Kaderstellend beleid begraafplaatsen Gemeente Aa en Hunze
Versiedatum:
06-01-2010
Opdrachtgever
Gemeente Aa en Hunze Postbus 93 9460 AB GIETEN
Contactpersoon Telefoon Fax E-mail
de heer B. Ydema
Door
Genius Loci Begraafplaatsadviseurs
0592267724 0592267799
[email protected]
Postbus 371 5280 AJ Boxtel
Telefoon Fax E-mail Internet
(0411) 650 070
Project Projectleider Auteur Aantal pagina's Bestand
B1384CA3 Aa en Hunze, uitwerking beleid
Controle
______________________
Datum controle
______________________
(0411) 610 552
[email protected] www.geniusloci.nl
J. van Roosmalen L. Gloudemans
9 B1384CA3 2010-01-06 Uitwerking beleid
Niets uit deze rapportage mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm, elektronisch, in gegevensbestanden of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande toestemming van de opdrachtgever.
Genius Loci is gecertificeerd volgens NEN-EN-ISO-9001:2000
Genius Loci - Uitwerking beleid - gemeente Aa en Hunze
Inhoudsopgave
1
Inleiding .................................................................................................................1
1.1
Situatie .......................................................................................................................... 1
1.2
Aanleiding ...................................................................................................................... 1
2
Bermmonumenten ..................................................................................................2
3
Begraven op eigen terrein ......................................................................................4
4
Lijkbezorging van gemeentewege..........................................................................6
Genius Loci - Uitwerking beleid - gemeente Aa en Hunze
1
Inleiding
1.1
Situatie De gemeente Aa en Hunze omvat een zeer uitgestrekt gebied met veel kleine kernen. De totale gemeente Aa en Hunze telt 8 gemeentelijke begraafplaatsen. Dit zijn: ¾
Begraafplaats Anloo;
¾
Begraafplaats Gasselte;
¾
Begraafplaats Gasselternijveen;
¾
Begraafplaats Gieten;
¾
Begraafplaats Gieterveen Broek;
¾
Begraafplaats Gieterveen Streek;
¾
Begraafplaats Rolde;
¾
Begraafplaats Grolloo.
De gemeente is verantwoordelijk voor het begraven binnen de gemeentegrenzen. Zij moet kunnen voorzien in de bestaande en toekomstige begraafbehoefte en is daarbij afhankelijk van de totale en de beschikbare capaciteit van de eigen begraafplaatsen. 1.2
Aanleiding De gemeente Aa en Hunze heeft Genius Loci gevraagd een aantal beleidsstukken nader uit te werken. Deze vraag is voortgevloeid uit de beleidsnotitie die Genius Loci heeft opgesteld. De gemeente heeft voor de betreffende onderdelen nog geen beleid opgesteld. Het betreft de uitwerking van het beleid: ¾
op het gebied van bermmonumenten;
¾
op het gebied van begraven op eigen terrein;
¾
met betrekking tot lijkbezorging van gemeentewege;
Pagina 1 - Genius Loci – Uitwerking beleid – Gemeente Aa en Hunze
2
Bermmonumenten Een bermmonument is een gedenkteken dat langs de openbare weg wordt opgericht ter herinnering aan een (of meer) dodelijk(e) verkeersslachtoffer(s). Het plaatsen van dit soort gedenktekens wordt steeds populairder. Het plaatsen, bezoeken en het aanzicht van gedenktekens kunnen gevaar voor de verkeersveiligheid opleveren. Omdat de gemeente verantwoordelijk is voor het wegbeheer en voor het beheer van de openbare ruimte, heeft de gemeente Aa en Hunze beleid voor dit onderwerp geformuleerd. Dit verschaft iedereen duidelijkheid over wat de gemeente wel en niet toestaat. Bij het opstellen van het beleid is rekening gehouden met de belangen van nabestaanden, omwonenden, weggebruikers en met het algemeen belang.
Uitgangspunten Uitgangspunt dat bij het beleid van de gemeente een rol hebben gespeeld heeft is de lijn die is ingegeven door de minister van Verkeer en Waterstaat in augustus 2004. Deze lijn houdt kortweg het volgende in: 1.
Voor het plaatsen van een bermmonument binnen de gemeente Aa en Hunze is geen vergunning vereist. Er is slechts een meldingsplicht;
2. 3.
Zoveel mogelijk toestemming verlenen; Een gedenkteken mag alleen daar geplaatst en bezocht worden waar het de verkeersveiligheid niet in gevaar brengt;
4.
Indien aan de voorwaarden is voldaan mag een gedenkteken 3 jaar blijven staan;
5.
Gedenktekens mogen geen belemmering opleveren voor werkzaamheden aan de weg;
6.
De kosten voor het maken, het plaatsen en het onderhoud van het gedenkteken zijn voor rekening van de nabestaanden.
Toestemming Het plaatsen van bermmonumenten (gedenktekens) in verband met verkeersslachtoffers in de gemeente is, na een schriftelijke melding en overleg onder voorwaarden, toegestaan. Daarbij worden de volgende regels aangehouden: ¾
Bermmonumenten worden voor risico van de aanvrager geplaatst en worden door de aanvrager onderhouden. De gemeente aanvaardt geen aansprakelijkheid voor schade aan, of veroorzaakt door het monument;
¾
Het monument mag een maximale afmeting hebben van: 30 x 30 x 10 cm;
¾
Het monument moet minimaal 1 meter uit de rijbaan geplaatst worden;
¾
Bermmonumenten worden voor een tijdelijke periode toegestaan. De periode waarvoor toestemming wordt verleend is 3 jaar, met de mogelijkheid tot eenmalige verlenging van een periode van maximaal 3 jaar;
¾
Na afloop van deze periode dient de aanvrager het bermmonument zelf te verwijderen of wordt deze voor rekening van de aanvrager door de gemeente verwijderd.
Geen toestemming Er wordt geen toestemming verleend, of de toestemming wordt niet verlengd, indien: 1.
Het monument de oorzaak kan worden van verkeersonveilige situaties;
2.
Het bezoeken en onderhouden van het monument in strijd is met de plaatselijk geldende verordeningen, zoals de APV, of andere wettelijke bepalingen (zoals verbodsbepalingen overeenkomstig de artikelen en bijlagen uit het Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens 1990).
Pagina 2 - Genius Loci – Uitwerking beleid – Gemeente Aa en Hunze
Verwijdering Voor verwijdering worden de volgende regels gehanteerd: ¾
Bij gegronde klachten of indien er klaarblijkelijk geen onderhoud of bezoek meer is dan wel een ander risico dat betrekking heeft op openbare orde en veiligheid;
¾
Bij werkzaamheden of reconstructie van de openbare ruimte (de optie verplaatsen zal in dat geval worden bekeken);
¾
Verkoop van de openbare ruimte.
Hardheidsclausule In alle gevallen waarin deze beleidsregels niet voorzien beslist het College van burgemeester en wethouders over het verzoek tot plaatsing en verwijdering van een monument.
Pagina 3 - Genius Loci – Uitwerking beleid – Gemeente Aa en Hunze
3
Begraven op eigen terrein Het is mogelijk dat bij de gemeente een verzoek wordt gedaan om te begraven op eigen terrein. Uitgangspunt is dat de gemeente erg terughoudend is een dergelijk verzoek in te willigen. Onder voorwaarden zal slechts een bijzondere begraafplaats voor een grotere groep personen ingewilligd worden. Reden voor terughoudendheid is dat begraven op particulier terrein een grote impact kan hebben op de directe omgeving (fysiek, in het kader van de ruimtelijke ordening, maar ook psychosociaal). Uitgangspunt van de gemeente Aa en Hunze is dat het algemeen belang prevaleert boven het persoonlijk belang.
Toetsingscriteria Indien een verzoek tot begraven op eigen terrein wordt gedaan zal een aantal toetsingscriteria worden doorlopen. Indien aan deze criteria is voldaan zal een dergelijk verzoek worden ingewilligd. In zeer uitzonderlijke gevallen kan van deze criteria worden afgeweken.
Binding met de grond ¾
De aanvrager heeft een aantoonbare historische of emotionele binding met de grond;
¾
De aanvrager is minimaal 20 jaar woonachtig op het perceel;
¾
De aanvrager is eigenaar van de grond, waarbij geen zakelijk recht op de grond rust;
¾
Ononderbroken gebruik van de grond is minimaal tot het einde van de grafrusttermijn van de
¾
Binnen de gewenste begraafplaats zijn geen kabels, leidingen of andere nutsvoorzieningen
laatst begravene gewaarborgd; aanwezig binnen een straal van 20 meter.
Wet op de lijkbezorging (Wlb) ¾
Het terrein heeft de bestemming begraafplaats;
¾
De grafrusttermijn (momenteel 10 jaar) is gewaarborgd;
¾
De eigenaar van de begraafplaats houdt een openbaar register bij (artikel 27 Wlb) dat na opheffing van de begraafplaats aan de gemeente moet worden overhandigd;
¾
De eigenaar van de begraafplaats is op de hoogte van de van toepassing zijnde wetgeving.
Handreiking en ruimtelijke aspecten ¾
De wettelijk vastgestelde afstanden tussen graven onderling, graven en erfafscheiding, graven en
¾
Voldaan wordt aan de inrichtingseisen die noodzakelijk zijn vanuit hygiënisch en psychosociaal
¾
De locatie van de bijzondere begraafplaats ligt niet in een grondwaterbeschermingsgebied;
¾
De kwaliteit van het grond- en oppervlaktewater komt niet in gevaar (eventueel worden
¾
De locatie dient voor het zicht vanaf een openbare weg of openbaar toegankelijk perceel visueel
grondwaterstand e.d. zijn voldoende; (bescherming buurtbewoners) oogpunt;
ontwatering-, afwatering- en/of milieumaatregelen getroffen); afgeschermd te worden met behulp van een natuurlijke fysieke afscheiding met een hoogte van minimaal 1,80 meter die inpasbaar is in het landschap; ¾
De locatie mag niet binnen de bebouwde kom als bedoeld in artikel 20a van de Wegenverkeerswet gelegen zijn;
Pagina 4 - Genius Loci – Uitwerking beleid – Gemeente Aa en Hunze
¾
Het perceel dient minimaal 5 hectare groot te zijn; 1
¾
Het huidige bestemmingsplan biedt mogelijkheden binnen planologische criteria om een begraafplaats aan te leggen;
¾
De begraafplaatslocatie is niet in of nabij een door het college aangewezen bijzonder gebied gelegen (bijvoorbeeld bijzonder op het gebied van landschap, ecologie, cultuurhistorie, etc.).
Gemeentelijke vereisten begraven op eigen terrein ¾
Aanvrager kan aantonen dat er op de van toepassing zijnde locatie geen sprake is van
¾
Aanvrager kan aantonen dat het aannemelijk is dat de van toepassing zijnde locatie geen
¾
De aard, het feitelijk huidige gebruik of bestemming van het perceel grond verzet zich niet
bodemverontreiniging; vondsten van archeologische waarde bevat; tegen aanwijzing als begraafplaats; ¾ De locatie wordt gebruikt voor het begraven van een groep van minimaal 100 overledenen en/of urnen. Indien aan bovengenoemde eisen is voldaan, zal in principe toestemming worden gegeven om te begraven op eigen terrein. Het college kan anders beslissen. Indien het college anders beslist doet zij dit met redenen omkleed.
1
Bij deze oppervlakte is sprake van een landgoed in de zin van de Natuurschoonwet. Dit criterium betreffende de perceelsoppervlakte is gekozen om hinder voor bewoners van aanliggende percelen tot een minimum te beperken.
Pagina 5 - Genius Loci – Uitwerking beleid – Gemeente Aa en Hunze
4
Lijkbezorging van gemeentewege Er is een tweetal gevallen waarin een begrafenis van gemeentewege kan plaatsvinden: 1. De overledene laat geen nabestaanden achter of deze zijn niet bekend; 2. De nabestaanden kunnen of willen niet in de lijkbezorging voorzien. Uitgangspunt is dat nabestaanden in de lijkbezorging voorzien. Mocht er toch een verzoek bij de gemeente komen om te voorzien in lijkbezorging, dan zal getracht worden nabestaanden te achterhalen die in de lijkbezorging voorzien.
Verzoek lijkbezorging van gemeentewege Indien bij de gemeente een verzoek tot lijkbezorging wordt gedaan, zal de gemeente opdracht geven aan de begrafenisondernemer om het lijk te vervoeren en te bergen. Indien het lijk zich in een woning bevindt kan op grond van art 21 Wlb de woning worden binnengetreden ten behoeve van lijkbezorging.
Bureauonderzoek Om nabestaanden te achterhalen die in de lijkbezorging voorzien zal een bureauonderzoek plaatsvinden. Tijdens dit vier uur durende onderzoek worden de meest efficiënte manieren om nabestaanden op te sporen gebruikt. Mogelijke aanknopingspunten kunnen worden gevonden met behulp van de volgende stappen: 1.
Binnen 24 uur na overlijden telefonisch navraag doen bij het Centraal Testamentenregister of de overledene een testament heeft laten opmaken. Indien dit niet binnen de gestelde tijd is gedaan, kan de notaris eventueel nog het Centraal Testamentenregister raadplegen tot enkele dagen na overlijden;
2.
Onderzoek doen naar gegevens over familie van de overledene via het bevolkingsregister. Dan zoeken in Nederland, maar ook daarbuiten via ambassades en consulaten;
3.
Zoeken in telefoongids, zoekmachines internet e.d. naar nabestaanden;
4.
Onderzoeken of er wellicht een uitvaartverzekering is afgesloten;
5.
(Rouw)advertentie in de krant zetten.
Informeren nabestaanden Uit het bureauonderzoek en het doorzoeken van de woning kan informatie over de nalatenschap en/of over nabestaanden worden verkregen. Indien er nabestaanden worden gevonden kunnen zij zorgdragen voor de lijkbezorging. De gemeente zal in dit geval de nabestaanden tevens informeren. Een belangrijk onderdeel van de lijkbezorging van gemeentewege is immers het informeren van de nabestaanden. Een voorbeeld hiervan is de mogelijkheid een nalatenschap beneficiair te aanvaarden, waardoor nabestaanden geen schuld van de overledene over hoeven te nemen. Dit kan in samenwerking met de politie en Maatschappelijk werk. Het is mogelijk dat er nabestaanden zijn gevonden, maar zij de begrafenis niet kunnen bekostigen. In dat geval kunnen de nabestaanden eventueel een lening afsluiten of een inzameling houden onder familie en vrienden. Indien dit ook niet voldoende is, kunnen nabestaanden eventueel een beroep doen op de Wet bijzondere bijstand. Bij de Sociale Dienst van hun woonplaats kunnen ze in aanmerking komen voor een eenmalige vergoeding. De hoogte van de vergoeding wordt per gemeente vastgesteld. Dit is echter een tijdrovende procedure die niet veel wordt gebruikt. Daarnaast is het nog mogelijk dat de lijkbezorging door de Sociale Dienst betaald wordt. Deze wordt vervolgens in maandelijkse
Pagina 6 - Genius Loci – Uitwerking beleid – Gemeente Aa en Hunze
termijnen ingehouden op de uitkering van de nabestaanden. Vereist is wel dat de Sociale Dienst een offerte van een uitvaartonderneming heeft goedgekeurd.
Geen nabestaanden Indien uit het bureauonderzoek en het doorzoeken van de woning onvoldoende informatie wordt verkregen is de gemeente genoodzaakt zelf in de lijkbezorging te voorzien. De gemeente (burgemeester) is immers verplicht om in de lijkbezorging te voorzien als niemand anders hier zorg voor draagt. 2
Begraven of cremeren De gemeente heeft de keuze om te begraven of te cremeren. Begraven wordt dan vrijwel altijd in een algemeen graf. Sterk aanbevolen wordt om uiterst zorgvuldig om te gaan met crematie. De Wet op de lijkbezorging bepaalt dat lijkbezorging in principe geschiedt overeenkomstig de (vermoedelijke) wens van de overledene. Indien de gemeente de overledene cremeert en later blijkt dat deze begraven wilde worden, kan dit proces niet meer teruggedraaid worden. Wel kan iemand die is overleden en begraven alsnog gecremeerd worden. Daarnaast is in de gewijzigde Wet op de lijkbezorging opgenomen dat een lijk waarvan de identiteit onbekend is zal worden begraven. Dit sterkt de opvatting dat de wetgever bij onduidelijkheid over de wens van de overledene (of nabestaanden) de voorkeur geeft aan begraven.
Gemeente Aa en Hunze De gemeente Aa en Hunze heeft als uitgangspunt begraven. Slechts indien er aanwijzingen zijn dat de wens van de overledene anders is zal hiervan worden afgeweken.
Lijkbezorging van gemeentewege Bij lijkbezorging van gemeentewege zal worden gekozen voor de meest goedkope wijze. Afhankelijk van de keuze voor begraven of cremeren zullen verschillende processen worden doorlopen. Voor zowel begraven als cremeren zal worden gekozen voor een sobere lijkbezorging. Onderdelen van de lijkbezorging die door de gemeente worden bekostigd zijn: ¾
Werkzaamheden van de uitvaartondernemer (o.a. vervoer en bewaren van het lijk);
¾
Kist;
¾
Bloemstuk;
¾
Auladienst (huur aula);
¾
Dragers (vier);
¾
Rouwauto (geen volgauto’s);
¾
Koffie achteraf;
¾
Aanwezig zijn van een ambtenaar van de gemeente;
¾
Grafgroen (bij begraven) of verstrooien (bij crematie).
Bij een crematie zal de as worden verstrooid op het terrein van het crematorium. Willen nabestaanden een asbus, dan gelieven zij eerst de openstaande rekening van de crematie te betalen. In afzonderlijke individuele gevallen kan het college (eventueel via mandaat door een medewerker) besluiten andere dan de hiervoor genoemde kosten te vergoeden.
2
Artikel 21 jo artikel 22 Wet op de lijkbezorging.
Pagina 7 - Genius Loci – Uitwerking beleid – Gemeente Aa en Hunze
