Kleine Zwanennieuws nr:5 Op naar de zwanen in Engeland!
Synchroniteit optima forma - Foto Koos Dansen Beste lezer, Kleine zwanen behoren niet voor niets tot de partnertrouwste vogels ter wereld. Zolang er aan onderzoek wordt gedaan, gestart door Sir Peter Scott in Slimbridge in 1963 aan de hand van de individuele snavelpatronen, zijn er slechts twee officiële gevallen van echtscheiding bekend... Kenmerkend in een goed huwelijk is dat, als je lang bij elkaar bent, je op een gegeven moment precies weet wat de ander doet en denkt, zonder dat je er bij na hoeft te denken. En dat je elkaar volledig vertrouwd, dat spat letterlijk en figuurlijk van deze zeer fraaie foto af, dank daarvoor! Bij kleine zwanen is het ook vaak maar een beperkt deel van de populatie die voor het broedsucces zorgt, en veelal zijn het dezelfde paartjes die altijd wel met één of meer jongen weten terug te komen uit het hoge noorden. Meestal zijn dat paren die al lang bij elkaar zijn, en ergens een goed territorium veroverd hebben langs de boorden van de Barentz Zee in Noord-Rusland, of misschien zelfs op Zuid Nova Zembla! In mijn Tureluuronderzoek op Wieringen zijn het ook dikwijls de paartjes die lang bij elkaar
zijn, en die ook bijna jaarlijks hun jongen vliegvlug weten te krijgen. Ook daar geldt dat ervaring en partnertrouwheid een belangrijke rol speelt in de reproductie.
"Strikje" met 4 jongen vorig jaar bij Delta Schuitenbeek - Foto Nel Bekema En hoe groter te familie, des te hoger je in de sociale rangorde zit in de zwanenwereld. Dat kun je vaak mooi zien in het veld als je er even wat tijd voor neemt. Dit weekeinde is de Internationale (5-jaarlijkse) Kleine zwanentelling Al een heleboel jaren gaat de kleine zwanenpopulatie achteruit. Dat wordt nauwkeurig vastgelegd door alle ganzen- en zwanentellers in Nederland, gecoördineert door Sovon en tijdens de jaarlijkse broedsuccestelling die er al heel lang georgansieerd wordt door Jan Beekman. Sinds kort doen Jan en ik dat samen om de taken wat te verdelen. Ook in het buitenland wordt dat gedaan, om een goede spreiding van de gegevens te hebben. Dus mocht U er dit weekeinde op uitgaan om te tellen: Sta even stil bij de kleintjes! Mocht u tijd over hebben, tel dan ook even jong en oud, dan kunnen we kijken of er verschillen zitten tussen begin december en half januari en of onze steekproef groot genoeg was.
Kale nekzwaan, Eede, Zeeuws Vlaanderen - Foto Jaap Poortvliet Vreemde, en toch herkenbare zwanen Jaap Poortvliet en Herman van der Voorde kwamen deze vogel in december tegen in het Zeeuwse. Eerst dachten ze aan een halsband vogel, of een vogel die zijn halsband was kwijtgeraakt..., maar dat bleek bij nader inzien uitgesloten, want er zat geen metalen ring of nog een kleurring aan de poten. De vogel liep een klein beetje mank in een groep van 65. Toen ik de foto binnenkreeg, was één van mijn eerste gedachten: Dat kon nog wel eens de Blauwe strikzwaan zijn, die al een paar jaar in de Eempolder en in Duitsland gezien wordt, maar, dat ie misschien eindelijk verlost is van dit blauwe blauwe lint of strik... Maar het snavelpatroon, en de plek van de blauwe strik sloten dit uit!
De Blauwe 'Strikzwaan' - Foto in de Eempolders 2008 Albert de Jong van Sovon zag begin januari een vogel bij Wijngaarden, die hij niet echt kon thuis brengen omdat de vogel erg ver weg liep, maar het leek wel of de vogel een soort oude blauwe halsband om had. Nadat ik hem de verschillende foto's van de 'strikzwaan' had gestuurd wist ie het zeker: Dat is em!, dus "strikje" leeft nog steeds en als U hem ziet, let er even op of ze jongen heeft! En misschien ziet u in haar buurt ook nog wel één of twee kids van vorig jaar bij haar lopen, herkenbaar soms nog aan de kleine grijze veertjes op kop of nek als 'yearling'. Buitenlands nieuws. Het aantal kleintjes in België blijft onverminderd hoog, hoewel ze er regelmatig 'verstoord' worden door boeren. Maar voor goed eten en slapen, laten ze zich niet zo makkelijk 'uit het veld' slaan...! In Denemarken daarentegen zijn de aantallen flink afgenomen, toch zit Engelse zenderzwaan "Eileen", nog wel steeds in het zuidwesten nabij Filsö meer. In het Emsland net over de grens, lijken de aantallen de laatste weken flink te zijn toegenomen. Dat komt hoofdzakelijk door het zachte weer, verschillende vogels zijn alweer aan de voorjaarstrek begonnen... Maar wie weet, komen die van een koude kermis thuis, want de komende tijd wordt het weer iets kouder?
Op 2-1 zat 039E nog in de W'meer, en op 4-1 bij de Vloeivelden van de Krim nabij Hardenberg En fraai in beeld het verschil tussen Wilde en Kleine zwaan! - Foto Renate VisscherFokkens In Engeland bleken vandaag bij de internationale 'rooscount' op de Ouse Washes bij Welney maar liefst 2.900 vogels te zitten, en dat was meer dan ik gedacht had. Daarbij zijn dan nog niet gerekend de vogels die 's nachts in waterbakken slapen in het omringende landbouwgebied en dat kunnen er zomaar meer dan 1000 zijn... Kees Oosterbeek en ik krijgen het dus druk als we morgenavond naar Engeland vertrekken! Jubileum in the Fens, the Ouse Washes rond Welney: 20e jaar onderzoek en aflezingen! Ooit in 1996 begonnen, samen met vogelmaatje Henk Schobben, met de ouwe Austin Metro naar het Mekka van de kleine zwanen in die tijd: The Ouse Washes rond het dorpje Welney, waar eveneens een bezoekerscentrum van de Wildfowl and Wetland Trust is gevestigd. We keken onze ogen uit, en zagen wel 5.000 kleine zwanen! De 'wilde' Kleine zwanen waren er zo mak als een lammetje wanneer de kruiwagen voorbij de observatiehut kwam..., zoiets hadden we nog nooit meegemaakt! Maar handig om zo je bezoekers dichtbij de vogels te brengen.
Leuk om zelf een keertje te mogen doen, the Swanfeed at Welney - Foto Henk Schobben Na die eerste keer waren meteen verkocht, dat gaan we vaker doen. En aangezien er in Engeland vrijwel geen 'onderzoekende' vogelaars zijn, aflezers van ringen dus, bleek dat we een hele grote bijdrage aan verschillende onderzoeken konden doen! De totaalscore na 19 jaar staat op: 587 verschillende Engelse pootringen, 136 Blauwe halsbanden van het oude project van Jan Beekman en 129 Gele halsbanden van zowel Trinus Haitjema als het NIOO. Maar goed, het leukste is ook om andere mensen en onderzoekers te ontmoeten en gelijkgestemden. Zo raakten we kind aan huis bij Tony en Gilly Martin, die zijn eigen kleine zwanenvijver had op zijn landgoed, zodat we 's nachts nog om half twaalf, met de spotlights aan, zwanen aan het voeren en aflezen waren! En we zijn diverse keren naar Slimbridge geweest naar het Internationale Watervogelcentrum, waar de zwanen aan de hand van het gele snavelpatroon herkend worden.
Bewondering voor de mensen die daar de vogels zo weten te herkennen - Foto Otto de Vries Tot Slot: Drukke week in Engeland De komende week ziet het weer er voor ons en de kleine zwanen goed uit in Engeland. We gaan kijken of we samen met de Engelsen wat kleine zwanen kunnen vangen en ringen, in zowelSlimbridge als in Welney, en uiteraard zoveel mogelijk geringde vogels aflezen. In Slimbridge gebeurd dat in een soort eendenpijp constructie, waarbij de vogels al voerende de vangpijp worden ingelokt. Als de vogels dat net zo gedisciplineerd doen als de Engelsen zelf?? De Wieringese traditie is dat als er een geslaagde vangst is, dat je dan iets verdiend hebt... Dus ik denk dat de befaamde Wieringer Jodekoeken weer meeraken!
Groeten, Wim Tijsen Poelweg 12, Westerland.
