Kennisbijeenkomst Bedrijfsoverdracht 16 mei 2013
Van bedrijf naar kapitaal Vóór en na de bedrijfsoverdracht
drs J.J.A. Knol, 06 - 8197 2288
Agenda
1. Verkoop klaar maken van uw onderneming
2. Bedrijf verkocht: wat nu?
Spreker: Jeroen Knol Financieel directeur voor uw privé vermogen Financieel planner / vermogensregiseur Sparring-partner Investeringsstrategie
Structurering vermogen
Onderneming & opvolging
Advisering over vermogensstrategie, zowel zakelijk als privé Afstemming en aansturing banken en externe adviseurs Zorg dragen voor concrete uitvoering: “Het is goed geregeld”
Overdrachtproces
Voorbereiding
benaderen kopers
Onderhandelen
En dan ??? Wanneer te beginnnen? NU ! 8 tot 10 jaar voordat u wilt stoppen
Due Dilligence
Deal !
Emotionele bezwaren 1. Verkoop klaar maken Verlies van controle en macht Verlies van identiteit Vooringenomenheid t.a.v. planning Geen pijnlijke keuzes willen maken Angst voor pensionering Creëer “veilige” omgeving Start met een Noodopvolgingsplan
Waarom verkopen? 1. Verkoop klaar maken Hoogste prijs of continuïteit van de onderneming?
Maak motieven helder: koper wil het weten! Motief bepaalt type koper en daarmee voorbereiding: Familie / personeel / MBO MBI Strategische of Financiële Koper
Zorg voor plan B!
Organisatie governance 1. Verkoop klaar maken
Wat wilt u overdragen? Aandelenbezit
Zeggenschap
Waarin is de koper geïnteresseerd?
Dagelijkse leiding
Bent u bereid om mee te financieren? Behoud van zeggenschap/betrokkenheid ?
Optimalisatie structuur 1. Verkoop klaar maken
Scheiding privé- en ondernemingsvermogen Pensioen Beleggingen
Bedrijfspand
Onderneming
Verkoop inclusief of exclusief uw bedrijfspand? Tussen holding BV
Afscheiding merkenrechten, patenten, octrooien? Knip in meerdere ondernemingen?
Financiering superdividend 1. Verkoop klaar maken Voordelen onderneming: Verbeteren kerncijfers Normalisatie balans Verlagen toekomstige koopsom Financiering opvolger Verhogen kostenbewustzijn binnen onderneming
Dividend
Werkkapitaalfinanciering
Voordelen ondernemer: Risicoscheiding privé en zakelijk vermogen Financiële onafhankelijkheid Veilig stellen pensioen Stap richting VBI: rente aftrekbaar, rendement onbelast
Verdere voorbereidingen 1. Verkoop klaar maken Bedrijfseconomisch: van fiscale winst naar commerciële winst - Wijziging waarderingssystemathieken - Vrijval “verborgen” winsten - Normalisatie voor privé zaken - Verbeteren kerncijfers
Organisatie: van persoonlijke naar zakelijke goodwill - Versterken management - Vastlegging ondernemingsstrategie en businessplannen - Maak een SWOT-analyse!
Verkoop klaar maken DGA 2. Bedrijf verkocht: wat nu? Persoonlijk: ⁻ Is er leven na de verkoop? ⁻ Invulling uitgestelde wensen / dromen? Financiële doelstellingen - Inkomen - Kapitaalbehoud Secundaire doelstellingen: - Overdracht volgende generatie - Tweede woning, boot of kunst? - Nieuwe investeringen? - Maatschappelijke doelen, Charity management, Social Venturing?
Maak een business plan voor uzelf 2. Bedrijf verkocht: wat nu? Inkomensplanning Invulling inkomensdoelstelling Box 1 optimalisatie Investeringsstrategie
Structurering vermogen
Praktische zaken
Vermogensallocatie Acceptabel beleggingsrisico? Spreiding risico’s Compartimentering Vermogensstructurering Beleggen in BV of in privé? Estate planning Testamentoptimalisatie Schenkingsplan
Compartimentering van vermogen 2. Bedrijf verkocht: wat nu?
Staatsobligaties
Bancair vermogen
INKOMEN
INFLATIE & WENSEN
10 of 20 jaar inkomen
Directe investeringen
Onroerend goed
AFFINITEIT & “FUN”
Directe investeringen en OG 2. Bedrijf verkocht: wat nu?
B B B
Bewuste keuzes
Bekend & Begrijpelijk
Betrokkenheid
Structurering BV of privé 2. Bedrijf verkocht: wat nu?
Vrijgestelde Beleggingsinstelling Onbelast beleggen in de BV: vrijstelling vennootschapsbelasting Verhoging netto-rendement Vervelende voorwaarden, maar in de praktijk oplosbaar Vanaf circa € 1.500.000 aan beleggingen en liquiditeiten
Estate planning 2. Bedrijf verkocht: wat nu?
Vermogensoverdracht bij overlijden Testament-advies Optimalisatie huwelijks voorwaarden Vermogensoverdracht bij leven Schenkingsplan Vermogensoverdracht aan goede doelen Fonds op naam ‘Eigen’ ANBI-stichting
Vragen?
drs. Jeroen J.A. Knol 06 – 8197 2288
[email protected]
Rembrandt Fusies & Overname Bedrijfsoverdracht: Een kwestie van doen!
Introductie van de onderneming: Schuim Bier B.V. •
Familiebedrijf opgericht in 1921
•
Omzet in 2012 van 6 mln EUR en nettowinst 5 ton EUR
•
Kleine goed winstgevende nichespeler met potentie!
20
Introductie van de hoofdrolspelers
Gerard Schuim (68)
Bouke (28)
Wendy (31)
Fred (26)
Oprichter Schuim Bier B.V. Enig aandeelhouder
Manager operations
Marketing Manager
ICT en Adminstratie
21
Bedrijfsoverdracht van vader aan kinderen
• Toekomstvisie • Waardebepaling • Financiering • Aandelenverhouding • Aandeelhoudersovereenkomst
22
Introductie van een nieuwe speler
Robert (33), Surfer op Hawaï Geen interesse in de onderneming
23
Effect van de derde zoon op de bedrijfsoverdracht
• Toekomstvisie ?
• Waardebepaling • Financiering
?
Rabobank, Betrouwbare partner voor de financiering
24
Geen (geїnteresseerde) kinderen; wel geschikt en geїnteresseerd management Management Schuim B.V.
• Financieel Manager, 15 jaar werkzaam bij en sinds 5 jaar financieel directeur • Algemeen directeur, 10 jaar actief in de • onderneming, waarvan 3 jaar huidige functie • Marketing Manager, 5 jaar werkzaam in de onderneming
ParticipatieMaatschappij, Verstrekker van risicokapitaal aan ondernemingen
25
Verkoop aan zittend management (MBO)
• Waardebepaling • Prijs en voorwaarden • Financiering • Afronding
26
Bedrijfsoverdracht aan een strategische partij
Grolsch
Interbrew
Lokale brouwer
Heineken
27
Bedrijfsoverdracht aan strategische partij Potentiële kopers
• Waardering van de onderneming • Zoeken van kopers
?
• Verschaffen informatie • Biedingen • Onderhandelingen • Afronding
28
Bedrijfsoverdracht aan een externe manager (MBI)
MBI’er, 45 • Ex-manager operations Heineken • Onderneming in retailsector verkocht • 5 ton EUR eigen kapitaal
29
Bedrijfsoverdracht aan externe manager (MBI) • Perfect match • Reële waardering MBI’er • Financiering • Afronding
30
Rembrandt F&O Toegevoegde waarde Rembrandt o Toegewijd o Transparant o Transactiegericht o Zie ook: www.rembrandt-fo.nl
31
Projectleiders Ab van Urk Partner Jan-Willem Ditters
[email protected] +31(0)205745111
[email protected] +31(0)40 789 00 13
Ab van Urk Partner Wilbert van Gerwen
[email protected] +31(0)205745111
[email protected] + 31(0)407890010 Ab van Urk Partner Ron de vaan
[email protected] [email protected] +31(0)205745111
+31(0)40 789 0019
32
