Analyses op basis van het Vlaams milieu-input-outputmodel Koen Smeets Diensthoofd Administratief- en datacentrum 13.09.2012
Inhoud
Structuur Vlaams milieu input-output model Analyses Milieu-impact van productie- en consumptieactiviteiten in Vlaanderen Andere studies
Conclusies
3
Koen Smeets
4
Koen Smeets
Milieu-impact van productie- en consumptieactiviteiten in Vlaanderen Studie uitgevoerd door het VITO i.o.v. MIRA Studie bekijkt milieu-impact vanuit 2 invalshoeken: Productieperspectief Impact gekoppeld aan de productie van goederen en diensten in Vlaanderen Goederen en diensten bestemd voor eigen markt en export Enkel impact gekoppeld aan eigen activiteit van Vlaamse sectoren
Consumptieperspectief Impact gekoppeld aan de productieketens van in Vlaanderen geconsumeerde goederen en diensten (impact in de rugzak) Impact van productie bij Vlaamse sectoren Impact bij productie in het buitenland
Impact gekoppeld aan de gebruiksfase
5
Koen Smeets
Productieperspectief
Aanbodperspectief Directe milieu-impact van 117 sectoren in het model Zowel wat betreft levering aan andere sectoren (intermediaire vraag) als levering voor Vlaamse eindgebruiker en export Exclusief voorketen!
Finale vraag perspectief Directe milieu-impact van de sector die gekoppeld is aan productie voor finale vraag Indirecte milieu-impact gekoppeld aan de Vlaamse productieketen van de intermediaire producten Inclusief Vlaamse voorketen!
6
Koen Smeets
7
Koen Smeets
4,00% 3,50%
g CO2-eq per euro output
5000
3,00% 4000
2,50%
3000
2,00% 1,50%
2000
1,00% 1000
0,50%
0
0,00%
40A1
01A1
61B1
05A1
62A1
27A1
90A1
90A3
23A1
directe broeikasgasemissies per euro output % van totale output Gemiddelde directe BKG emissies per euro output
40A1
Productie en distributie van elektriciteit, gas, stoom en warm water
01A1
Landbouw, jacht en aanverwante diensten
61B1
Binnenvaart
05A1
Visserij en het kweken van vis en schaal- en schelpdieren
62A1
Luchtvaart
27A1
Vervaardiging van ijzer en staal, ferro-legeringen (EGKS), en buizen
90A1
Afvalwater- en afvalverzameling; straatreiniging, markt
90A3
Afvalwater- en afvalverzameling; straatreiniging, niet-markt
23A1
Vervaardiging van cokes, geraffineerde aardolieproducten en splijt- en kweekstoffen
24A1
Vervaardiging van chemische basisproducten
8
Koen Smeets
24A1
aandeel in totale output in Vlaanderen (%)
6000
aanbodperspectief: Ranking van Vlaamse sectoren volgens directe broeikasgasemissies per euro output (top 10)
100% 90%
aanbodperspectief:
80% 70% 60% vraag voor export naar ROB
50%
vraag voor export naar ROW
40%
vraag voor export naar EU
30%
finale Vlaamse vraag
20%
intermediaire vraag
Verdeling van de directe broeikasgasemissies van een sector over de verschillende bestemmingen
10% 0%
24A1
Vervaardiging van chemische basisproducten
27A1
Vervaardiging van ijzer en staal, ferro-legeringen en buizen
23A1
Vervaardiging van cokes, geraffineerde aardolieproducten en splijt- en kweekstoffen
60A1+60B1+60C1+60B3
Vervoer per spoor, personenvervoer te land volgens een dienstregeling, taxi’s, overig vervoer van personen te land, goederenvervoer over de weg en verhuisdiensten en vervoer via pijpleidingen
01A1
Landbouw, jacht en aanverwante diensten
40A1
Productie en distributie van elektriciteit, gas, stoom en warm water
62A1
Luchtvaart
61A1
Zee- en kustvaart
9
Koen Smeets
7.000
4,5%
finale vraag perspectief:
4,0%
6.000 5.000
3,0% 4.000
2,5%
3.000
2,0% 1,5%
2.000 1,0% 1.000
0,5%
0
0,0% 40A1
01A1
61B1
27A1
05A1
62A1
90A3
90A1
24A1
Directe+indirecte Vlaamse broeikasgasemissies per Euro output aandeel in finale vraag Gemiddelde directe+indirecte Vlaamse BKG emissies per euro output
40A1
Productie en distributie van elektriciteit, gas, stoom en warm water
01A1
Landbouw, jacht en aanverwante diensten
61B1
Binnenvaart
27A1
Vervaardiging van ijzer en staal, ferro-legeringen (EGKS), en buizen
05A1
Visserij en het kweken van vis en schaal- en schelpdieren
62A1
Luchtvaart
90A3
Afvalwater- en afvalverzameling; straatreiniging, niet-markt
90A1
Afvalwater- en afvalverzameling; straatreiniging, markt
24A1
Vervaardiging van chemische basisproducten
15A1
Productie en verwerking van vlees en vleesproducten
10
Koen Smeets
15A1
Totale output (mio euro)
g CO2-eq per euro output
3,5%
De top tien van sectoren met de hoogste directe+indirecte broeikasgasemissies per euro output
100% 90% 80% 70% 60% 50%
Finale vraag voor export naar ROB
40%
Finale vraag voor export naar ROW
30%
Finale vraag voor export naar EUR Finale vraag voor VL
20% 10% 0%
24A1
Chemische basisproducten
27A1
IJzer en staal in primaire vormen en ferrolegeringen en buizen
23A1
Cokes, geraffineerde aardolieproducten en splijt- en kweekstoffen
60A1+60B1+60C1+60B3 01A1
Vervoer te land en vervoer via pijpleidingen Producten van de landbouw, jacht en diensten in verband met deze activiteiten
15A1
Vlees en vleesproducten
40A1
Elektriciteit, gas, stoom en warm water
62A1
Luchtvervoer
11
Koen Smeets
finale vraag perspectief: Verdeling van de directe + Vlaamse indirecte broeikasgasemissie s gekoppeld aan een product over de verschillende finale vraag-categorieën
Consumptieperspectief
12
Koen Smeets
Consumptieperspectief 0% Finale consumptie huishoudens
20%
Finale consumptie IZW
54% 25%
Verdeling van Vlaamse finale vraag over de verschillende finale vraagcategorieën
Finale consumptie overheid Investeringen in vaste activa 1%
Veranderingen in voorraden
Huishoudens productiefase
16%
1%
Huishoudens consumptiefase
9%
Overheid - productiefase
Aandeel van de finale vraag categorieën in de totale broeikasgasemissies ten gevolge van Vlaamse consumptie 13
55% 19%
investeringen productiefase overige - productiefase
Koen Smeets
Overzicht 15 meest en minst BKGintensieve productieketens
Arbeidsbemiddeling
15 meest intensieve productieketens
Overig amusement, niet markt Exploitatie van en handel in onroerend goed
15 minst intensieve productieketens
Diensten van het verzekeringswezen en van… Openbaar onderwijs Diensten van financiële instellingen, exclusief het… Ondersteunende diensten in verband met financiële… Advies inzake bedrijfsvoering en beheer, holdings Diensten van architecten, ingenieurs en aanverwante… Vervoerondersteunende activiteiten, niet-markt Audiovisuele diensten, radio en televisie (niet-markt)
product groepen
Rechtskundige diensten, accountants, boekhouders en… Verplichte sociale verzekering Diensten in verband met computers Openbaar bestuur, excl. verplichte sociale verzekering Vis en visserijproducten; diensten in verband met de visserij Producten van recuperatie Andere delfstoffen Afvalwater- en afvalverzameling en -verwerking, niet-markt Afvalwater- en afvalverzameling en -verwerking, markt Glas en producten van glas Chemische basisproducten Luchtvervoer Overige niet-metaalhoudende minerale producten,… Binnenvaart Producten van de landbouw, jacht en diensten in verband… IJzer en staal in primaire vormen en ferrolegeringen en buizen Cokes, geraffineerde aardolieproducten en splijt- en… Steenkool en bruinkool; turf Elektriciteit, gas, stoom en warm water
0,00
14
1,00
2,00 3,00 4,00 5,00 kg BKG-emissie/euro
Koen Smeets
6,00
7,00
Consumptieperspectief Verdeling van BKG-emissies ten gevolge van de Vlaamse consumptie (enkel productiefase) over de verschillende regio’s
15
Koen Smeets
BKG-emissies gekoppeld aan consumptiedomeinen Overzicht aandelen van belangrijkste consumptiedomeinen in de totale BKG-emissies verbonden aan consumptie van Vlaamse huishoudens
16
Koen Smeets
Consumptiedomein voeding Verdeling van de totale BKG-emissies verbonden aan het consumptiedomein ‘voeding’ over de verschillende consumptieactiviteiten 3%
27%
voedingswaren opslag en bereiding afwassen
70%
17
Koen Smeets
Consumptiedomein voeding 2%
1%
14%
13%
70%
Verdeling van de totale BKGemissies verbonden aan het consumptiedomein ‘voeding’ over de verschillende productgroepen
opslag en bereiding voeding Opslag en bereiding voeding afwassen,kook- en eetgerei afwassen,kook-en eetgerei aankoop+gebruik toestellen diensten aankoop+gebruik toestellen andere 70% 13% 14% 2% 1%
voedingswaren
18
Koen Smeets
Productgroep ‘voedingswaren’ 1% 8%
Detailanalyse van de productgroep ‘voedingswaren’ voor BKGemissies
17%
3%
1%
70%
voedingswaren
voedingswaren
Productieketen
productieketen 05A1 (vis en 01A1 (landbouw-producten) visserijproducten) 17%
19
1%
voedingswaren
voedingswaren
voedingswaren
voedingswaren
productieketen 15 A-L1 + 16A1 (bewerkte voedingswaren)
productieketen
productieketen
productieketen
51A1 (groothandel)
51A2 (kleinhandel)
overige
70%
Koen Smeets
3%
8%
1%
Ketenanalyse consumptiedomein voeding Directe en indirecte bijdrage van processen in BKG-emissies t.g.v.“voeding” door HH
20
Koen Smeets
Verder detail van impact van ‘voedingswaren’
21
Koen Smeets
Vergelijking productie- en consumptieperspectief 20 Productieperspectief (territoriaal) 15
Consumptieperspectief 10
5
0
"Geïmporteerde" BKG emissies: nationale BKG emissies ingebed in export
Vlaanderen -5
"Uitbestede" BKG emissies: vermeden nationale BKG emissies door import -10
BKG-intensiteit sectoren buiten Vlaanderen wordt verondersteld gelijk te zijn met binnen Vlaanderen 22
Koen Smeets
Vergelijking productie- en consumptieperspectief 20 Productieperspectief (territoriaal) 15 Consumptieperspectief
10
5
0
Vlaanderen
"Geïmporteerde" BKG emissies: nationale BKG emissies ingebed in export
-5
"Uitbestede" BKG emissies: BKG emissies ingebed in import
-10
-15
BKG-emissies in buitenland gemodelleerd volgens IO-model 23
Koen Smeets
Milieu-impact van productie- en consumptieactiviteiten in Vlaanderen Belang van goed schatting buitenlandse milieudruk Voortgang onderzoek ikv Vlaams IO-model
Volledige MIRA studie is veel meer uitgebreid 5 impactcategoriën voor emissie naar lucht (BKG, verzurende emissies, emissie ozonprecursoren, PM&à en PM2,5) Detailanalyses voor drie belangrijkste consumptiedomeinen (huisvesting, transport en voeding)
Volledige studie met beleidsconclusies is vanaf eind september beschikbaar op MIRA-website www.milieurapport.be
24
Koen Smeets
Thesis Universiteit Gent: Clusteranalyse Vlaamse sectoren Gebruik van monetaire tabellen Vlaamse IO-model (data 2003) 17 clusters geïdentificeerd met vergelijkbare aankoop- en of verkoopspatronen Per cluster belangrijkste klanten en leveranciers geïdentificeerd om structuur te bepalen Analyse van economisch belang en geografische concentratie Beleidsaanbevelingen Vb. Farma & onderwijs zou moeten investeren in open innovatiecentra, zodat innovatiecapaciteit toeneemt
25
Koen Smeets
Haalbaarheid van een CO2-, water- en afvalneutrale voedingsindustrie Studie uitgevoerd door het VITO in opdracht van Vlaamse Overheid Gebruik van monetaire tabellen en milieutabellen uit Vlaamse IO-model (data 2007) Nulmeting in Vlaamse voedingssectoren Aan nulmeting worden mogelijke maatregelen en scenario’s getoetst Studie loopt nog
26
Koen Smeets
Provincie Limburg CO2-neutraal Studie uitgevoerd door het VITO in opdracht van Provincie Limburg
In het kader van: ‘Totaal Actieplan CO2’ (TACO2) waarmee de provincie CO2neutraliteit nastreeft tegen 2020
Doel studie: mee richting geven aan CO2-beleid van de provincie Limburg Focus op indirecte emissies die gevolg zijn van activiteiten in de provincie, maar waarvan de bronnen zich niet in de provincie bevinden = scope 3 emissies
27
Koen Smeets
Aandeel van sectoren in de scope 3 emissies (kton CO2 eq.)
Provincie Limburg CO2-neutraal Conclusie: scope 3 emissies worden geraamd op een grootteorde van om en bij de 6.000 kton CO2 eq. Provincie Limburg is economisch gezien een exportprovincie Via het IO-model werd aangetoond dat de provincie ecologisch gezien een importprovincie is (import van emissies onder vorm van grondstoffen en producten) Een exportprovincie heeft ecologisch gezien dus niet altijd een kleinere voetafdruk dan een importprovincie als een groot deel van de grondstoffen van elders aangevoerd wordt! Geïmporteerde emissies toegewezen aan de activiteiten in het buitenland zegt iets over welke bronnen een aandachtspunt vormen
28
Koen Smeets
MIP2-forecaststudie: identificeren van interessante sectoren voor onderzoek mbt innovatiekracht I/O gebruikt om tot een selectie te komen van de meest relevante (naar aantal bedrijven en milieu-impact) sectoren voor de bepaling/kwalitatieve inschatting van hun ‘innovatiekracht’. De selectie naar milieu-impact is gebaseerd op gegevens uit het Vlaams IO-model. Op basis van de afweging naar milieuwinst, aantal bedrijven per sector en de beschikbaarheid van gegevens werd een selectie gemaakt van nader te onderzoeken sectoren.
29
Koen Smeets
Conclusies
Gegevens uit het IO-model worden regelmatig opgevraagd Ze worden niet altijd gebruikt Software, indeling van de milieuparameters niet afgestemd, niet betrokken bij ontwikkeling van tabellen, buitenlandse milieu-impactgegevens
De monetaire tabellen worden vaker gebruikt, los van de milieuextensietabellen Het uitvoeren van analyses is makkelijk wanneer betrokken bij het ontwikkelen van het model Er wordt in de loop van de volgende jaren binnen SuMMa (steunpunt duurzaam materialenbeleid) gewerkt aan fysische AGT. 30
Koen Smeets
Bronvermelding
•
Vercalsteren, et al., 2012, Milieu-impact van productie- en consumptieactiviteiten in Vlaanderen, in opdracht van MIRA
•
Vercalsteren et al., 2012, MIP2-forecaststudie: identificeren van interessante sectoren, in opdracht van …
•
Vercalsteren et al., 2012, Provincie Limburg CO2-neutraal (TACO2-studie), in opdracht van Provincie Limburg
•
Thesis, 2012, Clusteranalyse van Vlaamse sectoren, UGent
31
Koen Smeets
Dank voor uw aandacht Zijn er nog vragen?
