Kanalen in Balans
Kanaalsturing bij overheidsorganisaties
VNG themabijeenkomst: Emmen 24 februari 2009
Telematica Instituut Dr. Marije L. Teerling
[email protected] +31 (0)53 4850480
www.kanaleninbalans.nl
Kanalen in Balans | Achtergrond Kanalen in Balans
Uitdaging •
Hoogwaardige dienstverlening
•
Efficiëntie – beheersing kanaalkosten – snelle en effectieve afhandeling klantvraag
Kanalen •
Steeds meer dienstverleningskanalen – balie, telefoon, post, – e-mail, website – mobiel, chat, sms,…
•
Eisen burgers dienstverlening steeds hoger
www.kanaleninbalans.nl
Kanalen in Balans| Thema’s
Multichannelvraagstuk bij de overheid •
Oplossingsgericht onderzoek
•
Kanaalsynchronisatie – voor de klant consistente informatie over alle kanalen en diensten
•
Kanaalsturing
– klant verleiden tot gebruik van het kostenefficiënte kanaal (veelal elektronische dienstverlening) www.kanaleninbalans.nl
Multichannel Marketing| Trends
•
’90 Æ introductie e dienstverleningskanalen
•
Elektronische kanalen Æ efficiency, lagere kosten
n e d rlei
e v s r e g r u b ? l n a e a t n n a e k e • Burgers gebruiken nog steeds voornamelijk de traditionele e l m a e t i g g kanalen! i n d e t n e n h u r k Country Switzerland Canada Australia The a e a Netherlands HoChannel n Front Desk
55%
48%
46%
33%
Phone
54%
55%
28%
28%
Internet
24%
25%
13%
24%
Post (and/or Fax)
14%
30%
19%
13%
Periodes verschillen; 2003, 2005, 2006. Totaal meer dan 100% als burgers meer dan 1 keer contact hebben gehad.
www.kanaleninbalans.nl
Kanaalsturing | Wat doen de gemeenten?
Weinig kanaalbeleid … Kanaalstrategie Gemeenten
... en verkeerde beelden van de burger … Geen Strategie Wel Strategie
www.kanaleninbalans.nl
Juridisch
www.kanaleninbalans.nl Financieel / Prijs Communicatie / Promotie Product
Internetdiensten toegankelijker maken Standskantoor minder toegankelijk
Beter diensten aanbieden
Meer diensten via Internet aanbieden
Gebruik website promoten
Internetkosten burger vergoeden Reclame maken voor adres website Wijzen op mogelijkheden Internet Communiceren over voordelen Internet
Andere kanalen duurder maken
Internet goedkoper maken
Diensten alleen online aanbieden
Verplichten van Internet gebruik te maken
Kanaalsturing | Wat wil de burger? Sturingsmiddelen: opininies burger
4
3.5
3
2.5
2
1.5
1
0.5
Gemiddelde
0
Plaats
Op basis van gegevens onderzoek Gemeente ’s-Hertogenbosch 2008
Kanaalsturing | Toolbox
•
Communicatie – bekendheid creëren door informatieoverdracht
•
Voorlichting & Training – kennis & vaardigheden stimuleren
•
Nut – aantrekkelijkheid stimuleren door gemak, tijdwinst, geld
•
Restrictie – afdwingen van gebruik internet
•
Product – adoptie stimuleren door een beter elektronisch aanbod
•
Plaats – adoptie stimuleren door variatie in plek van afname
•
En: – Randvoorwaarden & de Klant
www.kanaleninbalans.nl
Kanaalsturing| Communicatie
•
Onbekendheid bij de burger – massa – persoonlijk
•
Rekening houden met: – vertrouwen (in zichzelf, internet en de overheid) – kwaliteit, bruikbaarheid en voordeel voor de burger – verschillende doelgroepen
•
Stem communicatie af op specifieke momenten – terugkerende events (WOZ, vakantieperiode)
www.kanaleninbalans.nl
Kanaalsturing | Communicatie | Bekendheid creëren Haarlem | Billboards
www.kanaleninbalans.nl
Enschede | Flyers
Belastingdienst | Ads | Gesegmenteerd
Kanaalsturing SVB | Persoonlijke communicatie | Kinderbijslag experiment
www.kanaleninbalans.nl
Kanaalsturing SVB | Persoonlijke communicatie | Kinderbijslag
% Aanvraag Experimentele regio’s
% Aanvraag Reguliere regio’s
Kantoor
Post
Internet
Niet
Kantoor
Post
Internet
Niet
Deventer
11,1
82,3
6,6
Utrecht
57,7
38,9
3,4
Nijmegen
13,5
81,7
4,8
Groningen
60,9
36,8
2,3
Rotterdam
13,0
76,2
10,8
Leiden
59,6
39,3
1,1
Roermond
9,5
80,5
10,0
Breda
65,4
32,4
2,1
Zaandam
11,5
79,8
8,6
Gem.
11,7
80,1
8,2
Gem.
60,9
36,8
2,2
www.kanaleninbalans.nl
Onder voorbehoud! Cijfers nog niet definitief.
Kanaalsturing| Voorlichting & Training
•
Kennis & vaardigheden – Medewerkers • balie • zelf service punt • telefoon – Cursussen – Roadshows
www.kanaleninbalans.nl
Kanaalsturing| Nut voor de klant
•
Gemak – one-click diensten – gegevens onthouden, status opvragen
•
Tijdwinst – snellere verwerking online van een aanvraag – geen wachtrijen
•
Geld – korting online
•
Winkansen – wedstrijden & prijsvragen
www.kanaleninbalans.nl
Kanaalsturing| Nut voor de klant | Gemak & tijdwinst
www.kanaleninbalans.nl
Kanaalsturing| Nut voor de klant | Status opvragen
www.kanaleninbalans.nl
Voorbeelden Kanaalsturing | Nut voor de klant | Prijs
ZET Gemeenten pilot: Proef gratis uittreksel online
www.kanaleninbalans.nl
Kanaalsturing| Nut voor de klant|Prijspercepties burgers
www.kanaleninbalans.nl
Op basis van gegevens onderzoek Gemeente ’s-Hertogenbosch
Kanaalsturing| Restricties
•
Geen populair instrument
•
Juridische beperkingen – Belastingdienst verplicht ondernemers online aangifte
www.kanaleninbalans.nl
Kanaalsturing| Product
•
Adoptiefactoren: vertrouwen, kwaliteit, … • privacy, veiligheid, betrouwbaarheid • informatie, systeem, gebruiksvriendelijkheid
•
Co-development diensten met burgers
•
Consistentie – over de tijd, kanalen en eventueel organisaties
•
Betere assistentie online – chat gemeente Groningen
www.kanaleninbalans.nl
Kanaalsturing| Product |Kwaliteit & Vertrouwen
Dordrecht Toppositie benchmark e-dienstverlening sinds enkele jaren
www.kanaleninbalans.nl
Kanaalsturing| Product | Co-development
www.kanaleninbalans.nl
Kanaalsturing| Product | Assistentie
www.kanaleninbalans.nl
Kanaalsturing| Plaats
•
Toegankelijkheid dienstverlening variëren op de kanalen – tegenstrijdige resultaten
•
Geen-loket strategie & slimme samenwerking – dienst daar aanbieden waar de behoefte ontstaat, wellicht bij een ander
•
Kanaalintegratie – overeenstemming tussen de kanalen en naadloze interactie voor de klant – alle diensten in alle kanalen, echter prominentie varieert per kanaal
www.kanaleninbalans.nl
Voorbeelden Kanaalsturing | Plaats | toegankelijkheid kanalen aanpassen Dordrecht
Emmen
Enschede
Kanaalsturing| De Klant
•
Minderheden – Ouderen, gehandicapten, lagere inkomens – Speciale programma’s • Hard & software • Toegang tot internet • Kennis & vaardigheden
•
Segmentatie – Indelen van burgers in groepen om effectiviteit instrumenten te vergroten.
www.kanaleninbalans.nl
Kanaalsturing| Randvoorwaarden
•
Internet op orde – Niet burgers afschrikken • Onnodige gegevens opgeven
– Zo simpel mogelijk • Aantal te doorlopen stappen
•
Uniformiteit dienstverlening – Herkenning • formulieren, termen, beslisbomen
•
En uiteraard: – Inzet van voldoende mensen & middelen
www.kanaleninbalans.nl
Kanaalsturing| Conclusies
•
Wereld aan mogelijkheden om als gemeente te sturen.
•
Veel leuke voorbeelden en initiatieven om van te leren.
•
Pas op met verkeerde aannames over de burger. – Kennis van de burger is de sleutel tot betere kanaalsturing!
•
Goede sturing naar het elektronische kanaal afhankelijk van: – Goed elektronisch aanbod & ontsluiting van de diensten.
•
Werk samen met: – andere gemeenten – intermediairs – belangenorganisaties
www.kanaleninbalans.nl
Kanaalsturing| Wat kunt u in de toekomst van ons verwachten?
•
BZK: meer onderzoek onder gemeenten en uitvoeringsorganisaties – Richtlijnen en lessen voor kanaalsturing • Eerste uitkomsten binnenkort via www.kanaleninbalans.nl
– Casesheets – gemeenten, uitvoeringsorganisaties, bedrijfsleven
•
ZET gemeenten – Van kanaalkeuze onderzoek naar kanaalsturing
•
Experimenteren met kanaalsturing – SVB – Inzet SMS kanaal – IBG / gemeenten – e-assistentie aan de balie – UWV – chat
www.kanaleninbalans.nl