Kennisbijeenkomst Afschaffing VAR; invoering modelovereenkomst
Donderdag 10 maart 2016 15.30 – 17.00 uur Douwe de Haan Ruben van Mourik
Opening door Nico de Jager Welkom Programma Netwerkborrel Dienstverlening Draad Juristen
2
3
4
Programma 1. Opdrachtnemer versus werknemer 2. Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) 3. Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (Wet DBA) 4. Beoordeling arbeidsrelaties en modelovereenkomsten 5. Toepassing in de praktijk
6. Situatie van tussenkomst 7. Hoe nu verder?
5
Kernvraag: ondernemer of dienstbetrekking? Wanneer is sprake van ondernemerschap? 1. Is er sprake van een onderneming? Is er kapitaalinbreng? 2. Wordt er arbeid geleverd? 3. Oogmerk om voordeel te behalen? Is het voordeel objectief te verwachten? Wanneer heb ik als zzp’er recht op de fiscale ondernemersfaciliteiten? Voldoen aan het urencriterium
6
Kenmerken ondernemerschap Kenmerken niet subjectief, maar objectief beoordelen -
Duurzaamheid en omvang van de werkzaamheden
-
Omvang van de omzet en winst
-
Omvang van de investeringen
-
Gebruik eigen gereedschap / bedrijfskleding
-
Aantal opdrachtgevers
-
Debiteurenrisico
-
Ondernemersrisico
-
Beschikbare tijd
-
Bekendheid naar buiten
-
Spraakgebruik
Totaalplaatje telt! 7
Hoe beoordeelt u de arbeidsrelatie? Werknemer
Zzp’er
Arbeid
Persoonlijk verricht
Vrije vervanging
Vergoeding
Loon
Afhankelijk van resultaat
Gezag
Werkgeversgezag
Instructies t.a.v. het resultaat
Scheidslijn werknemer/zzp’er is dun
- Bedoeling van partijen - Feitelijke situatie is doorslaggevend Alle drie de elementen noodzakelijk voor bestaan arbeidsovereenkomst
8
Praktijkvoorbeeld Gouden Kooi – sprake van een arbeidsverhouding?
9
Hoe werkt het nu? Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) 4 varianten: - Loon - DGA
- Winst uit onderneming (wuo) - Resultaat uit overige werkzaamheden (row) Fiscaal vrijwaringsbewijs voor opdrachtgever
10
Staatssecretaris Wiebes heeft een probleem…
11
Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties Invoering per 1 mei 2016 Opdrachtgever en zzp’er samen verantwoordelijk voor beoordeling arbeidsrelatie Belastingdienst geeft hulpmiddel: modelovereenkomsten -
-
-
Algemeen -
Geen werkgeversgezag
-
Vrije vervanging
-
Tussenkomst
Sectorspecifiek -
Artiest
-
Huisarts/tandarts
-
Zelfstandigen in de bouw
Eigen overeenkomst 12
Voor- en nadelen voor de opdrachtgever Voordeel - Gratis modellenbank Nadelen - Gedeelde aansprakelijkheid t.a.v. loonheffing en sociale premies
- Risico op werknemerschap
13
Voor- en nadelen voor de zzp’er Voordelen - Gedeelde aansprakelijkheid t.a.v. loonheffing en sociale premies - Geen afstand van werknemersverzekeringen Nadeel
- Opdrachtgevers worden terughoudend
14
Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties
15
Beoordeling arbeidsrelatie Recent voorbeeld: pakketbezorgers bij PostNL
16
Beoordelen van de gezagsverhouding I 1. Aanwijzingen en instructies 2. Geen zeggenschap = geen arbeidsovereenkomst 3. Zelfstandig werken, toch – ander – gezag mogelijk (formeel werkgeversgezag) 4. Bij beoordelen van arbeidsrelatie: alle factoren meewegen 5. Geen exacte wetenschap
6. Nadere bepaling van de verlangde prestaties 7. Kenmerk werkgeversgezag: eenzijdig en onbepaald
17
Beoordelen van de gezagsverhouding II Wat wel mogelijk is: 1. Overeenkomst van opdracht kan worden gesloten zonder dat tevoren precies duidelijk is wat er wordt verwacht 2. Instructiebevoegdheid van de opdrachtgever binnen kader van de opdracht
18
Beoordelen van de gezagsverhouding III Wat u moet regelen in de overeenkomst: 1. Uitsluiten gezag, of 2. Beperken gezag (dit is zo vormgegeven in de overeenkomst ‘geen werkgeversgezag’) a. Beperken tot een aanwijsbaar resultaat i. Doel bepalen
ii. Zzp’er vrij om zelf te kiezen hoe doel te bereiken Feitelijke uitvoering + feiten en omstandigheden blijven van belang (denk aan Gouden Kooi)
19
Bepaling modelovereenkomst I De opdrachtnemer moet doorlopend verantwoording afleggen aan de opdrachtgever. De opdrachtgever bespreekt het werk met de opdrachtnemer tijdens de looptijd van de overeenkomst. Is deze bepaling een indicatie voor een dienstbetrekking?
20
Bepaling modelovereenkomst II De opdrachtnemer is vrij om de concrete inhoud van het werk te bepalen en op zijn manier het werk uit te voeren. Is deze bepaling een indicatie voor een dienstbetrekking?
21
Beoordelen van de persoonlijke verplichting tot het verrichten van arbeid 1. Arbeidsovereenkomst heeft een persoonlijk karakter 2. Persoonlijk karakter is eis voor bestaan arbeidsovereenkomst 3. Vastleggen incidentele vervanging is mogelijk Hoe dan? - Invloed opdrachtgever op vervanger? - Vervanger komt uit van tevoren vastgestelde vervangingspool? - Aan vervanger worden van tevoren objectieve vervangingscriteria gesteld, die gericht zijn op de functie 22
Bepaling modelovereenkomst III De opdrachtnemer kan zich vrij laten vervangen, maar blijft verantwoordelijk voor de kwaliteit van het werk en voor het naleven van de afspraken. Is deze bepaling een indicatie voor een dienstbetrekking?
23
Bepaling modelovereenkomst IV De opdrachtnemer kan zich alleen laten vervangen door een opdrachtnemer die bij de opdrachtgever bekend is, of door de opdrachtgever goedgekeurd is. Is deze bepaling een indicatie voor een dienstbetrekking?
24
Bepaling modelovereenkomst V De opdrachtnemer meldt de opdrachtgever wie de werkzaamheden uitvoert, ook als dit tijdens de looptijd van de overeenkomst verandert. De opdrachtgever heeft niet het recht vervangers te weigeren, anders dan op grond van objectieve kwalificaties, zoals relevante diploma's en certificaten. Deze objectieve kwalificaties zijn door de opdrachtgever en opdrachtnemer bepaald voordat de opdracht aangenomen wordt en zijn toegevoegd aan de overeenkomst. Is deze bepaling een indicatie voor een dienstbetrekking?
25
Beoordelen van de verplichting om loon te betalen Loon is de vergoeding voor de verrichte arbeid Hoogte van de vergoeding staat er niet aan in de weg dat toch arbeidsovereenkomst kan worden aangenomen - 80 cent-arrest
Eenvoudig te beoordelen door de vraag te beantwoorden: - Geen arbeid, geen vergoeding
26
Bepaling modelovereenkomst IV De opdrachtnemer krijgt alleen een vergoeding voor de werkelijk gemaakte kosten. Is deze bepaling een indicatie voor een dienstbetrekking?
27
Andere indicaties voor geen dienstbetrekking -
Partijbedoeling om geen arbeidsovereenkomst te sluiten
-
Klachtenbehandeling door zzp’er
-
Zzp’er zorgt zelf voor gereedschap en materialen
-
Bij niet-nakoming komt herstel voor rekening van zzp’er
-
Zzp’er is aansprakelijk voor alle schade die de opdrachtgever heeft opgelopen tijdens de uitvoering van de werkzaamheden
-
Opdrachtgever en zzp’er hebben duidelijk bepaald wanneer de opdracht afgerond en opgeleverd wordt
-
Zzp’er behoudt de intellectuele eigendomsrechten die voortkomen uit zijn werkzaamheden
www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/belastingdienst/zakelijk/ondernemen/onderne ming_starten/voordat_u_start/ondernemer_voor_inkomstenbelasting/verklaring_arbeidsrelatie/wetsvoo rstel_var_verdwijnt_in_2016/uw_overeenkomst_wel_of_geen_dienstbetrekking 28
De praktijk van de modelovereenkomsten I Toepassing in de praktijk - Overeenkomst niet verplicht - 5 jaar garantie - Rekenen vanaf goedkeuringsdatum - Kenmerk Belastingdienst vermelden
- Anders geen garantie? - Aanpassen modelovereenkomst? - Disclaimer - Wijzigingen door wet en jurisprudentie
29
De praktijk van de modelovereenkomsten II Wanneer welke overeenkomst? - Wat is gebruikelijk in de branche? - Eigen overeenkomst: maximale garantietermijn - Gratis kritische blik van de Belastingdienst (u kunt ook kritische vragen krijgen) - Let op: publicatie door Belastingdienst
- Geanonimiseerd; maar gaat dat altijd goed? - Behoefte aan maatwerk? Uitstapje: modelovereenkomst voor tussenkomst
30
Modelovereenkomst tussenkomst I
Bedrijf
Overeenkomst
Tussenpersoon
Overeenkomst van opdracht / Modelovereenkomst tussenkomst
Zzp’er
31
Modelovereenkomst tussenkomst II Voorkomen arbeidsrelatie - Zzp’er moet werken in zelfstandige uitoefening van een beroep - Bewijsvermoeden indien: - Vastleggen: inschrijving KvK + BTW-nummer - Afspraken maken over:
- Aansprakelijkheid zzp’er jegens derde - Concurrentie/relatiebeding dat zzp’er niet onredelijk beperkt - Risico non-betaling door derde - Bewijsvermoeden niet van toepassing indien - zzp’er hoofdzakelijk (>70%) werkzaam is voor tussenkomende partij; en - voor langere duur dan gelet op de aard van de werkzaamheden gebruikelijk is. 32
Hoe nu verder? Implementatieperiode tot 1 mei 2017 - Wel controles; geen boetes, tenzij fraude - Belastingdienst informeert - VAR geldt tot 1 mei 2016
Acties: - Risico-inventarisatie: arbeidsrelaties opnieuw (laten) beoordelen - Hoe gaat u in de toekomst contracteren? - Zorgvuldige vastlegging is van belang!
33
Bedankt voor uw aandacht!
