Kinderopvang gewikt en gewogen Joris Ghysels TIER (UM) Centrum voor Sociaal Beleid (UA)
Focus = Voorschoolse opvang
Drie stellingen
1. Vlaanderen doet het beter dan (bijna) alle andere landen 2. “Genoeg” opvang bestaat niet 3. Kinderopvangsubsidies betalen zichzelf terug
Maart 2013
1
1. Vlaanderen doet het goed • Barcelona-norm (opvang voor een derde van de kinderen jonger dan 3) al kort na 2000 gehaald • Qua gebruik in select gezelschap (Scandinavische landen) • Gemengd stelsel met grote gesubsidieerde sector houdt de prijs laag
Maart 2013
2
1. Vlaanderen doet het goed • Barcelona-norm (opvang voor een derde van de kinderen jonger dan 3) al kort na 2000 gehaald • Qua gebruik in select gezelschap • Gemengd stelsel met grote gesubsidieerde sector houdt de prijs laag MAAR • Lage tewerkstellingsgraad van (laaggeschoolde) moeders Maart 2013
3
…goed, kan beter: toegangsproblemen • Veel klachten over tekorten, wachtlijstproblemen • Onderzoek van Kind & Gezin suggereert een tekort (geen geschikte opvang gevonden na 6 maanden) van 10% • Bij selecte groepen nog veel erger: – laaggeschoolde moeders ruim 20% – alleenstaande moeders tot 30% Maart 2013
4
Tekorten vragen om oplossingen 1. Zoektocht vergemakkelijken • Informatie beter laten doorstromen – Coördinatie op lokaal vlak – Doelgroepenbeleid
• Afstemming – Opvangvragen zijn vaak deeltijds – Capaciteit is meestal voltijds – Schuiven met vragen en/of personeel kan helpen. Mobiele pool? Maart 2013
5
…oplossingen 2. Meer capaciteit • De Vlaamse regering beloofde haar burgers om op termijn alle tekorten weg te werken • Economen geloven in privé-initiatief. De niet-gesubsidieerde sector groeit, maar traag – Klaagt over laag verdienpotentieel – Prijs kan hoger, maar opletten voor een zonnepaneelscenario Maart 2013
6
2. Het wordt nooit genoeg • Wat is genoeg? • Scandinavische gemeentebesturen staan in voor een opvanggarantie (passend aanbod binnen een redelijke termijn) • Vlaamse regering: – Gebruikt aantal werkende moeders met kinderen jonger dan 3 als norm – Stroomlijnt het tekort met voorrangsregels voor kwetsbare gezinnen Maart 2013
7
Wat is genoeg? Criteria A. Werkende moeders – 95% van ouders in zoek-onderzoek van K&G zoekt “om job te behouden”
Maart 2013
8
Wat is genoeg? Criteria A. Werkende moeders – 95% van ouders in zoek-onderzoek van K&G zoekt “om job te behouden” – Maar wat met werkwilligen? Procent werkende moeders
Gemeenten met weinig opvang Gemeenten met veel opvang (top 50%) Maart 2013
63% 70% 9
… criteria B. Voorrangsregels – Een politieke keuze van groepen die maatschappelijk veel aandacht krijgen of waarvan gedacht wordt dat er grote nood is aan (formele) kinderopvang – Alleenstaande moeders – Laaggeschoolde moeders
• Vragen zij wel om opvang? Denk aan: kleuteronderwijs Maart 2013
10
Garantie = inspelen op vraag • Toekomstige vraag voorspellen • Wie nu niet gebruikt, kennen we niet. schatten • Schattingstruukje: – In gemeenten met hoog aanbod is gebruik veel hoger dan in andere – Sommige ouders gebruiken in die gemeenten wel opvang, terwijl ze in andere gemeenten uit het zicht blijven Maart 2013
11
Schatting voor 2009 Procent van kinderen 0-3 Kinderen nu in de opvang
55,5%
Bijkomende gebruikers (nieuwe vragers) Blijvend niet-gebruik
29,2%
Maart 2013
15,3%
12
Schatting voor 2009 Procent van kinderen 0-3 Kinderen nu in de opvang
55,5%
Bijkomende gebruikers (nieuwe vragers) Blijvend niet-gebruik
29,2%
Maart 2013
15,3% Veel meer dan 10% tekort!
13
Schatting voor 2009 (vervolg) Kolompercentages Kind
Alleenstaande Kansarm moeder gezin (K&G)
Nu in de opvang
58%
15%
Bijkomend gebruiker
21%
36%
Geen gebruiker
21%
49%
6%
7%
Proportie in de totale kinderbevolking 0-3 Maart 2013
14
Het wordt nooit genoeg (2) • Meer aanbod, zal ook nieuwe vragen oproepen – Mensen laten jobaanbod niet staan – Ouders nemen minder zorgverlof op om te overbruggen – Grootouders voelen minder druk om in te springen
• Continu opvolgen is de boodschap, reservecapaciteit zal nodig zijn Maart 2013
15
3. Uitbreiding betaalt zichzelf • Hoeveel gaat dit allemaal kosten? • De gezamenlijke overheid verdient het ruim terug • Tewerkstellingsgraad van moeders stijgt – Bijdragen aan Sociale Zekerheid – Inkomstenbelasting
Maart 2013
16
Kosten en opbrengsten bij uitbreiding Miljoen Euro Extra subsidies (prijs = 2005)
-1,7
Door bijkomende tewerkstelling Werkgeversbijdragen SZ
2,1
Werknemersbijdragen SZ
1,3
Inkomstenbelasting
2,3
Kinderopvangbijdragen
0,2
Netto opbrengst voor de overheid
4,2
Terugverdieneffect Maart 2013
350% 17
Kortom • We doen het goed, maar “alles kan beter” • Uitbreiding moeten we afstemmen op de vraag, niet op onze veronderstellingen of op het gebruik dat we kennen • Uitbreiding is duur, maar betaalt zichzelf terug
Maart 2013
18
Meer weten?
• Zie www.centrumvoorsociaalbeleid.be • CSB-Berichten (Nederlands) • Working Papers (Engels)
Maart 2013
19
