Frans gewikt en gewogen: van uitstroom SO naar instroom academisch HO Prof. Dr. Piet Desmet, KUL
Frans gewikt en gewogen: van uitstroom SO tot instroom academisch HO Piet Desmet (i.s.m. Jo Denis, Caroline Gevaert, Rianne Janssen en Daniël Van Nijlen)
0. Van peiling eerste graad naar peiling derde graad 1. Resultaten peiling luisteren 2. Analyse verschillen Frans luisteren 3. Resultaten peiling spreken 4. Didactische aanbevelingen 5. Instroom academisch HO
0. Van peiling eerste graad naar peiling derde graad • Eerste graad: lezen, luisteren en schrijven o
o
Lezen: 92% begrijpen van korte boodschappen 95% begrijpen samenhang in korte teksten Luisteren: 43% begrijpen van korte boodschappen 23% begrijpen van hoofdzaken in korte teksten
-> voor derde graad: eerder luisteren dan lezen nog steeds problematische vaardigheid of beter?
o
Eerste graad Schrijven: Communicatieve doel om en bij de 80% Maar: problemen met vormcorrectheid amper risiconame bij formuleren tekst -> voor derde graad: complementaire productieve vaardigheid welke verhouding hier tussen bereiken van communicatief doel en vormcorrectheid?
1. Resultaten peiling luisteren 1.1. Globaal eerder behoorlijk resultaat: aso: 72% tso: 63% kso: 68% Opgelet: niet zelfde ET voor drie onderwijsvormen tso/kso slechts 1 verwerkingsniveau (beschrijvend) (vergelijking peiling Nederlands luisteren derde graad ASO: 93%)
1.2. Behalen ET luisteren per optiegroep aso 63% 63% 83%
87% 75%
0%
10% 20% 30% economie klassieke talen wetenschappen
40%
50% 60% 70% 80% humane wetenschappen moderne talen
90%
100%
Behalen ET luisteren per optiegroep tso
73% 75% 50% 63% 63%
51% 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
chemie
handel
mechanica-elektriciteit
personenzorg
sport
overige TSO-studierichtingen
100%
1.3. Aantal uren Frans - tso N Chemie Chemie Farmaceutisch-technisch assistent Techniek-wetenschappen Handel Boekhouden-informatica Handel Informaticabeheer Secretariaat-talen Mechanica-elektriciteit Personenzorg Gezondheids- en welzijnswetenschappen Jeugd- en gehandicaptenzorg Sociale en technische wetenschappen Sport Lichamelijke opvoeding en sport Overige TSO-studierichtingen
53 13 10 30 368 59 259 11 39 180 433 99 54 280 59 59 167
% 2 uren Frans 79 100 100 63 2 0 0 64 0 100 27 42 100 7 75 75 68
% 3 uren Frans 21 0 0 37 44 98 39 36 0 0 73 58 0 93 25 25 25
% 4uren Frans 0 0 0 0 46 2 56 0 56 0 0 0 0 0 0 0 7
% 5 uren Frans 0 0 0 0 5 0 5 0 13 0 0 0 0 0 0 0 0
% 6 uren Frans 0 0 0 0 3 0 0 0 31 0 0 0 0 0 0 0 0
Behalen eindtermen per uren Frans tso/kso
59%
70%
75%
0%
10%
20%
30%
2 uren Frans
40%
50%
60%
3 uren Frans
70%
80%
4 uren Frans
90%
100%
2. Analyse verschillen Frans luisteren 2.1. Samenhang met thuissituatie 2.2. Samenhang met contact en attitude
2.3. Samenhang met verdere studieloopbaan
Luistertoets kso en tso
0-10 boeken thuis Gunstige sociaaleconomische situatie van het gezin Cognitief stimulerend thuisklimaat volgens ouders Cognitief stimulerend thuisklimaat volgens leerlingen Positieve attitude van ouders met betrekking tot Frans
Luistertoets aso
2.1. Samenhang met thuissituatie
+ + + +
-
+ +
Cultureel kapitaal 35% 31% 30%
30%
25% 20% 15%
18%
29% 27% 26%
22% 21%
19% 18%
0-10 11-25 26-100
14% 13%
14%
12%
10%
101-200 7%
5% 0% aso
kso
tso
Meer dan 200
Cognitief stimulerend thuisklimaat volgens ouders Ouders praten met hun kind over de school.
aso kso nooit
tso
zelden
Ouders praten met hun kind over het nieuws.
soms dikwijls
aso kso tso 0%
20%
40%
60%
80%
100%
Attitude ouders ten opzichte van het vak Frans
89% Frans is een waardevol, noodzakelijk vak
81% 84% aso kso tso
77% Je hebt Frans nodig in het verdere beroepsleven
66% 73%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Luistertoets aso Luistertoets kso en tso
2.2. Samenhang met contact en attitude
Algemene kenmerken van leerlingen en hun gezin Contact Frans buiten de school Positieve attitude en motivatie van leerlingen voor Frans Hogere zelfinschatting vaardigheden Frans Positiever zelfbeeld Frans Grotere bereidheid om Frans te spreken binnen de klas Grotere bereidheid om Frans te spreken buiten de klas Meer taalangst Frans binnen de klas Meer taalangst Frans binnen de klas
+ + + + + + -
+ + + + + + -
Contact met het Frans buiten de school Franstalige boeken die je voor het plezier leest aso kso tso
Franstalige tijdschriften of strips die je voor het plezier leest aso kso tso 0% nooit een aantal keer per maand
20%
40%
één of een aantal keer per jaar een aantal keer per week
60%
80%
één keer per maand
100%
Contact met het Frans buiten de school via e-mail, MSN, brieven, Facebook, Skype aso kso tso Franstalige films/programma’s, zonder ondertiteling aso kso
tso 0%
20%
40%
60%
nooit
één of een aantal keer per jaar
één keer per maand
een aantal keer per maand
een aantal keer per week
80%
100%
Contact met het Frans buiten de school Franstalige liedjes aso kso tso Franstalige films/programma’s, met ondertiteling aso kso tso 0%
20%
40%
nooit
één of een aantal keer per jaar
een aantal keer per maand
een aantal keer per week
60%
80%
één keer per maand
100%
Motivatie
57% grote motivatie om Frans te leren
50% 48% aso kso tso
82% motivatie om Frans te leren voor praktische doeleinden
72% 67%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Plezier
37%
Frans leren leuk vinden
aso
31%
kso tso
31%
0%
20%
40%
Bereidheid om Frans te spreken in de klas
49% bijna nooit bereid Frans te spreken als acteur in een toneelstuk
56% 67% aso kso tso
44% bijna nooit bereid in het Frans de regels bij je favoriete spel uitleggen
64% 65%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
Bereidheid om Frans te spreken in de klas
19% bijna nooit bereid een Franstalige wegbeschrijving te volgen
28% 30% aso kso tso
10%
bijna nooit bereid om in het Frans extra uitleg/instructies vragen bij een opdracht die je niet goed begrijpt
21% 22%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
Taalangst binnen de klas
55% nooit helemaal zeker wanneer aan het woord in onze Franse les
57% 55% aso kso tso
48% angst dat andere leerlingen in de klas beter Frans lijken te spreken
44% 48%
0%
20%
40%
60%
Taalangst binnen de klas
42% verlegen als het erop aankomt om vrijwillig te antwoorden in de Franse les.
39% 36% aso kso tso
20%
bang dat de andere leerlingen hem/haar zullen uitlachen wanneer hij/zij Frans spreekt.
20% 22%
0%
20%
40%
60%
Taalangst buiten de klas
40% op zijn gemak bij het gebruiken van Frans
30% 32% aso kso tso
49% een last om Frans te spreken aan de telefoon.
62% 57%
0%
20%
40%
60%
80%
Taalangst buiten de klas
27% in eender welke situatie ongemakkelijk bij Frans spreken.
38% 38% aso kso tso
65% kalm en zelfzeker bij het bestellen van eten in het Frans.
55% 54%
0%
20%
40%
60%
80%
Attitude ten opzichte van de leerkracht
69%
positieve houding ten opzichte van de leerkracht Frans
69%
aso kso tso
73%
0%
20%
40%
60%
Luistertoets aso Luistertoets kso en tso
2.3. Samenhang met verdere studieloopbaan
Plannen na het zesde middelbaar (t.o.v. studeren) werken en studeren combineren werken niet gaan werken en ook niet studeren Gekozen studierichting academische bachelor waarin Frans centraal staat professionele bachelor waarin Frans centraal staat bachelor in het onderwijs: basisonderwijs
-
-
+
Plannen na derde graad
91%
studeren
80% 78% 8%
werken en studeren combineren
werken
niet gaan werken en ook niet studeren
17% 16%
aso kso
1% 2% 5%
tso
0% 1% 1% 0%
20%
40%
60%
80%
100%
Gekozen studierichting 12% 13%
academisch gerichte bachelor waarin Frans centraal staat
5% 8% 8%
professioneel gerichte bachelor waarin Frans centraal staat
21%
aso kso
4% 5%
bachelor in het onderwijs: basisonderwijs
tso 11% 75% 74%
geen van bovenstaande 63% 0%
20%
40%
60%
80%
3. Resultaten peiling spreken ASO: genuanceerd beeld vlotheid: tussen 75 en 84% actief en reactief onderhouden van een gesprek: 80 en 83% formuleren van een beredeneerde mening: 94% (beoordelend!) MAAR: efficiënte uitleg bij folder: 71% gebruik van structuurmarkeerders: 59% inkleden van een uitleg: 53% respecteren van gespreksconventies: 46%
ASO: reikwijdte/vormcorrectheid (proefoverschrijdend)
Lexicale reikwijdte
Totale steekproef Economie Humane wetenschappen Klassieke talen Moderne talen Wetenschappen
64 58 51 83 68 65
Morfosyntactische reikwijdte
65 59 55 83 68 65
Lexicale vormcorrectheid
64 64 57 78 58 61
Morfosyntactische vormcorrectheid 49 47 37 65 60 45
Spreektaak “Oxfam”:
Inhoudelijk OK (behalve inkleden uitleg) Redelijk vlot Gemiddelde lexicale reikwijdte Uitgebreide morfosyntactische reikwijdte Gemiddelde lexicale vormcorrectheid Gemiddelde morfosyntactische vormcorrectheid Oxfam
TSO-KSO: behoorlijk problematisch reageren op gerichte vragen: 79% MAAR: vergelijkbare tendensen met ASO, maar dan telkens met aanzienlijk lagere scores en duidelijke verschillen tussen optiegroepen (zowel voor inhoudelijke als vormelijke parameters)
Resultaten eindterm 18 TSO/KSO (informatie uit informatieve, prescriptieve en narratieve teksten meedelen)
efficiënt uitleg geven Totale steekproef Chemie Handel KSO Mechanica-elektriciteit Personenzorg Sport Andere
52 55 53 51 41 55 50 51
kleedt de uitleg in 43 45 52 49 30 39 57 39
bijkomende informatie 44 18 43 49 39 55 43 35
voldoende vlot
58 55 70 63 29 55 64 57
TSO/KSO: reikwijdte/vormcorrectheid (proefoverschrijdend)
Totale steekproef Chemie Handel KSO Mechanica-elektriciteit Personenzorg Sport Andere
Lexicale reikwijdte
Morfosyntactische reikwijdte
Lexicale vormcorrectheid
48 36 64 51 25 37 64 42
38 27 51 41 21 27 50 33
47 36 65 51 25 32 50 48
Morfosyntactische vormcorrectheid 38 27 50 48 19 27 50 36
Spreektaak “Autostopgesprek”:
Reageert inhoudelijk correct: bijna altijd Begrijpt altijd wat de automobilist zegt of vraagt: neen De leerling vraagt verbaal om verduidelijking of herhaling als hij niet heeft begrepen wat de automobilist zegt of vraagt: neen De leerling spreekt aarzelend Lexicale reikwijdte: beperkt Morfosyntactische reikwijdte: beperkt Lexicale vormcorrectheid: gemiddeld Morfosyntactische vormcorrectheid: zwak
autostop
4. Didactische implicaties o Parameters van de toetsmatrijs direct relevant voor dagdagelijkse toetspraktijk bv. meer diversifiëren qua tekstsoorten bv. luisteren: kortere fragmenten zodat 5 tekstsoorten aan bod komen bv. ASO: aandacht voor twee hogere verwerkingsniveau’s (structurerend en beoordelend)
o Nood aan gedegen spreekvaardigheidsonderwijs (nog meer in tso en kso dan in aso)
o Werken met integrerende communicatieve taaltaken neemt niet weg dat hierbinnen ook duidelijk op vormcorrectheid en reikwijdte moet gewerkt worden.
5. Instroom academisch HO 5.1. Instroom en slaagcijfers
Taal & Letterkunde Toegepaste Taalkunde 5.2. Instroom SLO Frans
5.1. Instroom en slaagcijfers T&L en Toegepaste Taalkunde
Vooropleiding en slaagcijfers generatiestudenten 2007-2010 taal en letterkunde ABA (2639 studenten, gem SS=57,5) aantal Richting % SS leerlingen aso bso kso tso
2506 <10 54 74
Bron: toekomstso.vvkso.be
95 2 2,8
59 13,5 36,1 24
toegepaste taalkunde (1823 studenten, gem SS=48,6) aantal Richting % SS leerlingen aso bso kso tso
1449 40 36 296
79,5 2,2 2 16,2
56,4 5,7 22,7 19,7
Vooropleiding en slaagcijfers generatiestudenten 2007-2010
taal en letterkunde ABA (2639 studenten, gem SS=57,5) aantal Richting % SS leerlingen aso Moderne talen Klassieke talen Wiskunde
2506 1479 >1496 449
Bron: toekomstso.vvkso.be
95 59 56.1 56 56.7 72.56 17.1 68.22
toegepaste taalkunde (1823 studenten, gem SS=48,6) aantal Richting % SS leerlingen aso Moderne talen Klassieke talen Wiskunde
1449 1127 >476 116
79,5 56,4 61.8 61.3 26.1 60.1 6.3 63.64
Vooropleiding generatiestudenten Kulak 2008-2013
Frans
Duits
Engels
Latijn
52,08
46,87
43,71
Moderne Talen
58,79
83,17
63,21
Wiskunde
15,71
13,97
16,36
Wetenschappen
29,58
16,73
16,76
Economie
20,06
27,86
30,06
Grieks
12,44
3,33
8,29
humane
3,36
0
4,1
Steiner
1,43
0
0,86
tso
1,94
4,03
1,60
kso
0,65
0
0,67
Bron: kennismakingsgesprekken Kulak
Slaagcijfers alle studenten Frans fase 1 KU Leuven (incl. Kulak)
2005-2006 2006-2007 2007-2008 Duits
65 %
62 %
69 %
Engels
60 %
51 %
50 %
Frans
64 %
70 %
50 %
Bron: ZER-rapport Taal- en Letterkunde KU Leuven
5.2. Instroom Specifieke LerarenOpleiding Leuven
Bron: statistisch jaarboek van het Vlaams onderwijs
Instroom Specifieke LerarenOpleiding Leuven
20102011
Nederlands Engels Frans Duits Latijn Grieks Spaans Italiaans Russisch
Chinees Japans
Bron: SLO Leuven
19,39 25,86 14,83 5,70 9,51 3,80 14,83 2,28 1,14 1,52 1,14 100
20112012
19,44 19,05 18,25 5,56 11,90 4,76 13,49 4,76 1,19 0,79 0,79 100
20122013
18,80 19,66 18,80 5,98 13,25 6,41 9,83 4,27 1,71 0,43 0,85 100
Totaal over 3 jaar
19,23 21,63 17,22 5,74 11,48 4,94 12,82 3,74 1,34 0,93 0,93 100
Instroom Specifieke LerarenOpleiding Leuven
2010-2011 2011-2012 2012-2013 Totaal over 3 jaar
Engels
55,74
44,44
44,23
48,50
Frans
31,97
42,59
42,31
38,62
Duits
12,30
12,96
13,46
12,87
100
100
100
100
Bron: SLO Leuven
Instroom Specifieke LerarenOpleiding Leuven
20102011
20112012
20122013
Gem. instroom Totaal generatiestudenten over 3 ba T&L Leuven jaar (incl. Kulak) 2006-2009
Gem. studenten OPO Tlk 1 ba TT Antwerpen 2008-2013
Engels
55,74 44,44 44,23
48,50
50,93
46,2
Frans
31,97 42,59 42,31
38,62
31,83
37,6
Duits
12,30 12,96 13,46
12,87
17,23
16,2
100
100
100
100
Bron: SLO Leuven
100
100
