KERNCONCEPTEN Het molecuulconcept Atomen als bouwstenen van moleculen Verschillende typen bindingen Structuur en flexibiliteit van moleculen Maken en breken van bindingen Ontwerpen van moleculen Het micro-macroconcept
VERSCHIL OUDE EN NIEUWE PROGRAMMA Toepassing wordt gekoppeld aan de theorie, waardoor de (maatschappelijke) relevantie duidelijk zichtbaar wordt Door uit te gaan van een context leert een leerling niet alleen het een en ander over een bepaald onderwerp, maar past het ook direct toe in een concrete situatie
BELANGRIJKE VERSCHILLEN IN DENKWIJZE Micro-macro denken Leerlingen moeten “heen en weer” kunnen denken. Macroscopische effecten moeten bijvoorbeeld verklaart kunnen worden met behulp van de bouw van een molecuul. Leerlingen moeten zuiver kunnen redeneren over deze begrippen
BELANGRIJK BIJ HET LEZEN VAN DE SYLLABUS Handelingswerkwoorden volgens TIMMS TIMMS 1 (weten) benoemen, herkennen, toelichten TIMMS 2 (toepassen 1) berekenen (eenvoudig), beschrijven, aangeven, gebruiken, classificeren, hanteren TIMMS 3 (toepassen 2) verklaren, relateren aan, verbanden leggen tussen, berekenen (meer variabelen), redeneren over TIMMS 4 (redeneren 1) analyseren, berekenen (complex), conclusies trekken, voorstellen formuleren TIMMS 5 (redeneren 2) voorspellingen doen, beoordelen, beargumenteren
BELANGRIJKE ALGEMENE WIJZIGINGEN IUPAC-naamgeving is veranderd (verwijzing in syllabus is gelijk, maar de IUPAC zelf is gewijzigd)
Energieberekeningen Duurzaamheid Groene chemie
Industriële processen Nieuwe materialen
BELANGRIJKE ALGEMENE WIJZIGINGEN (2) Technologische aspecten (SE) Kringlopen Molecular modelling (SE)
Chemisch procesontwerp Veiligheid(ssymbolen) Energieomzettingen
NIET MEER IN NIEUWE PROGRAMMA Groot deel van de zoutchemie
Zuur-base reacties opstellen (leerlingen moeten dit nog wel herkennen) Sterke en zwakke zuren Algemene formules van homologe reeksen
WAT MEER DETAILS Polymerisatiereacties moeten veel meer algemeen gekend worden. In het oude programma moesten leerlingen een aantal specifieke reacties kennen. Nu: Poly-additie (inclusief initiatiestap) Polycondensatie Amines en amiden/peptides moeten nu op hetzelfde niveau gekend worden als alcoholen en esters. Substitutiereacties van alkanen met halogenen zijn extra toegevoegd
WAT MEER DETAILS (2) Redoxreacties worden aangeleerd in de context van batterijen Energieberekeningen zijn toegevoegd met daarbij: Energiediagrammen Redeneren omtrent energieomzettingen bij chemische processen Berekenen reactiewarmte mbv vormingswarmtes Rekenen gekoppeld aan 1e hoofdwet van de thermodynamica Redeneren met begrip kwaliteit van energie
WAT MEER DETAILS (3) Domeinen D, E, F en G zijn meer toepassingen van B en C. Leerlingen moeten hun kennis van stoffen op microniveau kunnen vertalen naar macroniveau en aan kunnen geven hoe de eigenschappen invloed hebben op het productieproces en het verwerken van een materiaal Chemische processen worden gerelateerd aan: Stofkringloop Elementkringloop Recycling Cradle tot cradle
WAT MEER DETAILS (4) Industriële chemie is een stuk verder uitgebreid. Belangrijke nieuwe toevoegingen: Energie-effect Energiehuishouding De leerling kan toelichten welke aspecten van groene chemie bij het ontwerpen van een chemisch proces een rol hebben gespeeld De leerling kan met behulp van formules uit de groene chemie berekeningen uitvoeren aan een proces Atoomeconomie E-factor rendement
WAT MEER DETAILS (5) De leerling kan in de context van duurzaamheid beschrijven welke chemische en/of technologische processen worden gebruikt bij energieomzettingen en kan beredeneren hoe duurzaamheid een rol speelt bij energieproductie. Specifieker: Vergisting: bio-ethanol, biogas Productie biodiesel Leerling kan beschrijven hoe fossiele brandstoffen worden gebruikt bij energieproductie Leerling kan brandstoffen vergelijken en redeneren over aspecten van duurzaamheid die daarbij een rol spelen Elektrochemische cel / batterij / brandstofcel
WAT MEER DETAILS (6) Chemie van het leven is veel meer gebaseerd op de chemische processen in levende organismen. Bijvoorbeeld: Beschrijven chemische structuur eiwitten (primair), koolhydraten, vetten Van een aantal voedingsstoffen beschrijven dat deze worden afgebroken in het lichaam Van een aantal stoffen beschrijven welke functie deze stoffen hebben in het lichaam Functie van enzymen gebruikmakend van de termen: biokatalysator, specificiteit, pH-optimum, temperatuuroptimum
WAT MEER DETAILS (SLOT) Milieueisen Gevaarsymbolen Grenswaarde GHS-systeem ADI LD-50 Broeikaseffect invloed CO2 zure depositie invloed SO2 en NOx Smogvorming invloed SO2, NOx, roet, onverbrande koolwaterstoffen, CO, fijnstof Effecten kunstmest op kwaliteit lucht, water en bodem
HOE IS DE STOF AANGELEERD? NOVA Chemie Chemie Overal VO-STER collectie Eigen programma door docent opgesteld met behulp van modules Nieuwe Scheikunde Een combinatie van een boek en eigen materiaal en/of modules Nieuwe scheikunde Volledig eigen materiaal docent
TOEKOMST
Voor het einde van dit jaar is er een voorbeeldexamen voor zowel havo als vwo Leerlingen zullen beter met de concepten in andere contexten om kunnen gaan
Vragen?
