Kennis- en netwerkdag Bescherm de Kust 9 april 2016 Een impressie en gouden tips Achtergrond Speciaal voor lokale actiegroepen en actievelingen, die zich inzetten voor een mooi kustlandschap en in actie komen tegen kustbebouwing, hebben de Bescherm de Kustpartners op 9 april een ontmoeting georganiseerd. Op verzoek van de deelnemers zijn drie workshops gegeven: - het besluitvormingsproces en wet- en regelgeving die iets vertellen over het gebruik van de kust - beïnvloeding van de politiek via lobby - en effectief campagne voeren. In dit document staat een verslag, als bijlage zijn de presentaties van de workshops bijgevoegd. Kustbeheerder Gert de Groot, Natuurmonumenten Aanleiding van de Bescherm de Kust-campagne was een golf aan bouwontwikkelingen langs de kust van de Zuidwestelijke Delta en een gebrek aan coördinatie. Iets dat de initiatiefnemers (Natuurmonumenten, Zeeuwse Milieufederatie, Natuur en Milieufederatie Zuid-Holland, Het Zeeuws Landschap, Het Zuid-Hollands Landschap en Duinbehoud) grote zorgen baarde. Inmiddels hebben ruim 100.000 Baywatchers hun steun betuigd voor een mooi en open kustlandschap en tegen kustbebouwing en heeft de minister het bouwverbod in stand gelaten. Daarmee is de kust is nog niet veilig; provincies en gemeenten hebben nog veel ruimte om te kunnen bouwen. Daarom werken de Bescherm de Kust-partners eraan dat de provincies in hun Omgevingsvisies, en soms de Kustvisies die daaraan ten grondslag liggen, de kust zoveel mogelijk als één geheel beschouwen en daarin ook een visie (met kaders) opnemen. “Als we anders de 25 kustgemeenten hun eigen gang laten gaan wordt het een lappendeken; een goedbedoelde smurrie’. Jacco Duindam, Duinbehoud De bouwontwikkelingen en het tempo daarvan leiden tot grote zorgen. Gelukkig heeft Duinbehoud veel contact met lokale groepen met veel actiebereidheid. “Wat er verder nodig is, is een kader met wat wel en niet mag”. Susanne Kuipers, Natuur en Milieufederatie Zuid-Holland Bouwen aan de kust is niet meer iets van losse activiteiten, maar is een structureel probleem waar samenhang mist. “We schrokken enorm van alle bouwplannen die klaarliggen en daarom besloten we om samen met de andere initiatiefnemers op te trekken”.
Voorbeelden van inzet van een aantal actiegroepen Stichting Behoud Zak van Zuid Beveland Kwam in actie tegen ‘bijzondere overnachtingsplaatsen’ en houdt de kust van de Westerschelde in de gaten. “We geven gezamenlijk tegengas”. Platform Behoud de Zanderij Actief vanwege plannen van Landal in een zeer kwetsbaar gebied, gesteund door de gemeente. “Wij blijven alert”. Vereniging Zijper Landschap Aan het strijden tegen 85 strandhuisjes en paviljoens. “Gelukkig kwam daar de campagne Bescherm de kust. We voelden ons gesteund”. Progressief Westland Komt niet alleen in actie tegen kustbebouwing maar ook tegen verdere (illegale) activiteiten zoals vuurwerkshows en quads over wandelpaden. “Van het één komt het ander. Steeds is er weer een lokaal initiatief dat wel mee valt. Maar samen!” AVN Den Haag In de nieuwe Strandnota wordt intensiveren rond Kijkduin mogelijk gemaakt. “Kijkduin wordt een soort oprukkend Scheveningen”. Natuurgebieden worden met rust gelaten maar het gaat om alles eromheen zoals vakantieparken. Ook zijn er veel plannen voor het gebied van Kijkduin tot Hoek van Holland en bij het Zwarte Pad. Vereniging van Eigenaren Scharendijke Gemeentelijke plannen Schouwen Duiveland schieten niet echt op. “Vooraf wordt er van alles in achterkamertjes besloten. Er zijn zoveel plannen, daar valt niet meer doorheen te ploegen”. Ook Scharendijke (individuele bewoners) Brouwerseiland was de trigger om in actie te komen. De wethouder heeft heel andere belangen met het project. Stichting Herstel Inheems Duin Het gaat niet alleen om kustbebouwing maar ook om de recreatieve uitbating van de duingebieden zelf door o.a. Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten. Verontruste Burgers Voorne Voelt zich in de steek gelaten door de reguliere natuurbeschermers. Natuur en Vogelwacht Schouwen-Duiveland Bezig met inventarisatie van alle bouwplannen langs de kust.
Strandhuisjes Rockanje Hopen meer steun te krijgen van de natuurbeschermingsorganisaties. Inwoners Den Haag Actief met het inventariseren van flora in Meijendel. Er zijn veel organisaties actief, onduidelijk waarin organisaties zich nu onderscheiden en waar ik bij aan zou moeten sluiten. Er zijn ook deelnemers van een aantal andere lokale groepen (zie deelnemerslijst) en van Natuurmonumenten, Natuur en Milieufederatie Zuid-Holland, Zeeuwse Milieufederatie en Stichting Duinbehoud.
Workshop juridisch actievoeren Lex de Savornin Lohman van Milieufederatie Noord-Holland heeft een toelichting gegeven op:
Het juridisch verloop van een bouwplan Omgevingsvergunning De inhoud van een bestemmingsplan en de procedure Waar ruimtelijke plannen te vinden zijn Aanhaking op natuurwetten (Natura 2000 en Flora- en fauna wet) en het Barro (Besluit algemene regels ruimtelijke ordening) waar het bouwverbod onderdeel van is Provinciale Verordening Ruimte Belanghebbenden Waar is de meeste kans op het tegenhouden van een plan: o De onderbouwing van ‘goede ruimtelijke kwaliteit’ o Worden de regels van het Barro nageleefd? o Is de toets aan natuurwetten gedaan? o Gebruik de provinciale verordening Ruimte o Schakel juridische hulp in Beinvloeden: hoe vroeger hoe beter Rol van de gemeenteraad is cruciaal, maar ook van ambtenaren Zorg dat je er vroeg bij bent Houd persoonlijk contact
Gouden tips voor het begrijpen van ruimtelijke ordening 1. Kijk eerst in het bestemmingsplan (www.ruimtelijkeplannen.nl) Op de website Ruimtelijke Plannen staan alle plannen van gemeenten, provincies en Rijk beschreven. De website is met andere woorden hét portaal voor ruimtelijke plannen. 2. Is een bouwplan in strijd met het bestemmingsplan, dan gaat de gemeenteraad erover De gemeenteraad is met andere woorden de belangrijkste schakel in het proces om je inspanningen op te richten. 3. Het Kustfundament is nog steeds beschermd! Ga goed na of de kuststrook, waar de bouwplannen voor worden gemaakt, vallen onder het ‘Kustfundament’. De kustlijn die hieronder valt, is beschermd met een algemeen bouwverbod. Het zand/gebied dat valt onder het kustfundament houdt de kust veilig. In het (Rijks)Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro) staat beschreven welke delen van de kust tot het Kustfundament horen. Het is belangrijk om die regels te kennen.
4. Check ook de Provinciale Ruimtelijke Verordening (en de Structuurvisie) De provincie heeft ook een verantwoordelijkheid voor de kust. De Provinciaal Ruimtelijke Verordening en Structuurvisie beschrijven verschillende vormen van bescherming. Naast het waken over de natuur, geeft de verordening ook spelregels aan op gebied van veiligheid of drinkwater. 5. De bescherming van Natura2000 en Ecologische Hoofdstructuur gelden naast elkaar Bouwplannen moeten rekening houden met de impact op aanliggende Natura2000 gebieden, en op beschermde soorten (Flora- en faunawet). Natura2000-gebieden worden beschermd door twee Europese richtlijnen (de Europese Habitatrichtlijn en Vogelrichtlijn) en Nederlandse wetgeving (Natuurbeschermingswet). Deze regelgeving beschermen het gebied niet alleen tegen schadelijke ingrepen in het gebied, maar ook tegen ongewenste invloeden van buitenaf.
Workshop Effectief campagne voeren Maaike Wermer van Natuurmonumenten vertelde via welke activiteiten je als actiegroep mensen kan mobiliseren en publiciteit kan genereren. Gouden tips voor effectief campagne voeren 1. Analyseer de situatie en zet je feiten op een rij 2. Stel een campagne team samen van inhoudelijk sterke, creatieve en communicatieve mensen 3. Bouw een goed medianetwerk op 4. Zorg dat je ergens online bent te vinden Zet een Facebook pagina of simpele website op met je contactgegevens 5. Benoem een woordvoerder 6. Volg de ontwikkelingen en actualiteit en reageer snel 7. Laat regelmatig op verschillende manieren wat van je horen Gebruik een mix van middelen: een persbericht, ingezonden brief of ga op stap met een journalist 8. Zorg voor een fysieke achterban/actievoerders die paraat staan 9. Zet je creativiteit in en wees origineel 10. Maak je eigen nieuws a. Organiseer een actie of petitie b. Haak aan bij bestaande momenten om je eigen boodschap weer naar buiten te brengen (start strandseizoen b.v.) c. Breng nieuwe feiten op tafel
Lobbyen op lokaal niveau Anna Herweg van Natuurmonumenten vertelde een verhaal over beïnvloeding van de politiek. Gouden tips voor lobby 1. Zet verschillende lobbymiddelen in Demonstreer, maar ga ook het persoonlijke gesprek aan, dien een petitie in, spreek in op raadsavonden, nodig politici uit voor een werkbezoek, zet media in, etc. 2. Wees er vroeg bij Niet pas beginnen met praten met beleidsmakers als een besluit al politiek is. Je moet er eerder bij zijn. Hoe vroeger hoe beter. Idealiter regel je alles voordat het politiek wordt. 3. Overtuig op basis van inhoud Beleidsmakers zitten niet te wachten op ‘we zijn tegen omdat we tegen zijn’. Altijd nadenken over waarom jouw onderwerp / issue belangrijk is. Waarom moet het worden opgelost? 4. Vermaatschappelijk het probleem Als je de kust aantast betekent dat verslechtering van het landschap. Een belangrijk argument, maar daar ben je er niet. Je verliest ook een inkomstenbron uit het toerisme, ecologische waarde, etc. 5. Leef je in de tegenpartij in Wat zijn hun argumenten? Waar komen zij vandaan? Wat willen zij? Waarom willen ze dat? Op die manier kun je de argumenten van de ander voor zijn. 6. Zoek een coalitiepartner Benader voorkeur een partner die normaal gezien ver van je af staat. In de lobby tegen de Blankenburgertunnel trok Natuurmonumenten bijvoorbeeld gezamenlijk op met de ANWB. Dat maakt een coalitie bijzonder; je laat zien dat het probleem een breed maatschappelijk draagvlak heeft. 7. Laat zien dat je onderwerp leeft Omdat er zoveel Baywatchers konden worden gemobiliseerd moest de minister haar besluit wel intrekken. 8. Maak vrienden met ambtenaren Stap niet meteen naar de raad, de wethouder, de Commissaris van de Koning of de burgemeester. Een ambtenaar die beleid schrijft, die houdt de pen vast. Door hem/haar te negeren kweek je kwaad bloed. 9. Beleidsbeïnvloeding op alle niveaus is een kwestie van halen en brengen Dus niet alleen zenden. Vaak wil je iets van degen die je spreekt. Maar denk ook na over wat jij te bieden hebt. Is er bijvoorbeeld een probleem bij jouw gemeente waar jij of jouw organisatie kan bijdragen aan de oplossing? Bied dan aan om dat te doen! Dat helpt in de toekomst en creëert welwillendheid bij je lobbytraject. 10. Netwerken is leuk!
Terugblik en afronding De deelnemers waarderen het dat deze dag is georganiseerd en zijn enthousiast over de opzet; zowel kennisuitwisseling, onderling tips uitwisselen en elkaar nu kunnen vinden. Het is hard nodig om, ieder in zijn eigen rol, samen te werken om van de schoonheid van de kust te blijven kunnen genieten en meer regie te krijgen op de kustbebouwing. We hebben de publieke opinie mee en steun van meer dan 100.000 baywatchers. Een paar noties: - Hoe kunnen we de massa baywatcers blijven mobiliseren? O.a. via de Kustontmoetingen - Beslismomenten bij gemeenten zijn al heel vroeg - Rol van de provincies en waterschappen niet verwaarlozen - Goed idee om de informatie uit de juridische workshop grafisch makkelijker inzichtelijk te krijgen - Idee om een kennisbank binnen de baywachters op te richten en zo vraag en aanbod bij elkaar te brengen Iedereen is welkom om mee te doen op één van de Kustontmoetingen de komende maanden: Zeeland: 11 juni Noord-Holland: 9 juli Zuid-Holland: 17 september Aanmelden voor actiegroepen kan alvast via
[email protected], meer informatie volgt nog. De leden van de verschillende actiegroepen krijgen hierbij voorrang.
