de uiteindelijke keuzes moeten maken en dus goed moeten weten hoe de verschillende opties in de praktijk zullen uitwerken. Voor de gemeenten zelf staat al vast dat ze flinke bezuinigingen voor de kiezen krijgen. Maar op de aard en omvang daarvan 2
Focus
De visie op repressie kan best eens opnieuw tegen het licht worden gehouden, vindt Cox. ‘De normen van vroeger zijn mogelijk achterhaald. In nieuwbouwwijken komen relatief veel minder branden voor dan in oude wijken en stadscentra. Ook breidt een brand zich in moderne panden niet zo snel uit. Dat is een rechtstreeks resultaat van de verbeterde brandpreventie. Gemeenten en brandweer zijn al veel actiever geworden op het terrein van risicobeheersing. Dat kan betekenen dat je de repressie, het kostbaarste onderdeel van de brandweerzorg, anders kunt gaan inrichten. Het kan nu mogelijk efficiënter dan vroeger.
Bovendien staat de techniek niet stil en is met innovaties waarschijnlijk ook nog de nodige winst te behalen, ook in financiële zin.’ Niets onbespreekbaar
‘Ook al wordt het financieel moeilijker, de veiligheid van de burger moet gegarandeerd blijven,’ vat Cox de opvattingen van bestuurders en gemeenteraden samen. ‘Maar voor mij is bij het uitwerken van voorstellen om de brandweerzorg efficiënter vorm te geven, niets onbespreekbaar. Al geloof ik persoonlijk niet in een volledige beroepsbrandweer voor ZuidLimburg. Ik zie de maatschappelijke functie die vrijwillige brandweermensen hebben en denk dat het in financieel opzicht ook niet zonder vrijwilligers kan. Wel is de term vrijwilliger volkomen fout gekozen. Ze hebben namelijk een verantwoordelijke taak, eenzelfde gedegen opleiding en training, en ze worden er ook normaal voor betaald. Het verschil zit alleen in de vraag of je het als hoofdberoep of als bijbaan doet.’
we heel stringent naar vergunningen, geven we extra voorlichting aan de burgers, richten we buurtalarmering in en zijn we heel alert op alle mogelijke risico’s. Zo’n optimale risicobeheersing moet winst kunnen opleveren aan de repressieve kant. Verder zijn er zeker nog efficiencyvoordelen te behalen, door technische vernieuwingen, intensievere samenwerking -ook over regio- en landsgrenzen heen- en een nieuwe organisatorische aanpak. Zo hebben we in de Westelijke Mijnstreek over enige tijd zeven brandweerkazernes. Eigenlijk is dat aantal opvallend hoog. In
‘Repressie kun je anders gaan inrichten’ Parkstad levert de brandweer vanuit vier kazernes ook prima brandweerzorg, en de stad Maastricht doet alles vanuit één kazerne. Ook op dit gebied zijn wellicht nog behoorlijke besparingen haalbaar.’
Optimale risicobeheersing
‘Behalve goed getraind en opgeleid, moeten vrijwilligers ook beschikbaar zijn. Ze kunnen niet worden gemist als de pieper gaat. Wat dat betreft wil ik de vrijwilligheid bij de brandweer niet romantiseren. Het is een bijbaan, die niet op basis van vrijblijvendheid kan worden ingevuld. De burger moet op de brandweer en dus ook op de vrijwilligers kunnen rekenen. Gemeenten realiseren zich de veiligheidsrisico’s van een verminderde beschikbaarheid van vrijwilligers terdege. Als het erop aankomt zullen ze prioriteit geven aan de veiligheid van hun burgers. Door eisen te stellen aan de kwaliteit van de brandweerzorg, maar ook door aan de preventiekant zeer actief te zijn. Hier in SittardGeleen, met DSM en Sabic binnen onze grenzen, kijken
Geen gesloten bastions
De hulpdiensten moeten zich, meer dan in het verleden, realiseren dat ze deel uitmaken van het maatschappelijk bestel, vindt Cox. ‘Het zijn niet langer gesloten bastions. Vroeger werd er in de politiek en in de gemeenteraden nauwelijks over politie en brandweer gesproken. De brandweer werd zelfs als het speeltje van de burgemeester gezien. Dat is allang niet meer zo. Dus moeten ze de deuren opengooien. De komende jaren mag de Brandweer Zuid-Limburg heel tevreden zijn als het huidige budget intact kan blijven. En garanderen kan ik dat ook niet. Het is de meest optimistische beoordeling van de signalen die ik uit de negentien gemeenten krijg.’ Focus 3
kan het tekort geheel of grotendeels worden weggewerkt, is de verwachting. Voor maatgevende incidenten als een fikse binnenbrand of een uitslaande brand, blijven één of twee tankautospuiten klaarstaan om al dan niet met een complete bemanning uit te rukken. Bij hun aankomst moet de SIE ook al ter plaatse zijn en heb je in elk geval twee brandweermensen extra bij het incident. Bovendien heeft de SIE materieel en middelen bij zich om snel de eerste acties te kunnen ondernemen, ook wanneer de TS er nog niet is. Bezetting gegarandeerd
De SIE-bemanningen bestaan uit een bevelvoerder en een chauffeur/pompbediener. In totaal 15 brandweerlieden zijn hiervoor gerecruteerd. Deze zijn veelal in beroepsdienst bij de Brandweer ZuidLimburg en tevens als vrijwilliger actief op de posten in de betrokken gemeenten. Speciaal voor dit werk en voor een optimale inzet van de SIE zijn ze eind november in Denemarken opgeleid en getraind, zowel tactisch als technisch. In het noorden van dat land werkt de brandweer al zo’n tien jaar met de kleine, snelle voertuigen, die model hebben gestaan voor het eerste SIE-voertuig in Nederland. ‘De bezetting van de SIE is gegarandeerd,’ legt Canisius uit, ‘de mensen zijn er klaar voor, de huisvesting is geregeld en de roosters zijn gemaakt. Het voertuig is begin januari volledig ingericht. Omdat de inzet van een SIE een totaal andere is dan die van een tankautospuit, zullen we er eerst de nodige ervaring mee moeten opdoen. We zullen kijken hoe het in de praktijk functioneert en aan de hand daarvan eventuele aanpassingen doen. Vooralsnog is de SIE alleen aanvullend bedoeld. Alleen bij kleinere klussen zoals het leegpompen van een kelder of het
Het nieuwe SIE-voertuig: materieel en middelen aan boord voor snelle eerste acties
Snelle Interventie Eenheid in Heuvelland primeur voor Nederland
SIE moet bezettingsprobleem overdag oplossen én levens redden ‘We denken al jaren over de mogelijkheden om de personele problemen in de dagsituatie op te lossen. De Snelle Interventie Eenheid (SIE) is een gerichte en veelbelovende poging om overdag de bezetting op sterkte te krijgen.’ 4
Focus
Zo heel veel verandert er niet door de komst van de SIE, beklemtonen de kazernechefs Bert Ubaghs van Gulpen en Mechelen en Xavier Canisius van Simpelveld en Bocholtz. ‘De huidige situatie laten we verder in stand. We hopen hier wel ons personeelsprobleem mee te tackelen.’ Met uitzondering van Vaals hebben de kleinere gemeenten in de zuid-oosthoek van de regio overdag een fiks tekort aan beschikbare brandweermensen. Door nu permanent twee gekwalificeerde mensen overdag paraat te hebben,
schoonspuiten van het wegdek kan ik me voorstellen dat er niet ook nog een TS hoeft te komen. Maar we zullen het gaan ervaren als we vanaf half januari operationeel zijn.’ Dagelijks werk doen
Voertuig en bemanning van de eerste SIE hebben onderdak gevonden in een leegstaande vleugel van scholengemeenschap Sophianum in Nyswiller. Dichtbij de belangrijkste uitvalswegen naar het Heuvelland hebben ze daar zo’n 100 m2 tot onze
beschikking voor het voertuig, voorraad en voorzieningen, en voor werkplekken voor de bemanning. Door in te loggen op het netwerk van hun werkgever, met name gemeenten en de Brandweer Zuid-Limburg, kunnen de beide bemanningsleden overdag gewoon hun dagelijkse werkzaamheden blijven doen. Bij een alarmering zijn ze binnen de minuut de weg op. Vanuit het hele land is er veel belangstelling van andere korpsen voor de SIE. Ubaghs: ‘Dat is ook logisch, want overal speelt dezelfde problematiek. We mogen er best trots op zijn dat we hier in Zuid-Limburg als eerste regio een concrete stap hebben gezet om het personeelsprobleem aan te pakken en zo de veiligheid, óók in het landelijk gebied, te garanderen.’
Compleet maar compact De vierwielaangedreven Mercedes Sprinter van de SIE is een compleet maar heel compact brandweervoertuig. Hij is uitgerust met een mobiele dataterminal, een 400 liter watertank, een 100 bar hogedruksysteem met een capaciteit van 38 liter water per minuut en de mogelijkheid om schuimvormend middel bij te mengen. Verder zijn een AED en een zuurstofkoffer aan boord en kan de ademlucht tijdens het aanrijden al worden omgehangen. De apparatuur is in Denemarken ingebouwd door Falck, het bedrijf dat ook de bemanningen heeft getraind. De grootste technologische noviteit van de SIE is de ‘Solotic Helm’. Deze brandweerhelm van Engelse makelij bevat een geïntegreerde warmtebeeldcamera en een beeldschermpje in het vizier. De helm moet vooral zijn nut bewijzen wanneer in een brandend pand naar slachtoffers moet worden gezocht. ‘Die heb je dan zó gevonden,’ zegt Xavier Canisius. ‘Dus dit is echt een levensreddende aanwinst voor de brandweer.’
De ‘Solotic Helm’ met geïntegreerde warmtebeeldcamera en een beeldschermpje in het vizier
Focus 5
Teamleider Risicobeheersing Anja Hannema wil ‘Brandveilig Leven’ stimuleren
‘Risicobewustzijn en zelfredzaamheid vergroten de veiligheid sterk’ ‘Gerichte risicobeheersing levert meer op dan nóg meer aandacht voor repressie. Ook in ons korps en in de brandweerorganisatie in het hele land moet dit bewustzijn nog verder doordringen. Wanneer we meer verantwoordelijkheid neerleggen bij burgers en bedrijven, is er veel winst te behalen. We moeten de samenleving
Teamleider Risicobeheersing Anja Hannema: ‘Alle brandweermensen willen levens redden. Dat kan ook met preventievoorlichting en advies’
Voortrekkersrol
‘Het district Westelijke Mijnstreek is zo’n beetje de bakermat van de risicobeheersing,’ legt Anja Hannema uit. ‘Door de aanwezigheid van Chemelot is dit district, na Rotterdam Rijnmond, officieel aangemerkt als gebied met het grootste industriële veiligheidsrisico. Daarom wordt van mij verwacht dat ik, vanuit de Westelijke Mijnstreek, voor de hele regio een voortrekkersrol op dit terrein vervul. Mijn nieuwe baan bevalt goed, vooral omdat de mensen goed voelen. Ze zijn allemaal zeer betrokken en weten heel goed waar ze ’t voor doen. Het uitbouwen van onze taken in de preventieve sfeer door beter te kijken naar de voorkant van de veiligheidsketen, vind ik een heel interessante ontwikkeling. Daar lijnen voor uitzetten en mede sturing aan geven, levert mij veel voldoening op. En dat is belangrijk, want als ik ergens geen gevoel bij heb, kan ik ook niet managen.’
Voorlichting en advies
Ook langs preventieve weg
We moeten in Zuid-Limburg toe naar ‘Community Safety’, vindt Hannema. ‘Dat wil zeggen dat we ons qua preventie niet beperken tot vergunningen afgeven en inspecties uitvoeren, maar op wijk- of zelfs woningniveau voorlichting en advies geven
In de vier vakgroepen Veilige Omgeving, Veilig Bouwen, Veilig Gebruik en Veilig Optreden worden momenteel ideeën ontwikkeld voor maatregelen en nieuw beleid om ‘Brandveilig Leven’ te stimuleren. Die missie is beslist niet alleen naar buiten gericht. Anja Hannema: ‘Ook binnen onze eigen brandweerorganisatie moeten we daarover anders leren denken. Veel repressieve mensen staan nu niet bepaald te popelen om taken op het gebied van risicobeheersing erbij te doen. Toch wil ik deze collega’s graag enthousiasmeren en overtuigen van de zin ervan. We gaan daarom heel zorgvuldig contact leggen met collega’s die hiervoor openstaan. Alle brandweermensen willen levens redden. Dus moet het mogelijk zijn ze ertoe te bewegen om dat ook langs preventieve weg te doen.’
meer stimuleren tot risicobewustzijn en In meest prille stadium
zelfredzaamheid. Dat zal de veiligheid sterk bevorderen, dus daar zet ik mij graag voor in.’ Sinds 1 juli is Anja Hannema binnen de nieuwe Brandweer Zuid-Limburg teamleider Risicobeheersing in de Westelijke Mijnstreek. Veiligheid, en dan vooral verkeersveiligheid en sociale veiligheid, vormt al vanaf haar 21e een rode draad in de loopbaan van Anja Hannema. Na de HTS Verkeerstechniek in Leeuwarden -‘inderdaad in Friesland opgegroeid, maar nu al 12 jaar woonachtig in het Heuvelland‘bekleedde Hannema allerlei functies in het stads- en streekvervoer en vervolgens bij Rijkswaterstaat en het ministerie van Verkeer en Waterstaat. ‘Ik heb steeds leuke functies gehad, zowel in voorbereiding als uitvoering, met een goede mix van theorie en praktijk, en altijd wel met een link naar veiligheid. Maar na 16 jaar droge en natte waterstaat, veelal in de Randstad, is het heel leuk om eens iets anders te doen. En al helemaal in Zuid-Limburg.’ 6
Focus
Hoe kunnen we de veiligheid vergroten door de voorkant beter te bedienen? Die vraag houdt Anja Hannema en haar collega’s momenteel voortdurend bezig. ‘Mogelijk moeten we vooraf al naar de architect stappen in plaats van achteraf zijn bouwplan toetsen. Of we kunnen op de HTS het kennisniveau over brandveiligheid opkrikken. In elk geval willen we in het meest prille stadium betrokken raken bij de ontwikkeling van plannen, zeker als het om complexe projecten gaat. Daarvoor zullen we nauw moeten samenwerken met de gemeenten. Door de regionalisering lijken wij als brandweer enigszins op afstand gezet, maar voor de risicobeheersing is het essentieel dat we heel goed contact houden. We zullen zoveel mogelijk samen met gemeenten moeten optrekken. En zij moeten ons dus zo tijdig mogelijk inschakelen. Een goed voorbeeld van betrokkenheid-vanaf-het-begin is dat wij nu meedenken in de werkgroepen die de Maastrichtse A2-tunnel voorbereiden. We schrijven ook mee aan het programma van eisen dat in maart klaar moet zijn. De A2-tunnel is op dit moment één van onze grootste klussen op het gebied van risicobeheersing.’
‘Voorzichtig maar gestaag doorgaan. Omdat we er écht in geloven’ over brandveiligheid. We gaan burgers en bedrijven meer dan nu confronteren met de risico’s en effecten. Neem bijvoorbeeld rook: plotseling heb je geen zicht meer en je moet er toch razendsnel uit, want rook is al na enkele minuten dodelijk. Het zal wellicht jaren duren, misschien wel een hele generatie, voordat dit veiligheidsbewustzijn voldoende gegroeid is. Denk maar aan het milieu. Hoe lang loopt de voorlichting daarover al niet? Maar voorlichting en bewustwording over veiligheid loont, daarvan ben ik overtuigd. We moeten mensen stimuleren maatregelen te nemen om brand te voorkomen of -wanneer het onverhoopt toch misgaat- uitbreiding ervan tegen te gaan en mens en dier in veiligheid te brengen. Die zelfredzaamheid vóórdat de brandweer er is, draagt enorm bij aan de veiligheid.’
Kleinschalig beginnen
Komend jaar willen de drie teamleiders risicobeheersing al starten met pilotprojecten. ‘We willen kleinschalig beginnen met preventievoorlichting en advies, enigszins vergelijkbaar met wat de politie doet aan inbraakpreventie. We denken aan mogelijkheden om dit te combineren met de repressieve taak van de Snelle Interventie Eenheid. Het SIE-voertuig kan dan gewoon mee de wijk in. Voorlichtingstaken kunnen immers elke seconde worden afgebroken als er een melding binnenkomt. Hoe het er precies uit gaat zien, is nog niet te zeggen, maar we willen met deze benadering voorzichtig maar gestaag doorgaan. Omdat we er écht in geloven.’ Focus 7
Financieel zwaar weer aan de horizon
Van Klaveren: ‘Pijnlijke maatregelen misschien onvermijdelijk’ ‘Dit jaar kunnen we de eindjes nog aan
zouden gaan doorvertalen naar ons, dan
elkaar knopen, maar komend jaar wordt
krijgen we de komende jaren een groot
dat al heel lastig. Voor 2011 voorzien
financieel probleem,’ zegt regionaal
we zelfs een zeer fors tekort, doordat de commandant Gerard van Klaveren. inkomsten achterblijven. Afhankelijk van
‘Dan kunnen pijnlijke maatregelen
de Rijksgelden die binnenkomen, kan
onvermijdelijk worden.’
het tekort dan nog verder oplopen. Als jonge organisatie hebben we geen reserves en geen weerstandsvermogen om zoiets op te vangen. Wanneer Regionaal commandant Gerard van Klaveren kijkt in de toekomst: ‘We gaan uitdagende jaren tegemoet’
bovendien de gemeenten als gevolg van de crisis flink moeten bezuinigen en dat
8
Focus
De huidige begroting van de Brandweer Zuid-Limburg bedraagt 36 miljoen per jaar. Daarvan komt circa 5,5 miljoen van het Rijk. Om de effecten van dreigende bezuinigingen in beeld te brengen, gaat de directie drie scenario’s uitwerken die uitgaan van budgetten van 36 miljoen -de huidige situatie-, maar ook van 33 en zelfs 30 miljoen. Van Klaveren: ‘Komend jaar wordt heel belangrijk, want veel hangt af van wat bestuurders en gemeenteraden dan doen. Geven ze voldoende prioriteit aan veiligheid of >> Focus 9
waarin we reorganiseren, de dichtheid van posten die we straks nog hebben, en de vraag of we daar het huidige personeelsbestand voor nodig hebben, hangt van onze financiële slagkracht af.’
laten ze zich helemaal door de financiële aspecten leiden? Het is essentieel dat bestuurders weten waar ze precies in snijden als ze ons bezuinigingen opleggen. Wat zijn dan de effecten op de
Beschikbaarheid vrijwilligers
‘Welke waarde hecht de
‘In die flexibeler organisatie die ons voor ogen staat, kunnen vrijwilligers een hele goede rol vervullen,‘ beklemtoont Van Klaveren. ‘De nieuwe SIE’s wil ik het liefst door vrijwilligers laten bemannen. Mede daarvoor is het nodig dat we de beschikbaarheid van vrijwilligers beter gaan regelen en vastleggen. Niet alleen overdag, maar ook ’s nachts en in het weekend zijn we nu teveel afhankelijk van wie zin, tijd en gelegenheid heeft om op te komen. Dat kunnen we niet hebben. We zullen altijd de garantie
maatschappij aan veiligheid?’ brandweerzorg en wat betekent het voor onze mensen en middelen? De keuze die zij maken, hebben wij dat als korps maar te accepteren. Maar het is dus heel belangrijk dat tijdig voor alle betrokkenen duidelijk is waar je voor kiest en wat je daar mogelijk mee weggooit.’
‘Nu teveel afhankelijk
Inkomsten gaan dalen
Hoe kon het gebeuren dat het korps al zo kort na zijn ontstaan in financieel zwaar weer terechtkomt? Van Klaveren: ‘De uitgaven hebben we best goed in de hand; de problemen zitten vooral aan de inkomstenkant. Daar is de uitkering van het Rijk voor rampenbestrijding mogelijk veel lager dan gedacht en staat de indexering van de begroting sterk onder druk. Ook hebben we hier en daar onvoldoende erfenis meegekregen van de gemeenten. Tenslotte is de regionaliseringsoperatie iets duurder uitgevallen. Als de inkomsten gaan dalen, kunnen we de geplande kwaliteitsverbeteringen alleen maar realiseren door ergens extra te bezuinigen.’
van wie zin, tijd en gelegenheid heeft’
Brandveiligheid
Risicobeheersing zal landelijk een steeds grotere rol gaan spelen om het veiligheidsniveau te kunnen waarborgen, kijkt Van Klaveren vooruit. ‘De duurste post is repressie en die kan bij een optimale risicobeheersing op een andere manier georganiseerd worden. Daarom zou ik graag zien dat onze brandweermensen, ook de vrijwilligers, meer op het terrein van brandveiligheid actief worden. Op basis van hun kennis en kunde zouden ze voorlichting en advies kunnen geven, inspecties kunnen uitvoeren en mensen bekend kunnen maken met de risico’s en de mogelijkheden om die te verkleinen. We kunnen de burgers al vanaf de basisschool vertrouwd maken met “brandveilig leven”. In andere landen gebeurt dat al, dus moet het hier ook kunnen. Risicobeheersing wordt een nóg belangrijker deel van ons werk. De capaciteit die daarvoor nodig is, wil ik graag uit onze huidige bezetting halen.’ Snelle Interventie Eenheid
‘We gaan werken met kleinere, flexibele eenheden. Deze keuze komt niet voort uit de dreigende financiële krapte, maar hangt wel samen met de 10 Focus
beschikbaarheid van vrijwilligers. We hebben nu zo’n veertien kazernes “op incompleet” staan, dus zullen we het anders moeten organiseren. We moeten kunnen rekenen op een gegarandeerde beschikbaarheid, te beginnen overdag. De Snelle Interventie Eenheid (SIE), een kleiner, sneller voertuig met twee goed getrainde bemanningsleden, is een eerste poging om de repressie met minder mensen te organiseren. Wel komt er nog een tankautospuit met vier manschappen achteraan. Deze aanpak starten we nu in het Heuvelland en gaan we over de hele regio uitrollen. Ik hoop dat dit met vrijwilligers kan, die tijdens hun dienst het SIE-voertuig ook thuis of bij hun werk kunnen neerzetten.’ Dichtheid van posten
Flexibiliseren en meer nadruk op “community safety” zijn nieuwe ontwikkelingen die de korpsleiding nog in het strakke financiële kader probeert te passen, legt Van Klaveren uit. ‘Krijgen we verdergaande bezuinigingen opgelegd, dan zal dat mogelijk ten koste gaan van mensen, materieel, posten en de
zorgnorm. Wij zijn nu nog de enige hulpdienst die binnen 8 minuten bij het incident wil zijn. Dat is in het ergste scenario, bij vergaande bezuinigingen, niet langer haalbaar, hoezeer ik dat ook zou betreuren. De brandweer is een van de weinige organisaties die tot in alle uithoeken van de
‘Eerste korps in Nederland dat met de SIE gaat werken’ samenleving actief is en van grote betekenis is voor lokale gemeenschappen. De vraag is welke waarde we daar als maatschappij aan hechten en of we daarvoor de prijs willen betalen. Die vraag is ook in economisch mindere tijden aan de orde. Want wat je nu weggooit, krijg je -als het straks weer beter gaatniet meer terug. We waren toch al van plan om te gaan flexibiliseren en de organisatie van de repressie helemaal opnieuw op te zetten. Maar de mate
moeten hebben dat er voldoende mensen opkomen. Dat kan bijvoorbeeld door consignatie, de afspraak om die dag of avond bij de kazerne in de buurt te blijven, door kazernering of op andere manieren. Wij zijn het eerste korps in Nederland dat met de SIE gaat werken. De bemanningen zijn speciaal daarvoor in Denemarken opgeleid. Op deze mensen en op de bemanningen van de viermans-TS die ook op de melding gaat rijden, moeten we hoe dan ook kunnen vertrouwen, anders werkt deze opzet niet. Wie dat als vrijwilliger als een te zware last ervaart, kan mogelijk in een meer preventieve rol aan de veiligheid bijdragen, bijvoorbeeld in het kader van “Brandveilig Wonen”.’ Geen kille saneerder
‘Voor de korte termijn zie ik geen aanleiding om welke post dan ook om financiële redenen te sluiten. Daar ben ik ook niet op uit, want ik ben beslist geen kille saneerder. Maar sluiting wordt wél onvermijdelijk wanneer er op een post een voortdurend tekort aan beschikbare menskracht is en geen zicht op verbetering. Onze toekomstscenario’s moeten in 2010 klaar zijn. De besluiten van besturen en gemeenteraden moeten we vervolgens afwachten. Maar dat we nu al in een bezuinigingssituatie terecht dreigen te komen, is natuurlijk niet echt leuk. We zijn gaan regionaliseren om de kwaliteit van de brandweerzorg te verbeteren, maar worden nu al gedwongen tot ombuigingen. We gaan dus uitdagende jaren tegemoet.’
Focus 11
INCIDENT UITGELICHT
‘Als leeuwen gevochten om flat en woningen te redden’
Niets en niemand kon inferno in Stein stoppen Donderdag 29 oktober is nog maar 9 minuten oud als Officier van Dienst Bart Videler (29) thuis in Geleen uit zijn eerste slaap wordt gealarmeerd voor een binnenbrand in Winkelcentrum Stein. ‘Ik was
B
ij aankomst rijdt Videler een
verderop gelegen Julianakanaal. Maar het
Zij kan ongedeerd worden geëvacueerd.
brand woedt op dat moment nog steeds,
verkenningsrondje rond het winkel-
wordt steeds duidelijker dat de brand zich
De brand wordt groter en groter en ook
maar wordt minder fel. Daarop wordt
centrum en de flat en woningen
razendsnel via het plafond uitbreidt en met
de stoplijn blijkt niet te houden. Het hele
besloten met shovels een pad door het
die er tegenaan zijn gebouwd. Het eerste
deze inzet niet te houden zal zijn. Om 1.20
winkelcentrum moet als verloren worden
winkelcentrum te trekken om de laatste
blusvoertuig van Stein is dan al in actie.
uur besluit Videler daarom er een
beschouwd. ‘Meer dan pappen en
brandhaarden beter te kunnen bereiken.
De bevelvoerder waarschuwt Videler dat
compagniebrand van te maken, goed voor
nathouden zit er niet in’, concludeert
een brand zich hier héél snel kan
twee pelotons van elk vier blusvoertuigen
Videler. Dus wordt het vanaf nu een
‘Ik ben nog geen twee jaar Officier van
uitbreiden. Hij blijkt goed geïnformeerd.
en een ondersteuningspeloton. Met het
defensieve strategie, volledig gericht op
Dienst en heb nu waarschijnlijk al de
tweede peloton wil Videler proberen
behoud van de flat en de woningen.
grootste brand in mijn hele carrière
De tweede tankautospuit komt uit Beek
dwars over het winkelcentrum een stoplijn
Videler heeft het vertrouwen dat die te
beleefd. Het blijft zuur om een heel
en krijgt de opdracht de belendende
te maken om in elk geval nog een deel van
houden moeten zijn, maar moet enige tijd
winkelcentrum onder je ogen te zien
woonflat De Stevel af te schermen. Deze
het winkelcentrum te behouden. Daarvoor
later toch toezien dat de vier woningen
afbranden, maar het geeft me een goed
wordt vervolgens door de politie
wordt onder meer een extra waterkanon
aan de zuidkant in vlammen opgaan. Alle
gevoel dat er geen slachtoffers zijn
ontruimd. De derde TS uit Geleen doet
van Chemelot ingezet dat 5000 liter water
beschikbare inzet wordt nu gericht op De
gevallen en dat we de flat en de vier
via een andere ingang een binnenaanval.
per minuut op het vuur gooit.
Stevel en de vier resterende woningen. En
laatste woningen hebben kunnen sparen.
die blijven uiteindelijk inderdaad gespaard.
Natuurlijk heb ik mezelf al uitgebreid
er nog nooit geweest, maar dacht gelijk dat je in een winkelcentrum een groot brandoppervlak hebt en dat vuur er vaak moeilijk bereikbaar is. Bovendien waren er al meerdere meldingen binnengekomen
Gelukkig op nog veilige afstand van de
van rookontwikkeling.’ Vanaf de rand van zijn bed
afgevraagd of ik het anders had moeten
Geleense brandweermensen ontstaat een
De Stevel blijkt intussen niet goed te zijn
grote rookgasexplosie, gevolgd door een
ontruimd. Bij het natellen van de
Om 8.00 uur ’s morgens wordt Videler
doen. Maar ik heb nog altijd niet de
flinke steekvlam. Met het oog op de
geëvacueerde bewoners ontbreekt een
afgelost. Hij gaat naar huis, smeert daar
indruk dat we de snelle branduitbreiding
eigen veiligheid trekt deze bemanning
dove vrouw. En dat terwijl de flat ernstig
een boterham en vertrekt naar zijn werk
door een andere inzet hadden kunnen
zich eerst terug, maar gaat kort daarna
gevaar loopt. Er is al rookdoorslag in de
als Specialist Veilig Optreden op het
voorkomen. Er was gewoon geen houden
weer naar binnen om de dieren uit de
gangen en de vrees bestaat dat het vuur
Brandweerbureau in Sittard. ‘Dat is goed
aan. Alle brandweermensen hebben
brandmeldinstallatie is aangesprongen, wat het
dierenwinkel te redden.
dezelfde weg zal gaan. Daarop worden
om je verhaal kwijt te kunnen en afstand
keihard gewerkt. Vooral de eerste
twee TS-bemanningen de flat ingestuurd
te nemen. Maar ik ben niet de hele dag
TS-bemanningen hebben als leeuwen
vermoeden versterkt dat er al gangen vol rook staan.
Intussen schaalt Videler om 0.32 uur al
om alle deuren te forceren en elk
gebleven. ’s Middags ben ik weer naar
gevochten om de flat en de woningen te
verder op naar grote brand. Ook wordt
appartement te doorzoeken. Op de tiende
Stein gegaan om de aflossing van de
behouden. Gelukkig is dat grotendeels
besloten het groot waterstransport in te
verdieping vinden ze de dove vrouw die
officieren door te spreken. De man-
gelukt. Maar het winkelcentrum zelf was
richten vanaf het anderhalve kilometer
nog niets van het inferno heeft gemerkt.
schappen waren toen al afgelost. De
door niets en niemand te redden geweest.’
schaalt Videler daarom al meteen op naar middelbrand. Onderweg hoort hij dat ook de
12 Focus
Focus 13
‘Goed geluisterd naar opmerkingen en wensen’
Akkoord met bonden over rechtspositie vrijwilligers ‘Er zitten echt wel leuke dingen in,’
arbeidsvoorwaardenpakket voor de
De vakbonden AbvaKabo, CNV en CMHF leggen het akkoord nu in ledenraadplegingen voor aan hun achterbannen. Daarna moet de directie met de uitkomsten naar het Veiligheidsbestuur dat er ook nog mee moet instemmen. ‘Maar daar zijn geen problemen te verwachten omdat de nieuwe rechtspositieregeling kostenneutraal is.’
vrijwilligers, waarover de nieuwe
Wensen doorvertaald
zegt deelprojectleider arbeidsvoorwaarden Manon Weijts over het
organisatie en de vakbonden op 17 november een principe-akkoord hebben getekend. ‘Het is ook redelijk vlot gegaan. In vier overlegrondes waren we eruit en in de vijfde bijeenkomst zijn de handtekeningen gezet.’ 14 Focus
De uitvoeringsregeling voor de arbeidsvoorwaarden van de vrijwilligers van de Brandweer Zuid-Limburg, sluit aan op de landelijke regeling. ‘Maar die laat ruimte voor lokale invulling en van die ruimte hebben we gebruikgemaakt. Daarbij is goed geluisterd naar de opmerkingen die de vrijwilligers in het belevingsonderzoek hebben gemaakt. Hun wensen zijn waar enigszins mogelijk doorvertaald in de nieuwe rechtspositieregeling,’ zegt Floortje Heijboer, projectleider vrijwilligheid. Enkele voorbeelden van de resultaten die er in zitten zijn, volgens Manon Weijts, de vergoedingen voor
activiteiten overdag, buiten de uitrukken. Voor bijvoorbeeld examens, cursussen en keuringen wordt hoe dan ook minimaal één dagdeel oefenvergoeding betaald. ‘Dat is belangrijk omdat de vrijwilliger er bij zijn eerste werkgever vaak een halve snipperdag voor moet opnemen. Voor elke uitruk wordt verder minimaal één uur uitrukvergoeding betaald, ook al duurt de inzet misschien veel korter.’ Extra beloningen
Er zijn ook mogelijkheden gecreëerd voor extra beloningen. ‘Bij bijzondere prestaties kan een gratificatiebedrag van maximaal 500 euro bruto per jaar worden toegekend. Daarnaast komt er een gratificatie bij de verschillende ambtsjubilea, van 12,5 tot 40 jaar,’ vertelt Manon Weijts. ‘Uit het belevingsonderzoek is heel duidelijk gebleken dat de circa 550 vrijwilligers veel waarde hechten aan groepsbinding, onderlinge samenhang en saamhorigheid. Om die reden is afgesproken dat er een jaarlijkse vergoeding komt van 100 euro per
persoon voor groepsactiviteiten met collega’s binnen het korps of binnen de post. De bijdragen aan de personeelsverenigingen blijven daarnaast gewoon bestaan, evenals de jaarlijkse uitgifte van Kerstpakketten.’ Meer één regio
‘We hebben nu een uniforme regeling voor de hele regio. En dat is echt een resultaat,’ zegt Floortje Heijboer. ‘We lopen met zo’n uitvoerige regeling voor de vrijwilligers voorop in Nederland. We zijn nu meer één regio geworden, doordat we ook qua arbeidsvoorwaarden gelijkwaardig zijn aan elkaar.’ Als alles verder volgens plan verloopt en de vakbondsleden dit akkoord goedkeuren, kan de nieuwe regeling per 1 april 2010 in werking gaan. ‘We hebben die maanden nog hard nodig om de regeling in de systemen te verwerken, alle 550 vrijwilligers een brief te sturen, de leidinggevenden te instrueren en een boekje samen te stellen waar de hele uitvoeringsregeling nog eens duidelijk in staat.’ Focus 15
Veiligheidsdirectie, het dagelijks bestuur van de Veiligheidsregio, wil ook iets aan de oorzaken doen. Boeitmedat richt zich op een groep jongeren die vatbaar is voor groepsdruk en voor het erbij willen horen. Agressie en geweld tegen mensen met een publieke taak worden vaak gepleegd door groepen, waarvan de leiders al vaker geweld hebben gebruikt en de rest zogeheten 'volgers' zijn. Deze campagne wil laten zien dat die leiders door zo te handelen zeker niet cool of stoer zijn, maar dat dit in feite gedrag van losers is. En niemand wil onder de categorie 'losers' vallen… Ronduit schokkend
Boeitmedat is bijzonder confronterend. Het laat beangstigend realistisch een aantal situaties zien waar hulp- en dienstverleners dagelijks voor kunnen komen te staan. Kern van het project is de website Boeitmedat.nl. Daarop staan filmpjes van nagespeelde incidenten die daadwerkelijk hebben plaatsgevonden. De beelden zijn onder andere opgenomen via bewakingscamera's en GSM’s en worden in deze campagne via onder andere YouTube en een bluetooth-systeem -voor de verspreiding via mobieltjes- onder de aandacht van jongeren gebracht. De fragmenten laten het incident steeds maar vanuit één gezichtspunt zien en nodigen uit om op de site het hele filmpje over dit incident te bekijken. De gefilmde incidenten zijn ronduit schokkend en stemmen op zijn minst tot nadenken over de vraag: boeit me dat? De site biedt ook de mogelijkheid voor jongeren om hun mening te geven en met elkaar in debat te gaan. Op scholen worden posters opgehangen en flyers
Boeitmedat vooral gericht op jongeren
Campagne stelt geweld tegen hulverleners aan de kaak Hard, maar helaas zeer realistisch. Dat is
tussen de 14 en 18 jaar. De campagne
in het provinciehuis in Maastricht
ongewenst, agressief gedrag ten
officieel van start ging. Boeitmedat wil
aanzien van uitvoerders van een
Het project is er verder op gericht de doelgroep en het grote publiek meer begrip en respect bij te brengen voor hulpverleners en hun werk. Boeitmedat is een initiatief van de Veiligheidsregio Zuid-Limburg. De aanleiding vormt een oproep van het Ministerie van Binnenlandse Zaken om initiatieven te nemen die hufterig en gewelddadig gedrag tegenover hulpverleners verminderen. De campagne wordt dan ook mede vanuit Den Haag gefinancierd.
de discussie aanzwengelen over geweld
publieke taak en de persoonlijke en
Gedrag van ‘losers’
en agressie tegen hulpverleners en
maatschappelijke gevolgen daarvan.
overheidsdienaren. De boodschap en de
Centraal staat daarbij de gewetensvraag:
aanpak zijn vooral gericht op jongeren
‘Boeit mij dat?’
een belangrijk kenmerk van de multimedia- confronteert jeugdigen op een voor hen campagne Boeitmedat die op 7 oktober
16 Focus
zeer herkenbare en eigentijdse wijze met
De afzonderlijke organisaties binnen de Veiligheidsregio Zuid-Limburg - Politie, GGD, gemeenten en Brandweer - nemen ieder afzonderlijk ook intern maatregelen om hun medewerkers weerbaarder te maken en wanneer het toch fout gaat, de opvang na een incident zo optimaal mogelijk te laten zijn. Maar de
uitgedeeld. Ook komen politieagenten, ambulancemedewerkers en brandweerlieden, die met geweld en agressie te maken hebben gehad, hun verhaal doen. Hele schoolgeneratie
Om zoveel mogelijk jongeren kennis te laten maken met Boeitmedat draaien bovendien op beeldschermen in diverse winkelcentra, McDonald's-vestigingen en bussen in het openbaar vervoer in Zuid-Limburg zogeheten 'trailers' van de films die op Boeitmedat.nl te zien zijn. De campagne Boeitmedat loopt dit jaar, in 2010 en in 2011 in het najaar. Zo wil de Veiligheidsregio Zuid-Limburg een hele schoolgeneratie bewustmaken van de gevolgen van hinderlijk en agressief gedrag tegenover hulp- en dienstverleners en aandacht vragen voor een probleem dat in ons land vrijwel dagelijks slachtoffers maakt. Focus 17
‘Schuimblussysteem bijzonder effectief’
Nieuw blusvoertuig heeft waarde al bewezen
Het nieuwe voertuig bij de eerste inzet in de praktijk
Rinus Pluijmers en Arno Callemeijn hadden de vlammen zó uit
‘Het nieuwe, innovatieve blusvoertuig dat onlangs door de kazerne Geleen in gebruik is genomen, heeft zijn meerwaarde al bewezen. Bij een van de eerste serieuze inzetten, een forse binnenbrand op zaterdagavond 3 oktober in een woonhuis in Geleen, bleek dat met name het nieuwe schuimblussysteem bijzonder
compleet in brand. De bewoners waren op dat moment niet thuis. Met een gerichte binnenaanval met schuim hebben we alle vlammen binnen twee minuten kunnen doven. De winst hiervan zit niet alleen in de snelheid. Ook de veiligheid gaat er flink op vooruit. Het Firedos schuim-bijmengsysteem gebruikt namelijk maar heel weinig water. En omdat één liter bluswater ruim 1700 liter stoom oplevert, draagt dit sterk bij aan de veiligheid van onze mensen. Bij deze hele inzet hebben we minder dan 100 liter water en 5 liter schuimvormend middel gebruikt. De stoomvorming blijft daardoor zeer beperkt evenals de daarmee gepaard gaande temperatuurverhoging. De manschappen binnen liepen daardoor minder risico en hadden beter zicht. Door het snel doven van de vlammen bleef ook de schade relatief beperkt en was er nagenoeg geen waterschade.’
effectief is.
seconden alweer zicht en is de temperatuur een stuk minder hoog. Daardoor konden mijn maat Arno Callemeijn en ik ook snel weer rechtop gaan staan en waren we de brand heel snel meester. Ook voor onze eigen veiligheid is deze nieuwe aanpak een enorme verbetering. Dus van mij mogen ze dit schuimsysteem op alle tankautospuiten inbouwen.’ Vele voordelen
Schmitz: ‘We hadden al behoorlijk met de nieuwe apparatuur getraind en zagen de vele voordelen van het schuimblussen al, zeker in het vlammenstadium. Maar je kunt voor een training moeilijk een huis in brand gaan steken. Dus bij deze eerste inzet in de
Veel winst qua snelheid en veiligheid
Perfect
‘Zowel qua blustijd als wat betreft de veiligheid van de brandweerman is er enorm veel winst,’ constateert bevelvoerder Roy Schmitz. ‘De begane grond van het betreffende pand aan de Brounsstraat stond bij onze aankomst van voor tot achter 18 Focus
Vrijwilliger Rinus Pluijmers ging als eerste het brandende huis binnen. ‘Ik zat op mijn knieën in de deuropening. De vlammen sloegen over me heen en ik voelde de hitte op me afkomen. Maar het schuimblussen werkte perfect. Ik had de vlammen zó uit. Doordat er minder stoom ontstaat, heb je na drie
praktijk kon het systeem zich echt bewijzen. En dat deed het. Omdat politie-onderzoek heeft uitgewezen dat een achterdeur geforceerd was, wordt uitgegaan van brandstichting. Dat verklaart waarschijnlijk ook de grote vlammenzee die we aantroffen.’
Minder waterschade
Tevredenheid heerst er niet alleen bij de brandweer. ‘Bij een brand die is aangestoken, zorgt het schuim ervoor dat het brandversnellend middel dat is gebruikt, zich over een veel kleiner gebied kan verspreiden,’ zegt brandonderzoeker Eric van Soest. ‘Mij viel bij mijn onderzoek inderdaad op dat het betrekkelijk droog was in deze woning.’ Dat zag ook schade-expert Fransen die namens de verzekering in het pand is gaan kijken. ‘Vaak wordt een brand gewoon verzopen, zoals wij dat noemen. Dan is het vuur wel uit, maar de waterschade soms enorm. Denk maar aan een zolderbrand of een brand in een appartementencomplex. De onderliggende verdiepingen ondervinden dan veel schade. Dat wordt beslist een stuk minder door het inzetten van schuim.’ Van salvage-coördinator Habets, die namens de verzekeraars de buren van het getroffen Geleense pand bijstond, mag de brandweer snel volledig overstappen op schuimblussystemen. ‘Wanneer die landelijk door alle korpsen zouden worden ingezet, zouden de verzekeraars dat zeker toejuichen. Want deze snelle blustechniek beperkt ook de roet- en rookschade aan belendingen. Het levert verzekeraars behoorlijk lagere schadelasten op.’ Focus 19
Nieuwe test is voor brandweermensen herkenbaar en leuk
Taakspecifieke conditietest pittig maar nuttig Brandweerlieden moeten nu periodiek een geneeskundige keuring ondergaan. En in Parkstad moesten alle repressieve medewerkers ook naar de verplichte sporttest. ‘Het werk is inderdaad zwaar. En we willen er
Projectleider Wim Plug is teamleider Risicobeheersing, maar van oorsprong inspanningsfysioloog. Dus kon Plug zich op vertrouwd terrein begeven toen hij belast werd met het introduceren van een conditietest die helemaal is toegesneden op het werk van een brandweerman of –vrouw. ‘De oude aanpak leidde niet tot een goede begeleiding van onze medewerkers in hun repressieve rol. Landelijk is dit probleem ook onderkend en zijn we uitgekomen bij een brandweerspecifieke test die ze in Canada gebruiken. Die hebben we overgenomen en helemaal aangepast aan de Nederlandse situatie.’
specifiek advies waar je iets mee kunt. Mogelijk kun je sommige dingen anders aanpakken, waardoor ze minder kracht kosten. Of misschien kun je je energie beter verdelen over de inzet.’
de test gaan doen. Dat geldt voor de manschappen, maar ook voor de leidinggevenden. Want zij moeten weten wat het werk dat zij aansturen conditioneel inhoudt.
Individueel advies
In hele regio
Extra zelfvertrouwen
De oude testmethoden zijn voor brandweermensen niet herkenbaar, maar deze wel, verzekert Plug. ‘Eigenlijk is de nieuwe test niets anders dan een simulatie van een echte inzet. Aankleden, omhangen, uitrollen, slepen van slangen, ladder beklimmen, deur forceren, slachtoffer slepen. In vijftien minuten komen al deze activiteiten voorbij en kom je een aantal keren onder piekbelasting te staan. Daarbij wordt je hartslag gemonitord en word je sporttechnisch en vaktechnisch beoordeeld. Dat levert achteraf een individuele terugkoppeling op; een
Besloten is de nieuwe test in de hele regio in te voeren: dit jaar nog in Parkstad, daarna in de districten Westelijke Mijnstreek en Maastricht. Bij wijze van officiële start onderwierpen de directieleden, diensthoofden en de OR-voorzitter van de Brandweer Zuid-Limburg zich op 22 oktober als eersten aan de nieuwe test. De deelnemers tot nu toe zijn heel positief over de taakspecifieke conditietest, heeft Plug ervaren. ‘De herkenbaarheid is groot. Ze vinden deze testmethode wel pittig, maar ook nuttig.’ Iedereen die repressief inzetbaar is, moet
Het verplichte karakter is voor een deel van het korps nieuw. Tot nu toe kende alleen Parkstad een verplichte test. Plug: ‘Maar we beginnen met een nulmeting waar nog geen consequenties aan worden verbonden. Het moet voor alle repressieve mensen duidelijk worden dat het doel van deze test is hen te helpen bij de uitoefening van hun vak. Je kunt op basis van deze test gericht aan je conditie en vaardigheden werken. En een goed testresultaat geeft je ook extra zelfvertrouwen. Je zult het zien: mensen die het doen, vinden het ook nog leuk.’
De nieuwe conditietest is helemaal toegesneden op het brandweerwerk
samen voor zorgen dat brandweermensen gezond en fit blijven. Maar aan de bestaande keuring en sporttest heb je dan nog niet zoveel. Daarom is gezocht naar iets beters. En dat hebben we gevonden.’
‘Als regio sterk aan slagkracht gewonnen’
Team Repressie, Materieel en Verbindingen regionaliseert elke dag ‘We brengen de regionalisering hier
beleidsmedewerker Xavier Canisius van
dagelijks in praktijk. Wat wij hier doen,
het Team Repressie, Materieel en
werd vroeger door elk district
Verbindingen. ‘Als medewerkers
afzonderlijk gedaan. Nu je dit centraal
hebben we zelf in elk geval het idee
voor één grote organisatie kunt doen,
dat het een behoorlijke toegevoegde
is het natuurlijk veel efficiënter,’ zegt
waarde heeft.’
20 Focus
Uniformiteit tot stand brengen, schaalvoordelen benutten en de kwaliteit van de brandweerzorg verbeteren. Dat waren enkele doelen van de regionalisering die afgelopen jaar is doorgevoerd. Het Team Repressie, Materieel en Verbindingen speelt een belangrijke rol in het realiseren van deze doelstellingen. ‘Elk district was voorheen min of meer met hetzelfde bezig. Er werd wel samengewerkt met de andere districten, maar door dit soort klussen nu in één keer voor de hele regio te doen, win je toch sterk aan slagkracht.’
Adequaat
Het team telt zes medewerkers. ‘Dat zijn er heel wat minder dan voorheen in de drie districten samen. Maar we zijn wel een groeiende afdeling. We doen allerlei eenheidsoverstijgend werk op het terrein van materieel en verbindingen, beleidszaken en opdrachten van de directie en de districtshoofden. Tot nu toe hebben we veel van hun vragen en verzoeken adequaat kunnen beantwoorden. De uitvoering van wat er uit onze handen komt, gebeurt dan weer in de districten en op de posten.’ >> Focus 21
Nieuwe uitruktabel
Een belangrijk product dat het team recent heeft afgeleverd, is de Kazerne Volgorde Tabel (KVT), het dekkingsplan voor de regio dat vastlegt welke kazernes en posten in actie moeten komen bij incidenten in een bepaald gebied. De laatste wijziging in de KVT stamt uit 2006. Toen zijn de operationele grenzen ingevoerd. Sinds die tijd is er veel veranderd. Er zijn kazernes gesloten en andere geopend. Daarnaast zijn er nu veel meer kazernes overdag incompleet. Daarom is de gehele KVT in nauwe samenwerking met de posten en de alarmcentrale aangepast en opnieuw in het meldkamersysteem GMS ingevoerd.
Xavier Canisius: ‘Wij zoeken permanent efficiencyvoordelen’
verantwoorde investeringen, waardoor de organisatie optimaal met de beschikbare financiële middelen omgaat.’ Uniforme aanpak
Hoewel de regionalisering al steeds meer invulling heeft gekregen, liggen er nog genoeg beleidskwesties op de plank waar het team zich over moet buigen. Zo moet er een duikbeleid en waterongevallenbeleid worden ontwikkeld en een visie komen op een uniforme aanpak voor ongevalsbestrijding gevaarlijke stoffen. Dit moet ook leiden tot eenduidigheid bij de vervanging van chemiepakken.
Wat en waar
Voorbereid op pandemie
‘We ontwikkelen momenteel ook een visie op de repressieve organisatie en op het materieel dat daarbij hoort. In het spreidingsplan brengen we het wat en waar in beeld, dus welk materieel is er nodig en waar moet dat dan staan. In dat verband zijn we ook nauw betrokken bij de ontwikkeling, aanschaf en inrichting van het SIE-voertuig, het eerste in Nederland, het vinden en gereedmaken van de SIE-locatie en het opzetten van de eenheid die ermee gaat draaien.’ Verder werkt het team aan een beheersorganisatie voor de verbindingen. Daarvoor
Heel actueel is momenteel het Continuïteitsplan voor een pandemie waar het team, samen met andere geledingen in de organisatie, onlangs aan heeft meegewerkt. ‘Het gaat niet alleen om een grieppandemie, maar om alle infectieziekten. Welke stappen onderneem je als korps wanneer heel veel brandweermensen tegelijkertijd ziek zouden worden? Gelukkig valt het met gevolgen van de Mexicaanse griep binnen onze organisatie tot nu toe mee, maar het is wel heel belangrijk dat we goed op een pandemie zijn voorbereid.’
worden nu de mogelijkheden onderzocht om voor onderhoud en beheer van de apparatuur en randapparatuur aansluiting te zoeken bij GHOR en politie. ‘Wellicht zijn daarmee efficiencyvoordelen te behalen. Want daar zoeken we permanent naar.’ Verantwoorde investeringen
Schaalvoordelen realiseren en uniformiteit tot stand
brengen zijn de doelen van het team op materieeltechnisch gebied. Het nieuwe investeringsprogramma hangt nauw samen met de inventarisatie van het materieelbestand. Aan het materieel zijn afschrijvingstermijnen gekoppeld, zowel economisch als technisch. ‘Vooral wanneer spullen technisch afgeschreven zijn, is dat het signaal om een nieuwe aanschaf te doen. Deze benadering moet leiden tot
D E B L I K VA N E E N B U R G E R
Organisatie nu nog kwetsbaar
‘I
waardoor er steekvlammen ontstonden,
lading precies is. Misschien gaat het om
de isolatie was gaan smeulen en buiten
stoffen die je helemaal niet met water mag
k vind dat brandweermensen een
door alle korpsen te laten fuseren. Zo’n
de ketel zelfs al de eerste vlammen
blussen. Overigens zijn pijpleidingen de
interessant beroep hebben dat
opschaling lijkt mij inderdaad noodzakelijk.
zichtbaar waren. Ik heb er toen snel een
veiligste transportmiddelen. Veelal zijn ze in
overigens wel veel complexer is
Maar vooral in de overgangssituatie kan
deken overheen gegooid en zo het vuur
handen van bedrijven. Om ze optimaal te
geworden. In zowel de woningbouw als
het een organisatie kwetsbaar maken. In
gedoofd. Maar dit had volledig fout
benutten, zouden ze samen eigenlijk één
in kantoren en fabrieken zijn er veel
het begin zijn de medewerkers er immers
kunnen aflopen, zeker als ik een kwartier
infrastructuur moeten vormen onder één
nieuwe materialen bijgekomen die bij
nog niet aan gewend dat de aansturing
later was thuisgekomen. Het bekende
centrale regie. Pas dan zou je de capaciteit
brand allemaal anders reageren. Ze
heel anders gaat verlopen en de
ongeluk in een klein hoekje…
optimaal kunnen benutten.
vormen ieder hun eigen rookgassen en
informatievoorziening anders is geworden.
het vereist een grote mate van kennis om
Dat kan, volgens mij, best behoorlijke
Zo zijn veel mensen bang voor de risico’s
In Zuid-Limburg voel ik me nog steeds veilig
daarmee te kunnen omgaan. Daarnaast
risico’s met zich meebrengen; zeker voor
van vervoer van gevaarlijke stoffen over
en heb ik alle vertrouwen in de brandweer.
vinden in woningen vaak onvermoede
veiligheidsorganisaties als politie en
weg en spoor. Transport brengt inderdaad
Niet dat ik brandweermensen vaak aan het
activiteiten plaats, zoals hennepteelt en
brandweer. Mijn ervaring is dat je daar bij
risico’s met zich mee. Vrachtvervoer over
werk heb gezien bij calamiteiten. Mijn
gevaarlijk gehobby in het schuurtje of op
schaalvergrotingen en reorganisaties heel
het spoor is echter relatief veilig. Vijftig
devies luidt dan namelijk: niet toekijken en
zolder. Wat voor risico’s brengt dat wel
alert op moet zijn.
wagons achter elkaar zijn veel veiliger dan
de hulpdiensten in de weg lopen, maar
vijftig vrachtwagens die kriskras door het
gewoon wegwezen!’
niet met zich mee? Zelf heb ik de brandweer gelukkig nooit
rookmelders in ons huis, overigens op
thuiskomst hoorde ik zo’n apparaat een
land rijden. Trouwens ook niet-gevaarlijke
De brandweer in Zuid-Limburg heeft een
nodig gehad. Al had het één keer maar
advies van onze overbuurman die
signaal afgeven. Toen bleek onze oude
lading kan bij brand gevaarlijk blijken te
Aad Orgelist, adviseur transport
behoorlijke schaalvergroting ondergaan
een haar gescheeld. Er hangen enkele
gepensioneerd brandweerman is. Bij
CV-ketel niet correct te ontbranden,
zijn. Je weet vaak niet meteen wat de
& logistiek, Maastricht
22 Focus
Focus 23
Brandweer Zuid-Limburg
www.brandweer.nl/zuid-limburg
Informatiemagazine voor medewerkers en relaties van de Brandweer Zuid-Limburg. Tekst en realisatie: Vanhaalenpartners.nl, Bunde. Foto’s: Ermindo Armino, Foto- en Videoteam Brandweer Zuid-Limburg
Woonflat De Stevel en vier woningen kunnen uiteindelijk worden gespaard
