Kanaalwater koelt datacentrum Smals

koeling

Kanaalwater koelt datacentrum Smals interview

‘De cloud bestaat niet’

dcw september 2011 | in samenwerking met:

advancing information transport systems

Een meerderheid van de Nederlandse bedrijven schakelt over op energie-efficiënte koelsystemen. Hoort uw organisatie daar nog niet bij? Dan loopt u jaarlijks duizenden tot tien­duizenden euro’s voordeel mis.

Rittal - The System. Faster-better-worldwide.

Steeds meer bedrijven profiteren elke dag opnieuw van de energiebesparingen die efficiënte airconditioners bieden, en de slimste organisaties maken gebruik van Rittal Precisie-Airconditioners. Zij realiseren daarmee 30% extra energie-efficiëntie per vierkante meter. Dat is mogelijk dankzij de beproefde techniek die in Rittal Precisie-Airconditioners wordt toegepast en die is gebaseerd op een oude energetische wet: hoe groter de warmtewisselaar, hoe energie-efficiënter de werking. Daarom bevindt de ventilator zich bij Rittal Precisie-Airconditioners onder de verhoogde vloer van de IT-ruimte, zodat het bovendeel meer ruimte biedt aan een grotere warmtewisselaar dan in conventionele aircosystemen en de ventilator minder weerstand ondervindt, dus minder energie verbruikt.

Traditioneel systeem

Rittal Precisie-Airconditioner

Zuiver op de graad Alle Rittal Precisie-Airconditioners zijn voorzien van energiebesparende en onderhoudsvriendelijke EC-ventilatoren (Elektronische Commutatie), en de directe expansie uitvoeringen (DX) met multiple compressortechnologie waarmee het vermogen van de airco perfect op de koellast wordt afgestemd. Het resultaat is meer energieefficiëntie bij een gelijkblijvende omvang. Ondernemingen die eerder kozen voor Rittal Precisie-Airconditioners zagen hun investeringen al snel terugverdiend. Wilt u ook snel met besparen beginnen? Neem dan contact met ons op en wij berekenen graag hoeveel u jaarlijks kunt besparen.

Energie-efficiënte Precisie-Airconditione

ers

Nu ook in mini-uitvoering leverbaar!

Rittal IT-Infrastructuur * Rack * Power * Cooling * Security * Global Service Rittal bv Postbus 246 6900 AE Zevenaar Tel.: + 31 (0)316 59 16 70 Fax.: + 31 (0) 316 59 16 46 www.rittal.nl www.rimatrix5.nl

DataCenter Infrastructure Solutions First Class****** Rack IT Power IT Cool IT Connect IT

Maintain IT

Different situations and different conditions require the right club on the golf course. So success is always that bit closer when you have the right club at hand. And it’s pretty much the same situation when we’re talking about data center infrastructure analysis. Emerson Network Power has the right solution available for all situations and the respective given complexity – up-to-date, as required and highly efficient in reducing operating costs (TCO/ROI). We give you future-proof solutions from one single source.

More information at www.knuerr.com www.avocent.com www.aperture.com www.emerson.com

E M E R S O N . C O N S I D E R I T S O L V E D . TM

Emerson Network Power and the Emerson Network Power logo are trademarks and service marks of Emerson Electric Co. • ©2010 Emerson Network Power • Ideas, Graphics, Editorial Team: Gropp/Huber

Monitor IT

datac e nte rwo r ks is hét vakblad over de technische infrastruc­tuur van datacenters.

jaargang 4, september 2011, nummer 7 datacenterworks verschijnt tienmaal per jaar. toezending geschiedt op abonne­ ment­basis en controlled circulation. u itg e v e r a r n o u d va n g e m e r e n

[email protected] H o o f d r e dacti e

ferry waterkamp [email protected] e i n d r e dacte u r Ma r ja n va n H o o r n p o sta d r e s r e dacti e

maredijk 17, 2316 vr leiden te l e f o o n 071 - 521 49 98

e - m a i l a dm i n i strati e @fenceworks.nl a dv e rte nti e - e xp lo itati e

hans potharst te l e f o o n 06 17 44 38 16 e m a i l [email protected]

i n d it n u m m e r b i j d r ag e n va n

paul cornelisse, peter gloudemans, cindy van der helm, rob hilterman, wouter hoeffnagel, martin matse, paul matthijsse, erik de ruijter, hans vandam, ferry waterkamp vo r m g e v i n g laura willemsen

grafisch ontwerp

druk

3l drukkerij bv, rotterdam kopij kan worden ingezonden in overleg met de redactie. geplaatste artikelen vertegenwoordigen niet noodzakelijk de mening van de redactie. de redactie noch de uitgever aanvaarden enige aansprakelijkheid voor de inhoud van artikelen van derden, ingezonden mededelingen, advertenties en de juistheid van genoemde data en prijzen.

Knus voor de server Cloud computing is hot, zo hot dat je er je huis mee kunt verwarmen. Letterlijk. In een recente white pa­ per komt Microsoft Research met het lumineuze idee om servers niet langer in datacenters te plaatsen, maar bij je in de woonkamer. Iets wat de onder­ zoekers van de softwaregigant ‘data furnace’ (dataoven) hebben genoemd. Het idee is dat een server in een metalen kistje naar je woning wordt verscheept en daar tussen de waterleidingen wordt gemonteerd om dienst te doen als cvketeltje. De servers worden zelf op afstand beheerd en beveiligd met sensornetwerken. Slechts sporadisch komt de cloudserviceprovider op bezoek voor onderhoudswerkzaam­ heden te plaatse en in ruil daarvoor wordt de woning gratis verwarmd, zo filosofeert de softwaregigant. Door servers niet meer te stapelen in datacenters, maar decentraal te plaatsen in woningen en kantoren kan worden bespaard op de koeling van de apparatuur en op de verwarming van woningen, is de gedachte.Vanuit het oogpunt van de cloudserviceprovider zou de be­ sparing al snel kunnen oplopen tot zo’n 300 dollar per server per jaar. (De onderzoekers gaan er daarbij vanuit dat klanten gaan betalen om zo’n siliciumkacheltje in huis te krijgen, wat me nogal een gewaagde aanname lijkt.) Microsoft plaatst zelf wel een kanttekening bij het idee: vanuit beheer- en beveiligings­ oogpunt heb je het meeste profijt van data furnaces bij toepassing in kantoorgebouwen en appartementencomplexen waar grotere aantallen servers kunnen worden ingezet. Daardoor ontstaan weer nieuwe (kleine) datacenters, alleen dan in omgevingen die niet zijn geopti­ maliseerd om servers te huisvesten en die niet beschikken over de technische infrastructuur die nodig is om een maximale beschikbaarheid te garanderen. Ik heb dan ook zo mijn twijfels bij het slagen van de data furnaces van Microsoft, maar laten we de onderzoekers het voordeel van de twijfel geven. Dit idee komt natuurlijk erg dicht in de buurt van een aanpak waarover al veel langer wordt gesproken: het verwarmen van kantoorpanden en woonwijken met de restwarmte van datacenters. Door servers direct in woonhuizen en kantoren te plaatsen, is het echter niet nodig lange leidingen aan te leggen voor het transport van de warmte. Nog een pluspunt: de kracht van cloud computing is om die geografisch gescheiden servers allemaal aan elkaar te knopen en te laten functioneren als één geheel. Om er warmpjes bij te zitten moet cloud computing wel hot blijven, en daar gelooft niet iedereen in. Zo haalt technisch directeur Alex Bik van BIT in het openingsinterview in dit nummer een flinke streep door de plannen van Microsoft. “De cloud bestaat niet.”

fotokopie en overname van artikelen, geheel of gedeeltelijk op welke wijze dan ook, is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie en onder vermelding van: ‘overgenomen uit datacenterworks, vakblad over de technische infrastructuur van datacenters’, met vermelding van de jaargang en het nummer. datacenterworks is een uitgave van fenceworks bv

Ferry Waterkamp [email protected]

dcw september | redactioneel

dcw colofon

3

10

06

15

dcw september | inhoud

dcw interview

4

06 ‘de cloud bestaat niet’ BIT is in enkele jaren tijd uitgegroeid van een ‘pure’ isp naar een aanbieder van connectiviteit en datacenterdien­ sten met een serverruimte van 1800 m². Momenteel wordt de laatste hand gelegd aan de renovatie van ‘BIT-1’ en aan het ontwerp van een compleet nieuw datacenter. Data­ centerWorks sprak met Alex Bik, de technisch directeur van het bedrijf, over de toekomstplannen van BIT, de cloud en god.

dcw koeling 10 k anaalwater koelt datacentrum smals Smals, de ict-organisatie van de Belgische sociale zeker­ heid en gezondheidszorg, koelt zijn grootste datacentrum in Anderlecht sinds kort voor een deel met water uit het naastgelegen kanaal Brussel-Charleroi. Deze tamelijk unieke aanpak gaat Smals naar verwachting een bespar­ ing van 45 % op de energiekosten voor koeling opleveren. “Water blijkt energetisch gezien zeer efficiënt.”

15 statiqcooling ventileert en koelt datacenters “Met de nieuwste koeltechnieken, die gebruikmaken van directe buitenlucht en verdampingskoeling, is al snel een bezuiniging van 80 % te behalen op het energiegebruik van de koeling van datacenters”, stelt Coen Binnerts, directeur van StatiqCooling. “Alles staat of valt met een ventilerend datacenter.”

dcw beheer 18 verticaal koppelen met emerson en ca DCIM wil voor de ‘fysieke laag’ in het datacentrum het­ zelfde bereiken als Itil voor de IT-laag. Essentieel hiervoor is de integratie van alle verschillende soorten ‘ijzer’, qua metingen en capaciteitsbeheer. Daarna moet dat ook nog eens worden gekoppeld aan de feitelijke IT-services. Emerson heeft veel koppelingen in combinatie met Itil-gerelateerde oplossingen van CA.

28

26

dcw praktijk

dcw gebouwtechniek

23 switch opent datacenter in amsterdam Na twee jaar intensief bouwen heeft Switch Datacenters in augustus de eerste fase afgerond van zijn hypermoderne datacenter in Amsterdam Zuidoost.

24 moduSec-ruimte voor lets ministerie Remtech heeft eind juli een ModuSec-ruimte voor het Letse ministerie van Landbouw opgeleverd. Door ruimtegebrek in het gebouw van het ministerie is de ruimte buiten op een parkeerdek geplaatst.

28 duurzaamheid centraal in groningen Strukton Worksphere is de afgelopen twee jaar betrokken geweest bij één van de eerste grote nieuwbouwprojecten van de Rijksgebouwendienst. De nieuwbouw van de Dienst Uitvoering Onderwijs en Belastingdienst in Gron­ ingen wordt gekenmerkt door duurzaamheid, doordachte innovatie en oog voor de ecologische omgeving. 32

kbc consolideert 23 datacenters op één plek KBC neemt met zijn bank- en verzekeringactiviteiten een prominente positie in op vooral de Belgische markt en in centraal Europa. Onlangs consolideerde de onderneming haar 23 bestaande datacenters op één plek, met een uit­ wijklocatie omwille van redundantie.

dcw management

26 van datacenter naar informatiecenter De komst van virtualisatie heeft de manier waarop organi­ saties hun datacenter benaderen, fundamenteel veranderd, zo stelt Rob Hilterman, SE-manager van Hitachi Data Systems.

dcw en verder 35 37 38 45 48

bicsi it room infra nieuws bouw nap of amsterdam column

32

dcw september | inhoud

24

5

Alex Bik van BIT:

‘De cloud bestaat niet’

bit is in enkele jaren tijd uitgegroeid van een ‘pure’ internetserviceprovider (isp) naar een aanbieder van connectiviteit en datacenterdiensten met een serverruimte van 1800 m2 verdeeld over drie datacenters. momenteel wordt de laatste hand gelegd aan de renovatie van ‘bit-1’ en aan het ontwerp van een compleet nieuw datacenter. datacenterworks sprak met alex bik, de technisch directeur van het bedrijf, over de toekomstplannen van bit, de cloud en god.

dcw september | dcw interview

Ferry Waterkamp is hoofdredacteur van DatacenterWorks

6

De zakelijke internetserviceprovider BIT is opgericht in 1996, volgens technisch directeur Alex Bik uit onvrede over het bestaande aan­ bod. “Er waren in die tijd niet veel internet­ aanbieders en de providers die er waren, had­ den geen focus en pakten eigenlijk alles aan. Henk van Beek en Michel van Osenbruggen, de twee oprichters van BIT, hadden direct al het besef dat zakelijke klanten en consumen­ ten heel slecht samengaan. Als je het goed wilt doen voor zakelijke klanten, ben je voor con­ sumenten te duur, en als je meegaat met de prijs voor consumenten, dan ben je niet goed genoeg meer voor zakelijke klanten.” Bik kwam al in 1997 aan boord van het bedrijf dat toen nog voluit Business Internet Trends heette. “Ik kende Michel uit de Bulletin Board-wereld. Via het Bulletin Board-systeem had ik een koppeling met internet en Michel haalde bij mij zijn mail op. Toen hij met de vraag kwam of ik me met ‘de hut’ wilde be­ moeien, heb ik daarover wel even goed moe­ ten nadenken. Internet was toen nog heel be­ perkt en weinig mensen waren erin geïnteresseerd. Het was allemaal erg onzeker.

Bovendien had ik een vaste baan op de techni­ sche dienst van een computerbedrijfje. In april 1997 ben ik toch aan het avontuur begonnen.” “In die tijd waren we nog een traditionele in­ ternetserviceprovider (isp)”, vervolgt Bik. “Dan heb je het over inbellen, stapels met mo­ dems, een beetje webhosting, e-mail, domein­ registratie... Vanaf het begin stond voor ons vast dat we het beter wilden doen dan de rest. Dat betekent dat je veel zelf moet doen, want als je delen van je dienstverlening aan anderen uitbesteedt, kun je nooit een hogere kwaliteit halen dan die van de ander. We zijn een eigen netwerk gaan bouwen en in 1997 hadden we als een van de weinige isp’s een landelijk dek­ kend netwerk met eigen routers.” Behalve isp is BIT nu een belangrijke aanbieder van datacenterdiensten. Hoe heeft zich dat ontwikkeld? “Op een gegeven moment kwam een klant met een server onder zijn arm binnenlopen met de vraag of hij die bij ons mocht ophan­ gen. Toen zijn we pas voor het eerst over het concept colocatie gaan nadenken. Vervolgens

zijn we aan de Kelvinstraat in Ede een beschei­ den serverruimte voor zo’n dertig racks gaan bouwen, die al snel te klein was.We hebben de capaciteit kunnen uitbreiden door het pand ernaast erbij te trekken, maar medio 2003 was de rek eruit en zijn we gaan nadenken over nieuwbouw. Dat was net in de tijd dat Nina Brink haar aandelen verkocht en internet eng begon te worden. De onzekerheid in die tijd heeft de plannen vertraagd, waardoor de nieuwbouw aan de Galileilaan in Ede uitein­ delijk pas eind 2006 is opgeleverd”, vertelt Bik. “We gingen van 200 m² serverruimte verdeeld over kleine hokjes naar 400 m², maar ook technisch gezien was BIT-2A een grote stap vooruit. Het pand waarin 2A zit, is helemaal als datacenter gebouwd. Dat betekent bijvoor­ beeld dat rekening is gehouden met een hoge vloerbelasting en dat alles gelijkvloers is. Het gebouw zelf is verlaagd aangelegd, zodat ook met de verhoogde vloer erin alles gelijkvloers is. We dachten met BIT-2A redelijk lang vooruit te kunnen, maar dat viel tegen. De opening viel samen met problemen in de regio Amster­

dam, zoals grote stroomstoringen en prijzen die omhoog schoten.We hebben niet voorzien dat klanten met vrachtauto’s hun spullen hier naartoe gingen verhuizen, maar dat gebeurde wel. Hierdoor zaten we in 2008 alweer vol. Toen zijn we achter 2A een nieuw pand gaan bouwen voor 2BCD met een serverruimte van 1200 m² verdeeld over drie verdiepingen. Dat pand is opgeleverd in 2009 en een jaar la­ ter zat 2B vol. BIT heeft zich dus gaandeweg ontwikkeld van isp naar aanbieder van coloca­ tie met aanvullende diensten.” Als je het hebt over aanvullende diensten naast colocatie, waar moet ik dan aan denken? “Dan gaat het om zaken als hoe je dingen in­ richt, hoe je het beste transmissie kunt doen en hoe je de load-balancing regelt. Maar het gaat ook om beheer en hosting. Zo doen we voor Bart Smit een deel van de hosting. Op het mo­ ment dat hun platform, om wat voor reden dan ook plat gaat, word je door onze loadba­ lancers geredirect naar ons hostingplatform.

Klanten kunnen ook van ons hostingplatform gebruikmaken als ze tijdelijk extra capaciteit nodig hebben en tijdelijk willen opschalen.” En dan lijkt het me een kleine stap naar het leveren van clouddiensten... “Wij leveren veel ‘as-a-service’, maar we noe­ men dat bewust geen cloud. Het is een kreet die wordt gebruikt om zoveel verschillende dingen aan te duiden dat je zonder verdere toelichting nog niet weet waarover het gaat. Ik heb zelf een enorme hekel aan die term. De cloud bestaat helemaal niet, maar is bedacht door de media en marketingafdelingen en is een mooi excuus voor alles wat vaag is. Als je het ‘de cloud’ noemt, hoef je het ook niet meer uit te leggen aan je klanten. Het is net als met religie: alles wat we niet snappen noemen we god en dan zijn we klaar. Dat lijkt me een slecht beginsel. Klanten moeten weten waar ze aan toe zijn, en dan moet je het niet vaag hou­ den zodat klanten niet meer weten hoe het in elkaar zit. Ik denk dat de term cloud over een paar jaar niet meer bestaat; op het moment dat

mensen zich in de materie gaan verdiepen, is het niet meer wazig en zullen ze het geen cloud meer noemen.’ Virtualisatie is een ander voorbeeld van een hype waar te veel belang aan wordt gehecht. Wij hadden in 1998 VMware draaien en heb­ ben toen besloten dat we het niks vonden. In de tussentijd is er natuurlijk veel verbeterd, maar de productieomgeving hebben we nog altijd gewoon op ijzer draaien. Als je bijvoor­ beeld twaalf webservers nodig hebt, heeft het geen zin om te virtualiseren. Dan zeggen klan­ ten tegen ons: ‘Maar als het druk is op de site, is het wel handig in een handomdraai een ex­ tra VM aan te kunnen maken.’ Ja, maar waar komt de capaciteit vandaan voor die extra VM?

‘We hebben vanaf 1997 geroepen dat Ede het middelpunt van de aarde is.’

dcw september | dcw interview

Technisch directeur Alex Bik van BIT: “Wij zijn altijd van de nuchtere blik geweest.”

7

dcw september | dcw interview

Die capaciteit draait gewoon op ijzer! Als je de capaciteit op het ijzer gelijk aan die ene web­ server toekent, ben je meteen klaar.Virtualisa­ tie kost zelf ook cpu-power. Als je tien webser­ vers op één fysieke machine zet, krijg je alleen maar minder capaciteit. De voordelen van vir­ tualisatie worden er door marktpartijen zo in geramd dat mensen zelf niet meer nadenken. Wij zijn altijd van de nuchtere blik geweest.”

8

Die nuchtere blik is ook een verklaring voor het succes van BIT? “Ik denk dat ons grote voordeel is dat we zelf een jarenlange ervaring hebben als datacenter­ gebruiker en dat we daardoor heel goed kun­ nen inschatten wat een klant van een datacen­ ter verwacht. Die opgebouwde ervaring en kennis kunnen we bovendien delen met onze klanten.” Kun je daar voorbeelden van geven? Zijn er zaken die BIT door de eigen ervaringen als datacentergebruiker anders heeft aangepakt dan de concurrentie? “Dan gaat het om kleine praktische dingen; zaken waar wij de afgelopen tien jaar tegenaan zijn gelopen. We benadrukken bijvoorbeeld graag dat onze remote hands ook brains heb­ ben. Als je bijvoorbeeld nieuwe storagedisks hebt besteld, kun je die direct naar ons laten sturen. Dan drukken wij die erin. Dat lijkt me een stuk praktischer dan een uur in de auto zitten voor een klus van vijf minuten. Een ander voorbeeld: als je bij ons een rack huurt, krijg je er standaard zes utp-kabels bij

voor naar de meet-me-room. Die heb je so­ wieso nodig voor het contact met de buiten­ wereld. Bij ons hoef je ze niet apart te bestellen en te wachten tot ze erin liggen. Ook de toe­ gang is heel anders geregeld. Bij de meeste da­ tacenters zit een beveiligingsmedewerker met een toegangslijst waar je op moet staan om binnen te kunnen komen. Ik heb meer dan eens meegemaakt dat het ruim een half uur duurt, voordat je binnen bent en dat is in het geval van een storing te lang. Wij hebben de beveiligingsmedewerker vervangen door pas­ jes en een irisscanner. Je kijkt in de camera en twee seconden later sta je binnen.” Dat zijn, zoals je zegt, de kleine praktische dingen. Zijn er in de technische infrastructuur of in het ontwerp van de datacenters punten aan te wijzen die jullie anders hebben aangepakt dan de concurrentie? “Daar kan ik heel lastig antwoord opgeven, omdat ik niet weet hoe anderen hun zaakjes hebben geregeld. Maar dan lees je dat in een groot datacenter elders in het land het licht uitgaat, omdat slechts één van de twee feeds een ups heeft... Dat zijn niet onze keuzes. Bij ons hebben beide feeds een ups en zijn dusda­ nig gedimensioneerd dat ze de andere feed kunnen opvangen. Geheimzinnigheid is overi­ gens niet nodig als je je zaakjes gewoon op orde hebt. Bij ons staan de statistieken uit het gebouwbeheersysteem gewoon online. En als er iets misgaat, schrijven we een ‘reason for outage’ die voor iedereen toegankelijk is.”

Op 28 juni ging het mis: na een stroomstoring kwam BIT-2C een kwartier zonder stroom te zitten. Is al duidelijk wat hier misging? “Van de twaalf ups’en zijn er drie door de knieën gegaan, maar we zijn nog niet helemaal achter de oorzaak. Een externe partij gaat nog naar het ontwerp kijken. We vermoeden is dat er een te hoge spanning uit het lichtnet is ge­ komen, waarop de overspanningsbeveiligers zijn aangesproken door als het ware kortslui­ ting te maken. Daardoor zijn drie ups-syste­ men uitgesprongen, omdat ze vonden dat ze werden overbelast. Het gekke is dat de proble­ men zich hebben voorgedaan op de drie feeds waarop de minste belasting zit: A en B van zaal 2C die nog bijna leeg is en feed B van 2B. BIT2A is overeind gebleven, maar daar zitten geen overspanningsbeveiligers achter de ups’en. We zoeken de oorzaak daarom in de hoek van de overspanningsbeveiligers.” Volgens planning zou in juli de renovatie van BIT-1 worden afgerond... “We hebben wat vertraging opgelopen met dank aan de gemeente. Iets met vergunningen. Maar we zijn inmiddels wel operationeel.” Wat zijn de belangrijkste verbeteringen in BIT-1? “Op een deel van de branddetectie en de blus­ installatie na hebben we hier letterlijk alles vervangen en dat was nodig ook. BIT-1 is al veertien jaar oud en was gaandeweg gebouwd, en dan wordt het nooit helemaal top. Daarom

zijn de koeling en de elektrische installatie compleet vervangen. Ook hebben we diepere racks geplaatst en een muur verwijderd om meer racks kwijt te kunnen. We zaten op maximaal 6 A per rack – met af en toe een uitschieter naar 16A – en dat is nu 32 A ge­ worden. De enkele powerfeeds zijn allemaal vervangen door dubbele. De koeling was organisch gegroeid en daar­ door inefficiënt en bedrijfsonzeker. Er stond nog net geen busje van de installateur continu op de stoep, maar dat scheelde weinig de afge­ lopen jaren. Bij wijze van proof-of-concept koelen we BIT-1 met buitenlucht. Die filteren we en blazen we naar binnen. Dan hoef je al­ leen nog maar te koelen als het buiten warmer is dan 25 °C en dat komt bijna nooit voor. We willen deze vorm van koeling ook gaan toe­ passing in BIT-3.” Nooit overwogen om BIT-1 te sluiten en de apparatuur te verplaatsen naar BIT-2? “Daaraan hebben we heel even gedacht, maar dat bleek niet haalbaar. Ten eerste hebben we

klanten die op twee gescheiden locaties willen zitten. Het tweede probleem is dat bij BIT-1 een enorme partij infrastructuur uit de grond komt en die wil je niet verplaatsen.We hebben vanaf 1997 geroepen dat Ede het middelpunt van de aarde is. Daar moesten mensen enorm om gelachen, maar dat lachen is hen nu wel vergaan.” Je haalde zojuist al BIT-3 aan, het nieuw te bouwen datacenter. Bij de opening van 2BCD in 2009 is al aangekondigd dat BIT op zoek zou gaan naar een geschikte bouwlocatie voor BIT-3. Is daarover al meer bekend? “Daarover kan ik helaas niets zeggen; we voe­ ren nu nog onderhandelingen met enkele ge­ meenten. Maar de locatie zal zich op een af­ stand van tussen de 10 en 40 kilometer van Ede bevinden. We zijn druk bezig met het ontwerp en dat moet in september klaar zijn.”

‘Als je het ‘de cloud’ noemt, hoef je niets meer uit te leggen aan je klanten. Dat lijkt me een slecht beginsel.’

■

advertentie

All IT Rooms is een computerruimte System Integrator. Wij ontwerpen en bouwen nieuwe computerruimtes maar ook de herinrichting, verbouwing of verhuizing van uw huidige computerruimte is bij ons in goede handen. Onze dienstverlening op een rij:  Consultancy  Ontwerp  Project management  Realisatie  Service

www.allitrooms.com Lange Kleiweg 50B ● 2288 GK Rijswijk ● Tel 070 31 98 999 ● [email protected]

A5 adv def.indd 1

29-09-2008 12:05:47

Besparing van 45 % op energiekosten

Kanaalwater koelt datacentrum Smals

Paul Matthijsse is freelance journalist

dcw september | koeling

Het datacentrum van Smals in Anderlecht.

10

Smals, opgericht in 1939, is een private vzw (vereniging zonder winstoogmerk, een Belgi­ sche rechtspersoon) die de belangen van haar leden ondersteunt met ict-diensten op het gebied van e-government en e-health. Deze diensten zijn uitsluitend beschikbaar voor de aangesloten instellingen, voornamelijk bin­ nen de sociale zekerheid en gezondheidszorg, en worden aangeboden tegen kostprijs. Door deze ‘shared services’-aanpak worden be­ langrijke schaalvoordelen geboekt, waardoor steeds meer instellingen de weg naar Smals weten te vinden. Smals kent dan ook een groei die gerust on­ stuimig mag worden genoemd. Het aantal medewerkers is het afgelopen decennium bijna verdubbeld tot 1.700 (van wie meer dan 1.100 ict-specialisten), terwijl de omzet groeide van 124 miljoen euro in 2006 tot 181 miljoen euro in 2010, en dat is een dikke 11 % op jaarbasis. Een groeicijfer waar menig

ict-bedrijf direct voor zou tekenen! Daarmee is Smals een van de grootste spelers op de Bel­ gische ict-markt.

wordt met ict-infrastructuur en operationele diensten behaald, terwijl het resterende deel met detachering wordt verdiend.

softwareontwikkelaar

strekkende meters

De organisatie levert niet alleen ict-diensten, maar is ook actief als softwareontwikkelaar. Zo heeft ze vorig jaar een encryptiesysteem ontworpen, waarmee de inzage in elektroni­ sche patiëntendossiers fijnmazig kan worden bepaald. Hiermee kan worden bereikt dat de behandelend arts toegang tot alle velden van het dossier heeft, terwijl de apotheker en de fysiotherapeut alleen de voor hen relevante informatie onder ogen krijgen. Op dit ver­ sleutelingsysteem is Europees patent aange­ vraagd. Er wordt veel geprogrammeerd bij Smals: de activiteiten softwareontwikkeling en analyse zijn samen goed voor ongeveer een kwart van de omzet. De bulk van de omzet, zo’n 40 %,

Smals heeft momenteel drie datacenters in eigen bezit, waarvan die in Anderlecht (nabij Brussel) met 1100 m2 netto vloeroppervlak de grootste is. Smals rekent overigens niet in vierkante meters maar in strekkende meters. Wim De Keyser, directeur Infrastructuur & Support bij Smals, licht dit toe. ”Vierkante meters zeggen niet zo veel, daar nogal wat ruimte verloren gaat aan gangen, nooduitgan­ gen, trappen en meer. Daarom rekenen wij in strekkende meters: zet alle racks naast elkaar en tel hoeveel meter racks je kwijt kunt. Zo bezien hebben wij in totaal 292 m beschik­ baar in ons datacentrum in Anderlecht. Klan­ ten kopen racks van naar keuze 60 of 80 cm breed en daar een x-aantal meter van, afhan­

smals, de ict-organisatie van de belgische sociale zekerheid en gezondheidszorg, koelt zijn grootste datacentrum in anderlecht sinds kort voor een deel met water uit het naastgelegen kanaal brussel-charleroi. deze tamelijk unieke aanpak gaat smals naar verwachting een besparing van 45 % op de energiekosten voor koeling opleveren. in een gesprek met datacenterworks zet wim de keyser, directeur van smals, de voordelen hiervan uiteen.

kelijk van wat ze nodig hebben.” Gelet op de groei van de afgelopen jaren en op de geprojecteerde groei voor de komende jaren, besloot Smals tot een herstructurering van deze datacenters. De twee kleinere (sa­ men goed voor ongeveer 400 m2) gaan op termijn dicht en in plaats daarvan wordt een nieuw datacentrum bij station Brussel-Noord in gebruik genomen. De bouwwerkzaam­ heden hiervoor zijn inmiddels begonnen, de aanbesteding voor de inrichting is lopende. Dit datacentrum, dat eveneens een vloerop­ pervlak zal krijgen van ongeveer 1.000 m2 (nuttige computerruimte, bruto 1.800 m2), moet in januari 2013 operationeel zijn. Als onderdeel van deze herstructurering is ook het datacentrum in Anderlecht met een aanzienlijke investering flink onder handen genomen. Zo zijn er onder meer nieuwe stroomleidingen gelegd vanaf de elektrici­ teitscentrale om de stroomcapaciteit te kun­

nen verdubbelen. Daarnaast is kritisch geke­ ken naar de energie-efficiëntie en hier bleek nog flinke winst te kunnen worden geboekt.

uit ons jasje gegroeid

“We maken gebruik van het groeimodel voor datacenters en daardoor wisten we al dat we over enige tijd uit ons jasje zouden groeien. Vandaar dat we ons hele datacenterconcept

De eerste PUE-cijfers duiden inderdaad op een fors lager energiegebruik.

opnieuw onder de loep hebben genomen. Dit valt samen met de ‘verhuis’ (verhuizing op z'n Vlaams, red.) van twee verouderde sites naar een nieuw en modern pand bij station Brus­ sel-Noord, waar ook ons nieuwe datacentrum wordt gebouwd. In Anderlecht hadden we meer capaciteit nodig en dat betekent auto­ matisch meer koeling. Tot dusver deden we dat ’s zomers met airconditioners, waarvoor we het n+1-systeem gebruiken: er is dus altijd een reserveairco voorhanden. Maar na de up­ grade zouden we naar 2xn moeten (twee keer de nodige capaciteit, volledig ontdubbeld). We hebben ons afgevraagd of dit niet anders kon”, vertelt De Keyser over dit project. “Het toeval wilde dat in het nieuwbouwpro­ ject bij Brussel-Noord ook een appartemen­ tencomplex van veertig verdiepingen komt, dat met water zal worden gekoeld”, vervolgt De Keyser zijn verhaal. “Toen ging er bij ons een lampje branden. We vroegen ons af of we

dcw september | koeling

Het buizensysteem van de waterkoeling.

11

Het toeval wilde dat er een appartementencomplex in Brussel komt, dat wordt gekoeld met water.

dcw september | koeling

De waterpompen.

12

wij voor ons datacentrum ook waterkoeling zouden kunnen toepassen. De site in Ander­ lecht ligt namelijk op een twintigtal meters van het kanaal Brussel-Charleroi. We zijn aan het rekenen en ontwerpen geslagen en daar kwam uit naar voren dat dit niet alleen een levensvatbare oplossing was, maar ook eentje die ons flink wat energie zou kunnen bespa­ ren.Vervolgens hebben we de benodigde ver­ gunningen bij de Haven van Brussel aange­ vraagd en zijn we aan de slag gegaan. Dat was overigens een van de weinige pijnpunten in dit traject, het heeft ons heel wat papierwerk gekost om al die vergunningen rond te krij­ gen. We moesten zeer gedetailleerd aangeven hoeveel water we afnamen, hoeveel er weer terugvloeide, wat de opwarming was, et ce­ tera. Daarnaast hadden we natuurlijk ook een bouwvergunning nodig voor de uitbreiding

bovengronds, alsmede een vergunning voor graafwerkzaamheden onder de openbare weg. Alles bij elkaar heeft dat heel wat inspanning gekost."

omzichtig te werk

Het leggen van het buizensysteem tussen het kanaal en het datacentrum werd gecompli­ ceerd door twee omstandigheden. Ten eerste lagen er buizen langs de openbare weg die zich tussen het kanaal en het datacentrum be­ vindt. Dus, graven is daar precisiewerk. Maar belangrijker was dat er langs het kanaal een gasleiding loopt. “Hier in België hebben we nog allemaal het beeld op ons netvlies staan van de enorme gasontploffing in Gellingen in 2004. Daar is toen, ook door graafwerkzaam­ heden, een gasleiding geraakt die later voor een zware explosie en dito brand heeft ge­

zorgd, waarbij 24 mensen het leven hebben gelaten. Zoiets wil je natuurlijk niet nog een keer meemaken, dus uiterste voorzichtigheid was geboden. Uiteindelijk zijn alle leidingen zonder problemen geplaatst en hebben we de waterkoeling in gebruik kunnen nemen”, zegt De Keyser. Smals heeft twee buizen ge­ legd, een voor de inlaat en een voor de uitlaat. Bij de plek waar het water binnenkomt is een filter geplaatst, omdat, in de woorden van De Keyser en met een typisch Vlaams gevoel voor understatement, ‘er wel eens dingen in het kanaal drijven die daar niet echt thuishoren’. Overigens wordt het water niet gezuiverd. Met dit binnenkomende koele water wordt het opgewarmde water in het datacentrum gekoeld. “Daartoe hebben we een systeem gemaakt dat lijkt op het koelsysteem van een kerncentrale: in de grote buis met het kanaal­

Directeur Wim De Keyser van Smals.

water bevindt zich een kleinere buis met ons opgewarmde koelwater. Het laatste wordt af­ gekoeld en het eerste gaat na gedane arbeid weer terug het kanaal in – uiteraard een eind­ je verderop”, legt De Keyser uit. “Water blijkt energetisch gezien zeer effectief: onze model­ len geven aan dat we met een gecombineerde lucht- en waterkoeling maar liefst 45 % kun­ nen besparen op de kosten voor koeling. Of we in de praktijk ook daadwerkelijk op dit cijfer gaan uitkomen, kunnen we nu nog niet met zekerheid zeggen. Het koelsysteem draait daarvoor nog te kort (sinds juli jongstleden, red.). Maar de eerste PUE-cijfers duiden in­ derdaad op een fors lager energiegebruik.”

meer dan tevreden

De Keyser vervolgt: “Zoals ik al aangaf, ge­ bruiken we meerdere koelsystemen. Als het ’s zomers warm is gaat de airconditioning aan, is de buitenlucht ’s winters koud genoeg dan gebruiken we free cooling. Dat laatste heeft natuurlijk altijd onze voorkeur. De waterkoe­ ling zullen we voornamelijk in het voor- en najaar gaan gebruiken.”

Terugkijkend op het project zijn de mensen van Smals meer dan tevreden over de upgrade. Vooral het feit dat de dienstverlening aan de aangesloten instellingen geen moment onder­ broken is geweest, wordt als prima prestatie ervaren. “Dat is toch niet evident als je aan de hoofdstroomleidingen aan het werk bent”, vult Jan-Frans Lemmens, woordvoerder van Smals, aan. “Maar omdat we met een tijdelijke infrastructuur konden werken, is de stroom er geen moment af geweest.” “Het in aanbouw zijnde datacentrum in Brussel zal ook worden aangesloten op het nabijgelegen kanaal Brussel-Willebroek”, vertelt De Keyser. Samen met de nieuwste technieken op het gebied van ‘groen koelen’ beschikt Smals dan over twee zeer energieefficiënte datacenters, die met hun waterkoe­ ling tamelijk uniek zijn. “Naar ons weten is er slechts één ander datacentrum in België dat op deze manier wordt gekoeld, namelijk dat van Google in Mons.” ■

openbron

Smals volgt de ontwikkelingen in de we­ reld van open-broncodesoftware en open standaarden al een aantal jaar op de voet. In 2007 verscheen voor het eerst een uitge­ breide inventaris van open-sourcepakketten die interessant zijn voor grote bedrijven en organisaties. In juni dit jaar is versie 7 van de OSS-inventaris gepubliceerd, waarin inmid­ dels meer dan tweehonderd softwarepakket­ ten zijn opgenomen, die een onderzoeker Slams stuk voor stuk kort bespreekt op de site van de vereniging. Meer op http://inventarisoss.smals.be.

advertentie In samenwerking met Vaultex heeft Remtech een computerruimte gebouwd voor MCB

In opdracht van ICTroom heeft Remtech een computerruimte gebouwd voor Vanderlande

Remtech leverde in opdracht van Modulair een ruimte voor het Vlaams Parlement

Remtech Wethouder Raamsstr. 3d 4286 BV Almkerk T 0183 402277 E [email protected] I www.remtech.nl

Enabling Fast Deployment... Deployment...

The AMP NETCONNECT Sigma-Link Copper Cabling System from Tyco Electronics is pre-terminated, 100% factory-tested and easy to install.

KEY PRODUCT FEATURES: l Plug&Go copper cabling system utilizing: Cat. 7A; Cat. 7; Cat. 6A; Cat. 6; Cat. 5e l Integrated detection via POF for easy identification/traceability after installation l Cables in standard lengths or “customized” to minimize unwanted cable l Patch panels in either flat or angled high density configuration l Pre-terminated and 100% tested at factory l Three termination options available: cassette-to-cassette,

cassette-to-jack, cassette-to-open-end-assembly l 25 year system performance warranty from Tyco Electronics

Tyco Electronics Nederland B.V., Rietveldenweg 32, 5222 AR `s-Hertogenbosch Tel.: +31-[0]73-6246246, Fax: +31-[0]73-6246958 E-mail: [email protected], Web: www.ampnetconnect.nl AMP, AMP NETCONNECT, SIGMA-LINK, NETCONNECT, TE Logo and Tyco Electronics are trademarks.

Dauwpuntkoeler koelt warme buitenlucht af

StatiqCooling ventileert en koelt datacenters

“met de nieuwste koeltechnieken, die gebruikmaken van goed gedoseerde directe buitenlucht en verdampingskoeling, is al snel een bezuiniging van 80 % te behalen op het energiegebruik van de koeling van datacenters”, stelt coen binnerts, directeur van statiqcooling. de pue voor de koeling zou hiermee maximaal 1,1 bedragen. “alles staat of valt met een ventilerend datacenter.”

StatiqCooling heeft een systeem ontwikkeld waarmee een ‘honderd procent ventilerend datacenter’ realiteit moet worden. Voordat het zo­ ver is, moet nog wel de nodige angst worden overwonnen, weet ook Coen Binnerts, de directeur van het Nederlandse bedrijf. “Nog veel datacenterbeheerders denken dat koelen met buitenlucht schadelijk is voor de hardware, maar dat is onterecht. Je loopt misschien enig risico als je naast een olieraffinaderij zit die in de fik vliegt, maar die kans is bijzonder klein.” Wel merkt Binnerts dat buitenluchtkoeling steeds breder wordt geac­ cepteerd. “In 2009 werden we tijdens een presentatie van het concept nog met stokken de tent uitgeslagen. Nu hebben we van iedereen de aandacht. Ik verwacht dan ook dat uiteindelijk de hele datacenterwereld overstapt op koeling met buitenlucht.”

warmtewisselaar

StatiqCooling is producent van warmtewisselaars die oorspronkelijk zijn ontwikkeld voor de utiliteitsbouw. “Via Jo van de Pas van Data­ Center Infra Solutions zijn we in contact gekomen met de datacenter­ wereld”, vertelt Binnerts. Met de steun van onder andere SenterNovem

Werking van de StatiqCooling-warmtewisselaar.

(thans Agentschap NL) werd een pilotproject opgezet voor SmartDC dat is gevestigd in de Rotterdamse Van Nelle Ontwerpfabriek. Statiq­ Cooling zorgde hierbij voor de aanvoer van gekoelde lucht en Data­ Center Infra Solutions voor de verdeling van de gekoelde lucht via het ActiefKoeldak. “Ons concept bleek verrassend goed te werken in een datacenter”, con­ cludeert Binnerts. “De beperking die kleeft aan onze oplossing, is ook niet zo relevant voor een datacenter. Om een kantoorgebouw te koelen heb je koellucht met een temperatuur van zo’n 17 °C nodig en dat ha­ len we met ons systeem vaak niet. Een datacenter heeft zo’n 23 °C nodig en dat halen we eigenlijk altijd wel. Daarmee wordt het een heel valide systeem voor datacenters.” Zo gaat SmartDC de inzet van StatiqCooling verder uitbreiden en heeft ook een ander groot datacenter voor haar uitbreiding gekozen voor dit systeem.

verdampingskoeling

Binnerts omschrijft StatiqCooling als een ‘ventilatiesysteem dat ook koelt’. Gedurende het grootste deel van het jaar – volgens de leverancier zelfs zo’n 97 % van de tijd – is de buitenlucht koud genoeg om direct te gebruiken om de IT-apparatuur te koelen. StatiqCooling doet dan verder niets met de buitenlucht en in de meeste gevallen zal de binnen­ komende lucht om de warmtewisselaar heen worden geleid. “Pas als de buitenlucht te warm is om te koelen, moet je daar iets mee doen”, zegt Binnerts. “Dan heb je de keuze om te koelen met een koudwatercircuit, DX-koeling of met waterverdamping.” StatiqCooling heeft de laatste optie geschikt gemaakt voor datacenters. “Water is een zeer efficiënt koudemiddel; er wordt veel energie aan de omgeving onttrokken op het moment dat je een liter water verdampt. Uiteraard kost het verdampen van water ook energie, maar dat staat

dcw september | koeling

Ferry Waterkamp is hoofdredacteur van DatacenterWorks

15

in geen verhouding tot het energiegebruik van bijvoorbeeld een DXkoeling. Daar komt bij dat water heel goedkoop is en dat je het kunt laten ontsnappen zonder dat het milieu daarvan hinder ondervindt”, zegt Binnerts.

werking statiqcooling

Als de verdampingskoeling actief is – bijvoorbeeld bij een buitenlucht­ temperatuur van boven de 24 °C – ziet de werking van het systeem er als volgt uit. De buitenlucht wordt via een ventilator naar binnengehaald en door de warmtewisselaar geleid. Deze warmtewisselaar, die wordt ingebouwd in een luchtbehandelingskast, bestaat uit dunne platen met daartussen ruimten die fungeren als luchtkanalen voor het doorlaten van de lucht. Doordat weerstand ontstaat in het kanalensysteem keert een deel van de gekoelde lucht (30 %) met 180 graden om en gaat weer terug de warmtewisselaar in. Dit is de proceslucht die wordt gebruikt om de buitenlucht te koelen. De proceslucht passeert een hygroscopische laag (een soort doek) die op de platen is aangebracht en die vochtig wordt gehouden met water uit de waterverdeelbak, die boven op de warmtewisselaar zit. Wanneer de proceslucht passeert, verdampt het water waardoor de luchtkanalen, waarlangs de buitenlucht de warmtewisselaar passeert, worden gekoeld. De proceslucht is bovendien afgekoeld als het aan zijn terugtocht begint

dcw september | koeling

‘Pas als de buitenlucht te warm is om te koelen, moet je daar iets mee doen.’

16

en zal daardoor voor koeling zorgen in de warmtewisselaar. Hierdoor kunnen lagere temperaturen worden gehaald dan met andere adiabati­ sche koelsystemen. Volgens Binnerts is op de ‘warmste zomerdag van het jaar’ zo’n 1.500 liter water per uur nodig om 1 MW aan vermogen te koelen. “Dat lijkt misschien veel, maar bij gebruik van koeltorens ligt het waterverbruik nog altijd zo’n twintig keer hoger.” Bovendien is het niet strikt noodza­ kelijk de warmtewisselaar te bevochtigen met leidingwater. “Elke vorm van water is goed. Regenwater is zelfs nog beter, omdat hier minder kalk in zit. Maar je kunt ook zout water gebruiken. We voeren nu een duurzaamheidstest uit in het Dolfinarium in Harderwijk en de eerste resultaten zijn positief. We hadden een grote bak met zout water nodig en die hebben ze daar”, zegt Binnerts met een lach.

dauwpuntkoeler

“Het feit dat we niet de buitenlucht als proceslucht gebruiken en die bevochtigen, maar de reeds afgekoelde lucht die extreem veel water kan opnemen, maakt dat StatiqCooler een dauwpuntkoeler is”, legt Bin­ nerts uit. “Stel, je hebt een warme zomerdag en het is ’s ochtends 14 °C met een hoge luchtvochtigheid zodat het gras nat is. De absolute lucht­ vochtigheid is dan 100 %. Als de zon vervolgens gaat schijnen, wordt de lucht warmer, maar de absolute luchtvochtigheid blijft gelijk. Bij 28 °C

is de relatieve luchtvochtigheid dan gedaald tot 40 %. In theorie kunnen we dan terugkoelen tot 14 °C, oftewel het dauwpunt.Verder kan niet.” Bij dauwpuntkoeling kan volgens de directeur een lagere temperatuur worden bereikt dan bij vormen van adiabatische koeling, waarbij vocht aan de lucht wordt toegevoegd en de natteboltemperatuur de maximaal haalbare ondergrens is. Aan de hand van het diagram van Mollier maakt Binnerts duidelijk dat de natteboltemperatuur op een warme dag zo’n 4 °C hoger ligt dan de dauwpunttemperatuur. Bij een temperatuur van 28 °C en een relatieve luchtvochtigheid van 50 % is met dauwpuntkoe­ ling een theoretische minimumtemperatuur haalbaar van 16,5 °C (het dauwpunt). Bij adiabatische koeling is het theoretisch haalbare mini­ mum 20,5 °C (de natteboltemperatuur). Uit het diagram wordt eveneens duidelijk dat de grootste winst valt te behalen bij een lage luchtvochtigheid. “In bijvoorbeeld Saudi-Arabië werkt het systeem perfect, maar in de tropen heeft het geen zin; dan moet je conventioneel koelen.”

luchtvochtigheid reguleren

Door het datacenter te ventileren haal je de luchtcondities van buiten naar binnen. “Dat is onontkoombaar”, weet ook Binnerts. Maar wat te doen als de relatieve luchtvochtigheid te laag of juist te hoog is? “Lucht­ vochtigheid kunnen we aan de onderkant goed reguleren door warme

lucht wat af te koelen; het vocht dat we door verdamping creëren, voe­ ren we terug het systeem in. Aan de bovenkant kunnen we niet regule­ ren en dat doen we dus ook niet. Het zou kunnen zijn dat we daardoor de Ashrae-normen gedurende een paar uur per jaar overschrijden, maar dat vormt geen enkel probleem. Voordat de lucht bij de processor is, is de luchtvochtigheid alweer gedaald.”

gat in de muur

Als groot voordeel van StatiqCooling noemt Binnerts het feit dat het systeem, zoals de naam al aangeeft, nauwelijks bewegende onderdelen bevat. “Een ventilator gaat eigenlijk nooit stuk en aan de warmtewis­ selaar zit helemaal niets!”Volgens hem is het systeem ook eenvoudig te implementeren zonder grootscheepse wijzigen door te moeten voeren in het datacenter. “Je hebt een gat in de muur nodig, maar dat is het wel. En je moet zelf openstaan voor koeling met buitenlucht.” ■

‘In bijvoorbeeld Saudi-Arabië werkt het systeem perfect, maar in de tropen heeft het geen zin; dan moet je conventioneel koelen.’

advertentie

Betrouwbare en voorspelbare noodstroomoplossingen hoeven niet complex te zijn. Active Power UPS-systemen en continue vermogensoplossingen bieden een energierendement van 98% en een maximale bescherming van uw bedrijfsprocessen tijdens een spanningsverstoring of netuitval. De continuïteit van uw

Noodstroomoplossingen | UPS-systemen

PowerHouse Continue Noodstroomoplossingen

• Schaalbare standaardconfiguraties • Hoogrendementarchitectuur • Modulaire en/of mobiele totaaloplossing

onderneming is hierdoor gegarandeerd.

Services

In Nederland vertrouwen o.a. Terremark en de Radbout Universiteit

• Design engineering • Projectmanagement en implementatie • Complete lifecycle management

Nijmegen al op de beproefde en bewezen technologie van Active Power. Neem contact met ons op en ontdek hoe efficiënt,

UPS-Systemen

• CleanSource vliegwiel UPS • 120-1500 kVA-systemen • Levert het vermogen om korte onderbrekingen en de tijd tussen netuitval en opstart van een generator te overbruggen • Parallel mogelijkheid voor multimegawattoplossingen • Eenvoudige redundantie

Meer weten? Kijk voor meer informatie op www.activepower.com of neem contact met ons op +31 23 822 21 43; [email protected]

betrouwbaar en groen uw noodstroomvoorziening kan zijn met Active Power.

©®TM

2011 Active Power, Inc. All rights reserved.

Datacenter-infrastructuurmanagement (2)

Verticaal koppelen met Emerson en CA

datacenter-infrastructuurmanagement (dcim) wil voor de ‘fysieke laag’ in het datacentrum hetzelfde bereiken als itil voor de it-laag. essentieel hiervoor is de integratie van alle verschillende soorten ‘ijzer’, qua metingen en capaciteitsbeheer. daarna moet dat ook nog eens worden gekoppeld aan de feitelijke it-services. emerson heeft veel koppelingen in combinatie samen met itil-gerelateerde oplossingen van ca. de ‘bottom line’: grote potentie, maar ook grote complexiteit. Erik de Ruijter is IT-architect bij ABN-Amro Bank

dcw september | beheer

In een serie van twee verhalen inventariseren we de markt van datacenter-infrastructuurmanagement. In het eerste artikel kwam de ‘horizontale’ integratie aan de orde. Welke verbanden zitten er tussen de soorten metingen? En waarin onderscheiden twee toon­ aangevende leveranciers zich? In dit tweede artikel komt vooral de ‘verticale’ integratie aan bod. Hoe wordt een DCIM-tool aan de Itil-wereld gekoppeld? En wat biedt DCIM zelf aan server- en im­ pactbeheer?

16

Datacenter-infrastructuurmanagement (DCIM) bevindt zich qua vol­ wassenheid nu op hetzelfde niveau als Itil-denken en tooling pakweg vijftien jaar terug zaten. Doordat alle datacenterinfrastructuur nu via IP benaderbaar is, wordt een vergelijkbare integratie mogelijk, zoals we die bij de serverapplicaties kennen. De nadruk ligt op configuratiebeheer, energiegebruik en trends en de veranderingen daarbinnen; fouten in pakweg de pdu of Crac is geen primair DCIM-aandachtsgebied.Tevens is enige vorm van CMDB (configuration management database) aan­ wezig voor koppeling van alle soorten configuraties. De grote vraag die niet in de DCIM-tooling van Raritan en nlyte is ingevuld, is foutbeheer. Deze twee leveranciers, beiden niet aan be­ paalde hardware gekoppeld, laten dat over aan de ‘boxmanagers’ voor bijvoorbeeld pdu en Crac die dan zelf weer kunnen koppelen aan een Itil-eventbeheerder. Emerson daarentegen levert momenteel zowel een boxmanager voor de eigen (Liebert) powerbeheeronderdelen als twee andere DCIM-bouwstenen. In Emersons nieuwe Trellis-lijn gaan die drie werelden samenkomen, inclusief koppeling naar Itil. De (relatief

essentiële) rol van een Itil-eventmanager in het totale plaatje komt aan de hand van CA Spectrum aan de orde.

afkomst en bouwstenen

Het Amerikaanse Emerson Network Power is wat betreft datacenter­ aanbod afkomstig uit de airco- en pdu-wereld; daarnaast biedt het be­ drijf industriële automatisering en dataopslag. Overnames van Avocent (KVM), Liebert (ups en ook voeding) en Aperture (capaciteitsbeheer) hebben de positie in datacenterinfrastructuur beduidend completer gemaakt. Trellis komt pas voorjaar 2012 in een eerste complete versie beschikbaar; daarom is het wel zo eerlijk de huidige Emerson-tooling kort te bespreken. Trellis gaat in de eerste ronden geen compleet nieuwe functionaliteit

Emerson migratiepad.

De Trellis-familie.

breedte als Avocent Datacenterplanner, inclusief ups- of Crac-appara­ tuur, die niet afkomstig is van Emerson, en zaken als luchtvochtigheid en temperatuur. De behandeling van de events is echter, door de scope van de metingen, vrij basaal. Filtering en aggegratie zijn mogelijk, even­ als een beperkte ‘correlatie’ tussen bijvoorbeeld de pdu en de ups’en die er serieel aangekoppeld zijn. Relatie met heel andere soorten metingen kan niet. Er is geen ‘bronoorzaakbepaling’ en er ontbreekt een definitie welke fysieke servers er op die voeding trekken en welke businessap­ plicaties erop draaien ontbreekt. De vraag is in welke mate Emerson die beperkingen wil gaan oprekken en voor welke stukken, behalve DCIM, toch echt Itil-tools nodig zijn voor een compleet low-level eventbeheer.

de trellis-plannen

Zoals reeds gemeld gaan de eerste Trellis-releases om een betere inte­ gratie van metingen en om DCIM-inzicht. Pas later moet boven op het dan volwassen platform geheel nieuwe functionaliteit ontstaan. Beoordelen van de tools kan vanzelfsprekend nog niet, want er zijn

Over Emerson kunnen we stellen dat Trellis op alle vlakken vooruitgang lijkt te gaan bieden, en op weg is naar een leidend geïntegreerd DCIM-platform.

dcw september | beheer

leveren, maar zorgt voor een veel nauwere integratie van alle deel­ functies. De beoordeling van Trellis kan dan ook al gedeeltelijk door te kijken naar Aperture, Avocent Datacenterplanner/DSView en Liebert SiteScan. Aperture is de softwarefamilie voor configuratiebeheer en perfor­ mancemetingen. Het richt zich speciaal op racks en pdu’s en meet wat er aan servers is geplaatst en hun energiegebruik. Integratie is aanwezig met heel wat merken hardware en boxmanagers, en Aperture slaat dit op in een eigen CMDB. De ‘integrated resourcemanager’ geeft alle trends qua energiegebruik en resterende capaciteit. Ook kent Aperture ‘watals’-scenario’s. Avocent is niet alleen een Emerson-merk voor hardware, vooral KVM’s, maar ook van een brede boxmanager. De DSView 3 is een tool dat KVM’s op afstand bedient, maar ook pdu’s en ‘service-processorgate­ ways’ binnen rack- en bladeservers. En Avocent Datacenterplanner is nog veel breder dan Aperture wat CMDB betreft; hij probeert als echt DCIM-configuratiebeheerder de pdu, Crac, ups en alle aanverwante za­ ken vast te leggen en met wat-als-scenario’s een paar stappen vooruit te denken. Deze twee tools bieden, zoals de meeste DCIM-tools, nauwe­ lijks eventbeheer. Alleen DSView 3 kan de losse events van de beheerde KVM’s en pdu’s en (beperkt) Windows- en Linuxservers tonen, maar niet correleren. De Liebert-toolset zit heel anders in elkaar. SiteScan en Nform zijn boxmanagers, net als DSView, maar primair gericht op foutbeheer en een deel performance. Ze zitten dus een beetje in de categorie van HP Systems Insightmanager en Oracle Enterprisemanager: bedoeld als breed inzetbare boxmanager voor alle vergelijkbare soorten hardware, van verschillende merken. En bij de Liebert-tools zijn events moge­ lijk van alle ethernet-aangesloten fysieke infra. Dus ongeveer dezelfde

17

dcw september | beheer 18

momenteel slechts beperkte bètaversies, maar op basis van de Emersondocumentatie geven we een voorproefje. Het idee is om één meetappliance te bieden, en daar bovenop software­ modules. De Trellis-appliance kan communiceren via zowel IP als seriële verbindingen (voor legacy boards en KVM’s), en de appliance doet alle informatievergaring. De softwaremodules heten gezamenlijk de Trellis Applications suite, en kunnen apart van elkaar worden gebruikt en via onderlinge integratie. De modules met hun beknopte functionaliteit: • Inventory manager is dé CMDB-beheerder en registreert alle data­ centerapparatuur. Tot aan fysieke hosts toe; de laag binnen Windows en/of Linux en de hypervisor is buiten scope. • Configuration manager bouwt voort op Inventory manager en kent extra aspecten, zoals relations en clusters. • Facilities manager doet performance- en capaciteitsmetingen inclu­ sief trendgrafieken en daarmee voorspellingen. Verder geeft hij ook een blik op de monitorgegevens per onderdeel, want die spelen een rol bij bepaling hoe het apparaat eraan toe is. • Change planner is een workflowtool dat de gegevens van Inventory manager inzet. Alle wijzigingen worden netjes gepland en daarna doorgevoerd; hij zit nog niet op echt wat-als-scenarioniveau, maar dat zou in latere versies kunnen gaan komen. • Operations manager is vergelijkbaar met Facilities manager doch dan meer gericht op realtime inzicht. Hij beantwoordt vragen, zoals wat er op dit moment beschikbaar is aan reservecapaciteit. • Trellis monitoring is de directe opvolger van Liebert SiteScan, en vergaart alle realtime events van de diverse devices. Door de bank genomen bereikt Emerson met al deze modules onge­ veer het functiegebied dat we ook bij Raritan en nlyte zagen: volledig configuratiebeheer inclusief changes, performance- en capaciteitsbe­ heer. Een gedetailleerd oordeel welk tool beter is qua deelgebied, valt nog niet te geven vanweg het bètakarakter van Trellis. De ‘voorgangers’, zoals Datacenterplanner, hebben echter hun unieke punten die zeker in Trellis behouden zullen blijven. Naast deze drie functies heeft Trellis dat vrij unieke extra onderdeel, de monitoring. Het biedt filtering, aggre­ gratie en correlatie. De vraag; waarom we voor DCIM-foutbeheer nog een Itil-beheertool nodig hebben, is dan ook legitiem. Het antwoord is vrij duidelijk en zal in de CA-uitwerking ook vanaf de andere kant helder worden. DCIM-tools hebben door hun aard slechts een ‘deel van de keten’ in beeld, net zoals bijvoorbeeld Microsoft System Center nooit in staat is een ‘end to end’-applicatie inclusief netwerk­ route te beheren. De DCIM-tools kennen de wereld ‘onder’ de servers, en misschien de hosts. En sommige gaan een stapje verder door ‘indirect’ applicaties te meten; nlyte bijvoorbeeld via VMware-support en Rari­ tan door een soort poll op netwerkverkeer. Maar ze beheren niet de switches en andere netwerkonderdelen. Ze weten niet in detail hoe een 3-tierapplicatie over VM’s is verdeeld. En missen vaak fijne details over DMZ-apparaten. Daardoor kunnen ze best bepaalde conclusies over foutevents trekken, maar nooit een overall bronoorzaak. En evenmin de

SOI-servicemodel in console.

‘business service-impact’ van een storing, dus welke SLA er uiteindelijk in de problemen kan komen, en dat is mede bepalend voor de prioriteit van een probleem in bijvoorbeeld de Crac of ups. Vandaar dat de fysieke datacenterwereld, onvermijdelijk, de Itil-even­ tbeheerwereld nodig heeft voor overall foutbeheer. En die is erg blij als een DCIM-laag aanwezig is, want dat ‘praat’ voor hem veel mak­ kelijker dan dat hij zelf pakweg vijf tot tien aparte boxmanagers moet integreren.

itil boven op dcim

Een van de vier grote Itil-beheersuites zijn de families van CA Techno­ logies. Voor de paraplu boven DCIM-beheer gaat het om CA Service assurance, en in die familietak is Spectrum infrastructure manager de hoeksteen met daarbovenop Operations insight. We bespreken de modules vanaf de voor DCIM-relevante impactvraag ‘afdalend naar de datafeed’. CA Service Operations insight (SOI) is het tool dat inzicht geeft in de impact van technische verstoringen op de businessservices, oftewel de heilige graal van de Itil-wereld. Een ‘service’, zoals webshopapplicatie, hr-systeem of bedrijfsrestaurant, staat in de console en via inzoomen is te zien welke keten daarachter valt: applicatielagen X,Y en Z, draaiend op VM’s P, Q en R. Daarachter, veel interessanter voor de technisch beheerders, de hosts die de VM’s in de lucht houden, en de hele keten van pdu, ups, Crac, KVM of wat er ook maar in het datacenter ‘indirect diensten verleent’. CA zelf levert een aantal domainmanagers die data aan SOI kunnen voeden via de Catalyst interfacebus: onder andere de NetQos suite voor diepe netwerkmetingen, eHealth performance voor infraperformance en Application performance voor responstijden. Ook kunnen externe subdomeinmanagers, zoals Microsoft Scom of NetApp, er direct op in­ prikken, want zij kunnen zelf ‘bronoorzaken’ bepalen binnen hun scope. Alles gebruikt configuratiedata, uit eigen CMDB’s of via die van CA. Problemen worden gecategoriseerd als zijnde availability, quality of riskgerelateerd. De eerste heeft de hoogste prioriteit, maar ook een inzak­ kende performance of een wegvallende back-upserver inclusief ups kan een spoedige datacenteractie vereisen.

Emerson SiteScan, en naar verwachting ook Trellis, is echter zelf niet voldoende krachtig om een bronoorzaak te bepalen en komt dus binnen via CA’s belangrijkste domainmanager voor infrastructuur: Spectrum infrastructure manager. Dit is een zwaargewicht eventcorrelatie-engine, en doordat hij zowel Emerson-events als de server- en netwerkstatus binnenkrijgt, heeft hij het overzicht om de bronoorzaak van een pro­ bleem te bepalen. In het SOI-dashboard zien we vervolgens de business­ services, en neemt de Itil-beheerder beslissingen over het incident. Daarna zet een ‘omgekeerde commandoketen’ zich in gang. Vanuit de CA-console kan, als we de koppeling goed configureren, een Trellisconsole worden gestart in elk geval om op de problemen in te zoo­ men. Daarna moet de technisch beheerder het roer overnemen en, met zijn eigen Trellis-console, acties in gang zetten om bijvoorbeeld upsverbindingen om te leggen of pdu’s bij te schakelen, Zo nodig nadat eerst de serverbeheerder de VM-load naar elders in het serverpark heeft verlegd. Dus hoezeer DCIM ook een veelbelovende nieuwe wereld is, voor bepaalde taken kan hij niet zonder de ‘verticale’ integratie met een Itil-oplossing, zoals Spectrum infrastructure manager.

dcim-balans

We hebben geprobeerd de ontluikende markt van Datacenter infra­ structure management in kaart te brengen. Een goede toolset biedt zowel ‘horizontale’ als ‘verticale’ integratie. Horizontaal vooral in con­ figuratie- en performancemanagement voor alle soorten hardware op de vloer, van Crac en pdu tot ups; inclusief realtime beheer voor ener­ giegebruik. En verticaal door koppeling met de Itil-laag die informatie over servers, software en netwerkcomponenten bevat. Op welke manier

SOI-dashboard.

we foutbeheer voor datacenterapparatuur aanpakken, via het DCIMtool zelf of via aparte boxmanagers bij bijvoorbeeld ups en Crac’s, ligt open. Emerson biedt met zijn huidige producten een brede dekking en een voldoende ‘verticale’ koppeling met Itil-tools, zoals het hier be­ sproken CA. Maar dit is een voorbeeldkoppel; Emerson integreert met bijvoorbeeld HP en Spectrum met nlyte, raritan, APC en al die andere vendoren. Over Emerson kunnen we stellen dat Trellis op alle vlakken vooruit­ gang lijkt te gaan bieden, en op weg is naar een leidend geïntegreerd DCIM-platform.Van CA Technologies weten we, want goede wijn be­ hoeft geen krans, dat het bedrijf zich eveneens in DCIM-integratie een leidend Itil-platform toont. ■

Van CA Technologies weten we dat het bedrijf zich ook in DCIMintegratie een leidend Itilplatform toont.

advertentie Nooit meer blindvliegen en een minimale PUE Ons Datacenter Monitoring & Control Systeem (DMCS) is gebaseerd op open industriële standaarden. Ons pakket wordt wereldwijd gebruikt voor meer dan 1.000.000 bedrijfskritische applicaties.

Perf-IT richt zich op betrouwbare real-time monitoring & control toepassingen voor datacenters. Met meer dan 25 industriële-ITers zijn wij goed uitgerust voor het monitoren en optimaliseren van uw datacenter.

Het DMCS van Perf-IT is een real-time integratie-, toezicht- en besturingsplatform voor computerruimtes en datacenters voor alle apparatuur ongeacht merk of type. U kunt hiermee de performance van uw datacenter benchmarken en omzetten in bruikbare KPI's (van Green Grid of anderen) en gebaseerd hierop uw operatie automatisch optimaliseren.

Wij zijn er trots op dat verschillende toonaangevende data­ centers in Nederland Perf-IT gebruiken voor hun dagelijkse operatie.

Perf-IT wordt ook ingezet voor de besturing van uw klimaat­ beheersing. Het gewenste koelvermogen wordt dan auto­ matisch aangepast aan de buitentemperatuur, luchtvochtigheid, de bezettingsgraad en het drukverschil tussen de koude en warme gang.

Perf-IT B.V.:

Het is vooral de combinatie tussen efficiënt powermanagement en intelligente klimaatbeheersing die tot meer energie-efficiënte informatietechnologie leidt.

T +31 (0)184 43 54 30 | E [email protected] | I www.perf-it.eu

na twee jaar intensief bouwen heeft switch datacenters in augustus de eerste fase afgerond van zijn hypermoderne datacenter in amsterdam zuidoost. de eerste klant in switch ams1 is de internet unie die 700 m2 datacenterruimte afneemt. Hans Vandam is freelance journalist

Eerste faciliteit van nieuwe leverancier

Switch opent datacenter in Amsterdam

carrierneutraal

Met een capaciteit van meer dan 1.500 racks en 60.000 servers biedt Switch naar eigen zeggen een ‘direct antwoord op de groeien­ de vraag naar kwalitatief hoogwaardige car­ rierneutrale datacenterruimte in Amsterdam’.

De leverancier noemt als groot voordeel van Switch AMS1 dat het is gevestigd in Amster­ dam Zuidoost, een gebied met één van de hoogste dichtheden aan glasvezel in de grond van internationale carrier-backbones in de wereld. Op dit moment is Switch AMS1 al aangesloten op 460 glasvezelverbindingen van veertig verschillende carriers. Door gebruik te maken van efficiënte free cooling en cold corridors belooft Switch een PUE te realiseren van tussen de 1,2 en 1,3. “Dit lagere stroomverbruik biedt een direct prijsvoordeel van circa 25 % aan onze klan­ ten vergeleken met de meeste datacenters in Europa”, zegt Gregor Snip, oprichter en commercieel directeur van Switch Datacen­ ter Group.

Het nieuwe datacenter heeft in de eerste fase een stroomcapaciteit van 5 MW. Het gemid­ delde vermogen per rack bedraagt 5 kW. ‘Hot-swappable no-break N+2’ ups’en moe­ ten zorgen voor een continue stroomvoorzie­ ning.

partners

Compertius Total Datacenter Solutions was de primaire partner voor de ontwikkeling van het datacenter. “Naast up-to-date en relevan­ te kennis en engineeringcapaciteiten, heeft Compertius meer dan tien jaar ervaring in 24x7 operations management van datacenters. Deze ervaring brengt een enorm voordeel ten opzichte van traditionele en vooral technisch georiënteerde marktspelers”, stelt Snip. Ande­ re partners die bij de bouw betrokken waren, zijn Rittal, Alteco, AEG en Juniper. ■

switch ams1 in cijfers

• 5 MW stroomcapaciteit (1ste fase) • Volledige N+1 redundancy op stroom en koeling • 5 layer security principe • 2 meet-me-rooms voor redundante verbindingen naar carriernetwerken • Tot 7,4 kW (32 A) aan verbruik per rack • ISO 27001- en 9001-certificering (lopende aanvraag) • 24x7 on-site security en toegang tot het datacenter

dcw september | praktijk

Switch Datacenters is een nieuwe leveran­ cier van datacenterruimte aan vooral ips’s, systeemintegrators en grote webomgevin­ gen. Switch AMS1 is het eerste datacenter van Switch Datacenters en telt in de eerste fase een vloeroppervlak van 4.100 m² en in de tweede fase een totaal vloeroppervlak van 8.320 m². Het datacenter is klimaatneutraal en beschikt over uitgebreide faciliteiten op ge­ bied van security, stroom, koeling en glasvezel.

23

Rol van storage bij transformatie

Van datacenter naar informatiecenter de rol van datacenters van organisaties en de techniek in die datacenters veranderen. de komst van virtualisatie heeft de manier waarop organisaties hun datacenter benaderen en hun verwachtingen over hoe het de algemene bedrijfsstrategie ondersteunt, fundamenteel veranderd.

dcw september | management

Rob Hilterman, SE-manager van Hitachi Data Systems

24

Nu virtualisatie standaard is geworden voor datacenters over de hele wereld – onderzoek van Gartner toont aan dat 80 % van de or­ ganisaties een virtualisatieproject of -pro­ gramma heeft – gaat de interesse uit naar hoe ‘end to end’-virtualisatie de volgende stap kan zetten naar efficiëntie en performance. In deze volgende fase van datacentertrans­ formatie wordt verwacht dat elke infrastruc­ tuurlaag (server, netwerk en storage) geïnte­ greerde virtualisatiediensten krijgt. Dit zorgt voor flexibiliteit en kostenverlaging binnen de gehele infrastructuur. De volgende stap in de evolutie van het da­ tacenter, is de ontwikkeling van datacenter naar ‘informatiecenter’. Hierbij moet je den­ ken aan het bieden van intelligent databeheer dat zich automatisch aanpast aan bedrijfskri­ tische behoeften. Voor IT-afdelingen repre­ senteert het informatiecenter het uiteinde­ lijke doel: ondersteuning van bedrijfskritieke processen met weinig manuren en lage vaste kosten. Maar hoe kan het datacenter trans­ formeren van een functioneel vat, waarin de informatie zich bevindt, in een duurzame omgeving en snelle businessondersteuner? Een aantal recente storage-innovaties is in­ teressant om nader te bekijken en om zo de infrastructuur te begrijpen die nodig is voor het informatiecenter van de toekomst.

storagevirtualisatie

Storagevirtualisatie staat toe dat data vrijelijk kunnen worden verplaatst naar verschillende storagemedia en kunnen worden toebedeeld aan de applicatie die ze op dat moment nodig hebben. Als legacy storageplatforms worden gevirtualiseerd achter een modern strategisch platform, krijgen zij alle softwarefunctiona­ liteiten van die storagevirtualisatielaag. Dit zorgt voor het eenvoudig beheren en rege­ len van storagediensten, zoals replicatie en thin provisioning, over een heterogeen goed. Complexe heterogene omgevingen kunnen door storagevirtualisatie snel overstappen van onsamenhangende storageoplossingen, naar een consistente en technologisch geavanceer­ de storagestrategie over het hele informatie­ center.

schijf. Door deze techniek te combineren met heterogene virtualisatie, wordt dataplaatsing geautomatiseerd over het hele informatiecen­ ter, in plaats van alleen ‘tiering op één plek’. Door verplaatsing van dynamisch storage­ bronbeheer van de servervirtualisatie naar de storagevirtualisatielaag, vereenvoudigt ook het omgevingsbeheer en worden operatio­ nele risico’s verkleind.

thin provisioning

Veel IT-beheerders gebruiken tegenwoordig thin provisioning om meer controle te krij­ gen over de stijgende hoeveelheid data. Thin provisioning gaat de neiging van applicaties tegen om meer opslagruimte te gebruiken

dynamische en geautomatiseerde tiering

Recente ontwikkelingen in storage-auto­ matiseringsprocessen zorgen ervoor dat data automatisch worden verplaatst naar verschil­ lende storage-tiers. Een voorbeeld hiervan is dat gegevens die applicaties regelmatig opgevragen, kunnen worden verplaatst naar een tier nul voor snellere toegang. Andersom kunnen data die zelden worden opgevraagd, veilig worden opgeslagen op een minder dure

Het datacenter evolueert zich van datacenter naar ‘informatiecenter’

dan echt nodig is. In plaats daarvan onder­ houdt de storagecontroller dit op virtuele ba­ sis met minder fysieke ruimte dan voorheen was toegewezen. Dit kan worden uitgebreid, mocht dit voor de applicatie nodig zijn. In veel gevallen is de initiële hoeveelheid die wordt geboden echter genoeg. Wanneer dit wordt ingezet in het hele datacenter, wordt het voor datacenterbeheerders eenvoudiger controle te houden over de hoeveelheid data die nodig zijn voor het opslaan en blijven de kosten voor de apparatuur overzichtelijk. IT-problemen kunnen tegenwoordig niet meer worden opgelost door simpelweg meer compute-, storage-, of capaciteitsbronnen in te zetten. Organisaties beginnen storage te zien als een ‘ondersteunende’ techniek, in plaats van een puur functioneel onder­ deel van het datacenter. Met de komst van nieuwe technieken, zoals storagevirtualisatie

en automatische en dynamische tiering van data gebaseerd op gebruik, zorgt storage voor toenemende efficiëntie binnen het datacen­ ter. De voordelen van snellere applicaties en meer en beter beschikbare informatie liggen voor de hand. De rol van storage hierin wordt steeds duidelijker. ■

In de volgende fase van datacentertransformatie wordt verwacht dat elke infrastructuurlaag geïntegreerde virtualisatiediensten krijgt

advertentie

DFC² : het geld komt u aanwaaien!

Meer computervermogen op een kleiner oppervlak zorgt voor een stijging van de vraag naar energie-efficiënte airconditioners voor computerruimten. DFC², het ‘Directe Vrije Koeling’ concept van Stulz met innovatieve wegklapbare warmtewisselaar, is de meest milieuvriendelijke en energiezuinige koeloplossing die wordt toegepast in de CyberAir airconditioners. Ook bij een hoge buitentemperatuur kan dankzij de intelligente DFC² besturing de computerruimte met buitenlucht vrij gekoeld worden. Behaal een enorme energiebesparing in uw computerruimte met DFC² ! STULZ Groep BV Weverij 7-9 1185ZE AMSTELVEEN Tel.: +31(20) 545 1111 WWW.STULZ.NL

ModuSec-ruimte voor Lets ministerie

‘Bij verhuizing kan ruimte gewoon mee’ remtech heeft eind juli een modusec-ruimte opgeleverd voor het letse ministerie van landbouw. door ruimtegebrek in het gebouw van het ministerie is de

dcw september | gebouwtechniek

ruimte buiten op een parkeerdek geplaatst.

26

Ferry Waterkamp is hoofdredacteur van DatacenterWorks

“Voor de bouw van de nieuwe ModuSec-ruimte (modular security) in de Letse hoofdstad Riga is gebruikgemaakt van diverse EU-fondsen”, vertelt Bas van Asten, directeur van Remtech Nederland.“Als lid van de Europese Unie wordt Letland geconfronteerd met uitgebreide regelge­ ving waaraan moet worden voldaan. Een voorbeeld daarvan is dat ook in Letland al het vee zal worden geregistreerd.” Een uitbreiding van de IT-omgeving van het ministerie van Landbouw was hierdoor noodzakelijk. “In het gebouw van het ministerie was ech­ ter geen ruimte meer voor uitbreiding”, zegt Van Asten. “Het is boven­ dien een oud, Russisch gebouw dat niet voldoet aan de eisen van deze tijd. De beperkte hoogte in het gebouw was ook een probleem.”

parkeerdek

Uiteindelijk is ervoor gekozen om buiten op het parkeerdek een Mo­ duSec-ruimte te realiseren. Eerst is een betonnen ondergrond gestort om het onder afschot liggende parkeerdek te egaliseren. Daarop is de computerruimte geplaatst. “Maar op zich is elke ondergrond geschikt om een ModuSec-ruimte op te plaatsen.” In principe gaat het bij het Letse ministerie van Landbouw om een tijdelijke oplossing. “Maar niets

is zo permanent als tijdelijk. Een dergelijk project voer je niet voor een korte periode uit. Maar er bestaat inderdaad een kans dat het ministerie verhuist naar nieuwbouw en dan kan de ModuSec-ruimte gewoon mee”, vertelt Van Asten. De ModuSec room-in-room serverruimte is een modulair bouwcon­ cept waarmee in een zeer kort tijdbestek een gecertificeerde ‘IT secu­ rity room’ kan worden gerealiseerd die IT-apparatuur beschermt tegen rook, water en vuur. Op het gebied van brandwerendheid is de bescher­ ming tweeledig: fysieke bescherming tegen branddoorslag en brand­ overslag voor de duur van 90 minuten en daarnaast bescherming voor ict-omgevingen voor de duur van 60 minuten. Behalve tegen brand beschermt de computerruimte ook tegen rook en hoge temperaturen. “Zo’n ModuSec-ruimte wordt helemaal op maat gemaakt”, licht Van Asten toe. In Riga gaat het om een ruimte van 11,50 m lang, 5,30 m breed en 3,20 m hoog. De ruimte zal verder worden ingericht door de lokale partner Moduls Riga. ■

advertentie

De Multimaster-Technologie Modulaire UPS oplossingen

10 – 20 kW Module met geïntegreerde Decentrale Parallel Architectuur

Voordelen • Schaalbaar (tot 120kW per rack) • Flexibele batterij-configuratie • Minimale bedrijfskosten • In normaal bedrijf veilig uitbreidbaar

Technische Details • THDi <  3 % • Ingangsvermogensfactor >  0.99 • Efficiency tot 95.5 % • 100 % actief vermogen bij cos  1 • Vermogensdichte 272 kW/m2

Newave UPS Systems B.V. [email protected] / www.newaveups.nl

GreenCart vervangt verpakkingsmateriaal

Uniek project in Groningen

installatietechnisch dienstverlener strukton worksphere is de afgelopen twee jaar betrokken geweest bij één van de eerste grote nieuwbouwprojecten van de rijksgebouwendienst die via publiek-private samenwerking (pps) zijn aanbesteed. de nieuwbouw van de dienst uitvoering onderwijs en belastingdienst in groningen is een bijzonder project dat wordt gekenmerkt door een hoge mate van duurzaamheid, doordachte innovatie en oog voor de ecologische omgeving. de gezamenlijke huisvesting biedt naast kantoorruimte ook onderdak aan twee computerzalen, tweeëntwintig ser- en twee efr-ruimten.

dcw september | praktijk

Cindy van der Helm

28

DUO² (Strukton Worksphere, Ballast Nedam, John Laing) is verantwoordelijk voor het ont­ werp, de bouw en de financiering van het nieuwe kantoor van de Dienst Uitvoering Onderwijs en de Belastingdienst, inclusief het beheer en onderhoud van het gebouw en de verzorging van facilitaire diensten voor een periode van twintig jaar: een DBFMO-aan­ pak (design, build, finance, maintain and ope­ rate). Behalve de kantoorruimte zijn er in het gebouw, dat een bruto vloeroppervlak heeft van 48.000 m², twee computerzalen (500 m2 per zaal), tweeëntwintig SER- en twee EFR-

“Veel mensen hebben werkelijk geen idee van de kosten van de te verwerken materialen”

ruimten. Het project is via een publiek-priva­ te samenwerking aanbesteed. Zo’n pps-con­ structie draagt bij aan transparantie in het aanbestedingsproces en beperking van de bouw- en exploitatiekosten en leidt tot in­ novatie, omdat een integrale aanpak vraagt om nieuwe werkwijzen en oplossingen. Vanuit Strukton is Raymond van den Tempel in de ontwerpfase, namens DUO², werkzaam geweest als lead engineer voor de ict-infra­ structuur. Voor dit project is veel onderzoek gedaan naar de manier om een integraal ont­ werp op te leveren, waarin alle aspecten mee­ genomen zijn. “Dit was echt een uniek pro­ ject. De outputspecificatie, het bestek met eisen en wensen, besloeg maar liefst 1098 pa­ gina’s. Ik kon bijvoorbeeld voor het eerst zelf aan de architect aangeven waar de wanden van technische ruimten moesten worden ge­ plaatst. Voor mij was dat heel bijzonder, dat heb ik in al die jaren dat ik dit werk doe nog niet eerder meegemaakt. De opdracht was het

ontwerpen en realiseren van een Landmark Building, een opvallend gebouw in een speci­ fieke omgeving, in Groningen. Kijkend naar het eindresultaat denk ik dat we als team hier­ in goed zijn geslaagd. De specifieke vormge­ ving, de vele betonnen kolommen in het pand en het ontbreken van een verlaagd pla­ fond heeft het project tot een echte uitdaging gemaakt.” Van den Tempel vervolgt: “Het was voor mij een uitdaging om te bedenken wat het beste paste in het plaatje van duurzaamheid, flexibi­ liteit, schaalbaarheid, redundantie, doordachte innovaties en oog voor de ecologische omge­ ving. Als team hebben we zes maanden inten­ sief gewerkt om alle eisen en wensen te ver­ werken in het ontwerp van onder andere de ict-ruimten. De architect had de contouren van het gebouw bepaald en daarmee ook het aantal vierkante meters vloeroppervlak. Het was een puzzel om aan alle eisen en wensen van de opdrachtgever te voldoen. Voorname­

lijk de transparantie van het gebouw, de vloer­ belasting van ict-gerelateerde producten (denk aan ups’en, 19”-cabinets, precisieruim­ tekoelers en dergelijke) en de positionering van specifieke ruimten waren een hele uitda­ ging.”

duurzaamheid en innovatie

Zoals gebruikelijk is bij een pps-project, wordt het werk gegund aan de partij met de slimste totaaloplossing en de beste prijs-kwa­ liteitverhouding. In het geval van dit project zijn duurzaamheid, innovatie en de ecologi­ sche omgeving belangrijke peilers geweest bij het gunnen van de opdracht. Strukton Work­ sphere heeft op een juiste manier in kunnen spelen op deze eisen. De onderneming heeft dit onder andere gedaan door in te zetten op vermindering van verpakkingsmateriaal. Hierbij is gebruikgemaakt van de CO2-pres­ tatieladder en de inzet van GreenCarts. Naast het ontwerpen van een ict-netwerk was het voor Van den Tempel een uitgangspunt om invulling te geven aan de CO2-prestatie­ ladder. De CO2-prestatieladder is een instru­ ment om bedrijven die deelnemen aan aanbe­ stedingen, te stimuleren CO2-bewust te handelen in de eigen bedrijfsvoering en bij de uitvoering van projecten. Het gaat daarbij voornamelijk om energiebesparing, efficiënte

toepassing van materialen en gebruik van duurzame energie. Door een fictieve korting te hanteren wordt de gehele keten gestimuleerd groener te den­ ken en te produceren. Strukton staat op ni­ veau vijf van de CO2-prestatieladder, het hoogst haalbare niveau.

verpakkingsmaterialen

De beperkte bouwplaatsoppervlakte bij de nieuwbouwlocatie, evenals de hoogte van het gebouw (24 verdiepingen) en de beperkte liftcapaciteit tijdens de bouw, maakte de logis­ tiek tot een uitdaging om invulling te geven aan terugdringen van verpakkingsmaterialen, zoals houten pallets, karton en plastic. Daar­ naast was er rondom het nieuwe gebouw zeer beperkt ruimte aanwezig om afvalcontainers te plaatsen. Het terugdringen van verpakkingsmateriaal woog voor Strukton Worksphere nog eens extra zwaar, omdat het de eerste organisatie is die met het gehele concern op niveau vijf van de CO2-prestatieladder staat. Om die plek op de CO2-prestatieladder te behouden verlangt het ook van zijn leveranciers zuinig om te gaan met grondstoffen en energie. “Dat bete­ kent dat we met elkaar aantoonbaar klimaat­ bewust moeten produceren,” zegt Van den Tempel.

Samen met Ronald Koelink, datacenterspeci­ alist namens de Dienst Uitvoering Onderwijs, heeft Van den Tempel bekeken hoe het ver­ pakkingsmateriaal op de bouwplaats tot een minimum kon worden beperkt. “Tijdens de inrichting van het uitwijkdatacenter van de Dienst Uitvoering Onderwijs, dat in april 2010 is opgeleverd, was goed zichtbaar hoe­ veel verpakkingsmateriaal er wordt gebruikt”, vertelt Koelink. “Voor de 36 racks die we daar hebben geïnstalleerd, ging het al om vele kuubs afvalmateriaal. We wisten dat dit anders moest kunnen. Op ons verzoek om de pdu's (power distribution unit) op een andere ma­ nier te verpakken heeft leverancier Schleifen­ bauer positief gereageerd.”

Om de plek op de CO2-prestatieladder te behouden verlangt Strukton ook van zijn leveranciers zuinig om te gaan met grondstoffen en energie.

dcw september | praktijk

Foto: Roland Koelink

29

co2-prestatieladder

De CO2-prestatieladder is een instrument om bedrijven die deelnemen aan aan­ bestedingen, te stimuleren tot CO2-bewust handelen in de eigen bedrijfsvoering en bij de uitvoering van projecten. Het gaat daarbij voral om energiebesparing, het efficiënt gebruikmaken van materialen en het gebruik van duurzame energie. In eerste instantie is dit instrument door ProRail ontwikkeld en sinds 2009 wordt het gebruikt voor aanbestedingen in de spoorsector. Bij de ontwikkeling van de CO2-prestatieladder is gekozen voor twee belangrijke uitgangspunten, te weten: • maximale gerichtheid op eigen initiatief, praktische resultaten en innovatie; • minimale belasting en belemmering van de onderneming door regels en voorschriften. De ladder werkt daarom niet met regelgeving voor productiemethoden of pro­ ductvoorschriften, maar schept ruimte voor creativiteit en vernieuwing van be­ drijfsvoering en product. De ambitie is dat bedrijven die zich laten certificeren volgens de ladder, dit zullen ervaren als een investering die zich onmiddellijk te­ rugverdient in termen van lagere energiekosten, materiaalbesparing en innovatie­ winst. Het doel van de ladder is om bedrijven te stimuleren de eigen CO2-uitstoot – en die van hun leveranciers – te kennen (1) en permanent te zoeken naar nieuwe mogelijkheden om de uitstoot door de eigen bedrijfsvoering en de eigen projec­ ten terug te dringen (2). De ladder stimuleert bedrijven vervolgens om die maat­ regelen daadwerkelijk uit te voeren (3) en bovendien de verworven kennis trans­ parant te delen (4) en samen met collega’s, kennisinstellingen, maatschappelijke partijen en overheden actief te zoeken naar mogelijkheden de uitstoot gezamen­ lijk verder terug te dringen (5). De ladder is een concrete uitwerking om te streven naar één helder en toeganke­ lijk instrumentarium voor duurzaamheid bij het gunnen van opdrachten. Het instrument wordt door overheidsorganisaties en bedrijven gebruikt bij veelal complexe aanbestedingen. Het uitgangspunt van de ladder is dat inspanningen worden gehonoreerd. Een hogere score op de ladder wordt namelijk beloond met een concreet voordeel in het aanbestedingsproces, in de vorm van een – fictieve – korting op de inschrijfprijs. Meer informatie: www.SKAO.nl De GreenCart van Schleifenbauer om pdu’s te vervoeren.

advertentie

greencart

Schleifenbauer heeft de GreenCart-rolcontai­ ner ontwikkeld waarin de pdu’s kunnen wor­ den vervoerd. Hiermee is het gebruik van verpakkingsmateriaal tot nul gereduceerd. Zo wordt niet alleen het milieu minder belast, maar het zorgt tevens voor een aanzienlijke besparing in kosten en tijd. Bovendien vormt de GreenCart bescherming tegen diefstal en beschadiging. “Met de GreenCart kun je de onderdelen snel en eenvoudig over de weg en op de bouwplaats verplaatsen. Je kunt meer producten per vierkante meter kwijt, wat leidt tot lagere transportkosten en er zijn minder handelingskosten voor zowel de producent als de installateur die het product moet verwer­ ken. Er is minder opslagruimte op de werk­ vloer nodig, want het materiaal ligt niet op een pallet, maar staat verticaal in een afsluit­ bare GreenCart. Ook is de kans op beschadi­ gingen kleiner, omdat het product niet meer op de grond ligt. Daarnaast hoef je het voor­ heen gebruikte verpakkingsmateriaal niet meer over de bouwplaats te verplaatsen”, legt Van den Tempel uit. “Bovendien”, vervolgt hij, “hebben veel men­ sen werkelijk geen idee van de kosten van de te verwerken materialen, zoals de pdu’s. Die liggen normaal gesproken open en bloot er­ gens op een vloer en kunnen zo beschadigen. Door de toepassing van GreenCarts zijn de pdu’s op een speciale manier in de rolcontai­ ner bevestigd en dus in beeld. Hierdoor zijn de werknemers op de bouwplaats zich be­

wuster van het feit dat het om een hoogwaar­ dig product gaat, waardoor ze er automatisch voorzichtiger mee omgaan. In een werkend datacenter mag je bovendien geen dozen meenemen. Dat betekent dat je normaal ge­ sproken buiten het datacenter eerst alles moet uitpakken. Nu wordt een schone rolcontainer naar binnen gereden. Het gebruik van de GreenCart heeft ons uiteindelijk nog veel meer voordelen opgeleverd. We hebben geen werk of kosten meer aan het scheiden en af­ voeren van de normale verpakkingsmateria­ len, zoals hout, karton en plastic. Kortom, de toepassing heeft een win-winsituatie opgele­ verd voor zowel de klant als Worksphere.”

gesteld om tot een vermindering van verpak­ kingsmaterialen te komen. Omdat pdu’s zo kwetsbaar zijn, moeten ze goed worden be­ schermd, dus verpakt. Met de rolcontainer zijn ze goed beschermd en hanteerbaar. Voor ons reden om nu zo vaak mogelijk de Schleifenbauer GreenCart in te zetten." ■

stimuleren

Schleifenbauer stimuleert het gebruik van de GreenCarts, zoals de rolcontainers officieel heten, door ze kosteloos in te zetten. “Het is ons zeer goed bevallen en het past uitstekend in onze filosofie om duurzaam te produceren. Op elk niveau van het productieproces probe­ ren we zoveel mogelijk CO2-uitstoot te voor­ komen”, geeft Ronald Timmermans, direc­ teur marketing van Schleifenbauer aan.“Onze pdu’s hebben een extreem lange levensduur waardoor minder grondstoffen worden ge­ bruikt.We selecteren onze leveranciers op ba­ sis van hun omgang met het milieu en onze toeleveranciers zitten binnen een straal van 50 km, waardoor het transport wordt vermin­ derd. In feite komt het erop neer dat wij Worksphere dankbaar zijn dat het de eis heeft

Raymond van den Tempel van Strukton Worksphere over de nieuwbouw van de Dienst Uitvoering Onderwijs en Belastingdienst in Groningen: “Het was een hele puzzel om aan alle eisen en wensen van de opdrachtgever te voldoen.”

advertentie Drie uitdagingen voor iedere datacenter manager – garanderen van betrouwbaar dataverkeer, plannen voor toekomstige migratie en energiebeheer Nexans helpt met betrouwbare netwerkinfrastructuren die een migratiepad bieden naar hoge data snelheden (40G/100G) en tegelijk meeste potentieel biedt voor energiebesparing. Met Environmental Monitoring en Access Control ( EMAC ) en LANsense Intelligent Infrastructure Management, biedt Nexans een compleet pakket van infrastructuuroplossingen voor datacenters. Nexans Cabling Solutions Overschieseweg 317 NL - 3112 NC Schiedam Tel: 010 248 3470 • [email protected] www.nexans.com/LANsystems

Global expert in cables and cabling systems

KBC consolideert 23 datacenters op één plek

‘Volledige migratie zal enige tijd in beslag nemen’ KBC neemt met zijn bank- en verzekeringactiviteiten een prominente positie in op vooral de Belgische markt en in centraal Europa. De 23 bestaande datacenters in 18 kantoorgebouwen in Centraal Europa wilde de onderneming op energie-efficiënte wijze consolideren op één plek, met een uitwijklocatie omwille van redundantie. Na een uitvoerig selectieproces koos KBC voor Minkels om 460 (maatwerk) datacenterracks en 20 Minkels cold corridors te leveren. Systeemintegrator Simac verzorgde het projectmanagement. Hans Vandam is freelance journalist

dcw september | praktijk

KBC is een van oorsprong Belgische financiële onderneming die zich bezighoudt met retail en private banking, verzekeringen en dienstver­ lening aan mkb en grote bedrijven. De bank staat in de top-3 in België en is een middelgrote marktspeler in Europa. KBC telt wereldwijd meer dan 54.000 medewerkers, van wie ongeveer 18.000 werkzaam zijn in België en ongeveer 36.000 in Centraal Europa. De onderneming die door een fusie van banken in 1998 is opgericht, kent een lange ge­ schiedenis. De geschiedenis van fusiepartner Cera Bank gaat terug tot de 19de eeuw.

32

datacenter hongarije

KBC stond voor een belangrijke keuze. “Wij hadden drie opties”, ver­ telt Barry Martens, expert systems engineer bij ict-divisie KBC Global Services en verantwoordelijk voor de datacenterinfrastructuur van de bank. “Niets doen en alle bestaande datacenters in Centraal Europa be­

klantvraag

460 datacenterracks met standaardmaatvoering 64 maatwerk datacenterracks (voor Cisco switches) 20 cold-corridorsystemen Servicenetwerk met Europees bereik Proactieve en meedenkende businesspartner Energie-efficiënte oplossingen, bewezen technologie Zeer flexibele instelling toeleverancier Scherpe prijs-kwaliteitverhouding

houden, wat op termijn operationeel een kostbare zaak zou worden. Of in elk land in Centraal Europa twee datacenters bouwen. Wij hebben echter besloten op één plaats te consolideren. De locatie is Hongarije geworden.” Op twee verschillende stukken grond in de regio Boedapest zijn twee volledig nieuwe datacenters verrezen. De datacenters zijn sinds het tweede kwartaal van 2011 operationeel en de vier datazalen per gebouw hebben elk een omvang van 4x500 m2, met een optionele groei naar 6x500 m2. KBC Global Services, de eigen ict-organisatie, heeft zelf het ontwerp geleid en de bouw van de ruimten geregeld. Er is een tender uitgeschreven om een toeleverancier voor datacenterracks en cold cor­ ridors te selecteren, waarop acht Europese leveranciers reageerden. “Minkels stak met kop en schouders boven de andere leveranciers uit”, zegt Martens. “Technologisch gezien loopt dit bedrijf voorop. De kwa­ liteit van zijn racks en cold corridors, gecombineerd met een scherpe prijs-kwaliteitverhouding en vooral ook zijn flexibiliteit, maakt het tot een ideale businesspartner. Ook belangrijk voor ons was of de leveran­ cier in zowel België als Hongarije onsite-services zou kunnen verlenen. De te kiezen leverancier zou onze huisleverancier in Europa worden. Minkels is nu de standaard voor heel KBC.” Systeemintegrator Simac is aangesteld voor het projectmanagement en voor het concept voor en realisatie van gestructureerde databekabeling.

pue-doelstelling: 1,3

“Het project was complex, met een sterke focus op virtualisatie en high-densitykoelvermogens, en moest onder grote tijdsdruk worden

gerealiseerd”, legt Martens uit. “Daarom zocht ik geen leverancier die mij een catalogus voorschotelt. Ik wilde een businesspartner om snel en economisch tot een technisch adequate oplossing te komen. In de aanloopfase heb ik mij enorm opgetrokken aan klanten van Minkels. Zij bleken stuk voor stuk zeer tevreden, maar ook in de uitvoering zijn die kwaliteiten gebleken.” De beschikbare stroomcapaciteit zal uiteindelijk 9 MW bedragen, een omvangrijke energievoorziening. KBC heeft aan de andere kant zeer ambitieuze doelstellingen in termen van energiezuinigheid – het uit­ eindelijke doel is een PUE van maximaal 1,3 te creëren. “We willen graag onze CO2-footprint beperken. Een PUE van 1,3 is enorm ener­ gie-efficiënt en we werken er hard aan die waarde te bereiken”, zegt Martens. “Energiezuinigheid is belangrijk voor ons, maar het moet wel met bewezen technieken worden gerealiseerd.” Om een PUE van 1,3 te bereiken gebruikt KBC behalve de energie­ zuinige cold corridors en datacenterracks bijvoorbeeld ook thermische koeling en energiezuinige ups’en.

cisco switchracks

“De engineers denken proactief met ons mee, dat is wat ik van busi­ nesspartners verwacht”, zegt Martens. “Zo hebben zij een oplossing bedacht, waarbij we lege racks tijdelijk met folie in plaats van blind­ plates kunnen afsluiten. Dat is technisch en economisch een zeer ver­ antwoorde oplossing.” De huisvesting van Cisco-switches was een van de grootste uitdagingen voor KBC.“We moesten voor deze switches 64 racks op maat laten maken. High-density- en high-connectivityracks. Er moest een zijdelingse luchtafvoer komen en de eisen voor bekabeling en energie-efficiëntie in luchtstromen zijn hoog. Ook daarin hebben

die engineers uitvoerig met ons meegedacht.” Volgens Martens is Minkels een voorbeeld in de markt als het gaat om het uitdenken van technische oplossingen in het datacenter. “Tot op detailniveau zijn oplossingen uitgedacht. Anderen kopiëren veelal wat Minkels maakt. Zo kun je bijvoorbeeld zijn glazen dakpanelen openzet­ ten, zonder dat wrijving tussen de panelen schade veroorzaakt. En zijn automatische deursluitsysteem kent in het begin een kleine versnelling om wrijving van eventueel scheef liggende vloertegels te overwinnen.” De volledige migratie van apparatuur naar de twee nieuwe datacenters zal enige tijd in beslag nemen. Naar verwachting wordt het project me­ dio 2013 afgerond.

geleverde oplossing

Minkels leverde 20 cold corridors en 460 datacenterracks met een stan­ daardmaatvoering van 46U, 800 cm breed en 1200 cm diep.Voor Ciscoswitches zijn racks op maat gemaakt, met onder andere een zijdelingse luchtafvoer en een optimale efficiëntie ten aanzien van bekabeling en luchtstromen. De engineers hebben uitvoerig meegedacht bij de tech­ nische realisatie van het project en de creatie van energie-efficiëntie in de geleverde oplossingen. Het Europese servicenetwerk van Minkels heeft voor de lokale onsite installatie en ondersteuning in Hongarije gezorgd. ■

’Energiezuinigheid is belangrijk voor ons, maar het moet wel met bewezen technologie worden gerealiseerd.‘

Barry Martens, expert systems egineer bij KBC’s ict-divisie KBC Global Services: “Het project was complex, met een sterke focus op virtualisatie en high-densitykoel­ vermogens, en moest onder grote tijdsdruk worden gerealiseerd.”

Enabling Fast Deployment...

The AMP NETCONNECT Sigma-Link Copper Cabling System from TE Connectivity is pre-terminated, 100% factory-tested and easy to install.

KEY PRODUCT FEATURES: l Plug&Go copper cabling system utilizing: Cat. 7A; Cat. 7; Cat. 6A; Cat. 6; Cat. 5e l Integrated detection via POF for easy identification/traceability after installation l Cables in standard lengths or “customized” to minimize unwanted cable l Patch panels in either flat or angled high density configuration l Pre-terminated and 100% tested at factory l Three termination options available: cassette-to-cassette,

cassette-to-jack, cassette-to-open-end-assembly l 25 year system performance warranty from TE Connectivity

Tyco Electronics Nederland B.V., Rietveldenweg 32, 5222 AR `s-Hertogenbosch Tel.: +31-[0]73-6246246, Fax: +31-[0]73-6246958 E-mail: [email protected], Web: www.ampnetconnect.nl AMP, AMP NETCONNECT, SIGMA-LINK, NETCONNECT, TE Logo and TE Connectivity are trademarks.

Turbo voor datacenters Trends en innovaties in datacenters zijn de hoofdmoot in de najaarseditie van het Bicsi News Magazine. Kortom een absolute aanrader voor zowel datacenterspecialisten als IT-managers die zich meer in de techniek van hun computerruimten willen verdiepen. Aan bod komen uiteraard groene ontwikkelingen, de stand van zaken wat betreft vloeistofgekoelde datacenters, hoe perforaties in kastdeuren de luchtstroming beïnvloeden en hoe je de SAN-prestaties kunt opvoeren met flashgeheugen. Peter Gloudemans is directeur/eigenaar van AddIT Benelux en nauw betrokken bij de ontwikkeling van Bicsi.

Vloeistofkoeling

In de rubriek technology & innovation pleit Herbert Zien overtui­ gend voor vloeistofgekoelde datacenters. Volgens hem is deze tech­ niek inmiddels zover ontwikkeld en volwassen geworden dat hij grote voordelen biedt in vergelijking met de traditionele luchtkoelingme­ thoden. Hij vergelijkt deze visie met de ontwikkeling in auto’s, die in het begin ook luchtgekoeld waren. Op basis van een aantal onder­ zoeken die Zien aanhaalt, biedt vloeistofkoeling grote voordelen op zowel het gebied van benodigde bouwkundige voorzieningen als het energiegebruik. Kortom, vloeistofkoeling is een natuurlijke ontwik­ keling die de komende jaren tot aanzienlijke efficiëntere datacenters leidt.

Perforaties in kastdeuren

Zolang de meeste datacenters nog met lucht worden gekoeld, is het volgens Travis North belangrijk kritisch te kijken naar het percen­ tage en de vorm van de perforaties in alle server- en patchkastdeu­ ren. Omdat de experts nogal met elkaar van mening verschillen over dit datacenteronderwerp, geeft North met diverse berekeningen en

grafieken beter inzicht in de invloed die perforaties op de luchtstro­ ming hebben. Gezien de technische diepgang is zijn artikel een soort minimasterclass geworden, als aanvulling en toelichting op de Bicsi 002-2011 datacenterstandaard.

SAN-turbo

Door de toename van het aantal cloudtoepassingen en enorme groei in gebruikte data en daarvoor benodigde opslagsystemen, kan een bottleneck in het datacenter de toegankelijkheid van informatie sterk vertragen. Daarom pleit dr. Allon Cohen in een technology & inno­ vation artikel ervoor speciale SAN-appliances met flashgeheugen in datacenters te installeren. Zo’n appliance tussen alle opslagsystemen en de gevirtualiseerde servers heeft volgens hem namelijk hetzelfde effect als een turbo in automotoren. Uiteraard belicht hij zowel de technische aspecten als de voordelen van flashgeheugens. Komen er dan, net als in de autowereld, ook van die mooie Biturbo-modellen? Het Bicsi News Magazine is via http://www.bicsi.org gra­ tis online toegankelijk. Voor meer informatie over de lidmaatschapsvoordelen of het opleidingenprogramma, kunt u contact opnemen met de Benelux vertegenwoordi­ gers: RCDD Joop Ierschot van Deerns, via j.ierschot@deerns. nl en RCDD Gert-Jan Rooze­ boom van R&M, via gert-jan. [email protected]. ■

dcw september | bicsi

In de coverstory van het Bicsi News Magazine beschrijft RCDD Todd Boucher de belangrijkste groene trends voor datacenters. De eenvou­ digste manier om energie te besparen is volgens hem te realiseren door een hogere luchttoevoertemperatuur naar het datacenter te ac­ cepteren. Veel datacenters werken met een operationele temperatuur tussen de 20 en 22 °C, terwijl de geadviseerde maximale temperatuur verhoogd is van 25 naar 27 °C. Volgens Boucher levert elke graad een energiebesparing van 3 tot 4 % op, dus zeker de moeite waard om te overwegen. Uiteraard bespreekt hij in zijn artikel ook een aantal andere koel- en luchttoevoertechnieken die het energiegebruik van datacenters beïnvloeden.

35

DatacenterWorks nu ook online

Kijk voor alle artikelen en het laatste nieuws op www.datacenterworks.nl (En voor datacentervideo’s op www.youtube.com/user/DatacenterWorks)

Kan monitoring ook geld opleveren? in september 2010 heeft idc het rapport ‘energy management software in the datacenter’ uitgebracht. in het artikel wordt vooral ingegaan op de noodzaak van monitoringsoftware binnen datacenters, het ontbreken hiervan op de markt en de toekomst voor dit soort producten. wat is nu elf maanden later de stand van zaken en wat kan je met monitoringsoftware? Martin Matse is directeur van Perf-IT.

past), gebaseerd op bewezen technologie, volwassen en hebben een groot pallet aan functionaliteiten.

monitoring in de praktijk

De monitoringoplossing van Perf-IT is gebaseerd op een open indu­ striële standaard. Naast allerlei functionaliteiten, zoals KPI/Green­ Grid-dashboard, integratie van alle infrastructurele apparatuur, in­ tegratie van financiële en ERP-pakketten, integratie met externe informatie als vervuiling en temperatuur en koppeling met redun­ dantiestrategieën, kan deze monitoringoplossing ook worden ingezet om de gemeten en gerapporteerde informatie realtime te gebruiken voor de besturing van de gehele klimaathuishouding. Tijdens de presentatie op IT Room Infra (www.itroominfra.nl) zal Perf-IT samen met Nedzone laten zien hoe al deze gemeten infor­ matie in praktijk wordt gebruikt voor de automatische besturing en optimalisatie van een datacenter waardoor op eenvoudige wijze een PUE onder de 1.2 is gerealiseerd. ■

dcw september | it room infra

Alhoewel de datacentermarkt op allerlei gebieden voorloopt op de industrie zie je op het gebied van monitoring het tegenovergestelde. Net als vijftien jaar geleden in de industrie, zie je momenteel de ont­ wikkeling van drie typen monitoringsoftware. Allereerst zijn er de ‘grote’ mondiale leveranciers. Deze bedrijven hebben eigen ‘propriety’ softwareproduct ontwikkeld. Kenmerkend van deze software is dat gericht is op het communiceren met appara­ ten van het eigen merk, vaak is het mogelijk om producten van der­ den te integreren maar hieraan hangt een flink prijskaartje. Wanneer je als datacenter voor deze oplossing kiest, ben je zeer gebonden aan de producten en diensten van deze leverancier. Daarnaast zijn er bedrijven die hun monitoring software (laten) ont­ wikkelen door bijvoorbeeld een universiteit of een eigen softwareafdeling. Het mooie van het pakket is dat het fit-to-purpose is. Het nadeel is dat het nog erg onvolwassen is, allerlei functionaliteiten ont­ breken en ook hier is het datacenter sterk gebonden aan de leverancier en/of ontwikkelaar. Daarnaast zal het nog lang duren voordat deze software robuust, compleet, stabiel en open is. Ten derde zijn er datacenters die hun monitoringoplossing ontwik­ keld hebben vanuit moderne open industriële standaardproducten. Dit soort oplossingen zijn open (kunnen door derden worden aange­

43

HellermannTyton breidt RapidNet uit HellermannTyton heeft RapidNet uitgebreid met een twaalfvoudige RapidNet-cassette en MTP VHD-cassettes. Beide nieuwe telgen van dit portfolio van HellermannTyton zijn te aanschouwen op de beurs Elektrotechniek 2011, die van 3 tot en met 7 oktober plaatsheeft in de Jaarbeurs Utrecht. Met de twaalfvoudige RapidNet-cassette voor Cat5E en Cat6 zijn bin­ nen één rekhoogte-eenheid (HE) 48 aansluitingen te realiseren. De ruimtebesparende cassette bevat twaalf RJ45-poorten met een centraal aangebracht labelveld, zodat elke aansluiting eenvoudig kan worden herkend. De cassette is pre-terminated (dus ook getest) via twee looms, elk voorzien van zes gebundelde kabels. Aan de andere zijde van de loom zijn diverse opties beschikbaar. De twaalfvoudige cassette is beschikbaar met alle mogelijkheden die het RapidNet-systeem biedt. Afhankelijk van de eisen kan de loom wor­ den uitgevoerd als cassette naar cassette, cassette naar gesplitste cassette (twee traditionele zesvoudige cassettes), cassette naar RJ45-connector (eventueel staggered uitgevoerd), cassette naar pod en cassette naar open einde. Het systeem wordt gecompleteerd door het bijbehorende 1HEpaneel.

Daarnaast heeft HellermannTyton het pre-terminated RapidNetsysteem uitgebreid met de MTP VHD-cassettes. De cassettes, op de leest van het bestaande systeem geschoeid, omvatten zes twaalfvoudige MTP-connectoren, voor maximaal 288 fibers in 1HE-rackruimte. De MTP VHD-cassette is volledig uitwisselbaar met andere RapidNetvarianten, zodat koper en fiber door elkaar kunnen worden geplaatst in een paneel. ■

Emerson Network Power introduceert Trellis

Cisco integreert datacenters Getronics

Emerson Network Power lanceert het Trellis-platform om de infrastructuur in datacenters te optimaliseren. Het platform combineert de functionaliteit van Liebert SiteScan, Avocent-datacenterplanner en de Aperture-beheerop­ lossingen. Trellis moet een einde maken aan gefragmenteerde besluitvorming, zodat datacenterprofessionals elk aspect van hun bedrijfskritische infrastructuurom­ geving kunnen optimaliseren. Hierdoor moet een hogere beschikbaarheid, operationele efficiëntie en een grotere flexibiliteit worden gerealiseerd. Het Trellis-platform is gericht op gebruikers van de softwareoplossingen van Avocent, Aperture en Liebert. Voor bestaande gebruikers van deze software­ producten is een migratiepad beschikbaar naar het platform. ■

Cisco heeft een flexibel netwerk geleverd aan Getronics, onder­ deel van KPN. De Cisco ASR 9000-routers vormen de kern van het netwerk. Met het transparante netwerk gaat Getronics nieuwe clouddiensten, videotoepassingen en IPv6 aanbieden. Het netwerk van Cisco zorgt ervoor dat de datacenters van Getronics geïntegreerd zijn in een flexibel inzetbare en centraal te behe­ ren datacenteromgeving. Cisco denkt met de integratie van zijn verschillen­ de datacenters naar één omgeving te beschikken over een netwerk waar­ mee het bedrijf de komende vijf jaar de ontwikkelingen in de markt kan ondersteunen. Het datacenternetwerk is opge­ bouwd in diverse lagen. Redundan­ te Cisco ASR 9000-routers in elk datacenter vormen het core MPLSnetwerk (multi protocol label swit­ ching). Dit zorgt er onder andere voor dat datacenters als één geheel functioneren. ■

Raritan treedt toe tot Green IT Amsterdam Region Raritan kondigt aan toe te treden tot Green IT Amsterdam Region. Dit consortium richt zich op het opzetten van een ‘Green Collar Economy’ en terugdringen van CO2-uitstoot. Green IT Amsterdam Region bestaat uit bedrijven in de ict- en energiesec­ tor, regionale overheden, kennisinstituten en andere bedrijven. Het consor­ tium werkt aan een programma met specifieke projecten waaraan tijd wordt besteed. Het consortium is opgericht om bij te dragen aan de klimaatdoelstel­ ling van Amsterdam. De stad wil in 2025 uitstoot van CO2 met 40 % hebben verminderd. ■

Lasent bouwt datacenter voor windturbinepark Lasent bouwt in België een datacenter voor het windturbinepark van C-Power op de Thorntonbank. Het windturbinepark wordt op dit mo­ ment gerealiseerd. Lasent bouwt een brand- en waterdichte ruimte van ongeveer 75 m2 waarin 21 stuks 19”-kasten worden geplaatst. De koeling van het da­ tacenter maakt gebruik van een afgesloten koude straat. De koelinstallatie wordt redundant aange­ legd. Daarnaast wordt het datacenter uitgerust met een inerte gasblusinstal­ latie, een verhoogde vloer, een ups en een generator. Lasent verzorgt ook de elektrotechnische bekabe­ ling en de databekabeling van het datacenter. ■

Siemon bespaart ruimte met nieuwe patchoplossing Siemon introduceert een overhead patchoplossing voor datacenters. Het 4U-frame kan aan de bovengelegen ladderbaan of kabelgoot wor­ den gemonteerd en biedt 19”-rackspace zonder vloer- of kastruimte in beslag te nemen. Het frame kan worden gecombineerd met patchpanelen en glasvezel­ boxen waardoor de kabeldichtheid kan worden vergroot zonder af­ breuk te doen aan een ordelijk kabelmanagement. Doordat de ruimte boven het cabinet eenvoudig te bereiken is, moeten verhuizingen, uit­ breidingen of aanpassingen worden vereenvoudigd. Het product is voorzien van de kwartslag twistlock-kabelmanagers, waarmee de oplossing eenvoudig op zijn plek kan worden vergrendeld. ■

advertentie

effiCiënte en duurzaMe CoMputerruiMtes en dataCenters

computerruimtes en datacenters

Met Lasent zijn uw iCt-systeMen aLtijd veiLig en besChikbaar

Uw computerruimte moet feilloos functioneren. Zodat u altijd kunt vertrouwen op uw servers en netwerken. En u uw opdrachtgevers altijd een goede service kunt bieden. Lasent weet als geen ander hoe uw computerruimte of datacenter zo optimaal mogelijk moet worden ontworpen, gerealiseerd en beheerd.

KijK voor meer informatie op www.lasent.nl

REINIGEN, RECONDITIONEREN EN CONSERVEREN VAN KLIMAATTECHNISCHE INSTALLATIES

PROGREEN® CONDENSORCOATING Duurzaam elastisch Wering vuilaangroei Goed geleidend Alu-membraam Titaandioxide Zeer goede hechting en bescherming Watergedragen GROEN!

Kijk voor meer informatie op: WWW.CONPRO.NL Bunsenstraat 90 | 3316 GC Dordrecht | T 078 - 621 38 51

Conpro adv..indd 1

advertentie

12-10-2010 13:16:15

Interconnect reduceert risico’s verkoop colocatie

APC by Schneider Electric introduceert de Next generation swit­ ched rack pdu’s. De pdu’s maken het mogelijk het energiegebruik van individuele apparaten te meten. Hierdoor kunnen datacenter­ beheerders precies in kaart te brengen hoeveel energie welk onder­ deel van het datacenter gebruikt. De pdu’s meten de hoeveelheid energie die door een individuele pdu wordt geleverd. De gegevens die deze meting oplevert, kunnen worden gepresenteerd als trend, waardoor het mogelijk is de capa­ citeit nauwkeurig te plannen. Daarnaast is in een overzicht af te lezen hoeveel energie apparatuur momenteel gebruikt. Datacenterbeheerders kunnen hier direct op inspelen door de energietoevoer naar individuele apparaten aan te passen. Ook genereert de software logbestanden die informatie ver­ zamelen die kan worden gebruikt bij toekomstige uitbreidingen of reorganisaties. ■

AMD experimenteert met duurzame energie AMD gaat in samenwerking met de Universiteit van Clarkson, HP en de New York State Energy Research and Development Authority on­ derzoeken of datacenters geheel of nagenoeg geheel kunnen draaien op duurzame energiebronnen als windenergie of zonne-energie. Het bedrijf gaat de testen uitvoeren met de performance-optimized data­ centers (POD) van HP, behuizingen van klein formaat die zijn voorzien van servers, storagesystemen en netwerkvoorzieningen (bijgaande foto toont de EcoPOD). De computing pods worden verspreid over een regio geplaatst en worden aangedreven door duurzame energiebronnen die op locatie aanwezig zijn. Door gebruik te maken van bijvoorbeeld zonne-energie kan het zijn dat een computing pod tijdelijk minder energie krijgt. Het is daarom in het ontwerp van AMD mogelijk taken door te schuiven naar computing pods die op dat moment optimaal presteren. ■

Cloud stimuleert uitgaven datacenters De uitgaven van organisaties aan datacenters en bijbehorende ITinfrastructuur groeien in de komende vijf jaar. Vooral de opkomst van cloudoplossingen spelen hierbij een grote rol. Door de opkomst van private en publieke cloudomgevingen moeten datacenters vernieuwen en consolideren. Dit zegt onderzoeksbureau Canalys. Het onderzoeksbureau voorspelt dat de wereldwijde markt voor data­ centers en IT-infrastructuur in 2015 een waarde heeft van 149 miljard dollar. Ook in de EMEA-regio groeien de uitgaven aanzienlijk. De uitgaven aan datacenters en IT-infrastructuur in deze regio ligt vol­ gens Canalys in 2015 op veertig miljard dollar. De uitgaven lagen in 2010 nog op 29 miljard dollar. ■

Afgelopen maand te zien en te lezen op www.green-it-works.nl:

OEC Power Distribution Units & Monitoring Software

Interconnect introduceert Private Datacenter, een verkoopmodel voor datacenterdiensten. Met Private Datacenter krijgen ondernemingen de middelen om colocatie te verkopen zonder hierbij grote financiële ri­ sico’s te lopen. Bedrijven die gebruikmaken van Private Datacenter beschikken over een schaalbaar aantal racks die naar eigen wens kunnen worden voorzien van stroom- en netwerkfaciliteiten. Hierbij hoeft geen minimale contactter­ mijn te worden afgesloten, wat volgens Interconnect uniek is. Daarnaast worden er geen setupkosten berekend. Te veel ingekochte resources kunnen per maand worden opgezegd. Be­ drijven lopen hierdoor niet het risico dat zij de rekening blijven betalen voor leegstaande racks. De ‘pay per use’-oplossing moet een alternatief zijn voor bijvoorbeeld een eigen suite. ■

Pdu APC meet individuele apparaten

• Vraag naar capaciteit datacenters verdubbelt zich • Goed alternatief voor traditionele koelsystemen • Microsoft: gebruik server als centrale verwarming • Cloud minder duurzaam dan gedacht • Leegstaande kantoren herontwikkelen tot groene datacenters

WWW.OEC.NU

Datahouse opent vijfde datacenter

Datahouse kondigt de komst van zijn vijfde datacenter aan. Datahouse heeft het datacen­ ter aan de Boyleweg 2 in Spijkenissen over­ genomen van EDS/HP. Het datacenter wordt

aangepast aan de eisen van de nieuwe eigenaar. De overname van het datacenter is onder­ deel van de strategie om meer regionale da­ tacenters in te richten. Het datacenter biedt

advertentie RapidNet MTP very high density

42 st a n d 7E 0

• • • • •

288 fibers op 1HE 6 x 12-voudige MTP connectoren beproefd RapidNet-concept koper en fiber binnen een paneel efficiënt gebruik van ruimte

www.HellermannTyton.nl HellermannTyton.nl

1000 m2 aan datacenterruimte, verspreid over drie locaties. Daarnaast is op de locatie kan­ toorruimte beschikbaar. Het datacenter is op 2 september 2011 geopend. ■

Check Point beveiligt datacenters Check Point introduceert de 61000- en 21400-beveiligingssystemen voor datacenters. De 61000-appliance is een schaalbaar, multibladed platform dat zeventig miljoen verbindingen en zeshonderdduizend sessies per seconde ondersteunt. Het systeem heeft een doorvoer van 1 Tbps op de firewall en 200 Gbps IPS-doorvoer. De Check Point 61000 is compatible met de IPv4-, IPv6- en Dynamic- en Multicast-routingprotocollen. Daarnaast intro­ duceert het bedrijf de Check Point 21400. De appliance heeft een throughput van 100 Gbps op de firewall en een IPS-doorvoer van 21 Gbps. Met de Check Point 21400 kunnen gebruikers specifieke segmenten van een omgeving beveiligingen. Beide beveiligingssystemen zijn redundant uitgevoerd met bijvoor­ beeld hot-swappable stroomvoorzieningen. ■

Op 8 november 2011 wordt in De Kuip in Rotterdam het IT Room In­ fra event georganiseerd door de bran­ cheorganisatie FHI - IT Room Infra samen met bijna dertig exposanten. Het doel van dit event is technische managers, ondernemers en beheerders van computerruimten en datacenters te informeren over de laatste trends en ontwikkelingen om de prestaties van hun ruimte te optimaliseren. Zowel duurzaamheid, de computerruimte van de toekomst als de kabelinfrastructuur komen in de presentaties aan de orde. In één dag wordt de bezoeker volledig geïnformeerd. De plenaire sprekers haken in op ap­ plicaties, infrastructuur en wetgeving. Jack van Driel van Advanced Programs gaat als eerste plenaire spreker in op de trends die aan de ‘voorkant’ gebeuren en die uiteindelijk bepalen wat er aan de achterkant gebeurt. Sleutelwoorden in zijn presentatie zijn: SaaS, ASP, cloud, apps, networked organizations en in­ formatiemanagement. Vervolgens ver­ telt Andre Kwakernaat van Twinfield (online boekhouding) hoe zijn bureau als aanbieder van SaaS-oplossingen er­

voor zorgt dat de gegevens van klanten veilig staan. Volledige controle is voor Twinfield van groot belang. Na de aftrap begint het parallelle pro­ gramma met vier tracks (circa 26 pre­ sentaties). In de twee tracks van Energie & Duurzaamheid gaan de sprekers via praktijkcases of inhoudelijke presenta­ ties verder in op besparing van ener­ gie door het gebruik van de nieuwste technologieën en monitoringsoftware. In de track Computerruimte in de toekomst geven de sprekers advies aan beheerders, managers en ondernemers over het bouwen van een ruimte die ook over een aantal jaar nog aan de standaarden voldoet. Kabelinfrastructuur is de vierde track en hier gaan de sprekers in op de ex­ ponentiële groei aan data. Om in de toekomst de dan gewenste snelheid en stabiliteit te garanderen, moet de be­ heerder goed letten op keuzes in ka­ bels, verbindingen en infrastructuur. Het lezingenprogramma wordt afge­ sloten door twee plenaire sprekers. Ka­ rel Haverkorn van Rijsewijk (Agent­ schap NL) geeft als voorlaatste spreker een lezing over de zin en onzin van de

PUE (Power Usage Effectiveness). Hij zal de toehoorders motiveren juiste beslissingen te nemen. Tot slot geeft Jan Wiersma vanuit DatacenterPulse (het platform voor en door datacen­ tereigenaren) een samenvatting van de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van de infrastructuur. Aanmelden of het totale programma bekijken kan via www.itroominfra.nl. ■

OEC Power Distribution Units & Monitoring Software

De computerruimte van de toekomst

WWW.OEC.NU

lmende helpt Greenclouds Ict-onderzoeksbedrijf Almende gaat Greenclouds ondersteunen bij de doorontwikkeling van zijn platform. Beide bedrijven hebben hier deze week een researchcontact voor gesloten. Het contact heeft een loopduur van minimaal anderhalf jaar. Greenclouds is een onafhankelijke aggregator en distributeur van overcapaciteit in datacenters. Datacentereigenaren kunnen via het platform hun eigen surplus verkopen, of extra capaciteit inkopen wanneer ze die nodig hebben. De schaalbaarheid van een datacenter wordt hierdoor vergroot, terwijl wordt voorkomen dat datacenters een groot deel van de tijd energie verspillen om eventuele pieken op te kunnen vangen. In de energiemarkt wordt deze manier van werken al langer toege­ past, maar voor de ict-markt is het concept nieuw. Door principes van zelforganisatie toe te passen binnen het Greenclouds-platform wil Almende het platform robuuster maken. Basisprincipes zijn schaal­ baarheid, het vermijden van ‘single points of failure’, adaptiviteit en communicatie tussen alle entiteiten. ■

Personalia vaultex benoemt voor belgië

manager

Vaultex heeft voor haar Belgische vestiging in Leuven Régis De Clercq als nieuwe busi­ nessunitmanager aangetrokken. De Clercq is voorheen actief geweest als accountma­ nager Electronics bij datacenterleverancier Knürr in Breda. ■

EuNetworks neemt TeraGate over EuNetworks neemt het Duitse TeraGate Storage Optical Network over. TeraGate is een serviceprovider voor next generation corporate WAN. TeraGate levert oplossingen op basis van intelligent ethernet en efficiën­ te datacenter- en clouddiensten. De oplossingen zijn gericht op zowel middelgrote als grote ondernemingen. In mei nam euNetworks ook al LambdaNet over. ■

advertentie

INSTALLATIEVLOEREN

ESD Veilig

Stabiel

Betrouwbaar

Economisch

Meer installatievloeren op alteco.nl

NAP of Amsterdam

Laatste loodjes in februari 2011 is de bouw van het nap of amsterdam gestart. de oplevering van het datacenter staat voor de deur en de laatste loodjes worden gelegd: testen van de facilitaire infrastructuur, inrichting van de vloeren en de checklist die moet zijn afgerond voor de opening. daarnaast kijkt eric lisica, vp datacenters europe bij terremark, terug op dit omvangrijke project.

In DatacenterWork nummer 1, 2011 hebben we de bouw van Terremarks NAP of Amster­ dam op Schiphol geïntroduceerd. Het bouw­ proces hebben we vervolgens op de voet ge­ volgd, in zowel tekst als beeld. In deze een na laatste aflevering staan we stil bij de ople­ vering van het datacenter. Volgende maand zullen we een bezoek brengen aan het gerede gebouw voor het uiteindelijke resultaat. Op zijn top hebben 250 mensen op de bouw­ plaats gebikkeld om ervoor te zorgen dat het datacenter in september live kan gaan. En dat is gelukt. In augustus hebben de meeste bouwvakkers het bouwterrein verlaten en per 23 augustus is de inrichting van het data­ center begonnen.

leveltesten

Voordat een datacenter in gebruik kan wor­ den genomen, moet een uitgebreid protocol van testen worden doorlopen. Dit begint al bij

de fabriekstesten. Tijdens alle fabriekstesten van facilitaire apparatuur zijn medewerkers van Terremark ter plaatse geweest om getui­ ge te zijn van de testresultaten. Bij aankomst op de site wordt een aantal visuele inspecties gedaan en na installatie wordt gekeken of de apparatuur naar behoren functioneert. De meest kritische testen gebeuren echter in de laatste weken voor oplevering plaats. Dit is de ‘IST’ ofwel ‘integrated system test’. Tijdens de laatste weken worden naast de standaardtesten diverse rampscenario’s gesi­ muleerd. Dit geeft Terremark de gelegenheid de functionaliteit ook in de meest uitdagende omstandigheden te kunnen beoordelen. De specialisten van Terremark kijken bijvoor­ beeld naar wat er gebeurt als de netspanning wegvalt, of als er een aantal koelunits uitvalt. Ook testen zij of het datacenter voldoende koelingcapaciteit heeft. Om dit te testen zijn er ongeveer 270 kacheltjes van 15 kW ge­ plaatst, zo was te zien of de installatie vol­

doende koelvermogen levert om ook bij een volledig bezet datacenter de datahal toch op de juiste temperatuur te houden. Wanneer het datacenter volledig vol zou zijn, zou dit gelijk staan aan ongeveer 4 MW. Deze test is succesvol doorstaan. Vanuit eigen specialisme, en dat van externe specialisten zijn allerlei testscripts geschre­ ven. Behalve Terremark bekijkt Quantum als derde partij de resultaten van de scripts. Deze datacenter-commisioningspecialist vat de scriptresultaten samen en doet aanbevelingen voor verdere optimalisatie. In de testscripts gaat Terremark uit van de gedefinieerde le­ vels van redundantie van het datacenter. Bin­ nen deze bandbreedte moeten de tests wor­ den uitgevoerd. Als het datacenter alle testen en testscripts heeft doorstaan, is het laatste testlevel voltooid. Het succesvol afronden van deze fase is een randvoorwaarde om het datacenter in werking te stellen.

dcw september | praktijk

Hans Vandam is freelance journalist

45

standaarden en zaalinrichting

Voor de Terremark-datacenters gelden we­ reldwijde standaarden voor de inrichting. Alle datacenters hebben over de hele wereld dezelfde look&feel die in zoveel mogelijk aspecten terugkomt. De racks, kabelgoten, apparatuur, materialen, alles wordt vanuit dezelfde standaard ingericht. In Nederland is ICTroom partner voor de levering en instal­ latie van materialen die voor de zaal bestemd zijn. Per 23 augustus zijn de medewerkers van ICTroom hier druk mee aan de slag. Zo plaatsen zij onder andere pdu’s (power distri­ bution units), racks en bekabeling, sluiten zij de racks aan en monteren de kabelgoten. Ook worden er, waar nodig, kooien om de racks geplaatst.

de laatste loodjes

dcw september | praktijk

Op 22 september wordt het NAP of Amster­ dam officieel geopend. Er is nog een aantal laatste belangrijke stappen die Terremark in de tussentijd moet zetten. Hierbij moet je niet alleen denken aan technische zaken. Ook een aantal administratieve processen moet op orde zijn. De contracten, SLA’s en bijbehorende orderformulieren moeten klaar zijn voor gebruik. Maar tevens de nodige

46

workflowprocedures moeten zijn ontwor­ pen en ingericht opdat alle afdelingen over de juiste instructies beschikken om het data­ center tot een succes te maken. Dit varieert van salesprocedures tot evacuatieprocessen en onderhoudscontracten. Daarnaast moet Terremark voor voldoende bezetting zorgen en moeten er voldoende medewerkers beschikbaar zijn om het data­ center ‘up and running’ te houden. Een an­ der item waaraan volop wordt gewerkt, is het binnen brengen van zoveel mogelijk carriers.

megaproject

“Het gebeurt niet vaak dat je een dergelijk proces vanaf het begin kunt meemaken. Van­ af de eerste paal in de grond hebben we er met onze neus bovenop gezeten. Dat heeft als voordeel dat we daadwerkelijk van elke schroef weten waar hij zit en waarom hij daar zit. Dat maakt het tot een uniek en heel eigen project”, vertelt Eric Lisica, VP datacenters Europe bij Terremark. “Qua doorlooptijden is het een heftig project geweest. De bouw is in februari gestart en in augustus zijn de meeste bouwvakkers alweer vertrokken. Op de top zijn 250 mensen in de weer geweest op het bouwterrein om dit te verwezenlijken

en dan is het toch echt een indrukwekkende prestatie. Al met al was het een megaproject dat ik niet had willen missen en ik kijk erg uit naar de eerste implementaties van klan­ tomgevingen.” In het datacenter is vanaf het begin de ITinfrastructuur van Terremark en van Schip­ hol gehuisvest. Andere partijen zullen er snel bij komen, want er zijn volop onderhande­ lingen gaande. Alles bij elkaar is het NAP of Amsterdam een boegbeeld voor de ITinfrastructuur in Nederland en misschien wel voor heel Europa. Het NAP of Amsterdam is in elk geval, naast Miami en Washington, het derde ‘flagship’-datacenter van Terremark. Deze datacenters zijn de pareltjes in de kroon van de complete datacenterportfolio van Ter­ remark, die inmiddels bestaat uit zo’n vijftig datacenters wereldwijd.■

‘Qua doorlooptijden is het een heftig project geweest.’

advertentie

People are the basis for our success: clients, employees,

partners

and

stakeholders.

And

many other people whose lives we want to improve through our work. That is what makes us a people’s business. Close to the markets, in which our clients operate and close to their projects, in which we are personally involved. Worldwide, local Tebodin. Always close. Datacenter services Our ability to offer consulting and engineering services provides our clients with a single point of contact for all their needs. Our datacenter specialists are on hand with the experience

Part of Royal BAM Group

and expertise necessary to assist in the selec-

Tebodin always close

tion, development, design, construction and maintenance of datacenters on both greenfield and brownfield sites. For further information please contact Bramske Dudok van Heel via [email protected] www.tebodin.com

  |49

datacentereigenaars wrijven zich in de handen. door de pijlsnelle evolutie van dienstverlening uit de cloud is de vraag naar datacenterdiensten exponentieel gestegen. want migratie naar de cloud komt in essentie neer op het onderbrengen van software en data in datacenters van derden. branchevereniging ict~office berekende in februari 2011 dat nederlandse bedrijven 15 % van hun it uit de cloud halen, en in 2015 zal dat al 40 % zijn. Paul Cornelisse is algemeen directeur van Cegeka Outsourcing

dcw september | column

Dreigende onweersbui

48

Datacenters zijn, ook bij ons, als paddenstoelen uit de grond geschoten. Niet alleen de bekende giganten, zoals Microsoft, Google, IBM of Amazon, maar ook heel wat kleinere bedrijven bieden ruimte aan in een commercieel datacenter om van daaruit via internet services aan te kunnen bieden. In 2015 zullen clouddiensten een miljardenbusiness zijn.Volgens IDC liefst 70 miljard euro! Over de voor- en nadelen van deze beweging is de afgelopen tijd al meer dan genoeg gezegd. Althans, voor organisaties die de cloud ingaan en hun IT-hebben-en-houden naar zo’n datacenter overhevelen. Maar hoe vergaat het al die aanbieders? Een miljardenmarkt klinkt fantastisch, en die prachtomzet zal er waarschijnlijk komen, maar gaan al die aanbieders ook geld verdienen? Dat valt nog maar te bezien, want boven IT-land betrekt de lucht en pakt een grote onweerscloud zich samen. Een van de grote voordelen van cloud computing is dat IT kan meegroeien en -krimpen met de behoeften van IT en de business. Er zijn weinig directe investeringen nodig, de kosten zijn voorspelbaar en heel transparant, enzovoort. Klanten kunnen naar believen bijschakelen, maar evengoed downsizen: diezelfde IT kan dus ook krimpen met de business. Om de bekende redenen is de business van menig klant de aflopen tijd sterk gekrompen. De vraag naar IT-diensten nam af en er kwam veel capaciteit vrij in datacenters. Anderzijds werden contracten heronderhandeld om dezelfde diensten goedkoper in te kopen, het rampscenario voor de aanbieders van datacenterdiensten. Immers, op downsizing was niet gerekend! Er staat nog erg veel ‘ijzer’ in de datacenters dat nog lang niet is afgeschreven. Datacenters kunnen niet zomaar krimpen door servers, storage of een gebouw, enzovoort, weg te doen. Vrijgekomen capaciteit moet dan ook direct weer aan de man worden gebracht. Letterlijk koste wat het kost. Dus ook maar aan kleinere bedrijven, noodgedwongen tegen lagere prijzen. En prijzen staan naar aloude IT-gewoonte ook nog eens voortdurend onder druk. Marge-erosie en verliezen zijn het gevolg. We hebben elkaar weer gek gehyped dat de cloud lekker goedkoop was. Dat kan niet lang goed gaan. Daarbij komt dat nogal wat grote aanbieders, onder druk van steeds zwaarder wordende compliance-en security-regels, allerlei dure extra’s in hun aanbod hebben moeten opnemen. Denk aan hoogwaardige beveiliging en beschikbaarheid. Noodzakelijke voorzien­ ingen voor een bepaald type bedrijven, dat is zeker. Maar kleinere bedrijven – die onder impuls van consumer IT de cloud over­wegen – hoeven echt niet ‘alles erop en eraan’ en willen dus zeker niet voor dure extra’s betalen. Tier 4 staat goed, maar je moet het ook aan de man kunnen brengen. IT-leveranciers hebben dus moeite om hun – vaak nog legacy – omgeving even om te buigen naar een hippe cloud-computingtrend. Dat gaat niet enkel over de kleine jongens. De verkoop van een volwaardige licentie met maintenance is bedrijfseconomisch ook heel wat interessanter dan een 365-cloudpakketje. Er zit een groot gat tussen wat de datacenteraanbieders roepen en wat zij daadwer­ kelijk kunnen en willen leveren en dit is meteen de belangrijkste reden voor deze dreigende ‘onweersbui’. De keerzijde van dit alles is dat het echte prijsvoordeel van een overstap naar de cloud minder groot wordt. Maar dat betekent al­ lerminst dat die overstap geen zin zou hebben. Er blijven nog genoeg voordelen over. Stel een businesscase op die je met rekenwerk onderbouwt. En dan lekker schalen maar.

Word lid van DatacenterWorks mail uw persoonsgegevens naar [email protected] en ontvang het magazine datacenterworks gratis

Eindelijk! Datacenter management software waarmee u alles te zien krijgt

Waar moet ik de volgende server plaatsen? U weet precies welk rack, welke rij of zone het vermogen en de koeling voor nieuwe hardware kan ondersteunen

Hoeveel vermogen en koeling heb ik volgend jaar nodig?

Hoeveel moet ik budgetteren voor het vervangen van batterijen?

Breng uw infrastructuur in lijn met uw bedrijfsbehoeften door toekomstige vraag naar vermogen en koeling in kaart te brengen

U ziet precies wanneer en welke UPSbatterijen vervangen moeten worden

Alleen de APC InfraStruxure Management Suite verbindt IT en Facilities voor een betere beschikbaarheid en efficiëntie Als IT of Datacenter Manager doet u er alles aan om uitval te voorkomen, terwijl u tegelijkertijd de energie-efficiëntie en operationele effectiviteit wilt verbeteren. Als u uw werk goed doet, bespaart u geld en tijd. Maar u beschikt slechts over de helft van alle informatie! Historisch gezien is uw inzicht in de datacenter-architectuur beperkt tot de IT-Infrastructuur. Vanaf vandaag kunt u echter met de InfraStruxureTM Management Suite-software, bestaande uit InfraStruxure Central en InfraStruxure Operations, uw complete datacenter-architectuur bekijken. Hierdoor kunt u de beschikbaarheid verbeteren en nog efficiënter worden. U kunt ook een oogje houden op onderling afhankelijke apparatuur die zich buiten het datacenter bevindt en vaak een grote invloed heeft op de beschikbaarheid en efficiëntie.

Geïntegreerd management van rack tot rij en van ruimte tot gebouw Het open platform van deze software biedt u een totaaloverzicht. Door de meter af te lezen weet u bijvoorbeeld of de totale vermogenscapaciteit van het gebouw meer IT-apparatuur aan kan. Of u inspecteert de generator via Modbus om te zien of er genoeg brandstof is, mocht de stroom lange tijd uitvallen. U kunt ook de koelers en schakelaars controleren — gewoon via het IT-managementsysteem! Met andere woorden, u krijgt een voortdurende controle over de beschikbaarheid en de efficiëntie van uw datacenter. Met dit duidelijke inzicht kunt u uw IT-apparatuur veel beter aan uw bedrijfsbehoeften aanpassen.

Een gezond en groen datacenter Met de InfraStruxure Management Suite kunt u uw huidige en historische PUE/DCiE bekijken. Dit stelt u in staat om precies te identificeren waar de energie wordt gebruikt en wat de bijbehorende kosten zijn. Op basis van real-time data kunt u voorspellen wat de gevolgen van de wijzigingen zijn voor uw dagelijkse activiteiten en uw energieverbruik en dus ook voor uw budget en uw toekomstige bedrijfsactiviteiten.

De InfraStruxure Management Suite maakt deel uit van de APC by Schneider ElectricTM InfraStruxure-oplossing van Schneider ElectricTM: de unieke, schaalbare, aanpasbare en on-demand datacenter-architectuur. InfraStruxure is de enige complete en gebruiksvriendelijke datacenteroplossing. Van concept tot inbedrijfstelling, u kunt uw infrastructuur snel aan uw bedrijfsstrategie en aan de voortdurend wijzigende IT-technologie aanpassen.

InfraStruxure Management Suite is geschikt voor een groot aantal systemen, waaronder: > PowerLogicTM ION-E Power Management > TACTM Building Management > Microsoft® System Centre Operations Manager > Microsoft System Centre Virtual Machine Manager > IBM®/Tivoli®

Download White Paper “Classification of Data Center Operations Technology (OT) Management Tools” en maak kans op een Lenovo® all-in-one touch screen PC! Kijk op onze website op www.apc.com/promo en gebruik toegangscode 85703t Tel 0800 020 3244 • Fax 0347 325225 ©2011 Schneider Electric. All Rights Reserved. Schneider Electric, InfraStruxure, PowerLogic, TAC and APC are trademarks owned by Schneider Electric Industries SAS or its affiliated companies. All other trademarks are property of their respective owners. APC Benelux – Postbus 219 – 4130 EE Vianen – Nederland • 998-3823_NL-NL

Datacenterworks_NL_85703t.indd 1

2011-09-01 14:39:40