Kalmthoutse fotokring Verantwoordelijke uitgever: F.Van Oevelen Bareelstraat 29 2920 Kalmthout Afgiftekantoor Kalmthout
Kalmthoutse Fotokting mei - augustus 2014
Tweemaandelijks clubblad Jaargang 41 Nummer 3 Volgnummer 215 Mei - augustus 2014
Pag. 1
Karel Jespers
Francine Hoppenbrouwers Kalmthouts Fotokring mei - augustus 2014
Pag. 2
Editoriaal Tweemaandelijks Clubblad Kalmthoutse Fotokring v.z.w. Ondernemingsnummer: 417.550.752 Banknummer: Nr. IBAN: BE84 9797 8435 7159 BIC: ARSPBE22 Lokaal: zolder basisschool “KADRIE” Driehoekstraat 41 2920 Kalmthout Bestuur: François Van Oevelen Bareelstraat 29 2920 Kalmthout Tel: 03/666.66.14
[email protected] Felix Timmermans De Gagel 5 2930 Brasschaat Tel: 03/ 651.49.52
[email protected] Marleen Veldeman Moretuslei 77 2180 Ekeren Tel: 03/544.94.76
[email protected] Rudi Van den Abeele Zilverenhoeksteenweg 21 2920 Kalmthout Tel: 03/677.04.79 rudi.van;
[email protected] Mireille Dieltiëns Hoge Akker 24 2930 Brasschaat 03/652.05.85
[email protected] Frank Vaneynde Kapelstraat 13 2040 Berendrecht 03/568.73.49
[email protected] Auteursrecht: Het auteursrecht op de gehele inhoud van dit tijdschrift wordt door de uitgevers voorbehouden.
Vraag me om in twee woorden te zeggen waar onze fotokring voor staat en dan zeg ik u ‘Fotografie’ en ‘vriendschap’ (iets waar ik het in vorige editoriaaltje ook al heb over gehad). Op fotografisch gebied hebben we een grote diversiteit ontwikkeld. Er zijn de fotografen die telkens wel iets laten zien van divers pluimage, van landschap tot abstract. Er zijn onze natuurfotografen die graag iedere maand samen de natuur in trekken en elkaar hierbij stimuleren en helpen. Dit resulteert vaak in heel mooie macro’s of vogels/dierenfoto’s. Er zijn ook de reizigers in onze club die hun toestel pas boven halen op minstens duizend kilometer van Kalmthout. Van hen zien en leren we de wereld kennen van de zeeën tot in de oerwouden, zien we de wereldbevolking. Ook onze studio wordt graag gebruikt, deze fotografen zullen zich hier ook best amuseren maar spijtig zien we hier maar heel weinig resultaten van op onze clubavonden (kan veranderen). Ook in onze FAG-opleidingen zitten ongeveer zo’n 60 mensen die graag bezig zijn met hun opdrachten. Zelfs onze jeugdige fotografen zijn enthousiastelingen die vaak met verrassende beelden afkomen. Dan zijn er ook nog de fotografen die graag inpikken op de thema’s die momenteel in onze club lopen, zoals ‘1914 - 1918’ en ‘Stilte(beleving)’. Voor velen is onze jaarlijkse clubtentoonstelling dan ook niet voldoende, ze willen meer met hun werk naar buiten komen. De vorige maanden waren er dan ook al verschillende mensen die her en der hun eigen tentoonstellingen opzetten. Het is dan ook fijn te merken dat zoveel mensen hun gading vinden (op hun manier) in het medium fotografie. Als we het over dat andere hebben ‘vriendschappen’, dan zien we dat die ook spontaan ontstaan binnen onze fotokring. De gezamenlijke interesse in fotografie en hierdoor ook samen mooie dingen te willen ontdekken, speelt hierbij een belangrijke rol. Faggers die in hetzelfde jaar zitten voelen zich tot elkaar aangetrokken, onze natuurploeg begint nauw samen te hangen zodat de zondagochtend wandelingen vaak meer uitgroeien tot een gezellige babbel. Anderen gaan dan weer samen met fotomodellen op een locatie werken en maken hierbij onderling goede afspraken zodat iedereen die foto’s kan maken die hij/zij wil. En er is zelfs meer: we hebben nu zelfs een vrouwenclubke die hun eigen uitstappen organiseren (prachtig toch dat zij elkaar leerden kennen via onze fotokring). En natuurlijk is daar de wekelijkse clubavond die ons samenbrengt. Door het grote ledenaantal (139 momenteel) is het natuurlijk wel spijtig dat velen elkaar niet meer kennen; een goede raad aan hen: kom is een keertje vaker of ga mee op onze uitstappen, doe mee aan (familie)feestjes. Er is zoveel te doen in ons clubke, ... en iedereen is steeds welkom. de voorzitter,
Swa
www.kalmthoutsefotokring.be Kalmthoutse Fotokting mei - augustus 2014
Pag. 3
Voordracht: Landschappen Landschappen worden vaak bezien als gemakkelijke onderwerpen, ze zijn er continu. Omdat ze zo gemakkelijk te fotograferen zijn wordt er bij de opname dan ook weinig aandacht aan besteed. Hierdoor missen vele landschappen iets uitzonderlijks en kunnen we ze in het vakje van steken van 12 in een dozijn. Wie echter meer aandacht hieraan wil besteden kan zijn landschappen echter juist datgene meer mee geven om ze boven de middelmaat te laten uitsteken. Belangrijk hierbij is in de eerste plaats het maken van een goede compositie, en hiervoor zijn een aantal regels. We kennen allemaal de klassieke compositie of de gulden snede; hierover verschenen al eens heel wiskundig uitgelegd enige artikels in ons clubblad. Sommigen zien daar de zin niet van in, wiskunde en fotografie gaan nu eenmaal niet samen. Fotografie en het maken van beelden moet uit de buik komen zegt men. Eigenlijk moet het een mix zijn van beiden. De klassieke compositie is zo maar niet uit de lucht komen vallen; buiten wiskunde steekt hier ook veel psychologie achter. Wie mijn cursus Digitaal leren
fotograferen heeft gevolgd heeft dit reeds kunnen ervaren. Voor hen zit in deze voordracht een stukje herhaling of opfrissing, voor de anderen zal het duidelijk worden. De psychologie achter beeldopbouw. Welke foto je ook maakt; ze zouden moeten bestaan uit drie beeldelementen. Het eerste beeldelement is het punt. We kunnen dit zeer abstract voorstellen door een bol op het scherm te projecteren. Passen we dit in de praktijk toe dan betekent dat we in ons beeld een aantrekkingspunt plaatsen. (een boom, een huis, ....) Zoals we nu verder zullen zien zijn de eenvoudigste foto’s de beste: een goede raad dan ook: maak uw foto’s vooral niet druk, zet er zo mogelijk alleen het essentiële op. Bevinden er zich twee punten in de foto dan gaat dit de aandacht van de kijker verdelen; of te wel gaan de ogen dwalen van het ene punt naar het andere; of een andere mogelijkheid is dat het ene punt wel wordt ervaren bij het bekijken van het beeld maar de aandacht meer naar het tweede punt gaat gaan. De fotograaf moet zich dit realiseren bij het maken
Marc Leppens
Kalmthouts Fotokring mei - augustus 2014
Pag. 4
van het beeld en dus ook weten op welk punt hij de aandacht wil leggen. Beginnen we met beelden te maken waarin zich drie punten bevinden dan maken we het beeld alleen maar ingewikkelder. Naargelang de punten verdeeld over het beeld zien we een visuele vorm, bv. een driehoek. De ogen dolen dan rond in het beeld, tenzij één van deze punten zou afwijken of iets bijzonders zou voorstellen. Bij meerdere punten wordt het alsmaar chaotischer en wordt het voor de kijker alsmaar moeilijker om erachter te komen wat de fotograaf nu juist wou laten zien. Een foto met meerdere punten kan, indien men wil aantonen dat er zich een massa van die voorwerpen daar bevonden. (bv. een veld vol zonnebloemen > het verhaal van de foto is dan: er was een overvloed van ... en de nadruk zal zeker niet op één bloem liggen). Nochtans houd het verhaal hier niet op. Wie er de tijd voor neemt kan met deze punten beginnen spelen. Zo is ten eerste de plaats van dit punt in het beeld belangrijk > zie verder; kan men verder ook gaan
spelen met groepen van punten die dan als één blok worden gezien, of kan men één punt isoleren tussen een massa. Buiten de plaats in het beeld kan men, zelfs indien er meerder punten in het beeld aanwezig zouden zijn toch de nadruk leggen op één ervan, hiervoor bestaan nog enige andere mogelijkheden om u hierbij te helpen. Ten eerste is er het volume van deze punten/ onderwerpen. Onderwerpen die groot in beeld komen trekken vaak meer aandacht dan kleine. Meestal zijn dit dus dingen die zich in de voorgrond bevinden. Een tweede hulpmiddel kan de helderheid van de punten zijn; een licht voorwerp gaat meer aandacht vragen dan een donker. Bij digitale fotografie denken we uiteraard niet alleen in wit zwart maar ook in kleuren. Hevige kleuren gaan dan ook meer aandacht vragen dan fletse kleuren; iedereen kent het voorbeeld van het rode parapluke in het groene gras = dus contrasterende kleuren. Het tweede beeldelement dat niet te onderschatten is, is de lijn. De lijn zal zelden het hoofdonderwerp zijn maar is een uitstekend hulpmiddel om de ogen in een
Jan Suykerbuyk
Kalmthoutse Fotokting mei - augustus 2014
Pag. 5
bepaalde richting te leiden, of de nadruk te leggen op een bepaalde beeldpartij. Welke soorten lijnen hebben we? De horizontale: komt in praktisch elk landschap voor als zijnde de horizon. Bij horizontale foto’s, de meeste landschappen worden horizontaal genomen, geven deze een indruk van weidsheid en zijn ze rustgevend. De verticale: Geven een indruk van grootsheid, majestueusheid. Hoge bomen, zuilen, .... Vaak kan men ze ook gebruiken om het landschap mee af te sluiten, een blikrichting te blokkeren. De aflopende diagonaal welke van linksboven naar rechts onder loopt. Westerlingen bekijken steeds een bladpapier van linksboven naar rechtsonder = leesrichting. Psychologisch (ja het steekt overal achter) kijkt men over deze diagonaal snel heen. De oplopende diagonaal loopt dan van rechtsboven naar linksonder. Het blad (foto) wordt in dezelfde volgorde bekeken en men zal dan met de ogen ook ‘botsen’ op deze diagonaal. Hierna zullen de ogen deze gaan volgen. Een goede raad: Plaats uw
hoofdonderwerp (punt) dan ook nooit onder deze lijn. Diagonalen zijn dus uitstekende geleiders voor de ogen (blikrichting) en dus ook ideale plaatsen om uw hoofdonderwerp op te plaatsen. Diagonalen zijn ook uitstekend geschikt om diepte in uw landschap te creëren. Zigzaglijnen kunnen de blik van de kijker ook het landschap invoeren. Zij zijn niet zo strak als rechte diagonalen en komen speelser / losser over. Maken we foto’s in de stad of in een bergachtig landschap dan gaan we vaak ook te maken krijgen met gebroken lijnen, denken we bv. aan trappen, daken, bergtoppen, ... Deze lijnen maken een foto als snel heel druk omdat ze niet met de ogen te volgen zijn. Tenslotte ons derde beeldelement, waar al die punten en lijnen een plaats in moeten krijgen is het vlak, waarvan ons beeldkader het eerste is. Welke raad dan vaak gegeven wordt aan beginnende fotografen is: “Zet uw onderwerp nooit in het midden van de foto”, een regel die vele niet kunnen verklaren; ‘Waarom niet?’ Ook hier weer de psychologie van ons kijkpatroon. Vertrekken we van ons beeldkader, een horizontale
Leonard Missone
Kalmthouts Fotokring mei - augustus 2014
Pag. 6
rechthoek. Trekken we hier in het midden een horizontale lijn door (bij een landschap) dan verdelen we ons beeldkader in twee gelijke delen. Maar, ... niet alleen bij punten waar het grootste de meeste aandacht gaat krijgen van de kijker, is dit ook zo bij vlakken. De aandacht van de toeschouwer zal steeds gaan naar het grootste vlak, tenzij andere factoren zoals bv. helderheid en kleur deze aandacht kunnen verleggen. Gaan we ervan uit dat het grootste vlak de meeste aandacht gaat krijgen dan kunnen we bij een landschap kiezen voor ofwel het terrein, ofwel de lucht. Is er mooi wolkenspel dan kunnen we er voor kiezen om de luchtpartij groter te maken dan de aarde, of zijn er interessante elementen op de grond dan kunnen we dit vak groter maken. Hebben we een ruime ondergrond dan biedt deze ons ook de mogelijkheid om meer met diagonale of invoerende lijnen te werken: de diepte in het landschap gaat groter worden omdat de lijnen langer worden. Een ideale verhouding die voldoet aan het schoonheidsgevoel van de meeste mensen is hierbij een verdeling van 1/3 versus 2/3 Dit geldt ook voor verticale lijnen. Wanneer je een
boom in het midden van je beeld zou zetten dan heb je links en rechts een ruimte waardoor je het beeld als het ware in twee gaat verdelen. Ook dit splitst dan weer de aandacht van de kijker die eerst links en dan rechts van de boom zal kijken. Ook hier geldt het algemene schoonheidsgevoel van 1/3 - 2/3. Maar nogmaals: fotografie is geen wiskunde, laat het buikgevoel ook spreken. Dit dan ook de reden van het bestaan van de klassieke compositie of gulden snede. Meestal zal een landschap bestaan uit een horizontale rechthoek, hebben we echter een beeld waar veel verticale lijnen in voor komen dan kan men beter kiezen voor een verticale rechthoek, maw zijn camera kantelen. Bij onze camera’s kennen we twee standaardformaten rechthoeken, deze van de compact / hybride en deze van het reflextoestel die iets meer uitgerekt is dan deze van de voorgaande toestellen. Niemand legt ons echter op dat we deze standaardformaten ook steeds moeten gebruiken. Een compositie kan soms sterk verbeteren door er een stuk af te snijden; (bijna) vierkant, panorama. Het vierkante formaat kennen we ook nog vanuit de analoge tijdperk (voor wie met een 6X6 heeft
Bernard Sarazin
Kalmthoutse Fotokting mei - augustus 2014
Pag. 7
gefotografeerd), dit formaat leent zich goed voor symmetrische opnamen, bv. een majestueuze trap aan een kasteel. Is het genoeg als we deze beeldelementen kennen en kunnen plaatsen? Voor het maken van een mooi landschap is meer nodig. Ten eerste moet een goed landschap geen plat vlak zijn maar een gevoel in zich hebben van diepte. Lijnen zijn hiervoor een goed hulpmiddel, maar men moet hierbij opletten dat ze niet de verkeerde kant oplopen, weg van het hoofdonderwerp. In dat geval kan men beter hiervoor geen lijnen gebruiken maar zich tot een ander middel wenden om diepte te creëren, namelijk planwerking. Dwz we plaatsen iets op de voorgrond (voorplan), in het midden van het beeld (middenplan; hierin bevindt zich meestal ook het hoofdonderwerp) en we sluiten af met een achterplan. We zagen ook dat lichte partijen meer aandacht gaan vragen dan donkere, hierdoor is ook het licht en lichtval belangrijk. Hevig (zon)licht kan harde schaduwen geven of plekken compleet uitbranden, we moeten dus oppassen voor het dynamisch bereik
Kalmthouts Fotokring mei - augustus 2014
van onze digitale foto’s. Een juiste lichtval kan anderzijds het hoofdonderwerp juist accentueren of, en dat is weer iets anders, ... zorgen voor een gepaste sfeer. Ik denk hierbij bv. aan herfstfoto waarbij de kleuren van de herfstbladeren nog eens extra in de verf worden gezet door een zonnestraal. Licht en lichtval zijn ook afhankelijk van het uur van de dag, zo kan men een bepaald landschap beter in voormiddag fotograferen dan in de namiddag omdat de schaduwen dan heel anders vallen. Men zegt hierbij ook wel eens dat het nooit goed is om op het middaguur te fotograferen, dat is flauwekul, elke situatie is anders, wel is het een feit dat morgen en avondlicht vaak sfeervoller zijn en ook hebben deze een andere kleurtemperatuur. Hierbij speelt natuurlijk ook de plaats op de wereldbol een rol; op de evenaar of aan de polen. Ook het weer en de seizoenen spelen hierbij een rol. We hoeven niet alleen op een zonnige dag foto’s te maken, dit kan net zo goed op een druilige dag. De sfeerbepaling zal er natuurlijk heel anders uitzien. Het is hetzelfde als je een landschap zou fotograferen in de zomer, en dit zelfde landschap nog eens zou
Pag. 8
fotograferen in de winter. Tenslotte hier ook nog een woordje over het camerastandpunt en scherptediepte. Daar veel foto’s worden genomen van ooghoogte vinden wij ze gewoon. Een foto wordt al meteen een beetje ongewoner wanneer je eens een ander camerastandpunt gebruikt zoals het vogel- en kikvorsperspectief. De vraag die men zich ook kan stellen is of een landschap van voor tot achter scherp moet zijn, of dat een selectieve scherpte soms beter is. Wat verstaan we onder een landschap? Een landschap is een weergave van onze leefomgeving en deze kan verschillende vormen aannemen. Zo hebben we het natuurlijke landschap, landschappen waarin geen menselijke ingrepen zichtbaar zijn (strand, bossen, bergen, woestijnen, ...). Bij civiele landschappen is menselijke activiteit wel zichtbaar > plattelandsfoto’s waarin we huizen, wegen, aangeplante gewassen enz... zien. Het industriële landschap spreekt dan voor zich; hierin werkruimten, fabrieken, ...., niet te verwarren met stadslandschappen welke dan weer hoofdzakelijk
bestaan uit straten en gebouwen. Zowel bij het civiele, industriële als het stadslandschap zou men nog een onderverdeling kunnen maken, een onderverdeling die de ingesteldheid van de fotograaf bloot legt, ttz. de fotograaf hemelt hierop, of uit kritiek op hetgeen hij/ zij ziet. Als slot hebben we dan ook nog het fictieve landschap, landschappen volledig door de mens gecreëerd en dit vaak volledig uit zijn context gerukt, bv. een rotstuin of strandje in een voortuintje, planten in mooie vormen geknipt, ... Fictieve landschappen vinden we vaak ook terug in musea en pretparken. Je kan ze ook vinden in muurschilderingen zoals bv. in een Chinees restaurant of waar dan ook. Goede landschappen maken is niet eenvoudig en hoeft ook helemaal niet saai te zijn. Door de vluchtigheid waarmee ze vaak worden gemaakt zijn ze dat vaak wel als men ernaar kijkt. De techniek bij landschapsfotografie is kort en krachtig. Meestal wil men in een landschapsfoto zoveel mogelijk scherptediepte, zeker als men een foto wil maken die diepte suggereert. We gaan dan ook zoveel mogelijk de groothoek gebruiken en/of geen télé/inzoomen. Wil je goed kadreren, de tijd ervoor nemen, fotograaf dan een landschap ook vanaf statief. samenstelling Swa
Magda Willemen
Kalmthoutse Fotokting mei - augustus 2014
Pag. 9
Marc Slootmaekers Vorige maal stelden wij u Karin Borghouts voor, stadsfotografe en vorig jaar nog bij ons te gast. Zij is een Kalmthoutse fotografe die internationaal wist door te breken. Hierbij stellen wij u een ander Kalmthouts fotograaf voor, Marc Slootmaekers. In tegenstelling tot Karin fotografeert hij geen stadszichten enz... maar houdt hij het bij puur natuur. Marc Slootmaekers (58) is bijna al 40 jaar met natuurfotografie bezig. Hij groeide dan ook op vlak bij de Kalmthoutse heide, de plek waar hij nog steeds het liefst fotografeert. Wat vindt u het belangrijkste bij natuurfotografie? “Je moet respect opbrengen voor dieren en planten. Eigenlijk zou elke natuurfotograaf een ongeschreven gedragscode moeten onderschrijven, wat neerkomt op respect voor en kennis van de natuur. Sommigen fotografen vangen hagedissen of slangen die ze meenemen naar de studio. Ze bevriezen de dieren, zodat ze hen in een mooie opstelling kunnen plaatsen en alle tijd hebben om ze te fotograferen. Dat heeft voor mij niets met
Kalmthouts Fotokring mei - augustus 2014
natuurfotografie te maken. Als je geduld hebt, kun je uiteindelijk alle dieren fotograferen zonder ze te storen.” “Over heel Europa staan schuilhutten die commercieel uitgebaat worden. Als fotograaf betaal je honderd tot tweehonderd euro om er één dag in te mogen. Soms gaat dat ten koste van de dieren. Fotografen die zich bijvoorbeeld toespitsen of roofvogels schieten andere vogels neer om die als lokaas voor de hut te leggen. Daar bestaat nog steeds geen controle op. Ik lok ook wel eens dieren, maar dan met vleesafval, graantjes of rotte appels.” Welk materiaal heb je nodig om aan de slag te gaan? “Je hebt natuurlijk goed materiaal nodig, maar dat hoeven niet meteen de duurste lenzen of camera’s te zijn. Met een gewone megazoomcamera kan je al goede opnames maken. Een fullframe van 36 megapixels kan je niet vergelijken met een megazoom van 18 megapixels. Als je de resultaten van beide toestellen bekijkt op je computerscherm is er nauwelijks verschil te zien. Ga je de foto’s uitvergroten en afdrukken, dan komt
Pag. 10
het verschil bovendrijven.” “Eigenlijk is 500mm een standaardobjectief voor natuurfotografie. Bij goede apparatuur kan de batterij tegen vrieskou. Maar zo’n batterij kost snel 200 euro. Een goedkope camera maakt 2 beelden per seconde, een dure tien. Als je een vliegende vogel fotografeert, is de kans op slagen dus groter bij een dure camera. Maar de creativiteit en technische kennis van de fotograaf spelen uiteraard ook mee.” Wat zijn de belangrijkste eigenschappen voor een goed natuurfotograaf? “Geduld en kennis van de natuur. Ik ga niet wandelen en intussen de voorbijvliegende vogels fotograferen. Zo werkt het niet. Je moet achterhalen waar een dier geregeld komt. Op die plek ga je vervolgens zelf meermalen zitten wachten totdat het dier voorbij komt. Soms verschijnt het de eerste dag, soms komt het nooit.” “Hou je standpunt zo laag mogelijk, zodat je op gelijke hoogte komt met je onderwerp. Een lager standpunt is beter dan een hoger standpunt. Anders duw je het dier ‘plat’ tegen de achtergrond. Ik
Kalmthoutse Fotokting mei - augustus 2014
probeer altijd een rustige achtergrond te creëren zodat wat ik wil fotograferen ervan ‘los komt’. Ik maak ook altijd veel foto’s. Zo kan ik van één vogeltje soms 200 of meerdere foto’s maken. Daar hou ik er dan later een vijftal van over.” Hoe maak je een echte eye-catcher? “Elke foto is anders. De vooren achtergrond, de lichtval, het weer, vooraanzicht of zijaanzicht, fotografeer je van dichtbij of veraf: dat speelt allemaal een rol. Neem je tijd om te wachten op mooi licht. Het ochtendgloren en het avondlicht zijn natuurlijk het mooiste.” “Ik fotografeer heel graag op de Kalmthoutse heide. Het is een open landschap dat zich goed leent tot landschapsfotografie. Ik vind het een van de mooiste gebieden in België, naast de Hoge Venen en het Hallerbos, dat in het voorjaar een en al bloem is.” Hoe kan je van natuurfotografie je beroep maken? “In het digitale tijdperk bieden zoveel mensen foto’s aan voor heel weinig geld. Het is heel moeilijk om dan je kost te verdienen als fotograaf. De beste optie is om ook cursussen te geven. Dat draait goed, want er zijn veel amateurfotografen.”
Pag. 11
Marc Slootmaekers
Kalmthouts Fotokring mei - augustus 2014
Pag. 12
De jeugd maakt collages
Kalmthoutse Fotokting mei - augustus 2014
Pag. 13
De wereld in een cirkel Het laatste gedeelte van de 19e eeuw was gekenmerkt door de uitvinding van de automobiel, de elektrische lamp, en van het vliegtuig. De populariteit van die ontdekkingen werd echter in de schaduw gesteld door het op de markt brengen, in 1988, van een toestel dat de fotografie vergemakkelijkte terwijl ze bovendien voor iedereen veel goedkoper werd. George Eastman - die zijn beroepsleven begon als bankbediende - ontwierp een toestel en gaf het een naam die hij betekenisvol en gemakkelijk uit te spreken vond in praktisch alle talen. Hij noemde het een Kodak toestel. Gedurende bijna 50 jaar, moesten fotografen een omvangrijke
Kalmthouts Fotokring mei - augustus 2014
en ingewikkelde uitrusting gebruiken; dank zij de uitvinding van George Eastman, beschikten ze eindelijk over een licht toestel (1 kg), van een klein volume (8 X 9 X 17cm) en gemakkelijk in gebruik. De gebruiker moest alleen het toestel richten, op een knop drukken, een sleutel omdraaien om de film te transporteren en aan een koordje trekken om de sluiter opnieuw op te spannen. Voor 25$, kreeg men een toestel met een bobijn voor 100 opnamen, een lederen tas en een klein boekje waarop de gefotografeerde onderwerpen werden aangetekend. Wanneer een film volledig belicht was, kon de amateur hem zelf
Pag. 14
ontwikkelen of het toestel ter ontwikkeling sturen naar de Eastman Dry Plate and Film Company te Rochester, New York. Een ronde som van 10$ dekte de filmontwikkeling, de contactafdrukken van de negatieven, het monteren van de foto’s en het terugzenden naar de amateur van een toestel met een nieuwe filmrol in. Toen luidde de slogan van Kodak: “Druk op de knop, Kodak doet de rest”. Het werd onmiddellijk een succes aangezien het eerste jaar 13.000 Kodak toestellen werden verkocht en dat er elke dag 7.500 werden ontwikkeld in de laboratoria van de Eastman Dry Plate and Film Company. In
Kalmthoutse Fotokting mei - augustus 2014
1889, bracht de firma een nieuw model op de markt, het ‘Kodak Toestel nr. 1’ dat enkele verbeteringen noteerde ten opzichte van het vorige model. Het jaar daarop werd het ‘Kodak Toestel nr. 2’ gelanceerd waarvan het ronde beeld 27% groter was. Toen de maatschappij zes nieuwe modellen had gepresenteerd waarmee een rechthoekig beeld werd bekomen, had het vroegere ronde formaat afgedaan. Bijgaande foto’s kan men ook bekijken in International Museum of Photography, George Eastman house.
Pag. 15
Modellendag Onze modellendag bij Philippo mogen we ook als geslaagd beschouwen. Zoals dat wel eens gaat met modellen bellen deze al eens af bijna net voor de shoot, gelukkig hadden we er nog enige achter de hand waardoor alles toch nog vlot kon verlopen (zij het dat er bijna een was doodgeschoten). Voor de rest veel gezweet in die serres. Gelukkig was er nadien ... het terras met een verfrissende pint.
Kalmthouts Fotokring mei - augustus 2014
Pag. 16
Kalmthoutse Fotokting mei - augustus 2014
Pag. 17
Natuurwandelingen Eind maart was het al zo goed als zomer. Onze natuurfotografen genoten dan ook van een heerlijke wandeling door de Ossendrechtse heide. We zien op deze natuuruitstappen steeds veel dezelfde mensen terug, naast het maken van natuurfoto’s is het ook een leuke bende, maar dat weten diegenen die nooit mee geweest zijn natuurlijk niet. Wil je ook eens een leuke wandeling op zondagvoormiddag of de natuur in eigen streek beter leren kennen? Dan ben je altijd welkom op de laatste zondag van de maand.
Kalmthouts Fotokring mei - augustus 2014
Pag. 18
Multimedia avonden
Kalmthoutse Fotokting mei - augustus 2014
Pag. 19
Kalmthouts Fotokring mei - augustus 2014
Pag. 20
Test uw fotografisch geheugen Onze vragen bladzijde: Test uw fotografisch geheugen In vorig clubblaadje schotelde we jullie een aantal vragen voor die handelden over de geschiedenis van de fotografie. Voor veel amateurfotografen is dit niet hun ding hoorden we al eens zeggen in de club, toch kregen we ook nu weer een aantal oplossingen doorgestuurd die allen bijna 10 op 10 scoorden (antwoorden van Anita zelfs met de nodige foto’s voorzien). Dank dan ook aan hen die zorgen voor wat onderlinge communicatie en die op deze manier ook werken aan hun eigen kennis bijschaven. Zolang er dan ook mensen zijn die zich de moeite getroosten om hun antwoorden binnen te sturen zullen we deze rubriek dan ook blijven verzorgen. Prijzen zijn er niet te winnen, wel win je aan kennis (als je de antwoorden bijvoorbeeld moet gaan opzoeken). Oplossingen van vorige vragen: 1) De twee uitvinders die zowat gelijktijdig met hun uitvinding naar buiten kwamen waren Daguerre in Frankrijk en Talbot in Engeland. Voordien had Niepcé reeds een foto gemaakt (rond 18 26); 2) In augustus 1839 stelt Daguerre zijn procedé voor aan de Franse regering die het ter beschikking stelt van het publiek, deze datum wordt dan ook gezien als de geboortedatum van de fotografie; 3) De eerste kunstrichting in de fotografie noemt picturalisme; 4) Vooreerst is er de Belgische fotograaf L. Misonne, waarvan je een aantal foto’s kan bewonderen in het fotomuseum van Charleroi. Zelfs nu nog genieten ze veel bewondering. Andere twee zouden kunnen zijn Henri Peach Robinson en Julia Magaret Cameron; 5) Alfred Stieglitz evolueerde na een periode van picturalisme naar straight photography waarbij het schilderachtige achterwegen werd gelaten maar getracht werd fotografie een eigen gezicht te geven; 6) De foto die Edward Weston maakte van een stuk fruit en hem tot op vandaag met ondermeer deze foto wereldberoemd maakte was een ‘erotische’ paprika;
7) Paul Strand maakte de beroemde foto van Wallstreet;
8) De foto ‘Dal der schaduwen des doods’ welke Roger Fenton maakte in 1855 wordt als een van de eerste oorlogsfoto’s beschouwd;
9) Eadwerd James Muybrigde slaagde er als eerste in beweging (van paarden) te fotograferen. Hij deed dit omstreeks 1887 met 24 camera’s;
10) Jacob Riis fotografeerde vanaf 1877 het erbarmelijke leven van emigranten in New York en maakte deze beelden ook algemeen bekend met de bedoeling het lot van deze emigranten te verbeteren. Hij werd dan ook een van de eerste sociaal gedreven fotografen.
Kalmthoutse Fotokting mei - augustus 2014
Pag. 21
Nieuwe opgaven 1) Welke fotograaf zorgde ervoor dat we nu nog vele foto’s van Parijs kunnen bewonderen zoals het rond 1890 - 1910 uitzag? Zijn conceptuele aanpak wordt nu nog steeds doorgegeven aan studenten; 2) Oskar Barnack werkte bij Leitz Optische instrumenten in Leipzig; zijn idee ‘een klein negatief, een sterke vergroting’ zorgde voor een bepaalde negatief formaat, welk? 3) Hij stond ook aan de wieg van een zeer gekend cameramerk waarvan in 1924 een eerste reeks van 1.000 stuks werden gemaakt, welk merk was dit? 4) Als we de subtractieve kleuren gelijkmatig mengen, welke kleur krijgen we dan?
5) Je werkt met een externe flitser en wil het buitenlicht aanpassen aan het (flits) licht binnen. Hoe ga je hiervoor te werk? Welke instellingen camera versus flitser?
6) Wat doet men met het ‘onscherp masker’ bij photoshop?
7) Wie noemt men ook wel eens de cineaste van Hitler?
8) Wie maakte het beroemde fotoboek ‘The Americans’ welk eerst in Amerika niet mocht worden uitgegeven?
9) Welke fotograaf werd rond 1920 beroemd met foto’s van gedroogde planten?
10) De fotoseries van dit Duits echtpaar werden door de kunstwereld beschreven als ‘anonieme sculpturen’, zij zouden aan de basis liggen van een nieuwe ‘fotografische’ kunstvorm. Wie was dit echtpaar en hoe noemt deze kunstvorm? VEEL SUCCES! We kijken uit naar jullie antwoorden.
Kalmthouts Fotokring mei - augustus 2014
Pag. 22
Foto’s maken/beoordelen/bespreken Deel 2 : Wat is een foto... en wat niet? Uit het leven gegrepen Hoewel de camera kan worden gebruikt om beelden te creëren, vooral bij studiowerk, ligt de kracht van de fotografie in het vastleggen van onderwerpen die door de fysieke wereld rondom ons worden geleverd. Hierdoor neemt het belang van het onderwerp toe. Fotografie blinkt uit in het vastleggen, maar tegelijkertijd vermindert het gemak waarmee wordt vastgelegd, de waarde van de nauwkeurige weergave, omdat het zo gewoon is, heel anders dan de vroegere kijk op de schilderkunst, toen Leonardo da Vinci noteerde dat ‘de schilderkunst het meest verdienstelijk is wanneer de gelijkenis met het onderwerp het grootst is,’ In plaats daarvan worden stijl en aanpak steeds belangrijker. Op een hoger niveau bestaat een inherente paradox tussen het enerzijds afbeelden van de werkelijkheid en daar anderzijds los van staan als een opzichzelfstaand plaatje. Andere kunstuitingen, zoals schilderkunst, dichtkunst en muziek, zijn duidelijk creaties. Niemand kan er aan twijfelen dat een gedicht of een lied ontstaan in het hoofd van zijn maker, of dat het onderwerp hiervan uit de ervaring van de maker afkomstig is en gekleurd wordt door diens verbeelding. In dit opzicht zorgen foto’s voor verwarring. De afbeelding is gewoonlijk van een onmiskenbaar echt tafereel, object of persoon en toch is het slechts een afbeelding die rustig kan worden bekeken in omstandigheden die volkomen los staan van het maken ervan. Het is levensecht en tegelijkertijd afgescheiden. Deze tegenstelling biedt veel experimenteerruimte en in de hedendaagse kunstfotografie wordt daarvan vaak gebruik gemaakt. Snel en gemakkelijk Fotografie kan alle aspecten van het leven verkennen en vastleggen - en steeds beter naarmate de apparatuur verbetert. Een voorbeeld hiervan is de toegenomen lichtgevoeligheid van de sensoren, waardoor nachtopnamen en het fotograferen bij weinig licht mogelijk worden gemaakt. We vinden dat tegenwoordig heel gewoon, maar het vergroot de populariteit van de fotografie enorm. Om een foto te
Kalmthoutse Fotokting mei - augustus 2014
nemen hoeft er nauwelijks iets te worden voorbereid, wat inhoudt dat er heel veel mogelijkheden zijn voor creatieve expressie. Aangezien digitale camera’s het fotograferen gemakkelijker en technisch zekerder maken, komt de nadruk steeds meer te liggen op de compositie en de individuele visie van de gebruiker. Dat zou tenminste zo moeten zijn. Helaas worden we gemakkelijk afgeleid door de mogelijkheden van dit fraaie speeltje. ‘Fotografie is de gemakkelijkste kunst,’ schreef Lisette Model, ‘waardoor ze misschien wel de moeilijkste is.’ Wat betreft tijd en fysieke inspanning vergt fotografie beslist minder inspanning dan andere visuele kunsten, een punt waar veel beroepsfotografen overgevoelig op reageren. Na de opname gaat het creëren van een foto nog wel verder; het selecteren van de opnames, is naast de nabewerking (postprocessing) en het afdrukken, een belangrijk, uitgesteld deel van het proces. Iedereen kan het Dit is in de kunstwereld nooit eerder vertoond. Vrijwel overal ter wereld worden nu foto’s gemaakt en niet alleen om gezinsactiviteiten vast te leggen. Het is niet meer zo dat professionals en kunstenaars aan de ene kant staan en bewonderaars aan de andere. Digitale camera’s, foto’s delen via het internet en de teruggang van traditionele afdrukmedia hebben fotografie als middel tot creatieve expressie binnen vrijwel ieders bereik gebracht. Daarnaast trekken deze miljoenen gebruikers zich niets aan van de mening van enkelen. Velen zijn volkomen tevreden met de mening van hun vrienden, omdat de meesten van hen ook zelf fotograferen. Dit alles betekent dat de hedendaagse fotografie breedschalig en complex is, met verschillende en tegenstrijdige regels. Het maken van foto’s is niet afhankelijk van een beroepsopleiding, wat voor iedereen, behalve voor beroepsfotografen, goed nieuws is. Minder prettig is dat bijzonder geslaagde foto’s in de enorme hoeveelheid van beeldmateriaal ondersneeuwen, en internet overspoeld wordt met afbeeldingen. Een kenmerkend uiterlijk Een foto heeft absoluut geen derde dimensie,
Pag. 23
welke papierstructuur of coating u ook gebruikt voor een afdruk. De lijst is een venster daarmee wijkt fotografie af van alle andere afbeeldingen die handmatig worden vervaardigd. Dit gebrek aan fysieke aanwezigheid maakt dat foto’s ideaal zijn om op een scherm te worden vertoond en dat is ook de manier waarop steeds meer foto’s worden bekeken. Wat betreft het uiterlijk begint fotografie met de aanname van de beschouwer dat het afgebeelde ‘echt’ is: naar het leven gefotografeerd. We koppelen het uiterlijk van een foto aan twee dingen: hoe we zelf zien en hoe we geleerd hebben dat een foto eruitziet.
We zijn heel gevoelig voor de natuurgetrouwheid en het ‘realisme’ van een foto. Hoe verder de fotograaf de foto hiervan verwijdert, hoe minder fotografisch de afbeelding is. Dat is geen kritiek, alleen een constatering. Het basale fotografische berust op de aanname dat de foto na de opname weinig is bewerkt. Fotografie heeft ook een eigen jargon betreffende afbeeldingen, dat nergens anders wordt gebruikt. Hiertoe behoren zaken als scherptediepte, een beperkt dynamisch bereik, bewegingsonscherpte, flares, minder verzadigde kleuren en de mogelijkheid om de opname in zwart-wit om te zetten.
In het beeldenmuseum
Kalmthouts Fotokring mei - augustus 2014
Pag. 24
Het gebeurde In maart was het de beurt aan André De Nys om ons te komen onderhouden over ‘Stilte’ en ‘Stilte beleving’. Deze bijeenkomst werd door heel wat mensen gevolgd.
Nog diezelfde maand was ook de Fauna Flora Fotoclub van Schoten bij ons te gast. Zij stelden hun fotoclub voor en lieten ons een aantal mooie natuurreeksen zien.
Kalmthoutse Fotokting mei - augustus 2014
Pag. 25
Het gebeurde Onder grote belangstelling kwam dit voorjaar Aileen Van der Aa vertellen over halogeen en LEDlicht. Haar technische uitleg over kleur en temperatuur moet menigeen overdondert hebben. Ook het materiaal dat zij bij had was overdonderend en deed ons versteld staan van wat er allemaal op de markt is qua licht. Of het nu bruikbaar is in de studio ter vervanging van de traditionele flitser was een punt waar nadien nog werd over gediscuteerd. Qua lichtopbrengst moeten deze lichtpanelen zeker niet onderdoen voor onze flitsers. Ook in het bestuur werd er dan over gediscuteerd maar hier werd besloten om hierin voorlopig niet te investeren daar wij ook dringend toe aan zijn aan nieuwe en meer panelen voor onze tentoonstelling.
Alweer een gast, ditmaal iemand uit eigen rangen, nl Rudi Roels. We zagen van hem de gekende portretten van etnische groepen en modellen, maar ondertussen blijken zijn interesses ook uitgebreid naar architectuur tot abstract toe zodat het een avond werd met gevarieerde beelden. Uitgebreid kregen we ook beelden te zien van het bijzondere hotel Marina Bay Sands in Signapore. Al bij al een leuke avond waarbij we het werk van Rudi uitgebreid konden bekijken. PS: sommigen brachten al gastfotografen aan, Rudi verzorgde voor ons een avond met eigen werk: mochten er nog mensen zijn die eens uitgebreid hun werken willen komen voorstellen (alleen of met enige samen), laat het ons dan weten aub. Al enige jaren na elkaar bezoeken we tijdens het voorjaar de jaarlijkse clubtentoonstelling van de fotoclub van Steenbergen. Nu bezoeken we regelmatig tentoonstellingen van andere clubs, maar voor deze willen we toch wel een uitzondering maken. Hier binnen gaan en de foto’s bekijken op de panelen is genieten. Moet je volgend jaar zeker ook eens naar toe gaan.
Kalmthouts Fotokring mei - augustus 2014
Pag. 26
Onze natuuruitstap in Putte maakten we langs de antitankgracht, maar hierbij kwamen we ook op De Schans te Putte. Deze oude versterking ontstak bij menigeen de lont (passend) om mee te doen met het thema 1914 - 1918.
Kalmthoutse Fotokting mei - augustus 2014
Pag. 27
Kalmthouts Fotokring mei - augustus 2014
Pag. 28
Projecten Voor onze clubtentoonstelling eind oktober - begin november werden de twee refters van het Gitok wederom vastgelegd. In de grote refter zal iedereen vrij werk kunnen hangen, in de andere refter zal de vaste hoek worden voorzien voor de eindwerken van FAG 3 en zal de rest hiervan voorzien worden voor ons thema De Grooten Oorlog 1914 - 1918. Voor dit thema waren 30 mensen geïnteresseerd en een verslag van deze bijeenkomst (11 maart) werd via de googlegroups aan iedereen toegestuurd. Wie nog interesse zou hebben kan alsnog steeds aanpikken maar probeer dan wel op de avonden aanwezig te zijn van onze projectopvolgingen. Een ander project, over een langere periode, draait om ‘stilte’ en ‘stilte beleving’. André De Nys kwam dit inleiden in maart en op 25 maart hadden we hiervoor een speciale bijeenkomst voorzien. Gezien dit nogal een diepgaand thema is hadden we gedacht dat hiervoor niet veel gegadigden zouden zijn, we waren dan ook aangenaam verrast dat er toch 13 mensen hierin geïnteresseerd waren. Dit project is in de eerste plaats bedoeld als een uitdaging, dwz het is niet de bedoeling dat iedereen in zijn archieven gaat zoeken naar beelden die hierbij zouden kunnen aansluiten. De reis onderweg(= broeiproces) is belangrijker dan de eindbestemming (= een mogelijke
tentoonstelling). Het is ook niet prestatiegericht en niet commercieel gericht. Het gaat er niet om: “Kijk mama ik kan fietsen zonder handen aan het stuur”. Het gaat om het creatief proces: eerst bij de fotograaf, ... en hopelijk later bij de kijker. Om dit te bereiken moeten we in stappen werken: a) iedereen maakt voor zich uit wat hij/zij als stilte ervaart; b) iedereen denkt erover na hoe hij/zij dit in beeld kan brengen; c) we leggen onze beelden aan elkaar voor en verklaren deze - geven elkaar tips, .... Toevalstreffers zijn dus zeker uitgesloten. Omdat de mogelijkheden legio zijn zoeken we nog wel naar een algemene titel van het project (om niet in het wilde weg te schieten), door André werden al volgende mogelijkheden voorgesteld: 1)Het mooist is de stilte tussen wat geweest is en wat moet komen (Henry Vrienten); 2) Een vermoeden van stilte; 3) Onderweg naar de leegte; 4) Voor een lang, gezond en nog beter leven; 5) Van vriendschap naar stilte. Iedereen mag aanvullen, we kiezen zo rap mogelijk een titel die alles moet overkoepelen. Sommigen vonden deze uitdaging een verlengstuk van FAG 3, anderen zien er zelfs een kans in om hun academiefotografie terug op te nemen. Volgende bijeenkomst voor dit project 17 juni. PS: kijk naar het werk van Bieke Depoorter, Dirk Braeckman en Ansel Adams.
Bob Thys
Kalmthoutse Fotokting mei - augustus 2014
Pag. 29
Programma Mei vr. 2:
Digi-forum (max. 3 beelden pp)
wo. 7:
Jeugdbijeenkomst vanaf 14u. / FAG 2 vanaf 20u.
vr. 9: Projectopvolging (ipv 18/4) Wie heeft al iets achter de hand voor ons komende clubtentoonstelling eind oktober? wie/wat hebben we al voor ons thema 1914 - 1918? Breng het mee op USB-stick. PS: een projectopvolging is voor iedereen, dus ook voor Faggers. wo 14:
Multi media
vr. 16:
Nieuwe ontwikkelingen in Photoshop door Felix. Wat is er verandert met de “Creatieve Cloud” en wat betekent dit voor de vrijetijdsfotograaf. Presentatie van de CC versie en nadien gaan we zelf aan de slag met maskers. (samenstellen van een beeld met meerdere foto’s) Wie photoshop of Elements op zijn laptop heeft mag deze meebrengen voor het praktische gedeelte over werken met maskers.
wo 21:
FAG 3
vr. 23:
Gastfotograaf Koen De Clerck maakt zeer mooie foto’s in de studio, vooral naakten. Vandaag komt hij ons zijn werken en werkwijze voorstellen.
di. 27:
Bestuursvergadering
wo. 28:
Namiddag Jeugdbijeenkomst vanaf 14u. / avond FAG 1
vr. 30:
Projectopvolging: we volgen zowel het thema 1914 - 1918 op als het vrij onderwerp. Toon dan ook met hetgeen je bezig bent, als we elkaar wat tips kunnen geven komen we zeker tot een mooie dubbeltentoonstelling. PS: Faggers, ook jullie mogen deelnemen aan onze clubtentoonstelling maar toon ook jullie werken op voorhand (mag nu nog digitaal).
Kalmthouts Fotokring mei - augustus 2014
Pag. 30
Mei - juni Juni zond. 1:
Natuuruitstap naar Mattenburg en Hildernisse nabij Bergen-Op-Zoom. Vertrek aan het lokaal om 8.00u. (Bossen en vlakte van de Binnen Schelde met vogelkijkhut)
wo. 4:
Jeugdbijeenkomst vanaf 14u. / FAG 2 vanaf 20u.
vr. 6:
Dig-forum (max. 3 beelden pp)
vr. 13:
Debatavond: We brengen enige filosofische spreuken mee over fotografie (onschuldige, maar ook kritische) en hopen aan de hand hiervan een interessante confrontatie te krijgen.
zond. 15:
SFNK-fotorally te Kapellen (organisatie Dika) juist vertrekuur zal nog worden gemaild. Dit is een leuke wandel/familie uitstap waarop iedereen gemakkelijk mee kan.
di. 17:
Bijeenkomst voor ons project rond Stilte / stiltebeleving. 20u.
wo 18:
FAG 3
vr. 20: Projectopvolging zowel voor ons thema 1914 - 1918 als vrij onderwerp, wel in het teken van ons komend clubsalon. Daar dit een mooie gelegenheid is om samen iets op te bouwen en onze werken en werking aan het publiek te tonen hopen we dat jullie massaal aan onze clubtentoonstelling gaan deelnemen (ook Faggers). Projectopvolgingen kunnen hierbij de kwaliteit verhogen. wo. 25:
Jeugdbijeenkomst vanaf 14u. / Avond FAG 1
vr. 27:
Avondwandeling samenkomst aan het lokaal; vertrek aldaar om 20.30u. Iedereen mag mee.
zond. 29:
Natuuruitstap samenkomst om 9u: Bufferbos tussen Berendrecht en Schelde-Rijnkanaal.
Kalmthoutse Fotokting mei - augustus 2014
Pag. 31
Programma Juli wo. 2 :
FAG 2
vr. 4 :
Foto-forum : het aantal foto’s is vrij maar ze moeten wel afgewerkt zijn zoals je ze zou willen presenteren aan een publiek.
vr. 11:
Filmavond: we kijken naar het leven van Diane Arbus, Amerikaanse fotografe die veel straatfotografie deed en zich hierbij ook sterk aangetrokken voelde tot extra vagante figuren. Nadien kunnen we hierover debatteren.
wo 16:
Multi media
vr. 18 :
Men’s nigt. Onze mannelijke leden mogen een 10-tal recente (digitale) werken tonen die ze zelf mogen bespreken. Onderwerp is volledig vrij.
zat. 19:
Uitstap naar het zomercarnaval in Rotterdam, vertrek om 8.30u.
wo 23:
FAG 3
vr. 25 :
Confrontatie: we bespreken foto’s uit boeken (foto’s leren beoordelen en bespreken kan de eigen fotografie in goede banen leiden).
zond. 27:
Natuurwandeling voor vroege vogels. Samenkomst aan de Riethoek te Nieuwmoer om 5u. voor een wandeling rond de Maatjes. Statief, télé, ... en laarzen gewenst.
wo. 30 :
FAG 1
Kalmthouts Fotokring mei - augustus 2014
Pag. 32
Juli - augustus Augustus vr. 1:
geen vergadering
zat. 2 en zo. 3: Weekend uitstap Parijs. wo. 6:
FAG 2
vr. 8:
Digi-forum: max. 3 beelden pp
wo 13
Multi media
vr. 15:
Avondfotografie (met lange sluitertijden en flitsen op het tweede gordijn) in de naaste omgeving van ons lokaal.
wo 20
FAG 3
vr. 22:
Met Marleen door de nacht bij onze noorderburen te Bergen-Op-Zoom. Bijeenkomst om 20u. aan het lokaal (carpooling)
wo. 27:
FAG 1
vr. 29:
Lady’s night: Onze vrouwelijke leden mogen een 10-tal recente (digitale) werken tonen die ze zelf mogen bespreken. Onderwerp is volledig vrij.
zat. 30;
Jaarlijks feest ter afsluiting van de zomer.
zond. 31:
Natuuruitstap op de Kalmthoutse heide. Samenkomst om 9u. lokaal of even nadien aan de parking van de Verbindingsstraat.
Kalmthoutse Fotokting mei - augustus 2014
Pag. 33
Rudi Roels
Diane Lodewyckx Kalmthouts Fotokring mei - augustus 2014
Pag. 34
Maria V.d..Bleeken
Luc Dumont
Kalmthoutse Fotokting mei - augustus 2014
Pag. 35
Kalmthouts Fotokring mei - augustus 2014
Bernard Sarazin Pag. 36