Klimaat Voetafdruk Hogeschool Leiden
Rapportage aan Franziska Brouwer Ed van Oudheusden
Introductie
Klimaat Voetafdruk
Peter Wiers- Climate Partners/ PWAdvies AnneMarie Calon- Work on Progress
Vervolg
8 juni 2010 © Yann Arthus Bertrand: ‘Earth from the Air’
www.climatepartners.nl
Kunnen we het klimaat op aarde leefbaar houden ?
Klimaatverandering en opwarming van de aarde zijn een feit
Introductie
Klimaat Voetafdruk
Klimaatverandering valt niet te stoppen, maar misschien nog wél te beheersen Om het beheersbaar te houden is een vergaande (>50%) reductie van broeikasgas emissies nodig Hoe langer we wachten, hoe moeilijker het wordt
Vervolg
www.climatepartners.nl
Door nu Klimaatneutraal te ondernemen draagt Hogeschool Leiden bij aan een een leefbaar klimaat, ook in de toekomst
We leven op te grote voet … en verbruiken vooral teveel energie
Introductie
Klimaat Voetafdruk
Vervolg
Bron: WWF Living Planet Report
www.climatepartners.nl
… We lopen het risico dat het klimaat op aarde onherstelbaar verandert NU 600 mln jaar geleden
Sneeuwbal Introductie Aarde (‘Mars’)
Laatste 2 miljoen jaar
35-50 mln jaar geleden
Laatste 10.000 jaar
IJstijd
’Normaal’
IJsvrije aarde
Venus
Klimaat Voetafdruk
Vervolg
CO2- gehalte www.climatepartners.nl
200 ppm
280 ppm 385 ppm 450 ppm
> 1000 ppm
Klimaat Voetafdruk Een eerste stap om klimaatneutraal te worden
Introductie
1- Gegevens verzamelen 2- Omrekenen naar CO2 equivalenten
Klimaat Voetafdruk
Vervolg
www.climatepartners.nl
3- Conclusies trekken
Wat hebben we aan gegevens gevonden?
Soort emissies
Omschrijving
Hoeveelheid
Opmerking
Scope 1Directe emissies
• Stadswarmte • Gasverbruik
• 5.500 GJ • 61.000 m3
• Samen vergelijkbaar met gasverbruik van ca. 100 huishoudens
• Stroomverbruik - waarvan Natuurstroom
• 1.935.000 kWh • NVT
• Bijna 600 huishoudens ! • Nog allemaal grijze stroom
• Vliegreizen • Dienstreizen auto en OV •Woon-werkverkeer medewerkers • Woon-werkverkeer studenten • Papier • Water • Bedrijfsafval
• 2,1 mio km • 430.000 km • 2,7 mio km • 17 mio km • 35.500 kg • 7 mio liter • 51.500 kg
• 50 rondjes om de aarde • 10 rondjes om de aarde •‘> 65 rondjes om de aarde • 425 rondjes om de aarde • ca. 7 miljoen vel
Introductie
Scope 2Elektriciteit Klimaat Scope 3Voetafdruk
Indirecte emissies Vervolg
Hogeschool Leiden verbruikt net zoveel energie als honderden huishoudens. En er worden jaarlijks meer dan 500 honderd rondjes om de aarde gereisd. www.climatepartners.nl
Klimaat Voetafdruk
Introductie
3.840.000 kg CO2 equivalenten
Klimaat Voetafdruk
Vervolg Dat is gemiddeld: 7.000 kg CO2 per FTE 600 kg CO2 per voltijd student 550 kg CO2 per voltijd gebruiker
www.climatepartners.nl
(2008)
3,8 miljoen kg CO2- Hoeveel is dat?
X 160.000 Introductie
Klimaat Voetafdruk
Vervolg
X 500 X 1500 X 40.000
www.climatepartners.nl
Slechts één derde van de Voetafdruk bestaat uit directe emissies en elektra … Klimaat voetafdruk 2008- Verdeling naar ‘scope’ Scope 1- Directe emissies 110 ton
Introductie
Klimaat Voetafdruk
Vervolg
Scope 3Indirecte emissies 2590 ton
Scope 2 (Elektra)1140 ton
… Het overgrote deel van de uitstoot vindt buiten de school plaats
www.climatepartners.nl
Elektra is weliswaar de grootste individuele bron … Klimaat voetafdruk 2008- Verdeling naar bron Aardgas
Stadswarmte
Gas en verwarming Introductie
Elektriciteit Papier, water, afval Vliegreizen
Klimaat Voetafdruk
Dienstreizen auto en OV Woon-werk auto Woon-werk OV
Mobiliteit medewerkers Vervolg
Vliegreizen Woon-werk auto
Woon-werk OV
Mobiliteit studenten 0
500
1000
1500
2000
Ton CO2 eq. … Maar in zijn geheel is mobiliteit de grootste factor en goed voor 60% www.climatepartners.nl
Benchmarks Het elektriciteitsverbruik van HSL is laag te noemen Elektriciteitsverbruik/ gebruiker American University, Washington Introductie
Univ. Of Santa Cruz, Ca Klimaat Voetafdruk
Universiteit Leiden Default waarde MJA2
Vervolg
HAN (2007) HSL (2008) 0
www.climatepartners.nl www.climatepartners.nl
1000 2000 3000 4000 5000 kWh per gebruiker p.a.
In vergelijking met andere HBO’s en universiteiten Benchmarks doet Hogeschool Leiden het goed … Klimaat Voetafdruk per gebruiker
Introductie
Mobiliteit
Huisvesting
Overig *
Default MJA2 Klimaat Voetafdruk
HSL (2008) Vervolg *) ‘Overig’ is met name catering
0
200
400
600
800
1000
kg CO2 per voltijd gebruiker p.a.
… Hoewel qua mobiliteit misschien nog wel winst valt te behalen
www.climatepartners.nl
www.climatepartners.nl
Next steps
Introductie
Klimaat Voetafdruk
Vervolg
Bron: Naturecrusaders.com
www.climatepartners.nl
• Meet je Climate Footprint en breng die in balans met wat de aarde aankan • Kies een realistische combinatie van Introductie besparen, duurzaam inkopen en klimaatcompensatie •Klimaat Begin Voetafdruk
met bijvoorbeeld energie en papier, en vervoer
• Ondersteun het proces met gedragsverandering en beloon Vervolg gewenst gedrag • Benefits voor people, planet en profit
www.climatepartners.nl
Natuurlijke opnamecapaciteit
Klimaatneutraal ondernemen
Energiebesparing
Gedrag Duurzaam inkopen
Klimaatcompensatie
Maatregelen- EEP 2008-2012
Maatregel
Kosten €
Introductie
Toepassen WKO in G-vleugel
Baten €
Vermeden CO2 uitstoot (ton CO2 per jaar) + 150 ton extra
Klimaat Overige maatregelen Voetafdruk
210 ton besparing
EEP 2008-2012
Overige zekere maatregelen
Investering € 400.000
55 ton
Vervolg Voorwaardelijke maatregelen
Investering € 49.500
136 ton
offerte
20 ton
Onzekere maatregelen
www.climatepartners.nl
Mogelijke verdere maatregelen Maatregel
Besparing Investering €
Baten €
Vermeden CO2 uitstoot (ton CO2 p.a.)
€ 114.000 p.a.
110 ton besparing
3.500 kg
€
4 ton
400.000 km
€ 100.000 p.a.
78 ton
93.000 km
€ 10.000 p.a.
26 tn
Gedragscampagne Introductie 10% minder papier 10% minder autokilometers Klimaat Voetafdruk 10% minder vliegkilometers
offerte
4.000 p.a.
Inkoop groene stroom
€ 2.000 à € 10.000 p.a.
1020 ton reductie
Compensatie resterende uitstoot
€ 28.000 p.a.
2650 ton compensatie
Vervolg
www.climatepartners.nl
Klimaat VoetafdrukToekomstprojectie 4500 4000
Papier, afval
3990
3840
3780
3670
3500
Introductie
3000
Ton 2500 CO2 eq. 2000 Klimaat Voetafdruk 1500 1000
Vervolg
Woon-werk - studenten
10% minder auto
- medewerkers idem Vliegreizen en dienstkm’s
Elektra
Auto- en vliegreizen G-vleugel
EEP (techniek) Groene stroom
500 0
2650
Verwarming
2009
2010
2013 EEP
EEP+ Gedrag
Groene stroom
… EEP, gedrag en groene stroom… en tenslotte compensatie www.climatepartners.nl
Referenties Climate Partners
PWADVIES Introductie
Klimaat Voetafdruk
Vervolg
www.climatepartners.nl
Klanten Retailers (BCC, G-Star) Productiebedrijven (Philips, Vitens) Kantoren (De Brauw, Clifford Chance, PGGM)
NGO’s (Natuurmonumenten, Cordaid, Oxfam Novib)
