Kennis maakt het verschil
Jaarverslag 2005
ERIKS group nv Arcadialaan 14, Victory Building Postbus 1088, 1810 KB Alkmaar Telefoon: +31-72 547 58 88 Fax:
+31-72 547 58 89
E-mail:
[email protected]
Internet: www.eriks.com
This annual report is also published in the English language. In case of textual contradictions between the English and the Dutch version, the latter shall prevail.
Inhoud Profiel ERIKS wereldwijd Kerncijfers 2005 Bericht van de voorzitter van de Raad van Bestuur Het aandeel ERIKS Corporate governance Informatie over de organisatie, kernactiviteiten, markten en marktpositie Missie, doelstellingen, SWOT-analyse en strategie Maatschappelijke verantwoordelijkheid Risico en risicobeheersing Bestuur Verslag van de Raad van Commissarissen Verslag van de Raad van Bestuur Ontwikkelingen per cluster
4 5 6 10 12 15 20 23 30 31 36 39 42 62
Jaarrekening Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Geconsolideerde winst- en verliesrekening Geconsolideerde balans Geconsolideerd mutatieoverzicht van het totaal eigen vermogen Geconsolideerd kasstroomoverzicht Toelichting op de geconsolideerde overzichten Overzichten aanpassing eerste toepassing IFRS Vennootschappelijke winst- en verliesrekening Vennootschappelijke balans Toelichting op de vennootschappelijke overzichten
74 80 81 82 83 84 100 108 108 109
Overige gegevens Accountantsverklaring Stichting ERIKS Group Statutaire bepalingen inzake winstbestemming Voorstel winstverdeling 2005
114 115 115 115
Tien jaar ERIKS
116
Overzicht clusters / groepsmaatschappijen
118
MARKT Kennis maakt het verschil
Kennis van de vragende (afnemers) en de aanbiedende (sourcing-kennis) markt stelt de onderneming in staat pro-actief en tijdig nieuwe producten en diensten aan te bieden en nieuwe markten te betreden.
Kennis van de markt
Profiel
4
ERIKS group nv is de Nederlandse houdstermaatschappij van een groep technische handelsondernemingen. ERIKS group nv is aan de Offi ciële Markt van de effectenbeurs van Euronext Amsterdam (Euronext N.V.) genoteerd. In het jaar 2005 werd met gemiddeld 2.081 medewerkers een omzet van EUR 448,5 miljoen gerealiseerd. Het nettoresultaat over 2005 was EUR 22,1 miljoen.
koopt wereldwijd in bij meer dan 500 gekwalifi ceerde leveranciers/fabrikanten en verzorgt per jaar meer dan 1,3 miljoen verzendingen. De ERIKS-groep bestaat thans uit meer dan veertig groepsmaatschappijen met vestigingen in acht landen. Het geografi sche zwaartepunt van de activiteiten ligt in West-Europa (Nederland, België, Luxemburg, Duitsland en Frankrijk). Daarnaast heeft zij vestigingen in de Verenigde Staten en Zuidoost-Azië (Singapore en Maleisië). Het streven van de ERIKS-groep is een leidende marktpositie in West- en Midden-Europa op te bouwen om zo een ‘Europese speler’ van formaat te worden. Tevens wil de ERIKS-groep, voor zover dit bijdraagt aan haar positie in Europa, direct of indirect aanwezig zijn in de Verenigde Staten en ZuidoostAzië. In de Verenigde Staten zullen de bestaande activiteiten worden uitgebreid. In Zuidoost-Azië ligt de nadruk op het autonoom onderhouden van de activiteiten.
De activiteiten van de ERIKS-groep bestaan uit de inkoop, opslag, veredeling, verkoop en distributie van een hoogwaardig en breed assortiment van werktuigbouwkundige componenten met hieraan gekoppeld een sterk ontwikkelde technische en logistieke dienstverlening. Binnen de ERIKS-groep is een brede en diepe kennis van de marktontwikkelingen, de producteigenschappen, de producttoepassingen, de veredeling van de producten, de logistiek en een op dit alles aansluitende moderne infrastructuur Het huidige assortiment is verdeeld in zes aanwezig. Met name door het aanbieden van deze zes kenniselementen is de ERIKS-groep in staat een kernactiviteiten: positieve bijdrage aan de bedrijfsvoering van haar Afdichtingstechniek afnemers en fabrikanten te leveren. Aandrijftechniek Stromingstechniek De ERIKS-groep heeft zich ontwikkeld tot een Industriële kunststoffen toonaangevende en innovatieve toeleverancier aan Gereedschappen en Onderhoudsproducten alle segmenten van de industrie, die zowel de rol Technische en logistieke dienstverlening van specialist als die van totaalleverancier vervult. De technische en logistieke dienstverlening die als kernactiviteit wordt aangestuurd, is altijd De ERIKS-groep levert aan meer dan 60.000 gerelateerd aan de onder de kernactiviteiten industriële afnemers (‘business to business’), heeft ressorterende productgroepen en de genoemde een assortiment van meer dan 500.000 artikelen, zes kenniselementen.
ERIKS wereldwijd Organigram per 1 januari 2006
ERIKS group nv Raad van Bestuur Business Development MIS en organisatie Treasury en belasting Human Recourses ICT Risk Management Investor Relations
ERIKS Nederland
ERIKS België
International Product Management
ERIKS Duitsland
ERIKS Frankrijk
ERIKS USA
ERIKS ZuidoostAzie
Omzet 2005 (EUR mln.)
187,7
116,5
96,4
21,6
19,9
6,4
In % van de totale omzet
41,8
26,0
21,5
4,8
4,4
1,5
Gemiddeld aantal medewerkers
824
580
407
127
71
57
Bij ERIKS group nv zijn in 2005 gemiddeld 15 medewerkers in dienst geweest
Vestigingen per 1 januari 2006
Europa
USA
Zuidoost-Azië
Kerncijfers 2005* 2005
2004
2003
IFRS
IFRS
Dutch GAAP
448.549
423.393
381.863
5,9
10,9
6,6
Bedrijfsresultaat vóór amortisatie goodwill (EBITA)
35.796
31.281
24.501
EBITA (excl. bijzondere opbrengsten)
33.840
31.281
24.501
In duizenden euro’s
Resultatenrekening
Netto-omzet Wijziging (in %)
Wijziging (in %) Resultaat na belastingen (vóór amortisatie goodwill) Wijziging (in %)
8,2
27,7
14,8
22.139
18.552
14.577
19,3
27,3
13,6
22.059
18.490
11.984
6.185
6.354
5.191
Kasstroom uit gewone bedrijfsuitoefening
28.324
24.906
19.692
Resultaat ter beschikking aan aandeelhouders Kasstroom Afschrijvingen en amortisatie (excl. goodwill)
Netto kasstroom uit operationele activiteiten
25.283
19.955
23.822
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
-8.844
-23.956
-21.498
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
-18.521
-1.696
6.694
-2.082
-5.697
9.018
107.763
107.174
89.836
Saldo kasstroom Balans Werkkapitaal1) Eigen vermogen
127.551
109.209
91.760
Totaal vermogen2)
193.375
186.225
153.673
Netto geïnvesteerd vermogen3)
139.609
134.280
107.748
7,5
7,4
6,4
Ratio’s EBITA (excl. bijzondere opbrengsten) in procenten van de omzet EBITA in procenten van het gemiddeld netto geïnvesteerd vermogen
25,5
25,6
23,7
Rentedekking ratio
12,4
10,5
8,9
Nettoresultaat in procenten van het eigen vermogen
17,3
16,9
13,1
42%
35%
35%
47%
39%
39%
99.790
94.394
88.407
2.081
2.011
1.942
48,0
46,9
45,5
Bij dividend volledig in contanten: - totaal eigen vermogen -/- immateriële vaste activa / totaal vermogen (solvabiliteitsratio) Bij dividend volledig in aandelen: - totaal eigen vermogen -/- immateriële vaste activa / totaal vermogen (solvabiliteitsratio) Overige kerngegevens Salarissen, sociale en pensioenlasten Gemiddeld aantal medewerkers Gemiddelde loonkosten per medewerker
* Zie ook ‘Tien jaar ERIKS’ op pagina 116 en 117. 1) 2) 3)
Werkkapitaal = voorraden + handelsdebiteuren -/- leveranciers. Totaal vermogen = balanstotaal -/- immateriële vaste activa excl. software -/- liquide middelen. Netto geïnvesteerd vermogen = totaal eigen vermogen + rentedragende langlopende en kortlopende verplichtingen -/- immateriële vaste activa excl. software -/- deelnemingen -/- liquide middelen.
In indexcijfers (2000 = 100) Gemiddeld aantal Gemiddeld medewerkers aantal medewerkers
Netto-omzet Netto-omzet 200
200
200
200
150
150
150
150
100
100
100
100
50
50
50
50
0
100 2000
112 100 118 0 2001 2000 2002
112 126
118 140
126 148
140
2001 2003
2002 2004
2003 2005
2004
148 100 0 2005 2000
Bedrijfsresultaat Bedrijfsresultaat (EBITA) (EBITA) (excl. bijzondere (excl.opbrengsten) bijzondere opbrengsten)
114 100 126 0 2001 2000 2002
EBITDA
200
200
200
150
150
150
150
100
100
100
100
50
50
50
50
100 2000
114 100 108 0 2001 2000 2002
114 124
108 158
124 171
158
2001 2003
2002 2004
2003 2005
2004
171 100 0 2005 2000
200
150
135
140
2004
2005
112 100 109 0 2001 2000 2002
112 120
109 152
120 162
152
162
2001 2003
2002 2004
2003 2005
2004
2005
30
30
25
25
20
20
15
15
10
10
5
5
150
100
100
50
50
0
131 140 2003 2005
EBITA in procenten EBITA in van procenten het van het gemiddeld netto gemiddeld geïnvesteerd netto geïnvesteerd vermogen vermogen
Resultaat naResultaat belastingen na belastingen (vóór amortisatie (vóórgoodwill) amortisatie goodwill) 200
126 135 2002 2004
EBITDA
200
0
114 131 2001 2003
100 2000
113 100 99 0 2001 2000 2002
113 112
143 99
112 170
143
2001 2003
2002 2004
2003 2005
2004
170 23 0 2005 2000
25 23 21 0 2001 2000 2002
25 24
21 26
24 26
26
26
2001 2003
2002 2004
2003 2005
2004
2005
PRODUCTEN Kennis maakt het verschil
Diepgaande kennis van de producten en hun eigenschappen. Deze kennis wordt vastgelegd in verschillende vormen van technische documentatie.
Kennis van de producten
Bericht van de voorzitter van de Raad van Bestuur ERIKS, kennis maakt het verschil 10 In mei 2005 heb ik de voorzittershamer van Hans Kreuger overgenomen. Zoals hij al in zijn bericht in het jaarverslag 2004 heeft gemeld, is de ERIKS-groep een door kennis en toegevoegde waarde gedreven toeleverancier aan de industrie. Het is nu aan ons deze positie in de markt te behouden en uit te breiden. De rol van innovatieve toeleverancier verplicht ons te blijven investeren in mensen en infrastructuur. Alleen dan zijn wij in staat de ERIKS-groep aan te passen aan de snel veranderende marktomstandigheden en blijft onze dienstverlening voldoen aan de eisen van onze afnemers en fabrikanten. Wij behoren onze partners in de markt altijd toegevoegde waarde te kunnen leveren en zijn ervan overtuigd dat deze alleen kan worden geleverd als de ondernemingen/ onze medewerkers een totaal pakket van kennis aanbieden. Kennis van de markt van vraag en aanbod, productkennis, applicatiekennis, kennis van de veredeling van producten, logistieke kennis en kennis van de benodigde infrastructuur zijn de zes onderscheidende kenniselementen. Wij leveren veel inspanning om deze kenniselementen te ontwikkelen en te onderhouden.
uitbreiding van de dienstverlening en verbetering van de productiviteit, haar vruchten afwerpt. – Zonder te kort te willen doen aan de prestaties van de overige groepsmaatschappijen, zijn er in het verslagjaar een tweetal grote en risicovolle projecten afgerond: de implementatie van een nieuw bedrijfsinformatiesysteem bij de cluster ERIKS Duitsland en de verhuizing van de grootste groepsmaatschappij, ERIKS bv, van twee distributie- en productielocaties in de binnenstad van Alkmaar resp. in Heerhugowaard naar een nieuw en modern bedrijfspand op het industrieterrein Boekelermeer in Alkmaar. Aan beide projecten is een grondige voorbereiding vooraf gegaan. Mede daardoor zijn deze succesvol afgerond en hebben onze afnemers vrijwel geen hinder ondervonden. Een oprecht compliment aan alle medewerkers, die zich naast hun normale dagtaak op een uitzonderlijke wijze voor deze twee projecten hebben ingezet.
Onze medewerkers hebben ook in het verslagjaar weer mooie prestaties geleverd.
De trek van het meer arbeidsintensieve deel van de Europese industrie naar lagelonenlanden gaat ook aan de ERIKS-groep niet voorbij. Nog meer dan in het verleden is de ERIKS-groep zich bewust van haar rol in de toeleveringsketen. Wij leveren een innovatieve bijdrage aan de toepassing van de producten en het beheer van de daarbij behorende administratieve en logistieke processen.
– In een jaar waarin de economische groei in voor ons belangrijke landen stagneerde of zelfs is afgenomen, is de omzet met 5,9 procent toegenomen tot EUR 448,5 miljoen. De autonome groei bedraagt 2,9 procent. Het bedrijfsresultaat inclusief een daarin opgenomen eenmalige boekwinst van EUR 2,0 miljoen is uitgekomen op EUR 35,8 miljoen (2004: EUR 31,3 miljoen), een toename van 14,4 procent. Exclusief de eenmalige bate bedraagt het bedrijfsresultaat EUR 33,8 miljoen (+ 8,2 procent) en is gelijk aan 7,5 procent van de omzet. Het resultaat na belastingen is met 19,3 procent gestegen tot EUR 22,1 miljoen. Hieruit blijkt dat onze strategie, die gebaseerd is op ondernemerschap, marktverbreding, kennis,
In het jaar 2005 heeft de ERIKS-groep verder gewerkt aan de expansie van haar activiteiten. Er zijn intensieve gesprekken gevoerd met enkele overnamekandidaten, maar deze hebben tot op heden niet tot concrete overnames geleid. Het voor de ERIKS-groep gewenste profiel van toeleverancier met kennis zal bij de beoordeling van mogelijke overnamekandidaten kritisch worden meegenomen. De expansie is primair gericht op de uitbreiding van onze activiteiten in Duitsland, Frankrijk en Midden- en Oost-Europa. Ook de uitbreiding van de aanwezigheid in de Verenigde Staten in lijn met de daar aanwezige gespecialiseerde ondernemingen en het opbouwen van top-3 posities in de bestaande kernactiviteiten
van onze huidige clusters zijn speerpunten van ons expansiebeleid. Onze op kennis gebaseerde innovatieve kracht, onze moderne infrastructuur en de wil om te blijven investeren in mensen en infrastructuur maken dat de ERIKS-groep met vertrouwen naar de toekomst kijkt. Bij de huidige marktomstandigheden is het niet mogelijk concrete financiële verwachtingen voor het komend jaar uit te spreken. Raad van Bestuur ERIKS group nv J. van der Zouw, voorzitter
11
Het aandeel ERIKS
12
Per 31 december 2005 bestaat het geplaatste en volgestorte kapitaal van ERIKS group nv uit 7.937.581 gewone aandelen met een nominale waarde van EUR 0,50. Alle aandelen zijn genoteerd aan de beurs bij Euronext N.V. te Amsterdam. Van de gewone aandelen aan toonder worden 7.888.481 belichaamd in een door Euroclear Nederland beheerd verzamelbewijs aan toonder. De resterende 49.100 uitgegeven gewone aandelen zijn ingeschreven in het aandeelhoudersregister van de vennootschap. ERIKS group nv is opgenomen in het NextPrimesegment van Euronext N.V.
Overzicht van het verloop van de aandelen (x 1.000 stuks)
Geplaatst primo Stockdividend
2005
2004
2003
2002
2001
7.774
7.504
7.258
7.028
7.028
164
270
246
230
-
Geplaatst ultimo
7.938
7.774
7.504
7.258
7.028
Gemiddeld geplaatst
7.869
7.661
7.402
7.162
7.028
In 2005 is het aantal uitstaande aandelen met 163.503 toegenomen. De resultaten en kasstroom per aandeel zijn berekend op basis van het gemiddelde aantal uitstaande aandelen. Dit gemiddelde is toegenomen van 7.661.332 over 2004 naar 7.869.455 over 2005, ofwel met 208.123 (2,72 procent). Vanaf het jaar 2002 wordt aandeelhouders bij het uitkeren van het dividend de mogelijkheid geboden om voor stockdividend te kiezen. De onderneming heeft geen opties op aandelen uitgekeerd of uitstaan. De Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen bezitten ultimo 2005 gezamenlijk 9.085 gewone aandelen.
Algemene Vergadering van Aandeelhouders In de op 12 mei 2005 gehouden Algemene Vergadering van Aandeelhouders zijn de volgende besluiten genomen: – Vaststelling jaarrekening 2004 inclusief het dividendvoorstel. – Verlenen van decharge aan de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen voor het gevoerde beleid resp. het gehouden toezicht over het jaar 2004. – Benoeming van de heer R.J.A. van der Bruggen tot commissaris van ERIKS group nv. – Benoeming van de heer M. Beckers tot lid van de Raad van Bestuur van ERIKS group nv. – Goedkeuring van de voorgestelde aanpassing van de statutaire inrichting van de vennootschap, waarbij • de notering van certificaten van aandelen wordt gestaakt en de certificaten van aandelen worden omgeruild in gewone aandelen ERIKS group nv • de gewone aandelen worden gesplitst van 1 aandeel van nominaal EUR 1,= in 2 aandelen van nominaal EUR 0,50 • één beschermingsmaatregel wordt gehandhaafd, en wel de mogelijkheid tot uitgifte van preferente beschermingsaandelen tot 100 procent van de uitstaande overige aandelen bij de Stichting ERIKS Group. Deze Stichting heeft een onafhankelijk bestuur aan wie een call-optie op preferente aandelen is verleend. − Goedkeuring van het geformuleerde beleid en de strategie van de ERIKS-groep. – Goedkeuring van de door de Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen gedane voorstellen ter zake • toepassing Nederlandse corporate governance code • reserverings- en dividendbeleid • beloningsbeleid Raad van Bestuur • profielschets Raad van Commissarissen.
Reserverings- en dividendbeleid
Voorgesteld wordt het dividend voor het jaar 2005 vast te stellen op EUR 1,40 per aandeel van EUR Rekening houdend met de groeidoelstellingen van 0,50. Het pay-out percentage bedraagt bij dit voorstel de ERIKS-groep en de hiervoor benodigde financiële 50,4 procent. middelen is het reserveringsbeleid van de vennootHet dividend wordt naar keuze in contanten of in aanschap dat er in beginsel consistent circa 50 procent delen ten laste van de reserves uitgekeerd. van het aan de aandeelhouders ter beschikking De waarde van het voorgestelde dividend in aanstaande resultaat na belastingen zal worden gereser- delen zal 2 tot 4 procent hoger zijn dan de waarde veerd. van het dividend in contanten. De vaststelling van Het dividendbeleid is dat er in beginsel consistent het dividend in aandelen zal plaatsvinden 1 dag na circa 50 procent van het resultaat als dividend wordt afloop van de keuzeperiode op basis van de gemiduitgekeerd. De uitkering kan naar keuze van de aan- delde koers van het aandeel gedurende de laatste deelhouders in contanten dan wel in aandelen ten vijf beursdagen van die keuzeperiode. laste van de reserves geschieden. Van het dividend over het jaar 2004 is in het verslagjaar 39,0 procent in contanten en 61,0 procent Dividend 2005 in aandelen (stockdividend) uitgekeerd. De waarde van het stockdividend was 2,8 procent hoger dan het contante dividend. Het voorstel tot winstbestemming en dividend over 2005 is opgenomen op pag. 115 van dit verslag. Kengetallen per aandeel (van nominaal EUR 0,50) x EUR 1,=
2005
2004
2003
2002
2001
Dutch
Dutch
Dutch
IFRS
IFRS
GAAP
GAAP
GAAP
Nettoresultaat
2,80
2,41
1,62
1,50
2,53
Resultaat vóór amortisatie goodwill
2,80
2,41
1,94
1,77
2,07
Kasstroom uit gewone bedrijfsuitoefening
3,60
3,25
2,66
2,55
2,81
Dividend
1,40
1,00
0,80
0,75
0,93
Pay-out in procenten van het resultaat
50,40
49,40
50,10
50,80
48,70
Eigen vermogen
16,07
14,05
12,23
11,47
10,95
Koers ultimo
29,90
21,25
14,30
12,45
13,75
Hoogste koers
33,00
21,65
14,44
17,25
17,40
Laagste koers Beurswaarde ultimo (x EUR mln.)
Index 1/1/2001 = 100
21,75
14,20
10,25
9,92
12,63
237,30
165,20
107,30
90,40
96,60
Slotkoers ERIKS (EUR)
Koersverloop ERIKS-aandeel versus AEX-index
250 30 200 25 Index ERIKS / Slotkoers ERIKS
150
20 15
100
10
AEX-index
50 5 0 1-
1-
1
0 20
1
1-
7-
0 20
2
1-
1-
0 20
2
1-
7-
0 20
3
3
1-
1-
0 20
1-
7-
0 20
4
1-
1-
0 20
4
1-
7-
0 20
5
5
1-
1-
0 20
1-
7-
0 20
6
1-
1-
0 20
0
13
14
Investor relations
Animateur (liquidity provider)
De ERIKS-groep hecht veel belang aan een goede communicatie met financieel belanghebbenden en andere geïnteresseerden, zoals investeerders, vermogensverschaffers en analisten, teneinde een goed inzicht te verschaffen over de positie van de groep in de steeds veranderende markt. Koersgevoelige informatie wordt altijd via algemene berichtgevingen bekendgemaakt. Tijdens bijeenkomsten in binnen- en buitenland met beleggers, analisten en financiële pers worden de strategie, financiële resultaten en actuele ontwikkelingen nader toegelicht. Ieder kwartaal worden de gerealiseerde financiële resultaten gepubliceerd en via een conference call toegelicht aan financiële analisten en journalisten. Inzichtelijkheid en openheid moeten leiden tot een optimale koersvorming en een bredere spreiding van het aandelenbezit.
Het aantal transacties in aandelen ERIKS group nv is toegenomen maar blijft beperkt. Om toch de doorlopende notering te behouden en de relatie met de aandeelhouders te optimaliseren, is SNS Securities N.V. te Amsterdam aangesteld als animateur. Animateurs zien er op toe dat in het handelssysteem altijd een vraag- en aanbiedingsvoorstel is opgenomen. Daarnaast zorgen zij mede voor het onderhouden van relaties met (potentiële) beleggers en het publiceren van analistenrapporten. Ieder jaar worden de activiteiten en resultaten geëvalueerd. In het verslagjaar met 257 handelsdagen zijn 5.522 transacties ERIKSaandelen uitgevoerd. Hierbij zijn bijna 3,4 miljoen aandelen verhandeld (2004: 2,4 miljoen) met een totale handelswaarde van EUR 93,2 miljoen.
Op www.eriks.com is uitgebreide informatie te vinden met betrekking tot persberichten, financiële presentaties, strategie en corporate governance.
Belangen van meer dan 5 procent In het kader van de Wet Melding Zeggenschap zijn tot en met december 2005 de volgende meldingen ontvangen: datum melding
Financiële agenda 16 mei 2006
Algemene Vergadering van Aandeelhouders te Alkmaar. Publicatie cijfers eerste kwartaal 2006*. 18 mei 2006 1e Notering ex-dividend. 19 mei t/m 1 juni 2006 Keuzeperiode. 2 juni 2006 Vaststelling van het aantal dividendrechten dat recht geeft op 1 nieuw aandeel. 8 juni 2006 Betaalbaarstelling dividend en levering aandeel. 22 augustus 2006 Publicatie cijfers eerste halfjaar 2006*. 14 november 2006 Publicatie cijfers negen maanden 2006*. 1 maart 2007 Publicatie jaarcijfers 2006*. 15 mei 2007 Algemene Vergadering van Aandeelhouders te Alkmaar. Publicatie cijfers eerste kwartaal 2007*. * Publicatie vóór beurs, gevolgd door een conference call.
Aviva plc/Delta Lloyd Levens- verzekeringen N.V. Caravelle Holding AG Darlin nv Delta Deelnemingen Fonds N.V. Internationale Nederlanden Groep nv Orange Deelnemingen Fund N.V.
5,34%
24 mei 2005
20,10%
14 februari 2001
6,18%
24 mei 2005
6,83%
24 mei 2005
24,59%
24 mei 2005
6,01%
24 mei 2005
Interne code inzake voorwetenschap ERIKS geeft invulling aan de Regeling melding en reglementering transacties Wet toezicht effectenverkeer (Wte 1995). Een brede kring van medewerkers en adviseurs is door ondertekening van een verklaring gebonden aan de naleving van het reglement als bedoeld in artikel 47 Wte 1995. De interne code voor de Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen van ERIKS group nv is uitgebreid om ook aan de per 1 september 2002 gewijzigde Wet Melding Zeggenschap 1996 (WMZ 1996) te voldoen. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) houdt toezicht op naleving van de WMZ 1996. De interne code wordt jaarlijks beoordeeld en waar nodig aangepast.
Corporate governance Corporate governance structuur bij ERIKS group nv
Toepassen van de Nederlandse corporate governance code
De Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen van ERIKS group nv hechten veel waarde aan een goede corporate governance. Sinds jaren wordt formeel en informeel een helder onderscheid gemaakt tussen de verantwoordelijkheden van de Raad van Bestuur en die van de Raad van Commissarissen. De berichtgeving naar de aandeelhouders en de overige stakeholders is zo open mogelijk. De raadgevingen van de aandeelhouders worden altijd vanuit een positieve grondhouding beoordeeld en opgevolgd, voor zover deze de continuïteit van de onderneming bevorderen en er rekening wordt gehouden met de belangen van alle stakeholders.
De Raad van Bestuur en de Raad van 15 Commissarissen van ERIKS group nv delen het uitgangspunt van de Nederlandse corporate governance code: de vennootschap is een langetermijnsamenwerkingsverband van diverse bij de vennootschap betrokken partijen. De belanghebbenden zijn de groepen en individuen, die direct of indirect het bereiken van de doelstellingen van de vennootschap beïnvloeden of erdoor worden beïnvloed: werknemers, aandeelhouders en andere kapitaalverschaffers, fabrikanten, afnemers, maar ook de overheid en maatschappelijke groeperingen. De Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen hebben een integrale verantwoordelijkheid voor de afweging van deze belangen, doorgaans gericht op de continuïteit van de onderneming. Daarbij streeft de vennootschap naar het creëren van aandeelhouderswaarde op de lange termijn. De Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen houden rekening met de belangen van de verschillende belanghebbenden.
Ter zake de zeggenschap van de aandeelhouders heeft het bestuur de maatschappelijke ontwikkelingen en de wijzingen in het ondernemingsrecht gevolgd. Op voordracht van het bestuur is in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 12 mei 2005 besloten – het vrijwillig toepassen van het structuurregime te verlaten – de certificering van aandelen met beperkte royeerbaarheid op te heffen – één beschermingsmaatregel te handhaven door de mogelijkheid tot uitgifte van preferente beschermingsaandelen tot 100 procent van de uitstaande overige aandelen. De nog bestaande beschermingsconstructie is alleen bedoeld als maatregel om bij eventuele onvriendelijke acties door derden voldoende tijd te hebben om te kunnen beoordelen of deze acties in het belang zijn van alle stakeholders van de ERIKS-groep en of de bedoelingen van deze partijen aansluiten bij de strategie van de ERIKS-groep.
Bij de invulling van de code is rekening gehouden met de status van ERIKS group nv als betrekkelijk kleine beursgenoteerde onderneming, de daarbij behorende goed werkende procedures en de bestaande contracten, afspraken en wet- en regelgeving.
Op www.eriks.com zijn de volgende documenten beschikbaar: – de statuten van ERIKS group nv – de corporate governance/compliance manual – het reglement voor de Raad van Bestuur – het reglement voor de Raad van Commissarissen – de profielschets van de omvang en samenstelling van de Raad van Commissarissen Heden bezitten de aandeelhouders gewone aandelen, – de gedragscode inclusief klokkenluidersregeling hebben zij volledig stemrecht en zijn zij direct − het reglement ERIKS inzake voorwetenschap betrokken bij − de notulen van de aandeelhoudersvergaderingen. – de goedkeuring van het beleid en de strategie Niet alle best practice bepalingen zijn van toepassing – de benoeming van de leden van de Raad van voor ERIKS group nv. Voor zover wel van toepassing Bestuur en de Raad van Commissarissen wordt het overgrote deel van de bepalingen gevolgd. – de vaststelling van de jaarrekening – de vaststelling van het dividendbeleid.
16
Van enkele best practice bepalingen wordt afgeweken, te weten: Hoofdstuk II: Het bestuur II.1.1. Een bestuurder wordt benoemd voor een periode van maximaal vier jaar. Verklaring – De huidige contracten met de leden van de Raad van Bestuur zijn voor onbepaalde tijd en zullen worden gerespecteerd. – De ontwikkelingen op de arbeidsmarkt worden gevolgd. II.2.6.
III.7.3. Verklaring
II.2.7.
Verklaring
De Raad van Bestuur stelt een reglement vast waarin regels worden gesteld ten aanzien van het bezit van en transacties in effecten door bestuurders anders dan die uitgegeven door de ‘eigen’ vennootschap. Een bestuurder meldt veranderingen van in zijn bezit zijnde effecten periodiek aan de compliance officer. Idem voor Raad van Commissarissen. Bestuurders van ERIKS (small cap) onderhouden vanuit hun dienstbetrekking geen hechte relaties met grote financiële netwerken. Voor zover zij wel kennis opdoen van andere beursgenoteerde ondernemingen zijn zij gebonden aan de wettelijke bepalingen ter zake (voorwetenschap). Vanuit die optiek wordt het niet opportuun geacht dat bestuurders handel in niet-ERIKS effecten melden. De maximale vergoeding bij onvrijwillig ontslag bedraagt eenmaal het jaarsalaris. De huidige contracten met de leden van de Raad van Bestuur zijn voor
onbepaalde tijd en zullen worden gerespecteerd. De eventuele ontslagvergoeding wordt individueel vastgesteld, afhankelijk van het contract, het arbeidsverleden (intern/ extern), wettelijke bepalingen en de marktomstandigheden. II. 2.10.d.
Verklaring
Verklaring van de Raad van Commissarissen dat in het remuneratierapport een verklaring wordt opgenomen in hoeverre bepaling II.2.7. wordt onderschreven. Zie verklaring bij II.2.7.
Hoofdstuk III: De Raad van Commissarissen III.3.5. Een commissaris kan maximaal drie maal voor een periode van vier jaar zitting hebben in de Raad van Commissarissen. Verklaring De hoofdregel wordt onderschreven. Echter, de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen wensen in voorkomende situaties een uitzondering te kunnen maken. De kwaliteit en continuïteit van de Raad van Commissarissen kunnen vereisen dat een langere zittingsperiode wordt aangehouden. III.7.3
Zie ook II.2.6.
III.4.3.
De Raad van Commissarissen wordt ondersteund door de secretaris van de vennootschap. Gezien de omvang van de onderneming is een specifiek aangestelde secretaris van de vennootschap economisch niet rationeel. De voorzitter van de Raad van Commissarissen wordt bij de uitoefening van zijn taken ondersteund door de werknemers van de vennootschap, die gezamenlijk de rol van secretaris vervullen.
Verklaring
III.5.1.
Verklaring
De Raad van Commissarissen stelt een audit-, een remuneratie- en een selectie- en benoemingscommissie in. Gelet op de beperkte omvang van de Raad wordt het vormen van commissies niet zinvol geacht. Alle onderwerpen worden in de voltallige Raad besproken.
Hoofdstuk III: De Algemene Vergadering van Aandeelhouders IV.3.1. Alle aandeelhouders kunnen bijeenkomsten met beleggers en analisten, presentaties en persconferenties gelijktijdig volgen door middel van webcasting, telefoonlijnen of anderszins. Verklaring Uit praktische overwegingen en uit het oogpunt van te maken kosten is de voorgestelde bepaling voor een vennootschap met beperkte omvang niet rationeel. Uiteraard wordt alle relevante informatie onverwijld op de website geplaatst. Bovendien moet worden opgemerkt dat de bepalingen van Hoofdstuk IV.4. van de code ‘Verantwoordelijkheden institutionele beleggers’ niet tot de verantwoordelijkheid van de Raad van Bestuur of Raad van Commissarissen behoren.
17
18
APPLICATIES Kennis maakt het verschil
19
In staat zijn - de huidige en toekomstige applicaties (van de afnemers) te doorgronden en te vertalen naar het gebruik van de juiste producten; - de vraagstukken van afnemers te vertalen naar nieuwe/te ontwikkelen producten (productontwikkeling); - mee te denken in de ‘engineering’ ten behoeve van het ontwerp en onderhoud van nieuwe producten en systemen (‘Research + Development’).
Kennis van de applicaties
Informatie over de organisatie, kernactiviteiten, markten en marktpositie ERIKS group nv 20 De houdstermaatschappij stelt zich op als een strategische holding. Haar rol is die van vermogensverschaffer, initiator, motivator, implementator, bewaker en coördinator van de voor de ERIKS-groep ontwikkelde strategie. Zij draagt zorg voor de realisatie van de meerwaarde van de groep ten opzichte van de zelfstandige ondernemingen. Dit laatste betekent dat het management van ERIKS group nv zich intensief met de definiëring en invulling van de strategie bij de diverse clusters/ondernemingen bezighoudt. Een decentrale organisatiestructuur geeft de ondernemingen de vereiste flexibiliteit, inventiviteit en kwaliteit om de afnemers adequaat te bedienen en als partner van fabrikanten op te treden. Om de beoogde autonome groei en groei door overnames te kunnen besturen, is de ERIKS-groep ingedeeld in clusters.
Cluster Een cluster, een groep van ondernemingen, bedient een gedefinieerd geografisch marktgebied, exploiteert meerdere kernactiviteiten en beschikt over alle disciplines om de gehele operationele bedrijfsvoering zelfstandig te verrichten. De ERIKS-groep kent zes clusters. Met als basis de overeengekomen strategie en het operationele plan worden aan de clustermanagers mandaten verleend voor de verdere ontwikkeling van de marktpositie in hun werkgebied. Afhankelijk van de ontwikkelingsfase van de cluster zijn in iedere cluster productmanagers en business unit managers verantwoordelijk voor de verdere ontwikkeling van de te onderscheiden kernactiviteiten en de daarin opgenomen productgroepen. De productmanagers werken vanuit een centrale vestiging (Competence Center) van de betreffende cluster en onderhouden in het algemeen de directe contacten met de OEM-afnemers en de overige
grotere afnemers. Daarnaast zijn er regiomanagers voor de ontwikkeling van de marktpositie in de gedefinieerde regio. Dit laatste kan via eigen vestigingen en/of dealers, waarbij de vestigingen voornamelijk de directe contacten met de onderhoudsmarkt onderhouden. Vanuit deze twee bedrijfsmodellen is de ERIKS-groep in staat zowel de rol van specialist als die van totaalleverancier te vervullen.
Kernactiviteiten Het assortiment van meer dan 500.000 technische werktuigbouwkundige componenten met de daarop aansluitende dienstverlening wordt verdeeld in zes kernactiviteiten en de daarin opgenomen productgroepen. Afdichtingstechniek Flensafdichtingen Rubbertechniek O-ringen Dynamische dichtingen Aandrijftechniek Hydraulische slangen en toebehoren Hydraulische componenten en systemen Mechatronica (mechanische en elektrische aandrijftechniek) Lagertechniek Pneumatiek Stromingstechniek Afsluiters en instrumentatie Kunststof leidingsystemen Slangen en toebehoren Industriële kunststoffen Gereedschappen en Onderhoudsproducten Technische en logistieke dienstverlening De ERIKS-groep is een toeleverancier aan de industrie die een wezenlijke bijdrage aan de bedrijfsvoering van haar afnemers en fabrikanten wil leveren. Het hiervoor noodzakelijke innovatieve vermogen vraagt naast een hoogstaand assortiment ook een hoog kennisniveau.
Binnen de ERIKS-groep worden bij iedere activiteit zes kenniselementen onderscheiden: 1. Kennis van de markt Kennis van de vragende (afnemers) en de aanbiedende (sourcing-kennis) markt stelt de onderneming in staat pro-actief en tijdig nieuwe producten en diensten aan te bieden en nieuwe markten te betreden. 2. Kennis van de producten Diepgaande kennis van de producten en hun eigenschappen. Deze kennis wordt vastgelegd in verschillende vormen van technische documentatie. 3. Kennis van de applicaties In staat zijn – de huidige en toekomstige applicaties (van de afnemers) te doorgronden en te vertalen naar het gebruik van de juiste producten – de vraagstukken van afnemers te vertalen naar nieuwe/te ontwikkelen producten (productontwikkeling) – mee te denken in de ‘engineering’ ten behoeve van het ontwerp en onderhoud van nieuwe producten en systemen (‘Research + Development’). 4. Kennis van de veredeling van producten (‘customizing’) In staat zijn de wensen van de afnemer te vertalen naar nieuwe specificaties van de producten en het beschikbaar hebben van faciliteiten (zelf of via derden) voor aanpassing van bestaande producten aan de specificaties. Het kunnen aanbieden van onderhoudsfaciliteiten en -diensten ten behoeve van het verrichten van onderhoud aan door ERIKS te leveren/geleverde componenten en systemen. 5. Kennis van de logistiek Het kunnen analyseren en stroomlijnen van logistieke stromen en het ontwikkelen en beschikbaar hebben van op de afnemers afgestemde logistieke concepten (vanaf het vaststellen van de behoefte tot en met de betaling) voor zowel het administratieve als het fysieke deel van het proces. In staat zijn de ‘procurement’ voor de afnemer efficiënter te maken.
6. Kennis om de infrastructuur binnen de ERIKS-groep te optimaliseren De beschikking hebben over – doelmatig ingerichte en moderne huisvesting, logistiek en productie – doelmatig ingerichte, moderne en beheersbare ICT.
Afnemers De ERIKS-groep bedient meer dan 60.000 afnemers in alle industriële bedrijfstakken, zoals chemie, voeding, machinebouw, semicon, olieraffinage, bouw, offshore en metaal. De groep onderscheidt de volgende typen afnemers of koopprofielen: Onderhoudsmarkt (MRO – Maintenance Repair Overhaul) ERIKS-producten en -diensten worden direct aangewend ten behoeve van het onderhoud aan installaties en machines. OEM (Original Equipment Manufacturers) ERIKS-producten en -diensten worden aangewend voor de totstandkoming van een door de afnemer te produceren eindproduct. Projecten ERIKS-producten en -diensten worden gebruikt voor eenmalig ‘groot’ onderhoud of nieuwbouw van procesinstallaties en infrastructurele werken. Wederverkoop – Dealers: wanneer bestaande marktgebieden niet door eigen vestigingen worden afgedekt, worden lokale dealers benaderd. – Export: ERIKS-producten worden, vooral voor het verkrijgen van het noodzakelijke volume, geëxporteerd naar marktgebieden waarin de ERIKS-groep geen eigen vestiging heeft. Hier worden zowel de daar aanwezige distributeurs als OEMs benaderd. Installatiebedrijven en engineering contractors worden, afhankelijk van de soort van aankoop, onder ‘onderhoudsmarkt’ of ‘projecten’ gerangschikt.
21
22
Het voldoen aan het hiervóór beschrevene stelt de ERIKS-groep in staat zich steeds aan haar veranderende rol in de keten aan te passen en een bijdrage te leveren aan de bedrijfsvoering van haar afnemers en fabrikanten. Het onderkennen, ontwikkelen en onderhouden van de benodigde kennis is hierbij een van de meest uitdagende elementen. Vanuit de twee bedrijfsmodellen kan de ERIKS-groep – naar de OEM- en de gespecificeerd vragende onderhoudsafnemers • een bijdrage leveren aan ‘Research & Development’ • op de toepassing afgestemde componenten en systemen leveren • haar rol binnen de kwaliteitsborging op zich nemen • efficiënte ‘procurement’ en logistiek verzorgen ERIKS is de oplossingsgerichte leverancier van modules. – naar de breed vragende onderhoudsafnemers • kennis van producten en applicaties leveren • onderhoudsdiensten en reparatiefaciliteiten aanbieden • een efficiënt administratief en logistiek concept voor de toelevering van een breed en diep assortiment leveren ERIKS is de leverancier van een concept.
Fabrikanten Op basis van samenwerkingsverbanden gaat de ERIKS-groep, vanuit een onafhankelijke positie, met fabrikanten over de gehele wereld bij voorkeur een langetermijnrelatie aan. De omvang van de groep biedt vele fabrikanten het perspectief op een substantiële afnamehoeveelheid en een groot marktaandeel.
Marktpositie Bij zowel afnemers als fabrikanten vindt een verdere internationalisatie en concentratie van activiteiten plaats. Het is voor de ERIKS-groep van belang haar geografische dekking voor de verschillende kernactiviteiten te vergroten en haar fabrikanten voldoende volume en marktaandeel te bieden. Uit onderstaand overzicht blijkt dat de ERIKS-groep in geen der kernactiviteiten een dominante positie heeft, wat betekent dat de mogelijkheden tot groei alom aanwezig zijn. In verschillende regio’s, met name in Duitsland, de Verenigde Staten en Zuidoost-Azië zijn de markten nog zeer gefragmenteerd. Dit houdt in dat reeds met een klein marktaandeel een belangrijke positie kan worden verworven. Voor nadere informatie wordt verwezen naar de hoofdstukken ‘Missie, doelstellingen, SWOT-analyse en strategie’ op pag. 23 e.v. en ‘Ontwikkelingen per cluster’ op pag. 62 e.v.
De marktaandelen in de diverse regio’s per kernactiviteit zijn Kernactiviteit Land / Regio
Afdichtingstechniek
Aandrijftechniek
Stromingstechniek
Industriële kunststoffen
Gereedschappen en Onderhoudsproducten
Nederland
+++
+++
++
++
++
België
++
++
++
+
++
Duitsland
+
++
+
n.v.t.
n.v.t.
+
+
+
n.v.t.
+
++
n.v.t.
n.v.t.
+
n.v.t.
+
n.v.t.
+
n.v.t.
n.v.t.
(het westen en zuiden van Duitsland)
Frankrijk (het noordwesten van Frankrijk)
USA (in de regio van de ondernemingen)
Zuidoost-Azië +++ = >25% ++ = 10-25%
+ = <10% n.v.t. = kernactiviteit niet in het assortiment van de cluster
Missie, doelstellingen, SWOT-analyse en strategie Missie De ERIKS-groep is een toonaangevende, innovatieve, internationale toeleverancier van een hoogwaardig en breed assortiment van werktuigbouwkundige componenten met daaraan gerelateerde technische en logistieke dienstverlening aan alle segmenten van de industrie. Gebaseerd op een brede en diepe kennis van de marktontwikkelingen, de producteigenschappen, de producttoepassingen, de veredeling van de producten, de logistiek en een op dit alles aan sluitende, moderne infrastructuur biedt de ERIKSgroep haar producten en diensten aan. Hierdoor levert zij een positieve bijdrage aan de bedrijfs voering van haar afnemers en fabrikanten.
Kennis maakt het verschil Doelstellingen (2006 – 2008) Commercieel De ERIKS-groep wil voor haar afnemers, vanuit de gedefinieerde missie, dé innovatieve, betrouwbare en flexibele toeleverancier zijn. Voor haar fabrikanten wil de ERIKS-groep de betrouwbare en coöperatieve partner met voldoende marktaandeel en volume zijn die op basis van uitgebreide technische en logistieke kennis de gehele industriële markt bedient. Gedreven door een sterk ontwikkelde groepsidentiteit streeft de ERIKS-groep de volgende doelstellingen na: – het opbouwen van een leidende marktpositie in West- en Midden-Europa, derhalve een ‘Europese speler’ van formaat te worden – een sterk marktaandeel (top-3 positie) in te nemen voor elke in het assortiment opgenomen kernactiviteit, in alle regio’s waar de groep vestigingen heeft – het aanbieden van een hoogwaardig en breed assortiment van werktuigbouwkundige componenten – het beschikken over een hoog kennisniveau
en door middel van het aanbieden hiervan de innovatieve toeleverancier zijn – het hebben van een evenwichtige verdeling van de omzet over de belangrijkste typen afnemers (koopprofielen) ‘Onderhoud’ en ‘Original Equipment Manufacturers’ (OEM) ter beheersing van haar risicoprofiel – het uitbreiden van de bestaande activiteiten in de Verenigde Staten. – het autonoom onderhouden van de activiteiten in Zuidoost-Azië. Organisatorisch De ERIKS-groep wil voor haar medewerkers een moderne, innovatieve en prestatiegerichte werkgever zijn, waarbij onderlinge samenwerking, saamhorigheid en collegialiteit nadrukkelijk aanwezig zijn en blijven. Financieel Uitgaande van een zelfstandige autonome ontwikkeling en een normale groei van de economische bedrijvigheid, zijn de financiële doelstellingen voor de komende drie jaar: – een gemiddelde groei van de omzet van 10 à 15 procent (2005: 5,9 procent), waarvan ongeveer 5 à 7 procent via autonome groei en het restant via acquisities. Dit zal resulteren in een omzet van EUR 600 à 650 miljoen in het jaar 2008 – een bedrijfsresultaat (EBITA) in procenten van het netto geïnvesteerd vermogen van ten minste 20 procent (2005: 25,5 procent) – een solvabiliteitsratio van ten minste 30 procent (ultimo 2005: 47 procent vóór winstbestemming) – een gemiddelde toename van de winst per aandeel met 5 à 10 procent (2005: 16,2 procent) – een dividenduitkering, voor zover de omstandigheden dit toelaten, van circa 50 procent van het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening (2005: 50,4 procent). De realisatie van deze doelstellingen bevordert een duurzame relatie met onze afnemers en fabrikanten, verhoogt de ontwikkelingskansen voor onze medewerkers en moet leiden tot waardegroei voor onze aandeelhouders.
23
SWOT-analyse
24
Externe analyse Omvang van de markt Er zijn geen nauwkeurige gegevens beschikbaar over de omvang van de markt waarin de ERIKSgroep actief is. Naar schatting heeft de totale Europese markt een omvang van ongeveer EUR 20 miljard. De markt in de landen waarin de ERIKS-groep opereert, bedraagt meer dan EUR 10 miljard. De omvang van de markt is geheel gerelateerd aan de ontwikkeling van de industriële productie. – In 2004 is het niveau van de industriële productie in West- en Midden-Europa voor het eerst sinds het jaar 2000 weer toegenomen, maar deze groei is in 2005 met name in Nederland, België en Frankrijk niet doorgezet. – Ook in 2005 heeft weer een aanzienlijke verplaatsing van de ‘maakindustrie’ van West-Europa naar lagelonenlanden in OostEuropa en het Verre Oosten plaatsgevonden. Hiertegenover staat echter de ontwikkeling van nieuwe industrieën. Voor fabrikanten en distributeurs is de verplaatsing van de industrie een bedreiging. Alleen door innovatief beleid en het betreden van nieuwe marktsegmenten kunnen omzetten in bestaande geografische gebieden worden behouden en nog groeien (zie ‘Strategie’ op pag. 27 e.v.). Onze posities in de Verenigde Staten en ZuidoostAzië zijn nog van geringe omvang. Fabrikanten Mede ingegeven door kapitaalintensieve investeringen in bedrijfsmiddelen en de hoge kosten voor onderzoek en productontwikkeling is bij de fabrikanten de concentratietendens nog steeds nadrukkelijk aanwezig. Zij zijn in staat de markt een steeds breder en dieper assortiment aan te bieden en wensen, direct of indirect, nauwer betrokken te zijn bij de distributie aan de uiteindelijke industriële eindverbruiker. Deze trend tot voorwaartse integratie bij de fabrikanten en de continue voortgang in de ontwikkeling van de internettechnologie kunnen voor de marktposities van de distributeurs bedreigend zijn. Bepalend voor de toekomst van de ERIKS-groep zijn het hebben van samenwerkingsverbanden met fabrikanten, het hebben van volume en
marktaandeel, het hebben van een groot en breed klantenbestand en het beschikken over een breed assortiment met een hoogwaardige technische en logistieke dienstverlening. Afnemers De afnemers verwachten van de distributeurs in werktuigbouwkundige componenten dat zij een toegevoegde waarde leveren. Bij vele afnemers is het verminderen van het aantal toeleveranciers en het beschikken over één contact voor diverse (internationale) vestigingen een speerpunt van het beleid. De afnemers concentreren zich steeds meer op hun kernactiviteiten en besparen op facilitaire diensten. De toeleveranciers moeten de hierdoor ontstane ‘kennissanering’ bij de afnemers opvullen. Bij alle partijen in de bedrijfskolom zijn het verlagen van de transactiekosten en het werkkapitaal primaire aandachtspunten in de bedrijfsvoering. Om op deze ontwikkelingen in te spelen, moet de distributeur beschikken over een breed en diep assortiment, goede producten applicatiekennis, veredelingsfaciliteiten en technische kennis, en moet hij in staat zijn logistieke diensten aan te bieden. Dan kunnen partijen op efficiënte wijze met elkaar zakendoen en hebben distributeurs goede mogelijkheden om hun klantenbestand uit te breiden. De marketing en het distributieconcept moeten hierbij op de diverse soorten afnemers worden afgestemd. Concurrenten De Europese markt voor de distributie van werktuigbouwkundige componenten is nog gefragmenteerd. Enkele grote partijen met een omvang zoals die van de ERIKS-groep zijn in verschillende landen aanwezig en hebben een internationale expansiestrategie. Samen hebben deze internationale distributeurs nog maar een beperkt marktaandeel. Naast deze distributeurs zijn er vele kleine en middelgrote familiebedrijven die met een of meer productgroepen nationaal of regionaal de markt bedienen. De markt geeft de ERIKS-groep mogelijkheden tot verdere expansie. Wel moet worden opgemerkt dat de bij mogelijke overnames betrokken partijen (de verkopers en bemiddelaars) soms zeer hoge voorstellingen hebben van de waarde van de te verkopen activiteiten.
Interne analyse De ERIKS-groep heeft zich de laatste jaren ontwikkeld tot een moderne, innovatieve en kennisgedreven toeleverancier met goede, professionele medewerkers en een moderne infrastructuur. De meeste ondernemingen voldoen aan dit profiel en hebben derhalve mogelijkheden tot verdere groei. Bij ondernemingen die niet aan het gewenste profiel voldoen, worden maatregelen getroffen. In de hoofdstukken ‘Profiel’ op pag. 4 en ‘Informatie over de organisatie, kernactiviteiten, markten en marktpositie’ op pag. 20 e.v. staat vermeld aan welke eisen een ERIKS-onderneming moet voldoen. Natuurlijk is de mate van professionaliteit en volwassenheid per cluster en/of onderneming verschillend. Daarom zijn de sterktes en zwaktes per cluster niet gelijk en worden de strategie en het operationeel plan per cluster en onderneming vastgesteld (zie onder meer het hoofdstuk ‘Ontwikkelingen per cluster’ op pag. 62 e.v.). Iedere cluster bevindt zich in een bepaalde fase van ontwikkeling. – De clusters ERIKS Nederland en ERIKS België hebben alle kernactiviteiten in hun assortiment opgenomen. In Nederland heeft de ERIKS-groep in alle activiteiten een top-3 positie, beschikt de cluster over alle noodzakelijke vaktechnische disciplines en wordt via intensieve samenwerking tussen de verschillende eenheden gestaag gewerkt aan de verdere ontwikkeling van de kernactiviteiten, de lokale aanwezigheid en de uitbouw van de logistieke diensten. In België hebben nog niet alle kernactiviteiten een top-3 positie in de markt en zijn de marktaandelen derhalve soms nog kwetsbaar. De samenwerking tussen de verschillende eenheden is goed op gang gekomen en moet leiden tot een gezamenlijke marktbenadering. Het uitbreiden van de technische en logistieke dienstverlening is een speerpunt van het beleid. – De cluster ERIKS Duitsland voert nog niet alle kernactiviteiten, maar werkt gestaag aan de uitbreiding en verdieping van het assortiment en een afdekking van de regio’s. De markt van de technische handel is nog zeer gefragmenteerd en in geen der productgroepen wordt een top-3 positie ingenomen. ERIKS behoort
in Duitsland wel tot de grotere distributeurs van werktuigbouwkundige componenten. Geïnvesteerd wordt in goed en professioneel productmanagement en in de modernisering van de infrastructuur. Alleen dan kan de beoogde autonome groei en groei door overnames worden ondersteund. – De cluster ERIKS Frankrijk voldoet nog niet aan de gestelde eisen. Bij bijna alle productgroepen ontbreekt het aan volume en marktaandeel en beantwoordt de kwaliteit van de dienstverlening aan de afnemers nog niet aan het gewenste profiel. – De cluster ERIKS USA is uitsluitend actief in de zeer gefragmenteerde markt van dynamische dichtingen en industriële kunststoffen. De cluster beschikt over de middelen en de professionaliteit om een verdere groei te realiseren. – De marktpositie van de cluster ERIKS ZuidoostAzië is fragiel. Door rationalisering van het assortiment en het verhogen van de producten applicatiekennis wordt een marketingmix ontwikkeld die zich van de lokale concurrenten onderscheidt en aan de eisen van de markt beantwoordt. Financiering (2006 – 2008) en waardecreatie Ervan uitgaande dat de industriële bedrijvigheid iets zal toenemen, is op basis van realistische veronderstellingen een meerjaren groeimodel opgesteld. Hieruit blijkt dat de ERIKS-groep haar groeidoelstellingen kan financieren, de financiële ratio’s daarbij binnen de gestelde grenzen blijven
en de waarde van de onderneming zal toenemen. In het uit het groeimodel afgeleide financieringsplan is opgenomen dat voor de financiering een beroep zal worden gedaan op externe financiers en aandeelhouders (reserverings- en dividendbeleid).
25
Samengevat zijn de belangrijkste elementen van de SWOT-analyse:
26
Sterktes – Uitgebreide klantenkring en de aanwezigheid in belangrijke industriële segmenten. – Breed en diep assortiment. – Innovatiekracht. – Kennisgedreven technische en logistieke dienstverlening. – Aan fabrikanten volume en marktaandeel kunnen bieden. – Moderne infrastructuur (huisvesting en ICT). – Ondernemerschap en goed opgeleide medewerkers. – Financieel gezonde onderneming.
Zwaktes − De clusters ERIKS Duitsland en ERIKS Frankrijk zijn niet in alle kernactiviteiten actief. − De clusters ERIKS België, ERIKS Duitsland en ERIKS Frankrijk hebben niet voor alle productgroepen een top-3 positie. − De zes kenniselementen zijn niet overal op het gewenste niveau. − Niet alle ondernemingen in Nederland en België zijn op één ICT-platform.
Kansen – Gefragmenteerde markten die mogelijkheden geven tot • autonome groei • groei door overnames – Het toespitsen van afnemers op de eigen kernactiviteiten vraagt van toeleveranciers een intensievere bijdrage in onderhoud en productontwikkeling. – Toepassen van ICT bij het efficiënter maken van de logistieke keten. – Aanbieden van een eenduidig assortiment van producten en diensten aan internationale afnemers.
Bedreigingen – Krimpen van de markt door het vertrek van de ‘maakindustrie’ naar lagelonen-landen. – Voorwaartse integratie van fabrikanten. – Hoge prijzen voor overnamekandidaten. – Onvoldoende marktdekking in Europa.
Strategie In het verslagjaar zijn, in lijn met het vermelde in het jaarverslag 2004 onder het hoofdstuk ‘Hoofduitgangspunten voor het jaar 2005’, diverse acties ondernomen en projecten opgestart en afgerond. In het verslag van de Raad van Bestuur wordt hier nader op ingegaan. De positie van de ERIKS-groep is conform de gedefinieerde doelstellingen en strategie in het jaar 2005 versterkt. Ter realisatie van de doelstellingen en rekening houdend met de uit de externe en interne analyse te trekken conclusies zijn de speerpunten van de strategie als volgt nader onder te verdelen: Autonome groei Deze kan alleen worden gerealiseerd wanneer in de bedrijfsvoering de wensen van de afnemer centraal staan en de ERIKS-groep zich positief onderscheidt van haar concurrenten. Dit vraagt van de groepsmaatschappijen dat zij beschikken over een innovatieve en flexibele instelling om de ontwikkelingen in de markt te onderkennen en het assortiment van producten en diensten daarop aan te passen. Het verhogen en onderhouden van het niveau van de in dit verslag vermelde zes kenniselementen is daarbij een vereiste. Dan kunnen nieuwe marktsegmenten worden betreden en een marketingmix per type afnemer worden ontwikkeld en onderhouden. Belangrijke aspecten hierbij zijn Ondernemerschap en managementontwikkeling In een sterk gedecentraliseerde organisatiestructuur en de daarbij behorende besluitvorming is het beschikken over medewerkers met een sterk gevoel voor ondernemerschap een noodzaak om groei te realiseren. In onze organisatie wordt bij de selectie en begeleiding van medewerkers voortdurend met dit aspect rekening gehouden. Ter beheersing van de groei is het essentieel om ook in de toekomst ervaren en goed management in huis te hebben. De ERIKS-groep beschikt over een adequaat Management Development programma.
KENNIS - Goed opgeleide medewerkers Bij alle ondernemingen en de daar aanwezige kernactiviteiten behoren de zes kenniselementen aanwezig te zijn. Dit stelt de ERIKS-medewerkers in staat permanent te werken aan de vernieuwing van het dienstenpakket en de veranderende behoeften van de afnemers juist te interpreteren en in adequate adviezen en diensten te vertalen. Daarnaast leveren onze medewerkers in nauw overleg met de fabrikanten een bijdrage aan de ontwikkeling van nieuwe producten. Het bewaken en daar waar nodig verbeteren van het kennisniveau (bij alle ondernemingen onderdeel van het operationeel plan) geschiedt via interne en externe opleidingsprogramma’s en ook via het aantrekken van nieuwe medewerkers. Breed en diep assortiment van producten en diensten De clusters ERIKS Nederland en ERIKS België beschikken over een voldoende breed en diep assortiment van producten en diensten en zijn in staat alle segmenten van zowel de OEMmarkt als de onderhoudsmarkt te bedienen. Een professioneel en hoogstaand productmanagement draagt zorg voor de aanpassing van het assortiment aan de vragen uit de markt. Bij de clusters ERIKS Duitsland en ERIKS Frankrijk zijn niet alle gedefinieerde kernactiviteiten en de daartoe behorende productgroepen in het assortiment opgenomen. In de komende jaren zal het assortiment daar waar mogelijk autonoom dan wel door overnames worden uitgebreid.
27
28
Internationaal accountmanagement Via een daartoe ingericht platform worden afnemers, die een internationale afdekking van hun inkoopbehoeften nastreven, bediend. Engineering en veredeling De ‘sales’ en ‘application engineers’ van de ERIKS-groep zijn actief betrokken bij de ontwikkeling van nieuwe producten door de afnemers. De ERIKS-groep beschikt voor al haar producten over eigen faciliteiten om deze aan de wensen van de afnemers aan te passen. Logistieke diensten en ICT De beheersing van de orderstromen, het verlagen van de transactiekosten en het beheersen van de kosten voor het houden van voorraden (Supply Chain Management) is voor alle betrokkenen in de bedrijfskolom (fabrikanten, distributeurs, afnemers) belangrijk. Ondersteund door geavanceerde ICT en daarvoor ontwikkelde software, beschikt de ERIKS-groep over een breed pakket van logistieke diensten (Easy Order System®) dat hier direct op inspeelt. Deze diensten zullen de komende jaren verder worden uitgebreid. De ERIKS-groep biedt op de afnemers afgestemde logistieke diensten aan.
Couleur locale Elementair is dat de afnemers in alle regio’s met een ‘couleur locale’ worden benaderd. Dit wordt gerealiseerd door in belangrijke industriële centra met eigen vestigingen aanwezig te zijn.
Daar waar nodig wordt er met lokale technische handelsondernemingen samengewerkt. Groei door expansie De komende jaren zal de ERIKS-groep haar marktgebied via een roll-out strategie verder vergroten. Primair gaat het om een verdere uitbreiding in Duitsland, Midden-Europa en Frankrijk. Hierdoor ontstaat een aansluitend marktgebied van voldoende omvang waarin de ERIKS-groep haar afnemers en fabrikanten een gelijkwaardig pakket van producten en diensten kan aanbieden. Hierop aansluitende strategische overnames in Scandinavië en Groot-Brittannië worden niet uitgesloten. Bij een verdere ontwikkeling van de industriële markt in Oost-Europa zal de roll-out naar het oosten worden voortgezet. Daarnaast zullen ter versterking van de marktposities van de huidige activiteiten overnames binnen de bestaande marktgebieden plaatsvinden (verkrijgen van een top-3 positie). Zoals vermeld in het hoofdstuk ‘Risico en risicobeheersing’ op pag. 31 e.v. worden overnamekandidaten zorgvuldig geanalyseerd en behoren zij direct aan de winst bij te dragen. Medewerkers Een goede binding met haar 2.100 medewerkers is voor de ERIKS-groep vanzelfsprekend. Het bieden van goede mogelijkheden tot zelfontplooiing maakt hier onderdeel van uit. ERIKS biedt haar medewerkers een goed pakket van primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden. Wij verwachten van onze medewerkers een actieve inbreng bij het realiseren van de noodzakelijke groei en een hoge mate van eigen verantwoordelijkheid. Efficiënte bedrijfsvoering Op dit punt heeft zowel de administratieve als fysieke logistiek de volledige aandacht van het management. Er is en zal worden geïnvesteerd in op de bedrijfsvoering aansluitende, geavanceerde systemen en huisvesting. Geavanceerd bedrijfsinformatiesysteem Bij een drietal grote groepsmaatschappijen in Nederland en België werkt het SAP-systeem naar volle tevredenheid. Met een eigen beheerorganisatie worden nieuwe toepassingen
en functionaliteiten ontwikkeld. Aansluitend op het voor de clusters ERIKS Nederland en ERIKS België gedefinieerde distributieconcept wordt dit systeem de komende jaren ook bij de overige vestigingen in de Benelux ingevoerd. Op deze wijze kan vanuit één gemeenschappelijke database een groot deel van de afnemers en leveranciers worden bediend. Bij de overige clusters is, conform het beleid, een en hetzelfde bedrijfsinformatiesysteem in gebruik. De functionaliteiten worden uitgebreid. Fysieke logistiek Bij de fysieke logistiek wordt onderscheid gemaakt tussen bulk- (ten behoeve van alle clusters), cluster- en vestigingsmagazijnen. De optimale verdeling wordt steeds afgestemd op de ontwikkelingen in het distributiekanaal. Bij alle ondernemingen wordt jaarlijks beoordeeld of aanpassing van de huisvesting en logistieke inrichting kan bijdragen aan een verbetering van de bedrijfsvoering. Synergie Daar waar mogelijkheden voor synergie aanwezig zijn, werken de groepsmaatschappijen samen. Speciaal daarvoor aangestelde medewerkers, de International Product Managers (IPMs), coördineren de samenstelling van het assortiment, de keuze van fabrikanten, de inkoop, de kennisoverdracht, de ontwikkeling en uitvoering van logistieke diensten, de documentatie en de fysieke logistiek. Vanuit de centrale afdeling
Corporate Information Management (CIM) wordt het bedrijfsinformatiesysteem SAP beheerd en worden het ICT-beleid en de ICT-standaarden voor de ERIKS-groep gedefinieerd.
In het hoofdstuk ‘Verslag van de Raad van Bestuur’ op pag. 42 e.v. wordt de voortgang van de implementatie van de strategie in het verslagjaar toegelicht. Een verdere uitwerking van de doelstellingen, strategie en implementatie per cluster is in het hoofdstuk ‘Ontwikkelingen per cluster’ op pag. 62 e.v. opgenomen.
29
Maatschappelijke verantwoordelijkheid
30
Zoals in het hoofdstuk ‘Corporate Governance’ op pag. 15 e.v. is vermeld, heeft het bestuur als uitgangspunt dat de onderneming een langetermijn samenwerkingsverband van diverse bij de vennootschap betrokken partijen is. Het bestuur van ERIKS group nv heeft dan ook de plicht de belangen van alle betrokken partijen (de stakeholders) af te wegen. Voorop staat echter de continuïteit van de onderneming en het creëren van aandeelhouderswaarde. Uiteraard moet dit binnen de spelregels van de samenleving (wetgeving, waarden en normen, ethiek) geschieden. Zoals verwoord in de gedragscode (Code of Conduct) voert de ERIKS-groep haar activiteiten uit op basis van eerlijkheid en openheid en met respect voor de mensenrechten en de belangen van haar medewerkers.
Bedrijfscultuur: waarden en normen De cultuur van de ERIKS-groep is erop gericht haalbare doelstellingen te realiseren die vooraf duidelijk met alle direct betrokkenen zijn gecommuniceerd. Transparantie in woord en geschrift is kenmerkend voor de ERIKS-organisatie. In de hedendaagse bedrijfsvoering is verandering in de meest brede zin een gegeven. Hierbij gaat het er om dat het manage ment van de ondernemingen die veranderingen weet te beheersen. De informele organisatie van de ERIKS-groep en de korte lijnen tussen management en medewerkers staan borg voor eenduidige waarden waarnaar de medewerkers van de ERIKS-groep zich richten.
Gedragscode en naleving In de gedragscode, die is afgestemd met de betrokken ondernemingsraden, zijn de hoofdbeginselen van de waarden en normen van de ERIKS-groep beschreven. Alle medewerkers behoren hieraan te voldoen en worden aangemoedigd elke overtreding of vermeende overtreding van de gedragscode of van andere regels die binnen de ERIKS-groep gelden onmiddellijk te melden bij het management (klokkenluider). Indien de ERIKS-groep door toepassing van de
gedragscode opdrachten misloopt, wordt dit de medewerkers niet aangerekend. Evenmin zal aan het management verstrekte informatie over vermeende of daadwerkelijke inbreuk op de gedragscode nadelige gevolgen hebben voor de medewerker, die de informatie heeft verschaft. Het niet naleven van de gedragscode wordt beschouwd als een inbreuk op de zakelijke integriteit. Het groepsmanagement en het lokale management hebben in het verslagjaar geen meldingen van overtredingen ontvangen.
Milieu In haar functie van toeleverancier van een hoogwaardig assortiment technische componenten is de ERIKS-groep verplicht inhoud te geven aan een goed milieubeleid. Zowel in de eigen bedrijfsvoering als bij de productontwikkeling en advisering wordt rekening gehouden met de milieuaspecten en de invloed daarvan op de omgeving. Nieuwe inzichten, veranderende maatschappelijke normen en wetgeving op milieugebied worden nauwlettend gevolgd. Binnen de eigen ondernemingen worden de verschillende afvalstromen zoals papier, olie en restmaterialen op ordentelijke wijze verzameld en afgevoerd. In de relatie met de fabrikanten en afnemers wordt bij de productontwikkeling actief op de bestaande en toekomstige voorschriften ingespeeld. Bij bijna alle productgroepen worden onder eigen merknaam en in overleg met de fabrikanten nieuwe producten ontwikkeld ter voorkoming van emissie en lekkages in de procesindustrie en zijn ERIKS-medewerkers in staat de afnemers te wijzen op alternatieve oplossingen.
Maatschappelijke betrokkenheid Het management van de ondernemingen van de ERIKS-groep wordt aangemoedigd zitting te nemen in vaktechnische belangenorganisaties en een bijdrage te leveren aan lokale, sociale en culturele gebeurtenissen. Vanuit het Human Resources beleid worden contacten met scholen en opleidingsinstituten onderhouden. Het doel hiervan is dat de ERIKS- groep een bijdrage levert aan de vaktechnische inhoud van de opleidingen.
Risico en risicobeheersing Interne risicobeheersingsen controlesystemen
richtlijnen en procedures opgesteld. Deze worden jaarlijks geëvalueerd en aangepast. Binnen het raamwerk van het risicobeheersings- en Mede onder impuls van de bepalingen van de Neder- controlesysteem zijn de operationele managers verantwoordelijk voor de opzet en werking van landse corporate governance code zijn de vele behet systeem in hun eigen onderneming. Jaarlijks staande formele en informele maatregelen ter zake rapporteren zij hierover rechtstreeks aan de Raad de beheersing van de ondernemingen, met name maatregelen die gericht zijn op de beheersing van de van Bestuur. Met iedere onderneming wordt ieder markt-, operationele en financiële risico’s, samenge- jaar, indien noodzakelijk, voor elk onderdeel van het raamwerk een actielijst ter verbetering bracht in een raamwerk ‘interne risicobeheersingsvan het risicobeheersings- en controlesysteem en controlesystemen’. De opzet van dit systeem is met de Raad van Commissarissen afgestemd. In het overeengekomen. De Raad van Bestuur bespreekt jaarlijks de verslagjaar is dit raamwerk van beheersingsmaatreopzet, werking en bevindingen van het totale gelen in de gehele ERIKS-groep ingevoerd. risicobeheersings- en controlesysteem met de Raad van Commissarissen. Het totale raamwerk van het risicobeheersings- en controlesysteem is zodanig ingericht dat De externe accountants beoordelen jaarlijks de − iedere cluster en onderneming voldoende inzicht heeft in de marktpositie en er duidelijkheid bestaat belangrijkste aspecten van de opzet en werking van de administratieve organisatie en de daarin over de strategie en de te behalen financiële en opgenomen interne controlemaatregelen. Hierover operationele resultaten − betrouwbare en tijdige informatie wordt verkregen rapporteren zij aan de lokale directies, de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen. over de gang van zaken in de verschillende clusters en ondernemingen en de daarbinnen te De Raad van Bestuur van ERIKS group nv is onderscheiden kernactiviteiten van mening dat, voor zover zij dit beroepsmatig − de activa en de middelen van de onderneming kan beoordelen, de interne risicobeheersings- en goed worden beheerd − voldoende informatie wordt verkregen om te controlesystemen van de ERIKS-groep aan de kunnen beoordelen of de continuïteit van de daaraan te stellen eisen voldoen. dagelijkse operationele activiteiten is gewaarborgd − voldoende stuurinformatie (performance indicatoren) wordt verkregen ter beoordeling van de effectiviteit en efficiency van de primaire bedrijfsprocessen en ter verbetering daarvan − tijdig voldoende inzicht wordt verkregen in de huidige en toekomstige behoefte aan financiële middelen − tijdig inzicht wordt verkregen in de kwaliteit en de beschikbaarheid van het noodzakelijke management − het gebruik van financiële derivaten in overeenstemming is met de gedefinieerde richtlijnen. Voor zowel de financiële verslaggeving, het budgetterings- en planningsproces, het insurance risk management, de treasury en het Human Resource Management als voor de bewaking van de continuïteit van de gegevensverwerking en de beveiliging zijn op groepsniveau handboeken,
31
32
Deze systemen geven een redelijke mate van zekerheid dat de financiële verslaglegging geen onjuistheden van materieel belang bevat en dat zij in het verslagjaar naar behoren hebben gewerkt. Er zijn geen indicaties dat de interne risicobeheersingsen controlesystemen in het lopend jaar niet naar behoren zullen werken. Ter zake de belangrijkste risico’s kan worden vermeld.
Marktrisico’s
Groei door overnames De groei die de ERIKS-groep wil realiseren is mede afhankelijk van overnames. Deze gaan in het algemeen gepaard met meer onzekerheid en risico dan autonome groei. De ERIKS-groep spant zich in om deze risico’s zoveel als mogelijk te beperken door zorgvuldige selectie van de kandidaten en gedetailleerde analyse en evaluatie gedurende het overnameproces. Bepalend voor het doorgaan van een overname is ook de beschikbaarheid van voldoende managementcapaciteit om na de overname de integratie van de geacquireerde onderneming op een professionele wijze te kunnen begeleiden. Overnamekandidaten waarvoor een ‘turnaround’ nodig is, worden niet in beschouwing genomen. Belangrijke aandachtspunten bij de analyse zijn de aanwezigheid van competent management, een solide, marktgerichte bedrijfscultuur, voldoende omvang en een goede spreiding van de omzet over de afnemers, een op de ERIKSgroep aansluitend assortiment en betrouwbare, hoogwaardige leveranciers.
Conjunctuurgevoeligheid De omvang van de markt waarin de ERIKSgroep actief is, is geheel gerelateerd aan de ontwikkeling van de industriële productie. In haar hoofdmarkt West-Europa is de trend dat industrieën wegtrekken. Alleen de ontwikkeling van nieuwe industrieën en een gezonde groei van de economie kunnen voor groei van de totale markt zorgdragen. De brede marktbenadering, het aanwezig zijn in alle bedrijfstakken en het hebben van contacten met de verschillende Operationele risico’s typen afnemers maken dat de spreiding van de omzet over de afnemers groot is. Een belangrijk Als belangrijke operationele risico’s worden deel van de omzet wordt gerealiseerd in de onderkend: onderhoudsmarkt, die beperkt gevoelig is voor schommelingen in de conjunctuur. Het aandeel Beschikbaarheid professioneel kader van de omzet aan de OEM-markt echter is Op groeps-, cluster- en groepsmaatschappijniveau conjunctuurgevoeliger. Door de uitbreiding van het aantal eigen vestigingen in Nederland en België en wordt periodiek de aanwezige en toekomstige de verbreding van het assortiment is de toegang beschikbaarheid van het professionele tot de onderhoudsmarkt aanzienlijk versterkt. kader beoordeeld. De interne opleidings- en Er wordt naar een evenwichtige verdeling van de rekruteringsprogramma’s worden onder meer op omzet over beide markten gestreefd. Daarmee de bevindingen afgestemd. is het risicoprofiel ter zake de omzet redelijk Continuïteit gegevensverwerking beheersbaar. Aan de inkoopzijde is een afdoende Het gehele technische beheer voor het bij de spreiding over de verschillende fabrikanten grotere groepsmaatschappijen in Nederland aanwezig. en België werkende SAP-systeem en het bij de Concurrentie cluster ERIKS Duitsland geïmplementeerde ERPDe markt van werktuigbouwkundige technische systeem is aan professionele dienstverleners componenten is gefragmenteerd. De ERIKS-groep overgedragen. Maatregelen zijn daar getroffen behoort tot een van de grotere Europese distribuom de continuïteit van de gegevensverwerking teurs. De concurrentie bestaat uit een aantal interen het transport van data te waarborgen. Voor de nationaal opererende distributeurs en vele landeoverige ondernemingen bestaan er afspraken met lijk en lokaal opererende handelsondernemingen. toeleveranciers van de hardware. Bij eventuele De grote OEM-afnemers ondervinden eveneens calamiteiten treden er ter overbrugging van een concurrentie van de fabrikanten. bepaalde periode noodprocedures in werking.
Productaansprakelijkheid Via regelingen en afspraken met de fabrikanten en via een eigen op groepsniveau afgesloten productaansprakelijkheidsverzekering, zijn de risico’s op het niet functioneren van geleverde producten en de hieruit ontstane gevolgschade afgedekt. Dit ontslaat de ERIKS-groep echter niet van haar plicht producten te leveren die voldoen aan de door de afnemers gestelde eisen. Hiervoor zijn en worden bij alle ondernemingen procedures opgesteld om aan de gestelde kwaliteitseisen te voldoen. Brand- en bedrijfsschade Op groepsniveau zijn verzekeringen voor branden bedrijfsschaderisico’s afgesloten. Jaarlijks worden de interne procedures en de preventieve maatregelen bij en de fysieke status van de verschillende ondernemingen beoordeeld. Waar nodig worden corrigerende maatregelen getroffen. Een ander belangrijk risicobeperkend aspect is de kwaliteitszorg. Dit aspect is een vast onderdeel van de werkmethodieken. Bij bijna alle groepsmaatschappijen voldoen de inrichtingen van de processen aan de NEN ISO-9000 normen.
Financiële risico’s De financiële risico’s vallen uiteen in liquiditeitsrisico’s, renterisico’s en valutarisico’s. Liquiditeitsrisico’s worden bepaald door kasstromen en toegang tot financiële middelen. Door de onder neming systematisch te sturen op kasstromen en door tegelijk welbewust een hoge kredietwaardigheid (solvabiliteit, rentedekking e.d.) te handhaven, slaagt de ERIKS-groep erin het liquiditeitsrisico te beperken. Bij de verwachte ontwikkeling van omzetten en resultaten worden aanzienlijke kasstromen gegene reerd, die de ERIKS-groep in staat stellen een deel van de groei uit eigen middelen te financieren. Daarnaast beschikt de ERIKS-groep over voldoende, ruime kredietfaciliteiten om de beoogde groei van 10 à 15 procent volledig autonoom te financieren. Wanneer belangrijk grotere stappen noodzakelijk mochten zijn, zal de ERIKS-groep alternatieve financieringen aantrekken. De mogelijkheden daartoe zijn met behulp van scenarioplanning geïnventariseerd en opgenomen in het meerjaren financieringsplan
van de onderneming. Renterisico’s zijn voor de ERIKS-groep van belang omdat de hoogte van de rente de kosten van het vreemd vermogen bepaalt. De ERIKS-groep heeft schuldtitels en rentederivaten maar handelt daar niet in en baseert haar renterisicobeleid dan ook niet op waardewijzigingen van deze contracten. Bij de huidige lage renteniveaus is het beleid gericht op fixatie van rentes voor de midden en langere termijn. Valutarisico’s zijn voor de ERIKS-groep van belang omdat zij haar handelsgoederen over de gehele wereld inkoopt. Omdat koersfluctuaties, zij het met enige vertraging, veelal volledig vertaald kunnen worden naar een aanpassing van de verkoopprijzen, richt het valutarisicobeleid zich vooral op het afdekken van belangrijke risico’s in de transactiesfeer. Translatierisico’s worden in principe niet afgedekt.
Financiële instrumenten In het kader van de beheersing van liquiditeits-, rente-, en valutarisico’s wordt gebruik gemaakt van afgeleide financiële instrumenten, zoals valutatermijncontracten en rente- en valutaswaps. Deze contracten worden alleen via de treasury afdeling afgesloten en nimmer voor speculatieve doeleinden gebruikt. Tegenpartijen voor financiële instrumenten worden beoordeeld op hun kredietwaardigheid.
33
34
VEREDELING Kennis maakt het verschil
35
In staat zijn de wensen van de afnemer te vertalen naar nieuwe specificaties van de producten en het beschikbaar hebben van faciliteiten (zelf of via derden) voor aanpassing van bestaande producten aan de specificaties. Het kunnen aanbieden van onderhoudsfaciliteiten en -diensten ten behoeve van het verrichten van onderhoud aan door ERIKS te leveren/geleverde componenten en systemen.
Kennis van de veredeling van producten (‘customizing’)
36
Bestuur Raad van Commissarissen Prof. dr. J.L. Bouma (1934), voorzitter Emeritus-hoogleraar in de Bedrijfseconomie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Nederlandse nationaliteit. Benoemd in 1986; aftredend in 2007. Belangrijkste nevenfuncties: − lid Raad van Commissarissen Albron B.V. − lid Raad van Commissarissen Burgfonds B.V. − lid Raad van Commissarissen Intereffekt Beleggingsfondsen − lid Raad van Commissarissen Koop Holding Europe B.V. − lid Raad van Commissarissen MERE N.V. − lid Raad van Commissarissen O. de Leeuw Holding B.V. − lid Raad van Commissarissen Raab Karcher Bouwstoffen B.V. − lid Raad van Commissarissen RUG Houdstermaatschappij B.V. − lid Raad van Commissarissen SNS-REAAL Groep N.V. Dr. ir. R.J.A. van der Bruggen, (1947) Voorzitter Raad van Bestuur Imtech N.V. Nederlandse nationaliteit. Benoemd in 2005; aftredend in 2009. Belangrijkste nevenfuncties: − lid Raad van Toezicht Gelderse Vallei Ziekenhuis − lid Raad van Advies ABN-AMRO Bank N.V. − lid Adviesraad Cisco Systems. Ir. R.A.A. Oliemans (1944) Nederlandse nationaliteit. Benoemd in 1997; aftredend in 2006. Belangrijkste nevenfuncties: − voorzitter Raad van Commissarissen Blydenstyn Willink N.V. − lid Raad van Advies VM&M bv − lid Programma Adviesraad TU/e-Postgraduate School. Commissarissen bezitten gezamenlijk 1.616 aandelen ERIKS group nv, die als beleggingen voor de langere termijn worden aangehouden. Aan commissarissen zijn geen opties op aandelen ERIKS group nv toegekend. Alle commissarissen genieten een vaste jaarlijkse honorering die niet afhankelijk is van de resultaten van ERIKS group nv in enig jaar. Geen der commissarissen staat in een andere zakelijke relatie tot de ERIKS-groep krachtens welke hij persoonlijk voordeel zou kunnen behalen.
37
Raad van Bestuur J. van der Zouw (1954), voorzitter en CEO Nederlandse nationaliteit. Vanaf 1999 werkzaam voor de ERIKS-groep. Benoemd tot lid van de Raad van Bestuur in januari 2002. In mei 2005 benoemd tot voorzitter van de Raad van Bestuur. Primaire verantwoordelijkheden: − Algemene en externe zaken − Clusters: ERIKS Nederland ERIKS Zuidoost-Azië ERIKS USA − International Product Management − Business Development Nederland, Scandinavië en Groot-Brittannië − Human Resource Management − Investor Relations (samen met de CFO). J.G. de Boer (1953), CFO Nederlandse nationaliteit. Vanaf 1985 werkzaam voor de ERIKS-groep. Benoemd tot lid van de Raad van Bestuur in januari 1996. Primaire verantwoordelijkheden: − Administratieve logistiek − Financiële en juridische zaken − Informatievoorziening − Organisatie − Pensioenen − Interne risicobeheersings- en controlesystemen − Investor Relations (samen met de CEO). M. Beckers (1951) Belgische nationaliteit. Vanaf 2004 werkzaam voor de ERIKS-groep. Benoemd tot lid van de Raad van Bestuur in mei 2005. Primaire verantwoordelijkheden: − Clusters: ERIKS België ERIKS Frankrijk − International Product Management − Business Development België en Frankrijk.
v.l.n.r. M. Beckers, J.G. de Boer, H.J. Maier, J. van der Zouw
H.J. Maier (1960) Duitse nationaliteit. Vanaf 1997 werkzaam voor de ERIKS-groep. Benoemd tot lid van de Raad van Bestuur in januari 2002. Primaire verantwoordelijkheden: − Cluster ERIKS Duitsland − International Product Management − Business Development Duitsland en Midden- en Oost-Europa − Beleid ICT. De Raad van Bestuur bezit gezamenlijk 7.469 aandelen ERIKS group nv, die als beleggingen voor de langere termijn worden aangehouden. Aan de Raad van Bestuur zijn geen opties op aandelen ERIKS group nv toegekend.
Managing Directors Committee (MDC) Het MDC is het beleidsinitiërende en beleidsafstemmende platform van de ERIKS-groep. ERIKS group nv J. van der Zouw (voorzitter), M. Beckers, J.G. de Boer, H.J. Maier
38
ERIKS Nederland ERIKS bv/Bruhamij kunststoffen bv Elmeq bv Flexion bv Van Eyle & Ruygers-Schwartz bv ERIKS België Baudoin nv ERIKS nv IECO nv/Vermeulen nv Vemoflex nv ERIKS Duitsland Heusinger + Salmon GmbH Steinebronn Industrietechnik GmbH ERIKS Frankrijk ERIKS USA ERIKS Zuidoost-Azië
I. Duin/R. Groot/P. Vos E. Stremmelaar F. Stasse J. Quant
J. Sleebus M. Beckers J.F. Desmet J. Mouton
U. Mertner S. Hackstein L. De Hertogh a.i. S. Courtney C. Lim
International Product Managers (IPMs) Afdichtingstechniek Dynamische dichtingen, O-ringen en rubbertechniek Flensafdichtingen Aandrijftechniek Hydraulische slangen en toebehoren Lagertechniek Pneumatiek Mechatronica (mechanische en elektrische aandrijvingen) Stromingstechniek Afsluiters en instrumentatie Kunststof leidingsystemen Slangen en toebehoren Industriële kunststoffen Gereedschappen en Onderhoudsproducten Technische en logistieke dienstverlening Groepsstaf Groepscontroller Manager Business Development Manager Human Resources Sr. Financial Manager
M. Van Oost R. Hessels
P. Bregman D. Renwart Vacature J.C. Korevaar
G. Leysen G. Leysen K. Vervloet M. Van Oost J. Sleebus E. Salemink
J.C.T.H. Blom L. De Hertogh R. Höppener F.A.M. Vollering
Verslag van de Raad van Commissarissen Jaarverslag Hierbij bieden wij het door de Raad van Bestuur opgestelde jaarverslag aan, waarin de jaarrekening over 2005 is opgenomen. De jaarrekening is gecontroleerd door PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. De goedkeurende verklaring van de accountant is opgenomen op pag. 114 van dit verslag. Het jaarverslag is met de Raad van Bestuur besproken in aanwezigheid van de accountant. De discussie en de inbreng van de daarbij aanwezigen hebben ons ervan overtuigd dat het jaarverslag voldoet aan de eisen van transparantie en dat het een goede basis vormt voor de verantwoording die de Raad van Commissarissen aflegt met betrekking tot het gehouden toezicht. Wij stellen u voor de jaarrekening, inclusief het dividendvoorstel, vast te stellen en de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen decharge te verlenen voor het gevoerde beleid respectievelijk het gehouden toezicht over het afgelopen boekjaar.
Toezicht en advies Beleid, strategie, realisatie In het verslagjaar is de Raad van Commissarissen zes maal formeel in vergadering bijeengekomen voor overleg met de Raad van Bestuur. Daarnaast hebben verscheidende informele besprekingen plaatsgevonden. Daarbij zijn verscheidene ondernemingen die van strategisch belang zijn, bezocht. Tijdens deze vergaderingen en besprekingen is met name aandacht besteed aan de doelstellingen en strategie van de ERIKS-groep, de corporate governance, de voortgang en implicaties van IFRS voor de financiële rapportage, de financiële begroting en het operationeel plan, de kwartaalrapporten, de voortgang van de realisatie van de voorgenomen plannen en de bezetting en continuïteit van het bestuur. Ter zake van beleid en strategie is met de Raad van Bestuur uitgebreid gesproken over de ontwikkelingen bij fabrikanten en afnemers van werktuigbouwkundige componenten en de veranderende rol van de distributeur. Zoals eerder vermeld, ondersteunen wij de door de Raad van Bestuur
geformuleerde strategie om de ERIKS-groep binnen een beheersbaar risicoprofiel te ontwikkelen tot een leidende Europese speler. Gezien de tendens tot concentratie in de markt bij zowel fabrikanten als distributeurs en de zich snel wijzigende behoeften van de industriële afnemers, zijn het hebben van voldoende volume en marktaandeel en het beschikken over en ontwikkelen van een hoogstaande technische en logistieke dienstverlening waarborgen voor de continuïteit van de onderneming. In dit kader hebben wij ook het meerjarenplan dat aansluit op de missie, doelstellingen, SWOT-analyse en strategie, besproken. Speciale aandacht is hierbij geschonken aan de realiteit van de gemaakte veronderstellingen, het beheersbaar houden van het risicoprofiel, het financieringsplan van de onderneming en het Management Development programma. De uitvoering van de voorgenomen strategie zal onder de gemaakte veronderstellingen moeten blijven leiden tot een aantrekkelijke waardegroei van het aandeel. Bij de reguliere besprekingen van de kwartaal resultaten is er intensief gesproken over de gang van zaken bij de te onderscheiden clusters, de marktontwikkelingen, de acquisitiemogelijkheden, de mogelijke samenwerking met derden en het personeels-ontwikkelingsplan van de ERIKSgroep. Bij de bespreking van de realisatie van de voorgenomen plannen is vooral aandacht geschonken aan de voortgang van de invulling van het beoogde distributieconcept in Nederland en België, de integratie van de overgenomen ondernemingen, de oorzaken van de bij enkele ondernemingen op het budget achterblijvende resultaten en de genomen maatregelen ter zake. Tevens vindt er regelmatig overleg plaats over de modernisering van de infrastructuur en het beschikbaar hebben van voldoende goed management. Ook de voortgang van de belangrijke ICT-projecten, de nieuwbouwactiviteiten en de verhuizingen waren en zijn onderwerp van gesprek. Corporate governance Op pag. 15 e.v. van dit verslag zijn de inzichten van het bestuur over de inrichting van de corporate governance structuur uitgewerkt.
39
40
In de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 12 mei 2005 hebben de aandeelhouders formeel met deze inrichting ingestemd. De statuten van de vennootschap, de nog bestaande beschermingsconstructie en de binnen de onderneming geldende procedures en werkmethoden zijn inmiddels conform de overeengekomen inrichting aangepast. De inzichten van de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen over de inrichting van de corporate governance zijn in het afgelopen jaar niet gewijzigd. Interne risicobeheersings- en controlesystemen In het overleg met de Raad van Bestuur en de externe accountant is de opzet en werking van de interne risicobeheersings- en controlesystemen besproken. Hierbij is zowel de interne rapportering van de vennootschap over deze systemen als het verslag van de accountant aan de orde geweest. Voor zover dit vanuit de rol van toezichthouder kan worden beoordeeld, worden de betreffende systemen adequaat ingevuld en voldoet het financiële verslaggevingproces aan de hieraan te stellen eisen. Resultaten Met voldoening hebben wij vastgesteld dat ondanks de lagere industriële bedrijvigheid in enkele belangrijke landen van vestiging de ERIKSgroep haar resultaten en winstgevendheid, die al op een behoorlijk niveau waren, heeft kunnen laten groeien en dat de interne organisatie en infrastructuur zijn versterkt. Wij spreken langs deze weg onze waardering uit voor de inzet en betrokkenheid van alle medewerkers, die in het afgelopen jaar aan de verdere ontwikkeling en groei van de ERIKS-groep hebben bijgedragen.
Functioneren Raad van Commissarissen Met uitzondering van één vergadering was de voltallige Raad bij alle formele en informele vergaderingen aanwezig. In een vergadering zonder de Raad van Bestuur hebben wij, conform het daarvoor opgestelde profiel en reglement, ons beraden op de samenstelling en het functioneren van
ons college. In de profielschets wordt vermeld welke expertises in onze Raad vertegenwoordigd dienen te zijn. De Raad van Commissarissen voldoet ons inziens aan de gestelde eisen en de samenstelling van de Raad achten wij als adequaat. Gezien de achtergrond en brede ervaring en expertise van de huidige leden hebben wij het in 2005 niet opportuun geacht aanvullende trainingen te volgen. Om bij een organisatie als de ERIKS-groep als Raad optimaal te kunnen functioneren, wordt een college van beperkte omvang met drie tot vier commissarissen wenselijk geacht. Bij deze omvang kan snel en vaardig worden gehandeld. Hieraan wordt voldaan. Gelet op de beperkte omvang van de Raad van Commissarissen wordt het vormen van commissies met speciale opdrachten niet zinvol geacht. Alle onderwerpen worden in de voltallige Raad besproken. Het afgelopen jaar hebben wij één overlegvergadering van de Euro-Convenantsraad van ERIKS group nv, samengesteld uit vertegenwoordigers van de ondernemingsraden van de Nederlandse en Belgische groepsmaatschappijen, en de voorzitter van de Raad van Bestuur van ERIKS group nv, bijgewoond.
Samenstelling Raad van Commissarissen Na de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 12 mei 2005 is de heer H.E. Jonker Roelants volgens rooster afgetreden. Hij was niet voor herbenoeming beschikbaar. De heer Jonker Roelants heeft de vennootschap 19 jaar als commissaris gediend. In al die jaren heeft hij zijn ruime bedrijfsmatige en maatschappelijke ervaring ten goede laten komen aan de ERIKS-groep. Wij zijn hem zeer erkentelijk voor zijn inzet en zijn bijdrage aan de ontwikkeling van de vennootschap. In dezelfde vergadering hebben de aandeelhouders ingestemd met de voordracht voor benoeming van de heer R.J.A. van der Bruggen, voorzitter van de Raad van Bestuur van Imtech N.V, en hem benoemd tot commissaris van de vennootschap voor een termijn van vier jaar. In de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 13 mei 2004 hebben wij de aandeelhouders medegedeeld dat de Raad voornemens is de heer A. Wateler te benoemen tot commissaris van de vennootschap en dat deze benoeming zou ingaan op
het moment dat de heer Wateler ‘onafhankelijk’ is. Dit is echter tot op heden nog niet het geval. In lijn met de profielschets van de Raad van Commissarissen wordt een uitbreiding van de Raad nagestreefd. In de profielschets is vastgelegd dat één commissaris niet onafhankelijk behoeft te zijn. Dit alles in acht nemende en op verzoek van enkele grootaandeelhouders zullen wij in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 16 mei 2006 voorstellen de heer Wateler te benoemen tot lid van de Raad van Commissarissen voor een termijn van vier jaar. De heer Wateler is algemeen directeur van Parcom Ventures bv te Hilversum. Deze onderneming is onderdeel van ING Groep nv en heeft participaties in vele ondernemingen, waaronder ERIKS group nv. De heer Wateler beschikt over een brede maatschappelijke en financiële ervaring en is als commissaris betrokken bij een aantal grote, nationale en internationale ondernemingen. Als gevolg van het volgens rooster aftreden van de heer R.A.A. Oliemans per mei 2006 ontstaat er een vacature in onze Raad. Gelet op de wijze waarop de heer Oliemans de afgelopen jaren heeft gefunctioneerd en de constatering dat een herbenoeming past in het profiel van de Raad van Commissarissen zal aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders worden voorgesteld de heer Oliemans voor een termijn van vier jaar te herbenoemen als lid van de Raad van Commissarissen.
Samenstelling, functioneren, beloningsstructuur en beloning Raad van Bestuur Jaarlijks bespreken wij de samenstelling van de Raad van Bestuur, het functioneren en de beloning van de leden van de Raad van Bestuur. Met ieder lid van de Raad van Bestuur is een functioneringsgesprek gehouden. In de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 12 mei 2005 is de heer H. Kreuger op 62-jarige leeftijd afgetreden als voorzitter van de Raad van Bestuur om gebruik te maken van een welverdiend pensioen. In een meer dan 40-jarig dienstverband met ERIKS heeft de heer Kreuger als een echte ondernemer een belangrijke rol vervuld bij de ontwikkeling en de uitbouw van de ERIKS-groep. Voor zijn omgeving was hij een inspirerende vernieuwer met een goed oog voor de ontwikkelingen in de bedrijfs-
tak. Hierdoor is hij in staat geweest om op adequate wijze in te spelen op de veranderingen in de rol en functie van de technische distributeur en heeft hij in belangrijke mate bijgedragen aan de huidige moderne en gezonde ERIKS-organisatie. Wij spreken onze oprechte dank uit voor de bijdrage die de heer Kreuger in zijn lange carrière als verkoper, productgroepleider, directeur en voorzitter van de Raad van Bestuur aan de ERIKS-groep heeft geleverd. Per dezelfde datum is de heer J. van der Zouw benoemd tot voorzitter van de Raad van Bestuur en is de ontstane vacature binnen de Raad van Bestuur ingevuld met de benoeming van de heer M. Beckers. Het beloningspakket voor de leden van de Raad van Bestuur bestaat uit – een vast salaris – een variabele beloning van maximaal 50 procent van het vaste salaris, onderverdeeld naar • maximaal 25 procent gebaseerd op kwantitatieve doelstellingen zoals groei en winstgevendheid • maximaal 25 procent gebaseerd op kwalitatieve doelstellingen, zoals realisatie van de in het beleidsplan opgenomen hoofduitgangspunten – een vergoeding voor pensioenen en arbeids- ongeschiktheidsregelingen tot ongeveer 30 procent van het vaste salaris. De samenstelling van het beloningspakket en de hoogte van de afzonderlijke componenten wordt periodiek met de ontwikkelingen in de markt afgestemd. Daarbij wordt het pakket onder meer vergeleken met de beloning van Raden van Bestuur van beursgenoteerde ondernemingen met een omvang als die van de ERIKS-groep. De te bereiken totale jaarlijkse beloning, bestaande uit vorengenoemde drie componenten, bedraagt voor de voorzitter maximaal EUR 630.000,= en voor de overige leden maximaal EUR 420.000,=. Uit het vergelijkend onderzoek is gebleken dat in het beloningspakket voor de variabele vergoeding ook een component voor de langere termijn moet worden opgenomen. Hierover vindt overleg met de Raad van Bestuur plaats. Alkmaar, 27 februari 2006 Raad van Commissarissen J.L. Bouma, voorzitter R.J.A. van der Bruggen R.A.A. Oliemans
41
Verslag van de Raad van Bestuur Kernpunten 2005 42
In het kader van de roll-out strategie en de versterking van de marktposities zijn − met enkele ondernemingen, waarvan het assortiment, de marktpositie en de regio aansluiten op de gedefinieerde strategie, zeer intensieve gesprekken gevoerd die echter niet tot een overname hebben geleid − de handelsactiviteiten van Acona HydraulikSysteme GmbH te Aken per 1 januari 2006 (omzet EUR 3,0 miljoen) overgenomen. Uitbreiding van het assortiment producten en diensten bij diverse clusters en productgroepen.
Financieel Omzetstijging van 5,9 procent, te verdelen naar − autonome groei van EUR 12,4 miljoen, ofwel 2,9 procent − toename van de omzet met EUR 12,7 miljoen als gevolg van de in de loop van het jaar 2004 gerealiseerde overnames. Toename van het bedrijfsresultaat, inclusief de incidentele boekwinst ad EUR 2,0 miljoen uit de verkoop van een pand, met 14,4 procent tot EUR 35,8 miljoen (2004: EUR 31,3 miljoen). Toename van het resultaat na belastingen met Bedrijfsvoering en infrastructuur Realisatie van de nieuwbouw en de verhuizing van 19,3 procent tot EUR 22,1 miljoen (2004: ERIKS bv, Alkmaar, Nederland. EUR 18,6 miljoen). Winst per aandeel van EUR 2,80 tegenover Afronding van de implementatie van een nieuw EUR 2,41 in 2004, derhalve een toename van bedrijfsinformatiesysteem bij de cluster ERIKS 16,2 procent. Duitsland. In een jaar waarin de industriële bedrijvigheid ten Permanente verbetering van de inrichting van opzichte van 2004 in vele landen waar ERIKS actief is tot stilstand is gekomen of zelfs is afgenomen − is toch autonome groei gerealiseerd − zijn de marktaandelen in met name Nederland en België toegenomen. Alle clusters, behalve ERIKS Frankrijk, hebben aan de toename van de financiële resultaten bijgedragen. Organisatorisch De samenwerking tussen de ondernemingen binnen de clusters ERIKS Nederland en ERIKS België en de gezamenlijke marktbenadering (het de eigen bedrijfsprocessen en realisatie van integraties met de systemen van afnemers en distributieconcept) leiden tot een hogere marktpefabrikanten. netratie. Belangrijke stappen voorwaarts zijn gemaakt Voorbereiding voor de ‘upgrade’ van het bedrijfs met de integratie van de in de voorgaande jaren informatiesysteem SAP en begonnen met de rollovergenomen ondernemingen. out naar ondernemingen die dit systeem nog niet Reorganisatie van de organisatie en de activiteiten gebruiken. bij de cluster ERIKS Frankrijk, die echter nog niet tot de gewenste resultaten heeft geleid. Algemeen en marktontwikkelingen Versterking van het International Product Management. Bij toeleveranciers van werktuigbouwkundige componenten zoals de ERIKS-groep, is de toe- en Expansie en product- en marktontwikkeling afname van de omzet voor een belangrijk deel Betreden van nieuwe marktsegmenten vanuit afhankelijk van de ontwikkeling van de industriële bestaande ondernemingen. productie in de landen van vestiging. Hebben wij na
drie jaar van stagnatie in 2004 een opleving van de industriële bedrijvigheid gezien, in het verslagjaar is deze opleving in voor de ERIKS-groep belangrijke regio’s weer tot stilstand gekomen of zelfs afgenomen. Alleen in Duitsland, de Verenigde Staten en ZuidoostAzië heeft de opleving doorgezet. De trend van het verplaatsen van de arbeidsintensieve ‘maakindustrie’ naar lagelonenlanden en het Verre Oosten zet door. Hiertegenover staat dat in het geïndustrialiseerde westen nieuwe hoogwaardige industrieën ontstaan.
verkoopapparaat beschikken. Om dit te bereiken, moet een technische toeleverancier, naast het hebben van schaalgrootte, voor iedere productgroep dé specialist in de markt zijn. Tegelijkertijd moet hij ook in staat zijn om vanuit een breed assortiment de functie van totaalleverancier te vervullen. Daarnaast vragen de grotere afnemers, vooral in de onderhoudsector, steeds vaker om internationale aanwezigheid. Het beschikken over kennis van de markt, de producten, de applicaties, de veredeling, de interne en externe logistiek mag bij een hedendaagse distributeur In het hoofdstuk ‘Missie, doelstellingen, SWOTniet ontbreken. Alleen dan heeft hij het innovatieve analyse en strategie’ op pag. 23 e.v. van dit verslag is vermogen om antwoord te geven op de veeleisende een uitgebreide externe analyse opgenomen waarin behoeften van fabrikanten en industriële afnemers. de omvang van de markt en de trends bij fabrikanten, afnemers en concurrenten nader worden toegelicht, In een Europese markt met een omvang van de kansen en bedreigingen voor de ERIKS-groep meer dan EUR 10 miljard is het totale aandeel worden vermeld en hoe de ERIKS-groep daarop kan van de ERIKS-groep, maar ook dat van de en moet reageren. andere grotere distributeurs, nog zeer beperkt. Wij zijn ervan overtuigd dat de ERIKS-groep de Zoals eerder is vermeld, zet de internationalisatie hierboven genoemde functie van specialist en van het bedrijfsleven door. In alle industrieën en de van totaalleverancier in de markt kan uitoefenen. daarop aansluitende bedrijfskolommen wordt ernaar Daarbij krijgen de zes kenniselementen bij alle gestreefd de efficiency in de totale keten te vergroondernemingen en productgroepen primaire ten. In het afgelopen jaar hebben in de bedrijfskolom aandacht. Binnen de industriële markt heeft de (fabrikanten, distributeurs en afnemers) bij de fabriERIKS-groep zich ontwikkeld van algemene kanten weer enkele belangrijke samenwerkingsverdistributeur tot professionele toeleverancier. banden, fusies en overnames plaatsgevonden. De consolidatie vindt ook onder een aantal grotere Euro- De ERIKS-groep zal in de komende jaren het totale pese distributeurs, waartoe de ERIKS-groep behoort, concept (de specialist en de totaalleverancier) in plaats. Hierdoor vinden verschuivingen en vernieuDuitsland, Midden-Europa en Frankrijk via autonome wingen plaats in de functies van de betrokken onder- groei en overnames stap voor stap implementeren. nemingen. Dit vraagt om een doorlopende evaluatie Tevens worden de ontwikkelingen in Oost-Europa nauwgezet gevolgd. Ook de markten waarin de ERIKS-groep actief is in de Verenigde Staten en Zuidoost-Azië zijn nog zeer gefragmenteerd. Naast het realiseren van autonome groei wordt in de Verenigde Staten groei door overnames nagestreefd.
Voortgang in de strategie Over het geheel genomen is het beleid gebaseerd op de volgende pijlers (zie ook hoofdstuk ‘Missie, doelstellingen, SWOT-analyse en strategie’ op pag. 23 e.v.): van de functie van distributeurs van technische componenten. Om te kunnen blijven concurreren, moeten de distributeurs aan fabrikanten aanzienlijke volumes en marktaandelen kunnen aanbieden en over een voldoende technisch en commercieel geschoold
autonome groei expansie binding met de medewerkers efficiënte bedrijfsvoering realiseren van synergie.
43
marktsegmenten te benaderen en zijn de assortimenten van producten en diensten verbreed, verdiept en vernieuwd. Het blijkt dat de marktbenadering via enerzijds de Competence Centers (als specialist) en anderzijds via accountmanagement en lokale aanwezigheid (als totaalleverancier) bij de verschillende typen afnemers aanslaat. Veel tijd en aandacht is en wordt besteed aan het ontwikkelen en het op niveau houden van de zes kenniselementen. Het management en de verkooporganisaties van de ondernemingen zijn zich ervan bewust dat het hebben van de noodzakelijke KENNIS een vereiste is om op een professionele wijze contacten aan te gaan met onze fabrikanten en afnemers en om onze marktaandelen te vergroten. Innovatie begint met kennis en samenwerking. In Nederland en België waar de marktaandelen het grootst zijn, wordt groei onder meer nagestreefd door een goede afdekking en spreiding van lokale vestigingen en het aanbieden van een zeer breed pakket technische producten. Door vanuit de centrale vestigingen (de Competence Centers) ook de nodige product- en applicatiekennis naar de lokale vestigingen over te brengen, krijgt de ERIKS-groep een betere toegang tot zowel de onderhouds- als de OEM-markt en heeft zij de ingrediënten om in haar marktbenadering zowel de rol van ‘specialist’ als van ‘totaalleverancier’ aan te bieden. In Duitsland en Frankrijk worden de OEMafnemers en de onderhoudsmarkt met het daar beschikbare assortiment benaderd. Aantal vestigingen, inclusief Competence Centers, in Europa: − Nederland 25 − België en Luxemburg 20 − Duitsland 13 − Frankrijk 10
De in het jaar 2004 gedefinieerde hoofduitgangspunten voor het jaar 2005 zijn naar onze mening bijna geheel gerealiseerd. In het hoofdstuk ‘Ontwikkelingen per cluster’ op pag. 62 e.v. wordt meer informatie over de voortgang bij de diverse clusters gegeven.
44 Aansluitend op de hiervóór genoemde pijlers van de strategie kan voor de gehele ERIKS-groep het volgende worden gemeld. Autonome groei De doelstelling is dat de ERIKS-groep bij een normale groei van de industriële bedrijvigheid een autonome groei van 5 tot 7 procent realiseert. Door de tegenvallende en soms zelfs negatieve groei van de industriële productie in Nederland, België en Frankrijk en door de nog niet optimaal functionerende verkooporganisaties bij de cluster ERIKS Frankrijk en bij een belangrijke vestiging van de cluster ERIKS Duitsland, is deze doelstelling niet gerealiseerd. De autonome groei bedraagt 2,9 procent en is geheel gerealiseerd bij
de clusters ERIKS Nederland, ERIKS België en ERIKS Zuidoost-Azië. Bij bijna alle ondernemingen van de ERIKSgroep zijn initiatieven genomen om nieuwe
In de commerciële en logistieke aansturing behoren de centrale en de lokale vestigingen nauw met elkaar samen te werken. Bij zowel de cluster ERIKS Nederland als de cluster ERIKS België worden de afnemers, waar zinvol, vanuit een gezamenlijk marketingconcept benaderd en bediend. Dit zal nog gemakkelijker en efficiënter gebeuren wanneer in de komende
jaren alle ondernemingen van beide clusters op een en hetzelfde bedrijfsinformatiesysteem zijn aangesloten. Afhankelijk van het type afnemer is de ERIKSgroep in staat een totaalpakket van logistieke diensten (Easy Order System®) aan te bieden waardoor de afnemer belangrijke besparingen op de inkoop- en voorraadkosten en het werkkapitaal kan realiseren. De functies van de e-portal TradCom zijn het afgelopen jaar uitgebreid. Via deze portal wordt aan de grotere onderhoudsafnemers een totaaloplossing geboden voor de inkoopplanning en inkoop (‘procurement’) van hun onderhoudsmaterialen. Met het Easy Order System® en TradCom kan een volledige integratie van de IT-systemen van de afnemers met die van ERIKS worden gerealiseerd. Het aantal afnemers voor dit soort logistieke diensten is uitgebreid. Ter verbetering van de veredelingsfaciliteiten hebben belangrijke investeringen in nieuwe machines plaatsgevonden. Het vermelden waard in deze is de uitbreiding van het assortiment industriële kunststoffen bij de cluster ERIKS USA en de succesvolle start van een stanzerij voor flensafdichtingen bij ERIKS Zuidoost-Azië. Expansie Een van de doelstellingen is dat de ERIKSgroep op jaarbasis 7 à 10 procent groeit door het realiseren van overnames. Zoals in het jaarverslag 2004 is gemeld, heeft het jaar 2005 voor de ERIKS-groep vooral in het teken gestaan van ‘het eigen huis op orde hebben’. Primair waren de beheersing van de twee grote verhuis- en ICTprojecten en een goede integratie van de in de laatste jaren overgenomen ondernemingen. Toch zijn er in het verslagjaar ook vele contacten met mogelijke en interessante overnamekandidaten geweest. Met een vijftal middelgrote partijen, van wie het assortiment, de marktpositie en de regio aansluiten op de gewenste expansiestrategie van de ERIKS-groep, zijn uitvoerige gesprekken en onderhandelingen gevoerd. Uiteindelijk hebben deze niet tot een overname geleid. In een aantal gevallen was ERIKS niet bereid de door de verkopende partij gewenste koopsom te betalen. Bij het wel of niet
besluiten tot een overname zijn voor de ERIKSgroep de beheersing van het totale risicoprofiel en de mogelijkheden tot het creëren van aandeelhouderswaarde bepalende factoren. Aan het einde van het verslagjaar is wel de overname van de handelsactiviteiten van de in Aken, Duitsland gevestigde onderneming Acona Hydraulik-Systeme GmbH gerealiseerd. De overgenomen activiteiten bestaan uit de marketing, verkoop en deels veredeling van producten en diensten op het gebied van aandrijftechniek. Per 1 januari 2006 worden de omzet (EUR 3,0 miljoen) en de resultaten in de consolidatie betrokken. De onderneming heeft 14 medewerkers. Binding met de medewerkers De bepalende factor voor het succes van een onderneming is de kwaliteit van de organisatie en de medewerkers. Een duidelijke strategie met daarvan afgeleide, realiseerbare maar toch uitdagende doelstellingen, open en eerlijke arbeidsverhoudingen en goede, marktconforme arbeidsvoorwaar-
den zijn de ingrediënten voor een goede binding tussen de ERIKS-groep en haar medewerkers. Het op groepsniveau vastgestelde Human Resources beleid wordt op clusterniveau vertaald naar concrete actieplannen.
45
46
In dat kader is het belangrijk dat de medewerkers goed worden geïnformeerd over de strategie. De Raad van Bestuur van ERIKS group nv en de directies van de clusters en lokale ondernemingen besteden veel aandacht aan de communicatie over de strategie en de invulling en voortgang daarvan. Door het realiseren en uitvoeren van vorenstaande structuren en plannen krijgen de medewerkers een duidelijk beeld van hetgeen van hen wordt verwacht en zijn zij in staat een actieve bijdrage aan de realisatie van de groei te leveren. Bij alle ondernemingen zijn loopbaanbegeleidingsprogramma’s aanwezig en vindt begeleiding van de medewerkers onder meer plaats door de periodieke functionerings- en coachingsgesprekken. Efficiënte bedrijfsvoering Herstructureringen Bij een aantal ondernemingen waren de organisatiestructuur, de bedrijfsvoering en de noodzakelijke marktbenadering niet op elkaar aangesloten en zijn er maatregelen getroffen. − Cluster ERIKS Frankrijk. Bij de drie regionaal opererende ondernemingen, Baudoux sas, Campion sas en Delaporte Hydraupole sas met een gezamenlijke omzet van EUR 13,0 miljoen, zijn belangrijke wijzigingen doorgevoerd in de organisatiestructuur. Het assortiment is gerationaliseerd en per vestiging is een nieuwe marktbenadering gedefinieerd. Het productmanagement is nu meer centraal
georganiseerd. In de bij deze ondernemingen in gebruik zijnde bedrijfsinformatiesysteem zijn belangrijke verbeteringen aangebracht. De nieuwe structuur is er nu, maar beperkende factoren voor het snel kunnen verbeteren van
de resultaten zijn de lage marktaandelen en het beperkte volume. De herstructureringskosten zijn in het bedrijfsresultaat opgenomen. − Cluster ERIKS Duitsland. Bij Schötz Industrietechnik GmbH in Maisach (nabij München), zijn de groei van de omzet en de ontwikkeling van het resultaat achtergebleven bij de verwachtingen. Bij deze vestiging met een omzet van EUR 10,0 miljoen is de commerciële en operationele organisatie geanalyseerd. Wijzigingen zijn aangebracht in het management, de interne en externe verkooporganisatie, het assortiment en de operationele aansturing. − Cluster ERIKS België. Vermeulen nv te Roeselare (omzet EUR 3,8 miljoen) is vooral actief in het ontwerpen, assembleren en installeren van hydraulische systemen. Door het niet adequaat aansturen en begeleiden van deze projectmatige activiteiten zijn de resultaten achtergebleven bij de verwachtingen. De organisatie en de werkmethodieken zijn intussen aangepast.
Infrastructuur Een goede beheersing van de administratieve en logistieke processen is een vereiste om succesvol te kunnen ondernemen. Bij alle clusters en grotere ondernemingen is in de managementteams de functie van manager Administratieve Logistiek opgenomen. Deze manager en de daarvoor opgeleide medewerkers (proceseigenaren) zijn continu bezig met het optimaliseren van de primaire bedrijfsprocessen. Bij diverse clusters en ondernemingen zijn weer belangrijke stappen voorwaarts gemaakt. Aangevangen is met de rollout van het SAP-systeem en voor wat betreft de beheersing van de orderstromen zijn weer diverse integraties met de ICT-systemen van afnemers en
leveranciers gerealiseerd. De productiviteit van de ERIKS-groep is, gemeten in de gerealiseerde omzet per medewerker, het afgelopen jaar met 2,1 procent gestegen. ERIKS bv te Alkmaar heeft in het verslagjaar haar nieuwe, moderne huisvesting betrokken en de cluster ERIKS Duitsland heeft met succes een nieuw bedrijfsinformatiesysteem geïmplementeerd. Voor beide organisaties zijn dit grote en risicovolle projecten geweest, die een meer dan normale inspanning van de medewerkers hebben gevraagd. Wij zijn hen daar zeer erkentelijk voor. Realiseren van synergie Ter realisatie van de synergie werken de International Product Managers (IPMs), samen met de productmanagers van de ondernemingen, continu aan de afstemming en vernieuwing van assortiment, toepassingen, kennis, promotie, leveranciers en inkoop. Jaarlijks worden de assortimenten van diverse productgroepen gerationaliseerd en waar nodig aangepast aan de nieuw te betreden markten. De IPMs zijn
ook doorslaggevend bij het ontwikkelen en onderhouden van het kennisniveau. Samen met de inkoopmanagers onderzoeken zij continu wereldwijd de sourcing mogelijkheden. Hierbij zijn belangrijke resultaten geboekt. Ook in de ondersteunende activiteiten, zoals publiciteit, telematica, logistiek en financiering, vindt samenwerking plaats. Er zijn richtlijnen en standaarden voor de inrichting van de ICTstructuur opgesteld. Ter zake de inrichting van de fysieke logistiek worden projecten gezamenlijk opgepakt en vindt uitwisseling van kennis plaats. De financiering van de diverse ondernemingen is geheel centraal geregeld. Vanuit ERIKS group
nv zijn richtlijnen gedefinieerd en worden de ondernemingen voorzien van de benodigde geldmiddelen.
Financiële resultaten International Financial Reporting Standard (IFRS) De geconsolideerde jaarrekening van de ERIKSgroep en de vennootschappelijke jaarrekening van ERIKS group nv over het jaar 2005 zijn volgens de bepalingen van IFRS opgesteld. De vergelijkende cijfers over 2004 (resultatenrekening, balans en kasstroomoverzicht) zijn aan IFRS aangepast. Uit het hoofdstuk ‘Overzichten aanpassingen eerste toepassing IFRS’ op pag. 100 e.v. dat onderdeel uitmaakt van de jaarrekening kan worden afgeleid dat de invloed van IFRS op het vermogen en resultaat van de ERIKS-groep beperkt is. Voornamelijk als gevolg van wijzigingen in de waardering van goodwill, voorraden, pensioenvoorzieningen en de daarop betrekking hebbende belastingen is het eigen vermogen ultimo 2004 volgens IFRS EUR 3,9 miljoen hoger dan volgens Dutch GAAP en komt uit op EUR 109,2 miljoen. Het resultaat na belastingen volgens IFRS over 2004 heeft EUR 18,6 miljoen bedragen en was EUR 2,7 miljoen hoger dan het nettoresultaat volgens Dutch GAAP. Het verschil is bijna geheel het gevolg van het niet meer amortiseren van de geactiveerde goodwill onder IFRS.
Het bedrijfsresultaat volgens Dutch GAAP over 2004 van EUR 27,2 miljoen bedraagt onder IFRS EUR 31,3 miljoen en is derhalve EUR 4,1 miljoen hoger. De belangrijkste oorzaken hiervan zijn de amortisatie van de goodwill en een reclassificatie
47
48
van ontvangen betalingskortingen van leveranciers ad EUR 0,9 miljoen. Bij de toepassing van Dutch GAAP werd deze bate onder ‘de financiële baten en lasten’ verantwoord. Bij IFRS wordt zij in mindering gebracht van ‘de kostprijs van de omzet’ en derhalve in het bedrijfsresultaat opgenomen. Het internationaal toepassen van de ‘rule-based’ voorschriften van IFRS zal ongetwijfeld tot een meer uniforme rapportering leiden. Een belangrijk nadeel is dat de inrichting van de balans en resultatenrekening niet meer aansluit bij de bedrijfsvoering van de ERIKS-groep. Daarom gebruiken wij in dit verslag enkele begrippen die naar onze mening sneller een inzicht in de kwaliteit van de door de ERIKS-groep behaalde resultaten geven. Resultaten en rentabiliteit Begin 2005 zijn er al signalen geweest dat de in 2004 ingezette groei van de industriële productie in West-Europa stagneerde. In voor de ERIKSgroep belangrijke landen als Nederland, België en Frankrijk is dit ook daadwerkelijk gebeurd. Het is
dan ook verheugend te constateren dat de ERIKSgroep in Nederland en België autonome groei heeft gerealiseerd en daardoor haar marktposities heeft verstevigd. In de andere landen van vestiging, behalve in Zuidoost-Azië, liggen de gerealiseerde omzetten op het niveau van 2004 en is er feitelijk geen autonome groei gerealiseerd. De vestigingen in Zuidoost-Azië hebben geprofiteerd van de economische groei in deze regio. Dit heeft geresulteerd in een toename van de omzet met 12 procent. De omzet is over 2005 met 5,9 procent gegroeid, waarvan 2,9 procent autonoom. Het bedrijfsresultaat bedraagt EUR 35,8 miljoen,
een toename van EUR 4,5 miljoen, ofwel 14,4 procent ten opzichte van 2004. Exclusief de in het bedrijfsresultaat begrepen incidentele boekwinst van EUR 2,0 miljoen, gerealiseerd bij de verkoop van een pand, is de toename EUR 2,6 miljoen, ofwel 8,2 procent. Na aftrek van de rentelasten en belastingen bedraagt het resultaat na belastingen EUR 22,1 miljoen. Dit is 19,3 procent hoger dan over 2004. Exclusief de boekwinst op het verkochte pand zou de toename 12,1 procent zijn. In procenten van de omzet is het bedrijfsresultaat, exclusief de boekwinst, met 0,1 procent toegenomen tot 7,5 procent. Afgezet tegen het voor de bedrijfsuitoefening geïnvesteerd vermogen wordt over 2005 een rendement van 25,5 procent (2004: 25,6 procent) behaald. De gerealiseerde resultaten zijn de hoogste in de historie van de ERIKS-groep. Wij zijn tevreden met deze resultaten en constateren dat in het jaar 2005 bijna alle financiële doelstellingen zijn gerealiseerd. Ter toelichting op het bedrijfsresultaat kan worden vermeld dat de handelsmarges nauwelijks zijn gewijzigd. Het verhogen van de productiviteit is een speerpunt van het beleid van de ERIKSgroep. Door de permanente aandacht voor de inrichting van de operationele en commerciële processen is de productiviteit toegenomen. Het gemiddeld aantal medewerkers is dan ook nauwelijks toegenomen. Mede hierdoor realiseren vele groepsmaatschappijen goede financiële resultaten. Behoudens ERIKS Frankrijk hebben alle clusters aan de toename van het bedrijfsresultaat bijgedragen. Conform IFRS-bepalingen wordt door middel van ‘impairment’ tests jaarlijks beoordeeld of een amortisatie van de goodwill noodzakelijk is. Voor de jaren 2004 en 2005 was dit niet het geval. Een gemiddeld lagere kredietbehoefte heeft ertoe geleid dat de interestlasten zijn afgenomen. In het kader van de beheersing van liquiditeits-, rente- en valutarisicobeheer wordt gebruik gemaakt van afgeleide financiële instrumenten. Deze contracten worden nimmer voor speculatieve doeleinden gebruikt. Het beleid is gericht op volledige hedging van de afgesloten rente- en valutaposities. In het verslagjaar is niet geopteerd voor de in IFRS opgenomen
bepalingen van ‘hedge accounting’. Daarom zijn de waardewijzigingen van de gebruikte derivaten in de winst- en verliesrekening opgenomen. Over het jaar 2005 is dat per saldo een bate van EUR 61 duizend. Als gevolg van vooral lagere belastingtarieven is de belastingdruk gedaald van 34,5 procent over 2004 naar 33,2 procent over 2005. Investeringen en afschrijvingen De investeringen in materiële vaste activa en software bedragen EUR 10,0 miljoen. De belangrijkste investeringen hebben plaatsgevonden in − nieuwbouw ERIKS bv, Alkmaar: de totale investering, exclusief inrichting, bedraagt EUR 15,9 miljoen. Hiervan is EUR 3,3 miljoen in het verslagjaar besteed. − inrichting nieuwbouw ERIKS bv, Alkmaar: de totale investering voor de inrichting bedraagt ongeveer EUR 4,5 miljoen. Hiervan is ruim EUR 3,0 miljoen in het laatste boekjaar verantwoord. − ICT-apparatuur en software (EUR 1,5 miljoen): het betreft voornamelijk uitbreidings- en vervangingsinvesteringen in apparatuur, netwerken en software licenties. − machines (EUR 0,6 miljoen): uitbreiding en vernieuwing van de logistieke inrichting en het machinepark. De afschrijvingen en amortisatie van software over 2005 bedragen EUR 6,1 miljoen. Over 2006 zal dit bedrag naar verwachting ongeveer hetzelfde zijn. Vermogenspositie De kasstroom uit gewone bedrijfsuitoefening bedraagt inclusief de gerealiseerde eenmalige bate bij de verkoop van een pand EUR 28,3 miljoen en is 13,7 procent hoger dan die over 2004. Hiervan is bijna niets benodigd voor de financiering van de autonome groei. Zoals blijkt uit het in de jaarrekening opgenomen geconsolideerd kasstroomoverzicht bedraagt de netto kasstroom uit operationele activiteiten EUR 25,3 miljoen. Dit bedrag is aangewend voor de netto investeringen van EUR 8,8 miljoen, de aflossingen van opgenomen kredieten van EUR 15,4 miljoen en de uitkering van het contante dividend van EUR 3,1 miljoen.
Het totaal eigen vermogen vóór winstbestemming van EUR 127,9 miljoen is met EUR 18,4 miljoen toegenomen. Wanneer de geactiveerde betaalde goodwill en uit overnames verkregen immateriële activa, ultimo 2005 EUR 35,9 miljoen, in mindering wordt gebracht op het totaal eigen vermogen dan is de solvabiliteitsratio vóór voorstel winstverdeling gelijk aan 47 procent (v.j. 39 procent). De doelstelling is om deze ratio niet lager dan 30 procent te doen laten uitkomen. De realisatie van de in de doelstellingen gedefinieerde autonome groei en groei door acquisities (samen 10 à 15 procent) zal leiden tot een aanzienlijke toename van het geïnvesteerd vermogen en een verlaging van de solvabiliteitsratio. Een belangrijk deel zal kunnen worden gefinancierd met de uit de bedrijfsvoering vrijkomende kasstromen. Aanvullend daarop zijn de volgende maatregelen genomen: − aanbieden van een keuzedividend − aantrekken van extra financiële middelen. Aan leningen en rekening-courantfaciliteiten staan ultimo 2005 EUR 120,0 miljoen ter beschikking, waarvan EUR 42,0 miljoen is gebruikt.
49
Ontwikkeling van de omzet De gerealiseerde omzet kan als volgt gedetailleerd worden weergegeven Naar cluster in mln. euro
50
in % totaal
2005
2004
2005
2004
mutatie in %
autonome groei in %
ERIKS Nederland
187,7
181,4
41,8
42,9
3,4
2,9
ERIKS België
116,5
110,1
26,0
26,0
5,8
5,8
ERIKS Duitsland
96,4
85,0
21,5
20,1
13,5
-0,4
ERIKS Frankrijk
21,6
21,6
4,8
5,1
0,1
0,1
422,2
398,1
94,1
94,1
6,1
2,9
19,9
19,6
4,4
4,6
1,3
1,3
ERIKS Europa ERIKS USA ERIKS Zuidoost-Azië
6,4
5,7
1,5
1,3
13,0
11,7
448,5
423,4
100,0
100,0
5,9
2,9
Ook in het jaar 2005 is de bedrijvigheid in de algemene basisindustrie wereldwijd toegenomen. Dit was tevens het geval in Duitsland, de Verenigde Staten en Zuidoost-Azië. In Nederland, België en Frankrijk stagneerde de groei van de industriële productie al begin 2005 en in bepaalde perioden was deze zelfs negatief. Over het gehele jaar 2005 bedraagt de autonome groei 2,9 procent. De autonome groei per kwartaal: 2005
2004
2003
1 kwartaal
1,7%
3,1%
2,6%
2 kwartaal
4,9%
5,5%
1,4%
3e kwartaal
1,9%
8,8%
-0,1%
4e kwartaal
3,2%
6,6%
0,8%
e e
ERIKS Nederland Volgens de officiële statistieken is in 2005 de industriële productie in Nederland met 0,1 procent afgenomen. De toename van de omzet met 3,4 procent, waarvan 2,9 procent autonoom, is dan ook uitstekend te noemen. Met name ERIKS bv en Flexion bv hebben aan deze groei bijgedragen. Bij Van Eyle & Ruygers-Schwartz bv en Bruhamij Kunststoffen bv is de omzet op het niveau van 2004 uitgekomen. Niet in lijn met de totale groei van de cluster was de omzetontwikkeling bij Elmeq bv (-5,1 procent) en Noton bv, het projectenbureau van de cluster ERIKS Nederland. Bij laatstgenoemde onderneming is de omzet achtergebleven bij die van het voortreffelijke jaar 2004. Wel was de orderportefeuille eind 2005 goed gevuld.
Elmeq bv, actief in de productgroep elektrische aandrijvingen en vooral gericht op de OEM-markt, heeft de nadelige gevolgen van de verminderde bedrijvigheid bij bestaande afnemers gevoeld. Verder is onderkend dat de door de onderneming toegepaste marketingmix niet helemaal op de wensen van bestaande en potentiële afnemers heeft aangesloten. Maatregelen ter verbetering van de commerciële en logistieke inrichting en de aansturing zijn getroffen. De interne organisatie van ERIKS bv heeft voor een groot deel van het jaar 2005 in het teken gestaan van de verhuizing naar het nieuwe bedrijfspand. Toch is de onderneming in staat geweest de contacten met de OEM- en onderhoudsafnemers te intensiveren. Belangrijke attributen hierbij zijn kennis van producten en applicaties alsook de kennis om op de afnemer toegespitste logistieke concepten te ontwikkelen. De omzet van Flexion bv bevindt zich na de in het jaar 2004 doorgevoerde veranderingen in de organisatie en het assortiment weer in een opgaande lijn. Onder de nieuwe leiding wordt bij Flexion bv veel tijd en aandacht besteed aan het verbeteren van de commerciële slagkracht en de rationalisering van het assortiment van producten en diensten. De afnemers in de onderhoudsmarkt worden vooral vanuit ERIKS bv in Alkmaar, Van Eyle & RuygersSchwartz bv in Rotterdam en de lokale vestigingen actief benaderd. De bezetting van de lokale vestigingen is in het verslagjaar uitgebreid. De gezamenlijke benadering van de onderhoudsmarkt werpt haar vruchten af en de vooruitzichten
voor de komende jaren zijn positief. De OEM-afnemers worden via Bruhamij Kunststoffen bv (het Competence Center industriële kunststoffen), Flexion bv (aandrijftechniek) en Elmeq bv (elektrische aandrijftechniek) en via de Competence Centers van ERIKS bv benaderd. De vraag naar onze producten en diensten vanuit de ‘maakindustrie’ is in diverse sectoren toegenomen. Tevens zijn er door gerichte benadering van nieuwe segmenten opdrachten verkregen.
verlies afgeleverd. Gebleken is dat de commerciële en operationele aansturing van projectmatige opdrachten verbetering behoeft. Inmiddels is de organisatie aangepast en wordt vooral de industriële markt met een beter gedefinieerd pakket van producten en diensten benaderd.
Zowel bij de OEM-afnemers als in de onderhoudsmarkt is de marktpositie van de ERIKS-groep verstevigd. Bij alle kernactiviteiten en de daarin opgenomen productgroepen is en wordt het productmanagement verder geprofessionaliseerd. Bij alle productgroepen zijn en worden programma’s ontwikkeld om het niveau van de zes kenniselementen te verhogen. Dit alles heeft geleid tot aanpassingen in het assortiment en het kunnen betreden van voor de cluster ERIKS België nieuwe marktsegmenten. De commerciële samenwerking tussen de op de onderhoudsmarkt gerichte Baudoin-groep en de Competence Centers bij ERIKS nv, IECO nv en de Vemoflex-groep wordt intensiever. Ook in België is de ERIKS-groep in staat haar rol als specialist en als totaalleverancier te vervullen. Via daartoe aangestelde specialisten worden logistieke concepten (Easy Order System®) samen met afnemers en leveranciers ontwikkeld en zijn de functionaliteiten van de e-portal TradCom uitgebreid. Toch zijn er ook enkele activiteiten die niet aan de verwachtingen hebben voldaan. Tot op heden kost het ons moeite om via de twee Franse vestigingen van de Vemoflex-groep een positie in de productgroep industriële slangen in Frankrijk op te bouwen. Na de in 2004 genomen organisatorische maatregelen worden de twee vestigingen nu vanuit de hoofdvestiging in Asse, België aangestuurd. Bij Vermeulen nv, actief in de engineering en assemblage van hydraulische en pneumatische systemen, zijn enkele belangrijke projecten met
De belangrijkste kernactiviteiten van deze cluster zijn Afdichtingstechniek, Aandrijftechniek en Stromingstechniek. Voor deze activiteiten is het productmanagement centraal georganiseerd en wordt, in samenwerking met het management van de
51
ERIKS Duitsland De industriële productie in Duitsland is met name door de export voor het tweede jaar met ruim 3 ERIKS België procent toegenomen. De omzet bij de cluster ERIKS Na een opleving van de economie in 2004 is het niDuitsland is met EUR 11,4 miljoen, ofwel 13,5 veau van de industriële productie in 2005 met 2,2 pro- procent toegenomen tot EUR 96,4 miljoen. Deze cent gedaald. De toename van de omzet bij de cluster toename is geheel toe te wijzen aan de in juni 2004 ERIKS België met 5,8 procent (volledig autonoom) is overgenomen handelsactiviteiten van Steinebronn dan ook uitstekend te noemen. Bijna alle ondernemin- Industrietechnik GmbH. De autonome groei bedraagt gen van de cluster hebben hieraan bijgedragen. -0,4 procent.
vestigingen, het assortiment steeds aan de specifieke behoeften van de in de verschillende regio’s aanwezige industriële afnemers aangepast. Belangrijke initiatieven zijn genomen om het assortiment industriële slangen en toebehoren uit te breiden. Ondersteund door op
52
de klant afgestemde logistieke concepten worden de producten aan de afnemers aangeboden. In enkele belangrijke regio’s is de marktpositie van de cluster ERIKS Duitsland versterkt. Meer dan tevredenstellend is de toename van de omzet bij de vestigingen in Hannover, Bielefeld, Neuss en Seligenstadt. De omzet van Schötz Industrietechnik GmbH in Maisach is in het tweede opeenvolgende jaar afgenomen. In het verslagjaar is de commerciële en operationele aansturing bij deze onderneming aangepast en in een aantal gevallen is de relatie met enkele afnemers bewust beëindigd. Aanpassing van het assortiment, een meer directe aansturing van de commerciële diensten en nadrukkelijke aandacht voor de zes kenniselementen moeten tot een verbetering van de omzet leiden. De omzetontwikkeling van Steinebronn Industrietechnik GmbH is tevredenstellend. Er worden nu vele initiatieven genomen om het assortiment uit te breiden en het productmanagement te versterken. ERIKS Frankrijk De industriële productie in Frankrijk is met slechts 0,1 procent gegroeid. Ook onze ondernemingen hebben de gevolgen hiervan ondervonden. Mede daardoor is de omzet van de cluster ERIKS Frankrijk niet toegenomen. ERIKS sas te Trappes (nabij Parijs) beheert een specifiek assortiment van afsluiters en afdichtingen. Met de binnen deze onderneming aanwezige kennis worden enkele industriële segmenten gericht benaderd en is de omzet met ruim 3 procent toegenomen. Ondanks vele positieve commerciële en operationele
maatregelen zijn we er nog niet in geslaagd de marktpositie van de drie regionaal opererende handelsondernemingen te versterken. Bepalende factoren hierbij zijn het ontbreken van specialismen, volume en marktaandeel.
ERIKS USA Hoewel de autonome groei beperkt is tot 1,3 procent hebben de drie ondernemingen toch goed gepresteerd. De vestigingen in Ft. Worth, TX en New Berlin, WI hebben een autonome groei van 22 resp. 6 procent gerealiseerd. De omzet van de vestiging in Seattle, WA is met ruim 8 procent afgenomen. Dit is geheel het gevolg van het verlies van een belangrijk deel van de omzet bij een grotere afnemer die ervoor heeft gekozen een hoogwaardig product te vervangen door een meer standaard- en aanzienlijk goedkoper product. Met een assortiment van vooral hoogwaardige afdichtingen en industriële kunststoffen en met kennis van producten, applicaties, veredeling en logistieke concepten worden de afnemers benaderd en is in het verslagjaar het klantenbestand verbreed. Ook is geprofiteerd van de hogere vraag naar producten in de semiconductor- en olie-industrie. Gebruikmakend van de kennis van de Europese groepsmaatschappijen worden de wereldwijd aanwezige sourcing mogelijkheden benut. ERIKS Zuidoost-Azië In lokale valuta is de omzet met bijna 12 procent toegenomen. In de jaren 2003 en 2004 heeft bij deze cluster een heroriëntatie van de marktbewerking plaatsgevonden. Gericht op enkele in deze regio aanwezige industriële segmenten is een assortiment van producten en diensten ontwikkeld waarbij het beschikken over product- en applicatiekennis en het hebben van veredelingsfaciliteiten belangrijk is. In het verslagjaar hebben de ondernemingen in Singapore en Maleisië hiervan kunnen profiteren en zijn de contacten met enkele belangrijke afnemers verstevigd. Met de hulp van de International Product Managers krijgen de verkoopmedewerkers scholing in producten applicatiekennis en wordt gebruik gemaakt van de binnen de ERIKS-groep aanwezige sourcingmogelijkheden. Het clustermanagement van ERIKS Zuidoost-Azië heeft bij dit alles een belangrijke coördinerende rol en besteedt veel tijd en aandacht aan het op niveau houden van de zes kenniselementen.
Naar kernactiviteit in mln. euro 2005
in % totaal
2004
2005
2004
mutatie in %
autonome groei n %
Afdichtingstechniek Flensafdichtingen
23,2
21,8
5,2
5,2
6,4
6,4
Rubbertechniek
14,7
12,3
3,3
2,9
19,3
18,3
O-ringen
33,5
32,8
7,5
7,7
2,4
2,0
28,9
29,4
6,4
7,0
-2,0
-4,4
100,3
96,3
22,4
22,8
4,1
3,1
Hydraulische slangen en toebehoren
58,3
54,7
13,0
12,9
6,6
-0,1
Hydraulische componenten en systemen
27,2
27,0
6,1
6,4
0,6
-8,1
Mechatronica
25,2
24,1
5,6
5,7
4,5
3,3
Dynamische afdichtingen
Aandrijftechniek
Lagertechniek
28,4
25,9
6,3
6,1
9,3
0,0
Pneumatiek
16,4
15,9
3,7
3,8
3,8
-6,6
155,5
147,6
34,7
34,9
5,3
-1,7
45,0
40,0
10,0
9,5
12,6
10,5
Stromingstechniek Afsluiters en instrumentatie Kunststof leidingsystemen Slangen en toebehoren Industriële kunststoffen Gereedschappen en Onderhoudsproducten
9,4
9,1
2,1
2,1
3,6
3,4
45,6
41,2
10,2
9,7
10,7
9,9
100,0
90,3
22,3
21,3
10,8
9,5
25,6
24,7
5,7
5,8
4,1
4,1
67,1
64,5
14,9
15,2
4,0
3,5
448,5
423,4
100,0
100,0
5,9
2,9
Over de clusters heen wordt op groepsniveau veel aandacht besteed aan productontwikkeling en inkoop. De International Product Managers spelen hierbij een belangrijke rol. Samen met de nationale productmanagers dragen zij zorg voor het productbeleid van de ERIKS-groep. Hierbij komen alle aspecten van de productmix, derhalve ook de aan te bieden en te ontwikkelen veredelingsfaciliteiten en logistieke diensten, aan de orde. Zij zijn tevens direct verantwoordelijk voor het ontwikkelen en op niveau houden van de binnen de commerciële en logistieke organisatie noodzakelijke kennis van markten, producten, applicaties, veredeling en technische en logistieke diensten. Alleen dan kan de ERIKS-groep haar positie in de bedrijfskolom behouden en zich ontwikkelen tot de onmisbare schakel tussen de fabrikanten en industriële eindafnemers. Over de gehele ERIKS-groep en per cluster wordt bij alle productgroepen permanent aandacht besteed aan de samenstelling van het assortiment en de daarop aansluitende technische dienstverlening.
Het assortiment wordt aan de nieuwe technologische ontwikkelingen aangepast. Het actief benaderen van nieuwe marktsegmenten leidt er vaak toe dat het assortiment moet worden uitgebreid. Het kunnen aanbieden van een breed assortiment geeft de ERIKS-groep de mogelijkheid optimaal te kunnen voldoen aan de vraag van de afnemers om het aantal leveranciers te verminderen. In het verslagjaar zijn de coderingen van de productgroepen bij enkele ondernemingen gewijzigd. De cijfers over 2004 zijn zoveel als mogelijk aan de nieuwe codering aangepast. Er is vooral sprake van verschuivingen tussen en binnen de kernactiviteiten Aandrijftechniek en Gereedschappen en Onderhoudsproducten. Belangrijke delen van de omzet in de productgroepen dynamische dichtingen, O-ringen en rubbertechniek worden afgezet bij OEM-afnemers. Bij deze productgroepen is veel aandacht besteed aan het verhogen van de product- en applicatiekennis en worden er op de specifieke wensen van de afnemers afgestemde procedures voor de bewaking van de kwaliteit ontwikkeld.
53
54
Naar marktsegment Bij de productgroep flensafdichtingen is het beschikken over veredelingsfaciliteiten een In % vereiste. Alleen dan kan snel worden gereageerd Machinebouw op de acute wensen van de afnemers, met name in Chemie de olie-, gas- en (petro)chemische industrie. ERIKS bv in Alkmaar en de cluster ERIKS Zuidoost- Bouwnijverheid Transportindustrie Azië profiteren van de inspanningen die zij op dit Landbouw, voeding- en genotmiddelen gebied hebben gedaan. De groei van de kernactiviteit Aandrijftechniek is in 2005 achtergebleven bij die van de andere kernactivi teiten. Een belangrijke reden hiervoor is dat bij met name de productgroep hydraulische componenten en systemen het dienstenpakket is gerationaliseerd. Als gevolg van een verminderde vraag bij enkele belangrijke OEM-afnemers is de omzet bij de elektrische aandrijftechniek, onderdeel van de productgroep mechatronica, achtergebleven bij die over het jaar 2004. De vernieuwing en modernisering van het assortiment afsluiters en industriële slangen en toe behoren heeft ertoe geleid dat ook marktsegmenten waarin de ERIKS-groep nog niet actief was, zijn benaderd. Ondersteund door goede product- en applicatiekennis en het beschikken over goed toegeruste veredelingsfaciliteiten is de omzet in deze kernactiviteit meer dan gemiddeld toegenomen. De clusters ERIKS Nederland, ERIKS België en ERIKS USA besteden de laatste jaren veel aandacht aan het ontwikkelen van een op de industriële markt afgestemd assortiment van industriële kunststoffen. De binnen deze clusters aanwezige kennis van de hoogwaardige toepassingen van deze producten en de beschikbare veredelingsfaciliteiten hebben tot een gezonde groei van de omzet geleid.
2005
2004
26
26
11
10
5
4
4
4
4
4
Rubber en metaal
9
9
Overige industrie
28
29
Dealers en wederverkopers
13
14
100
100
Het beleid van de ERIKS-groep is erop gericht alle marktsegmenten van de industrie te bedienen. Onze leveranciers verwachten dit en het maakt de groep minder afhankelijk van de gang van zaken in een van de marktsegmenten. De goede gang van zaken in de chemie heeft tot een grotere vraag naar onze producten geleid. In het segment bouwnijverheid zijn nieuwe markten benaderd. Naar type afnemer/koopprofiel Wat de marketing betreft, vindt er binnen de ondernemingen segmentatie naar onderstaande typen afnemers plaats. Er wordt continu naar een optimale mix van brede account- en productbenadering gezocht.
De afnemersgroep ‘onderhoud’ kenmerkt zich vooral door het aankopen van vele productgroepen en het plaatsen van kleinere bestellingen. Deze afnemers verlangen van de ERIKS-groep dat zij in staat is de producten aan te passen aan De nauwe samenwerking tussen de Baudoin-groep de applicaties (veredelen), onderhoudsdiensten en Van Eyle & Ruygers-Schwartz bv bij het definiëren en reparatiefaciliteiten aan te bieden en dat zij van de inkoop en marketing van het assortiment beschikt over een uitgebreid pakket van logistieke diensten. Daarnaast streven zij vereenvoudiging gereedschappen en onderhoudsproducten heeft van de bestelprocedures en integratie van de geleid tot een gezonde groei in de toch wel terughoudende onderhoudsmarkt. bedrijfsprocessen na. in mln. euro
in % totaal
2005
2004
2005
2004
mutatie in %
autonome groei in %
Onderhoud (rechtstreeks)
217,6
205,5
48,5
48,5
5,9
3,9
OEM
151,6
141,1
33,8
33,3
7,4
3,2
Installatiebedrijven en projecten
31,7
28,7
7,1
6,8
10,5
4,9
Wederverkopers en export
47,6
48,1
10,6
11,4
-1,0
-3,2
448,5
423,4
100,0
100,0
5,9
2,9
Via de Baudion-groep en Van Eyle & RuygersSchwartz bv beschikt de ERIKS-groep over een netwerk van eigen vestigingen in de directe nabijheid van de afnemers. De bezetting van de lokale vestigingen in Nederland en België is het afgelopen jaar uitgebreid. Met een breed assortiment van producten en logistieke diensten kan de ERIKSgroep volledig aan de wensen van deze afnemers voldoen. ERIKS is de leverancier van een concept. Bij de afnemersgroep ‘OEM’ is vooral de diepte van het assortiment en de product- en applicatiekennis van belang. Specialisten die over de noodzakelijke kennis beschikken worden voor de verschillende marktsegmenten en afnemersgroepen ingezet. Van belang zijn hierbij ook het aanbieden van logistieke diensten om de bestelprocedures te vereenvoudigen en het werkkapitaal te beheersen, alsmede de uitgebreide ERIKS-documentatie. Verder wordt van de ERIKS-groep in toenemende mate verwacht dat zij een bijdrage levert aan Research en Development en dat zij een rol in de kwaliteitsborging op zich neemt. ERIKS is de oplossingsgerichte leverancier van modules.
Bedrijfsvoering Administratieve logistiek Een gemiddeld orderbedrag van EUR 370,= (v.j. EUR 375,=) betekent dat de ERIKS-groep bij een omzet van EUR 448,5 miljoen per jaar ruim 1,2 miljoen verzendingen aan meer dan 60.000 verschillende afnemers afhandelt. Het assortiment omvat nu meer dan 500.000 artikelen die wereldwijd grotendeels bij 500 belangrijke fabrikanten worden ingekocht. Jaarlijks worden ruim 300.000 binnenkomende zendingen verwerkt. Dit vereist een optimale beheersing van de administratieve en logistieke processen en de capaciteit en flexibiliteit om op de veranderingen in de markt te kunnen anticiperen. Vele ondernemingen binnen de ERIKS-groep voldoen aan vorengestelde hoge eisen. In de managementteams van de clusters en ondernemingen is het vakgebied administratieve logistiek vertegenwoordigd. Vanuit deze vakdiscipline wordt continu gewerkt aan het optimaliseren van de inrichting van de processen en werkprocedures. Als gevolg van de verhuizing van ERIKS bv moest de inrichting van de processen bij deze onderneming worden aangepast. Eendrachtige samenwerking
tussen de medewerkers van de logistiek en de verkoopafdelingen, en de bij de administratieve logistiek betrokken procescoördinatoren en de gespecialiseerde informatieanalisten heeft er mede toe geleid dat de verhuizing succesvol is verlopen en dat de dienstverlening aan de afnemers zowel tijdens als na de verhuizing op een goed niveau is gebleven. Momenteel wordt nog gewerkt aan het optimaliseren van met name de logistieke inrichting en de interne logistieke processen. Vanuit het vakgebied administratieve logistiek is de implementatie van het nieuwe bedrijfsinformatiesysteem Pro Alpha bij de cluster ERIKS Duitsland begeleid. Dit nieuwe systeem is bij alle vestigingen, behoudens Steinebronn Industrietechnik GmbH, geïmplementeerd. De inrichting van de processen en de werkmethoden zijn aanzienlijk gewijzigd. De zorgvuldige voorbereiding van dit project heeft bijgedragen aan de succesvolle implementatie. Het na de implementatie opgestarte nazorgproject is afgerond. Ook het vermelden waard is de herinrichting van de logistieke processen bij de Baudoingroep, de Vemoflex-groep, ERIKS nv en Flexion bv. Bij Vermeulen nv en de drie lokale handelsondernemingen van de cluster ERIKS Frankrijk zijn alle processen nader beoordeeld en waar nodig aangepast. Zoals eerder in dit verslag vermeld, heeft bij de vestiging van Schötz Industrietechnik GmbH in Maisach naast de implementatie van Pro Alpha een volledige herschikking van bevoegdheden en verantwoordelijkheden plaatsgevonden. Bij alle ondernemingen worden applicaties gerealiseerd waarbij onze bedrijfsinformatiesystemen direct op die van de afnemers en fabrikanten aansluiten. Per proces zijn prestatieindicatoren gedefinieerd en wordt de ontwikkeling van deze indicatoren nauwgezet gevolgd. Ook de processen op het hoofdkantoor van ERIKS group nv zijn geëvalueerd. Dit heeft geresulteerd in een modernisering van de ondersteunende systemen voor de managementinformatie en treasury.
55
56
ICT Vanuit het Corporate Information Management (CIM) wordt het ICT-beleid gedefinieerd en de richtlijnen voor de toekomstige ICT-infrastructuur bepaald. Onderzoek heeft uitgewezen dat de te onderscheiden bedrijfsmodellen in de diverse clusters verschillend zijn. Het nastreven van een allesomvattend bedrijfsinformatiesysteem voor de gehele ERIKSgroep wordt als te risicovol gezien. Besloten is nu dat binnen één cluster alle ondernemingen op een en hetzelfde systeem worden aangesloten. Voor de communicatie tussen de systemen van de clusters zijn en worden, voor zover dit noodzakelijk is, verbindingen gecreëerd. De basis voor de clusters ERIKS Nederland en ERIKS België is het bedrijfsinformatiesysteem SAP. Tot op heden maken alleen ERIKS bv, ERIKS nv en Flexion bv gebruik van dit systeem. In de afgelopen jaren is het aantal functionaliteiten van dit systeem aanzienlijk uitgebreid. Eind 2005 is begonnen met de upgrade van het huidige SAP-systeem naar de versie 5.0. Dit project zal aan het einde van het eerste kwartaal 2006 zijn afgerond. Deze hogere SAP-versie geeft met
en ERIKS België te implementeren. Dit zal in de komende jaren worden gerealiseerd. De ERIKS-groep beschikt over eigen medewerkers om dit migratiepad en de verdere uitbouw van het systeem functioneel te begeleiden. Wel zal dit team ter ondersteuning van de vele projecten worden uitgebreid. Na de in het jaar 2006 geplande implementatie van Pro Alpha bij Steinebronn Industrietechnik GmbH maken alle ondernemingen van de cluster ERIKS Duitsland gebruik van een en hetzelfde systeem met een gemeenschappelijke database. Ook dit systeem zal de komende jaren worden uitgebouwd. Bij de clusters ERIKS Frankrijk en ERIKS USA zijn de systemen de afgelopen jaren gemoderniseerd en in het verslagjaar zijn er weer nieuwe functionaliteiten ontwikkeld. Kwaliteitssystemen Binnen de ERIKS-groep wordt mede vanuit het oogpunt van risicobeheersing veel waarde gehecht aan het onderhouden van een kwaliteitssysteem. Bij nagenoeg alle ondernemingen is een op de ISO-9001 norm gebaseerd systeem geïmple menteerd. Deze norm vraagt aandacht voor de verantwoordelijkheid van het lijnmanagement met betrekking tot het beheersen van de processen door middel van het monitoren van prestatie-indicatoren en klanttevredenheid. In haar rol van toeleverancier aan de OEM-afnemers die hoogwaardige producten fabriceren, wordt van de ERIKS-groep verwacht dat zij componenten van een constante kwaliteit levert. Hiervoor worden procedures ontwikkeld die op de specifieke wensen van de afnemer zijn afgestemd.
name op terreinen als data- en kennismanagement en communicatie nieuwe functionele mogelijkheden. Tevens zijn er in het verslagjaar voorbereidingen getroffen om het SAP-systeem ook bij de overige ondernemingen van de clusters ERIKS Nederland
Technische dienstverlening (veredeling) Het bieden van toegevoegde waarde in de vorm van veredeling van producten is een onmisbare factor in de marketingmix van de ERIKS-groep. Alle ondernemingen beschikken over machines, hulpapparatuur en deskundige medewerkers om aan deze vraag van de afnemers te kunnen voldoen. Ongeveer 350 medewerkers zijn actief in de ‘engineering’ en ‘customizing’ van de producten en het verrichten van onderhoudsdiensten. In het verslagjaar zijn met name bij ERIKS bv, Bruhamij Kunststoffen bv, de Baudoin-groep, ERIKS nv, de Vemoflex-groep en Adji sas nieuwe investeringen gedaan.
Huisvesting en logistieke inrichting De doelstelling is te beschikken over moderne logistieke centra. In alle clusters worden de verschillende kernactiviteiten en de daarbij behorende technische dienstverlening vanuit verschillende vestigingen (Competence Centers) aangestuurd. Daarnaast wordt via lokale vestigingen het totale assortiment aan de markt aangeboden. Afgewogen is in hoeverre het ontwikkelen van één centraal logistiek centrum per cluster voordelen voor de bedrijfsvoering biedt boven de bestaande, meer gedecentraliseerde structuur. Gezien de noodzakelijke flexibiliteit en de nauwe verwevenheid tussen verkoop, inkoop, veredeling en distributie, is ervoor gekozen de bestaande structuur zoveel als mogelijk te handhaven. Zoals eerder in dit verslag vermeld, is ERIKS bv verhuisd naar een nieuw, modern bedrijfsgebouw. De totale investering (grond, gebouw en inrichting) bedraagt ruim EUR 20 miljoen. Personeel De ERIKS-groep heeft een decentrale organisatiestructuur. De verantwoordelijkheden zijn zoveel als mogelijk gedelegeerd aan de verschillende verkoopgroepen. Alleen dan verkrijgt de onderneming de vereiste flexibiliteit, inventiviteit en kwaliteit om de afnemers adequaat te bedienen en als partner van fabrikanten op te treden. Om invulling aan deze rollen te kunnen geven, heeft de ERIKS-groep zich tot een kennisgedreven onderneming ontwikkeld. De ontwikkelingen in de markt dwingen alle ondernemingen en medewerkers open te staan voor aanpassing van de werkmethoden en innovatie van het assortiment. Dit betekent dat organisaties zich steeds aan de veranderende omstandigheden moet aanpassen. De ERIKS-groep bewijst ieder jaar opnieuw dat zij daartoe in staat is. Dankzij de werkhouding, flexibiliteit en de wil tot samenwerken van haar medewerkers kan de ERIKS-groep goed presteren. Dit is een groot compliment aan al onze medewerkers en wij danken eenieder voor zijn of haar inzet in het afgelopen jaar.
Aantal medewerkers Het personeelsbestand in volle arbeidstijd ultimo 2005 en 2004, verdeeld naar cluster: 2005
2004
Mutatie
15
15
-
ERIKS Nederland
842
811
31
ERIKS group nv
57 ERIKS België
576
579
-3
ERIKS Duitsland
410
398
12
ERIKS Frankrijk
128
121
7
1.971
1.924
47
73
77
-4
ERIKS Europa ERIKS USA ERIKS Zuidoost-Azië
59
61
-2
2.103
2.062
41
De toename van het aantal medewerkers bij de cluster ERIKS Nederland is vooral het gevolg van het aantrekken van nieuwe medewerkers voor de lokale vestigingen. Het gemiddeld aantal medewerkers gedurende het verslagjaar was 2.081 (2004: 2.011). Veel aandacht wordt besteed aan het beheersen van het ziekteverzuim. In 2005 was het ziekteverzuim 3,4 procent (2004: 3,5 procent). Beloning Het totale beloningspakket is bij alle ondernemingen gerelateerd aan de gangbare beloningstructuren (primair en secundair) zoals die in de betreffende landen en regio’s gebruikelijk zijn. De primaire beloning van de medewerkers bestaat uit een vast en een variabel deel. De hoogte van het variabel deel is afhankelijk van de persoonlijke inzet en de resultaten van de onderneming. In enkele landen en regio’s zijn voor de medewerkers eigen pensioenregelingen getroffen. Het streven is om deze regelingen te baseren op (collectief) beschikbare premieregelingen. De jaarlijkse bijdrage van de werkgever wordt hierbij gefixeerd. De gemiddelde salariskosten per medewerker zijn in het verslagjaar met 2,3 procent tot EUR 48,0 duizend per jaar gestegen. Een belangrijk deel van deze toename is het gevolg van hogere variabele vergoedingen. In het verslagjaar is voor alle medewerkers van de cluster ERIKS Nederland en ERIKS group nv in overleg met de vakbonden en ondernemingsraden een standaardpakket van arbeidsvoorwaarden ontwikkeld. Vele sociale en (pre)pensioenregelingen zijn, vooruitlopend op de met ingang van 2006 geldende wetgeving, aangepast.
58
Management Development De ERIKS-groep heeft een duidelijke groeistrategie. Bij de realisatie daarvan zijn het beschikbaar hebben van management en de kwaliteit van het management belangrijke succesfactoren. Binnen de ERIKSgroep zijn procedures ontwikkeld om de huidige en toekomstige beschikbaarheid van management zowel kwalitatief als kwantitatief te bewaken. Het streven is om zoveel als mogelijk vanuit de eigen organisatie in deze managementbehoefte te voorzien. Via het Management Development programma wordt jaarlijks voor een twintigtal geselecteerde medewerkers een persoonlijk programma samengesteld. Naast een theoretisch gedeelte wordt voor iedere deelnemer een praktijkgericht begeleidingsprogramma samengesteld. Het afgelopen jaar hebben diverse deelnemers ontstane managementvacatures ingevuld en een volgende stap in hun carrière gemaakt. Geconstateerd moet echter worden dat niet alle vacatures intern kunnen worden ingevuld. Voor bepaalde managementfuncties zijn wij genoodzaakt mensen van buiten de eigen organisatie aan te trekken. Sociaal beleid De ERIKS-groep wil voor haar medewerkers een moderne, innovatieve en prestatiegerichte werkgever zijn waarbij onderlinge samenwerking, saamhorigheid en collegialiteit nadrukkelijk aanwezig moeten zijn. Het sociale beleid is erop gericht de onderneming in staat te stellen haar doelstellingen te bereiken en de medewerkers mogelijkheden te bieden
zich te ontwikkelen. In dat kader beschikken alle ondernemingen over coachings- en beoordelingssystemen, variabele beloningssystemen en worden loopbaanbegeleidingprogramma’s onderhouden. Via interne en externe opleidingen
worden de medewerkers in staat gesteld hun kennis en vaardigheden te verhogen. Deze systemen en programma’s moeten erin voorzien dat de medewerkers van de ERIKS-groep snel en zelfstandig kunnen reageren op de vragen van onze afnemers en op de ontwikkelingen in de markt. Medezeggenschap Ook in het verslagjaar is weer sprake geweest van goed en constructief overleg met de werk nemersvertegenwoordigingen op ondernemings-, cluster- en Europees niveau. Het blijkt dat een open dialoog tussen directie en medewerkers voor beide partijen veel duidelijkheid brengt over de te volgen strategie en de consequenties daarvan voor de bedrijfsvoering. Wij danken de leden van de te onderscheiden raden voor hun positieve bijdrage.
Hoofduitgangspunten voor 2006 De in de afgelopen jaren ontwikkelde en gevolgde strategie zal ook in het komend jaar worden gecontinueerd. In de bedrijfsvoering staat het realiseren van een winstgevende autonome groei voorop. In dit verband zullen binnen de clusters en over de clusters heen, steeds weer initiatieven worden genomen om de marktbenadering verder te professionaliseren en innovatief te zijn in de samenwerking met onze afnemers en fabrikanten. Bijna alle ondernemingen binnen de ERIKS-groep zijn operationeel redelijk tot goed op orde en kunnen een bijdrage leveren aan de realisatie van de gedefinieerde doelstellingen. Verdere stappen voorwaarts zullen worden gemaakt met de integratie van de in voorgaande jaren overgenomen ondernemingen. Bij enkele ondernemingen, waar groei en winst gevendheid niet aan de gestelde criteria voldoen, zijn verbeteringstrajecten opgestart. In het hoofdstuk ‘Ontwikkelingen per cluster’ op pag. 62 e.v. zijn de doelstellingen en strategie per cluster nader uitgewerkt. De hoofduitgangspunten voor de groep als geheel voor het komend jaar zijn Realisatie van autonome groei in alle regio’s door − het aanmoedigen van ondernemerschap − het ontwikkelen en onderhouden van KENNIS (zie de zes kenniselementen op pag. 21)
− het betreden van nieuwe product-/ marktcombinaties − het intensiveren van de commerciële en operationele samenwerking binnen de clusters − nog meer gebruik te maken van de mogelijkheden van informatietechnologie in de administratieve en logistieke relatie met afnemers − te beschikken over een krachtig (international) productmanagement voor de gehele groep − de inkoop centraal te coördineren. Expansie van de activiteiten. Primair hierbij zijn − het uitbreiden van de aanwezigheid in Duitsland, Frankrijk en Midden- en Oost-Europa. Geïnvesteerd zal worden in werktuigbouwkundige distributeurs waarvan het assortiment aansluit op de bestaande activiteiten van de ERIKS-groep en die als specialist de markt (kunnen) benaderen. Ook hierop aansluitende strategische overnames in Scandinavië en Groot-Brittannië worden niet uitgesloten − het uitbreiden van de activiteiten in bestaande clusters voor de productgroepen waarin geen top-3 positie wordt behaald en de marktpositie nog kwetsbaar is − het uitbreiden van het netwerk in de Verenigde Staten. Bij investeringen in nieuwe ondernemingen wordt altijd afgewogen of het risicoprofiel (financieel en organisatorisch) beheersbaar blijft en of er voldoende aandeelhouderswaarde kan worden gecreëerd. Verhogen van de productiviteit en winstgevendheid door − professionele en efficiënte aansturing van de commerciële diensten − continu aandacht te schenken aan de optimalisatie van de in gebruik zijnde bedrijfsinformatiesystemen en werkprocedures − de mogelijkheden van de informatietechnologie in de dagelijkse bedrijfsvoering te benutten − uitbreiding van de logistieke concepten en modernisering van de e-portal TradCom − migratie van alle ondernemingen in Nederland en België naar het SAP-systeem (één centrale database) − migratie van Steinebronn Industrietechnik GmbH naar het door de cluster ERIKS Duitsland centraal beheerde Pro Alpha systeem − goed beheer van het werkkapitaal.
Het onderhouden van een goede communicatie met medewerkers en het ontwikkelen en onder houden van loopbaanbegeleidingprogramma’s. Goede communicatie met de aandeelhouders en andere stakeholders.
Verwachte gang van zaken 59 De industriële bedrijvigheid neemt in Duitsland, de Verenigde Staten en Zuidoost-Azië al enkele jaren toe. Het niveau van de industriële productie in Nederland, België en Frankrijk is in het jaar 2005 niet toegenomen en soms zelfs afgenomen. Er zijn signalen dat de industriële bedrijvigheid in de eerste maanden van 2006 in Nederland en België weer iets toeneemt en ook het producentenvertrouwen laat positieve cijfers zien. Wij zijn echter van mening dat niet zonder meer mag worden verondersteld dat deze toename voor het gehele jaar 2006 zal gelden. Daarvoor is wereldwijd het politieke klimaat te onstabiel en de positie van de industrie in vooral de West-Europese landen te fragiel. De ontwikkeling van de omzet over de eerste maanden van dit jaar is bevredigend, maar het hiervóór gezegde in acht nemende, is het niet mogelijk nu een concrete verwachting voor de omzet en het resultaat voor het gehele jaar 2006 uit te spreken. Wel zal de ERIKS-groep, als een door kennis en toegevoegde waarde gedreven toeleverancier aan de industrie, in staat zijn haar marktpositie uit te bouwen. Alkmaar, 27 februari 2006 Raad van Bestuur J. van der Zouw, voorzitter J.G. de Boer M. Beckers H.J. Maier
60
LOGISTIEK Kennis maakt het verschil
61
Het kunnen analyseren en stroomlijnen van logistieke stromen en het ontwikkelen en beschikbaar hebben van op de afnemers afgestemde logistieke concepten (vanaf het vaststellen van de behoefte tot en met de betaling) voor zowel het administratieve als het fysieke deel van het proces. In staat zijn de ‘procurement’ voor de afnemer efficiënter te maken.
Kennis van de logistiek
Ontwikkelingen per cluster
62
In dit hoofdstuk wordt, conform de organisatiestructuur, per cluster een toelichting gegeven op de belangrijkste ontwikkelingen in het verslagjaar en de gedefinieerde doelstellingen en strategie voor de komende jaren.
Commercieel − Omzetgroei van 3,4 procent (autonoom: 2,9 procent). − Groei van omzet en marktaandeel bij vooral de kern activiteiten Afdichtingstechniek en Gereedschappen en ERIKS Nederland Onderhoudsproducten en de productgroep afsluiters. − Verdieping en aanscherping van het commerciële 2005 2004 beleid naar de twee bedrijfsmodellen, waarbij 187.669 181.436 Omzet • via accountmanagement en lokale aanwezigheid 17.837* 17.333 Bedrijfsresultaat (EBIT) het brede assortiment aan de afnemers wordt 824 806 Gemiddeld aantal medewerkers aangeboden • via gespecialiseerde buitendienstmedewerkers en Mutatie industriële productie (excl. bouw) -0,1% +0,2% productspecialisten de OEM-afnemers en gespecia* Dit is het bedrijfsresultaat exclusief de bij de verkoop van een pand liseerde onderhoudsafnemers worden benaderd. gerealiseerde boekwinst ad EUR 2,0 miljoen. − Continue aandacht bij alle business units voor het op niveau houden en/of uitbreiden van de benodigde Gerealiseerd in 2005 kennis van de markt, producten, toepassingen, Organisatorisch veredeling en logistieke dienstverlening. − Benoeming van nieuw management bij ERIKS bv, − Uitbreiding en eliminatie van het assortiment. Flexion bv, Van Eyle & Ruygers-Schwartz bv en − Uitbreiding en modernisering van de veredelings Elmeq bv. faciliteiten (Bruhamij Kunststoffen bv, ERIKS bv). − Aanpassing van de organisatiestructuur en operatio− Aanzienlijke uitbreiding van de fysieke en administranele aansturing bij Flexion bv. Het beoogde verbetetieve logistieke diensten (Easy Order System®) waarringstraject is nadrukkelijk ingezet. onder de implementatie van de e-portal TradCom bij − Uitbreiding van de lokale aanwezigheid (voorwaartse enkele ondernemingen. integratie) en vanuit deze lokale vestigingen (ERIKS − Ontwikkelen van specifiek op de wensen van de afService Centers) alle kernactiviteiten in de markt nemer afgestemde criteria voor kwaliteitsprocedures. aanbieden. − Overdragen van de organisatorische aansturing van Operationeel de ERIKS Service Centers aan het distributiebedrijf − Succesvolle verhuizing van ERIKS bv van de Van Eyle & Ruygers-Schwartz bv. binnenstad van Alkmaar en van Heerhugowaard − Afronding van de in 2004 gerealiseerde juridische naar de nieuwe huisvesting op het industrieterrein en organisatorische fusie van Van Eyle & RuygersBoekelermeer in Alkmaar. Schwartz bv, gevestigd in Rotterdam. − Modernisering van de logistieke inrichting van − Implementatie van accountmanagement op cluster ERIKS bv. niveau. − Herinrichting van de fysieke logistiek en assem − Versterking en uitbreiding van het productmanagement. blageactiviteiten bij Flexion bv. − Benaderen van mogelijke overnamekandidaten. − Verhoging van de productiviteit door − Het in samenwerking met ondernemingsraden en • continue aandacht voor het optimaliseren van de vakbonden ontwerpen en implementeren van een inrichting van de bedrijfsprocessen en bedrijfs geharmoniseerd arbeidsvoorwaardenpakket voor de informatiesystemen gehele cluster en ERIKS group nv. • integratie van de bedrijfsinformatiesystemen met − Aanpassen van de diverse sociale en pensioen die van afnemers en leveranciers. regelingen aan de nieuwe wetgeving. − Voorbereiding van de release-wissel van het bij − Introductie van een nieuw functionerings- en ERIKS bv, Flexion bv en ERIKS nv in gebruik zijnde coachingsysteem. SAP-informatiesysteem. − Onderhouden van het Management Development programma en het loopbaan begeleidingsprogramma.
Doelstellingen 2006 e.v. Organisatorisch − Voltooien van het distributieconcept voor Nederland (de twee bedrijfsmodellen).
Commercieel en operationeel − Behouden en verder uitbouwen van de top-3 positie voor alle kernactiviteiten en bijbehorende productgroepen.
Strategie − Uitbreiden van de lokale aanwezigheid voor alle productgroepen. − Uitbouwen van eenduidig en clusterbreed verkoopconcept. − Optimaliseren van de samenwerking tussen de gecentraliseerde business units (Competence Centers) en de ERIKS Service Centers. − Verbeteren van de markt-, product- en logistieke kennis. Vanuit deze kenniselementen zal de vernieuwing (innovatie) van assortiment en dienst verlening plaatsvinden (productmanagement). − Uitbreiden van de logistieke dienstverlening met als doel de optimalisering van de transactiekosten in de keten. − Beschikken over op klantniveau afgestemde kwaliteitsprocedures. − Creëren van een eenheid ‘Aandrijftechniek Nederland’, aanpassing van de commerciële structuren en ontwikkeling van een daarbij passend assortiment.
− Benaderen van de gehele industriële markt.
− Onderhouden van een op het type afnemer en industriële marktsegment afgestemde marketingmix. − Uitbreiding van het gebruik van de e-portal TradCom. − Uitbreiden van de lokale aanwezigheid.
− Verhogen van de productiviteit.
− Optimaliseren van de logistieke inrichting en logistieke processen bij met name ERIKS bv (project ‘nazorg verhuizing’). − Optimaliseren van de inrichting en het gebruik van bedrijfsinformatiesystemen. − Optimaliseren van de operationele aansturing van de kernactiviteit Aandrijftechniek (Flexion bv en Elmeq bv). − Integreren van de ERIKS-bedrijfsinformatie systemen met die van afnemers en fabrikanten. − Uitrollen van het bedrijfsinformatiesysteem SAP naar de overige vestigingen (allereerst naar Van Eyle & Ruygers-Schwartz bv).
Financieel (Bij een normale groei van de economie / industriële bedrijvigheid.) − Autonome groei van 4 à 6 procent per jaar. − Bedrijfsresultaat van ten minste 8 procent van de omzet.
63
ERIKS België Omzet Bedrijfsresultaat (EBIT) Gemiddeld aantal medewerkers
2005
2004
116.502
110.070
9.047
8.116
580
580
-2,2%
+3,7%
− Ontwikkeling van een Human Resources beleid op clusterniveau. − Introductie van een nieuw functionerings- en coachingsysteem.
64 Mutatie industriële productie (excl. bouw)
Commercieel − Omzetgroei van 5,8 procent. Gerealiseerd in 2005 − Groei van het marktaandeel in alle kernactiviteiten. Organisatorisch − De mooie toename van de omzet is vooral − Vanuit het managementteam van de cluster gerealiseerd door een continue verdieping en wordt een commercieel beleid voor de totale aanscherping van het commercieel beleid naar cluster ontwikkeld. Binnen het commercieel beleid • kernactiviteit/productgroep vindt verdieping en aanscherping naar de twee • brede klantbenadering bedrijfsmodellen plaats. • benadering OEM-afnemers − Implementatie van accountmanagement op • nieuwe product-/marktcombinaties. clusterniveau. − Stapsgewijze intensivering van de commerciële − Versterking en uitbreiding van het samenwerking tussen de verschillende productmanagement. ondernemingen. − Vereenvoudiging van de juridische structuur van − Uitbreiding van het gebruik van logistieke diensten de Baudoin-groep. (Easy Order System®) en de e-portal TradCom. − Organisatorische problemen hebben ertoe geleid − Vernieuwing en modernisering van het dat de resultaten van de productgroep hydraulimachinepark en de daarop aansluitende sche componenten en systemen bij Vermeulen onderhoudsdiensten bij Baudoin. nv in Roeselare negatief zijn. Intussen zijn er − Versterking van het productmanagement en maatregelen getroffen. Vermeulen nv en IECO nv daarmee verhoging van de kennis van markten, benaderen nu commercieel de gehele Belgische producten, toepassingen en logistieke diensten. markt als een eenheid. De operationele aansturing − Rationalisatie van het assortiment bij diverse is aangescherpt en in het personeelsbestand zijn productgroepen. enkele belangrijke wijzigingen doorgevoerd. − De eind 2004 uitgevoerde reorganisatie bij de Operationeel Vemoflex-vestiging Grosset in Frankrijk heeft niet − Verhoging van de productiviteit door • verbetering van de inrichting van de primaire processen bij ERIKS nv, de Baudoin-groep, de Vemoflex-groep, IECO nv en Vermeulen nv. • gerichte aansturing van de algemene buitendienst en de gespecialiseerde buitendienstmedewerkers • integratie van de bedrijfsinformatiesystemen met die van afnemers en leveranciers (Easy Order System®) • modernisering en optimalisatie van de inrichting van de magazijnen en opslagmiddelen bij ERIKS nv, Baudoin en Vemoflex. tot de gewenste resultaten geleid. Zowel operationeel als commercieel kon onvoldoende slagkracht worden gecreëerd. Vanuit de hoofdvestiging van Vemoflex in België zijn inmiddels corrigerende maatregelen getroffen.
Doelstellingen 2006 e.v. Organisatorisch − Voltooien van het distributieconcept voor België (de twee bedrijfsmodellen).
Commercieel en operationeel − Verkrijgen en behouden van een top-3 positie voor alle kernactiviteiten en bijbehorende productgroepen.
− Benaderen van de gehele industriële markt.
Strategie − Implementeren van het gedefinieerde en uitgewerkte commerciële verkoopconcept: • via de business units (Competence Centers) de OEM-afnemers en de daarvoor aangewezen overige afnemers benaderen • via de lokale vestigingen (Baudoin) het brede assortiment van producten en diensten aan de onderhoudsafnemers aanbieden • het productmanagement wordt vanuit de business units verzorgd • de lokale verkopers worden voor wat betreft kennis ondersteund door de business units. − Aanpassen van de verantwoordelijkheden, bevoegdheden en informatievoorziening. − Eén bedrijfsinformatiesysteem voor alle ondernemingen. − Versterken van de posities in de productgroepen afsluiters en instrumentatie, flensafdichtingen en industriële kunststoffen. − Heroriëntatie van de activiteiten in de kernactiviteit Aandrijftechniek. Vorming van een eenheid ‘Aandrijftechniek België’ en afstemming en uitbreiding van het assortiment. − Het op niveau houden en verbeteren van de kenniselementen in het commerciële beleid en vanuit deze basis nieuwe product-/markt combinaties ontwikkelen. − Uitbreiden van de veredelingsfaciliteiten en logistieke diensten. − Beschikken over op klantniveau afgestemde kwaliteitsprocedures. − Onderhouden van een op het type afnemer en industriële marktsegment afgestemde marketingmix. − Commerciële samenwerking tussen de verschillende ondernemingen en verdere voorwaartse integratie. − Uitbreiden van het gebruik van de e-portal TradCom en andere logistieke diensten.
65
− Verhogen van de productiviteit.
− Verbeteren van de commerciële samenwerking tussen de verschillende ondernemingen en het gericht aansturen van de commerciële buitendienst. − Optimaliseren van de inrichting en het gebruik van de bedrijfsinformatiesystemen. − Stapsgewijze migratie naar één bedrijfsinformatiesysteem. − Integreren van de ERIKS-bedrijfsinformatie systemen met die van afnemers en leveranciers (TradCom en Easy Order System®).
66
Financieel (Bij een normale groei van de economie / industriële bedrijvigheid.) − Autonome groei van 5 à 6 procent per jaar. − Bedrijfsresultaat van ten minste 8 procent van de omzet.
ERIKS Duitsland Omzet Bedrijfsresultaat (EBIT) Gemiddeld aantal medewerkers
Mutatie industriële productie (excl. bouw)
2005
2004
96.430
84.961
5.976
5.984
407
353
+3,5%
+3,1%
− Benadering van mogelijke overnamekandidaten. − Begonnen met het implementeren van het ontwikkelde Human Resources beleid op clusterniveau.
Commercieel en operationeel − Toename van de omzet met 13,5 procent Gerealiseerd in 2005 (autonoom: -0,4 procent). Deze toename is geheel Organisatorisch gerelateerd aan de in juni 2004 overgenomen − Installatie van een managementteam onderneming Steinebronn Industrietechnik GmbH op clusterniveau. in Stuttgart. − Uitbreiding en versterking van het product-, − De autonome groei van de omzet was per financieel en operationeel management. vestiging verschillend. De omzetontwikkeling − Reorganisatie van de activiteiten bij Schötz bij de vestiging in Maisach is tegengevallen. Industrietechnik GmbH in Maisach (nabij Positief waren de toenames van de omzet bij de München). De commerciële en operationele vestigingen in Bielefeld, Hannover en Neuss. aansturing is aangepast. − Het beheer van het assortiment en de relaties met − De integratie van de in juni 2004 overgenomen leveranciers worden meer vanuit de hoofdvestiging onderneming Steinebronn Industrietechnik GmbH in Bielefeld gecoördineerd. − Ontwikkeling van uniforme technische en te Stuttgart verloopt volgens plan. commerciële documentatie voor alle vestigingen. − Voorbereidingen voor de overname per 1 januari − Uitbreiding en vernieuwing van het assortiment. 2006 van de handelsactiviteiten van Acona Hydraulik-Systeme GmbH met vestigingsplaatsen − Succesvolle implementatie (december 2004 en in Aken en Magdeburg. De omzet bedraagt januari 2005) van het nieuwe bedrijfsinformatie systeem Pro Alpha bij alle vestigingen EUR 3,0 mln. en valt geheel onder de kernactiviteit (Steinebronn gepland in 2006). Aandrijftechniek.
Doelstellingen 2006 e.v. Organisatorisch − Uitbreiding van de huidige kernactiviteiten (met name Aandrijftechniek en Afdichtingstechniek) in Duitsland (vergroting van het marktgebied en verhoging van de marktaandelen) en verbreding van de activiteiten en marktsegmenten (via overnames).
Strategie − Roll-out van het huidige concept naar • de ‘witte vlekken’ in Duitsland • Midden- en Oost-Europa. − Uitbreiden van het aantal kernactiviteiten (Stromingstechniek en Industriële kunststoffen) via overnames. − Uitbreiden van te benaderen industriële segmenten.
− Benaderen van de markt als één organisatorische eenheid.
− Uniforme promotie en publiciteit. − Grote (inter)nationale afnemers gecoördineerd benaderen. − Eén gecentraliseerd bedrijfsinformatiesysteem met een gemeenschappelijke database. − Ontwikkelen tot een kennisgedreven toeleverancier.
Commercieel en operationeel − Verbreden van het producten- en dienstenpakket.
− Pro-actief productmanagement op clusterniveau met goede ankerpunten in de vestigingen.
− Realisatie van autonome groei.
− Uitbreiden van alle productgroepen met daarop aansluitende technische dienstverlening en veredelingsfaciliteiten. − Daar waar nodig verhogen van de kennis van de markt, producten, applicaties en veredeling. − Uitbreiden van de logistieke diensten en introductie van de e-portal TradCom. − Benaderen van nieuwe marktsegmenten.
− Professionalisering.
− Productmanagement op clusterniveau. − Uitbreiden van het accountmanagement. − Management Development programma en loopbaanbegeleidingprogramma’s.
− Verhogen van de productiviteit.
− Optimaliseren van de inrichting en het gebruik van het nieuwe bedrijfsinformatiesysteem. − Implementeren van het nieuwe bedrijfsinformatie systeem bij Steinebronn Industrietechnik GmbH (2e helft 2006). − Integreren van het nieuwe bedrijfsinformatie systeem met die van afnemers en fabrikanten. − Daar waar nodig moderniseren van de opslagmethoden.
Financieel (Bij een normale groei van de economie / industriële bedrijvigheid.) − Autonome groei van 5 à 7 procent per jaar. − Bedrijfsresultaat van 7 à 8 procent van de omzet.
67
ERIKS Frankrijk 2005
2004
21.636
21.605
Bedrijfsresultaat (EBIT)
457
947
Gemiddeld aantal medewerkers
127
124
+0,1%
+1,7%
Omzet
68 Mutatie industriële productie (excl. bouw)
Gerealiseerd in 2005 Algemeen Zoals ook over het jaar 2004, voldoen de resultaten niet aan de verwachtingen. Zowel de groei van de omzet als het bedrijfsresultaat voldoen niet aan de verwachtingen. De winstgevendheid van de op kennis gedreven gespecialiseerde activiteiten is tevredenstellend. De producten en diensten worden in bepaalde geselecteerde marktsegmenten afgezet. De problemen in de cluster zijn toe te wijzen aan de drie lokale handelsondernemingen. De nieuw aangestelde interim clustermanager en de managers van de drie vestigingen hebben in het afgelopen jaar zowel commercieel als operationeel vele positieve maatregelen getroffen. Hoewel de samenwerking tussen de drie lokale ondernemingen is geïntensiveerd, blijkt dat er nog gebrek is aan voldoende volume en slagkracht, zowel naar de fabrikanten als naar de afnemers.
Organisatorisch − Installatie van een managementteam op clusterniveau. − Versterking van het productmanagement. − Benaderen van mogelijke overnamekandidaten. Commercieel en operationeel − Toename van de omzet met 0,1 procent: • handhaving van de marktaandelen en resultaten bij ERIKS sas en Adji sarl • verlaging van de marktaandelen bij de drie lokale vestigingen. − Uitbreiding van het assortiment bij ERIKS sas. − Verhoging van het kennisniveau in de commerciële afdelingen. − Centralisatie van de beheertaken en uniformering van de inrichting van de processen bij de drie lokale vestigingen. − Verbetering van de managementinformatie.
Doelstellingen 2006 e.v. Algemeen De huidige activiteiten van de gespecialiseerde vestigingen (ERIKS sas en Adji sarl) en de drie lokale vestigingen (Baudoux Industrie sas, Campion sas en Delaporte Hydraupole sas) zijn te verschillend en vullen elkaar nauwelijks aan. Gebrek aan volume en slagkracht belemmert een succesvolle ontwikkeling van de twee bedrijfsmodellen. De bestaande lokale activiteiten kunnen alleen succesvol worden als door overnames dan wel door aansluiting bij een grotere partij het noodzakelijke volume wordt verkregen. De ERIKS-groep heeft als doel zich in Frankrijk allereerst te ontwikkelen tot een toeleverancier die de rol van specialist vervult. Hierbij staat het bieden van een diep assortiment van producten, kennis, veredeling en logistieke diensten voorop.
Organisatorisch − Aanzienlijke vergroting van het volume van de huidige lokale handelsactiviteiten.
Strategie − Overnemen van ondernemingen of samengaan met een partner.
− Ontwikkelen tot een gespecialiseerde toeleverancier.
− Uitbreiden van bestaande gespecialiseerde activiteiten via autonome groei en overnames. − Beginnen met nieuwe kernactiviteiten/ productgroepen via overnames in Afdichtingstechniek, Stromingstechniek en Aandrijftechniek.
Commercieel en operationeel − Realisatie van autonome groei.
− Verhogen van de productiviteit.
Financieel (Bij een normale groei van de economie / industriële bedrijvigheid.) − Autonome groei van 5 à 7 procent per jaar. − Bedrijfsresultaat van 7 procent van de omzet.
− Verhogen van het kennisniveau van de markten, producten en applicaties. − Uitbreiden van alle productgroepen met daarop aansluitende technische dienstverlening en veredelingsfaciliteiten. − Uitbreiden van logistieke diensten. − Benaderen van nieuwe segmenten. − Optimaliseren van de aansturing van de verkoop. − Optimaliseren van de inrichting en het gebruik van de bedrijfsinformatiesystemen. − Integreren van de bedrijfsinformatiesystemen met die van afnemers en fabrikanten.
69
ERIKS USA Omzet
2005
2004
19.883
19.634
1.970
1.626
71
75
+3,6%
+4,8%
Bedrijfsresultaat (EBIT) Gemiddeld aantal medewerkers
70 Mutatie industriële productie (excl. bouw)
Gerealiseerd in 2005 Organisatorisch − De markt als ‘ERIKS USA’ benaderen: • centralisatie van het assortimentsbeheer • centralisatie van de inkoop • centralisatie van de administratie en het beheer van de bedrijfsprocessen • productmanagement op clusterniveau. − Benaderen van mogelijke overnamekandidaten.
Commercieel en operationeel − Een autonome groei in lokale valuta van 1,3 procent. − Het compenseren van het verlies van een belangrijk deel van de omzet door het aantrekken van nieuwe afnemers. − Uitbreiden van het assortiment Industriële kunststoffen. − Implementatie van diverse logistieke concepten. − Het bij enkele afnemers en fabrikanten ten behoeve van de orderverwerking realiseren van de integratie van wederzijdse bedrijfsinformatie systemen. − Verhoging van de productiviteit en winstgevendheid bij alle vestigingen.
Doelstellingen 2006 e.v. Organisatorisch − De markt als ‘ERIKS USA’ benaderen.
Strategie − Intensieve commerciële en operationele samenwerking tussen de verschillende vestigingen. − Gezamenlijke ontwikkeling van producten en diensten.
− Uitbreiden van de aanwezigheid in de USA.
− Realiseren van overnames van gespecialiseerde toeleveranciers van afdichtingen, rubberproducten en industriële kunststoffen.
Commercieel en operationeel − Realisatie van autonome groei.
− Uitbreiden van het assortiment en diensten. − Investeren in toonaangevende markt-, product-, applicatie- en veredelingskennis. − Uitbreiden van de veredelingsfaciliteiten. − Benaderen van nieuwe marktsegmenten. − Gebruikmaken van de binnen de ERIKS-groep aanwezige sourcing kennis.
− Uitbreiding van het marktgebied.
− Roll-out via kleinere overnames.
− Handhaving van de productiviteit.
− Optimaliseren van het gebruik van het bedrijfs informatiesysteem. − Optimaliseren van de fysieke en administratieve logistiek met afnemers en fabrikanten.
Financieel (Bij een normale groei van de economie/industriële bedrijvigheid.) − Autonome groei van 4 à 6 procent per jaar. − Bedrijfsresultaat van 8 procent van de omzet.
ERIKS Zuidoost-Azië Omzet
2005
2004
6.429
5.687
238
74
57
58
Bedrijfsresultaat (EBIT) Gemiddeld aantal medewerkers
71 Gerealiseerd in 2005 − Een autonome groei in lokale valuta van 11,7 procent. − Verbetering van de marktpositie en marketingmix door • het verhogen van de product- en applicatiekennis • te focussen op productgroepen die veel producten applicatiekennis vereisen • uitbreiding van de veredelingsfaciliteiten • intensieve benadering van enkele geselecteerde marktsegmenten. − Verbetering van de operationele aansturing door • het stroomlijnen van de managementinformatie • het verbeteren van de inrichting van de primaire processen (orderverwerking en logistiek). Doelstellingen / strategie 2006 e.v. − Het verkrijgen van een op de belangrijkste markten afgestemde productmix. − Het verkrijgen van het imago van industriële distributeur/toeleverancier met toegevoegde waarde. Dit betekent een noodzakelijke en blijvende verbetering van de marketingmix door • professioneel en pro-actief productmanagement • verhogen van de marketingkennis • profilering als specialist. Het verder ontwikkelen van de aan te bieden technische toegevoegde waarde (kennis en veredeling), vooral gericht op afdichtingen, rubberproducten en afsluiters • directe benadering van de industriële eindverbruikers in de gedefinieerde marktsegmenten • gerichte aansturing van de verkoop binnen- en buitendienst. − Verkrijgen van volume en voldoende marktaandeel. − Verhogen van de productiviteit. − Realiseren van een autonome groei van 5 à 10 procent en een bedrijfsresultaat van 5 à 6 procent.
ERIKS group nv Bedrijfsresultaat (EBIT) Gemiddeld aantal medewerkers
2005
2004
-1.685
-2.799
15
15
72
INFRASTRUCTUUR Kennis maakt het verschil
73
Kennis om de infrastructuur binnen de ERIKS-groep te optimaliseren De beschikking hebben over - doelmatig ingerichte en moderne huisvesting, logistiek en productie - doelmatig ingerichte, moderne en beheersbare ICT.
Kennis om de infrastructuur binnen de ERIKS-groep te optimaliseren
Jaarrekening 2005 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling 74
Algemeen De hiernavolgende grondslagen voor de opstelling van de geconsolideerde jaarrekening hebben betrekking op de houdstermaatschappij en al haar groepsmaatschappijen. De jaarrekening is opgesteld door de Raad van Bestuur en als onderdeel van het jaarverslag uitgebreid besproken in de op 27 februari 2006 gehouden vergadering van de Raad van Commissarissen. Besloten is deze jaarrekening ter vaststelling voor te leggen aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 16 mei 2006. Deze jaarrekening 2005 is de eerste die is opgesteld volgens International Financial Reporting Standards (IFRS) zoals aanvaard door de Europese Unie. IFRS 1 is toegepast bij het opmaken van deze geconsolideerde jaarrekening. De vergelijkende cijfers over voorgaand boekjaar zijn overeenkomstig gewijzigd per 1 januari 2004. De ERIKS-groep heeft gebruik gemaakt van de vrijstelling in IFRS 1 tot toepassing van IAS 32/39 inzake financiële instrumenten, welke per 1 januari 2005 van toepassing zijn. Een toelichting op de overgang naar IFRS en de effecten daarvan op de gerapporteerde financiële informatie zijn weergegeven in hoofdstuk ‘Overzichten aanpassing eerste toepassing IFRS’ op pagina100 e.v. Waarderingsgrondslagen De grondslagen die worden toegepast voor de waardering van activa en passiva zijn voor zover niet anders aangegeven gebaseerd op historische kosten. Het opmaken van de jaarrekening in overeenstemming met IFRS vereist van het management dat zij beoordelingen, inschattingen en aannames maakt (en voortdurend herbeoordeeld) die de toepassing van richtlijnen en de gerapporteerde bedragen voor activa, passiva, inkomsten en uitgaven beïnvloeden. De bij de waardering van deze posten gemaakte inschattingen en aannames zijn gebaseerd op ervaringsgegevens en diverse andere factoren die onder de gegeven omstandigheden als redelijk worden beschouwd. Werkelijke resultaten kunnen echter afwijken van gemaakte inschattingen. Wijzigingen als gevolg van herbeoordeling van inschattingen en aannames worden verwerkt in de periode van herziening en indien van toepassing in toekomstige perioden. Criteria voor de consolidatie De activa en passiva, alsmede baten en lasten van de groepsmaatschappijen worden integraal geconsolideerd. Onder groepsmaatschappijen worden verstaan die deelnemingen, waarin ERIKS group nv een beslissende zeggenschap uitoefent of kan uitoefenen op het te voeren beleid. Groepsmaatschappijen worden in de geconsolideerde cijfers opgenomen vanaf de datum dat beslissende zeggenschap is verkregen. Bij verkoop van groepsmaatschappijen gedurende het verslagjaar, worden de resultaten geconsolideerd tot het moment dat de beslissende zeggenschap wordt opgegeven. Ongerealiseerde resultaten op onderlinge transacties en balansposten tussen groepsmaatschappijen zijn geëlimineerd. Een overzicht van de clusters en groepsmaatschappijen is opgenomen op pagina 118 en 119 van dit verslag. Verwerven en afstoten van groepsmaatschappijen Nieuw verworven groepsmaatschappijen worden opgenomen onder toepassing van de ‘purchase accounting method’ en worden gewaardeerd op de netto reële waarde van de overgenomen identificeerbare activa, verplichtingen en voorwaardelijke verplichtingen (netto vermogenswaarde) ten tijde van de overname.
De verkrijgingsprijs bestaat uit de koopsom die betaald wordt voor de overname, waaraan toegevoegd de eventuele kosten die direct toerekenbaar zijn aan de overname. Het verschil tussen de verkrijgingsprijs en de netto vermogenswaarde is goodwill. Goodwill wordt toegerekend aan kasstroomgenererende eenheden en wordt jaarlijks getest op bijzondere waardeverminderingen. Indien de verkrijgingsprijs lager is dan de netto reële waarde van de verworven activa, verplichtingen en voorwaardelijke verplichtingen dan wordt het verschil verantwoord in de winst- en verliesrekening. Bij verkoop van groepsmaatschappijen wordt het verschil tussen de verkoopprijs en de op dat moment nog resterende boekwaarden van de over te dragen activa, verplichtingen en voorwaardelijke verplichtingen en de nog resterende boekwaarde van de goodwill ten gunste of ten laste van de winst- en verliesrekening gebracht. Vreemde valuta De euro is de functionele en rapporteringsvaluta van de ERIKS-groep. Transacties in vreemde valuta worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de koers op de transactie datum. Per balansdatum worden alle monetaire niet in euro opgenomen activa en verplichtingen omgerekend tegen de koers per balansdatum. Koersverschillen voortkomend uit de omrekening en afwikkeling van monetaire activa en verplichtingen worden verwerkt via de winst- en verliesrekening. In de consolidatie wordt de winst- en verliesrekening van niet in euro rapporterende groepsmaatschappijen omgerekend tegen gemiddelde periodekoersen. De balans van niet in euro rapporterende groepsmaatschappijen wordt omgerekend tegen de koersen per balansdatum. Hierbij ontstane omrekeningsverschillen, alsmede de koersverschillen op niet in euro luidende permanente financiering van buitenlandse deelnemingen worden rechtstreeks in het eigen vermogen verwerkt. Bij desinvestering van deze niet in euro rapporterende deelnemingen, worden koersverschillen die zijn opgenomen in het eigen vermogen via de winst- en verliesrekening verantwoord als onderdeel van het boekresultaat op de desinvestering. De belangrijkste in de afgelopen jaren gehanteerde wisselkoersen zijn als volgt: 2005
2004
2003
USD / EUR – slotkoers
0,84538
0,73233
0,79491
USD / EUR – gemiddelde koers
0,80379
0,80392
0,88522
SGD / EUR – slotkoers
0,51020
0,44903
0,46729
SGD / EUR – gemiddelde koers
0,48305
0,47583
0,50807
Afgeleide financiële instrumenten ERIKS group nv maakt gebruik van afgeleide financiële instrumenten om de rente- en valutarisico’s af te dekken die ontstaan uit operationele en financieringsactiviteiten. In overeenstemming met het treasurybeleid van de groep worden geen afgeleide financiële instrumenten voor handelsdoeleinden aangehouden dan wel uitgegeven. Afgeleide financiële instrumenten worden tegen reële waarde gewaardeerd. Waardeveranderingen worden direct ten gunste of ten laste van het resultaat gebracht. De reële waarde van interest rate swaps is het geschatte bedrag dat zou moeten worden ontvangen of betaald om deze swap per balansdatum te beëindigen, rekening houdend met de actuele rente. De reële waarde van de valutatermijncontracten en de valutaopties is de genoteerde marktprijs (termijnkoers) per balansdatum.
75
Immateriële vaste activa Goodwill Voor de bepaling van de goodwill wordt verwezen naar de toelichting ‘Verwerven en afstoten van groepsmaatschappijen’.
76
Immateriële vaste activa uit acquisities Immateriële vaste activa uit acquisities zijn opgenomen tegen de ten tijde van de overname bepaalde reële waarden van de overgenomen geïdentificeerde (immateriële) vaste activa onder aftrek van cumulatieve amortisatie en bijzondere waardeverminderingen. Amortisatie van immateriële vaste activa uit acquisities vindt lineair plaats over de verwachte gebruiksduur. Overige Overige door de ERIKS-groep verworven immateriële vaste activa, zoals software, zijn gewaardeerd tegen kostprijs verminderd met gecumuleerde lineaire afschrijvingen overeenkomstig de verwachte gebruiksduur en bijzondere waardeverminderingen. Intern gegenereerde immateriële vaste activa worden geactiveerd indien de kosten van het actief betrouwbaar kunnen worden vastgesteld en het waarschijnlijk is dat ERIKS economische voordelen met het actief zal realiseren. Materiële vaste activa De materiële vaste activa in eigendom worden gewaardeerd tegen kostprijs onder aftrek van lineaire afschrijvingen overeenkomstig de geschatte verwachte gebruiksduur en bijzondere waardeverminderingen. Voorzover materiële vaste activa voor verkoop worden aangehouden vindt waardering plaats tegen de boekwaarde of lagere reële waarde verminderd met verkoopkosten. Uitgaven met betrekking tot materiële vaste activa na initiële investering, zoals onderhoud, komen in principe ten laste van de winst- en verliesrekening en worden alleen geactiveerd indien deze leiden tot een waardevermeerdering van het actief. Boekwinsten en -verliezen bij verkoop van materiële vaste activa zijn opgenomen in het bedrijfsresultaat. De restwaarde en gebruiksduur van de materiële vaste activa worden jaarlijks beoordeeld en zonodig aangepast. Leasing Leasecontracten worden geclassificeerd als financiële lease als de ERIKS-groep feitelijk nagenoeg alle risico’s en voordelen van eigendom heeft. Door financiële lease verworven materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen de laagste van de reële waarde en de contante waarde van het minimum aantal verplichte leasebetalingen bij aanvang van de lease, onder aftrek van lineaire afschrijvingen overeenkomstig de geschatte verwachte gebruiksduur en bijzondere waardeverminderingen. Classificatie als operationele lease vindt plaats als risico’s en voordelen van eigendom achterblijven bij de verhuurder. Operationele leasekosten worden lineair over de leaseperiode in de winst- en verliesrekening verwerkt. Bijzondere waardevermindering Jaarlijks wordt beoordeeld of indicaties bestaan voor mogelijke bijzondere waardeverminderingen (impairment) van activa. Indien zich indicaties hebben voorgedaan dat de boekwaarde van een actief niet meer realiseerbaar is, wordt getoetst op realiseerbare waarde. De realiseerbare waarde is de hoogste van de (directe) opbrengstwaarde en de bedrijfswaarde. De bedrijfswaarde wordt berekend op basis van de contante waarde van de toekomstige kasstromen ontleend aan de meerjarenbegroting. Jaarlijks wordt een toets gedaan op bijzondere waardeverminderingen voor activa met een onbepaalde gebruiksduur, inclusief goodwill. Ten behoeve van de toets worden deze activa toegewezen aan kasstroomgenererende eenheden.
Indien de realiseerbare waarde lager is dan de boekwaarde dan wordt het verschil als bijzondere waardevermindering ten laste van het resultaat gebracht. Deelnemingen Deelnemingen waarop invloed van betekenis kan worden uitgeoefend worden initieel gewaardeerd tegen kostprijs. Vervolgens wordt deze initiële waardering tegen kostprijs aangepast met (het evenredig aandeel in) de resultaten van de deelnemingen. Invloed van betekenis wordt verondersteld aanwezig te zijn bij een belang van meer dan 20 procent. Overige deelnemingen met een belang van minder dan 20 procent worden in principe gewaardeerd tegen reële waarde, tenzij deze niet betrouwbaar kan worden bepaald. Resultaten van deelnemingen worden in de winst- en verliesrekening separaat opgenomen. Vorderingen op deelnemingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde, waar nodig onder aftrek van voorzieningen voor oninbaarheid of bijzondere waardevermindering. Voorraden De voorraden handelsgoederen en grondstoffen worden gewaardeerd tegen kostprijs, zijnde de gemiddelde inkoopprijs, verhoogd met de transport‑ en overige bijkomende kosten, of tegen lagere opbrengstwaarde. Het onderhanden werk wordt gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs, bestaande uit loon- en materiaalkosten en een opslag voor indirecte productiekosten en overhead. Handelsdebiteuren en overige vorderingen De handelsdebiteuren en overige vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Indien wordt voorzien dat deze vorderingen niet volledig kunnen worden geïnd, wordt een voorziening getroffen voor oninbaarheid. Eigen vermogen Dividend uit te keren aan de aandeelhouders wordt verantwoord als verplichting op het moment dat de winstbestemming door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders is goedgekeurd. Leningen en aflossingsverplichtingen Opgenomen leningen worden initieel gewaardeerd tegen de reële waarde, rekening houdend met toerekenbare transactiekosten. Na initiële waardering worden de opgenomen leningen verantwoord tegen amortisatiewaarde gebruik makend van de effectieve rentevoet. De aflossingsverplichtingen op leningen die plaatsvinden binnen 1 jaar na balansdatum worden als kortlopend gepresenteerd. Personeelsvoorzieningen Binnen de groep bestaan verschillende pensioen- en prepensioenregelingen die elk voldoen aan de lokale wet- en regelgeving. De pensioenverplichtingen van bijna alle Nederlandse bedrijfsonderdelen zijn ondergebracht bij het ondernemingspensioenfonds van ERIKS (collectieve toegezegde premieregeling). De overige pensioenverplichtingen, waaronder die van de buitenlandse bedrijfsonderdelen zijn veelal ondergebracht bij externe (her)verzekeraars, dan wel verzekerd via lokale overheden. Het merendeel van de aanwezige regelingen zijn te kenmerken als toegezegde premieregeling. Een beperkt aantal regelingen is als toegezegde pensioenregelingen aan te merken. (a) Toegezegde premieregeling Toegezegde premieregelingen zijn regelingen waarbij de ERIKS-groep vaste premies betaalt ten gunste van de werknemer, zonder enige resterende aanspraak van of verplichting jegens deze werknemers. Verplichtingen ten aanzien van bijdragen aan pensioen- en daaraan gerelateerde regelingen op basis van
77
beschikbare premies worden als last in de winst- en verliesrekening verwerkt in de periode waarop deze betrekking hebben.
78
(b) Toegezegde pensioenregeling Een toegezegde pensioenregeling is een regeling waarbij aan de werknemer een pensioen wordt toegezegd, waarvan de hoogte afhankelijk is van leeftijd, salaris en dienstjaren. De in de balans opgenomen verplichting is de contante waarde van de in het vooruitzicht gestelde pensioenuitkeringen op de balansdatum, minus de reële waarde van fondsbeleggingen. Hiermee worden verrekend de niet-verwerkte actuariële winsten en verliezen en nog niet opgenomen pensioenkosten van verstreken diensttijd. De verplichtingen uit hoofde van toegezegde pensioenregelingen worden jaarlijks berekend door onafhankelijke actuarissen met gebruik van de ‘projected unit credit’-methode waarbij van rentetarieven wordt uitgegaan die gelden voor hoge kwaliteit ondernemingsobligaties. Actuariële winsten en verliezen groter dan 10 procent van de hoogste van de fondsbeleggingen of de verplichtingen die het gevolg zijn van wijzigingen in actuariële veronderstellingen worden ten gunste of ten laste van het resultaat gebracht gedurende de verwachte, gemiddelde toekomstige dienstjaren van de betreffende personeelsleden. De nog niet verwerkte pensioenkosten van de verstreken diensttijd worden direct verwerkt in de winsten verliesrekening, tenzij de wijzigingen in de pensioenregeling afhankelijk zijn van het in dienst blijven voor een bepaalde periode (de wachtperiode). In dit geval worden de lasten over verstreken diensttijd lineair verwerkt gedurende de wachtperiode. (c) Jubileumuitkeringen De voorziening voor jubileumuitkeringen is gebaseerd op actuariële berekeningen met een disconteringsvoet die het rendement op de balansdatum van hoogwaardige ondernemingsobligaties benadert. Overige voorzieningen Voorzieningen zijn feitelijke of in rechte afdwingbare verplichtingen voortvloeiend uit een gebeurtenis uit het verleden, waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en een betrouwbare schatting kan worden gemaakt van de omvang van de verplichting. Voorzieningen zijn vastgesteld door de verwachte toekomstige kasstromen contant te maken met behulp van een actuele rente. In verband met reorganisatie wordt een voorziening getroffen wanneer een gedetailleerd plan voor de reorganisatie is geformaliseerd en een aanvang is gemaakt met de reorganisatie of deze bij de betrokkenen bekend is gemaakt voor of op balansdatum. Latente belastingen Een latente belastingverplichting of -vordering wordt gevormd volgens de verplichtingenmethode voor tijdelijke verschillen tussen de commerciële en fiscale waardering van activa en passiva tegen het verwachte tarief in het jaar van afwikkeling, voorzover bij wet vastgesteld. Latente belastingvorderingen uit hoofde van beschikbare compensabele verliezen worden gewaardeerd voor zover het waarschijnlijk is dat deze verliezen worden gecompenseerd. Opbrengstverantwoording Onder netto-omzet wordt verstaan de opbrengsten wegens aan derden geleverde goederen en diensten na aftrek van kortingen en omzetbelasting. De verkoop van goederen wordt als omzet verantwoord zodra alle belangrijke rechten en risico’s met betrekking tot de eigendom van de goederen zijn overgedragen aan de koper. Opbrengsten uit diensten worden als omzet aangemerkt naar rato van de geleverde prestaties.
Kostprijs van de omzet Onder kostprijs van de omzet wordt verstaan de direct aan de geleverde goederen toe te rekenen inkoopwaarde en waardeverminderingen, alsmede de kosten van opslag, productie en distributie. Belastingen De belasting over het resultaat wordt berekend naar het voor het betreffende boekjaar geldende nominale tarief, waarbij rekening wordt gehouden met fiscale faciliteiten en mutaties in de latente belastingen. Belastingen die betrekking hebben op posten die rechtstreeks in het eigen vermogen worden verwerkt, worden eveneens in het eigen vermogen verwerkt. Financiële baten en lasten De financiële baten en lasten omvatten de rentebaten en -lasten die tijdsevenredig worden verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de desbetreffende vordering of schuld. Tevens zijn in de financiële baten en lasten begrepen de waardeveranderingen van afgeleide financiële instrumenten. Geconsolideerd kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode, waarbij als basis de winst- en verliesrekening en de overige mutaties tussen de begin- en eindbalans worden gebruikt. De geldmiddelen bestaan uit liquide middelen en rekening-courantschulden. Mutaties tussen de begin- en eindbalans als gevolg van verwerving en afstoting van geconsolideerde deelnemingen zijn als onderdeel van de investeringsactiviteiten opgenomen. Betaalde en ontvangen rente en winstbelastingen zijn in de kasstroom uit operationele bedrijfsactiviteiten verwerkt. Belangrijke schattingen en oordeelsvorming door de Raad van Bestuur De Raad van Bestuur van ERIKS group nv formuleert bij de opstelling van de jaarcijfers uitgangspunten en maakt inschattingen voor de toekomst, welke in de praktijk kunnen afwijken van de werkelijkheid. In dit kader is de jaarlijkse test op bijzondere waardevermindering op de goodwill aangemerkt als gevoelig voor afwijkingen. Verder zijn bij de bepaling van de waardering van actieve belastingvorderingen uit hoofde van compensabele verliezen inschattingen gemaakt ten aanzien van de realiseerbaarheid van deze vorderingen. Bij de waardering van de toegezegde pensioenregeling en de afgeleide financiële instrumenten wordt gebruik gemaakt van waarderingstechnieken van externe partijen. De daarbij gehanteerde uitgangspunten en inschattingen zijn in redelijkheid vastgesteld.
79
GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENING Ref.
2005
2004
1.
448.549
423.393
Kostprijs van de omzet
331.597
312.195
Bruto-omzetresultaat
116.952
111.198
In duizenden euro’s Netto-omzet
80 Verkoopkosten
71.751
Algemene beheerskosten
11.361
Som der kosten
69.131 10.786 83.112
79.917
33.840
31.281
Overige bedrijfsopbrengsten
3.
1.956
-
Bedrijfsresultaat
3.
35.796
31.281
Uitkomst der financiële baten en lasten
5.
(2.676)
(2.969)
Resultaat uit deelnemingen
19
-
Resultaat vóór belastingen
33.139
28.312
Belastingen
6.
Resultaat na belastingen Ter beschikking aan aandeelhouders Aandeel derden
17.
Resultaat na belastingen
Gemiddeld aantal uitstaande aandelen Winst per aandeel (in euro)
11.000
9.760
22.139
18.552
22.059
18.490
80
62
22.139
18.552
7.869.455
7.661.332
2,80
2,41
GECONSOLIDEERDE BALANS In duizenden euro’s
Ref.
31 december 2005
31 december 2004
ACTIVA Vaste activa Immateriële vaste activa
7.
37.800
38.411
Materiële vaste activa
8.
48.651
45.381
Deelnemingen
9.
52
71
21.
3.421
Latente belastingvorderingen Totaal vaste activa
81
3.302 89.924
87.165
Vlottende activa Voorraden
10.
61.542
59.950
Handelsdebiteuren
11.
75.565
73.111
Overige vorderingen
11.
2.245
1.927
Liquide middelen
12.
22.034
32.765
Totaal vlottende activa
161.386
167.753
Totaal ACTIVA
251.310
254.918
PASSIVA Eigen vermogen Aandelenkapitaal
13.
3.969
Agio
13.
476
476
Overige reserves
14.
261
(436)
Ingehouden winsten
15.
122.845
Aandeel derden
17.
Totaal eigen vermogen
3.887
105.282 127.551
109.209
379
299
127.930
109.508
Langlopende verplichtingen Leningen
18.
29.575
35.456
Afgeleide financiële instrumenten
24.
1.961
-
Personeelsvoorzieningen
19.
4.115
4.539
Overige voorzieningen
20.
1.053
1.511
Latente belastingverplichtingen
21.
Totaal langlopende verplichtingen
7.234
6.765
43.938
48.271
Kortlopende verplichtingen Bankiers
22.
16.682
37.278
Aflossingsverplichtingen op leningen
18.
7.883
6.184
29.344
25.887
611
171
Leveranciers Personeelsvoorzieningen
19.
Overige voorzieningen
20.
Winstbelastingen Overige kortlopende schulden Totaal kortlopende verplichtingen
23.
552
1.632
1.870
2.912
22.500
23.075
79.442
97.139
Totaal verplichtingen
123.380
145.410
Totaal PASSIVA
251.310
254.918
Totaal vermogen balanstotaal -/- immateriële vaste activa (exclusief software) -/- liquide middelen
193.375
186.225
Netto geïnvesteerd vermogen totaal eigen vermogen + rentedragende langlopende en kortlopende verplichtingen -/- immateriële vaste activa (exclusief software) -/- deelnemingen -/- liquide middelen
139.609
134.280
Werkkapitaal voorraden + handelsdebiteuren -/- leveranciers
107.763
107.174
Additionele informatie:
GECONSOLIDEERD MUTATIEOVERZICHT VAN HET TOTAAL EIGEN VERMOGEN
Agio
3.752
476
-
88.669
237
Omrekeningsverschillen buitenlandse deelnemingen
-
-
(436)
-
-
(436)
Baten / (lasten) verwerkt in eigen vermogen
-
-
(436)
-
-
(436)
Resultaat na belastingen
-
-
-
18.490
62
18.552
Totaal resultaat
-
-
(436)
18.490
62
18.116
In duizenden euro’s
82
Ref.
Saldo per 1 januari 2004
Winstverdeling 2003
Overige reserves
Ingehouden winsten
Aandelenkapitaal
135
-
-
476
(436)
Reële waarde afgeleide financiële instrumenten
-
-
-
Latente belastingen
-
-
-
697
-
697
3.887
476
(436)
103.957
299
108.183
Omrekeningsverschillen buitenlandse deelnemingen
-
-
697
-
-
697
Baten / (lasten) verwerkt in eigen vermogen
-
-
697
-
-
697
Resultaat na belastingen
-
-
-
22.059
80
22.139
22.059
80
22.836
Saldo per 1 januari 2005
Totaal resultaat Winstverdeling 2004 Saldo per 31 december 2005
13.-
-
-
697
82
-
-
3.969
476
261
105.282 (2.022)
(3.171) 122.845
-
Totaal 93.134
3.887
Saldo per 31 december 2004
(1.877)
Aandeel derden
299 -
379
Voor wat betreft de winstverdeling over 2003 en 2004 wordt verwezen naar de toelichting op de ingehouden winsten (zie 15.).
(1.742) 109.508 (2.022)
(3.089) 127.930
GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT
In duizenden euro’s
Ref.
2005
2004
Operationele activiteiten Resultaat na belastingen
22.139
18.552
83
Aanpassingen voor: Afschrijvingen, inclusief amortisatie software
7-8.
6.103
6.245
Amortisatie overige immateriële vaste activa
3.
82
109
Kasstroom uit gewone bedrijfsuitoefening
28.324
24.906
Financiële baten en lasten
5.
2.676
2.969
Winstbelastingen
6.
11.000
Mutatie werkkapitaal
9.760
(589)
Mutatie deelnemingen
(9.958)
19
Overige vorderingen en kortlopende schulden, exclusief aflossingsverplichtingen op leningen
-
(13)
Mutatie voorzieningen Mutatie reële waarde afgeleide financiële instrumenten
2.371
(1.052)
(403)
(61)
-
Kasstroom gegenereerd uit operationele activiteiten
40.304
Betaalde rente
(2.979) (12.042)
Betaalde winstbelastingen
Netto kasstroom uit operationele activiteiten
29.645 (3.123) (6.567)
(15.021)
(9.690)
25.283
19.955
Investeringsactiviteiten Investeringen materiële vaste activa en software
7-8.
(9.951)
(15.798)
Desinvesteringen materiële vaste activa en software
7-8.
1.162
2.097
Verwerving van groepsmaatschappijen
2.
(55)
Afstoting van groepsmaatschappijen
2.
-
(11.696) 1.230
-
Mutatie lening aan deelneming
211 (8.844)
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
(23.956)
Financieringsactiviteiten Opname leningen, inclusief aflossingsverplichtingen
18.
6.258
25.000
Aflossing leningen, inclusief aflossingsverplichtingen
18.
(10.440)
(4.954)
Aflossing bankiers - kasgeldleningen
22.
(11.250)
(20.000)
Betaald contant dividend en kosten
15.
(3.089)
(1.742) (18.521)
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
(1.696)
Saldo kasstroom
(2.082)
(5.697)
Liquide middelen en bankiers 1 januari
12.737
18.870
697
Koersverschillen Liquide middelen en bankiers 31 december
12.
(436)
11.352
12.737
22.034
32.765
(10.682)
(20.028)
11.352
12.737
Presentatie in balans Liquide middelen Bankiers – rekening courantkrediet
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE OVERZICHTEN In duizenden euro’s
84
1. Gesegmenteerde informatie De informatie is geografisch gesegmenteerd per cluster. Deze primaire segmentatie sluit aan bij de organisatiestructuur, het risicoprofiel en de aansturing van de ERIKS groep. De aard van de bedrijfsactiviteiten is zodanig gelijkwaardig over de clusters dat secundaire segmentatie niet opportuun wordt geacht. Netto-omzet De netto-omzet aan externe afnemers nam toe van EUR 423,4 miljoen in 2004 tot EUR 448,5 miljoen in 2005, ofwel met 5,9 procent. Per cluster
2005
2004
ERIKS Nederland
187.669
181.436
ERIKS België
116.502
110.070
ERIKS Duitsland
96.430
84.961
ERIKS Frankrijk
21.636
21.605
ERIKS USA
19.883
19.634
6.429
5.687
448.549
423.393
ERIKS Zuidoost-Azië
De onderlinge omzet tussen de clusters is van geringe omvang. Per afzetgebied (in %)
2005
2004
Nederland
39,7
41,0
België
22,7
22,7
Duitsland
22,4
20,8
Frankrijk
5,8
6,2
Rest van Europa
3,5
3,2
Verenigde Staten
4,4
4,6
Zuidoost-Azië
1,5
1,5
100,0
100,0
Personeel Uitgedrukt in volle mensjaren bedraagt het gemiddeld aantal eigen medewerkers gedurende het jaar, verdeeld naar cluster: 2005
2004
ERIKS Nederland
824
806
ERIKS België
580
580
ERIKS Duitsland
407
353
ERIKS Frankrijk
127
124
71
75
Per cluster
ERIKS USA ERIKS Zuidoost-Azië
57
58
ERIKS group nv
15
15
2.081
2.011
Bedrijfsresultaat Per cluster
2005
2004
17.837
17.333
ERIKS België
9.047
8.116
ERIKS Duitsland
5.976
5.984
457
947
1.970
1.626
ERIKS Nederland
ERIKS Frankrijk ERIKS USA ERIKS Zuidoost-Azië
238
ERIKS group nv
74
(1.685)
(2.799)
33.840
31.281
1.956
-
Bedrijfsresultaat
35.796
31.281
Financiële baten en lasten
(2.676)
(2.969)
Overige bedrijfsopbrengsten
Resultaat uit deelnemingen
85
19
-
Belastingen
(11.000)
(9.760)
Resultaat na belastingen
22.139
18.552
Overige Informatie per cluster Ultimo 2005 Deelnemingen Goodwill en IVA uit acquisitie
ERIKS Nederland ERIKS België ERIKS Duitsland
Overige activa
Verplichtingen
Deelnemingen
6.924
96.851
73.806
-
10.085
60.433
52.582
52
Investeringen
Resultaat deel- nemingen
(19)
Afschrijvingen
Materiële vaste activa en software
Goodwill en IVA uit acquisitie
Materiële vaste activa en software
Goodwill en IVA uit acquisitie
7.611
-
2.912
57
1.335
-
1.867
-
7.222
37.432
21.531
-
-
471
55
985
25
ERIKS Frankrijk
-
12.949
9.481
-
38
224
-
282
-
ERIKS USA
-
9.136
5.185
-
-
68
-
72
-
3.709
2.051
-
-
54
-
105
-
(5.101)
(41.256)
-
-
188
-
(120)
-
52
19
9.951
55
ERIKS Zuidoost-Azië ERIKS group nv
11.670 35.901
215.409
123.380
6.103
82
Ultimo 2004 Deelnemingen
ERIKS Nederland ERIKS België ERIKS Duitsland
Goodwill en IVA uit acquisitie
Overige activa
Verplichtingen
Investeringen
Afschrijvingen
Deelnemingen
Resultaat deel- nemingen
Materiële vaste activa en software
Immateriële vaste activa
Materiële vaste activa, incl. software
Immateriële vaste activa
6.981
96.292
75.409
-
-
16.600
1.349
3.071
34
10.085
52.883
48.624
71
-
2.812
770
2.032
-
7.192
35.305
20.381
-
-
582
2.066
750
75
ERIKS Frankrijk
-
11.374
7.636
-
-
185
-
326
-
ERIKS USA
-
7.092
2.555
-
-
45
-
83
-
ERIKS Zuidoost-Azië ERIKS group nv
-
2.651
1.634
-
-
46
-
120
-
11.670
13.393
(10.829)
-
-
-
-
(137)
-
35.928
218.990
145.410
71
-
20.270
4.185
6.245
109
86
2. Verwerving en afstoting van groepsmaatschappijen In 2005 zijn geen groepsmaatschappijen verworven of afgestoten. De volgende activiteiten zijn verworven in 2004: Per 1 januari 2004 zijn via de Baudoin-groep de activiteiten van een handelsonderneming in Roeselare, België overgenomen voor een bedrag van EUR 1,7 miljoen met daarin begrepen een bedrag aan goodwill van EUR 0,8 miljoen. Jaarlijkse bijdrage in de omzet is EUR 6 miljoen. Via ERIKS bv zijn per 15 mei 2004 alle activiteiten van Freudenberg Simrit te Naarden overgenomen voor een bedrag van EUR 1,7 miljoen. Bij de overname is EUR 0,4 miljoen aan activa overgenomen en is EUR 0,8 miljoen aangemerkt als immateriële vaste activa uit acquisitie. De resterende EUR 0,5 miljoen is als goodwill verantwoord. De jaarlijkse bijdrage in de omzet is EUR 2,6 miljoen. Per 1 juni 2004 zijn in Duitsland alle activiteiten overgenomen van Steinebronn Industrietechnik GmbH. De totale investering bedroeg EUR 9,1 miljoen waarvan EUR 7,4 miljoen betrekking heeft op geïdentificeerde activa en verplichtingen. De in de koopprijs van de activa begrepen immateriële vaste activa bedraagt EUR 0,4 miljoen en de resterende goodwill EUR 1,7 miljoen. Jaarlijkse bijdrage in de omzet is EUR 28 miljoen. Voor een bedrag van EUR 1,2 miljoen zijn met een gering boekverlies per 1 januari 2004 de activiteiten van ERIKS Aerospace in de Verenigde Staten afgestoten (jaarlijkse omzet USD 3,5 miljoen). Totaaloverzicht van de verwervingen: In overeenstemming met de contractuele bepalingen is in 2005 een bedrag betaald van EUR 55 in 2005 Betaald aan tegenpartijen
55
Reële waarde van aangekochte activa en verplichtingen (zie specificatie hieronder) Betaalde goodwill
55
2004 12.409 (9.449) 2.960
aanvulling op een oorspronkelijke koopsom uit 2004. De betaalde goodwill vertegenwoordigt de waarde die is toegekend aan de overgenomen bestaande interne organisatie, infrastructuur, winstcapaciteit en synergie. Tegen reële waarde zijn de volgende activa en verplichtingen betrokken in de verwerving van genoemde activiteiten:
2005
2004
Liquide middelen
-
713
Terreinen, gebouwen en installaties
-
1.011
Immateriële vaste activa uit acquisities: - merknaam - klantrelaties - leveranciersrelaties
-
375 450 400
Subtotaal
-
1.225
Werkkapitaal
-
7.134
Overige vorderingen en verplichtingen
-
Netto overgenomen activa
-
Betaalde koopsommen, inclusief kosten Inbreng liquide middelen uit verwerving(en) Kasstroom uit hoofde van verwerving Kasstroom uit hoofde van afstoting Netto kasstroom uit hoofde van verwervingen en afstoting
(55) (55) (55)
(634) 9.449
(12.409) 713 (11.696) 1.230 (10.466)
3. Bedrijfsresultaat In het bedrijfsresultaat zijn de volgende personeelskosten begrepen: 2005
2004
Lonen en salarissen
78.472
73.959
Sociale lasten
16.806
16.654
4.345
3.491
167
290
99.790
94.394
2.081
2.011
48,0
46,9
2005
2004
Afschrijving en bijzondere waardeverminderingen materiële vaste activa
4.950
5.268
Amortisatie software
1.153
977
Pensioenlasten toegezegde premieregeling Pensioenlasten toegezegde pensioenregeling
Gemiddeld aantal eigen medewerkers Gemiddelde loonkosten per medewerker
Verder zijn in het bedrijfsresultaat de volgende posten begrepen:
Amortisatie immateriële vaste activa uit acquisities Resultaat op verkoop materiële vaste activa Bedragen uit hoofde van betaalde huren en operationele lease Kosten accountantscontrole
82
50
209
176
9.912
9.325
533
521
1.956
-
Overige bedrijfsopbrengsten Boekwinst op de verkoop van een bedrijfspand
87
4. Beloning Bestuur Beloning Raad van Commissarissen Remuneratie
88
Aantal aandelen 1.616 0
Leden
2005
2004
J.L. Bouma
35,0
35,0
R.J.A. van der Bruggen (benoemd per mei 2005)
16,3
-
0
H.E. Jonker Roelants (afgetreden per mei 2005)
14,0
28,0
0
R.A.A. Oliemans
28,0
28,0
Alle commissarissen genieten een vaste jaarlijkse remuneratie die niet afhankelijk is van de resultaten in enig jaar. Aan commissarissen zijn geen opties op aandelen ERIKS group nv toegekend. Beloning Raad van Bestuur De huidige leden van de Raad van Bestuur bezaten ultimo 2005 totaal 7.469 aandelen ERIKS. Aan de leden van de Raad van Bestuur zijn geen opties op aandelen ERIKS group nv toegekend. Over 2005 zijn aan de leden van de Raad van Bestuur de volgende salarissen, tantièmes en vergoedingen toegekend: Aantal aandelen 2.174 4.758 537 -
Bruto salaris
Tantième
Pensioenpremie
Totaal 2005
Totaal 2004
J. van der Zouw (benoemd per mei 2005)
280
127
88
495
370
H. Kreuger (afgetreden per mei 2005)
111
104
58
273
600
J.G. de Boer
222
101
72
395
370
H.J. Maier
222
101
67
390
341
M. Beckers (benoemd per mei 2005)
139
63
42
244
-
Leden
De totale beloning en samenstelling daarvan zijn bepaald op basis van hetgeen in de markt voor soortgelijke posities wordt betaald. De salarissen worden jaarlijks herzien. De hoogte van de tantièmes is gerelateerd aan de volgende criteria: - kwantitatief: realisatie van de jaarlijkse doelstellingen ter zake van groei en winstgevendheid - kwalitatief: realisatie van de in het beleidsplan opgenomen hoofduitgangspunten. In het verslagjaar zijn de kwalitatieve en kwantitatieve doelstellingen ter vaststelling van het tantième bijna geheel gerealiseerd. Het beloningspakket omvat tevens vergoedingen voor pensioen en arbeidsongeschiktheidsregelingen tot ongeveer 30 procent van het vaste salaris. Met de oud-voorzitter is bij zijn aantreden in 2001 als voorzitter een regeling voor de variabele vergoeding overeengekomen die doorloopt tot twee jaar na zijn aftreden. De inschatting voor de als oudbestuurdervergoeding aan te merken uitkering bedraagt EUR 0,6 miljoen, waarvan EUR 0,2 miljoen betrekking heeft op het verslagjaar 2005.
5. Financiële baten en lasten Te specificeren als volgt: 2005
2004
Financiële baten Mutatie in reële waarde van afgeleide financiële instrumenten
61
-
1.619
2.501
89
Financiële lasten Bankrente Rente leningen o/g
895
151
Rente financiële lease
275
265
Overige financiële (baten) en lasten
(52)
52
Totaal financiële lasten
2.737
2.969
Uitkomst der financiële baten en lasten
2.676
2.969
In het jaar 2005 is niet geheel voldaan aan de formele vereisten van IFRS voor het toepassen van hedge accounting. Als consequentie hiervan zijn alle mutaties in de reële waarde van afgeleide financiële instrumenten in het resultaat verantwoord. 6. Belastingen De belastingen over het resultaat vóór belastingen 2005 en 2004 bedragen respectievelijk EUR 11.000 en EUR 9.760. De belastingdruk in 2005 en 2004 komt uit op 33,2 procent respectievelijk 34,5 procent.
Gewogen gemiddelde wettelijke winstbelastingtarieven Belastingeffect niet gewaardeerde compensabele verliezen
2005
2004
33,1
35,3
0,9
0,8
Belastingeffect gebruik verliescompensatie
(0,4)
(0,7)
Effect groepsfinanciering
(1,2)
(1,7)
0,8
0,1
Fiscaal (niet) aftrekbare kosten (permanente verschillen) Effecten op belastinglatenties, waaronder wijziging belastingtarief Nagekomen baten en lasten voorgaande jaren Effectief belastingtarief
(0,1)
0,8
0,1
(0,1)
33,2
34,5
Het gemiddeld wettelijke belastingtarief is het gemiddelde van de wettelijke belastingtarieven die van toepassing zijn in de landen, waarin de ERIKS-groep actief is, gewogen op basis van het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening vóór belasting in elk van deze landen.
7. Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa bestaan uit goodwill, immateriële vaste activa uit acquisities (merknaam, klanten- en leveranciersrelaties) en software. Het verloop van de immateriële vaste activa in 2004 en 2005 is als volgt:
90
Goodwill
Uit acquisitie
Software
Totaal
31.855
-
7.915
39.770
Per 1 januari 2004 Kostprijs Cumulatieve amortisatie en bijzondere waardeverminderingen Balanswaarde
-
-
6.138
6.138
31.855
-
1.777
33.632
-
-
179
179
2.960
1.225
1.522
5.707
Mutaties in 2004: Inbreng uit acquisitie en afstoting Investeringen Desinvesteringen Amortisatie en bijzondere waardeverminderingen Koersverschillen
(3)
-
(26)
(29)
(59)
(50)
(977)
(1.086)
-
-
8
8
34.812
1.225
9.459
45.496
59
50
6.976
7.085
34.753
1.175
2.483
38.411
577
632
Per 31 december 2004 / 1 januari 2005 Kostprijs Cumulatieve amortisatie en bijzondere waardeverminderingen Balanswaarde Mutaties in 2005: Investeringen
55
-
Desinvesteringen
-
-
Amortisatie
-
Koersverschillen
-
-
34.867
1.225
(82)
(5)
(5)
(1.153)
(1.235)
(3)
(3)
Per 31 december 2005 Kostprijs Cumulatieve amortisatie en bijzondere waardeverminderingen Balanswaarde
Percentage amortisatie in 2004 en 2005
10.013
46.105
59
132
8.114
8.305
34.808
1.093
1.899
37.800
0
6,7%
20-33%
De goodwill heeft betrekking op de overname van activiteiten zoals vermeld onder ‘Verwerving en afstoting van groepsmaatschappijen’. Ten aanzien van de specificatie van de immateriële vaste activa uit acquisities wordt verwezen naar de toelichting op ’Verwerving en afstoting van groepsmaatschappijen’ (zie 2.). De jaarlijkse test op bijzondere waardevermindering heeft plaatsgevonden op basis van discounted cashflow prognoses. De balanswaarde van de goodwill is als volgt toegerekend aan de volgende vastgestelde kasstroomgenererende onderdelen: 2005
2004
ERIKS bv
5.447
5.447
Van Eyle & Ruygers-Schwartz bv
6.142
6.142
Elmeq (groep)
3.531
3.531
Vemoflex nv
3.486
3.486
Baudoin nv
9.314
9.314
Cluster Duitsland
6.888
6.833
34.808
34.753
Balanswaarde goodwill per 31 december
De realiseerbare waarde van de kasstroomgenererende onderdelen waarin goodwill is geactiveerd is de hogere van de reële waarde minus verkoopkosten of de bedrijfswaarde. De bedrijfswaarde wordt bepaald op grond van de toekomstige kasstromen uit een driejaarsprognose. Kasstromen ná drie jaren worden geëxtrapoleerd rekening houdend met een jaarlijks groeipercentage van nihil. Een disconteringsvoet vóór belastingen van 9,7% (2004: idem) is gebruikt om de toekomstige kasstromen te berekenen. De uitgevoerde impairment testen hebben niet geleid tot bijzondere waardeverminderingen.
91 8. Materiële vaste activa De boekwaarden van de materiële vaste activa zijn als volgt te specificeren Terreinen en bedrijfsgebouwen
Machines en installaties
Overige bedrijfsmiddelen
Totaal
31.070
18.956
35.409
85.435
8.523
15.479
28.252
52.254
22.547
3.477
7.157
33.181
Per 1 januari 2004 Kostprijs Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen Balanswaarde Mutaties in 2004: Inbreng uit acquisitie en afstotingen
-
202
597
799
Investeringen
12.931
1.221
4.596
18.748
Boekwaarde desinvesteringen
(1.702)
Koersverschillen Afschrijvingen
(7)
(344)
(2.053)
(1)
(25)
(26)
(1.201)
(1.194)
(2.873)
(5.268)
40.757
19.823
38.606
99.186
8.182
16.125
29.498
53.805
32.575
3.698
9.108
45.381
3.627
800
4.947
9.374
-
Per 31 december 2004 / 1 januari 2005 Kostprijs Cumulatieve Balanswaarde Mutaties in 2005: Investeringen Boekwaarde desinvesteringen Rubriceringsverschillen Koersverschillen Afschrijvingen
(835)
(10)
(361)
855
(3)
(852)
2
49
1 (1.120)
(999)
(1.206) 52
(2.831)
(4.950)
Per 31 december 2005 Kostprijs
43.398
19.607
31.076
94.081
8.295
16.119
21.016
45.430
35.103
3.488
10.060
48.651
Afschrijvingspercentages in 2004 en 2005
0-4%
7-20%
5-25%
Balanswaarde financiële lease per 31 december 2005
3.898
-
220
4.118
Balanswaarde financiële lease per 31 december 2004
4.049
-
406
4.455
Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen Balanswaarde
De overige bedrijfsmiddelen betreffen transportmiddelen, computerhardware en kantoor- en magazijn inventaris. In Nederland is de bouw van een nieuw bedrijfsgebouw in Alkmaar afgerond en in gebruik genomen. De totale stichtingskosten bedragen EUR 15,9 miljoen. Het pand is verantwoord onder ‘terreinen en bedrijfsgebouwen’. In totaal is voor een bedrag van EUR 20 miljoen hypothecaire zekerheid verstrekt op de panden in eigendom in Alkmaar en Roermond. Geen aanleiding of situatie heeft zich voorgedaan welke tot bijzondere waardevermindering leidt.
9. Deelnemingen Betreft de volgende deelneming:
TradCom nv (25,0%)
92
2005
2004
52
71
TradCom nv is een vennootschap waarin een internet portal wordt beheerd. 10. Voorraden De voorraden kunnen als volgt worden gedetailleerd:
Handelsvoorraden Grondstoffen Onderhanden werk
2005
2004
60.057
58.501
603
420
882
1.029
61.542
59.950
11. Handelsdebiteuren en overige vorderingen Specificatie is als volgt:
Handelsdebiteuren
2005
2004
79.069
76.504
Af: voorziening
(3.504)
(3.393)
Handelsdebiteuren
75.565
73.111
Overlopende activa
2.245
1.927
Overige vorderingen
2.245
1.927
De reële waarden van de vorderingen zijn gelijk aan vermelde balanswaarden. 12. Liquide middelen Dit betreft grotendeels een door de fiscale autoriteiten aangemerkte eigen vermogen rekening en de voor een groot deel in cash pools ondergebrachte positieve bankstanden. Alle liquide middelen zijn vrij beschikbaar. Ten behoeve van het kasstroomoverzicht zijn de volgende posten van belang: 2005 Liquide middelen Bankiers – rekening courant (zie 22.)
2004
22.034
32.765
(10.682)
(20.028)
11.352
12.737
13. Aandelenkapitaal Geplaatst en volgestort kapitaal In mei 2005 zijn de gewone aandelen met een nominale waarde van EUR 1,= gesplitst in twee gewone aandelen met een waarde van nominaal EUR 0,50. Per ultimo 2005 bestaat het geplaatst en volgestort kapitaal uit 7.937.581 gewone aandelen van nominaal EUR 0,50 is EUR 3.968.791.
93 Maatschappelijk kapitaal Het maatschappelijk kapitaal bedraagt EUR 19 miljoen en bestaat uit: - 15 miljoen gewone aandelen, elk EUR 0,50 - 4 miljoen cumulatief financieringspreferente aandelen, elk EUR 0,50 - 19 miljoen preferente aandelen, elk EUR 0,50. Ontwikkeling van het (gemiddeld) aantal uitstaande aandelen Ten behoeve van de vergelijkbaarheid is het aantal aandelen in 2004 omgerekend tegen een nominale waarde van EUR 0,50. 2005
2004
7.774.078
7.503.486
163.503
270.592
Aantal uitstaande gewone aandelen per 31 december
7.937.581
7.774.078
Gemiddeld aantal uitstaande gewone aandelen
7.869.455
7.661.332
Aantal uitstaande gewone aandelen per 1 januari Stockdividend
De agioreserve is aan te merken als gestort kapitaal. 14. Overige reserves De overige reserve betreft de reserve koersverschillen uit hoofde van koersresultaten op de netto vermogenswaarde van buitenlandse deelnemingen en het aandeel in de permanente financiering van buitenlandse deelnemingen. Het verloop is als volgt: Reserve koersverschillen Per 1 januari 2004
-
Mutaties: Koersverschillen
(436)
Per 31 december 2004 / 1 januari 2005
(436)
Mutaties: Koersverschillen
697
Per 31 december 2005
261
De bovenstaande reserve omrekenverschillen staat niet vrij ter beschikking aan de aandeelhouders voor uitkering.
15. Ingehouden winsten Verloop is als volgt:
Per 1 januari
2005
2004
103.957
88.669
Winstverdeling:
94
- contant dividend - stockdividend
(1.673)
(82)
(135)
(57)
- kosten in verband met de uitgifte van stockdividend Subtotaal ná winstverdeling
(3.032)
100.786
(69) 86.792
Resultaat boekjaar
22.059
18.490
Per 31 december
122.845
105.282
IFRS aanpassing per 1 januari 2005: - reële waarde afgeleide financiële instrumenten
(2.022)
- af: belastingeffect
697
Per 1 januari 2005
103.957
16. Winst per aandeel Per aandeel is het resultaat ter beschikking aan aandeelhouders als volgt:
Gemiddeld aantal uitstaande aandelen
2005
2004
7.869.455
7.661.332
2,80
2,41
2005
2004
Nettoresultaat per aandeel (in euro)
17. Aandeel derden Het verloop van het aandeel derden is als volgt:
299
237
bij: aandeel in resultaat
80
62
Stand per 31 december
379
299
2005
Totaal
Langlopend
Kortlopend
- hypothecaire kredietfaciliteit
19.750
19.250
500
- leningen kredietinstellingen
12.500
6.000
6.500
4.110
3.776
334
Stand per 1 januari
18. Leningen De leningen bestaan uit:
- leaseverplichtingen - overige leningen
1.098
549
549
37.458
29.575
7.883
2004
Totaal
Langlopend
Kortlopend
- hypothecaire kredietfaciliteit
15.000
14.750
250
- leningen kredietinstellingen
20.500
15.500
5.000
4.472
4.098
374
- leaseverplichtingen - overige leningen
1.668
1.108
560
41.640
35.456
6.184
Hypothecaire kredietfaciliteiten Per ultimo 2005 zijn onder een tweetal hypothecaire kredietfaciliteiten leningen opgenomen, in totaal oorspronkelijk EUR 20,0 miljoen. De belangrijkste voorwaarden voor deze faciliteiten zijn:
Hoofdsom per deel Saldo per ultimo Looptijd Renteperiode Rente Aflossing
EUR 10.000
EUR 10.000
EUR 9.750
EUR 10.000
20 jaar tot 2025
20 jaar tot 2024
3 maanden
3 maanden
euribor + 0,85%
euribor + 0,85%
Lineair per kwartaal
Aflossingsvrij
Hypothecaire zekerheden zijn verstrekt op bedrijfspanden in Alkmaar en Roermond. Met betrekking tot rentedekking en solvabiliteit zijn financiële ratio’s overeengekomen, waaraan ruimschoots wordt voldaan. Een bedrag van EUR 17.250 heeft een resterende looptijd langer dan 5 jaar. Leningen kredietinstellingen Hieronder is begrepen een stand-by faciliteit van oorspronkelijk EUR 15,0 miljoen. De belangrijkste voorwaarden van deze faciliteit zijn:
Hoofdsom per deel Saldo per ultimo Looptijd Renteperiode Rente Aflossing
Senior-debt lening
Achtergestelde lening
EUR 15.000
-
EUR 4.500
-
5 jaar tot 2008
5 jaar tot 2008
1, 3, 6 of 12 maanden
1, 3, 6 of 12 maanden
euribor + 1,25%
euribor + 2,75%
Lineair per halfjaar
Eerste 3 jaar vrijgesteld, daarna 1/5 deel per jaar en restant aan einde looptijd
Deze stand-by faciliteit is in de vorm van een senior-debt lening opgenomen. Van de senior-debt lening kan de helft van het pro-resto uitstaande gedeelte in een achtergestelde lening worden geconverteerd. Hiervan is nog geen gebruik gemaakt. Gedurende 2005 is in totaal EUR 6,0 miljoen afgelost. Ultimo 2005 bedraagt het saldo van deze lening EUR 4,5 miljoen. Dit saldo is opgenomen onder kortlopende aflossingsverplichtingen op leningen omdat in afwijking van het aflossingsschema de gehele lening in 2006 zal worden afgelost. Onder leningen kredietinstellingen is tevens opgenomen een met een kredietinstelling in 2004 overeengekomen middellange lening van oorspronkelijk EUR 10,0 miljoen. Als aflossingsverplichting op korte termijn is EUR 2,0 miljoen opgenomen. De belangrijkste voorwaarden voor deze lening zijn:
Hoofdsom Saldo per ultimo Looptijd Renteperiode Rente Aflossing
EUR 10.000 EUR 8.000 5 jaar tot 2009 3 of 6 maanden euribor + 0,80% Lineair per halfjaar
Voor deze leningen van kredietinstellingen zijn enkele financiële ratio’s overeengekomen met betrekking tot rentedekking en solvabiliteit, waaraan ruimschoots wordt voldaan.
95
Leaseverplichtingen Leaseverplichtingen hebben betrekking op de financiering van een gebouw (EUR 3.925, aflossing tot een bedrag van EUR 2.269 door middel van annuïteit tot ultimo 2014 met een optie tot tussentijdse aankoop van het pand) en computer hardware (EUR 185 tot medio 2006). De gemiddelde rente bedraagt 5 procent. De aflossingstermijnen op de leaseverplichting zijn als volgt te specificeren:
96 Binnen 1 jaar Tussen 1 en 5 jaar Later dan 5 jaar
2005
2004
334
374
677
817
3.099
3.281
4.110
4.472
19. Personeelsvoorzieningen Specificatie van de personeelsvoorzieningen is als volgt:
Contante waarde van de verwachte en in het vooruitzicht gestelde pensioenuitkeringen
2005
2004
5.241
5.181
Reële waarde van fondsbeleggingen
2.782
2.684
Netto verplichting
2.459
2.497
(66)
Niet-verwerkte actuariële verschillen
-
Verplichtingen toegezegde pensioenregeling
2.393
2.497
Verplichtingen vervroegd pensioen
1.861
1.744
472
469
4.726
4.710
Jubileaverplichtingen
Presentatie in balans: - Kortlopend - Langlopend
611
171
4.115
4.539
De mutaties in de waardering van de verplichtingen toegezegde pensioenregeling zijn als volgt:
Stand 1 januari Door werkgever betaalde bijdragen Kosten verantwoord in resultaat
2005
2004
2.497
2.547
(337)
(340)
167
290
Actuariële verschillen
66
-
Stand 31 december
2.393
2.497
De kosten zoals opgenomen in de winst- en verliesrekening zijn als volgt te specificeren: 2005
2004
Aan het dienstjaar toegerekende pensioenkosten, minus uitkeringen aan deelnemers
112
217
Rente op verplichtingen
231
201
Verwacht rendement op fondsbeleggingen
(98)
(128)
Resultaat op wijzigingen in pensioenregeling
(78) 167
290
De volgende actuariële uitgangspunten zijn gehanteerd bij de berekening van de verplichtingen toegezegde pensioenregeling: 2005
2004
5,25%
5,25%
Verwacht rendement op fondsbeleggingen
4,5%
4,5%
Toekomstige salarisstijgingen, inclusief inflatiecorrectie
4,0%
4,0%
Disconteringsvoet per 31 december
97
20. Overige voorzieningen Specificatie van de overige voorzieningen is als volgt: 2005
2004
Reorganisatie
Overig
Totaal
Reorganisatie
Overig
Totaal
1.277
1.866
3.143
1.228
2.535
3.763
-
-
-
135
-
135
Stand 1 januari Mutatie door acquisitie / afstoting Toevoeging
80
71
Onttrekking
(782)
(907)
151
971
114
1.085
(783)
(1.840)
(1.689)
(1.057)
1.605
1.277
1.866
3.143
575
1.030
- Kortlopend
381
171
552
626
1.006
1.632
- Langlopend
194
859
1053
651
860
1.511
Stand 31 december
Presentatie in balans:
De overige voorzieningen hebben betrekking op garanties en productaansprakelijkheid. 21. Latente belastingen Op basis van de verwachte termijn van realisatie zijn de latente belastingen als volgt te specificeren 2005
2004
313
1.150
3.108
2.152
3.421
3.302
396
851
6.838
5.914
7.234
6.765
Latente belastingvorderingen Kortlopend < 1 jaar Langlopend > 1 jaar
Latente belastingverplichtingen Kortlopend < 1 jaar Langlopend > 1 jaar
Compensabele verliezen De per ultimo compensabele verliezen en de waardering daarvan zijn als volgt te specificeren: 2005
2004
417
500
Compensatieperiode tussen 1 en 5 jaar
1.633
1.801
Compensatieperiode na 5 jaar
1.991
939
Totaal te compenseren verliezen
4.041
3.240
64
42
Compensatieperiode binnen 1 jaar
Hiervan gewaardeerd als latente belastingvordering
22. Bankiers Deze post betreft de bij financiële instellingen opgenomen kasgeldleningen EUR 6.000 (2004: EUR 17.250) en rekening-courantkredieten EUR 10.682 (2004: EUR 20.028). De rente op de kasgeldleningen is voor langere periode vastgelegd door middel van interest rate swaps. Door een vijftal bankiers zijn voor een totaal bedrag van EUR 89,6 miljoen blanco kredietfaciliteiten ter beschikking gesteld.
98
23. Overige kortlopende schulden De overige kortlopende schulden bestaan uit: 2005 Overige belastingen en sociale lasten Overige kortlopende schulden en overlopende posten
2004
7.161
6.592
15.339
16.483
22.500
23.075
24. Financiële instrumenten In het kader van de beheersing van liquiditeits-, rente- en valutarisicobeheer wordt gebruik gemaakt van afgeleide financiële instrumenten zoals valuta termijncontracten en rente- en valutaswaps. Deze contracten worden nimmer gebruikt voor speculatieve doeleinden. Het beleid is gericht op volledige hedging van de afgesloten rente- en valutaposities. Renterisicobeheer ERIKS-groep gebruikt interest rate swaps teneinde te komen tot het gewenste risicoprofiel met betrekking tot vaste en variabele renteposities. Dit is van belang omdat de hoogte van de rente de kosten van het vreemd vermogen bepalen. Bij de huidige lage renteniveaus is het beleid gericht op fixatie van rentes voor de middellange en lange termijn. Valutarisicobeheer Er worden valutatermijncontracten en valutaopties afgesloten met het doel belangrijke risico’s af te dekken die voortvloeien uit verplichtingen uit hoofde van inkoop- en verkooptransacties. Specificatie van reële waarden van de afgeleide financiële instrumenten per balansdatum:
Interest rate swap Overige afgeleide financiële instrumenten
Hiervan is kortlopend (< 1 jaar)
2005
2004
1.695
-
266
-
1.961
-
221
-
Interest rate swaps Bij de beheersing van het renterisico maakt ERIKS-groep gebruik van interest rate swaps waarbij de rente op de bestaande (strategische) financieringsbehoefte voor langere termijn is vastgelegd. Het in de per ultimo lopende interest rate swap contracten begrepen totaal aan hoofdsommen bedraagt EUR 64,8 miljoen (2004: EUR 65,0 miljoen en USD 3,1 miljoen) tegen te betalen vaste rente variërend van 2,7 tot 4,5 procent (2004: 3,1 tot 5,8 procent). De te ontvangen rente is variabel. Overige afgeleide financiële instrumenten Ten aanzien van de afdekking van valutarisico’s wordt gebruik gemaakt van valutatermijncontracten en valutaopties. De reële waarde van de uitstaande overige afgeleide financiële instrumenten bedraagt EUR -266.
25. Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen De volgende rechten en verplichtingen blijken niet uit de balans: 2005
2004
602
876
-
4.529
9.085
8.750
19.254
20.000
5.900
6.985
Voorwaardelijke verplichtingen Garanties en borgsommen ten behoeve van banken en huur van bedrijfspanden
Financiële verplichtingen Betreft aangegane investeringsverplichtingen ten behoeve van materiële vaste activa
Huur- en operationele leaseverplichtingen Betreft hoofdzakelijk bedrijfspanden en vervoersmiddelen Vervallen termijnen binnen 1 jaar Vervallen termijnen tussen 1 en 5 jaar Vervallen termijnen na 5 jaar
26. Transacties met verbonden partijen Als verbonden partijen van de ERIKS-groep zijn te onderscheiden de groepsmaatschappijen, de deelnemingen, het ERIKS pensioenfonds en de bestuurders. Voor een overzicht van groepsmaatschappijen en deelnemingen wordt verwezen naar pagina 118 en 119. De beloning bestuurders is toegelicht onder 4. In de winst- en verliesrekening van 2005 is een bedrag van EUR 2,4 miljoen begrepen aan pensioenpremies die door de aangesloten (Nederlandse) bedrijven aan het ERIKS pensioenfonds zijn betaald. 27. Gebeurtenissen na balansdatum Per 1 januari 2006 zijn de handelsactiviteiten overgenomen van de in Duitsland gevestigde onderneming Acona Hydraulik-Systeme GmbH. De jaarlijkse bijdrage aan de omzet bedraagt EUR 3,0 miljoen. Alkmaar, 27 februari 2006
Raad van Bestuur J. van der Zouw J.G. de Boer H.J. Maier M. Beckers Raad van Commissarissen J.L. Bouma R.J.A. van der Bruggen R.A.A. Oliemans
99
OVERZICHTEN AANPASSING EERSTE TOEPASSING IFRS
100
De jaarrekening 2005 is de eerste in overeenstemming met IFRS. De grondslagen voor waardering en resultaatbepaling zijn toegepast op de financiële gegevens over 2005 evenals op de vergelijkende cijfers over 2004. Een uiteenzetting van de transitie van Dutch GAAP naar IFRS en het effect op de balans en winst- en verliesrekening is opgenomen in de navolgende overzichten en toelichtingen. De transitie naar IFRS heeft geen effect op de operationele kasstroom. A. Aansluiting IFRS openingsbalans per 1 januari 2004 (transitiedatum) B. Aansluiting IFRS balans per 31 december 2004, respectievelijk per 1 januari 2005 C. Aansluiting winst- en verliesrekening over 2004 D. Aansluiting kasstroomoverzicht 2004 E. Nadere toelichting op openingsbalans per 1 januari 2004 F. Aansluiting eigen vermogen per 1 januari 2004, 31 december 2004 en 1 januari 2005
A. Aansluiting IFRS openingsbalans per 1 januari 2004 (transitiedatum) In duizenden euro’s
Effect IFRS transitie Dutch GAAP per 31 december 2003
Reclassificatie
Aanpassing
IFRS per 1 januari 2004
ACTIVA
101
Vaste activa Immateriële vaste activa
31.855
-
1.777
33.632
Materiële vaste activa
34.958
-
(1.777)
33.181
Deelnemingen
282
-
-
282
-
1.398
1.939
3.337
67.095
1.398
1.939
70.432
Voorraden
50.431
-
1.408
51.839
Handelsdebiteuren
64.321
-
-
64.321
Latente belastingvorderingen Totaal vaste activa
Vlottende activa
Overige vorderingen Liquide middelen
3.681 18.079
(1.398) -
-
2.283
-
18.079
1.408
136.522
Totaal vlottende activa
136.512
Totaal ACTIVA
203.607
-
3.347
206.954
3.752
-
-
3.752
476
-
-
476
(1.398)
PASSIVA Eigen vermogen Aandelenkapitaal Agio Overige reserves
75.548
(75.548)
-
-
Ingehouden winsten
11.984
75.548
1.137
88.669
Totaal
91.760
-
1.137
92.897
234
-
3
237
91.994
-
1.140
93.134
12.169
-
-
12.169
-
-
-
-
2.115
1.991
4.106
Aandeel derden Totaal eigen vermogen
Langlopende verplichtingen Leningen Afgeleide financiële instrumenten Personeelsvoorzieningen Overige voorzieningen Latente belastingverplichtingen Totaal langlopende verplichtingen
12.389
(7.643)
(983)
3.763
-
5.528
597
6.125
24.558
-
1.605
26.163
36.459
-
-
36.459
4.953
-
-
4.953
24.916
-
-
24.916
Kortlopende verplichtingen Bankiers Aflossingsverplichtingen op leningen Leveranciers Winstbelastingen Overige kortlopende schulden Totaal kortlopende verplichtingen
20.727
184 (184)
-
184
602
21.145
87.055
-
602
87.657
Totaal verplichtingen
111.613
-
2.207
113.820
Totaal PASSIVA
203.607
-
3.347
206.954
B. Aansluiting IFRS balans per 31 december 2004, respectievelijk per 1 januari 2005
102
Effect IFRS transitie per 1 januari 2005
Effect IFRS transitie per 31 december 2004
In duizenden euro’s
Aanpassing
IFRS per 31 december 2004
Aanpassing
IFRS per 1 januari 2005
-
5.148
38.411
-
38.411
47.864
-
(2.483)
45.381
-
45.381
71
-
-
71
-
71
Dutch GAAP
Reclassificatie
Immateriële vaste activa
33.263
Materiële vaste activa
ACTIVA Vaste activa
Niet geconsolideerde deelnemingen Latente belastingvorderingen
-
1.363
1.939
3.302
697
3.999
81.198
1.363
4.604
87.165
697
87.862
Voorraden
58.292
-
1.658
59.950
-
59.950
Handelsdebiteuren
73.111
-
-
73.111
-
73.111
-
1.927
-
1.927
Totaal vaste activa
Vlottende activa
Overige vorderingen Liquide middelen
3.290
(1.363)
12.804
19.961
-
32.765
-
32.765
Totaal vlottende activa
147.497
18.598
1.658
167.753
-
167.753
Totaal ACTIVA
228.695
19.961
6.262
254.918
697
255.615
3.887
-
-
3.887
-
3.887
-
-
476
-
476
-
(436)
-
(436)
PASSIVA Eigen vermogen Aandelenkapitaal Agio Overige reserves Ingehouden winsten Totaal Aandeel derden Totaal eigen vermogen
476 85.219
(85.655)
15.746
85.655
3.881
105.282
(1.325)
103.957
105.328
-
3.881
109.209
(1.325)
107.884
296
-
3
299
105.624
-
3.884
109.508
35.456
-
-
35.456
-
35.456
(1.325)
299 108.183
Langlopende verplichtingen Leningen Afgeleide financiële instrumenten
-
-
-
-
2.022
2.022
Personeelsvoorzieningen
-
3.018
1.692
4.710
-
4.710
Overige voorzieningen Latente belastingverplichtingen Totaal langlopende verplichtingen
12.412
3.143
-
3.143
-
(8.647) 5.629
1.136
(622)
6.765
-
6.765
47.868
-
2.206
50.074
2.022
52.096
17.317
19.961
-
37.278
-
37.278
6.184
-
-
6.184
-
6.184
25.887
-
-
25.887
-
25.887
-
2.912
-
2.912
172
23.075
-
23.075
Kortlopende verplichtingen Bankiers Aflossingsverplichtingen op leningen Leveranciers Winstbelastingen Overige kortlopende schulden Totaal kortlopende verplichtingen
-
2.912
25.815
(2.912)
75.203
19.961
172
95.336
-
95.336
Totaal verplichtingen
123.071
19.961
2.378
145.410
2.022
147.432
Totaal PASSIVA
228.695
19.961
6.262
254.918
697
255.615
C. Aansluiting winst- en verliesrekening over 2004 In duizenden euro’s
Effect IFRS transitie Dutch GAAP 2004
Reclassificatie
Aanpassing
IFRS 2004
Netto-omzet
423.393
-
-
423.393
Kostprijs van de omzet
313.325
(880)
(250)
312.195
Bruto-omzetresultaat
110.068
880
250
111.198
Verkoopkosten
69.131
-
-
69.131
Algemene beheerskosten
10.968
109
(291)
10.786
2.777
(109)
(2.668)
-
Amortisatie immateriële vaste activa, excl. software Som der kosten
82.876
-
(2.959)
79.917
27.192
880
3.209
31.281
-
-
-
-
Bedrijfsresultaat
27.192
880
3.209
31.281
Uitkomst der financiële baten en lasten
(2.089)
(880)
Overige bedrijfsopbrengsten
Resultaat uit niet-geconsolideerde deelnemingen Resultaat vóór belastingen Belastingen Resultaat na belastingen Aandeel derden Ter beschikking aan aandeelhouders
-
(2.969)
-
-
-
-
25.103
-
3.209
28.312
465
9.760
-
2.744
18.552
-
-
-
2.744
9.295 15.808 (62) 15.746
(62) 18.490
103
D. Aansluiting kasstroomoverzicht 2004 In duizenden euro’s
Effect IFRS transitie Dutch GAAP 2004
Reclassificatie Aanpassing
IFRS 2004
Operationele activiteiten
104
Resultaat na belastingen
15.746
62
2.744
18.552
Afschrijvingen, inclusief amortisatie software
6.245
Amortisatie overige immateriële vaste activa
2.777
-
-
6.245
-
(2.668)
109
Kasstroom uit gewone bedrijfsuitoefening
24.768
62
76
24.906
-
2.969
-
2.969
-
9.295
Aanpassingen voor:
Financiële baten en lasten Winstbelastingen Mutatie werkkapitaal Overige vorderingen en kortlopende schulden, exclusief aflossingsverplichtingen op leningen Mutatie voorzieningen Aandeel derden Kasstroom gegenereerd uit operationele activiteiten Betaalde financiële lasten Betaalde winstbelastingen Netto kasstroom uit operationele activiteiten
(10.126) 4.945 (112) 62 19.537
465
9.760
418
(250)
(9.958)
-
(2.574)
-
(291)
(62) 12.682
-
(2.969)
-
(9.295)
19.537
(2.574) (154) 2.728
2.371 (403) 29.645 (3.123) (6.567)
418
-
19.955
4.472
-
(15.798)
Investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa en software Desinvesteringen in materiële vaste activa en software Verwerving van groepsmaatschappijen Afstoting van groepsmaatschappijen Mutatie lening aan deelneming Kasstroom uit investeringsactiviteiten
(20.270) 2.079
18
-
2.097
(12.409)
713
-
(11.696)
-
-
1.230
1.230 211 (29.159)
-
-
5.203
-
(23.956)
211
482
-
25.000
Financieringsactiviteiten Opname leningen, inclusief aflossingsverplichtingen (Dutch GAAP is gesaldeerd)
24.518
Aflossing leningen, inclusief aflossingsverplichtingen
-
(4.954)
Aflossing bankiers – kasgeldleningen
-
(20.000)
-
(4.954) (20.000)
Betaald contant dividend en kosten
(1.742)
-
-
(1.742)
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
22.776
(24.472)
-
(1.696)
Saldo kasstroom
13.154
(18.851)
-
(5.697)
(18.380)
37.250
-
18.870
Liquide middelen 1 januari Inbreng liquide middelen uit verwerving/afstoting deelnemingen Koersverschillen Liquide middelen 31 december
713
(713)
-
-
(436)
-
(4.513)
17.250
-
(436) 12.737
E. Nadere toelichting op IFRS openingsbalans per 1 januari 2004 (transitiedatum) E1. Immateriële vaste activa Goodwill en immateriële vaste activa uit acquisities De ERIKS-groep heeft IFRS 3 toegepast op alle acquisities vanaf 1 januari 2004 (de transitiedatum naar IFRS). Met betrekking tot een tweetal acquisities in 2004 zijn gedurende dit boekjaar een aantal immateriële vaste activa uit acquisities geïdentificeerd en separaat opgenomen op de balans, waardoor de goodwill lager uitvalt. Op de verschillende componenten van immateriële vaste activa uit acquisitie vindt vanaf de acquisitiedatum (juni 2004) amortisatie plaats die is gebaseerd op de verwachte gebruiksduur. In overeenstemming met IFRS 3 wordt op overige goodwill vanaf 1 januari 2004 niet meer periodiek afgeschreven (onder Dutch GAAP nog over de verwachte gebruiksduur van 15 jaar). De boekwaarde van de goodwill volgens Dutch GAAP per 31 december 2003 is overgenomen en aangemerkt als historische kostprijs onder IFRS per 1 januari 2004. Ten opzichte van Dutch GAAP is het IFRS resultaat over 2004 als gevolg van dit effect toegenomen met EUR 2,7 miljoen. Volgens IFRS dient de goodwill jaarlijks onderworpen te worden aan een impairment test. De uitgevoerde impairment test heeft niet geleid tot een bijzondere waardevermindering over 2004. Software Op transitiedatum 1 januari 2004 is in totaal EUR 1,8 miljoen aan software uit de materiële vaste activa gerubriceerd als immateriële vaste activa in overeenstemming met IFRS. E2. Materiële vaste activa In het kader van IFRS 1 (eerste toepassing van IFRS) is door ERIKS groep besloten om (individuele componenten van) materiële vaste activa niet te herwaarderen naar reële waarde. Derhalve is de boekwaarde per 31 december 2003 volgens Dutch GAAP overgenomen en aangemerkt als boekwaarde onder IFRS. In overeenstemming met IAS 16 is de verwachte gebruiksduur van de verschillende geïdentificeerde componenten herbeoordeeld per 1 januari en 31 december 2004. E3. Voorraden IFRS heeft een ruimere interpretatie van inkoopkosten dan Dutch GAAP. Toepassing van IFRS heeft geleid tot een hogere waardering van de voorraden. Rekening houdend met latente belastingen is per 1 januari 2004 een bedrag van EUR 0,9 miljoen ten gunste van het eigen vermogen gebracht. E4. Latente belastingvorderingen en -verplichtingen Onder Dutch GAAP werd de belastingcomponent op fiscaal niet gebruikte compensabele verliezen geactiveerd als er grote mate van zekerheid bestond dat deze ook daadwerkelijk verrekend konden worden. Door de komst van IFRS is deze waardering niet gewijzigd. Onder IFRS zijn de latente belastingvorderingen en -verplichtingen niet langer gesaldeerd zoals dat onder Dutch GAAP gebruikelijk was. E5. Eigen vermogen Bij de eerste toepassing IFRS is gekozen voor een IFRS 1 uitzondering, waarbij het totaal aan cumulatieve omrekeningsverschillen van alle niet in euro rapporterende buitenlandse groepsmaatschappijen op transitiedatum 1 januari 2004 op nul is gesteld. Onder Dutch GAAP was het jaarlijks in het eigen vermogen gepresenteerde bedrag niet cumulatief weergegeven.
105
E6. Personeelsvoorzieningen Onder Dutch GAAP worden de pensioenlasten verantwoord op basis van in rekening gebrachte premies. Ten aanzien van enkele binnen de groep bestaande toegezegde pensioenregelingen (defined benefit schemes) wordt per transitiedatum 1 januari 2004 gebruik gemaakt van IAS 19 en is per 1 januari 2004 een aanvullende pensioenvoorziening gevormd van EUR 1,0 miljoen, welk bedrag na verrekening van latente belastingen ten laste van het eigen vermogen is gebracht.
106 Verder zijn onder de personeelsvoorzieningen volgens IFRS (IAS 19) verplichtingen uit hoofde van jubileumuitkeringen opgenomen. Op basis van actuariële grondslagen is per 1 januari 2004 een voorziening berekend van EUR 0,5 miljoen welke ten laste van het eigen vermogen is gebracht na verrekening van belastingen. E7. Overige voorzieningen Onder IAS 37 is het niet langer toegestaan een voorziening voor groot onderhoud aan te houden. Het effect van de vrijval ten gunste van het eigen vermogen van de onder Dutch GAAP opgenomen onderhoudsvoorziening bedraagt per 1 januari 2004, rekening houdend met (latente) belastingen, EUR 0,6 miljoen. E8. Afgeleide financiële instrumenten Ten aanzien van de binnen de ERIKS-groep gebruikte afgeleide financiële instrumenten is gekozen IAS 32 en IAS 39 toe te passen vanaf 1 januari 2005. Ten opzichte van Dutch GAAP heeft dit geleid tot de passivering van de reële waarde van de afgeleide financiële instrumenten ten laste van het eigen vermogen (EUR 1,3 miljoen) per 1 januari 2005, rekening houdend met latente belastingen. Onder Dutch GAAP werden afgeleide financiële instrumenten niet tegen reële waarde gewaardeerd op de balans.
F. Aansluiting eigen vermogen per 1 januari 2004, 31 december 2004 en 1 januari 2005 In duizenden euro’s Eigen vermogen volgens Dutch GAAP
1 januari 2004
31 december 2004
1 januari 2005
91.760
105.328
105.328
Vervallen van goodwill amortisatie Aanpassingen in voorraadwaardering Personeelsvoorzieningen Overige voorzieningen - onderhoudsvoorziening
2.668
2.668
1.408
1.658
1.658
(1.991)
(1.691)
(1.691)
983
622
(605)
(178)
Waardering afgeleide financiële instrumenten Overige aanpassingen
622 (2.022) (178)
Belastingeffect van IFRS aanpassingen in eigen vermogen
1.342
802
1.499
Subtotaal verschillen in eigen vermogen als gevolg van IFRS
1.137
3.881
2.556
92.897
109.209
107.884
Eigen vermogen volgens IFRS
107
VENNOOTSCHAPPELIJKE WINST- EN VERLIESREKENING In duizenden euro’s Nettoresultaat groepsmaatschappijen Overige baten en lasten na belastingen Nettoresultaat
2005
2004
21.197
18.155
862
335
22.059
18.490
108
VENNOOTSCHAPPELIJKE BALANS Vóór voorstel winstbestemming In duizenden euro’s
Ref.
31 december 2005
31 december 2004
11.752
11.670
137
111
ACTIVA Vaste activa Immateriële vaste activa
5.
Materiële vaste activa Financiële vaste activa Groepsmaatschappijen
6.
79.950
73.539
Leningen aan groepsmaatschappijen
6.
66.320
80.885
821
742
Latente belastingvorderingen
147.091
155.166
Vlottende activa Vorderingen
7.
442
119
4.849
Liquide middelen
Totaal ACTIVA
7.167 5.291
7.286
164.271
174.233
PASSIVA Eigen vermogen
8.
Aandelenkapitaal
3.969
3.887
Agio
476
476
Reserve koersverschillen
261
(436)
Overige reserves Resultaat boekjaar
Voorzieningen
100.786
89.536
22.059
15.746
9.
127.551
109.209
1.615
3.326
Langlopende verplichtingen Leningen
6.000
Afgeleide financiële instrumenten
1.961
15.500 7.961
15.500
Kortlopende verplichtingen Bankiers
17.304
37.428
Aflossingsverplichtingen op leningen
6.500
5.000
Winstbelastingen
1.295
985
2.045
2.785
Overige kortlopende schulden
Totaal PASSIVA
10.
27.144
46.198
164.271
174.233
TOELICHTING OP DE VENNOOTSCHAPPELIJKE OVERZICHTEN In duizenden euro’s 1. Grondslagen De vennootschappelijke jaarrekening van ERIKS group nv wordt opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de door artikel 2:362 lid 8 BW geboden mogelijkheid om in de vennootschappelijke jaarrekening de grondslagen van waardering en resultaatbepaling toe te passen die in de geconsolideerde jaarrekening worden gehanteerd. 2. Stelselwijziging Met ingang van het boekjaar 2005 heeft ERIKS group nv de geconsolideerde jaarrekening opgesteld in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie. De eerste toepassing van deze grondslagen heeft in de geconsolideerde jaarrekening geleid tot wijzigingen in de gehanteerde grondslagen en waardebepaling van activa, voorzieningen en schulden (de ‘IFRS 1-aanpassingen’). Deze IFRS 1-aanpassingen zijn grotendeels met terugwerkende kracht doorgevoerd in de vergelijkende cijfers per 1 januari 2004. Alleen de wijzigingen die betrekking hebben op financiële instrumenten zijn doorgevoerd per 1 januari 2005. ERIKS group nv heeft ervoor gekozen om vanaf 2005 de grondslagen van waardering en resultaatbepaling die worden gehanteerd in de geconsolideerde jaarrekening, ook toe te passen in de vennootschappelijke jaarrekening. Hiermee blijven het eigen vermogen en het resultaat na belastingen in de vennootschappelijke jaarrekening in beginsel gelijk aan het eigen vermogen in de geconsolideerde jaarrekening, wat naar Nederlands gebruik algemeen geaccepteerd is. Tevens leidt het tot een vereenvoudiging van de verslaggeving aangezien ERIKS group nv kan volstaan met één set van grondslagen voor haar (te consolideren) deelnemingen. Ten opzichte van de jaarrekening 2004 heeft dit geleid tot: - een wijziging van het eigen vermogen per 1 januari 2004 en 31 december 2004 als gevolg van de IFRS 1-aanpassingen; - een wijziging van het resultaat over 2004 als gevolg van de IFRS 1-aanpassingen; - een wijziging van het eigen vermogen per 1 januari 2005 als gevolg van de toepassing van de grondslagen met betrekking tot financiële instrumenten. De effecten van de stelselwijziging op vermogen en resultaat zijn gelijk aan de informatie opgenomen in de ‘Overzichten aanpassing eerste toepassing IFRS’ 3. Samenstelling van het eigen vermogen Met ingang van 1 januari 2005 zijn de van toepassing zijnde wettelijke bepalingen met betrekking tot het vormen en aanhouden van wettelijke en herwaarderingsreserves gewijzigd. Als gevolg van deze wettelijke bepalingen, maar ook als gevolg van de gewijzigde grondslagen, is de samenstelling van het eigen vermogen gewijzigd. Verwezen wordt naar de toelichting op het eigen vermogen. 4. Grondslagen van waardering en resultaatbepaling De grondslagen van waardering en van resultaatbepaling voor de vennootschappelijke jaarrekening zijn gelijk aan die voor de geconsolideerde jaarrekening. Indien geen nadere grondslagen zijn vermeld wordt verwezen naar de vermelde grondslagen in de geconsolideerde jaarrekening. Ingevolge artikel 402 van Titel 9 Boek 2BW, volstaat de winst- en verliesrekening met de vermelding van het ‘nettoresultaat groepsmaatschappijen’, alsmede de ‘overige baten en lasten na belastingen’. Deze laatste post betreft het saldo van de baten en lasten van ERIKS group nv.
109
Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa bestaan uit goodwill en software. Goodwill wordt bepaald in overeenstemming met de grondslagen die gelden voor de geconsolideerde jaarrekening. De in de vennootschappelijke balans gepresenteerde goodwill betreft goodwill op rechtstreeks verkregen deelnemingen in groepsmaatschappijen.
110
Goodwill op middelijk verkregen belangen in groepsmaatschappijen worden geactiveerd bij de deelnemingen van ERIKS group nv die deze belangen hebben verworven en worden begrepen in de nettovermogenswaarde van deze deelnemingen. Goodwill met betrekking tot rechtstreekse belangen in andere deelnemingen waarop invloed van betekenis kan worden uitgeoefend wordt als onderdeel van de verkrijgingsprijs begrepen in de waarde van deze deelnemingen. Financiële vaste activa Deelnemingen in groepsmaatschappijen en andere maatschappijen waarin ERIKS group nv overheersende zeggenschap kan uitoefenen, worden gewaardeerd op de nettovermogenswaarde. De nettovermogenswaarde wordt bepaald door de activa, voorzieningen en verplichtingen te waarderen en het resultaat te berekenen volgens de grondslagen die worden gehanteerd in de geconsolideerde jaarrekening. Bij de vaststelling van de nettovermogenswaarde wordt rekening gehouden met de overgangsbepalingen voor de vaststelling van waarden en de waarderingsgrondslagen van de eerste toepassing van de grondslagen gehanteerd in de geconsolideerde jaarrekening. Andere deelnemingen in maatschappijen waarin ERIKS group nv invloed van betekenis uitoefent op het zakelijke en financiële beleid maar geen overheersende zeggenschap heeft, worden gewaardeerd volgens de vermogensmutatiemethode. De eerste verwerking in de jaarrekening geschiedt tegen verkrijgingsprijs. Vervolgens wordt de waarde van deze deelnemingen aangepast met het aandeel van ERIKS group nv in de resultaten van de deelneming, gebaseerd op de grondslagen van bepaling van het resultaat zoals toegepast in de geconsolideerde jaarrekening, en met het aandeel in de overige mutaties in het eigen vermogen van de deelneming die na overnamedatum aan ERIKS group nv toerekenbaar zijn. Bij de vaststelling van de waarde volgens de vermogensmutatiemethode wordt rekening gehouden met de overgangsbepalingen voor de vaststelling van waarden en de waarderingsgrondslagen van de eerste toepassing van de grondslagen gehanteerd in de geconsolideerde jaarrekening. De boekwaarde van goodwill, toerekenbaar aan deelnemingen met invloed van betekenis, is per 1 januari 2004 verwerkt als onderdeel van de boekwaarde van de deelnemingen zelf.
5. Immateriële vaste activa Het verloop van de immateriële vaste activa in 2004 en 2005 is als volgt: Goodwill
Software
Totaal
11.670
-
11.670
-
-
-
11.670
-
11.670
Investeringen
-
-
-
Amortisatie en bijzondere waardeverminderingen
-
-
-
-
-
-
11.670
-
11.670
Kostprijs per 1 januari 2004 Cumulatieve amortisatie Balanswaarde per 1 januari 2004
Mutaties in de balanswaarde 2004:
Kostprijs per 31 december 2004 en 1 januari 2005 Cumulatieve amortisatie
-
-
-
11.670
-
11.670
Investeringen
-
82
82
Amortisatie en bijzondere waardeverminderingen
-
-
-
-
82
82
11.670
82
11.752
Balanswaarde per 31 december 2004 en 1 januari 2005
Mutaties in de balanswaarde 2005:
Kostprijs per 31 december 2005 Cumulatieve amortisatie Balanswaarde per 31 december 2005
-
-
-
11.670
82
11.752
Geen aanleiding of situatie heeft zich voorgedaan welke tot bijzondere waardevermindering leidt. Verwezen wordt naar de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening. 6. Financiële vaste activa Het verloop van de waarde van de groepsmaatschappijen is als volgt:
Stand per 1 januari
2005
2004
73.539
58.824
500
7.500
Mutaties: - kapitaalstortingen in groepsmaatschappijen - desinvesteringen / deconsolidatie groepsmaatschappijen - resultaat deelnemingen - koersresultaat - gedeclareerde dividenden Stand per 31 december
278
-
21.197
18.155
697
(436)
(16.261)
(10.504)
79.950
73.539
Het verloop van de leningen aan groepsmaatschappijen kan als volgt worden weergegeven: 2005
2004
80.885
78.709
- verstrekt in de verslagperiode
25.294
44.236
- afgelost in de verslagperiode
(40.407)
(41.788)
Stand per 1 januari Mutaties:
- koersresultaat Stand per 31 december
548 66.320
(272) 80.885
111
De leningen aan de groepsmaatschappijen hebben een looptijd van maximaal 5 jaar. Het bedrag van de leningen met een looptijd van meer dan 1 jaar bedraagt EUR 32.874 (2004: EUR 35.916). De rentepercentages voor de leningen aan groepsmaatschappijen bedragen tussen 4,1 en 7,5 procent. 7. Vorderingen De vorderingen bestaan uit:
112 2005
2004
Overige belastingen en sociale lasten
49
64
Vorderingen op groepsmaatschappijen
136
-
Overige vorderingen en overlopende posten
257
55
Stand per 31 december
442
119
8. Eigen vermogen Voor een toelichting op het aandelenkapitaal en agio wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde balans. Het verloop van de reserve koersverschillen, overige reserves en resultaat boekjaar is als volgt: Reserve koersverschillen Per 1 januari 2004
Overige reserves
Resultaat boekjaar
-
76.685
11.984
-
2.744
-
-
-
(1.673)
Mutaties 2004: Aanpassing IFRS resultaat 2004 Winstverdeling over 2003: - Uitgekeerd contant dividend - Stock dividend
-
-
(135)
- Kosten in verband met uitkering stockdividend
-
-
(69)
-
10.107
(10.107)
- Toevoeging aan overige reserves Koersresultaat op de netto vermogenswaarde van buitenlandse deelnemingen Resultaat boekjaar Per 31 december 2004
(436) (436)
-
-
-
15.746
89.536
15.746
IFRS aanpassing: - afgeleide financiële instrumenten
-
- af: belastingeffect
-
Per 1 januari 2005
(436)
(2.022)
-
697
-
88.211
15.746
Mutaties 2005: Winstverdeling over 2004: - Uitgekeerd contant dividend
-
-
(3.032)
- Stock dividend
-
-
(82)
- Kosten in verband met uitkering stockdividend
-
-
(57)
- Toevoeging aan overige reserves
-
12.575
(12.575)
697
-
-
-
-
22.059
261
100.786
22.059
Koersresultaat op de netto vermogenswaarde van buitenlandse deelnemingen Resultaat boekjaar Per 31 december 2005
9. Voorzieningen De volgende voorzieningen zijn opgenomen: Stand 1 januari 2005
Toevoeging
Onttrekking
Stand 31 december 2005
Personeelsverplichtingen
190
-
-
190
Latente belastingvoorziening
666
73
(467)
272
Reorganisatie
566
-
(272)
294
1.904
-
(1.045)
859
3.326
73
(1.784)
1.615
Overig
Het verwachte tijdstip van de afwikkeling per categorie voorziening: Korter dan 1 jaar
Langer dan 1 jaar
Personeelsverplichtingen
-
190
Latente belastingvoorziening
-
272
100
194
Reorganisatie
-
859
Per 31 december 2005
Overige
100
1.515
Per 31 december 2004
1.245
2.081
2005
2004
91
-
-
538
10. Overige kortlopende schulden De specificatie is:
Overige belastingen en sociale lasten Schuld aan groepsmaatschappijen Overige schulden en overlopende posten
1.954
2.247
Stand per 31 december
2.045
2.785
11. Transacties met verbonden partijen Voor een overzicht van de verbonden partijen, inclusief de beloning bestuurders wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening. 12. Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen ERIKS group nv heeft zich tegenover de bankiers aansprakelijk gesteld voor eventuele bankschulden van enkele groepsmaatschappijen ten belope van per balansdatum EUR 4,9 miljoen. ERIKS group nv en de Nederlandse 100 procent-groepsmaatschappijen vormen een fiscale eenheid voor de heffing van de vennootschapsbelasting.
113
Overige gegevens Accountantsverklaring Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van ERIKS group nv
114 Opdracht Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2005 van ERIKS group nv te Alkmaar gecontroleerd. De jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en de vennootschappelijke jaarrekening. De jaarrekening is opgesteld onder verantwoordelijkheid van de raad van bestuur van de vennootschap. Het is onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring inzake de jaarrekening te verstrekken. Werkzaamheden Onze controle is verricht overeenkomstig in Nederland algemeen aanvaarde richtlijnen met betrekking tot controleopdrachten. Volgens deze richtlijnen dient onze controle zodanig te worden gepland en uitgevoerd, dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen onjuistheden van materieel belang bevat. Een controle omvat onder meer een onderzoek door middel van deelwaarnemingen van informatie ter onderbouwing van de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. Tevens omvat een controle een beoordeling van de grondslagen voor financiële verslaggeving die bij het opmaken van de jaarrekening zijn toegepast en van belangrijke schattingen die de raad van bestuur van de vennootschap daarbij heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat onze controle een deugdelijke grondslag vormt voor ons oordeel. Oordeel met betrekking tot de geconsolideerde jaarrekening Wij zijn van oordeel dat de geconsolideerde jaarrekening een getrouw beeld geeft van de grootte en de samenstelling van het vermogen op 31 december 2005 en van het resultaat en de kasstromen over 2005 in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en voldoet aan de wettelijke bepalingen inzake de jaarrekening zoals opgenomen in Titel 9 Boek 2 BW voorzover van toepassing. Tevens zijn wij nagegaan dat het verslag van de raad van bestuur voorzover wij dat kunnen beoordelen verenigbaar is met de geconsolideerde jaarrekening. Oordeel met betrekking tot de vennootschappelijke jaarrekening Wij zijn van oordeel dat de vennootschappelijke jaarrekening een getrouw beeld geeft van de grootte en de samenstelling van het vermogen op 31 december 2005 en van het resultaat over 2005 in overeenstemming met in Nederland aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving en voldoet aan de wettelijke bepalingen inzake de vennootschappelijke jaarrekening zoals opgenomen in Titel 9 Boek 2 BW. Tevens zijn wij nagegaan dat het verslag van de Raad van Bestuur voorzover wij dat kunnen beoordelen verenigbaar is met de vennootschappelijke jaarrekening. Amsterdam, 27 februari 2006 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. P. Jongerius RA
Stichting ERIKS Group Aan de Stichting ERIKS Group is het recht verleend preferente aandelen in ERIKS group nv te verwerven tot een totaal nominaal bedrag gelijk aan 100 procent van de op het moment van uitoefening van het recht uitstaande gewone en financieel preferente aandelen in het kapitaal van ERIKS group nv. Het bestuur van de Stichting bestaat uit de heren A. Buitendam, P.A.M. Hemels en F.M. Tempelaar.
115 Onafhankelijkheidsverklaring De Raad van Bestuur van ERIKS group nv en het bestuur van de Stichting ERIKS Group verklaren hiermede, dat naar hun gezamenlijk oordeel is voldaan aan de ten aanzien van de onafhankelijkheid van de bestuurders van de Stichting ERIKS Group gestelde eisen, als bedoeld in Bijlage X bij het fondsenreglement van Euronext N.V. te Amsterdam. Alkmaar, 27 februari 2006 ERIKS group nv, Raad van Bestuur Stichting ERIKS Group, Bestuur
Statutaire bepalingen inzake winstbestemming (artikel 33, 34 en 35) Het volgende is een samenvatting van hetgeen de artikelen 33, 34 en 35 van de statuten bepalen over de bestemming van de winst. Uit de winst, welke blijkt uit de door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders vastgestelde jaarrekening wordt 1. allereerst een vergoeding uitgekeerd aan de houders van de preferente aandelen; 2. vervolgens, zo mogelijk, een vergoeding uitgekeerd aan de houders van financieringspreferente aandelen; 3. indien over enig boekjaar de winst onvoldoende is voor het doen van de hiervoor bedoelde uitkeringen op de preferente of financieringspreferente aandelen, wordt het tekort uitgekeerd ten laste van de vrij uitkeerbare reserves van de vennootschap, voor zover toereikend. Indien die uitkeringen op deze twee soorten van aandelen ook aldus niet geheel kunnen worden voldaan, wordt het tekort uitgekeerd ten laste van de winst van de volgende boekjaren; 4. op financieringspreferente aandelen kan geen uitkering plaatsvinden zolang enig, al dan niet achterstallig dividend op preferente aandelen is verschuldigd. Op de gewone aandelen kan geen uitkering plaatsvinden zolang enig dividend verschuldigd is op de preferente of financieringspreferente aandelen; 5. de na toepassing van 1. en 2. overblijvende winst ter beschikking van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders gesteld; 6. de Algemene Vergadering van Aandeelhouders kan, mits op voorstel van de Raad van Bestuur en na goedkeuring van dit voorstel door de Raad van Commissarissen, besluiten dat dividenden geheel of gedeeltelijk in een andere vorm dan in contanten zullen worden uitgekeerd; 7. de Raad van Bestuur kan, na goedkeuring van de Raad van Commissarissen, een interim dividend uitkeren.
Voorstel winstverdeling 2005 Voorgesteld wordt het dividend te verhogen tot EUR 1,40 per gewoon aandeel van EUR 0,50 (2004: EUR 1,=), dat naar keuze kan worden opgenomen in contanten of in aandelen ten laste van de reserves. Het voorgestelde dividend komt overeen met een uitkeringspercentage van 50,4 procent van het resultaat ter beschikking aan aandeelhouders. De waarde van het voorgestelde dividend in aandelen zal 2 à 4 procent hoger zijn dan de waarde van het dividend in contanten. De vaststelling van het dividend in aandelen zal plaatsvinden 1 dag na afloop van de keuzeperiode op basis van de gemiddelde koers van het aandeel gedurende de laatste 5 beurs dagen van die keuzeperiode welke op 1 juni 2006 eindigt.
Tien jaar ERIKS1) In duizenden euro’s
2005
2004
2003
448.549
423.393
381.863
Winst- en verliesrekening Netto-omzet
116
Wijziging (in %) Bedrijfsresultaat vóór amortisatie goodwill (EBITA), exclusief bijzondere opbrengsten Wijziging (in %) Resultaat na belastingen (vóór amortisatie goodwill) Wijziging (in %) Resultaat na belastingen Wijziging (in %) Buitengewoon resultaat na belastingen Resultaat ter beschikking aan aandeelhouders
5,9
10,9
6,6
33.840
31.281
24.501
8,2
27,7
14,8
22.139
18.552
14.577
19,3
27,3
13,6
22.139
18.552
12.060
19,3
53,8
12,3
-
-
-
22.059
18.490
11.984
28.324
24.906
19.692
6.103
6.245
5.191
(2.082)
(5.697)
9.018
Kasstroom Kasstroom uit gewone bedrijfsuitoefening Afschrijvingen, inclusief amortisatie software Saldo kasstroom
Balans Werkkapitaal
107.763
107.174
89.836
Netto geïnvesteerd vermogen (vanaf 2000 vóór winstbestemming)
139.609
134.280
107.748
Eigen vermogen (vanaf 2000 vóór winstbestemming)
127.551
109.209
91.760
Totaal vermogen
193.375
186.225
153.673
Ratio’s EBITA in procenten van de omzet
7,5
7,4
6,4
EBITA in procenten van het gemiddeld netto geïnvesteerd vermogen
25,5
25,6
23,7
Rentedekking ratio
12,4
10,5
8,9
Nettoresultaat in procenten van het eigen vermogen (vanaf 2000 vóór winstbestemming)
17,3
16,9
13,1
Totaal eigen vermogen -/- immateriële vaste activa / totaal vermogen (solvabiliteitsratio)
47%
39%
39%
99.790
94.394
88.407
2.081
2.011
1.942
48,0
46,9
45,5
11.113
7.774
6.003
50,4
49,4
50,1
Overige kerngegevens Salarissen, sociale- en pensioenlasten Gemiddeld aantal medewerkers Gemiddelde loonkosten per medewerker
Dividend Dividend over het jaar Pay-out in procenten van het resultaat
1) Vanaf 2004 volgens IFRS (tot en met 2003 volgens Dutch GAAP)
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
358.144
339.583
302.329
281.741
274.511
249.457
205.714
5,5
12,3
7,3
2,6
10,0
21,3
6,0
21.345
22.631
19.792
11.951
17.267
16.052
15.228
(5,7) 12.832 (12,5) 10.742 (19,6)
14,3
65,6
14.672
13.014
(30,9)
12,7
66,4
13.362
12.737
4,9
62,9
(32,2) (7.250)
7.821 (32,2) 7.821
7,6
5,4
11.541
10.683
8,0
4,2
11.541
10.683
8,0
4,2
(6,3) 10.252 (4,6) 10.252 (4,6)
-
4.402
2.479
-
-
-
10.706
17.750
15.227
458
11.388
10.620
10.119
18.269
19.753
17.917
12.694
15.470
14.116
13.163
5.473
5.095
4.892
4.986
4.082
3.496
3.044
(5.262)
(1.134)
2.254
(7.674)
(8.605)
(13.200)
90.697
85.065
82.088
71.006
70.645
63.717
58.847
101.574
95.635
87.201
83.146
78.338
66.732
68.854
314
83.249
76.949
65.009
49.135
57.368
54.445
59.560
146.270
134.492
136.871
128.725
117.228
103.116
97.215
6,0
6,7
6,6
4,2
6,3
6,4
7,4
21,1
24,9
22,7
13,7
22,0
24,0
22,1
9,8
11,0
12,0
8,7
17,2
18,5
60,0
12,9
23,1
23,4
0,9
19,9
19,5
17,0
38%
43%
42%
38%
50%
54%
62%
82.751
72.792
61.149
62.348
58.195
52.342
44.526
1.879
1.694
1.488
1.554
1.500
1.368
1.216
44,0
43,0
41,1
40,1
38,8
38,3
36,6
5.444
6.501
6.150
5.271
5.621
5.183
4.983
50,8
48,7
48,2
68,4
49,4
49,5
49,9
117
Overzicht clusters / groepsmaatschappijen per 27 februari 2006 Het direct en indirect aandelenbelang in de groepsmaatschappijen bedraagt 100 procent, tenzij anders vermeld.
118
ERIKS Nederland ERIKS bv, Alkmaar Bruhamij Kunststoffen bv, Ede Noton bv, Huizen Flexion bv, Roermond Elmeq Nederland bv, Schoonhoven Elmeq bvba, Roeselare Doorcon bv, Schoonhoven Van Eyle & Ruygers-Schwartz bv, Rotterdam Multitool bv, Rotterdam ITL bv, Maastricht ITA bv, Almelo
www.eriks.nl www.bruhamij.nl www.eriks.nl www.flexion.nl www.elmeq.nl www.elmeq.be www.doorcon.nl www.erxs.nl www.goedgereedschap.nl www.eriksservicecenter.nl www.eriksservicecenter.nl
Afdichtingstechniek Aandrijftechniek Stromingstechniek Industriële kunststoffen Gereedschappen en Onderhoudsproducten
ERIKS onroerend goed bv, Alkmaar Onroerendgoedmaatschappij voor gebouwen in Nederland
ERIKS België ERIKS nv, Hoboken IECO nv, Brussel Vermeulen nv, Roeselare Vemoflex-groep: Vemoflex nv, Asse Hydromeka nv, Wijnegem LMC nv, Asse (80 procent) Alpina Flexibles sarl, Lyon, Frankrijk Grosset Hydraulique Industrie sarl, Cheminot, Frankrijk Betaflex bv, Hoogezand, Nederland Baudoin-groep: Baudoin nv, Mol Baudoin Liège sa, Alleur Baudoin Luxemburg sa, Howald Mekanische Konstruktie Baudoin nv, Mol
Afdichtingstechniek Aandrijftechniek Stromingstechniek Industriële kunststoffen Gereedschappen en Onderhoudsproducten
www.eriks.be www.ieco.be www.vermeulen-eriks.be www.vemoflex.be www.hydromeka.com www.lmc-couplings.com www.alpina-flexibles.fr www.grosset-hydraulique.fr www.betaflex.nl www.baudoin.be www.baudoin.be www.baudoin.be www.baudoin.be
ERIKS Duitsland ERIKS holding Duitsland GmbH, Bielefeld Heusinger+Salmon GmbH, Bielefeld Heusinger+Salmon Mangelsdorf GmbH, Garbsen Heusinger+Salmon GmbH, Glinde/Hamburg Ehlers GmbH, Neuss Hyd-Kraft Technische Handels GmbH, Seligenstadt Hill & Müller GmbH, Mannheim Schötz Industrietechnik GmbH, Maisach Steinebronn Industrietechnik GmbH, Stuttgart
www.eriks.de www.eriks.de www.eriks.de www.eriks.de www.eriks.de www.eriks.de www.eriks.de www.eriks.de
Afdichtingstechniek Aandrijftechniek Stromingstechniek
ERIKS Frankrijk ERIKS France holding sarl, Trappes ERIKS sas, Trappes Baudoux Industrie sas, Noyon Delaporte Hydraupole sas, Rouen Campion sas, Roncq Adji sarl, Roncq
www.eriks.fr www.baudoux-industrie.fr www.delaporte-hydraupole.fr www.campion.fr www.adji.fr
Afdichtingstechniek Aandrijftechniek Stromingstechniek Gereedschappen en Onderhoudsproducten
ERIKS USA ERIKS Corporation, Ft. Worth, TX ERIKS Southwest, Inc., Ft. Worth, TX ERIKS Midwest, Inc., New Berlin, WI ERIKS West, Inc., Seattle, WA
www.eriksusa.com www.eriksusa.com www.eriksusa.com
Afdichtingstechniek Industriële kunststoffen
ERIKS Zuidoost-Azië ERIKS pte ltd, Singapore ERIKS sdn bhd, Kuala Lumpur, Maleisië Afdichtingstechniek Stromingstechniek
www.eriks.com.sg www.eriks.com.my
119
Kennis maakt het verschil
ERIKS group nv Arcadialaan 14, Victory Building Postbus 1088, 1810 KB Alkmaar Telefoon: +31-72 547 58 88 Fax:
+31-72 547 58 89
E-mail:
[email protected]
Internet: www.eriks.com
