Kleine Kernen Koerier Jaargang 25, nummer 1, februari 2012

Kleine Kernen Koerier

Jaargang 25, nummer 1, februari 2012

INHOUDSOPGAVE Van de voorzitter .................................................................................................................................................... 2 Uitnodiging 25-jarig jubileum VKK Gelderland........................................................................................................ 3 Subsidieaanpassing VKK-FDG met ingang van 2013 ............................................................................................... 3 Nieuwjaarsreceptie Lienden ................................................................................................................................... 3 25-jarig jubileum Belangenvereniging Exel en omstreken (BEO) ............................................................................ 3 Buitenlust wordt kulturhus Harfsen ........................................................................................................................ 4 Achterhoekse voetbalclubs praten samen over krimp ........................................................................................... 5 Plattelandsschool staat onder druk.......................................................................................................................... 5 Actie voor veilige straat in gaanderen .................................................................................................................... 6 Regio mág inwoners geen stem verlenen ............................................................................................................... 6 Te weinig animo voor glasvezel in regio ................................................................................................................. 7 Pleidooi voor bibliotheken in dorpshuizen Buren ................................................................................................... 7 Het jaar van de coöperaties .................................................................................................................................... 8 Digitaal speel om jongeren te verbinden ................................................................................................................ 9 2012-2 Nieuws van de LVKK .................................................................................................................................... 9 Nieuwjaarstoespraak Provincie Gelderland .......................................................................................................... 10 Lunchbijeenkomst dorpsplannen maken Geldermalsen ...................................................................................... 10 IT op het platteland, het belang van glasvezel ...................................................................................................... 13 Bachelorscriptie Aniek Hilkens (2012) – Representativiteit dorpsontwikkelingsplan Herveld-Andelst ................ 14 Het wat en waarom van duurzame dorpen .......................................................................................................... 16 Dorpen aan de slag met coöperatieve dorpswinkel ............................................................................................. 16 Plannen dorp worden tastbaar ............................................................................................................................. 18 Burgers bemoeien zich met agenda raad ............................................................................................................. 19 Jarige buurtvereniging wil renovatie dorpshuis .................................................................................................... 20 Kulturhus klaar voor feest ..................................................................................................................................... 20 Speuld wil hom of kuit .......................................................................................................................................... 21 Even voorstellen: Ingrid Blom ............................................................................................................................... 21 Colofon .................................................................................................................................................................. 22



VAN DE VOORZITTER Het is al bijna 9 maart. We vieren dan het 25-jarig bestaan van de Vereniging Kleine Kernen Gelderland. Zowel Commissaris der Koningin Clemens Cornielje als gedeputeerde Landelijk gebied, Stad & Regio, Zorg en Welzijn, Jan Jacob van Dijk zijn aanwezig. Centraal staat deze middag het thema Overheidsparticipatie. Zie ook de uitnodiging elders in deze Kleine Kernen Koerier. Op dit moment zijn er meer dan 100 aanmeldingen. Ook diverse gemeentebestuurders hebben zich reeds aangemeld. Wij zijn daar zeer blij mee, want de interesse van gemeenten voor ons werk is heel belangrijk. In onze visie is het welzijn van de bevolking essentieel voor de toekomst van het platteland. Daar hoort een stevige positie van de lokale dorpsbelangenorganisaties bij. Zij zijn de voedingsbodem en inspiratiebron voor de gemeentebesturen. In veel gevallen is dat gelukkig ook zo, maar nog lang niet overal luisteren gemeentelijke bestuurders voldoende naar de plaatselijke bevolking. Er ligt een gouden toekomst voor het platteland in het verschiet, mits er bestuurd wordt met passie voor het gebied en in het belang van gemeenten en de regio. De zes regio’s in Gelderland worden steeds belangrijker. Deze regio’s sluiten met de provincie een regiocontract af. In deze contracten wordt afgesproken wat de regio gaat uitvoeren en welk bedrag de provincie beschikbaar stelt als cofinanciering. Per regio komt er dus een ander contract. Gedeputeerde Van Dijk heeft aangegeven, dat voor de uitvoering van projecten in kleine kernen en het buitengebied aangeklopt moet worden bij de regio’s. Tot nu toe hebben de kleine kernen en ook de VKK-FDG op geen enkele manier invloed in dit proces, waarbij alleen de gemeenten in de desbetreffende regio betrokken zijn. De succesvolle subsidieregeling Gemeenschapsvoorzieningen en Sociale cohesie wordt, zoals het er nu naar uit ziet, niet meer gecontinueerd. Via Provinciale Staten proberen we wel de huidige regeling netjes af te ronden. Er lijkt een meerderheid in de Staten te zijn voor het toekennen van subsidie aan projecten, die afgewezen zijn omdat het subsidieplafond bereikt is. Ook proberen we te bereiken dat projecten die aantoonbaar cofinanciering hebben van de gemeente, fondsen, bedrijven en dergelijke, alsnog een aanvraag mogen indienen. Op dit moment inventariseren we de stand van zaken met betrekking tot de vereiste cofinanciering. Begin januari 2012 hebben we het dienstverband met Albert Bos, consulent Veluwe en Vallei stopgezet, omdat er momenteel onvoldoende perspectief is op voldoende projectinkomsten. Zodra er meer duidelijkheid is kan Albert weer aan de slag bij de VKK. VKK-FDG voor Dorpsontwikkeling De samenwerking tussen VKK en FDG is zichtbaar in de stichting Werkorganisatie VKK-FDG. Dit jaar gaan we onder andere een gezamenlijke kennisdag organiseren, speciaal voor besturen van dorpshuizen en dorpsbelangenorganisaties. Alle leden van de VKK Gelderland ontvangen dit jaar behalve de Kleine Kernen Koerier de nieuwsbrief van de FDG, zodat zij nader kunnen kennismaken met deze organisatie. Als het dorpshuis, Kulturhus of andere gemeenschapsvoorziening in uw dorp nog niet lid is van de FDG, vragen wij u om de FDG-nieuwsbrief naar het dorpshuisbestuur te mailen, zodat zij ook kunnen kennismaken met deze organisatie die praktische ondersteuning biedt voor het beheer en de exploitatie van dorpshuizen. Een goed draaiend dorpshuis is in het belang van het hele dorp, dus ook in uw belang. Omgekeerd wordt de Kleine Kernen Koerier ook gemaild naar de FDG-leden. Behalve de bijeenkomst op 9 maart, wordt op 27 maart onze Jaarvergadering gehouden. Deze keer vergaderen we in verband met de bereikbaarheid vanuit heel Gelderland in het nieuwe Kulturhus De Borg in Babberich. Willy Waalderbos voorzitter



UITNODIGING 25-JARIG JUBILEUM VKK GELDERLAND

Op vrijdagmiddag 9 maart 2012 viert de VKK Gelderland haar 25 jarig bestaan. U bent hiervoor van harte uitgenodigd! Klik hier om de officiële uitnodiging te lezen en het programma te bekijken. U kunt zich aanmelden door hier te klikken.

SUBSIDIEAANPASSING VKK-FDG MET INGANG VAN 2013

Provinciale Staten hebben op 14 december 2011 de inzet van structurele subsidies bij de uitvoering van het Sociale Profiel in de periode 2013 tot en met 2016 vastgesteld. Voor VKKFDG is het maximaal structureel beschikbare subsidiebedrag € 152.000 per jaar. VKK-FDG ontvangt 10% minder subsidie dan in 2012 en voorgaande jaren, maar er is wel duidelijkheid tot en met 2016 over het voortbestaan van de organisatie. De richtlijnen en voorwaarden waaronder de subsidie wordt verstrekt, worden later dit jaar bekend gemaakt door Gedeputeerde Staten. NIEUWJAARSRECEPTIE LIENDEN

Op 17 januari 2012 wensten ruim 80 Liendenaren elkaar een gelukkig nieuwjaar en ze spraken over de toekomst van hun dorp. Daarbij kwam aan bod wat er nodig is om de leefbaarheid te behouden of te verbeteren en wie daarbij betrokken moeten worden. Studenten van Hogeschool Van Hall Larenstein hebben deze avond gefilmd, klik hier om hem te bekijken. Klik hier voor het verslag van de avond

25-JARIG JUBILEUM BELANGENVERENIGING EXEL EN OMSTREKEN (BEO)

BEO is in 2011 al vijfentwintig jaar actief als belangenvereniging. Om dit jubileum te vieren zijn gedurende het afgelopen jaar diverse activiteiten namens BEO georganiseerd. Zo zijn er in het voorjaar ondermeer een speciale paasbrunch en een biljarttoernooi gehouden voor de bewoners van het BEO-gebied. Op vrijdag 28 oktober jl. is bovendien een feestavond georganiseerd in het kader van dit jubileum. Onder grote



belangstelling werd een speciaal programma gepresenteerd. Na een korte introductie door onze voorzitter Peter Noordanus, werd door de ouderenwerkgroep een prachtige film met ingesproken tekst getoond. De leden van de werkgroep hebben deze film zelf gemaakt door een grote hoeveelheid oude dia’s over activiteiten gedurende de afgelopen decennia te digitaliseren. Veel aanwezigen zagen zichzelf terug in hun kinderjaren of als jongvolwassene. De kapsels en kleding zorgden voor de nodige hilariteit. Hierna was het de beurt aan de werkgroep die zich afgelopen jaren heeft ingespannen om een dorpsommetje rond Exel te realiseren. Extra leuk natuurlijk dat dit uiteindelijk in het jubileumjaar is gelukt. Op het projectiescherm werden de bijzondere punten langs de route toegelicht. Alle aanwezigen werden uitgenodigd om de eerstvolgende zondag samen met de werkgroep deel te nemen aan de wandeling van ruim zeven kilometer. (Uit de grote opkomst die zondag en het enthousiasme van de lopers mag wel worden geconstateerd dat de route in een behoefte voorziet). Na de pauze werd door de redactie van onze periodieke informatiekrant en de website, een voor deze gelegenheid samengesteld jubileumboekje gepresenteerd. In dit boekje is op een leuke en informele wijze omschreven welke veranderingen Exel en omgeving gedurende de afgelopen 25 jaar hebben ondergaan, aangevuld met leuke foto’s en wetenswaardigheden. Ook voor het aanbieden van het boekje had de redactie een leuk alternatief gevonden: het eerste boekje is overhandigd aan een oud-leerlinge en inwoonster van Exel, die precies even oud is als de BEO. Het bestuur heeft tijdens het officiële gedeelte bovendien nog voor een extra verassing kunnen zorgen. Onder verwijzing naar het dorpsplan, waarin de slechte zichtbaarheid van de afvalcontainers langs de weg aan de orde werd gesteld, heeft het bestuur lichtreflecterende stickers laten maken voor de containers, met daarop het logo van 25 jaar BEO. Alle leden hebben natuurlijk het jubileumboekje en de stickers ontvangen. Voor belangstellenden is het jubileumboekje overigens nog te koop tegen een prijs van € 6,exclusief eventuele verzendkosten. U kunt hiervoor een e-mail sturen naar [email protected] onder vermelding van uw naam, adres, woonplaats, telefoonnummer en het aantal gewenste boekjes. U krijgt dan zo snel mogelijk een bevestiging retour met een voorstel voor betaling en bezorging of verzending. J Stokkink-Eggink Secretaris Belangenvereniging Exel en Omstreken (BEO) BUITENLUST WORDT KULTURHUS HARFSEN

HARFSEN - Zalencentrum Buitenlust is de beoogde locatie voor het nieuwe kulturhus in Harfsen. Daar gaat de Stichting Kulturhus van uit. Plaatselijk Belang stelt dat er nog steeds wordt gekeken naar zowel de kerk(in combinatie met Ons Gebouw en de bank) als Buitenlust, maar de Stichting Kulturhus heeft een keuze gemaakt. De eigenaar van Buitenlust is blij met de keuze, maar wil nog niet verder op zijn plannen ingaan. Hij wil eerst met betrokken partijen in gesprek voor hij zijn mening in de krant geeft. Wat er nu gebeurt met de locatie 'kerk' is nog onbekend. Woordvoerders van de kerk waren niet voor commentaar bereikbaar.



ACHTERHOEKSE VOETBALCLUBS PRATEN SAMEN OVER KRIMP

DOETINCHEM - De 77 veldvoetbalclubs uit acht Achterhoekse gemeenten komen donderdag 12 april samen bij De Graafschap in Doetinchem om te praten over de gevolgen van bevolkingskrimp. Dit gebeurt op initiatief van de KNVB District Oost die hiervoor Regio Achterhoek heeft benaderd. Behalve de 77 verenigingen zijn er ook afgevaardigden van de acht gemeenten bij de bijeenkomst. "Het doel is de bestuurders van de clubs bewust maken van de bevolkingskrimp en wat de gevolgen kunnen zijn voor voetbalclubs", zegt Pascal Kamperman, hoofd afdeling ondersteuning clubbesturen KNVB District Oost in Deventer. "Iedereen is er bij gebaat dat elke dorp een goede sportaccommodatie heeft. Dat bevordert de leefbaarheid van een dorp." Uiteindelijk wordt bevolkingskrimp een landelijk probleem, zegt Kamperman. In de Achterhoek zie je nu al clubs die bezig zijn met fusies (onder meer in Winterswijk, red.) en clubs samenwerken om zo in alle leeftijden jeugdteams op de been te houden. PLATTELANDSSCHOOL STAAT ONDER DRUK

RUURLO/HENGELO/HALLE/ZELHEM - De besturen van Stichting IJsselgraaf voor openbaar primair basisonderwijs en Scholengroep GelderVeste voor christelijk basisonderwijs in OostGelderland hebben alle ouders en aankomende ouders van leerlingen van vijf basisscholen in het plattelandsgebied tussen Hengelo, Ruurlo, Zelhem en Halle zaterdag een brief gestuurd. In de brief laten algemeen directeur Theo Huting van Stichting IJsselgraaf en tevens bestuurder van Stichting Wolfersveen en voorzitter Franke Remerie van het college van bestuur van Scholengroep GelderVeste de ouders weten dat de Achterhoek vermaard is om de snelheid waarmee geruchten zich verspreiden. "Daarbij hoort ook het gerucht dat de openbare basisschool in Wolfersveen gaat fuseren met de protestants-christelijke basisschool in Veldhoek. Als bestuurders van de twee stichtingen waaronder beide scholen vallen zullen wij niet ontkennen dat we al enige tijd aan het nadenken zijn over de toekomst van de plattelandsscholen in onder andere de gemeente Bronckhorst. Voor de scholen in het plattelandsgebied tussen Hengelo, Ruurlo, Zelhem en Halle hebben we echter nog geen concreet plan. Daarentegen zien we wel dat door krimpende leerlingen-aantallen de schooltjes onder druk komen te staan en we ons verplicht voelen helderheid te verschaffen aan onze huidige en nieuwe ouders wat het toekomstperspectief is van elk van de scholen", zo laten Huting en Remerie in de brief weten. Om daarmee een start te maken worden ouders van de basisscholen uit de buurtschappen Varssel, Veldhoek, Wolfersveen, Halle-Heide en HalleNijman uitgenodigd voor een meedenkavond op 12 maart bij het Wolfershuus Susebeek in Zelhem. Ook de ouders van de peuterspeelzalen in Veldhoek en Wolfersveen worden bij de meedenkavond betrokken. Tijdens de meedenkavond willen beide stichtingen met de ouders van gedachten wisselen hoe men de toekomst van de scholen ziet en willen beide bestuursorganisaties ook de gedachten delen met de ouders. Volgens IJsselgraaf en



GelderVeste moet het een interactieve avond worden die duidelijkheid moet geven welke oplossingen de meeste kans van slagen heeft om basisonderwijs in het genoemde plattelandsgebied te behouden. De meedenkavond begint om 20.00 uur. ACTIE VOOR VEILIGE STRAAT IN GAANDEREN

GAANDEREN - Kinderen van drie basisscholen in Gaanderen hebben maandag actiegevoerd voor een veilige Hoofdstraat in het dorp. Alle kinderen van groep zeven hebben spandoeken en borden opgehangen in de straat. Ook staan ze langs de weg om duimen omhoog of omlaag te steken. Mensen die veilig langsrijden krijgen een attentie. De actie is een initiatief van de actiegroep Hoofdstraat Veilig. Een paar jaar geleden werd de groep door bezorgde moeders opgericht. Ze willen onder meer een veilige oversteek en stoplichten op het kruispunt. Op de Hoofdstraat mag 50 km/uur worden gereden. Er waren drempels, maar die bleken niet te werken omdat er dan niet meer naast elkaar gefietst kon worden. Ze zijn daarom weer weggehaald. De actiegroep pleit ook voor een 30 kilometer-zone. Daarvoor moet de weg worden aangepast en daar is geen geld voor. Al tweeënhalf jaar wordt de gemeente gevraagd om de situatie te veranderen. Het comité doet vandaag een laatste poging om de gemeente in actie te laten komen.

REGIO MÁG INWONERS GEEN STEM VERLENEN

TIEL - Burgers kunnen maar heel beperkt iets betekenen waar het de samenwerking tussen gemeenten betreft. Ze kunnen in geen geval echt stemrecht krijgen in een van de programmaraden. Dat is alleen voorbehouden aan de vertegenwoordigers van het bestuursorgaan dat de gemeenschappelijke Regio Rivierenland mede heeft opgericht: het bestuur van een van de tien gemeenten. Dat is de uitslag van een juridisch onderzoek dat Regio Rivierenland heeft laten doen. De leden van het algemeen bestuur opperden enkele maanden geleden dat ze graag wilden weten of de burgers van de gemeenten die ze vertegenwoordigen ook hun zegje kunnen doen in vergaderingen van het regiobestuur of deelcommissies, de programmaraden. Of dat mogelijk zou zijn, is nu vastgesteld. Het kan niet: een regiobestuur is verlengd lokaal bestuur. Daarin mogen wettelijk alleen wethouders, raadsleden of burgmeesters meepraten. Derden bij uitzondering ook, bijvoorbeeld op basis van deskundigheid of taak. De directie van de Avri en de GGD zijn daar een voorbeeld van. Maar stemrecht hebben die functionarissen nooit. Een rol voor burgers is er wanneer ze middels enquêtes kunnen worden bevraagd over de kwaliteit van het uitgevoerde beleid. Overigens zijn de vergaderingen van het algemeen bestuur van Regio Rivierenland openbaar voor iedereen. De programmaraden daarentegen zijn besloten.



TE WEINIG ANIMO VOOR GLASVEZEL IN REGIO

OCHTEN/GELDERMALSEN - Te weinig mensen in de gemeenten Neder-Betuwe en Geldermalsen kiezen voor glasvezel. Het Twentse bedrijf Reggefiber, exploitant van de glasvezelnetten, wil glasvezel aanleggen in de gemeenten, wanneer dertig procent van de huishoudens aangeeft ook daadwerkelijk een glasvezelabonnement te nemen. Dat aandeel is nog niet gehaald.

PLEIDOOI VOOR BIBLIOTHEKEN IN DORPSHUIZEN BUREN

MAURIK - Een deel van de gemeenteraad van Buren vindt een dorpshuis een geschiktere plek voor een bibliotheekvoorziening dan een school. Onder meer PvdA, D66 en BOE pleitten daarvoor deze week tijdens de voorbereidende raad. De gemeente is met BasisBuren en Bibliotheek Rivierenland op zoek naar mogelijkheden om in de gemeente Buren toch een voorziening van de grond te krijgen. De gemeente is geen partner meer van Bibliotheek Rivierenland en heeft na het wegvallen van de bibliobus geen enkele voorziening meer. Overigens bouwt Buren het contract met Bibliotheek Rivierenland af, dat in 2015 stopt. Een voorstel van de drie partijen was om op elke basisschool een bieb te huisvesten. Maar een aantal partijen is minder blij met die locaties. Annie Benschop (PvdA): "Als je wilt dat dorpshuizen de huiskamer van de gemeente worden, dan is een bibliotheek een goede functie. In een dorpshuis bereik je ook veel mensen en ze zijn langer open dan scholen." PCG'er De Lange vroeg ook aandacht voor diverse doelgroepen: "Wat doe je met de groep van dertien jaar en ouder? En je kunt ook denken aan zorgcentra." VVD'er Verheij denkt dat de discussie over een aantal jaren zal verstommen: "Dan hebben we nauwelijks fysieke boeken meer, alles is digitaal." Wethouder Van der Donk beloofde deze ideeën mee te nemen: "We zijn nog volop bezig. Dorpshuizen zijn ook niet altijd open. We zoeken naar de meest geschikte plek, waardoor je zoveel mogelijk mensen bereikt. Je kunt ook denken aan een pilot op een bepaalde locatie. Of boekje dekje net zoals tafeltje dekje. We willen zoveel mogelijk kernen bedienen, daarnaast moeten we rekening houden met een beperkt budget." De wethouder verwacht dat er in april meer duidelijkheid zal zijn.



HET JAAR VAN DE COÖPERATIES

€ 10.000,00 voor 23 dorpskernen In het kader van het Jaar van de Coöperatie biedt Rabobank GraafschapZuid de dorpskernen uit haar werkgebied de kans om een plan of wens werkelijkheid te laten worden. Iedere dorpskern krijgt de mogelijkheid om € 10.000,-- te besteden aan een project wat ten goede komt aan de lokale gemeenschap. Met resolutie 64/136 (A/RES/64/136), is 2012 door de Algemene Vergadering van de VN uitgeroepen als het Internationale Jaar van de Coöperaties. Daarmee wordt de bijdrage van coöperaties aan de sociaal en economische ontwikkeling benadrukt. Het thema van dit jaar is "Cooperative Enterprises Build a Better World" (Coöperatieve Bedrijven Bouwen een Betere Wereld. Het doel van het jaar is om de groei en de oprichting van coöperaties over heel de wereld aan te moedigen. Individuen, gemeenschappen en overheden worden aangemoedigd om de rol van coöperaties te erkennen bij het helpen realiseren van internationale ontwikkelingsdoelen zoals de Millennium Ontwikkelingsdoelen. Zie: http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/onderwijs-in-ontwikkelingslanden/vraag-enantwoord/wat-zijn-de-millennium-ontwikkelingsdoelen.html

Tafelgesprekken Rabobank Graafschap-Zuid De Rabobank Graafschap-Zuid, een vriend van de Vereniging Kleine Kernen Gelderland, organiseerde in samenwerking met de VKK op dinsdag 7 februari tafelgesprekken met een aantal dorpskernen in de regio. Aan de tafels zitten vertegenwoordigers van 23 dorpen in het werkgebied van de bank. Ze gaan met elkaar in gesprek over het thema leefbaarheid en vitaliteit. Elke dorpskern of wijkraad in het werkgebied van de bank krijgt € 10.000,- om een plan uit te werken. Die plannen worden medio 2012 beoordeeld door de Rabobank. Het jaar 2012 is door de Verenigde Naties uitgeroepen tot Het Internationaal Jaar van de Coöperaties. Met het initiatief voor de dorpskernen sluit de Rabobank Graafschap-Zuid hierop aan. De VKK heeft als doel versterking van de leefbaarheid in de dorpen en op het platteland. Het is aangesloten bij de landelijke vereniging kleine kernen. Diverse procesbegeleiders van VKK hebben de tafelgesprekken geleid. Een verslag van de gesprekken kunt u vinden in de bijlage. Een filmpje over de tafelgesprekken vindt u op Youtube: start van het jaar van de cooperaties. Links http://www.rabobank.nl/bedrijven/lokalebanken/graafschapzuid/nieuws/items/1000000_voor_23_dorpskernen



Lees ook artikel van Louise Fresco in NRC over Coöperaties http://www.nrc.nl/fresco/2012/02/01/samen-sterk/

DIGITAAL SPEEL OM JONGEREN TE VERBINDEN

In Ochten ontwikkelen jongeren zelf een spel om de verschillende jongeren uit het dorp te verbinden. In Code4051 draait het niet alleen om het uitvoeren van opdrachten achter de computer, soms moeten jongeren ook op stap! Studenten van Hogeschool Van Hall Larenstein hebben het project gefilmd, klik hier om het filmpje te bekijken

2012-2 NIEUWS VAN DE LVKK

In de vorige editie van de Kleine Kernen Koerier maakten we melding van het project, dat we in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken gaan uitvoeren in gebieden die al krimpen (qua bevolkingsaantallen) of daar naar verwachting binnenkort mee te maken krijgen. Van de 14 pilots zullen er drie plaatsvinden in Gelderland en met name in de Achterhoek. De centrale vraag is wat de gevolgen op terreinen als onderwijs, zorg, werk, verenigingsleven en wonen zijn voor de leefbaarheid van de dorpen en wat bewoners kunnen bijdragen aan het optimaal houden van de leefbaarheid. Hierbij steken we in op het regionaal bekijken: niet alleen het eigen dorp, maar in samenhang met buurdorpen. De overige pilots vinden plaats in Friesland, Drenthe en Limburg. Op de laatste dag voor het kerstreces stemde de Tweede Kamer met 85 tegen 65 stemmen vóór het door CDA, PvdA, SP en SGP ingediende amendement om de komende jaren geld vrij te maken voor het PlattelandsParlement én voor projecten die helpen de adviezen van het PP te realiseren. De komende weken treden we in overleg met onze partners over de vraag hoe we hier invulling aan gaan geven. En . . . . de LVKK feliciteert de VKKGelderland met haar 25-jarig bestaan! Koos Mirck



NIEUWJAARSTOESPRAAK PROVINCIE GELDERLAND

Tijdens de nieuwjaarstoespraak sprak de Commissaris van de Koningin uitvoerig over Vragender, als voorbeeld van de demografische veranderingen waar we mee worden geconfronteerd: kortweg, ontgroening en vergrijzing en in sommige delen van de provincie zelfs krimp van de bevolking. “Laat ik beginnen met een voorbeeld van een burgerinitiatief waarmee ik, tijdens een gemeentebezoek aan de gemeente Oost Gelre, werd geconfronteerd in de kern Vragender, een kerkdorp met ruim1000 inwoners. Wat ik aantrof was een mooie vorm van bezield burgerschap. De inwoners stelden vast dat het voorzieningenniveau en daarmee de leefbaarheid van hun dorp in de verdrukking kwam. Wat te doen? Klagen? De overheid om hulp vragen? Of zelf aan de slag gaan? Burgers, ondernemers, onder wie agrariërs, en maatschappelijke organisaties toonden betrokkenheid. “Echt Achterhoek(s)”, zo noemden ze het zelf. Samen zorgden ze ervoor dat de voorzieningen weer beschikbaar kwamen of bereikbaar werden voor jong en oud. Samen zijn ze duurzaamheidsprojecten van een hoog niveau gestart. Zelf deden de mensen nogal bescheiden over hun projecten, zoals de realisatie van een multifunctionele sporthal die gebruik maakt van zonne-energie en een biovergister zo groot als een zeecontainer ten behoeve van een lokale biogasinstallatie. Ik ben daar trots op. Laten we de bescheidenheid voor éénmaal vergeten: Ik wijs u vol trots op de vitaliteit van Vragender. Gelderland heeft veel wijken en dorpen, zoals Vragender. Veel vitale gemeenschappen, waarin mensen leven die met bezieling, energie en menskracht werken aan de leefbaarheid van hun eigen omgeving. De Provinciale Raad voor het Omgevingsbeleid en de Rekenkamer Oost-Nederland leveren bouwstenen aan voor het te voeren provinciale beleid, dat gaat over de kwaliteit van de Gelderse leefomgeving in veranderende (demografische) omstandigheden. Dat beleid kan alleen succesvol zijn, als het geworteld is in burgerinitiatieven en/of de Agenda 2020 en/of andere regionale samenwerkingsprogramma’s. In 2012 zullen we met elkaar en bovenal met de inwoners van Gelderland over dit thema in debat moeten gaan. Op zoek naar de feiten, op zoek naar de antwoorden, op zoek naar vitaliteit.“

LUNCHBIJEENKOMST DORPSPLANNEN MAKEN GELDERMALSEN

De gemeente Geldermalsen is gestart met een pilot dorpsplannen maken. Haalbare en realistische plannen zijn belangrijk, maar ook geeft de gemeente inwoners de ruimte om een visie te ontwikkelen voor hun dorp over 10 jaar. In het dorpsplanproces is afstemming tussen inwoners en medewerkers van de gemeente en ander organisaties belangrijk. Op 16 februari werden de medewerkers geïnformeerd over het dorpsplanproces. Zij formuleerden hun eigen rol bij het maken en uitvoeren van dorpsplannen en de kansen die zich zullen aandienen.



Pilot dorpsplannen De gemeente Geldermalsen is in 2012 gestart met een pilot dorpsplannen maken. Het dorp Rhenoy is al met een dorpswerkgroep en twee vrijwillige procesbegeleiders van de VKK Gelderland van start gegaan. Voor de gemeente Geldermalsen zijn dorpsplannen een vorm van burgerparticipatie. Hierbij zijn zowel bewoners als medewerkers van de gemeente en instanties betrokken. Door samen te werken worden drie doelen bereikt: Het vergroten van maatschappelijke acceptatie (draagvlak voor beleid en projecten) Het verbeteren van de kwaliteit van het beleid en de projecten Het vergroten van het probleemoplossende vermogen Daarnaast voegt een dorpsplan VISIE toe aan dorpsontwikkeling: Versterken: inzicht krijgen in de bijzondere kwaliteiten van de kern en het versterken en behouden van deze karakteristieke kwaliteiten. Identiteit: elk dorp is anders, ieder dorpsplan is maatwerk, waarbij thema’s naar boven komen die voor het dorp relevant zijn. Samenwerking: hiermee bedoelen we samenwerking binnen de dorpsgemeenschap maar ook met de belangrijke instanties buiten het dorp. Integratie en Innovatie: zachte en harde argumenten vloeien samen in een dorpsplan: fysieke elementen en sociale elementen worden per onderwerp besproken. Bijvoorbeeld bij de herinrichting van een dorpsplein komen zaken als de sociale functie van het dorpshart samen met verkeersveiligheid, weginrichting en onderhoud van beplantingen. Enthousiasme: bewoners zien kansen voor hun dorp en krijgen aanknopingspunten om er werk van te maken. Dit straalt uit naar medebewoners, de gemeente en instanties buiten het dorp.. Haalbaarheid en realiteit De gemeente Geldermalsen bevindt zich, zoals veel gemeenten, in een lastige tijd waarin moet worden bezuinigd. Dorpscontactpersoon Andrea Stolk-van Willigen zegt hierover: “Bezuinigen is een noodzaak, maar het biedt ook kansen. In de praktijk blijkt dat inwoners regelmatig zaken oppakken die niet (meer) door de overheid uitgevoerd worden. Het draagvlak onder de bevolking voor deze plannen is vaak groot.” In de startnotitie ‘Dorpsplannen Geldermalsen’ staat: ‘Een dorpsplan wordt echter pas een succes als het plan ook werkelijk wordt toegepast en uitgevoerd. Het is dus van groot belang dat de gemeente Geldermalsen het plan wel meeneemt in haar verdere beleid. En dat dus bij de uitwerking van nieuw en bestaand beleid rekening gehouden wordt met het dorpsplan.’ “Uitvoering van dorpsplannen vraagt aandacht: geen wensenlijstje, maar een antwoord op de vraag: hoe gaan wij als burgers zelf bereiken dat er over drie jaar een dorpshuis staat in ons dorp? Het is een plan wat het dorp zelf gaat realiseren in de plaats van een agenda van de gemeente”, aldus Stolk-van Willigen. Geldermalsen wil graag de ruimte geven aan bewoners om een eigen visie te ontwikkelen over de toekomst van hun dorp, waarbij wel kaders, randvoorwaarden en bestaand beleid meegenomen worden. Om de dorpswerkgroep van informatie over die kaders en randvoorwaarden te voorzien wordt er een dossier aangelegd met beleidsplannen en projectplannen die voor het dorp relevant zijn. Door hier rekening mee te houden kan de dorpswerkgroep de inwoners om ideeën vragen die in het beleid passen. De kans op uitvoering wordt daarmee groter en men weet dankzij het kader wat op de korte termijn wel of niet verwacht kan worden. Qua termijn van het dorpsplan wordt gekozen voor



een toekomstvisie voor 10 jaar met een concreet uitvoeringsplan voor de komende 2 à 3 jaren. Ondersteuning vanuit de gemeente Op diverse momenten in het dorpsplanproces zullen verschillende ambtenaren en bestuurders betrokken worden. Zij krijgen hier van de gemeente ook de tijd voor. Daarnaast is er één contactpersoon vanuit de gemeente, die: een goede ingang is voor bewoners richting de gemeente gemakkelijk aanspreekbaar is op de verschillende onderwerpen die de gemeente rijk is namens bewoners binnen de gemeentelijke organisatie de juiste contacten kan leggen en kan lobbyen na het opstellen van het dorpsplan let op het goed gebruiken van het dorpsplan en het benutten van kansen als die zich voordoen. door de gemeente als vraagbaak gebruikt kan worden omdat hij de ‘ogen en oren’ is van en naar de bewoners toe. Draagvlak Uiteraard is draagvlak vanuit de gemeente en andere organisaties belangrijk. Dit kan door betrokken personen goed te betrekken bij het proces. De gemeentelijke organisatie wordt zich hiermee bewust van het eigen initiatief en de eigen ideeën van inwoners en er ontstaan de nodige contacten. De gemeente is ook onontbeerlijk bij de uitvoering van het plan. Lunchbijeenkomst Voor de medewerkers van de gemeente Geldermalsen is het werken met dorpsplannen nieuw. Ook organisaties die hun werkgebied in één van de dorpen hebben, zullen te maken krijgen met het dorpsplan. Om deze mensen te informeren is er op 16 januari een informatiebijeenkomst georganiseerd. De gemeente Geldermalsen organiseert regelmatig informatiebijeenkomsten tijdens lunchtijd, waarbij een actueel onderwerp of project wordt besproken. De opkomst voor het thema Dorpsplannen was groot, ongeveer 40 mensen waren aanwezig. Andrea Stolk-van Willigen heeft als dorpscontactpersoon vanuit de gemeente de achtergrond voor het maken van dorpsplannen toegelicht. Vanuit de VKK Gelderland heeft Josien Durieux-Hissink het dorpsplanproces verteld. De aanwezigen kregen de opdracht om in kleine groepjes twee vragen te bespreken en te tekenen: Welke rol kun jij spelen vanuit jouw functie in de ontwikkeling en uitvoering van dorpsplannen? Welke kansen en aandachtspunten zie je? Na een kwartier brainstormen werden vier tekeningen besproken. Als het gaat om de rol van medewerkers is het belangrijk om de tijd te nemen voor het goed luisteren naar de ideeën van inwoners, om creatief te denken, te helpen en te adviseren en mee te zoeken naar mogelijkheden voor bijvoorbeeld subsidie. Als kansen wordt gezien dat vragen en ideeën vanuit de dorpen gestructureerd bij de gemeente binnenkomen. Dit kan via georganiseerde vormen van overleg, via een dorpsplan of via de dorpscontactpersoon. Het over-en-weer contact tussen gemeente en inwoners kan daarmee ook veel intensiever en effectiever worden benut. Voor dorpsontwikkeling kunnen



dan veel gemakkelijker alle netwerken worden benut, wat kan leiden tot nieuwe samenwerkingsverbanden. Na afloop van de bijeenkomst werden de aanwezigen herinnerd aan de oproep om beleidsplannen en projectplannen aan te leveren voor het dossier voor de dorpswerkgroep. Daarnaast zullen zij via mevrouw Stolk-van Willigen op de hoogte worden gehouden van het dorpsplanproces en uiteraard worden zij door de dorpswerkgroep uitgenodigd voor de klankbordbijeenkomst later in het proces.

Josien Durieux-Hissink

IT OP HET PLATTELAND, HET BELANG VAN GLASVEZEL

“Onrendabel bestaat niet” was kortweg de samenvatting over het nut van breedband internet op het platteland in het Manifest PlattelandsParlement Gelderland van 19 februari 2011. Voor kabelbedrijven is de aanleg van een glasvezelnet in het buitengebied misschien niet rendabel, omdat de aanleg duur is. Als je alle voordelen op een rijtje zet, dan ontstaat er toch een ander beeld. Breedband op het platteland draagt bij aan prettig wonen, biedt grote mogelijkheden voor thuis werken, beperkt het aantal gereden kilometers en zorgbehoevenden kunnen langer zelfstandig thuis blijven wonen, dankzij domotica (thuistechnologie / zorg op afstand). Onderwijs Veel scholen op het platteland kennen moderne leermiddelen, als elektronisch schoolbord of ander educatief materiaal, en educatieve televisie-uitzendingen. Maar ook studeren op afstand is mogelijk. De Open Universiteit verzorgt al jaren modules om thuis te studeren. Snelheid is essentieel. Zorg op afstand In Gelderland is thuiszorgorganisatie Sensire actief met het aanbieden van ‘Zorg op afstand’. Via snelle internetverbindingen bestaan er veel toepassingen om ook in het buitengebied zorg te bieden. Bijvoorbeeld (beeld-)communicatie met patiënten is mogelijk, maar ook hartritmemonitoring op afstand. Zie: http://www.sensire.nl/onze_diensten/zorg_op_afstand.aspx Zakelijk (digitaal) verkeer Voor bedrijven is een snelle verbinding nuttig voor (video-)vergaderen of videobewaking. De jaaromzet van online winkelen stijgt jaarlijks met 15% en bedroeg al 8 miljard euro in 2010. En nieuwe ontwikkelingen volgen in hoog tempo. Het platteland kent ook steeds meer dienstverlenende en creatieve bedrijven, waarvoor snelle verbindingen essentieel zijn. Niet alleen vertier Beeldverbindingen met collegezalen, maar ook met vergaderingen van gemeenteraden en



provinciale staten zijn mogelijk; Kamervergaderingen zijn via internet te volgen. Provincie Gelderland start projecten met breedband “Heel Gelderland digitaal bereikbaar”. Hier wil de provincie Gelderland stevig op inzetten. Een open en goed breedbandnetwerk levert het Gelderse bedrijfsleven concurrentievoordeel. Voor de inwoners kunnen allerlei diensten gemakkelijker bereikbaar worden. Zoals zorg op afstand en onderwijs. De vier projecten starten in Arnhem/Nijmegen, Harderwijk, Bronckhorst/Berkelland en Buren. Ze worden in samenwerking met bedrijfsleven en gemeenten opgezet. Zie: www.glasvezelbuitengebied.nl/documenten/ProvincieGelderlandstartproject.pdf en http://www.buitengebiedopglasvezel.nl/ Op 29 juni 2011 is motie 34 'Heel Gelderland digitaal bereikbaar' aangenomen. Hierin verzoeken PS GS: “Een provinciaal uitvoeringsplan digitale bereikbaarheid op te stellen, inclusief de noodzakelijke middelen en deze uiterlijk 1 maart 2012 aan Provinciale Staten voor te leggen”. In deze notitie informeren we u over de stand van zaken over dit onderwerp en de vragen waar we voor staan. Zie: http://sis.prv.gelderland.nl/brondoc/PS/2012/NOTITIE/SIS_10408.PDF Slimme combinaties en lokale initiatieven Tot in het hart van dorp De Glind (gemeente Barneveld) ligt een glasvezelverbinding. Een van de zorginstellingen gebruikt deze snelle verbinding om de slaapgebouwen ’s nachts vanuit een centrale post in het land te monitoren. Begeleiders hoeven alleen wakker te worden als er wat aan de hand is. Deze instelling wil met scholen, instellingen, bedrijven en particulieren onderzoeken hoe de voorziening samen is te delen.Op 27 september jl. vond de door het gezamenlijk overleg platform (GOP) georganiseerde infoavond over duurzame energie en glasvezel plaats. Ongeveer 40 personen waren hier op afgekomen. Twee sprekers hadden een interessant verhaal, waarbij ook veel reacties en vragen uit het publiek kwamen. Zie http://www.glind.nl/index.php?title=Glindse_Bazuin_oktober_2011 Digitale zuurstof “Breedbandinternet is de digitale zuurstof voor onze welvaart en welzijn”, zei Neelie Kroes, Eurocommissaris van de digitale agenda, een paar jaar geleden. EU investeert 9,1 miljard euro in breedband buitengebieden. Dit bedrag is hoofdzakelijk bedoeld om gebieden, die niet aantrekkelijk zijn vanwege de ligging, toch van internet te voorzien Zie ook: Prof.dr. Dirk Strijker: “Zonder snel internet loopt het platteland leeg”. Geef het Nederlandse platteland zo snel mogelijk snel internet, anders zullen bewoners en bedrijven wegtrekken uit de buitengebieden en daarmee de krimp in dergelijke gebieden versnellen. Dat is de boodschap van Dirk Strijker, hoogleraar Plattelandsontwikkeling aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zie: http://www.kennisplatformbewoners.nl/node/3931 Albert Bos BACHELORSCRIPTIE ANIEK HILKENS (2012) – REPRESENTATIVITEIT DORPSONTWIKKELINGSPLAN HERVELD-ANDELST



Ten behoeve van haar bachelor voor de opleiding Toegepaste Communicatiewetenschap heeft Aniek Hilkens uit Wageningen onderzocht wat het effect is van een ondervertegenwoordiging van een bepaalde doelgroep tijdens het dorpsplanproces. Zij concludeerde dat de belangen van bijvoorbeeld jongeren vaak door anderen worden genoemd. Bij een brainstormbijeenkomst zijn jongeren dan fysiek afwezig, maar mentaal aanwezig! Als aanbeveling stelt Aniek dat de dorpswerkgroep actief bepaalde doelgroepen kan benaderen om hun ideeën te horen. Introductie Een dorpsplan volledig representatief maken is erg lastig, misschien zelfs onmogelijk. Voor de makers van een dorpsplan kan dit problemen of frustraties opleveren. Ze willen namelijk zoveel mogelijk draagvlak voor hun plan. Hoe meer dorpelingen het plan steunen, hoe waarschijnlijker het wordt dat de gemeente beleid maakt op basis van het plan. Hiervoor is breder draagvlak nodig dan alleen de schrijvers van het plan. In mijn scriptie heb ik onderzocht wat de gevolgen zijn van een plan waarbij niet alle subgroepen uit de bevolking waren betrokken bij het proces. Hoofdvraag Waarom doen sommige groepen niet mee aan het maken van een dorpsplan in HerveldAndelst en wat zijn daar de gevolgen van? Conclusie Jongeren en mensen met jonge gezinnen waren afwezig bij de Startbijeenkomst. De opkomst was mager en vooral 50+’ers waren aanwezig. De werkgroep in Herveld-Andelst organiseerde deze avond om ideeën van de bevolking te horen, die in het dorpsplan zouden moeten komen. Voor mijn onderzoek heb ik interviews gehouden met inwoners, namelijk jonge ouders met kleine kinderen, die niet bij de Startbijeenkomst aanwezig waren. De geïnterviewden hadden verschillende argumenten om hun afwezigheid te verklaren. Sommigen deden niet mee door tijdgebrek, anderen zagen het nut niet in van deelname, enzovoorts. Uit de verschillende antwoorden kon helaas geen algemene trend worden afgelezen. De belangrijkste vraag in het onderzoek was wat de gevolgen zijn van het afwezig zijn van bepaalde groepen in het dorpsplanproces. Mijn vooronderstelling was, dat als er geen negatieve gevolgen zijn, het niet erg is dat sommige groepen niet vertegenwoordigd zijn. Dan kan het gebeuren dat hun belangen door anderen worden genoemd en zodoende alsnog zijn meegenomen in het plan of dat de afwezigen blijkbaar geen belang hebben bij wat er in hun dorp gebeurt. De afwezigheid van jongeren tijdens het dorpsplanproces in Herveld-Andelst heeft waarschijnlijk geen negatieve effecten. Dat concludeer ik uit het feit dat er geen bezwaar is gemaakt door jongeren tegen het plan en er is een verwachting dat 90 % van het plan wordt geïmplementeerd tegen een gemiddelde van 30 %. Het lijkt erop dat jongeren ‘fysiek afwezig, maar geestelijk aanwezig’ zijn geweest bij het proces. Hun belangen zijn door anderen genoemd en zodoende meegenomen in het plan. Voor de niet-participanten zijn er dus geen negatieve gevolgen van hun ondervertegenwoordiging. Helaas is het wel zo dat de afwezigheid van een bepaalde doelgroep zoals jongeren, de enthousiaste kleine groep deelnemers frustreert. Naar mijn mening zou deze frustratie verholpen kunnen worden als Vereniging Kleine Kernen (VKK) haar huidige methode zou aanvullen. Aanbevelingen



Om groepen te bereiken die uit zichzelf niet aan een bijeenkomst in het kader van het dorpsplanproces deelnemen, stel ik de volgende ‘alternatieve route’ voor. Tijdens een Startbijeenkomst nodigt de dorpswerkgroep, die bestaat uit enthousiaste en betrokken inwoners, de bevolking uit voor een brainstorm over de leefbaarheid in het dorp. Het zou interessant zijn om dat om te draaien. In plaats van de bevolking uit te nodigen, zou de werkgroep de bevolking kunnen opzoeken om te vragen naar wat ze graag anders zouden zien in hun dorp. Dit ‘opzoeken’ kan gebeuren in de vorm van ‘kinder-doe-middagen’ waarbij basisscholen worden bezocht en kinderen bijvoorbeeld kijkdozen maken van hun ideale dorp. Ook zouden ouderavonden op basisscholen, middelbare scholen, ledenvergaderingen of zaterdagmiddagen op de voetbalclub of repetities van muziekverenigingen bezocht kunnen worden. Uiteindelijk kan deze actieve benadering een aanvulling zijn op de gastvrije Startbijeenkomst. Aniek Hilkens HET WAT EN WAAROM VAN DUURZAME DORPEN Het Netwerk Duurzame Dorpen heeft als doel dorpen die aan de slag willen gaan met duurzaamheid met elkaar te verbinden. Het draait daarbij vooral om ontmoeting, delen en inspiratie, om op die manier krachten te bundelen. Meer weten over dit initiatief? Het netwerk legt het hoe, wat en waarom uit in een filmpje op haar website. Kijk op netwerkduurzamedorpen.nl >

DORPEN AAN DE SLAG MET COÖPERATIEVE DORPSWINKEL

“Wil ons dorp een winkel, dan krijgt ons dorp een winkel” Uit steeds meer kleine dorpen verdwijnen de dorpswinkels of zijn al verdwenen. Sterksel en Someren-Heide berusten er niet in en nemen het initiatief in eigen hand. In deze dorpen zien we een omgekeerde beweging en werken dorpsbewoners zelf aan de oprichting en instandhouding van hun dorpswinkel. Ons redactieteam was te gast in de Kempen, in het kleine dorp Sterksel, in de dorpssupermarkt 'Attent', een onderdeel van de Spar-holding, maar met eigen accenten en een eigen prijspropositie. Nederland telt 105 Attent-winkels. We werden ontvangen door Iris van Koetsvelt, voorzitter van de stichting Dorpsraad 'De Heerlijkheid Sterksel' en Ton van der Togt, penningmeester van de 'Coöperatie Dorpswelzijn Sterksel UA', waaronder de dorpswinkel functioneert. Het initiatief voor een dorpswinkel in Sterksel is ontstaan omdat op 1 januari 2002 de enige supermarkt in het dorp van de ene op de andere dag haar deur sluit. De eigenaar had er met de invoering van de Euro geen zin meer in. Het verdwijnen van de supermarkt was een aanslag op de leefbaarheid en het duurde dan ook niet lang, voordat een aantal vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties zoals ZLTO, KBO, KVO en de dorpsraad de handen ineen sloegen. Onderzoek, oriëntatie, overleg



en een enquête onder de dorpsbewoners, waaruit bleek dat 70% zijn aankopen in de supermarkt wilden doen, gaven de doorslag. “Willen jullie een winkel, dan krijgen jullie een winkel”, werd het uitgangspunt van de initiatiefgroep. Met inzet van ledenkapitaal, het coöperatiefonds van de Rabobank en het provinciaal combifonds destijds, was een bedrag beschikbaar van € 45.000 voor de inrichting. Op 24 maart 2004 werd de supermarkt geopend. Wegens het grote succes was het pand bij het verstrijken van de huurtermijn, reeds te klein geworden. Inmiddels gaf de provincie Noord-Brabant met inzet van het IDOP leefbaarheidsubsidie een nieuwe impuls aan de leefbaarheid. Met medewerking van de woningcorporatie als projectontwikkelaar die de combinatie legde met woningbouw, is de dorpswinkel in september 2011 verhuisd naar een nieuw pand en is nu gevestigd in het kernplan de ‘Heerlykheid’, direct naast de oude vestiging. De verkoopruimte is ruim tweemaal zo groot en biedt een volwaardig assortiment. Eric Meeuvis is de bedrijfsleider. Hij is de enige in loondienst bij de Coöperatie en wordt bijgestaan door een ca. vijftig vrijwilligers, die onderverdeeld zijn in ploegen voor de verschillende werkzaamheden. Op zaterdagen springen jongeren bij om een zakcentje te verdienen. Leuk detail is dat de penningmeester Ton van der Togt zijn wortels heeft in de kruideniersbranche. Zijn vader runde 45 jaar een Sparwinkel. Na zijn werkzame leven in een 'vreemde branche' te hebben voortgezet, kwam het zogezegd met Ton 'toch nog goed'. De penningmeester is als vrijwilliger verantwoordelijk voor de administratie van de coöperatie en besteedt er het grootste deel van zijn (inmiddels vrije) tijd aan. De winkel heeft ook servicevoorzieningen als stomerij, TNT-post, VVV, drogisterijartikelen, wenskaarten, kopieermogelijkheden, buurtbusinformatie en telefoonkaarten. Er is een koffiehoek met gratis koffie en een zogenoemde 'omgekeerde boodschappendienst', waarbij de klant tegen een kleine vergoeding thuis wordt opgehaald en met de boodschappen weer wordt thuis gebracht. Inwoners die krap in de tijd zitten kunnen ook telefonisch of via e-mail hun bestelling opgeven, waarna de boodschappen tegen een kleine vergoeding worden thuisbezorgd. Daarnaast is er voor klanten van de Rabobank de mogelijkheid om via een beeldverbinding contact op te nemen met hun bank. De winkel neemt dan ook een belangrijke plaats in als het gaat over sociale contacten, levendigheid en leefbaarheid binnen de gemeenschap. 60 % van de inwoners zijn al lid van de coöperatie en dus medeeigenaar van hun 'buurtsuper'. En dat is uniek in Nederland. Initiatief voor dorpswinkel In het aangrenzende dorp Someren-Heide zijn plannen voor een dorpswinkel in voorbereiding. Dorpsoverleg Someren-Heide heeft hiervoor onder andere zijn licht opgestoken bij 'De Peelbascule' in het Peeldorp Helenaveen en nam ook een kijkje in Sterksel. Someren-Heide is van oudsher een agrarisch dorp met een actief verenigingsleven. Er zijn enkele winkels zoals een garage, tuinmeubelzaak, cafés en een restaurant met zalencomplex. Maar het dorp heeft nauwelijks nog voorzieningen, er is geen huisarts en de supermarkt is al 25 jaar verdwenen, zodat inwoners voor hun inkopen naar de hoofdkern Someren moeten, op 5 kilometer afstand. Er is wel een basisschool en een R.K. kerk, maar door het priestertekort is het aantal kerkdiensten beperkt.



Enkele jaren geleden heeft Dorpsoverleg Someren-Heide een huis-aan-huis enquête gehouden om de leefbaarheid te verbeteren en de ideeën die de inwoners daarover hadden, te peilen. Onder de top 10 van wensen stond op 1: activiteiten voor jongeren, op 2: dagopvang voor ouderen, op 3: dagopvang voor kinderen en werd op plaats 4 een supermarkt en bakker genoemd. Het dorp heeft een modern gemeenschapshuis 'De Bunt', waar inwoners van jong tot oud terecht kunnen voor allerlei verenigingsactiviteiten en sinds ook voor het prikken van bloed of het consulteren van de diëtiste. Binnenkort zal er een uitbreiding van 'De Bunt' gerealiseerd worden en ligt het in de bedoeling om een kleine dorpswinkel in te richten in een voormalig deel van de jongerenaccommodatie. In hoofdzaak vooralsnog alleen met een versgoed- en bakkerijafdeling, waarbij het uitgangspunt is om zoveel mogelijk producten van de plaatselijke ondernemers te betrekken. De winkel moet in samenhang met het gemeenschapshuis ook een sterke ontmoetingsfunctie krijgen, want de koffiehoek is vlakbij en gastvrijheid altijd aanwezig. De winkel moet volgens John Henkes, voorzitter van Dorpsoverleg Someren-Heide, bij de inwoners het gevoel teweeg brengen van: 'het is onze winkel'. Het functioneren van de dorpsraad in Sterksel en van het Dorpsoverleg in Someren-Heide als een 'spin in het web', wordt door beide voorzitters belangrijk gevonden. Draagvlak en samenwerking zijn voor een dorp voorwaarden voor succes en blijken dan tot mooie resultaten te kunnen leiden. Een interessante voorziening voor beide dorpen is het 'Virtueel Plein', zoals dat in Sterksel al functioneert. Ook het omgaan met vrijwilligers en het regelmatig organiseren van een leuke activiteit zijn voorwaarden voor de sfeer en de continuïteit, aldus beide voorzitters. 'Koester je vrijwilligers, want ze zijn 'het goud van de gemeenschap', luidde hun advies. Na een laatste rondgang door de winkel keerden we huiswaarts, een gevulde boodschappentas met smakelijke (streek)producten rijker. Voor meer informatie: www.virtueelpleinsterksel.nl www.dorpsoverlegsomeren-heide.nl Met dank overgenomen uit Kernkracht van Vereniging Kleine Kernen Noord-Brabant Interview: Tiny Leenders/Hans Ursem

PLANNEN DORP WORDEN TASTBAAR

WAPENVELD - Een gezelschap van bijna dertig inwoners van Wapenveld gaat zich buigen over de uitvoering van het Dorpsplan Wapenveld. De uitwerking is verdeeld over vijf groepen, ieder met een eigen thema. De actielijst uit het Dorpsplan wordt door deze uitwerkingsgroepen als leidraad gebruikt. Het plan werd in november voltooid, na een jaar lang actieve inbreng vanuit het dorp. Belangrijke boodschap was dat het centrum van Wapenveld voor zowel inwoners als toeristen



weer een spil moet worden. Enkele ideeën kunnen binnen de eigen gelederen worden uitgevoerd, terwijl voor andere plannen de samenwerking moet worden gezocht met onder andere de gemeente Heerde. Het Projectteam Wapenveld dat de aanzet gaf tot het Dorpsplan heeft zich van meet af aan tegen een al te bureucratische aanpak gekeerd en poogt dat ook nu vol te houden, ondanks de oprichting van een aantal nieuwe organen. Zo vormen de voorzitters van de uitvoeringsgroepen samen een Coördinatieteam en wordt de Stichting Dorpsraad Wapenveld opgericht, om steun te hebben van een rechtspersoon. "Maar het is nadrukkelijk de bedoeling dat de uitvoering, net als het Dorpsplan zelf, van onderaf komt. De stichting is niet meer dan een instrument om een en ander in goede banen te leiden en mogelijk financieringsbronnen aan te boren", verduidelijkt voorzitter Roel Docter van het Projecteam. Dat team wordt opgeheven, de missie is volbracht. Wethouder Herman van der Stege van Heerde gaat voortaan de rol van wijkwethouder voor Wapenveld vervullen. "Ook voor het gemeentebestuur is het Dorpsplan een hele uitdaging. Dit is burgerparticipatie op z'n best en wij zullen ons uiterste best doen om dit te doen slagen", liet de wijkwethouder tijdens de startbijeenkomst in Tapperij Teun weten. Een vertegenwoordiging van de Wapenveldse organisatie heeft al een eerste gesprek gehad met Van der Stege. In een nog op te stellen intentieverklaring tussen de gemeente en de Dorpsraad wordt de uitvoering van het Dorpsplan concreter vastgelegd. De uitwerkingsgroepen houden zich bezig met de thema's 'voorzieningen', 'wonen, verkeer en veiligheid', 'centrum', 'recreatie en toerisme' en 'ruimtelijke ordening'.

BURGERS BEMOEIEN ZICH MET AGENDA RAAD

ZEEWOLDE - Vanaf deze week kunnen inwoners van Zeewolde zich bemoeien met de agenda van de gemeenteraad van Zeewolde. Zij kunnen een onderwerp of een uitgewerkt voorstel aan de raad voorleggen, die vervolgens verplicht is daarover te debatteren en een besluit te nemen. Dat is geregeld in de Verordening Burgerinitiatief. Het mag niet gaan om de belastingtarieven, klachten, bezwaren of vragen over het gemeentelijk beleid of iets waarover de raad in de voorafgaande twee jaar al een besluit heeft genomen en het moet wel binnen de bevoegdheid van de raad vallen, en niet bijvoorbeeld aan de rijksoverheid toebehoren. En de initiatiefnemer moet het onderwerp indienen met niet alleen zijn eigen handtekening, maar ook die van tien andere inwoners van Zeewolde van zestien jaar of ouder. Dat aantal van tien leverde vooraf aan het vaststellen van de verordening nog enige discussie in de gemeenteraad. De VVD vindt tien wel een heel lage drempel. In Almere gaat het om honderdvijftig handtekeningen, Harderwijk vraagt er vijfenzeventig. Maar de rest van de fracties kiest bewust voor die lage drempel. "Als het de spuigaten uitloopt, kunnen we de verordening altijd nog aanpassen," is de opstelling van de andere fracties. Of burgers gebruik gaan maken van het initiatiefrecht hangt mede af van de bekendheid ermee. Dat realiseren zich alle fracties en zij dringen er bij het college op aan om de verordening luid en duidelijk te communiceren onder de inwoners van Zeewolde.



JARIGE BUURTVERENIGING WIL RENOVATIE DORPSHUIS

hulshorst - Een buurtvereniging is van belang voor het gemeentebestuur van Nunspeet om een klankbord te hebben. Dat stelde burgemeester Dick van Hemmen tijdens de receptie ter gelegenheid van het 65-jarig bestaan van de buurtvereniging Hulshorst. Naast behoud van bestaande zaken is het daarbij ook van belang, zo gaf Van Hemmen aan, dat de buurtvereniging blijft zoeken naar nieuwe initiatieven. De buurtvereniging zelf is ook doordrongen van het belang zaken die Hulshorst raken te bepleiten bij de gemeente Nunspeet. Daarom wordt, zo zei voorzitter Wijnand Kooijmans, het 65-jarig bestaan niet gezien als een moment om men pensioen te gaan. Maar eerder als het bereiken van de briljanten leeftijd, zoals ook in huwelijken. Streven moet voor de komende jaren zijn een groeibriljant te worden. Voorzitter Jan Quist van de vereniging dorpshuis De Wieken, greep de gelegenheid aan, medewerking van de gemeente te bepleiten bij de renovatie van het dorpshuis. Op meerdere punten moet het dorpshuis worden aangepast aan de eisen van de huidige tijd. De renovatie is ook voor de buurtvereniging van groot belang als één van de grootste gebruikers van het dorpshuis. KULTURHUS KLAAR VOOR FEEST

Onlangs werd het logo van het Kulturhus Oene aangebracht op de gevel. Zaterdag is de officiële opening en de open dag. OENE - Diverse huurders maken al volop gebruik van het spiksplinternieuwe Kulturhus in Oene, maar de officiële opening moet nog plaatsvinden. Dat gebeurt zaterdag, met een feestelijk ingevulde open dag. Na een welkom door Fantasietheater Kaleidoscoop wordt vanaf 11.30 uur de officiële opening verricht. Daarvoor is een hele rij prominenten opgetrommeld; van de waarnemend burgemeester van Epe en de voorzitters van Oener Belang en Stichting Kulturhus Oene tot directeur-bestuurder van Triada en een gedeputeerde van de provincie Gelderland. Onder leiding van Vriendschap wordt het Uuner volkslied gezongen. Daarna begint de open dag. Vanaf 12.30 uur kan men kennis maken met de huurders: Openbare school De Bongerd, huisartsen en apotheek, peuterspeelzaal Koppel, BSO/TSO KOM, fysiotherapie Epe/Oene, Vérian thuiszorg en consultatiebureau, muziekvereniging Vriendschap, prikposten en sportverenigingen. Dat gebeurt op speelse wijze, bijvoorbeeld door ballonfiguren te maken of in een nep-arm te prikken. Kinderen kunnen zich laten schminken en er is een springkussen. Tussen 14.00 uur en 15.00 uur zijn er diverse optredens. Om te beginnen een van Kinderkoor De Jonge Stem, daarna van Vriendschap, andermaal met het Uuner volkslied. Sinds deze week is er ook een nieuwe naam toegevoegd aan de lange lijst huurders: Hulp en Comfort. Hoewel het pas half februari open gaat, zal Henk Blijenberg ook aanwezig zijn om toelichting te geven op zijn activiteiten in het Kulturhus. Blijenberg wil met Hulp en Comfort een steunpunt bieden voor senioren uit Oene en omgeving. Het gaat daarbij om diensten en producten, legt hij uit. ,,Bijvoorbeeld met de vraag waar men terecht kan voor een traplift. Maar ook producten voor algemene dagelijkse levensverrichtingen.'' Hij weet nog niet precies



hoe een en ander ingevuld wordt, want Blijenberg wil plaatselijke ondernemers niet in de wielen rijden.

SPEULD WIL HOM OF KUIT

SPEULD - De buurtvereniging van Speuld kwam opnieuw verhaal halen tijdens de laatste commissievergadering Ruimte in Ermelo. Speuld heeft al in 2008 een dorpvisie 2008-2018 opgesteld. Na de presentatie van de Dorpsvisie aan de raad in september 2008 schreef SGP raadslid Frans Snoek met vooruitziende blik: "Het zou jammer zijn als deze visie in de bureaula verdwijnt, omdat er te weinig tijd of geen geld is." Volgens de buurtvereniging is de tijd van mooie woorden en goede bedoelingen voorbij en moet er nu actie worden ondernomen. Met nog zes jaar op de teller tot 2018, wil Speuld de woningbouwplannen uitwerken. De buurtvereniging wil dat de gemeente het voortouw neemt, concreet aangeeft hoeveel - en wat voor huizen er komen en in welk tijdsbestek. Karel de Greef van het CDA wil Speuld in de Structuurvisie een hoge prioriteit geven. Wethouder Jan van den Bosch wil graag in overleg met Speuld, maar kan geen concrete afspraken maken. "Na Speuld komt er wel een ander die, ook heel terecht, verzoekt om een hogere prioriteit. We kunnen niet alles tegelijk doen. We zijn het er in ieder geval over eens dat de Dorpsvisie moet worden uitgevoerd." EVEN VOORSTELLEN: INGRID BLOM

Beste dorpsmensen, Aan mij de eer om een stukje te schrijven over de wondere wereld van een procesbegeleider. Wat over het algemeen vooral erg leuk en leerzaam is, maar op zeldzame momenten ook wel eens ‘procesbegelijden’ is. Het wordt waarschijnlijk een kort stukje vergeleken bij de procesbegeleiders die mij voorgingen. Ik ben namelijk momenteel op vakantie in een vrij tropische kleine kern in Mexico. Want, geloof het of niet, ook voor een doorgewinterde procesbegeleider was het gewoon koud in Nederland. Alweer een heel aantal jaren geleden werd ik via mijn studie Plattelandsvernieuwing gewezen op de rol van procesbegeleider voor de VKK Gelderland. Aangezien ik in Wageningen ging doorstuderen en niet alleen wilde studeren leek het wel wat voor me. Het was inderdaad wat voor me. Het eerste dorp was Spankeren. Een pracht van een dorp! Ik mocht dit dorp samen met Pieter Rozema (KNHM) begeleiden bij het maken van een dorpsplan. Pieter heeft me veel geleerd over dorpen, leefbaarheid en het belang dat ik gewoon netjes mijn studie moest afmaken. Spankeren ligt vandaag de dag ongeveer tegen het erg gegroeide Dieren aan en de inwoners voelden de `hete adem’ al in hun nek. Wat doe je dan als dorp? Juist! Met behulp van de VKK een dorpsplan ontwikkelen. En dan ook nog eentje met een uitgebreid ruimtelijk plan, gedragen door het dorp. Erg bruikbaar voor gemeente & provincie en niet geheel onbelangrijk: ook niet te negeren. Daarna was voor mij het dorp Wekerom aan de beurt. Poeh, wat kunnen dorpen toch verschillend zijn. Waar sommige dorpen sterk willen ontwikkelen en



met nieuwe trends mee willen gaan, willen andere dorpen juist alleen maar koesteren wat ze hebben voor de nieuwe generatie. Wekerom was een dorp uit het laatste segment. In dit dorp speelde de kerk een belangrijke rol binnen de sociale structuren. Een leerzaam dorp en mooi om te zien hoe ontzettend veel kracht en zelfredzaamheid er is onder dorpsbewoners. Daarnaast liet het me ook de impact zien van aanwas van buiten het dorp, mensen met een andere achtergrond die vaak anders in het leven staan en ook een andere bijdrage kunnen leveren aan het dorpsleven. Als er genoeg dorpsgevoel en energie in een dorp zit, kan het veel veranderingen incasseren en heeft het een grote flexibiliteit in het vinden van een nieuwe balans. In het dagelijks leven werk ik als wijkmanager bij de gemeente Veenendaal. In deze stad kom ik vaak buurten tegen met problemen, waarbij mensen of groepen elkaar niet tolereren en zelf geen verantwoordelijkheid voelen om wat van hun eigen buurt en eigen leefomgeving te maken. Ze voelen het niet als iets van henzelf, ze verblijven gewoon op die plek voor de time being. Het werken in een dorp is dan even heerlijk anders. Werken met een groep bewoners die het liefst op de eerste bijeenkomst van de groep alle knelpunten van het dorp oplost en dan na de koffie nog even alle dorpsroddels bespreekt. Heerlijk! Als procesbegeleider gooi ik dan de trein even op de rem en leg ik uit hoe belangrijk het is om eerst alle input van het dorp te verzamelen alvorens met fantastische oplossingen te komen. Hoewel het voor mezelf – om eerlijk te zijn – ook vaak wel moeilijk is om niet meegesleept te worden in het alvast oplossen van knelpunten. Nu ben ik sinds kort begonnen bij het krachtige dorpje Rhenoy. Door procesbegeleidersogen lijkt het een erg ‘makkelijk’ dorp te worden. Maar zoals met ieder proces, kan het nog alle verrassende kanten op en juist dat maakt het zo spannend… Ingrid Blom

COLOFON Jaargang 25, nummer 1, februari 2012 De Digitale Kleine Kernen Koerier is het officiële orgaan van de VKK Gelderland en verschijnt tien keer per jaar. Oplage: 1360 abonnees VKK Gelderland Dr. Grashuisstraat 8 7021 CL Zelhem Telefoon 0314-631168 Fax 0847-188906 E-mail: [email protected] website: www.vkkgelderland.nl Redactie Martin Bouwmeesters Tinie te Dorsthorst Peter van Heek Josien Hissink Ton Hissink Eindredactie Ben Kothuis



Vormgeving Annelies Ebregt Bert Alkemade Josien Hissink Volgende Koerier Het volgende nummer verschijnt in april 2012. Reacties en kopij graag sturen of mailen naar het VKKkantoor. U kunt ook zelf berichten plaatsen op www.kennisplatformbewoners.nl die vervolgens in de Digitale Kleine Kernen Koerier opgenomen kunnen worden. Abonnement VKK-leden en contacten ontvangen maandelijks gratis de Digitale Kleine Kernen Koerier in hun mailbox. Een print van alle volledige artikelen uit de nieuwsbrief kan tegen een vergoeding van € 50,per jaar per post toegestuurd worden (10x per jaar). Neem hiervoor contact op met het VKK kantoor.

Kleine Kernen Koerier Jaargang 25, nummer 1, februari 2012

Recommend Documents