Klimaatplan Doetinchem, april Klimaatplan Doetinchem

Klimaatplan Doetinchem, april 2009

Klimaatplan Doetinchem 2009-2012

Gemeente Doetinchem april 2009 1


2


Voorwoord De gemeente Doetinchem voert sinds 2004 klimaatbeleid uit op basis van haar klimaatplan 2004-2008. Inmiddels zijn al verschillende ‘klimaatsuccessen’ behaald. Maar we zijn nog niet klaar! In november 2007 hebben de minister van VROM en de VNG een Klimaatakkoord ondertekend voor een nóg schoner en duurzamer Nederland. Vanuit de gemeente Doetinchem onderschrijven wij de uitgangspunten en doelstellingen uit dit akkoord van harte. Samen met de andere Achterhoekse gemeenten hebben wij daarom nieuwe projectvoorstellen geformuleerd die verder bijdragen aan een schone en duurzame leefomgeving. De omschrijving van deze projectvoorstellen vindt u in het onderhavige Klimaatplan 2009-2012. Met dit klimaatplan willen wij als gemeente Doetinchem een voorbeeldfunctie vervullen. Wij zullen kritisch onze eigen gebouwen, installaties en processen beoordelen en waar nodig, maatregelen nemen. Daarnaast willen wij het bedrijfsleven én onze burgers stimuleren om duurzame maatregelen voor het klimaat te nemen. Hiervoor stellen wij onze kennis beschikbaar aan anderen. In deze tijden van steeds hoger wordende energieprijzen en schaarser wordende grondstoffen vind ik ons klimaatplan een harde noodzaak. Uitvoering van dit klimaatplan levert ons veel op: wij sparen niet alleen het milieu, maar uiteindelijk besparen wij ook geld! Klimaatverandering stopt niet bij de gemeentegrens. Daarom werken wij zo veel mogelijk samen met de andere Achterhoekse gemeenten, de provincie en het Rijk bij de uitvoering van dit klimaatplan. Ik maak mij sterk voor een krachtige uitvoering van dit klimaatplan en ik nodig u van harte uit om met ons mee te doen! Mw. L.W.C.M. van der Meijs Wethouder Milieu

3


INHOUD Voorwoord ................................................................................................................................... 3 1. Samenvatting............................................................................................................................ 5 2. Beleidskader: ambities en uitwerking................................................................................... 7 2.1 Ambities.............................................................................................................................. 7 2.2 Uitwerking: thema’s en projecten ................................................................................... 8 2.3 Proces ................................................................................................................................. 9 Uitvoeringsprogramma 3. Thema Eigen gebouwen, voorzieningen, wagenpark, dienstreizen, woon-werkverkeer en inkoop ................................................................................................................................... 11 3.1 Bestaande bouw.............................................................................................................. 12 Project: Energiemanagement eigen gebouwen.............................................................. 12 Project: Verbetering energielabels eigen gebouwen ..................................................... 15 3.2 Gemeentelijk wagenpark, dienstreizen en woon-werkverkeer ................................. 17 Project: duurzaam inkopen, duurzame mobiliteit.......................................................... 17 Project: Inkoop groene energie ....................................................................................... 20 3.3 Openbare verlichting en installaties.............................................................................. 22 Project: Openbare verlichting en installaties .................................................................. 22 4. Thema Woningen.................................................................................................................. 24 4.1 Handhaving EPC ............................................................................................................. 24 Project: handhaving EPC (woningen en utiliteitsgebouwen) ....................................... 24 4.2 Nieuwbouw ..................................................................................................................... 27 Project: Duurzame (woning)bouwprojecten .................................................................. 27 Project: Nul-energiewoningen.......................................................................................... 30 Project: Koelteparken........................................................................................................ 33 4.3 Bestaande woningvoorraad ........................................................................................... 35 Project: Duurzaamheid in de bestaande woningvoorraad............................................ 35 5. Thema Utiliteitsgebouwen ................................................................................................... 38 5.1 Bestaande of nieuw te bouwen scholen ...................................................................... 38 Project: Duurzame scholen............................................................................................... 38 6. Grootschalige duurzame energie-opties............................................................................. 40 Project: kansen voor biomassa......................................................................................... 40 7. Organisatieversterkende randvoorwaarden ....................................................................... 44 Project: intergemeentelijk projectleider........................................................................... 45 8. Uitvoeringsorganisatie .......................................................................................................... 47 9. Financiering ........................................................................................................................... 49 Bijlage: overzicht klimaat- en energieprojecten, medio 2008........................................... 54

4


1. Samenvatting Dit klimaatplan geeft de ambities van de gemeente Doetinchem weer op het gebied van klimaat, en de projecten die de gemeente in de periode 2009-2012 wenst uit te voeren om deze ambities te realiseren. Ambities De gemeente Doetinchem neemt het klimaat serieus. Klimaatverandering moet zoveel mogelijk worden tegengegaan. De Doetinchemse ambitie is om zelf het goede voorbeeld te geven, door haar processen en producten zo duurzaam mogelijk in te richten. Daarnaast willen we een inspiratiebron en stimulans zijn voor burgers en bedrijven. We ondersteunen en faciliteren duurzame initiatieven en we nemen, waar mogelijk, zelf het initiatief. We leggen geen bovenwettelijke verplichtingen op aan burgers, bedrijven en instellingen. We willen hen met een positieve stimulans benaderen om mee te doen. We streven naar duurzaamheid bij gebouwen, in het bijzonder in de bestaande woningvoorraad. We streven naar een duurzame, groene, economie in de Achterhoek waarbij we duurzame maatregelen realiseren én de kredietcrisis te lijf gaan. Dit is het tweede klimaatplan van de gemeente Doetinchem. Er zijn dertien projecten benoemd die de gemeente de komende jaren wil uitvoeren, meestal samen met de andere Achterhoekse gemeenten. Bij alle projecten streven we naar zo veel mogelijk concreet rendement. Thema’s en projecten De benoemde thema’s en projecten komen enerzijds voort uit de thema’s van het Rijk in de nieuwe uitkering SLOK: Stimulering van Lokale Klimaatinitiatieven, die in juli 2008 is opengesteld. Anderzijds zijn de projecten gebaseerd op het Regiocontract met de provincie. Op basis van wettelijke noodzakelijkheid, onuitstelbaarheid, verwachte concrete milieuwinst, innovatie, slagingspercentage en aansluiting op bestaande inititatieven zijn de verschillende projecten verder vormgegeven. Dit is gedaan samen met de andere Achterhoekse gemeenten. De prioriteit ligt bij de eigen gebouwen, installaties en voorzieningen; bij woningen, bij scholen en bij grootschalige duurzameenergie-opties. Voor het thema eigen gebouwen, voorzieningen en installaties willen wij werken aan: * een verdere verbetering van het energiemanagement van de eigen gebouwen; * een verdere verbetering van de energielabels van onze eigen gebouwen; * doorontwikkeling van criteria voor groene energie en de inkoop hierop afstemmen; * duurzame mobiliteitsmaatregelen (i.c. gemeentelijk wagenpark op aardgas), en * een duurzame openbare verlichting en overige installaties. Overigens zal de gemeente Doetinchem in 2009 haar wagenpark deels overschakelen op aardgas; dit kom ook de luchtwaliteit ten goede. Ook wordt een plan voor een duurzame openbare verlichting uitgevoerd en is de energielabeling van gemeentelijke gebouwen opgestart. De Doetinchemse ervaringen zullen in de bovengenoemde projecten worden ingebracht. Voor het thema woningen worden de volgende projecten voorzien: • duurzaamheid in de bestaande woningvoorraad: samen met de provincie opzetten van een subsidieregeling waarbij bewoners worden gestimuleerd energiebesparende maatregelen te nemen in hun (bestaande) woningen. 5

Klimaatplan Doetinchem, april 2009 • • • •

nul-energiewoningen: ontwikkelaars en bouwondernemingen stimuleren om zogenaamde nul-energiewoningen te bouwen; hierbij optrekken met het project Woonpark Gelderland van de provincie; duurzame woningbouwprojecten: ontwikkelaars en bouwondernemingen stimuleren woningen te bouwen die verder gaan dan de huidige wettelijke eisen; Koelteparken: definitie, ruimtelijke verkenning en daadwerkelijke aanleg van een koeltepark in Doetinchem; handhaving van de EPC (energieprestatiecoëfficiënt) voor woningen en utiliteitsgebouwen. Dit is overigens een wettelijke taak.

In het thema utiliteitsgebouwen willen we focussen op schoolgebouwen. We streven naar duurzamer schoolgebouwen. Daarbij kiezen we uit alle plannen voor nieuwbouw of verbouw van schoolgebouwen in Doetinchem één project waarbij we een forse energiebesparing en een gezonder binnenmilieu willen realiseren. De resultaten en ervaringen willen we uitbreiden naar de andere plannen. In het thema grootschalige duurzame-energieopties, dat geheel voortkomt uit het regiocontract met de provincie, ligt de nadruk op kansen voor biomassa. Hierbij gaan we na of er beleidsregels nodig zijn voor de afweging van locaties voor kleinschalige covergisting. Verder wordt een haalbaarheidsstudie uitgevoerd naar het opzetten van een bio-warmtekrachtkoppelingsinstallatie in de Achterhoek, wordt een regionale inzamelstructuur voor knip- en snoeihout opgezet en worden initiatieven voor stoken op streekhout begeleid. Enkele andere Achterhoekse gemeenten verkennen daarnaast de mogelijkheden voor windenergie. We streven naar een duurzame, groene, economie in de Achterhoek waarbij we duurzame maatregelen realiseren én de kredietcrisis te lijf gaan. Omdat deze ontwikkelingen zeer recent zijn, zijn zij nog niet in concrete acties en financiering omgezet. Zij zijn daarom nog niet in het uitvoeringsprogramma opgenomen. Uitvoering Veel afdelingen van de gemeente Doetinchem werken mee aan de uitvoering van dit klimaatplan; zij zullen hiervoor uren in hun jaarplannen reserveren. De coördinatie van de uitvoering ligt bij de afdeling Fysieke Ontwikkeling. Daarnaast wordt in de uitvoering samengewerkt met de andere Achterhoekse gemeenten. De projecten worden grotendeels samen opgepakt. Door de krachten regionaal te bundelen, wordt efficiënter gewerkt en kan voordeliger (externe) deskundigheid worden ingeschakeld. Financiering De interne kosten voor de uitvoering van dit klimaatplan worden geschat op € 238.070 voor de komende vier jaar. De externe kosten voor de regionale projecten worden geschat op € 556.000 voor alle Achterhoekse gemeenten samen. De insteek is dat de Achterhoekse gemeenten samen de externe kosten betalen voor de gemeenschappelijke projecten. Daarvoor willen zij een deel van hun rijkssubsidie bundelen. Voor Doetinchem is het aandeel begroot op € 72.120. Daarnaast zijn de externe kosten voor het lokale Doetinchemse project geraamd op € 40.000, waarmee de totale externe kosten voor Doetinchem uitkomen op € 112.120. Op basis van dit plan ontvangt de gemeente Doetinchemnaar verwachting een subsidie van SenterNovem van € 167.416. Uitgangspunt is een cofinanciering van 50% door de gemeente. Daarnaast geeft de provincie voor enkele projecten subsidie in het kader van het regiocontract en het programma Vitaal Gelderland. Vanuit SenterNovem geldt voor de genoemde projecten en activiteiten een inspanningsverplichting. 6


2. Beleidskader: ambities en uitwerking 2.1 Ambities De gemeente Doetinchem neemt het klimaat serieus. Al in 2004 heeft zij een eerste klimaatuitvoeringsplan vastgesteld, waarin een groot aantal maatregelen op het gebied van klimaat en energiebesparing zijn aangekondigd. Verschillende successen zijn daarbij behaald. Bijlage I geeft een overzicht van maatregelen die inmiddels zijn, of binnenkort worden, uitgevoerd. De Doetinchemse gemeenteraad heeft in januari 2008 de doelen onderschreven van het Klimaatakkoord tussen de Minister van VROM en de VNG voor een nóg schoner en duurzamer Nederland. De raad heeft aangegeven te willen onderzoeken op welke onderdelen uit het akkoord de gemeente Doetinchem de komende jaren wil inzetten. Dit klimaatplan is hier een nadere uitwerking van. Tegelijkertijd heeft de gemeenteraad begin 2008 de ambitie uitgesproken om een millenniumgemeente te willen worden. Dit houdt in dat de gemeente wil vechten tegen armoede en honger, tegen ongelijkheid tussen man en vrouw, tegen milieuverontreiniging, HIV/AIDS en zich wil inzetten op de verbetering van de toegang tot onderwijs, gezondheidszorg en schoon water. Een milleniumgemeente draagt actief bij aan één of meer van deze doelen. Thema 7 behelst het milleniumdoel ‘er leven meer mensen in een duurzaam leefmilieu’. De gemeente Doetinchem formuleert de volgende ambities voor haar klimaatbeleid: Duurzame overheid De gemeente Doetinchem geeft zelf het goede voorbeeld aan burgers en bedrijven door te werken aan een klimaatneutrale huisvesting en organisatie, en aan duurzaam inkopen. Doetinchem streeft naar 75% duurzaam inkopen in 2010 en 100% in 2015. Door eisen te stellen aan de duurzaamheid van producten, stimuleren we het bedrijfsleven tot het maken van duurzame producten. Duurzame energieproductie De gemeente Doetinchem streeft naar vergroting van het aandeel duurzame energieproductie naar 20% in 2020. Dit betekent bijvoorbeeld dat zij andere vormen van duurzame energie stimuleert, zoals energie uit biomassa. Energiezuinige gebouwde omgeving Bij nieuwbouw en renovatie van woningen is een forse energiebesparing mogelijk. Doetinchem legt prioriteit bij de bestaande woningvoorraad, door burgers te stimuleren duurzame maatregelen te nemen middels een subsidieregeling. De gemeente Doetinchem gaat verder innovatieve initiatieven in de gebouwde omgeving actief stimuleren. Duurzame bedrijven & scholen De gemeente Doetinchem zorgt voor een voortvarende vergunningverlening voor duurzame en innovatieve energiesystemen. De gemeente Doetinchem gaat initiatiefnemers en projectontwikkelaars ertoe aanzetten met innovatieve 7

Klimaatplan Doetinchem, april 2009 samenwerkingsverbanden en concepten te werken. Ook zal de gemeente stimuleren dat er energiezuinige en duurzame scholen worden verbouwd, danwel gebouwd. Klimaatbestendige leefomgeving (adaptatie) Extreme weersomstandigheden (hitte, droogte, wateroverlast) zullen vaker voorkomen. Naast de adaptatiestrategie die vanuit het Rijk en de VNG wordt opgesteld, wil de gemeente Doetinchem binnen haar gemeentegrens nu al bewust inspelen op klimaatverandering. Dit wil zij doen door een koeltepark aan te leggen en door 3000 bomen aan te planten. De klimaatambities worden zoveel mogelijk doorvertaald naar andere beleidsterreinen, waarbij ook de (rijks)regelgeving en de financiële gevolgen worden betrokken. Duurzame economie Zeer recentelijk zijn ontwikkelingen gestart voor een duurzame, groene, economie in de Achterhoek. Deze ontwikkelingen zijn mede ingegeven door de kredietcrisis. Deze recente ontwikkelingen zijn nog niet in concrete acties en financiering omgezet, en zijn daarom niet in het uitvoeringsprogramma opgenomen. De Doetinchemse ambities vinden zijn weerslag in een dertiental projecten (zie de volgende paragrafen).

2.2 Uitwerking: thema’s en projecten Op basis van de ambities uit de vorige paragraaf is een verkenning uitgevoerd naar mogelijke uitvoeringsprojecten. Hierbij zijn de thema’s en projecten enerzijds gebaseerd op de thema’s vanuit het Rijk in de nieuwe uitkering SLOK: Stimulering van Lokale Klimaatinitiatieven. Anderzijds zijn zij gebaseerd op de onderwerpen uit het Regiocontract met de provincie in het programma Klimaat en leefomgeving. Op basis van wettelijke noodzakelijkheid, onuitstelbaarheid, verwachte milieuwinst, innovatie, slagingspercentage en aansluiting op bestaande initiatieven zijn de verschillende projecten vervolgens vormgegeven. Hierbij hebben de Achterhoekse gemeenten samen opgetrokken. De volgende thema’s zijn gekozen: Eigen gebouwen, voorzieningen, wagenpark, dienstreizen, woon-werkverkeer en inkoop De eigen gebouwen en voorzieningen is een belangrijk thema. De gemeente geeft zelf het goede voorbeeld aan haar burgers en bedrijven. Daarbij is de gemeente zelf eigenaar en is dus niet afhankelijk van anderen bij het doorvoeren van maatregelen. Op het gebied van verkeer en vervoer wordt duurzame mobiliteit steeds belangrijker. Een deel van de gemeentelijke voertuigen zal overschakelen op duurzamer brandstoffen. Met de Doetinchemse kennis gaat de gemeente ook andere gemeenten, bedrijven en instellingen stimuleren. Woningen Het thema woningen blijft aandacht vragen, zowel in de nieuwbouw maar ook zeker in de bestaande bouw. In de bestaande bouw is immers nog heel veel energiewinst te halen. Dit is lastig te realiseren, omdat de gemeente weinig invloed heeft op woningeigenaren. Een subsidieregeling met provinciale financiering moet huiseigenaren over de streep trekken. Utiliteitsgebouwen: duurzame scholen Binnen de gemeente worden de komende jaren verschillende scholen gebouwd danwel verbouwd. Dit biedt kansen voor het milieu, zowel binnen als buiten de muren van de 8

Klimaatplan Doetinchem, april 2009 gebouwen. Grootschalige Duurzame Energie (DE)-opties Het thema grootschalige DE-opties is vooral gericht op het in kaart brengen en stimuleren van biomassa-installaties in de regio. Kan het snoeihout bijvoorbeeld nog nuttig gebruikt worden? Het thema Bedrijven uit de subsidieregeling Lokaal Klimaatbeleid is afgevallen, omdat veel bedrijven door de milieuwetgeving al op de goede weg zijn. In reguliere contacten bij vergunningverlening en handhaving komt overigens energiebesparing al aan de orde. Tevens is in het vorige klimaatbeleid hiervoor al een project uitgevoerd. Hieronder wordt aangegeven welke projecten vanuit welk kader zijn opgevoerd. Daarnaast wordt aangegeven welk ambitieniveau wordt nagestreefd voor dit project. In de navolgende paragrafen worden de projecten verder uitgewerkt volgens de systematiek van de SLOK-regeling. Tabel: opgevoerde projecten in het Klimaatplan binnen de thema’s van de SLOK-regeling: Stimulering van Lokale Klimaatinitiatieven. Thema Project SLOK Regiocontract Ambitieniveau Eigen gebouwen, voorzieningen en installaties Energiemanagement eigen X Actief gebouwen Verbetering energielabels eigen X Actief gebouwen Inkoop groene energie X Innovatief Duurzaam inkopen, duurzame X X Actief mobiliteit Openbare verlichting en installaties X Innovatief Woningen Handhaving EPC X actief Duurzame woningbouwprojecten X X actief Nul-energiewoningen X Innovatief Koelteparken X Actief Duurzaamheid bestaande X Actief woningvoorraad Utiliteitsgebouwen Duurzame scholen X X? (pilot) actief Grootschalige Duurzame Energie-opties Kansen voor biomassa X X Actief Windenergie* X Actief Organisatie Intergemeentelijk projectleider X * niet aan de orde voor de gemeente Doetinchem

2.3 Proces De uitwerking van de thema’s en projecten heeft plaatsgevonden binnen het Achterhoekse vakberaad Klimaat. De klimaatcoördinatoren van de Achterhoekse gemeenten hebben eerst een regionaal basis klimaatprogramma opgesteld. Tijdens de uitvoering van het vorige klimaatbeleid is namelijk gebleken dat de meeste Achterhoekse gemeenten met dezelfde thema’s aan de slag gingen; bij deze uitvoering is toen op veel punten samengewerkt. Deze samenwerking is goed bevallen en daarom is er gezamenlijk nagedacht over het vervolg. Een basisprogramma klimaat voor alle acht gemeenten was hiervan het resultaat. Door een gezamenlijk plan kunnen tijd en 9

Klimaatplan Doetinchem, april 2009 middelen efficiënt worden ingezet. Ook is de communicatie naar externe partijen, zoals aannemers en corporaties, eenduidig. Zij werken vaak in meerdere gemeenten en overal wordt dan gewerkt met dezelfde uitgangspunten. Daarnaast heeft iedere gemeente zijn lokale ambities aan het plan kunnen toevoegen. De gemeente Doetinchem heeft het project Duurzame Scholen toegevoegd. Met dit totaalpakket komt Doetinchem aan de vereisten voor het Plus-pakket van de landelijke subsidieregeling. In een expertbijeenkomst in mei 2008 zijn de voorgestelde projecten inhoudelijk getoetst door Senter Novem, de uitvoeringsorganisatie van het Ministerie van Economische Zaken. Daarbij is nauwlettend bekeken in hoeverre de voorstellen voldoen aan de nieuwe SLOK-regeling. Op basis van deze uitkomsten is het basis klimaatprogramma verder aangescherpt en uitgewerkt. De toenmalige Commissie Milieu en Afval heeft in juni 2008 op hoofdlijnen ingestemd met de thema’s en de projecten. Op onderdelen heeft zij wijzigingen in twee projecten aangebracht. Deze wijzigingen zijn in het onderhavige plan verwerkt. Iedere gemeente heeft zijn eigen klimaatplan verder afgerond ten behoeve van lokale besluitvorming en de subsidieaanvraag. Inmiddels hebben de Colleges van alle Achterhoekse gemeenten ingestemd met het regionale basis klimaatprogramma. De gemeente Doetinchem heeft inmiddels een positief advies ontvangen over de SLOKaanvraag, net als alle andere Achterhoekse gemeenten. De definitieve beschikking voor Doetinchem heeft plaatsgevonden in de Gemeentefondscirculaire van maart 2009. Gezien het belang dat de Doetinchemse raad hecht aan het onderwerp klimaat, wordt het beleidskader aan de Doetinchemse raad voorgelegd ter besluitvorming, het uitvoeringsprogramma ter informatie. Het vakberaad Klimaat coördineert de verdere uitvoering van de klimaatprogramma’s. Dit is in hoofdstuk 8 nader uitgewerkt.

10


Uitvoeringsprogramma 3. Thema Eigen gebouwen, voorzieningen, wagenpark, dienstreizen, woon-werkverkeer en inkoop Hiernavolgend worden de projecten toegelicht die de komende jaren worden uitgevoerd en die zijn opgevoerd voor de SLOK-regeling. Hiervoor is het format gevolgd van de subsidieregeling. Per thema is op grond van de projecten een ambitieniveau gekozen. Voor de kwantitieve taakstellingen van dit ambitieniveau zijn de richtlijnen uit de subsidieregeling SLOK en de bijbehorende toelichtingen gevolgd. Binnen het bovengenoemde thema heeft de gemeente voor dienstreizen en woonwerkverkeer al activiteiten lopen (dienstfietsen; fiets-privé-plan). In het kader van de Millenniumdoelstelling thema 7 ‘er leven meer mensen in een duurzaam leemilieu’ doet de gemeente Doetinchem mee aan de actie ‘Fiets naar je werk’. Elke gefietste kilometer wordt gesponsored door de gemeente ten behoeve van zonnepanelen in La Libertat (Nicaragua), één van de twee stedenpartners van Doetinchem. Omdat deze activiteiten al lopen, zijn deze onderwerpen niet opnieuw opgevoerd voor de subisidieregeling SLOK.

11

Thema Subthema(s) Ambitie Taakstelling

Eigen gebouwen, voorzieningen, wagenpark, dienstreizen, woon-werkverkeer en inkoop Bestaande bouw

Datum Auteur


Actief Energiebesparing van 2% per jaar

Voorlopend

Innovatief

3.1 Bestaande bouw Project: Energiemanagement eigen gebouwen Afdeling

Doelstelling

1. Fysieke Ontwikkeling 2. Services 3. Buha 1. Dr. W. Lubbers 2. Dr. H. Legebeke 3. Dr. W. de Korte 1. 0314 – 377342 1. [email protected] e-mail 2. 0314 – 377285 2. [email protected] 3. 0314 - 399688 3. [email protected] Opzetten van energiemanagement in de gemeentelijk gebouwen.

Resultaat

•

Contactpersoon Telefoonnummer

• • • • • •

Doelgroep(en) Project-aanpak

Inzicht in het energieverbruik van gebouwen, bewaking en controle energieverbruik en mogelijke storingen; Eenvoudige maatregelen voor verlaging van het energieverbruik doorvoeren; Optimaal functionerende installaties door juiste inregeling; Meer inzicht en sturing op storingen/werking installaties en energiekosten; Monitoring resultaten en directe terugkoppeling mogelijk; Benchmarking (dezelfde gebouwen in de regio vergelijken op energieverbruik); Voldoen aan wettelijke eisen t.a.v. inspectie en keuring van installaties in het kader van de Europese Richtlijn ‘Performance of Buildings’ (EPBD).

Mogelijke neveneffecten: • Comfortverhoging; • Preventie van klachten; • Energiebesparing en dus een besparing in de kosten. Voor de gemeentelijke gebouwen is de doelgroep de gemeentelijke organisatie zelf. Andere doelgroepen zijn de gebouwenbeheerders, eventueel de energiebeheerder, de inkopers en klimaatmedewerker. Regionaal • Regionaal wordt energie ingekocht. Besloten is om regionaal ook een vervolgstap te kunnen zetten door een energiemanagementsysteem voor alle aansluitingen op te zetten; • Aanschaffen van nieuwe elektriciteitsmeters (die digitaal kunnen inlezen) en gebruik maken van internet gerelateerde software; • In samenwerking met andere gemeenten wordt een energiemanager aangesteld. Werkzaamheden van deze persoon zijn o.a.: • Analyseren van gegevens (op het internet); • Benchmarking (vergelijking van dezelfde type gebouwen in de verschillende gemeenten); • Uitschieters in verbruik eruit halen, contact opnemen met de beheerders

12


• • • •

Project organisatie

Communicatie

Planning

van de gemeentelijke gebouwen; Verbeteringen voorstellen; Contractbeheer; Netwerkbeheer; Rapportage per jaar.

Lokaal • De gebouwenbeheerder onderneemt actie bij afwijkende waarden. • Maatregelen om energieverbruik te verminderen a.h.v. benchmarking. • Monitoring energiegegevens per jaar per gemeente. • Groep inkopers in de regio zullen het energiemanagement als groep opzetten. • Vanuit het vakberaad Klimaat zal een trekker (de klimaatcoördinator) het proces in de gaten houden; de achterhoekse gemeenten stellen een energiezorg-coördinator aan. • Per gemeente is de inkoper, de klimaatcoördinator en de gebouwenbeheerder betrokken. • Klimaatcoördinator per gemeente bewaakt ‘energieverbruik’ van de gemeente en de doelstelling van 2% energiebesparing per jaar. Indien nodig extra inspanningen verrichten. Resultaten (analyse per jaar) naar college communiceren. Resultaten via reguliere kanalen naar buiten brengen. 2008 – 2012 2008 pilotjaar; testen software van PME (gemeente Doetinchem en Montferland doen mee aan de pilot) 2009 software beschikbaar (aanschaf software en keuze leverancier) 2009 slimme meters beschikbaar en installeren 2009 aanstellen energiemanager voor Achterhoekse gemeenten 2010-2012 energiemanagement is effectief

Inspanning

Projectkosten

Interne uren: • Per gemeente klimaatcoördinator: 40 uur per 4 jaar; • Trekker uit regio klimaatgroep: 200 uur per 4 jaar; • Gemeentelijke inkoper; 200 uur per 4 jaar; • Gebouwenbeheerders 160 uur per 4 jaar; Externe uren (door gemeenten gezamenlijk te financieren): • Aanstelling regionale energiemanager (externe inbreng). Eén dag in de week maal 3 jaar maal 35 weken per jaar (€ 85.000.-) • Intergemeentelijk projectleider: 80 uur per 4 jaar; € 8.000.Interne kosten (per gemeente): • Uren intern; gemeentelijk trekker 200 uur : (€ 14.000.-) • Overige gemeenten 40 uur in de vier jaar = € 2.800.• Uren intern 360 uur; • Schatting gebruikskosten van het internetprogramma: ongeveer 1,2% van het electriciteitsverbruik (€ 5.000.- per jaar in het geval van Oude IJsselstreek), wordt betaald uit structurele middelen (elektriciteitsposten)l • Eenmalige investering; ongeveer € 16.- per aansluiting voor de meter en de aansluiting van de meter (Oude IJsselstreek kent 766 aansluitingen, wat neerkomt op € 12.256.-). de eenmalige kosten worden betaald uit structurele middelen (electriciteitsposten). Externe kosten (door gemeenten gezamenlijk te financieren): • Inhuur intergemeentelijk projectleider; schatting 80 uur/ per 4 jaar € 8.000.-

13

Klimaatplan Doetinchem, april 2009 •

Financiering

Effectmeting

Energiemanager € 85.000.-

Financieringsbron: gemeente en ; Financiering gemeente; Gebruikskosten programma, eenmalige investeringen voor de aansluiting van slimme meters en uren van de inkopers en gebouwenbeheerders. Financiering ; Kosten energiemanager, intergemeentelijk projectleider, uren klimaatcoördinator Het energiemanagement wordt uitgevoerd door één persoon die de gegevens beheert. Per gemeente per jaar gegevens analyseren/ besparingen in beeld brengen. Meerjarig verloop ook bijhouden.

Gerelateerd beleid, mogelijke bijkomstige effecten

Inkoopbeleid (neveneffect van gezamelijke inkoop van energie en uitwerking kan gezien worden als duurzaam inkopen).

Mogelijke valkuilen

• • • •

Juiste Software is nog niet op tijd beschikbaar; Problemen met de slimme meters en de installatie hiervan; Niet alle gemeenten doen mee met het softwaresysteem, waardoor het aanstellen van een energiemanager duurder wordt; Problemen (kinderziektes) in de werking van software en digitale meters.

Slagingspercentage; 3 hoge slagingskans. Achtergrondinformatie

www.pmeadviesbureau.nl (voorbeeld software)

14


Eigen gebouwen, voorzieningen, wagenpark, dienstreizen, woon-werkverkeer en inkoop Bestaande bouw

Datum Auteur


Actief Energiebesparing van 2% per jaar

Voorlopend -

Innovatief -

In 2008 start de gemeente Doetinchem met de labeling van gemeentelijke gebouwen en het doorvoeren van maatregelen voor de verplichte gebouwen. In onderstaand project breiden we dit uit naar andere en niet-verplichte gebouwen.

Project: Verbetering energielabels eigen gebouwen Afdeling Contactpersoon Telefoonnummer Doelstelling

Resultaat


Projectorganisatie

Communicatie Planning

1. Fysieke Ontwikkeling 2. Buha 1. Dr. W. Lubbers 2. Dr. W. de Korte 1. 0314 – 377342 1. [email protected] e-mail 2. 0314 - 399688 2. [email protected] Energiebesparing 2 % per jaar door verbetering van het energielabel van de gemeentelijke gebouwen.

• • •

80% van de gemeentelijke gebouwen is voorzien van een energielabel. Iedere gemeente stelt het eigen ambitieniveau voor de energielabels vast. Voor een aantal gemeentelijke gebouwen wordt in 2008/2009 een energieonderzoek uitgevoerd. Voor deze gebouwen wordt een verbeterplan opgesteld. • Deze verbeterplannen zijn uitgevoerd. De gemeentelijke organisatie; de gebouwen beheerders, en de klimaatmedewerker. Regionaal • In 2008/2009 hebben de meeste gemeentelijke gebouwen een energielabel gekregen. Bij gebouwen waar veel winst te verwachten is, wordt vaak een uitgebreider energieonderzoek uitgevoerd. • Een verbeterplan opstellen a.h.v. deze energieonderzoeken en een duidelijk doel/ambitieniveau vastleggen, uitgedrukt in het energielabel. Bijvoorbeeld alle gemeentelijke gebouwen binnen 5 jaar naar een energielabelniveau van B of hoger (extern/ regionaal) Lokaal • Besluitvorming over het ambitieniveau van de energielabels van de gebouwen; • Uitvoeren van het verbeterplan voor de energieprestatie van de gemeentelijke gebouwen; • Als de energielabels veranderen, deze aanpassen. De lijst van energielabels actueel houden. • Klimaatcoördinator • Gebouwenbeheerders • Externe adviseur: schrijven verbeterplan (per gemeente met dezelfde regionale uitgangspunten) • Intergemeentelijk projectleider Actuele lijst met stand van zaken van energielabels naar College communiceren (elke 2 jaar). Resultaten via reguliere communicatiekanalen naar buiten brengen. 2008 en 2009 afronden energielabeling en onderzoeken

15


Inspanning

Projectkosten

2009 en daarna; uitvoeren van energie-label-verbetering. Interne uren: • Klimaatcoördinator; 50 uur per jaar (tijd)/ 200 uur/4 jaar • Gebouwenbeheerders; 80 uur per jaar (in reguliere uren) 320 uur/4 jaar Externe uren (door gemeenten gezamenlijk te financieren): • Externe adviseur; 100 uur/4 jaar • Intergemeentelijke projectleider ; 80 uur/4 jaar Interne kosten: • Klimaatcoördinator; 200 uur /€70 p.u. = € 14.000.• Gebouwenbeheerders; 320 uur /€70 p.u. = € 22.400.Externe kosten (door gemeenten gezamenlijk te financieren): • Externe adviseur; 100 uur = € 8.000.• Intergemeentelijke projectleider; 80 uur = € 8000.-

Financiering

Effectmeting

Financieringbronnen en gemeente; Financiering: Uren van klimaatcoördinator, externe adviseur, intergemeentelijk projectleider Financiering Gemeente; uren gebouwenbeheerder, uitvoeringskosten van verbeterplannen (Kosten van uitvoering zijn niet subsidiabel, dit betalen uit reguliere onderhoudsposten). Actueel houden van lijst met energielabels. Energierekening van gebouwen (energiemanager)


EPBD; wettelijke verplichting om een energielabel op te hangen bij publieke gebouwen >1.000 m2 Verplichting om bij verkoop of verhuur een transactie) een energielabel te overhandigen)

Mogelijke valkuilen

Kosten energiebesparende maatregelen; dekking in reguliere onderhoudsposten is niet perse voldoende (per situatie het budget veiligstellen). Slagingspercentage; 3 hoge slagingskans.

Achtergrondinformatie

Website; VROM, SenterNovem ed.

16


Eigen gebouwen, voorzieningen, wagenpark, Datum dienstreizen, woon-werkverkeer en inkoop Gemeentelijk wagenpark, dienstreizen en woonAuteur Klimaatplan Doetinchem, april 2009 werkverkeer Actief 5 % Besparing fossiele brandstoffen en/of inkoop duurzame brandstoffen

Voorlopend

Innovatief

3.2 Gemeentelijk wagenpark, dienstreizen en woonwerkverkeer Project: duurzaam inkopen, duurzame mobiliteit In 2008 heeft de gemeente Doetinchem besloten haar wagenpark deels over te schakelen op aardgas. Ter voorbereiding van dit besluit is een analyse gemaakt van het energieverbruik van het wagenpark, gekoppeld aan de afschrijvingstermijnen en investeringskosten en andere relevante kentallen. De ervaringen van de gemeente Doetinchem zullen worden gebruikt bij onderstaand project. Afdeling Contactpersoon Telefoonnummer Doelstelling

Resultaat

1. Fysieke Ontwikkeling 2. Services 3. Buha 1. Dr. W. Lubbers 2. Dr. H. Legebeke 3. Dr. W. de Korte 1. [email protected] 1. 0314 – 377342 e-mail 2. [email protected] 2. 0314 – 377285 3. [email protected] 3. 0314 - 399688 1. Energieprestatie van het gemeentelijk wagenpark is inzichtelijk gemaakt en verbeterd. 2. in de Achterhoek zijn tenminste twee aardgastankstations gevestigd. Deelproject 1: • Het duurzaam inkopen (criteria vastleggen) van het gemeentelijk wagenpark en duurzaam gebruik van brandstoffen gericht op het reduceren van emissies door het gemeentelijk wagenpark. Deelproject 2: • Onderzoek naar inkoop van alternatieve brandstoffen in de regio in het kader van de overheid als ‘launching customer’ (een klant die een vraag creëert) (aardgas, biobrandstof); • Indien kansen zich voordoen, overgaan op de inkoop van alternatieve brandstoffen; • Oprichting minimaal twee aardgastankstations voor aardgas (of biogas) Gemeente Doetinchem, Berkelland, Oost Gelre (o.a. RBT Laarberg, RBT Achterhoek)

Doelgroep(en)

•

Project-aanpak

Aardgas zorgt voor een verlaging van de uitstoot van CO2, stikstof en fijnstof. Bij alternatieve brandstoffen biedt aardgas het meeste financiële voordeel; het wordt ook gezien als een toekomstige overgang/transitie naar het nog duurzamere biogas.

Wagenparkbeheerders van de gemeente, inkopers van de gemeente, evt. ambtenaren van verkeer en vervoer, milieuwethouders

17

Klimaatplan Doetinchem, april 2009 Deelproject 1 Regionaal • Regionaal een onderzoek uitvoeren naar de energieprestatie en de mogelijkheden om over te gaan op alternatieve brandstoffen voor het gemeentelijk wagenpark. De gemeente Doetinchem heeft al een scan laten uitvoeren, van deze resultaten kan gebruik worden gemaakt; Lokaal • Het regionale onderzoek vertalen naar een actieplan per gemeente. • Uitvoeren van dit actieplan. • Bij vervanging van voertuigen de energieklasse meenemen als inkoopcriterium. Deelproject 2

Projectorganisatie


Inspanning

Een eerste tankstation is in maart 2009 in Doetinchem geopend. Een tweede zoeklocatie is in de Laarberg Eibergen/Groenlo. Daarnaast staat de regio open voor nog meer tankstations in de Achterhoekse gemeenten. De gemeenten vervullen een pro-actieve rol, onderhouden nauwe contacten met de provincie en pomphouders. Zij inventariseren welke pomphouders mogelijk in aanmerking komen voor aardgas en leggen zo nodig contact met deze ondernemers. • Een trekker uit het Vakberaad klimaat. • Onderzoek laten uitvoeren naar het gemeentelijk wagenpark door een externe partij. • Per gemeente: de inkopers, de wagenparkbeheerders en de klimaatcoördinatoren. • Aansluiting bij provinciale initiatieven. • Pomphouders. Resultaten via reguliere perskanalen naar buiten brengen. • •

2009: Opening eerste aardgastankstation in Doetinchem. 2009; onderzoek naar stand van zaken en kansen gemeentelijk wagenpark uitvoeren. • 2009-2010: opening tweede tankstation in de Achterhoek. • 2010-2012: actieplannen gereed en uitvoeren. Deelproject 1 Intern • Wagenparkbeheerder; 40 uur. • Per gemeente klimaatcoördinator; 40 uur in 4 jaar. • Regionale trekker uit groep klimaatcoördinatoren; 80 uur in 4 jaar. • Inkoper 40 uur in vier jaar. Extern (door gemeenten gezamenlijk te financieren) • Extern onderzoeker (wagenparkbeheer); 300 uur. • Intergemeentelijk projectleider; 80 uur. Deelproject 2 Intern • klimaatcoördinator: voor gemeenten die in aanmerking komen: 50 uur over 4 jaar (Berkelland). • regionale trekker: 80 uur in vier jaar, zie boven (binnen dezelfde 80 uur). Extern (door gemeenten gezamenlijk te financieren) • provincie: inzet in het kader van de fuel switch campagne (eigen uren), informeren/enthousiasmeren pomphouders.

18

Klimaatplan Doetinchem, april 2009 Projectkosten

Financiering

Effectmeting


Mogelijke valkuilen


Interne kosten(1 + 2): • Wagenparkbeheerder; € 2.800.• Per gemeente klimaatcoördinator; (€ 2.800.-) • Berkelland extra € 3.500.• Regionale trekker uit groep klimaatcoördinatoren; € 5.600.• Inkoper € 2.800.Externe kosten (door gemeenten gezamenlijk te financieren): • Extern onderzoeker (wagenparkbeheer); € 30.000.• Intergemeentelijk projectleider; € 8.000.• Provincie: projectkosten niet in te schatten; • Vanuit Regiocontract is € 100.000.- beschikbaar gesteld per aardgastankstation (max. 2 stations). Financieringsbronnen; gemeente, Provincie, Regiocontract Financiering: Gemeenten; Uren betrokken ambtenaren Financiering ; voor onderzoek en actieplan Financiering; Regiocontract-- aardgastankstations Financiering; Provincie Gelderland --Provincie Gelderland heeft subsidie toegezegd (€ 100.000.-) voor de realisering van twee aardgastankstations. En acties die voortkomen uit Fuel Switch bekostigen uit eigen budget van Fuel Switch. Financiering extern; Bedrijfsleven bekostigt de ombouw van het tankstation • Vermelding in inkoopcriteria. • Monitoring brandstofgebruik van het gemeentelijke wagenpark. • Aantal gerealiseerde aardgas /biogastankstations in de regio. • • • • • •

Aansluiten bij fuel switch (provincie Gelderland). Wagenparkbeheerders worden in dit programma benaderd om te gaan rijden op aardgas of andere schonere, niet fossiele brandstoffen. Regiocontract/ programma Klimaat & Leefomgeving Coalitieakkoord provincie Gelderland; voldoen aan fijn stof en stikstofoxiden norm van EU. Duurzaam inkopen/ SenterNovem (criteria) Opening aardgastankstations stagneert. Grote afhankelijkheid van de markt.

Slagingspercentage 2 (gemiddeld)/3 (hoog). De komst van een tweede tankstation is afhankelijk van initiatieven vanuit de markt. SenterNovem –duurzaam inkopen / duurzame mobiliteit Provincie Gelderland www.fuelswitch.nl www.senternovem.nl / wagenpark- energietransitie

19


Eigen gebouwen, voorzieningen, wagenpark, Datum dienstreizen, woon-werkverkeer en inkoop Bestaande bouw Auteur Klimaatplan Doetinchem, april 2009 Infrastructurele voorzieningen Actief

Voorlopend

Innovatief 100 % opwekking en/ of inkoop van duurzame energie (energieneutraal)

Project: Inkoop groene energie Afdeling

Doelstelling

1. Fysieke Ontwikkeling 2. Services 1. Dhr. W. Lubbers 2. Dhr. H. Legebeke 1. 0314 – 377342 1. [email protected] e-mail 2. 0314 - 377285 2. [email protected] 100 % opwekking en/of inkoop van duurzame energie (energieneutraal).

Resultaat

•

Continuering met inkoop 100% groene energie.

•

Differentiatie groene stroom; criteria voor groene energie ontwikkelen zodat een bewuste keuze gemaakt kan worden voor het soort van groene energie (wind-, water-, bio-, zonne-energie). Aanscherping criteria voor groene energie.

Contactpersoon Telefoonnummer

• Doelgroep(en) Project-aanpak

Projectorganisatie

Communicatie Planning Inspanning

De gemeentelijke organisatie; de inkopers, klimaatmedewerker en gebouwenbeheerders. Regionaal • De energie van de regio wordt gezamenlijk ingekocht per 1-1-2008. • Het inkoopcriterium is 100% groene energie geweest, deze situatie continueren bij een nieuwe aanbestedingsronde. • Onderzoeken of criteria aangescherpt kunnen worden; onderscheid maken tussen herkomst groene stroom; bio-, wind-, water-. Indien er een voorkeur vanuit klimaat is, dan criteria voor deze energievorm bij nieuwe aanbestedingen meenemen. Lokaal • Groene energie als ook aanvullende energiecriteria vastleggen in inkoopbeleid van de gemeente. • De groep inkopers uit de regio verzorgen de energieinkoop en leggen de criteria vast. • Vanuit het vakberaad Klimaat zal één trekker het proces volgen. • Per gemeente zijn de inkoper en de klimaatcoördinator betrokken. • Samenwerken met energiemanager om een bewuste keuze te maken voor het soort van groene energie (eventueel deze vraag met deze externe partij onderzoeken). Resultaten via reguliere communicatiekanalen naar buiten brengen. 2008 – 2012 Aansluiten bij nieuwe aanbestedingsronde elektriciteit. Interne uren: • Trekker uit vakberaad klimaat: 80 uur in 4 jaar; • Overige klimaatcoördinatoren: 20 uur in 4 jaar;

20

Klimaatplan Doetinchem, april 2009 •

Projectkosten

Financiering

Effectmeting

Gerelateerd beleid, mogelijke bijkomstige effecten Mogelijke valkuilen

Gemeentelijk inkoper: 20 uur;

Externe uren (door gemeenten gezamenlijk te financieren): • Intergemeentelijke projectleider 40 uur in 4 jaar; • Inbreng externe adviseur 40 uur in 4 jaar. Interne kosten: • Trekker uit vakberaad klimaat; € 5.600.• Gemeentelijk inkoper: 20 uur; € 1.400.Externe kosten (door gemeenten gezamenlijk te financieren): • Intergemeentelijk projectleider 40 uur in 4 jaar. € 4.000.• Externe adviseur 40 uur in 4 jaar € 4.000.Financieringbronnen en gemeente; • Financiering : uren klimaatcoördinator en externe inbreng (intergemeentelijk projectleider en externe adviseur). • Financiering gemeente: uren gemeentelijk inkoper, meerkosten voor groene stroom financieren uit reguliere elektriciteitsbudgetten. • Contract afname elektriciteitsverbruik. • Criteria voor groene stroom in inkoopnota/ beleid van de gemeente opgenomen. • Onderzoeksgegevens over de verschillende soorten groene stroom zijn beschikbaar, evenals gemeentelijke voorkeur • Inkoopbeleid (duurzaam inkopen). • Europese aanbestedingsregels

Te weinig draagvlak voor een duurdere, maar duurzamere, energie. Slagingspercentage; 3 hoge slagingskans


SenterNovem /duurzaam inkopen

21


Klimaatplan Doetinchem, april 2009 Eigengebouwen, voorzieningen, wagenpark, Datum dienstreizen, woon-werkverkeer en inkoop Infrastructurele voorzieningen Auteur Actief

Voorlopend

Innovatief Energiebesparing 4% per jaar

3.3 Openbare verlichting en installaties De gemeente Doetinchem heeft in 2008 haar beleidsplan Doetinchem Duurzaam Verlicht 2008-2012 vastgesteld. In 2009 geeft zij uitvoering aan dit plan. In het verlengde hiervan fungeert de gemeente Doetinchem als koplopergemeente in de zogenaamde ‘Taskforce openbare verlichting’. Deze Taskforce is opgericht in opdracht van het Ministerie van VROM. De kennis van Doetinchem zal worden ingebracht in het onderhavige project. Het onderhavige project beoogt een verdiepingsslag te geven voor de openbare verlichting en richt zich daarnaast op andere installaties in de grond-, weg- en waterbouw, zoals rioolgemalen, beweegbare bruggen en verkeersregelinstallaties.

Project: Openbare verlichting en installaties Afdeling Contactpersoon Telefoonnummer Doelstelling

Resultaat


Projectorganisatie

1. 2.

Fysieke Ontwikkeling Buha

1. Dhr. W. Lubbers 2. Dhr. W. de Korte 1. 0314 – 377342 e-mail [email protected] 2. 0314 - 399688 [email protected] Verbetering van de (energetische) kwaliteit van de Openbare Verlichting (OV) en andere installaties in de grond- weg- en waterbouw.

•

Energiebesparingskansen van openbare verlichting en installaties zijn in kaart gebracht en verankerd in verbeterplannen. • Via een benchmark is van iedere gemeente de voortgang hiervan bekend. • Daar waar wenselijk wordt de Achterhoek zo donker mogelijk gehouden of gemaakt. • Nieuwe ontwikkelingen in openbare verlichting en installaties worden meegenomen in verbeterplannen. Medewerkers Openbare Werken Regionaal • Energiebesparingskansen van openbare verlichting en installaties in kaart brengen. • Verbeteringen in OV en installaties tussen gemeenten benchmarken. • Resultaat van benchmark communiceren naar betrokken afdeling, bestuur en extern. • Donkertebeleid van de provincie betrekken bij de verbeteringen in OV. • Ontwikkelingen in OV en installaties actief volgen. Lokaal • Verbeterplan opstellen n.a.v. inventarisatie en dit plan uitvoeren. Trekker is de intergemeentelijk projectleider. Een klimaatcoördinator is trekker vanuit het vakberaad. De overige klimaatcoördinatoren zetten samen met de intergemeentelijk projectleider zaken in de gemeente uit. Overleg met medewerkers Openbare Werken.

22


Communicatie Planning Inspanning

Projectkosten

Overige partners in het project zijn: • Medewerkers Openbare Werken • Leidinggevende Openbare Werken • Portefeuillehouder Openbare Werken • Provincie Gelderland • SenterNovem • Overleg medewerkers Openbare Werken • Benchmark in- en extern communiceren 2009 tot eind 2012 Interne uren: • Trekker klimaatcoördinator: 60 uur in vier jaar • Overige klimaatcoördinatoren: 40 uur in vier jaar per gemeente • Medewerkers Openbare Werken: 20 uur Externe uren (door gemeenten gezamenlijk te financieren): • Adviseur: 200 uur in vier jaar • Intergemeentelijk projectleider: 20 uur per jaar x 4 jaar = 80 uur Interne kosten: • Trekker klimaatcoördinator: € 4.200.• Overige klimaatcoördinatoren: € 2.800.• Medewerkers openbare werken: € 1.400.Externe kosten (door gemeenten gezamenlijk te financieren): • Adviseur: € 20.000.• Inhuur intergemeentelijk projectleider: 80 uur x 100,- per uur = € 8.000.-

Financiering Effectmeting

uren klimaatcoördinatoren, inhuur intergemeentelijk projectleider Gemeenten: overige ambtelijke uren Benchmark


Openbaar Verlichtingsplan Afdelingsplan Openbare Werken

Mogelijke valkuilen

Onvoldoende draagvlak bij Openbare Werken Onvoldoende draagvlak bij bestuur Onvoldoende budget voor duurzame investeringen Slagingspercentage: 2 gemiddeld


23

Thema Subthema(s)

Woningen - utiliteitsgebouwen Handhaving EPC

Ambitie Taakstelling

Actief Toetsing van EPCberekeningen en toezicht op de EPN op de bouwplaats bij 40% van de bouwvergunningen voor woningen en utiliteitsgebouwen

Klimaatplan Doetinchem, april 2009 Datum Auteur Voorlopend

Innovatief

4. Thema Woningen De gemeente Doetinchem neemt, in het verlengde van het onderhavige project Handhaving EPC, op verzoek van het Ministerie van VROM deel aan een pilot project ter verbetering van de naleving van de bouwregelgeving inzake gezondheid en energie, in het bijzonder de EPC. De VROM-Inspectie is hiervan trekker. Deze pilot betreft een zeer beperkte pilot, waarbij naar een geringe selectie van gebouwen wordt gekeken, zoals scholen en enkele woningen. Het gaat daarbij vooral om het binnenmilieu. De pilot loopt nu ongeveer een jaar. Met de pilot wordt vooral expertise binnen de ambtelijke organisatie opgebouwd.

4.1 Handhaving EPC Project: handhaving EPC (woningen en utiliteitsgebouwen) Afdeling

1. 2. 1. 2. 1. 2.

Contactpersoon Telefoonnummer Doelstelling

•

• Resultaat

• • • • • •

Fysieke Ontwikkeling Wonen en bedrijven Dhr. W. Lubbers Dhr. W. Lubbers 0314 – 377342 e-mail [email protected] [email protected] 0314 - 377342 Het toetsen van Energie Prestatie Coëfficient (EPC) en het handhaven van deze normen op locatie is een structureel onderdeel van de werkzaamheden van de ambtenaren Bouw- en Woningtoezicht. Zij beschikken hiervoor over voldoende kennis en inzicht en de methode is praktisch werkbaar. De EPC van alle nieuwbouwprojecten in de gemeente worden gemonitoord om de kwaliteit van de EPC toetsing en handhaving te verhogen. Er is een praktische werkwijze ontwikkeld voor vergunningverleners en handhaving om de EPC-toetsing mee te nemen in het werkproces. Bouwvergunning aanvragen worden adequaat getoetst op de EPC. Tijdens reguliere bouwcontroles worden EPC-aspecten meegenomen. Vergunningverleners en handhavers hebben voldoende kennis en instrumenten om EPC-berekeningen te kunnen toetsen en de EPN te kunnen controleren op de bouwplaats. Overzicht met alle gerealiseerde nieuwbouw projecten met berekende EPC en aandachtspunten. Inzicht in sturingsfactoren voor lagere EPC.

Neveneffect: Striktere toetsing en handhaving van de EPC/EPN zorgt ook voor een preventieve

24

Klimaatplan Doetinchem, april 2009 werking naar aannemers en bouwbedrijven. EPC berekeningen zullen na verloop van tijd dan ook beter zijn. Doelgroep(en)

Project-aanpak

Projectorganisatie

Communicatie

Planning Inspanning

• Medewerkers Bouw- en Woningtoezicht; • Projectontwikkelaars, corporaties; • Architecten, aannemers, bouwbedrijven en installateurs; • Particuliere bouwers. Regionaal • Enthousiasmerende bijeenkomst organiseren voor teamleiders vergunningverlening/handhandhaving om aanpak toe te lichten, inzicht te krijgen in gewenste informatie en draagvlak voor vervolg te verwerven aansluiting bij Doetinchemse ervaringen uit pilot voor handhaving van milieutaken; • Regionale checklist opstellen voor toetsing en controle; • Regionale opleiding organiseren voor bouwvergunningverleners en bouwhandhavers, als vervolg op de eerder gevolgde cursussen van SenterNovem. Ook deze laatste cursus kan nog gevolgd worden; • Regelmatig persoonlijke begeleiding door extern adviseur op de werkvloer; • Voorlichting aan bouwende partijen over nieuwe regionale aanpak; • Instrument ontwikkelen om EPC van de gebouwde woningen bij te houden. Liefst in reguliere programma (zie ook project duurzame woningbouwprojecten); • Inzicht in sturingsfactoren voor lagere EPC (evt. pilot project opstarten); • Na verloop van tijd tussen gemeenten onderling een uitwisselingsbijeenkomst organiseren. Lokaal • Project inbrengen in afdelingsplannen/jaarplannen, handhavingsprogramma, BWT beleidsplan; • Afspraken maken hoe EPC/EPN getoetst en gecontroleerd gaat worden. Bestuurlijk laten vaststellen; • EPC berekening digitaal laten aanleveren. Trekker is een extern projectleider, die wordt aangestuurd door één van de klimaatcoördinatoren van de regio gemeenten. Projectleider zet veel van de zaken uit de projectaanpak in samenspraak met alle klimaatcoördinatoren van de regio gemeenten in gang. De klimaatcoördinatoren zijn het aanspreekpunt voor medewerkers en organisaties (aannemers, corporaties) binnen de gemeente. Een extern adviseur verzorgt de voorlichting aan aannemers en architecten en de opleiding voor medewerkers BWT. Overige partners in het project zijn: • Medewerkers BWT; • Leidinggevende BWT; • Portefeuillehouder BWT; • Provincie Gelderland; • SenterNovem. • Overleg medewerkers BWT; • Cursus EPC toetsen en EPN controleren; • Voorlichting architecten e.d. over aanpak. 2009 tot eind 2012 Interne uren: • Trekker klimaatcoördinator: 30 uur per jaar x 4 jaar = 120 uur • Overige klimaatcoördinatoren: 20 uur per jaar x 4 jaar = 80 uur • Medewerkers BWT: 75 uur

25

Klimaatplan Doetinchem, april 2009 Externe uren (door gemeenten gezamenlijk te financieren): • Intergemeentelijk projectleider: 40 uur per jaar x 4 jaar = 160 uur • Externe adviseur/trainer: 150 uur per jaar x 4 jaar = 600 uur Projectkosten


Interne kosten: - Trekker klimaatcoördinator: € 8.400.- Overige klimaatcoördinatoren: € 5.600.- Medewerkers BWT: € 5.250.Externe kosten (door gemeenten gezamenlijk te financieren): - intergemeentelijk projectleider: € 16.000.- Externe adviseur/trainer: € 50.000.- Ontwikkelen database EPC: € 5.000.- (ook onderdeel project duurzame woningprojecten) : uren klimaatcoördinatoren, uren medewerkers BWT, externe adviseur/trainer, intergemeentelijk projectleider, ontwikkeling database EPC Gemeenten: M.b.v. eigen ontwikkelde instrument wordt bijgehouden met welke EPC woningen worden gebouwd.


Bouwbesluit 2003 Afdelingsplan Bouwen & Milieu Handhavingsprogramma gemeente

Mogelijke valkuilen

Onvoldoende draagvlak bij medewerkers BWT Onvoldoende draagvlak bij bestuur Slagingspercentage: 2 (middel)


26

Thema Subthema(s)

Woningen Nieuwbouw


Actief


Innovatief Realiseren van woningbouw met een 10% verscherpte EPC plus op meerdere plaatsen in de regio Achterhoek 150 nulwoningen realiseren (volgenden project)

4.2 Nieuwbouw Project: Duurzame (woning)bouwprojecten Afdeling Contactpersoon Telefoonnummer Doelstelling

Resultaat

Doelgroep(en)

Project-aanpak

1. Fysieke Ontwikkeling 2. Projectbureau 1. Dhr. W. Lubbers 2. Dhr. E. Wijnroks 1. 0314 – 377342 e-mail [email protected] 2. 0314 - 377127 [email protected] Verbeteren van de energetische kwaliteit van nieuw te bouwen woningen door het realiseren van woningen met minimaal een 10% verscherpte EPC en streven naar een hogere EPC verscherping. •

In de Achterhoek worden op relatief kleine schaal veel nieuwe woningen gebouwd. Voor al deze locaties streven wij naar een 10% scherpere EPC. Daar waar mogelijk zullen wij ons extra inspannen om nog energiezuiniger woningen te realiseren; • In volkshuisvestingsbeleid is aandacht voor de energetische prestaties; • Bouwpartijen zijn bekend met gemeentelijk streven naar verlaagde EPC en hoe zij daaraan kunnen voldoen; • Bekend is hoeveel woningen met een lagere EPC zijn gebouwd; • In de Achterhoek is één gebouw klimaatbestendig gebouwd of verbouwd (Regiocontract). Dit is bij voorkeur een gebouw van een organisatie die leeft van (gemeente)subsidies. • Medewerkers RO afdeling • Medewerkers Bouw- en woningtoezicht • Portefeuillehouder RO/Milieu • Projectontwikkelaars en corporaties • Architecten, aannemers, bouwbedrijven en installateurs • Vrije kavelkopers Dit project bestaat uit twee delen. Het deelproject 2 betreft de verplichting vanuit het Regiocontract. Deelproject 1: Regionaal • Uitzoeken wat de mogelijkheden zijn in het bestemmingsplan om duurzaamheid te verankeren (bijvoorbeeld duurzaamheids paragraaf in bestemmingsplan opnemen); • Nieuwbouwprojecten in de regio in kaart brengen samen met de provincie bepalen welke inspanning voor duurzaamheid wenselijk is; • Extern adviseur inzetten die in pilot projecten actief gaat adviseren over

27


• • •

duurzaamheid tot en met de uitvoering van het project; Cursus onderhandelen met ontwikkelaars en corporaties voor coördinatoren klimaat en voor projectleiders/medewerkers RO; Voorlichting voor architecten, aannemers, bouwbedrijven en installateurs over duurzame woningbouw en over project nul-energiewoning (in combinatie met voorlichting in project bestaande woningbouw en handhaving EPC); Instrument ontwikkelen om EPC van de gebouwde woningen bij te houden. Liefst in reguliere programma (zie ook project handhaving EPC).

Lokaal • Opnemen in RO/milieutoets; • In volkshuisvestingsbeleid energetische prestatie opnemen voor nieuwbouw woningen.

Deelproject 2: Regionaal • Ontwikkelen criteria voor klimaatbestendig (ver)bouwen van een gebouw; • Het vinden van mogelijke partijen die klimaatbestendig willen (ver)bouwen; • Het verspreiden van de opgedane kennis en ervaring. Lokaal: • Het begeleiden van de partij(en) die klimaatbestendig (ver)bouwt Projectorganisatie

Communicatie

Planning

Voor beide deelprojecten geldt: Trekker is een extern projectleider, die wordt aangestuurd door één van de klimaatcoördinatoren van de regio gemeenten. Projectleider zet veel van de zaken uit de projectaanpak in samenspraak met alle klimaatcoördinatoren van de regio gemeenten in gang. De klimaatcoördinatoren zijn het aanspreekpunt voor medewerkers en organisaties (aannemers, corporaties) binnen de gemeente. Een extern adviseur verzorgt de adviezen naar particulieren, de voorlichting aan aannemers en architecten en de cursus onderhandelen voor klimaatcoördinatoren en RO medewerkers. Voor deelproject 2 (Regiocontract) is de Regio Achterhoek de betaal- en beheersautoriteit die de subsidiecriteria vaststelt. De subsidie moet tevens bij de Regio Achterhoek worden ingediend. Overige partners in het project zijn: • Medewerkers RO en projectbureau • Portefeuillehouder RO/Milieu • Woningcorporaties • Bouwend Nederland regio Oost • Provincie Gelderland, energieconsulent • SenterNovem • Platform Onderwijs en Arbeidsmarkt • Overleg medewerkers RO • Overleg projectontwikkelaars, corporaties, architecten, aannemers, bouwbedrijven. • Cursus onderhandelen klimaatcoördinatoren en medewerkers RO • Voorlichting particuliere kavelkopers • Voorlichting architecten, aannemers, bouwbedrijven en installateurs Eind 2008 tot eind 2012

28

Klimaatplan Doetinchem, april 2009 Inspanning

Deelproject 1: Interne uren: Trekkende klimaatcoördinator; 50 uur per jaar x 4 jaar = 200 uur Overige klimaatcoördinatoren; 40 uur per jaar x 4 jaar = 160 uur RO medewerkers; 20 uur per jaar x 4 jaar = 80 uur medewerkers projectbureau: 20 uur per jaar x 4 jaar = 80 uur Medewerkers volkshuisvesting; 8 uur Externe uren (door gemeenten gezamenlijk te financieren): Intergemeentelijk projectleider; 70 uur per jaar x 4 jaar = 280 uur Extern adviseur; 150 uur per jaar x 4 jaar = 600 uur Deelproject 2, aanvullend op deelproject 1:

Projectkosten


Interne uren: trekkende klimaatcoördinator: 20 uur per jaar x 4 jaar = 80 uur, verdeeld over twee gemeenten overige klimaatcoördinatoren: 10 uur per jaar x 4 jaar = 40 uur Externe uren (door gemeenten gezamenlijk te financieren): Intergemeentelijk projectleider: 30 uur per jaar x 4 = 120 uur. Interne kosten: Trekkende klimaatcoördinator € 14.000.Overige klimaatcoördinatoren € 11.200.RO medewerkers; € 11.200.Medewerkers volkshuisvesting; € 560.Externe kosten (door gemeenten gezamenlijk te financieren): Inhuur intergemeentelijk projectleider € 28.000.Inhuur extern adviseur € 42.000.Ontwikkelen database EPC; zie kosten project handhaving : uren klimaatcoördinator, externe kosten Gemeente: ambtelijke uren M.b.v. eigen ontwikkeld instrument wordt bijgehouden met welke EPC woningen worden gebouwd.


Bestemmingsplan, RO planning

Mogelijke valkuilen Achtergrondinformatie

Onvoldoende draagvlak zowel intern als bij externe partijen Slagingspercentage: 2 (middel)

29

Thema Subthema(s)

Woningen Nul-energiewoningen


Actief


Innovatief Op meerdere plaatsen in de regio Achterhoek 150 nulwoningen realiseren

Project: Nul-energiewoningen Afdeling Contactpersoon Telefoonnummer Doelstelling

Fysieke Ontwikkeling Dhr. W. Lubbers 0314 - 377342 e-mail [email protected] Realiseren van energieneutrale woningen.

Resultaat

•

Doelgroep(en)

Project-aanpak

Op meerdere plaatsen in de Achterhoek nulwoningen realiseren (streefcijfer 150 woningen) zodat een bepaald bouwvolume ontstaat. Door de opschaling wordt het concept interessant voor bedrijven om te participeren. Het resultaat is drieledig; • realisatie van nulwoningen in de gemeente • kennisontwikkeling bevorderen over nulwoningen • realisatie van ketens van bouwbedrijven voor nulwoningen wethouders ruimtelijke ordening, woningbouwcooperaties, afdeling Ruimtelijke Ordening op gemeente, gemeentelijke klimaatcoördinatoren, taakveld bouwen bij gemeente, gemeentelijke inkopers, kennisinstellingen, ACT (Achterhoeks Centrum voor Technologie) Op dit moment spelen verschillende initiatieven op het gebied van nulwoningen. Vanuit de Achterhoekse gemeenten willen we hierop aansluiten en zo nodig, zelf initiatieven ontplooien. De volgende aanpak staan we voor: Regionaal • Overleggen met Provincie Gelderland naar mogelijkheden voor deelname aan Woonpark Gelderland. • Aanvraag indienen om mee te doen met het Woonpark Gelderland (realisatie van 4 energieneutrale wijken in Gelderland). • Samenwerken met het Kennisplatform nul-woning.nl en ACT. Hierin vinden bedrijven en kennisinstellingen elkaar. • Woningbouwcorporaties interesseren voor het concept van nulwoningen. • Evt. innovatief aanbesteden meenemen (ruimte creëren voor innovatieve ontwikkelingen; deelname regionale bedrijven bij nulwoningen) en kennisontwikkeling openstellen. • Op verschillende plaatsen kunnen verschillende technieken als pilot gebruikt worden. Deze technieken vergelijken en evalueren. • Publiciteitscampagne opstellen en uitvoeren. • Extern adviseur aanstellen die bovenstaande activiteiten uitvoert. Lokaal • Bestuurlijk draagvlak creëren. • Bouwlocaties in verschillende gemeenten aanwijzen (vastleggen). • Ontwikkeling bouwlocaties op gemeenteniveau zoals reguliere bouwlocaties.

30

Klimaatplan Doetinchem, april 2009 Projectorganisatie


• • • •

Twee trekkers uit de regionale groep klimaatgemeenten. Een externe adviseur als projectcoördinator; Provincie Gelderland (Woonpark Gelderland); Diverse partijen die meedoen in de realisatie; woningbouwcoöperatie, ACT (Achterhoek Centrum voor Technologie), Forum Nulwoning.nl, kennisinstituten, bouwende partijen ed. • Per deelnemende gemeente; de inkopers, de RO en bouw ambtenaren en de klimaatcoördinatoren. Nader uitwerken; communicatie en publiciteit is een belangrijk onderdeel van dit project (verspreiding van kennis en resultaten). • • • •

Inspanning

2008 eerste contacten met de provincie Gelderland, ACT, forum nul woning, woningbouw coöperatie e.d. 2008 aanvraag Woonpark Gelderland 2009 start project en aanstellen projectcoördinator 2009 en verder…. Uitvoering project

Nog niet geheel duidelijk, maar het gaat om een forse inspanning wanneer daadwerkelijk nulwoningen gebouwd gaan worden. De hiervoor benodigde uren worden onder de reguliere taken gerekend. Vele externe partijen zullen bij uitvoering van het project betrokken zijn. Interne uren: • Twee trekkende klimaatcoördinatoren: 200 uur • Overige klimaatcoördinatoren: 50 uur in vier jaar

Projectkosten

Financiering

Effectmeting

Externe uren (door gemeenten gezamenlijk te financieren): • Intergemeentelijke projectleider; 100 uur. • Adviseur woonpark Gelderland; geschat op 400 uur per jaar/ 1600 uur. Kosten komen voor rekening van de provincie. Interne kosten: • Twee trekkende klimaatcoördinatoren; € 14.000.• Overige klimaatcoördinatoren: € 3.500.- per gemeente Externe kosten (door gemeenten gezamenlijk te financieren): • Intergemeentelijk projectleider; € 10.000.• Adviseur woonpark Gelderland; geschat op 400 uur per jaar/ 1.600 uur. Kosten komen voor rekening van de provincie. Financieringsbronnen provincie gelderland, , gemeenten; Financiering provincie: deelname Woonpark Gelderland, deels kosten de adviseur Financiering gemeente; Gemeentelijke ambtenaren; Financiering ; Gemeentelijke klimaatcoördinatoren, intergemeentelijk projectleider Realisatie van of begin van de realisatie van energieneutrale woningen.


Provincie Gelderland ; woonpark Gelderland, Contouren nota Landelijk; Nieuwe energie voor het klimaat; werkprogramma schoon en zuinig

Mogelijke valkuilen

Deelmane aan Woonpark Gelderland gaat niet door (aanvraag wordt niet gehonoreerd). Onvoldoende bestuurlijk draagvlak. Slagingspercetage; 2 matig (afhankelijkheid van markt, bouwende partijen) .

31

Klimaatplan Doetinchem, april 2009 Achtergrondinformatie

Provincie Gelderland ACT www.Kennisnetwerk nulwoningen.nl (o.a Hogeschool IJsselland) SenterNovem

32

Klimaatplan Doetinchem, april01-03-2008 2009 Datum

Thema Subthema(s)

Woningen Klimaat Adaptatie


Actief In alle 8 gemeenten van de Achterhoek een koeltepark realiseren in dicht bebouwde woonwijken

Auteur initialen Voorlopend

Innovatief

Project: Koelteparken Afdeling Contactpersoon Telefoonnummer Doelstelling

1. Fysieke Ontwikkeling 2. Buha 3. Bestuur & Strategie 1. Dhr. W. Lubbers 2. Dhr. W. de Korte 3. Hoofd bestuur en strategie a.i. 1. 0314 – 377342 e-mail [email protected] 2. 0314 – 399688 [email protected] 3. Een plek in de openbare ruimte creëren waar burgers verkoeling kunnen zoeken tijdens warme perioden.

Resultaat

In alle 8 gemeenten van de Achterhoek is een koeltepark gerealiseerd.

Doelgroep(en)

• • • • •

Project-aanpak

Projectorganisatie

Medewerkers RO en OW (civiel) Portefeuillehouder RO en OW Projectontwikkelaars en corporaties Burgers Gezamenlijk bepalen wat de definitie van een koeltepark is. De subsidiecriteria voor koelteparken laten vaststellen door de Regio Achterhoek. Bij de Regio kan tevens subsidie worden aangevraagd. • Overleg medewerkers RO en OW over hoe en waarom koelteparken. • Inventarisatie waar mogelijk geschikte locaties voor koelteparken zijn. • Koeltepark opnemen als eis in stedenbouwkundigplannen indien in nieuwbouwproject mogelijkheden zijn. Indien in bestaande omgeving wordt gezocht opnemen in ‘groenplan’? • Overleg met medewerkers OW over ontwerp koeltepark. • Publiciteit bij opening koeltepark. Projectleider trekt definitiefase. Vervolgens bekijkt iedere klimaatcoördinator samen met medewerkers RO en OW wat de beste mogelijkheid is voor het realiseren van een koeltepark. RO medewerkers nemen dit op in het programma van eisen voor het stedenbouwkundigplan of OW medewerkers in groenplan. Medewerkers OW werken ontwerp verder uit. Overige partners in het project zijn: • Portefeuillehouders RO en OW • Corporaties en ontwikkelaars • Provincie Gelderland

33

Klimaatplan Doetinchem, april 2009 Communicatie

Planning Inspanning

Projectkosten


• Overleg medewerkers en portefeuillehouders RO en OW • Overleg ontwikkelaars en corporaties • Publiciteit bij opening koeltepark 2009 tot eind 2012 Interne uren: Klimaatcoördinator: 10 uur Medewerkers RO: 5 uur Medewerkers Openbare Werken: 20 uur medewerkers Communicatie: 5 uur Externe uren (door gemeenten gezamenlijk te financieren): intergemeentelijk projectleider; 20 uur Interne kosten: Ambtelijke uren; 285 uur x 70,- per uur = € 19.950.Externe kosten (door gemeenten gezamenlijk te financieren): interngemeentelijk projectleider: € 2.000.Provinciale bijdrage aan realisatie: €12.500.- per gemeente Provincie: Regiocontract Gemeenten: overige kosten voor de aanleg van de koelteparken Aantal gerealiseerde koelteparken


Groenstructuurplan


Slagingspercentage: 3 (hoog)

Naast het project koelteparken werkt de gemeente Doetinchem ook op een ander front actief aan het thema adaptatie. De gemeente plant in het kader van haar robuustgroenbeleid de komende jaren namelijk 3000 bomen. Een deel van de aanplant wordt meegenomen bij de huidige bouwplannen, bijvoorbeeld in De Schil. Voor het resterende areaal zal een apart plan worden opgesteld. Eén van de uitgangspunten van het robuustgroenbeleid is snelle realisering. Omdat adaptatie geen thema is bij de SLOK-regeling, wordt voor dit project geen aparte subsidie aangevraagd. Dit geldt ook voor het project koelteparken.

34

Thema Subthema(s)

Woningen Bestaande woningvoorraad


Actief Verbeteren van de energetische kwaliteit van de woningvoorraad, uitgedrukt in het Energielabel, met gemiddeld 1% per jaar


Innovatief

4.3 Bestaande woningvoorraad Project: Duurzaamheid in de bestaande woningvoorraad Afdeling Contactpersoon Telefoonnummer Doelstelling

Fysieke Ontwikkeling Dhr. W. Lubbers 0314 - 377342 e-mail [email protected] Bouwende partijen en particulieren stimuleren om de energieprestatie van bestaande woningen te verbeteren.

Resultaat

•

Doelgroep(en)

Project-aanpak

Een subsidieregeling opzetten waarmee maatregelen voor particuliere woningbezitters uitgevoerd kunnen worden. • Energiedoelstelling opgenomen in gemeentelijk volkshuisvestingsbeleid. • Afspraken met corporaties over verbetering van de voorraad opgenomen in reguliere afspraken. • Afspraken gemaakt met intermediairen (makelaars e.d.). • Architecten, aannemers, bouwbedrijven en installateurs zijn voorgelicht. • Medewerkers Bouw- en Woningtoezicht • Woningcorporaties • Makelaars, hypotheekadviseurs, Nederlandse Vereniging van Makelaars • Architecten, aannemers, bouwbedrijven en installateurs • Particuliere woningbezitters Regionaal • Inventarisatie maken van de energetische kwaliteit in de bestaande woningvoorraad. • Voorlichting aan intermediairen (makelaars, hypotheekadviseurs, architecten, aannemers, bouwbedrijven en installateurs) over duurzame woningbouw. Deze voorlichting persoonsgericht na enige tijd herhalen (mogelijk combineren met voorlichting uit projecten handhaving en duurzame woningbouw). • Onderzoeken of een subsidieregeling voor duurzame maatregelen voor particuliere woningbezitters opgezet kan worden. Indien positief, dan regeling opzetten. • Landelijke actie ‘Meer-met-minder’ en ontwikkelingen bij provincie volgen. • Aansluiten bij landelijke ontwikkelingen in het meenemen van waardering energie in de OZB. Lokaal • Energiedoelstellingen opnemen in gemeentelijk volkshuisvestingsbeleid. • Energieprestatie-afspraken met woningcorporaties, als onderdeel van de reguliere prestatieafspraken maken.

35

Klimaatplan Doetinchem, april 2009 Projectorganisatie

Communicatie

Planning Inspanning

Trekker is een intergemeentelijk projectleider, die wordt aangestuurd door een van de klimaatcoördinatoren van de regio gemeenten. Projectleider zorgt dat de zaken uit de projectaanpak in samenspraak met alle klimaatcoördinatoren van de regio gemeenten ingang worden gezet en de basis in alle gemeenten gelijk is. De klimaatcoördinatoren zijn het aanspreekpunt voor medewerkers en organisaties (aannemers, corporaties) binnen de gemeente. Een extern adviseur verzorgt de voorlichting aan aannemers en architecten en zet de beoogde subsidieregeling op. Overige partners in het project zijn: • Medewerkers Volkshuisvesting • Medewerkers BWT • Corporaties • Portefeuillehouders Volkshuisvesting en BWT • Provincie Gelderland • SenterNovem • Overleg medewerkers volkshuisvesting en BWT, portefeuillehouders. • Overleg intermediairen • Voorlichting architecten e.d. 2009 tot eind 2012 Interne uren: Trekker klimaatcoördinator; 50 uur per jaar x 4 jaar = 200 uur Overige klimaatcoördinatoren; 40 uur per jaar x 4 jaar = 160 uur Medewerker volkshuisvesting; 8 uur

Projectkosten

Externe uren (door gemeenten gezamenlijk te financieren): intergemeentelijk projectleider: 70 uur per jaar x 4 jaar = 280 uur Extern adviseur; 150 uur per jaar x 4 jaar = 600 uur Interne kosten: Trekker klimaatcoördinator: € 14.000.Overige klimaatcoördinatoren: € 1.120.- per gemeente Medewerker volkshuisvesting: € 560.- per gemeente

Financiering

Externe kosten (door gemeenten gezamenlijk te financieren): intergemeentelijk projectleider: € 28.000.Inhuur extern adviseur: 600 uur x 70,- per uur € 42.000.Onderzoek energetische kwaliteit bestaande voorraad:€ 25.000.Gelden voor subsidieregeling € 800.000.(€ 500,- per huis; naar schatting 1.600 huizen verbeterd) : uren klimaatcoördinatoren, inhuur intergemeentelijk projectleider en externe adviseur, onderzoek Provincie: maatregelen per woning Gemeenten: overige ambtelijke uren n.b. om voor subsidie in aanmerking te kunnen komen, moet voor september ’08 een aanvraag worden ingediend bij de provincie. Inschatting in aantallen uitgevoerde maatregelen

Effectmeting


Bouwbesluit 2003 Afdelingsplan Bouwen & Milieu Handhavingsprogramma gemeente

Mogelijke valkuilen

Blijvend aandacht nodig onder alle doelgroepen

Achtergrond-

Slagingspercentage: 2 (middel) www.senternovem.nl; www.gelderland.nl;

36

Klimaatplan Doetinchem, april 2009 informatie

37

Thema Subthema(s)


Klimaatplan Doetinchem, april 2009 Datum

C. Utiliteitsgebouwen Nieuwbouw/verbouw

Actief

Auteur Voorlopend

Innovatief

Realiseren van nieuwbouw of verbouwd schoolgebouw met een 10% verscherpte EPC

5. Thema Utiliteitsgebouwen Het onderhavige project is een Doetinchems project. Dit project wordt niet samen met de andere zeven Achterhoekse gemeenten uitgevoerd. Wel kan het project mogelijk worden opgevoerd als pilot klimaatbestendige (ver)bouw van gebouwen, zijnde geen gemeentehuizen, in het kader van het regiocontract. De uitkomsten binnen het Vakberaad Klimaat worden gedeeld.

5.1 Bestaande of nieuw te bouwen scholen Project: Duurzame scholen Afdeling Contactpersoon Telefoonnummer Doelstelling

1. Fysieke Ontwikkeling 2. Bestuur & Strategie 1. Dhr. W. Lubbers 2. Hoofd bestuur en strategie a.i. 1. 0314 – 377342 e-mail [email protected] 2. Verbeteren van de energetische kwaliteit van nieuw te bouwen of verbouwde scholen door het realiseren van minimaal een 10% verscherpte EPC en streven naar een hogere EPC verscherping.

Resultaat

- In de gemeente Doetinchem worden de komende jaren op verschillende locaties nieuwe schoolgebouwen of verbouwde schoolgebouwen voorzien. Er zal één concreet project worden gekozen waarvoor wordt ingezet op realisering van een 10% scherpere EPC. De resultaten daarvan worden uitgewisseld met de andere bouwprojecten en bouwplatforms. - Bouwpartijen zijn bekend met gemeentelijk beleid m.b.t. streven naar verlaagde EPC voor schoolgebouwen en hoe zij daaraan kunnen voldoen;

Doelgroep(en)

-

Project-aanpak

-

-

-

Portefeuillehouder RO/Milieu Schoolbesturen Projectontwikkelaars en corporaties Architecten, aannemers, bouwbedrijven en installateurs Collega’s afdeling RO en bouwen woningtoezicht Inventariseren welke bouwprojecten van schoolgebouwen in Doetinchem de komende jaren worden voorzien, in welke fase dit bouwproject zich bevindt en waar zich mogelijkheden voor duurzame bouw voordoen. een bijeenkomst met (vertegenwoordigers van) schoolbesturen organiseren om de schoolbesturen warm te krijgen voor een duurzame (ver)bouw van hun schoolgebouw. één project kiezen waarbij het streven naar een scherpere EPC daadwerkelijk wordt opgepakt en tot uitvoer wordt gebracht. de opgedane ervaringen en resultaten voor het schoolgebouw actief communiceren, al dan niet samen met de provincie Gelderland en Senter Novem.

38

Klimaatplan Doetinchem, april 2009 in samenspraak met de projectontwikkelaars, architecten, bouwbedrijven bepalen welke middelen/instrumenten kunnen worden ingezet voor de algemene doelstelling voor alle scholen. - Cursus onderhandelen met ontwikkelaars en corporaties voor contactpersonen klimaat en voor projectleiders/medewerkers RO. De gemeente Doetinchem is trekker van dit project. Zij huurt externe deskundigheid in voor de bepaling welke bouwprojecten van scholen vanuit duurzaamheid het meest kansrijk zijn. Deze externe deskundigheid wordt ook ingezet voor de bijeenkomst met schoolbesturen en de projectontwikkelaars e.a. -

Projectorganisatie

Overige partners in het project zijn: - schoolbesturen in Doetinchem de ontwikkelende partijen van het geselecteerde schoolgebouw Provincie Gelderland - SenterNovem Communicatie

- Overleg projectontwikkelaars, corporaties, architecten, aannemers, bouwbedrijven. - Cursus onderhandelen klimaatadviseurs en medewerkers RO - Voorlichting architecten, aannemers, bouwbedrijven en installateurs

Planning Inspanning

2009 tot eind 2012 Externe adviseur; 100 uur per jaar x 4 jaar = Klimaatcoördinator; 40 uur per jaar x 4 jaar = Medewerker communicatie: 10 uur per jaar x 4 jaar =

Projectkosten

TOTAAL: Interne kosten: Medewerker communicatie: ………………………………………………….2.800,- € Klimaatcoördinator:……………………………………………………………11.200 € Externe kosten: Inhuur externe adviseur € 70,- p/uur = Incompany cursus onderhandelen

Financiering

Effectmeting

400 uur 160 uur 40 uur -------------+ 600 uur

28.000 € 12.000,- € -------------+ 40.000 €

TOTAAL: SLOK; dit project kan tevens als pilotproject worden opgevoerd uit het regiocontract (klimaatbestendige (ver)bouw gebouwen, zijnde geen gemeentelijkehuizen); mogelijk heeft de provincie Gelderland daarnaast subsidie beschikbaar voor de uitvoering in het kader van de campagne ‘Gezonde en energiezuinige scholen in Gelderland’. Middels de EPC-berekening en toezicht op de bouw worden de effecten zichtbaar.


Bestemmingsplan


Onvoldoende draagvlak, zowel bij schoolbesturen als bij externe partijen www.senternovem.nl; www.gelderland.nl;

39

Thema Subthema(s)

Grootschalige duurzame energie-opties Grootschalige en/of grootschalige DE-opties


Actief

Datum Auteur

Klimaatplan Doetinchem, april 2009 Voorlopend 5% van de energie die binnen de gemeentegrenzen wordt gebruikt wordt duurzaam opgewekt en geleverd via grootschalige en/of collectieve opties: biomassa

Innovatief

6. Grootschalige duurzame energie-opties Project: kansen voor biomassa Afdeling Contactpersoon Telefoonnummer Doelstelling

Resultaat


1. Fysieke Ontwikkeling 2. Buha 3. Wonen en bedrijven 1. Dhr. W. Lubbers 2. Dhr. W. de Korte 3. Dhr. W. Lubbers 1. 0314 – 377342 e-mail [email protected] 2. 0314 – 399688 [email protected] 3. 0314 - 377342 [email protected] • Het verkrijgen van inzicht in de mogelijkheden voor het opwekken en benutten van geproduceerde duurzame energie op het gebied van biomassa binnen de regio Achterhoek. • Het benutten van kansen voor lokale opwekking en gebruik van biomassa. • Het benutten van (een deel van) het regionale potentieel voor biomassa. • Lokatiekeuze voor co-vergisting met mest door de Stichting AFA/Biogasvereniging Aalten is gemaakt. • Een Lokatiescan cq beleidsregels zijn opgesteld voor de afweging van lokaties voor kleinschalige initiatieven voor co-vergisting. • Inzicht in de haalbaarheid van het opzetten van een biowarmtekrachtkoppeling in de Achterhoek. • Een regionale inzamelstructuur voor knip- en snoeihout is opgezet. • Initiatieven voor ‘Stoken op streekhout’ zijn gerealiseerd. Gemeente, provincie, bedrijven, grondeigenaren, biogasvereniging Lokatiekeuze voor co-vergisting met mest door de Stichting AFA/Biogasvereniging Aalten is gemaakt. Momenteel wordt een mer-studie voor een lokatie uitgevoerd. Afhankelijk van de uitkomsten zal deze lokatie wel/niet geschikt worden bevonden. Indien de lokatie geschikt is, kan de vergunningprocedure worden gestart. Zo niet, dan zullen de volgende stappen (regionaal) moeten worden gezet: • inventarisatie mogelijke lokaties; • opstellen/vaststellen criteria waaraan de lokatie moet voldoen; • toetsing lokaties aan criteria en op basis daarvan definitieve lokatiekeuze; • na de lokatiekeuze wordt een lokaal traject gevolgd (mer-studie, vergunningverlening, etc.). Een Lokatiescan cq beleidsregels voor de afweging van lokaties voor kleinschalige initiatieven voor co-vergisting • opstellen beleidsregels kleinschalige initiatieven voor co-vergisting

40


• •

(regionaal); vaststellen van beleidsregels door de afzonderlijke gemeenten (lokaal); toepassing van de beleidsregels in de praktijk (lokaal).

Inzicht in de haalbaarheid van het opzetten van een bio-WKK in de Achterhoek Regionaal: • opstellen uitgangspunten/offerteaanvraag voor haalbaarheidsstudie bio-WKK. • selectie extern bureau voor uitvoeren haalbaarheidsstudie. • uitvoeren haalbaarheidsstudie bio-WKK in de Achterhoek door extern bureau. • uitkomsten haalbaarheidsstudie bespreken en vaststellen in de afzonderlijke gemeenten, waar mogelijk aanhaken bij RBT (lokaal). Een regionale inzamelstructuur voor knip- en snoeihout Regionaal: • formeren werkgroep met daarin gemeentelijke vertegenwoordigers (o.a.) op het gebied van afval en klimaat. • inventariseren knip- en snoeihoutstromen in de Achterhoek. • beschikbaarheid van het knip- en snoeihout in beeld brengen. • afspraken maken over de aanlevering van het knip- en snoeihout (gemeenten onderling en met externe partijen). • inzamelingsstructuur vormgeven en afstemmen met de andere partners. • vaststellen inzamelstructuur en bijbehorende afspraken (lokaal).

Projectorganisatie

Communicatie

Initiatieven voor ‘Stoken op streekhout’ zijn gerealiseerd. • Informatie verzamelen over het concept ‘Stoken op streekhout’ (welke systemen/aanbieders zijn er?). • Inventariseren geschikte projecten/initiatieven voor ‘Stoken op streekhout’. • Initiatiefnemers informeren over aanbieders van ‘Stoken op streekhout’. • Initiatiefnemers waar mogelijk ondersteunen bij realisatietraject (vergunningverlening, etc.). Intern: • Afdeling ruimtelijke zaken (bestemmingsplannen); • Afdeling openbare werken/ruimtelijk beheer; • Afdeling Bouwen en Milieu (vergunningverlening en klimaatcoördinator); • Bedrijfscontactfunctionaris; • B&W en gemeenteraad. Extern: • Marktpartijen; • Biogasvereniging; • Bewoners; • Provincie Gelderland (energieconsulent); • Energieconsulent SenterNovem; • Grondeigenaren, direct omwonenden of omliggende bedrijven en industriële kringen, w.o. de Combinatie (Laarberg); • Afnemers van bio-energie en energiebedrijven; • Natuur- en Milieuverenigingen; • LTO Noord; • Regio Achterhoek; • Intergemeentelijk projectleider; • Extern adviesbureau. Op beslismomenten communiceren via de huis-aan-huis- en de dagbladen en internetsites

41

Klimaatplan Doetinchem, april 2009 Planning Inspanning

2009 - 2012 Locatiekeuze co-vergisting mest Aalten (reguliere uren): • •

•

Afdeling REO (bestemmingsplannen) (30 ambtelijke uren per jaar); Afdeling Bouwen&Milieu (vergunningverlening en klimaatcoördinator) (resp. 45 en 15 ambtelijke uren per jaar); Bedrijfscontactfunctionaris (15 ambtelijke uren per jaar).

Lokatiescan en beleidsregels: • Intergemeentelijk projectleider: 40 uur in vier jaar • Trekkende Klimaatcoördinator: 100 uur in vier jaar • Overige klimaatcoördinatoren: 80 uur in vier jaar • Afdeling ruimtelijke ordening: 80 uur vier jaar Haalbaarheidsonderzoek opzetten bio-WKK in de Achterhoek: • Intergemeentelijk projectleider: 40 uur in vier jaar • Trekkende klimaatcoördinator: 40 uur in vier jaar • Overige klimaatcoördinatoren: 40 uur in vier jaar • Extern onderzoeksbureau dat haalbaarheidsonderzoek uitvoert: € 15.000.Regionale inzamelstructuur knip- en snoeihout: • Intergemeentelijk projectleider: 200 uur in vier jaar • Trekkende klimaatcoördinator: 200 uur in vier jaar • Overige klimaatcoördinatoren: 100 uur in vier jaar • Collega’s afval/openbare werken: 400 uur in vier jaar • Extern onderzoeksbureau dat inventarisatie uitvoert en aanbevelingen doet: € 15.000.Stoken op streekhout: • Intergemeentelijk projectleider: 200 uur in vier jaar • Trekkende klimaatcoördinator: 80 uur in vier jaar • Overige klimaatcoördinatoren: 40 uur in vier jaar • Afdeling vergunningverlening/handhaving: 80 uur in vier jaar Projectkosten

Interne kosten: Ambtelijke kosten Aalten m.b.t. co-vergisting: 420 x 70 = € 29.400.overige projecten: trekkende klimaatcoördinator: 420 uur x € 70.- = € 29.400.overige klimaatcoördinatoren: 160 uur x € 70.- = € 11.200.- per gemeente overige afdelingen: 560 uur x € 70.- = € 39.200.- per gemeente Externe kosten (door gemeenten gezamenlijk te financieren): intergemeentelijk projectleider: 480 uur € 100.- = € 48.000.Externe onderzoeken en inventarisaties: € 30.000.-


Gemeentelijke kapitaallasten (uren) en regiocontract (aanvullend extern onderzoek) Afgeronde ruimtelijke procedure; Daadwerkelijk opgezetten inzamelstructuur voor knip-en snoeihout; Hoeveelheid vergunde situaties stoken op streekhout; Gegevens geproduceerde hoeveelheid duurzame energie t.o.v. totale verbruik.

42

Klimaatplan Doetinchem, april 2009 Gerelateerd beleid, mogelijke bijkomstige effecten

Mogelijke valkuilen en slagingsfactoren Achtergrondinformatie

Gemeentelijk klimaatbeleid; Rapportage biogasvereniging; DE-scan regio Achterhoek; Beleid provincie Gelderland. Principe-uitspraak (Aalten, Berkelland, Bronckhorst en Oost Gelre) over biogascentrales. Wet geurhinder en veehouderij (o.m. bij mestvergistingsinstallaties). Wet ruimtelijke ordening Draagvlak en betrokkenheid van partijen binnen en buiten de gemeentelijke organisatie. Slagingsfactor (1: laag, 2: middel, 3: hoog) : 2 www.Senternovem.nl

Het onderwerp windenergie is een onderwerp uit het regiocontract. Bestuurlijk is echter besloten niet met windenergie verder te gaan binnen de gemeente Doetinchem. Daarom wordt voor dit project geen subsidie bij SenterNovem aangevraagd en is het onderwerp niet opgenomen in dit klimaatplan.

43


7. Organisatieversterkende randvoorwaarden In de projectbladenstructuur van de SLOK-regeling worden de organisatorische randvoorwaarden als volgt omschreven: Ambitieniveaus

Actief

Taken en verantwoordelijkheden

Taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden zijn vastgelegd in functieomschrijvingen en werkplannen Acties: * in klimaatplan de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden opnemen; zowel ambtelijk als bestuurlijk; * daarbij expliciet capaciteit benoemen voor klimaatzaken * ‘klimaaturen’ worden ook opgenomen in de werkplannen van de respectievelijke afdelingen (n.b. functieomschrijvingen zijn veelal losgekoppeld van inhoudelijke onderwerpen).

Beleidsmatige inbedding

Opname van energie/duurzaamheidsdoelstellingen in beleid van andere beleidsvelden. Acties: * waar deze kansen zich voordoen, worden energiedoelstellingen (en zo mogelijk maatregelen) meegenomen in dit beleid. * inventarisatie maken voor welke thema’s nieuw beleid wordt verwacht. Structureel budget, randvoorwaarden en bevoegdheden vastgesteld Acties: * klimaatplan door het College/de gemeenteraad laten vaststellen * inclusief benodigde middelen en uren

Financiering

Communicatie

Monitoring Projectkosten

Structurele communicatie over de aanpak en resultaten van klimaatbeleid naar alle relevante onderdelen en niveaus van de gemeentelijke organisatie Acties: * communicatieplan als onderdeel van het klimaatplan opstellen; hierin meenemen: * jaarlijks een voortgangsrapportage opstellen richting College (en Raad) Geschat wordt dat de afdeling communicatie 200 uur nodig zal hebben voor algemene communicatie over het klimaatplan, de voortgang en de projecten. Monitoring op inspanningen (projectniveau). Acties: * mee te nemen in de jaarlijks op te stellen voortgangsrapportages De projectkosten voor organisatieversterkende randvoorwaarden worden, naast de inzet van de klimaatcoördinator bij alle projecten, de inhuur van de intergemeentelijk projectleider (zie volgende project) en inschakeling van externe deskundigheid, ingeschat op 400 uur voor de afdeling Bestuur en Strategie (teams strategie & advies en communicatie). De werkzaamheden liggen met name op het vlak van strategische inzet en bestuurlijke communicatie (programmaverantwoordingen en begrotingen) en algemene communicatie over klimaat. De projectkosten komen daarbij op € 28.000.

44


Project: intergemeentelijk projectleider Afdeling Contactpersoon Telefoonnummer Doelstelling

Resultaat Doelgroep(en)

Project-aanpak

e-mail Het aanstellen van een intergemeentelijk projectleider die namens alle Achterhoekse gemeenten uitvoering geeft aan het regionale klimaatprogramma klimaatprojecten. De intergemeentelijk projectleider regisseert de uitvoering van het regionale klimaatprogramma namens alle Achterhoekse gemeenten, opdat de projecten daadwerkelijk zijn uitgevoerd volgens de opgestelde projectplannen. De doelgroepen van de intergemeentelijk projectleider worden per project gedefinieerd. Zie hiervoor alle afzonderlijke projectbeschrijvingen. Daarnaast koppelt de projectleider terug aan de klimaatcoöordinatoren van de gemeenten, verenigd in het Vakberaad Klimaat. Het regionale basis klimaatprogramma wordt in de uitvoering geregisseerd door een intergemeentelijk projectleider. Dit betreft ook de projecten uit het Regiocontract met de provincie. Deze projectleider start de verschillende deelprojecten op, onderhoudt de contacten met externe projectleiders en rapporteert terug aan het vakberaad Klimaat. Profielschets intergemeentelijk projectleider Hiernavolgend wordt een profielschets gegeven van de taken en competenties van de intergemeentelijke projectleider klimaat. • generalist op het vakgebied klimaat • kennis van belangrijke klimaatpartijen • thuis in het vakgebied klimaat • netwerker, teamplayer, verbinder • coördinerende en enthousiasmerende eigenschappen • aanjaagfunctie • organiseren van vakberaad klimaat • individuele deelprojecten opstarten • voortgang monitoren/bewaken • verslaglegging en archivering

Projectorganisatie

In totaal worden de uren voor deze projectleider ingeschat op 1800 in de komende vier jaar. Intern: Voor elk project wordt, naast de intergemeentelijke projectleider, één van de Acht(erhoekse) gemeenten als verantwoordelijke gemeente aangewezen. Alle projecten worden onder de deelnemende gemeenten verdeeld, zodat iedere gemeente verantwoordelijk is voor een evenredig aantal projecten en uren. Per project zijn dus in ieder geval betrokken: intergemeentelijke projectleider, verantwoordelijke gemeente (klimaatcoördinator), eventuele externe partijen. Het Vakberaad Klimaat treedt op als gezamenlijk opdrachtgever voor de intergemeentelijke projectleider. De gemeente Oude IJsselstreek is hiervoor eerste aanspreekpunt. Naast de taken van de klimaatcoördinator en overige uitvoerende afdelingen per

45

Klimaatplan Doetinchem, april 2009 project, wordt ter versterking van de algemene organisatorische randvoorwaarden 400 uur extra ingezet door de afdeling Bestuur en Strategie (teams Strategie en advies en Communicatie). Communicatie Planning Inspanning Projectkosten

Financiering

Effectmeting

Extern: de externe projectorganisatie wordt per project bepaald. Zie projectaanpak. De intergemeentelijk projectleider wordt aangesteld voor de periode van uitvoering van het regionaal klimaatprogramma. De inzet wordt geraamd op: 1.800 uur in de komende vier jaar. Volgt uit optelsom van alle projecten. 1.800 uur ad € 100.- per uur betreft € 180.000.- (deze kosten zijn al verdeeld over de verschillende projecten). Algemene op te voeren kosten (hieronder vallen bijvoorbeeld reiskosten, huur van zalen, recepties, folders): € 35.000.- voor vier jaar De kosten voor de intergemeentelijk projectleider worden gedragen door alle acht(erhoekse) gemeenten gezamenlijk. Iedere gemeente stelt een bepaald deel van de subsidie hiervoor beschikbaar. Hiervoor wordt een verdeelsleutel gehanteerd die gebaseerd is op het toegekende subsidiebedrag voor het regionale programma. Het aantal uitgevoerde projecten geeft inzicht in de effecten. De intergemeentelijk projectleider stelt hiertoe voortgangsrapportages op t.b.v. het Vakberaad Klimaat.


Doordat de intergemeentelijk projectleider ook zicht heeft/houdt op (inter)nationale ontwikkelingen, legt deze de relaties met lopend beleid en lopende projecten.

Mogelijke valkuilen en slagingsfactor

Een mogelijke valkuil betreft de intensieve afstemming en communicatie tussen de intergemeentelijk projectleider en alle acht(erhoekse) gemeenten. In de opdrachtformulering zullen hiertoe vaste terugkoppelmomenten worden ingebouwd middels het Vakberaad Klimaat. slagingskans: 3 (hoog) www.senternovem.nl


46


8. Uitvoeringsorganisatie Het regionaal basis klimaatprogramma wordt gezamenlijk uitgevoerd door de Achterhoekse gemeenten. Iedere gemeente is echter zelf verantwoordelijk voor de interne besluitvorming, de subsidie-aanvraag voor het Ministerie van VROM, rapportage en verantwoording van het klimaatprogramma. Deze activiteiten worden uitgevoerd door de gemeentelijk klimaatcoördinator. Alle klimaatcoördinatoren van de regio Achterhoek zijn verenigd in het Vakberaad Klimaat. Informatie-uitwisseling, aansturing en coördinatie van het regionaal basisprogramma Klimaat binnen de Achterhoek vindt plaats middels het Vakberaad Klimaat. Het vakberaad wordt roulerend voorbereid, voorgezeten en genotuleerd. Intergemeentelijk projectleider Het regionaal basis klimaatprogramma wordt in de uitvoering gecoördineerd door een intergemeentelijk projectleider. Dit betreft ook de projecten uit het Regiocontract met de provincie. Deze projectleider start de verschillende deelprojecten op, onderhoudt de contacten met externe projectleiders en rapporteert terug aan het vakberaad Klimaat. Voor elk project wordt, naast de intergemeentelijk projectleider, één van de acht gemeenten als verantwoordelijke gemeente aangewezen. Alle projecten worden onder de deelnemende gemeenten verdeeld, zodat iedere gemeente verantwoordelijk is voor een evenredig aantal projecten. Per project zijn dus in ieder geval betrokken: intergemeentelijke projectleider, verantwoordelijke gemeente (klimaatcoördinator), eventuele externe partijen. In principe is binnen de Achterhoekse gemeenten een geschikte medewerker gevonden voor de functie van intergemeentelijk projectleider. Deze zal per april 2009 aan de slag gaan, gefinancierd uit de SLOK-subsidie die de acht gemeenten zullen ontvangen. Voor Doetinchem is de subsidie-aanvraag inmiddels positief beschikt. Het Vakberaad Klimaat treedt op als gezamenlijk opdrachtgever voor de intergemeentelijke projectleider. De gemeente Oude IJsselstreek is het eerste aanspreekpunt. Regio Achterhoek: regiocontract De Regio Achterhoek zal fungeren als betaal- en beheersautoriteit voor het Regiocontract, onderdeel klimaat en leefomgeving. Daarbij zal de Regio Achterhoek besluiten over de subsidiecriteria voor de opgenomen projecten. De projecten dienen echter uitgevoerd te worden door de gemeenten zelf. Het ligt voor de hand dat de Regio Achterhoek betrokken blijft bij het Vakberaad Klimaat. Aangezien is afgesproken dat de Regio Achterhoek een aanspreekpunt binnen de acht gemeenten wil hebben voor het regiocontract, is afgesproken dat de gemeente Montferland dit oppakt. Portefeuillehouders Milieu De Commissie Milieu en Afval heeft in juni 2008 haar laatste vergadering gehad. In de toekomst voeren de Portefeuillehouders Milieu ongeveer twee maal per jaar afstemmingsoverleg aangaande lopende onderwerpen. De voortgang van het Regionaal Klimaatprogramma zal hier worden ingebracht, waarmee de Milieuwethouders worden benut als inhoudelijk bestuurlijke toetssteen. Besluitvorming vindt echter in de respectievelijke gemeenten plaats. 47


Hiernavolgend wordt de organisatie voor de uitvoering van het Klimaatprogramma schematisch weergegeven. Portefeuillehouders Milieu: bestuurlijke toetsing

Min. VROM/ Senter Novem subsidietoets; deskundigheid en advies

Waar relevant: extern adviseur per project

Vakberaad Klimaat: 8 gemeenten aansturing en coördinatie uitvoering per gemeente: eigen klimaatplan

Intergemeentelijk projectleider: voert projecten uit

Per project: 1 gemeente trekker

48

Provincie (regiocontract) samenwerking uitvoering, subsidie regiocontract via Regio Achterhoek


9. Financiering In de onderstaande tabel zijn de financiële kaders samengevat. Tabel: financiële kaders klimaatplan Doetinchem 2009-2012. Externe kosten Externe en interne Dekking regionaal kosten Doetinchem (voor alle acht gemeenten samen) Externe kosten (€) Externe kosten Interne kosten Dekking in € KOSTEN (€) (uren) in € Regionaal 556.000 72.120 224.070 basisprogramma Lokaal project 40.000 14.000 scholen TOTAAL (€) 112.120 238.070 350.190 DEKKING Aanvraag nieuw beleid 2009-2012 Subsidie-aanvraag SenterNovem Reguliere budgetten en kredieten Provinciale subsidies, regiocontract

120.000 167.416 62.774 p.m.

TOTAAL

350.190

De totale kosten voor uitvoering van dit klimaatplan worden begroot op € 350.190. Deze kosten zijn opgebouwd uit interne kosten (uren), en externe kosten (inhuur deskundigheid). De interne kosten (uren) voor de uitvoering van dit klimaatplan worden geschat op € 238.070 voor de komende vier jaar. Deels zijn dit reguliere uren, deels zijn dit specifieke uren voor de uitvoering van het klimaatbeleid. De externe kosten hebben voornamelijk betrekking op het regionale basisprogramma, het programma dat alle Achterhoekse gemeenten uitvoeren. In totaal worden de externe kosten voor de uitvoering van het regionale programma begroot op € 556.000. De insteek is dat de Achterhoekse gemeenten samen de externe kosten voor het regionale programma betalen. Daarvoor willen zij een deel van hun rijkssubsidie bundelen. De externe kosten voor Doetinchem worden daarbij begroot op € 72.120. De rest van de externe kosten voor Doetinchem wordt bepaald door het lokale project scholen; de externe kosten hiervoor worden begroot op € 40.000. Een deel van het benodigde budget voor de uitvoering van het klimaatplan wordt gedekt door de toekenning van € 120.000 in het kader van de programmabegroting 2009 voor nieuw beleid. Daarnaast ontvangt de gemeente Doetinchem op basis van dit plan naar verwachting subsidie van SenterNovem van € 167.416. Uitgangspunt is een cofinanciering van 50% door de gemeente. Het resterende benodigde bedrag voor uitvoering van het klimaatplan wordt gedekt uit de algemene middelen, en betreft 49

Klimaatplan Doetinchem, april 2009 reguliere uren van diverse afdelingen. Daarnaast geeft de provincie voor enkele projecten subsidie in het kader van het regiocontract. Dit is nog niet opgenomen in het bovenstaande overzicht. Voor het project duurzaamheid in de bestaande woningvoorraad is ook een subsidieaanvraag bij de provincie gedaan; deze aanvraag is inmiddels positief beschikt. Omdat deze subsidie volledig zal worden omgezet in een subsidieregeling voor particulieren, is hij niet in het bovengenoemde overzicht opgenomen. Vanuit SenterNovem geldt voor de genoemde projecten en activiteiten een inspanningsverplichting. Uren van diverse afdelingen B & S team strategie

B&S Communicatie

Klimaatcoördinator Claar van Leeuwe FO RO Projectbureau Services Pim Kroes Buha Accomodaties Buha Wagenparkbeheer/afval/openbare werken Wonen en Bedrijven Vergunningverlening/handhaving

Tabel: benodigde uren per afdeling voor de uitvoering van het klimaatplan 2009-2012.

Totaal (uren)

Project Energiemanagement eigen gebouwen

40

0 0

200

160

0

0

0

0

400

200

0 0

0

320

0

0

0

0

520

Inkoop groene energie

80

0 0

20

0

0

0

0

0

100

Duurzaam inkopen, duurzame mobiliteit

40

0 0

40

0

40

0

0

0

120

Openbare verlichting en installaties

40

0 0

0

0

20

0

0

0

60

Handhaving EPC (woningen en utiliteitsgebouwen)

80

0 0

0

0

0

75

0

0

155

200

88 80

0

0

0

0

0

0

368

Verbetering energielabels eigen gebouwen

Duurzame (woning)bouwprojecten Nul-energiewoningen Duurzame scholen Koelteparken

50

0 0

0

0

0

0

0

0

50

160

0 0

0

0

0

0

40

0

200

10

5 0

0

0

20

0

5

0

40

Duurzaamheid in de bestaande woningvoorraad

160

8 0

0

0

0

0

0

0

168

Kansen voor biomassa

260

80 0

0

0

400

80

0

0

820

0

0 0

0

0

0

0 200 200

400

1320 181 80 260 480 480 155 245 200

3401

evaluatie en communicatie algemeen TOTAAL uren TOTALE gemiddelde kosten voor de interne uren, omgerekend naar €

238.070

Externe kosten, over 8 gemeenten te verdelen

72.120

Externe kosten, lokaal project

40.000

TOTAAL externe kosten €

112.120

Voor de uitvoering van het Klimaatplan in de gemeente Doetinchem zijn alle kosten in beeld gebracht. Per project is een inschatting gemaakt van de in te zetten uren en te 50

Klimaatplan Doetinchem, april 2009 maken kosten. In onderstaande tabel is een verdeling van de gemeentelijke kosten gemaakt voor de totale uitvoering van het Doetinchemse klimaatplan. Op deze manier wordt inzichtelijk wat de externe kosten zijn en de ambtelijke uren van de klimaatcoördinator en die van alle overige afdelingen. Deze uren zijn meestal onderdeel van de reguliere taken in een functie. Door alle uren echter te benoemen wordt inzichtelijk wat de exacte impact is van de uitvoering van het klimaatprogramma voor de organisatie. Subsidie SLOK Voor het uitvoeren van het klimaatplan is subsidie aangevraagd bij het ministerie van VROM. De regeling “Stimulering van Lokale Klimaatinitiatieven” (SLOK) gaat, net als de vorige regeling Bestuurs Akkoord Nieuwe Stijl (BANS), uit van 50% cofinanciering door de gemeente. De eigen gemaakte uren kunnen hierbij als cofinanciering dienen. De uren die opgenomen zijn in het klimaatprogramma zijn ruim voldoende voor de cofinanciering. Het subsidiebedrag is bepaald op basis van het aantal inwoners en het oppervlak, en is afhankelijk van het ambitieniveau. Met het nieuwe klimaatprogramma kan de gemeente Doetinchem € 167.416 subsidie verkrijgen. Dit is gebaseerd op het pluspakket. Om voor het pluspakket in aanmerking te komen, moet het pakket aan projecten minimaal 12 punten bedragen. Het Doetinchemse pakket bedraagt nu 12 punten, dus voldoende voor het Pluspakket. Inmiddels is Doetinchem positief beoordeeld door SenterNovem en is de positieve beschikking gegeven in de Gemeentefondscirculaire van maart 2009. Anders dan bij de eerste subsidieregeling BANS-I (Bestuursakkoord Nieuwe Stijl-I), heeft SLOK de vorm van een taakmutatie. Het verstrekken van de subsidie/uitkering gebeurt nu via het gemeentefonds. De uitkering komt in drie keer voorafgaand aan het jaar van uitvoering in het gemeentefonds. Het uitkeringsbedrag wordt als volgt uitgekeerd over de jaren 2009 tot en met 2011: •

2009 een percentage van 42% (ofwel EUR 70.314,72) van het totaal uit te keren bedrag;

•

2010 een percentage van 37% (ofwel EUR 61.943,92) van het totaal uit te keren bedrag;

•

2011 een percentage van 21% (ofwel EUR 35.157,36) van het totaal uit te keren bedrag.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties keert het jaarlijks bedrag in 50 termijnen per jaar uit vanuit het Gemeentefonds. De eerste betaling zal geschieden, met terugwerkende kracht tot 1 januari 2009, na de bekendmaking van de toe te kennen bedragen in de Gemeentefondscirculaire. Het is van belang de uitkering voor klimaat te labelen, zodat het niet in de totale geldstroom verdwijnt. Regiocontract Een aantal projecten geven inhoud aan de afspraken die zijn gemaakt in het regiocontract. Deze projecten hebben meestal overlap met de projecten die in aanmerking komen voor de SLOK-regeling. In de projectbeschrijving is een financiële verdeling gemaakt tussen SLOK, Regiocontract en gemeentelijke bijdrage. Het project Koelteparken komt echter alleen voor de provinciale bijdrage in aanmerking en kan niet opgevoerd worden voor de SLOK regeling. Voor uitvoering van het gemeentelijk 3000bomenplan is geen subsidie aangevraagd. 51


Overige provinciale subsidies Voor twee projecten is provinciale ondersteuning in de zin van subsidies aangevraagd, namelijk de projecten duurzame (woning)bouwprojecten en duurzaamheid in de bestaande woningvoorraad. Eén van de twee projecten is inmiddels positief beschikt. De gemeente Doetinchem ontvangt, net als de andere zeven Achterhoekse gemeenten, een subsidie van € 50.000 voor het uitvoeren van een subsidieregeling voor inwoners. Het te ontvangen bedrag wordt geheel besteed aan deze subsidieregeling. De gemeenten stoppen zelf geen bedrag in de subsidieregeling, maar leveren de interne uren om de subsidieregeling op te zetten en uit te voeren. Kostenverdeling Achterhoekse gemeenten Alle acht(erhoekse) gemeenten vragen bij SenterNovem subsidie aan. Uitgangspunt is dat de acht gemeenten de externe kosten gezamenlijk vanuit deze subsidie financieren. Dit doen zij door een evenredig bedrag van de SLOK subsidie ter beschikking te stellen. Het subsidiebedrag is immers bepaald op basis van inwoneraantal en oppervlak. In onderstaande figuur is de verdeling van de externe kosten aangegeven.

Aandeel financiering totale kosten

8,60261

10,51044

Aalten 12,37698

18,02061

Berkelland Bronckhorst Doetinchem Montferland

9,510583

Oost-Gelre 17,71914 10,288847

Oude IJsselstreek Winterswijk

12,97117

Op basis van de berekende externe kosten zijn in de onderstaande figuur de kosten doorberekend per gemeente, volgens bovenstaande verdeelsleutel. Dit zijn richtgetallen;

52

Klimaatplan Doetinchem, april 2009 de werkelijke bedragen volgen uit de daadwerkelijk uitgekeerde subsidies.

Kosten en subsidie SLOK 250000 200000 150000 100000 50000

maximale SLOK-subsidie op basis van plus pakket externe kosten per gemeente (Euro) in vier jaar

Be rk ell an d Br on ck ho rst D oe tin ch em M on tf e rla nd O os t- G O elr ud e eI J ss els tr e ek W in ter sw ijk

Aa lte n

0

kosten ambtelijke uren per vier jaar

Met het overgebleven budget dat niet aan de regionale klimaatprojecten wordt besteed, worden overige kosten betaald en zal een gedeelte worden gebruikt voor uitvoering van het lokale scholenproject.

53


Bijlage: overzicht klimaat- en energieprojecten, medio 2008 Hieronder is een omschrijving gegeven van de verschillende projecten die de gemeente Doetinchem uitvoert/heeft uitgevoerd op het gebied van Klimaat en energie. Een aantal projecten wordt opgepakt onder de vlag van van de Regio Achterhoek in het kader van het Regiocontract met de provincie. Per onderwerp is dit aangemerkt. De indeling van de klimaatactiviteiten is gebaseerd op de ledenbrief van de VNG inzake het Klimaatakkoord uit november 2007. Duurzame overheid: 1. duurzaam inkopen (o.a. 100% groene energie en duurzaamheidskriteria bij de aanbestedingseisen voor verschillende (fysieke) projecten) 2. aanzet voor energiezuinige huisvesting door het uitvoeren van een energiescan voor de gemeentelijke gebouwen en het verkrijgen van een energielabel; 3. gemeentelijk vervoersplan 4. de campagne ‘Minder afdrukken maken’ op gemeentelijke locaties Duurzame energie(productie) 1. Regio Achterhoek: windenergieparken (overigens niet in Doetinchem), biowarmtekrachtkoppeling/stoken op streekhout en het opzetten van een inzamelstructuur voor knip- en snoeihout. 2. Noordzuid-verkaveling wordt structureel meegenomen in bestemmingsplannen. Schone en zuinige mobiliteit 1. In Regio-Achterhoek verband: twee aardgastankstations, waarvan één in Doetinchem. 2. gemeente Doetinchem: een scan uitvoeren naar het energieverbruik van het eigen wagenpark; aansluitend is momenteel een B&W voorstel in procedure om het wagenpark aan te passen in enerzijds voertuigen op aardgas, anderzijds voertuigen met zeer schone dieselmotoren. Duurzame bedrijven 1. Voor het te ontwikkelen Regionaal Bedrijventerrein (RBT) Achterhoek is een energiescan uitgevoerd, waarbij de mogelijkheden voor energiebesparing zijn onderzocht. Klimaatbestendige leefomgeving (adaptatie) 1. In Regio-Achterhoek verband: pilot klimaatbestendig bouwen/verbouwen van gemeentegebouw, de aanleg van koelteparken en energiezuinige openbare verlichting. 2. Gemeentelijk: binnen de gemeente Doetinchem wordt fors geïnvesteerd in de afkoppeling van de riolering, waarmee toekomstige wateroverlast wordt voorkómen en het water langer wordt vastgehouden in de bodem. 3. Daarnaast worden in de nieuwe woonwijken op verschillend plekken watergangen of wadi’s aangelegd, die water kunnen opvangen in tijden van hevige regenval. Energiezuinige verlichting 1. In Regio-Achterhoek verband: energiezuinige openbare verlichting. 2. De gemeente Doetinchem heeft een plan openbare verlichting opgesteld. Energiezuinigheid was een belangrijk criterium. Daarnaast worden extra innovatieve 54

Klimaatplan Doetinchem, april 2009 opties doorgevoerd voor energiebesparing bij openbare verlichting.

Duurzame windenergie 1. Regio-Achterhoek verband: aanleg van vier windenergieparken (overigens buiten Doetinchem) Energiezuinige gebouwde omgeving 1. In de wijk Wijnbergen-Oost worden 250 woningen gebouwd die bijzonder energiezuinig zijn, met een EPL van 8,3. Vanuit de gemeente wordt hier, samen met de provincie, op realisering van dit EPL gestuurd. 2. De wijk Hamburgerbroek krijgt een EPL van 8. 3. Verder krijgen zo’n 1200 adressen in Doetinchem een energiebox, inclusief aanbevelingen voor energiebesparing. 4. In 2005-2006 is bij ruim 250 woningen dubbel glas aangebracht (o.a. in Gaanderen en in het kader van het gevelisolatieproject). 5. Bij bijna 400 woningen zijn in 2005-2006 energieprestatie-adviezen uitgevoerd. 6. Toepassing van warmte-koude-opslag in het Amphiontheater.

55

Klimaatplan Doetinchem, april Klimaatplan Doetinchem

Recommend Documents