Kerkelijk handboek
HanD boek
Uitgave van het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten (Nederlandse Unie). Deze Nederlandse editie is gebaseerd op de officiële Engelse tekst van 2005.
K e r k e l i j k
Kerkelijk Handboek
HanD boek K e r k e l i j k
Tenzij anders aangegeven wordt in het Kerkelijk Handboek geciteerd uit de NBV (Nieuwe Bijbelvertaling) van 2004. Bij citaten uit boeken en artikelen van Ellen G. White wordt in de voet noten niet steeds de naam van de auteur genoemd. Een aantal redactionele voetnoten zijn bij de Nederlandse vertaling ter verduidelijking toegevoegd. Over het algemeen wordt hij en zijn gebruikt waar hij/zij en zijn/haar wordt bedoeld. Dit boek is een vertaling van het Seventh-day Adventist Church Manual, 2005 editie, uitgegeven door de General Conference of Seventh-day Adventists. © Nederlandse vertaling: Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten (Nederlandse Unie), 2008 Vertaling: Mariëlle de Reus-van der Kamp Redactie: Reinder Bruinsma Grafische vormgeving: Pre Press Buro Booij, Huis ter Heide Druk: Klomp Grafische Communicatie, Amersfoort Adres landelijk kantoor: Amersfoortseweg 18 3712 BC Huis ter Heide www.adventist.nl tel. 030 - 6939375 Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar ge maakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, internet, of op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. 4
Inhoudsopgave
WOORD VOORAF BIJ DE NEDERLANDSE UITGAVE........................................................................ 11 INLEIDING............................................................................................................................................................................................................... 14 De ontwikkeling van het Kerkelijk Handboek............................................................................................ 14 Inhoud van het Kerkelijk Handboek........................................................................................................................... 16 Procedure t.a.v. wijzigingen in het Kerkelijk Handboek............................................................ 16 Gebruik van het Kerkelijk Handboek......................................................................................................................... 18 Gebruikte termen in het Kerkelijk Handboek. ........................................................................................... 18 Huidige uitgave............................................................................................................................................................................................... 18 I. HET GEZAG VAN DE KERK EN HET KERKELIJK HANDBOEK................................... 19 Kerkelijk gezag in de eerste gemeenten................................................................................................................. 19 Kerkelijk gezag in de Kerk der Zevende-dags Adventisten...................................................... 19 II. DE KERK VAN DE LEVENDE GOD......................................................................................................................... 21 Geen scheidsmuur.................................................................................................................................................................................... 22 Het hoogste doel........................................................................................................................................................................................... 22 De vijand weerstaan............................................................................................................................................................................... 23 De gemeente volmaakt in Christus. ............................................................................................................................. 24 III. FUNDAMENTELE GELOOFSWAARHEDEN VAN DE ZEVENDE-DAGS ADVENTISTEN........................................................................................................................... 26 IV. D E KERK IS GEBOUWD OP GODDELIJKE GRONDBEGINSELEN.................... 38 Bijbels fundament voor de organisatie.................................................................................................................. 38 Organiseren: van wezenlijk belang.............................................................................................................................. 39 Gods doel................................................................................................................................................................................................................... 40 V. HET ORGANISATIEMODEL VAN HET KERKGENOOTSCHAP DER ZEVENDE-DAGS ADVENTISTEN. ............................................................................................................. 42 Modellen van kerkelijk bestuur.......................................................................................................................................... 42 Vier bestuurlijke niveaus in de organisatie.................................................................................................... 43 Kerkelijke instellingen. ...................................................................................................................................................................... 44 De Generale Conferentie als hoogste gezagsorgaan. ....................................................................... 45
5
kerkelijk handboek | inhoud
VI. KERKELIJK LIDMAATSCHAP...................................................................................................................................... 47 Lidmaatschap berust op geestelijke basis.......................................................................................................... 47 De doop – een eis van het evangelie........................................................................................................................... 47 Doopgelofte en doop.............................................................................................................................................................................. 51 Doopcertificaat en tekst van belijdenis................................................................................................................. 52 Onberispelijk gedrag............................................................................................................................................................................. 54 Overschrijving van leden............................................................................................................................................................... 54 De uniegemeente. ....................................................................................................................................................................................... 59 Georganiseerde groepen................................................................................................................................................................. 59 Vragen over het opnemen en uitschrijven van leden.................................................................... 60 Herdoop. ..................................................................................................................................................................................................................... 62 VII. K ERKELIJKE AMBTSDRAGERS EN HUN VERANTWOORDELIJKHEDEN.............................................................................................................................. 65 Vereisten..................................................................................................................................................................................................................... 65 Lidmaatschap vereist om voor een ambt in aanmerking te komen..................... 70 Ambtsperiode.................................................................................................................................................................................................... 70 De ouderling....................................................................................................................................................................................................... 71 Leiders van een gemeente. ........................................................................................................................................................... 77 De diaken.................................................................................................................................................................................................................. 78 De diakones............................................................................................................................................................................................................ 81 De algemeen secretaris van de gemeente.......................................................................................................... 83 De penningmeester................................................................................................................................................................................. 85 Coördinator zorg voor belangstellenden............................................................................................................ 90 Wanneer een ambtsdrager het kerkelijk lidmaatschap wordt ontnomen.................................................................................................................................................................................... 90 Bevestiging............................................................................................................................................................................................................. 90 AANVULLINGEN BIJ HOOFDSTUK 7............................................................................................................................. 91 VIII. E REDIENSTEN EN BIJEENKOMSTEN...................................................................................................... 99 Muziek in de eredienst................................................................................................................................................................... 102 De bijeenkomsten op sabbat................................................................................................................................................. 104 Het heilig avondmaal........................................................................................................................................................................ 106 Gebedsbijeenkomsten. ..................................................................................................................................................................... 112 Plaatselijk jeugdwerk........................................................................................................................................................................ 113 Plaatselijke activiteiten voor de jongere jeugd (tieners)........................................................ 114 Scouting................................................................................................................................................................................................................... 114 Scouting – afdeling welpen.................................................................................................................................................... 114 Gemeentelijke evangelisatiebijeenkomsten. .............................................................................................. 115 6
inhoud
Huishoudelijke vergaderingen.......................................................................................................................................... 115 Vergaderingen van de kerkenraad.............................................................................................................................. 116 Vergaderingen van het schoolbestuur. ............................................................................................................... 120 Ouderraad........................................................................................................................................................................................................... 120 AANVULLINGEN BIJ HOOFDSTUK 8.......................................................................................................................... 121 IX. A FDELINGEN VAN DE KERK EN HUN MEDEWERKERS.......................................... 127 De afdeling zending........................................................................................................................................................................... 127 De afdeling sabbatschool........................................................................................................................................................... 130 Het Advent Jeugd Verbond (AJV).................................................................................................................................... 137 AJV junior afdeling. .............................................................................................................................................................................. 143 Scouting................................................................................................................................................................................................................... 143 Plaatselijke scoutinggroepen............................................................................................................................................... 145 Christelijk onderwijs en de school van de gemeente.................................................................. 146 De oudervereniging............................................................................................................................................................................. 147 Het bestuur van de school van de kerk............................................................................................................... 149 De afdeling communicatie en PR................................................................................................................................ 152 De afdeling gezondheidsactiviteiten..................................................................................................................... 154 De afdeling rentmeesterschapszaken................................................................................................................... 155 De afdeling gezinspastoraat.................................................................................................................................................. 156 De afdeling vrouwenpastoraat.......................................................................................................................................... 158 De afdeling kinderpastoraat. ................................................................................................................................................ 160 De afdeling overheidszaken en godsdienstvrijheid....................................................................... 162 Speciale diensten...................................................................................................................................................................................... 164 AANVULLINGEN BIJ HOOFDSTUK 9.......................................................................................................................... 165 X. P REDIKANTEN EN KERKELIJKE EMPLOYEES EN HUN RELATIE TOT DE GEMEENTE. ................................................................................................................................. 177 Een door God ingesteld ambt.............................................................................................................................................. 177 De unievoorzitter..................................................................................................................................................................................... 177 Predikanten bepalen niet het kerkelijk beleid....................................................................................... 178 Voorzitter en bestuur geven leiding aan afdelingssecretarissen............................. 178 Taken van afdelingssecretarissen................................................................................................................................. 178 Verhouding van een ingezegend predikant tot het kerkelijk werk.................... 179 Gemeenten kiezen geen predikant............................................................................................................................ 179 Predikanten die (nog) niet zijn ingezegend. ............................................................................................... 180 Evangelistes........................................................................................................................................................................................................ 181 Managers van adventistische boekenwinkels.......................................................................................... 181 Predikant dient de evangelist te ondersteunen.................................................................................... 181 7
kerkelijk handboek | inhoud
Voorzitter en Algemeen Kerkbestuur geven leiding aan uniemedewerkers.............................................................................................................................................................................. 182 Geloofsbrieven en machtigingen.................................................................................................................................. 183 Verlopen geloofsbrieven............................................................................................................................................................... 184 Het ontheffen van een predikant uit zijn ambt. ................................................................................. 184 Gepensioneerde medewerkers........................................................................................................................................... 184 XI. KERKELIJKE VERKIEZINGEN.................................................................................................................................. 185 Het benoemingscomité.................................................................................................................................................................. 185 Verkiezing van afgevaardigden voor het uniecongres.............................................................. 191 Verantwoordelijkheid van uniefunctionarissen................................................................................. 193 Leden van het Algemeen Kerkbestuur vertegenwoordigen de gehele unie......................................................................................................................................................................................... 193 XII. F INANCIËLE ASPECTEN VAN HET KERKELIJK WERK.............................................. 194 Rentmeesterschap.................................................................................................................................................................................. 195 Tienden.................................................................................................................................................................................................................... 196 Collecten / gaven. ..................................................................................................................................................................................... 199 Algemene aanbevelingen........................................................................................................................................................... 201 XIII. DE MAATSTAF VOOR EEN CHRISTELIJK LEVEN............................................................ 206 De verheven roeping van God in Jezus Christus................................................................................ 206 Bijbelstudie en gebed........................................................................................................................................................................ 207 Onze verhouding tot de samenleving.................................................................................................................. 208 Het houden van de sabbat....................................................................................................................................................... 208 Eerbied voor de plaats van aanbidding.............................................................................................................. 210 Gezondheid en matigheid........................................................................................................................................................ 210 Kleding....................................................................................................................................................................................................................... 212 Eenvoud.................................................................................................................................................................................................................... 213 Lectuur....................................................................................................................................................................................................................... 214 Radio en televisie. .................................................................................................................................................................................... 214 Ontspanning en vrije tijd........................................................................................................................................................... 215 Muziek........................................................................................................................................................................................................................ 216 Vriendschappen.......................................................................................................................................................................................... 217 Begeleiding / Mentorschap....................................................................................................................................................... 219 Relaties en huwelijk............................................................................................................................................................................ 219 Besluit......................................................................................................................................................................................................................... 221
8
inhoud
XIV. KERKELIJKE TUCHT.......................................................................................................................................................... 222 Algemene richtlijnen....................................................................................................................................................................... 222 Het bewaken van de eenheid binnen de gemeente....................................................................... 229 Het toepassen van de kerkelijke tucht................................................................................................................ 231 Kerkelijke tucht door middel van censuur.................................................................................................. 233 Uitsluiting van het kerkelijk lidmaatschap............................................................................................... 233 Gronden waarop kerkelijke tucht kan worden toegepast.................................................. 234 Tijdbewaking in het proces van kerkelijke tucht............................................................................. 235 Kerkelijke tucht met beleid toepassen................................................................................................................ 235 XV. HUWELIJK, SCHEIDING EN HERTROUWEN. ............................................................................ 241 Wat zegt de Bijbel over het huwelijk?.................................................................................................................. 241 Wat zegt de Bijbel over echtscheiding?.............................................................................................................. 244 Wat zegt de Bijbel over hertrouwen?..................................................................................................................... 245 Wat zegt de kerk over huwelijk en echtscheiding?....................................................................... 245 Gemeentezorg voor gezinnen............................................................................................................................................ 249 XVI. HET STICHTEN, SAMENVOEGEN EN ONTBINDEN VAN GEMEENTEN................................................................................................................................................................ 251 De stichting van een gemeente....................................................................................................................................... 251 Het samenvoegen van gemeenten.............................................................................................................................. 253 Het ontbinden of uitsluiten van gemeenten............................................................................................ 254 XVII. D E KANSEL IS GEEN FORUM......................................................................................................................... 259 zaakREGISTER......................................................................................................................................................................................... 263
9
10
Woord vooraf bij de Nederlandse uitgave Na lange tijd verschijnt er een nieuwe Nederlandse editie van het Kerkelijk Handboek. In een klein taalgebied als het Nederlands is het een relatief kostbare zaak om elke vijf jaar, nadat er tijdens een wereldcongres van de kerk wijzigingen zijn aangebracht, een herziene uitgave van deze publica tie te verzorgen. Maar geleidelijk aan was de bestaande Nederlandse tekst wel dusdanig bij de huidige Engelse versie achtergebleven, dat er terecht op werd aangedrongen niet langer te wachten met het uitbrengen van een nieuwe Nederlandse editie. Het Kerkelijk Handboek speelt een belangrijke rol in het kerkelijk leven van de Adventkerk, vooral in de plaatselijke gemeente. Het geeft de lijnen aan waarlangs het werk van de gemeente zich voltrekt. Het is onmisbaar als een baken van orde en eenheid. Toch zijn er grote verschillen in de mate waarin en de wijze waarop het Kerkelijk Handboek in de gemeenten func tioneert. In sommige gemeenten heeft het bijna de kracht van wet, terwijl andere gemeenten zich vrij voelen van de adviezen of regel af te wijken als daarvoor, naar hun idee, goede redenen bestaan. De Nederlandse Unie heeft zich altijd op het standpunt gesteld dat het in het Kerkelijk Handboek welis waar niet om vrijblijvende suggesties gaat, maar dat er ruimte moet blijven om vooral de geest van de beginselen en van de regelgeving toe te passen. Wie het Kerkelijk Handboek zorgvuldig leest, ontdekt al snel dat het niet eenvoudig is elk detail in elke situatie overal ter wereld toe te passen. In veel landen ontbreken eenvoudigweg nog allerlei elementen van de kerke lijke infrastructuur die in het Kerkelijk Handboek worden beschreven. In sommige landen heeft men te maken met juridische of maatschappelijke omstandigheden die het niet mogelijk maken bepaalde gedeelten van het Handboek toe te passen. Bovendien zijn bepaalde aspecten van het kerkelijk werk niet overal even sterk ontwikkeld. Zo heeft de kerk niet overal een net werk van basisscholen die onder de jurisdictie vallen van lokale gemeenten, zoals het Kerkelijk Handboek als regel veronderstelt. In de Nederlandse situatie is een aantal zaken waarvan de gebruiker van het Kerkelijk Handboek zich bewust dient te zijn: 1. Er zijn termen en gebruiken die voor een goed verstaan enig inzicht in de geschiedenis van de kerk vergen. Het lezen van een boek over de geschiedenis van de kerk is aan te raden voor wie de achtergronden van 11
kerkelijk handboek | woord vooraf
het Kerkelijk Handboek wil begrijpen.1 Bovendien zijn in deze editie hier en daar redactionele voetnoten opgenomen die hopelijk verhelderend zullen zijn. 2. L okale gemeenten verschillen sterk van aard, maar ook qua omvang. In het Kerkelijk Handboek wordt vooral uitgegaan van gemeenten die honderden leden tellen. Dat blijkt onder andere uit de lange lijsten met ambtsdragers die gekozen dienen te worden. Het ligt voor de hand dat in kleine gemeenten, van vaak niet meer dan enkele tientallen leden, niet alles wat het Kerkelijk Handboek vermeldt, kan worden toegepast. 3. H et is vaak uitermate lastig Nederlandse woorden te vinden voor de En gelse termen in het Handboek. Dat betreft vooral de namen of titels die men geeft aan kerkelijke employés, maar bijvoorbeeld ook voor de activi teiten en organisatie van het jeugdwerk. In tal van landen – waaronder ook Nederland – zijn (met volledige instemming van de internationale kerkelijke leiding) organisatiemodellen ingevoerd die aansluiten bij de plaatselijke behoeften en gebruiken en die daardoor op bepaalde punten afwijken van het Kerkelijk Handboek. Steeds is echter gepoogd de onder liggende gedachten adequaat te vertalen. 4. H et meest ingrijpende probleem waarmee de vertaler van het Kerkelijk Handboek te maken had was het feit dat het Kerkelijk Handboek vol ledig is gebaseerd op een organisatiemodel waarbij de “conferentie” als bestuurslaag tussen de unie en de gemeente een sleutelrol speelt. Bij een reorganisatie in 1973 werden in Nederland de twee conferenties, die tot dan toe bestonden, afgeschaft en was er voortaan sprake van een unie van gemeenten. (Dit gebeurde op voorstel van de leiding van de Generale Conferentie.) Hiermee kwam er dus een directe link tussen de gemeen ten en de unie. In heel veel gevallen waarin het Kerkelijk Handboek ver wijst naar de conferentie als aanspreekpunt voor de gemeenten, wordt daarom in de Nederlandse editie verwezen naar de unie. Het feit dat er binnen de Nederlandse Unie geen conferenties meer zijn heeft o.a. ook gevolgen voor de wijze waarop afgevaardigden voor congressen worden benoemd. Waar in deze Nederlandse editie van het Kerkelijk Handboek verwezen wordt naar de unie, is in de Engelse editie gewoonlijk sprake van de conferentie, aangezien de taken van de conferentie in Nederland in de unie zijn geïncorporeerd.
Zie bijv. George R. Knight, Een beknopte geschiedenis van het Zevende-dags Adventisme en George R. Knight, Op zoek naar een eigen identiteit: De ontwikkeling van het adventistisch geloofsgoed. Beide boeken werden in 2006 door het kerkgenootschap uitgegeven.
1
12
woord vooraf
Tot voor kort verkeerde de Nederlandse Unie met dit model, samen met o.a. Denemarken, Zweden, Spanje, Portugal, Oostenrijk en Italië, in een uitzonderingspositie. In het najaar van 2007 heeft de internationale kerk echter in principe besloten de organisatie flexibeler te maken. Het is nu gemakkelijker om in landen met een beperkt ledental te kiezen voor het bestuursmodel Unie van kerken. In dergelijke unies zijn er geen conferen ties. Ongetwijfeld zal die wijziging in toekomstige Engelse edities van het Kerkelijk Handboek worden weerspiegeld. De Nederlandse Unie hoopt dat deze nieuwe editie van het Kerkelijk Handboek ertoe mag bijdragen dat de Nederlandse Adventgemeenten aan organisatorische kracht winnen en daardoor zich nog intensiever kunnen inzetten voor hun opdracht. De Nederlandse Unie najaar 2008
13
Inleiding De ontstaansgeschiedenis van het Kerkgenootschap der Zevendedags Adventisten In 1844 begon de Adventbeweging aan haar profetische reis ter vervulling van het goddelijke plan. De eerste stappen waren nog wat onzeker. Het was een klein groepje mensen, waarvan velen uit hun oorspronkelijke gemeente waren gezet, omdat zij de Adventboodschap hadden aangenomen. Zo over tuigd als zij waren van hun boodschap voor de wereld, zo onzeker waren zij over de organisatievorm die zij zouden kiezen. Velen hadden nog vers in het geheugen hoe zij door machtige, goed georganiseerde kerken waren tegengewerkt bij de verkondiging van de Adventboodschap. Dit bepaalde dan ook de aanvankelijke weerstand tegen elke vorm van centraal gezag en bestuur. Echter, steeds meer kwamen de leiders van het eerste begin tot de conclusie dat een zekere mate van bestuur noodzakelijk was om de Advent beweging in goede banen te leiden. Deze opvatting werd ook ondersteund door Ellen G. White. In 1860 kreeg de beweging haar uiteindelijke naam – Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten – en werd er een wettelijke bestuursvorm ge creëerd voor het beheer van de kerkelijke eigendommen. In 1861 volgde de organisatie van de eerste officiële conferentie1 in Michigan. Hierbij werd ook geregeld hoe de plaatselijke gemeenten zich konden organiseren en werd een kerkelijke overeenkomst door de leden ondertekend. Tevens werd geregeld hoe de diverse gemeenten samenvielen in wat men een conferen tie noemde. Tot slot werd aan predikanten een speciaal certificaat gegeven, waarmee zij zich konden onderscheiden van bedriegers die zich voordeden als echte predikanten. In 1863 werd de Generale Conferentie georganiseerd: een samenbun deling van een aantal conferenties. De Adventbeweging zette hiermee de eerste stap op de weg van coördinatie en organisatie. De ontwikkeling van het Kerkelijk Handboek In de beginperiode kwam de Generale Conferentie jaarlijks bijeen. Tijdens iedere vergadering werden beslissingen genomen aangaande kerkordelijke
De naam “conferentie” was in verschillende geloofsgemeenschappen in de Verenigde Staten in de negentiende eeuw in gebruik als aanduiding voor een verband van gemeenten in een bepaalde regio. De term werd, evenals diverse andere organisatorische termen, door de Adventgelovigen overgenomen.
1
14
inleiding
onderwerpen in een poging richtlijnen op te stellen voor het dagelijks be stuur van de kerk. In 1882 besloot de Generale Conferentie “richtlijnen voor kerkelijk werkers” voor te bereiden “en deze te publiceren in de Review and Herald of in de vorm van een brochure.”2 Uit deze beslissing sprak een groeiend besef dat een algemene kerkorde noodzakelijk was voor een goed functionerende kerkelijke organisatie. Aangezien eenheid en uniformiteit alleen gegarandeerd konden worden als deze richtlijnen ook daadwerke lijk op schrift zouden worden gesteld, kwam er een eerste publicatie. Maar toen tijdens de Generale Conferentie van 1883 het voorstel werd gedaan om over te gaan tot het formaliseren van deze richtlijnen in een Kerkelijk Handboek, werd dit voorstel in eerste instantie verworpen. Kennelijk waren de leden bang dat dit zou leiden tot institutionalisering van de kerk en dat predikanten beperkt zouden worden in hun vrijheid kerkordelijke zaken naar eigen inzicht op te lossen. Deze angst – die ongetwijfeld nog een restant was van de weerzin van 20 jaar eerder tegen elke vorm van kerkelijke organisatie – verdween geluk kig snel. Tijdens de jaarlijkse vergaderingen van de Generale Conferentie werden steeds meer kerkordelijke zaken geregeld. En zo groeide langzaam maar zeker jurisprudentie over kerkordelijke zaken. Van tijd tot tijd ver schenen er uitgaven in boek- of brochurevorm waarin de belangrijkste uit spraken werden gepubliceerd. Een mooi voorbeeld hiervan is het boek van J.N. Loughborough, The Chuch, Its Organisation, Order and Discipline uit 1907. Ondertussen maakte de Adventbeweging een sterke groei door, zowel in Noord-Amerika als in andere landen. Deze groei maakte de noodzaak tot een uniform beleid alleen maar duidelijker en in 1931 werd definitief be sloten tot de publicatie van een officieel Kerkelijk Handboek. J.L. McElhany, de toenmalige vice-voorzitter van de Generale Conferentie voor Noord-Ame rika en de latere voorzitter van de Generale Conferentie, werd gevraagd een eerste aanzet te geven. Na zorgvuldige bestudering en voorbereiding door het bestuur van de Generale Conferentie verscheen in 1932 de eerste editie. In het voorwoord van deze editie staat “dat de behoefte aan een Kerkelijk Handboek steeds groter is geworden om de manier waarop de kerk func tioneert voor te zetten en te behouden.” Het woord behouden valt hierbij op. Kennelijk was het de leiding van de kerk niet te doen om plotseling een heel scala van kerkelijke regels op te stellen. Het was veeleer een poging om alle goede beslissingen te behouden die in de voorgaande jaren al waren
Review and Herald, 26 december 1882.
2
15
kerkelijk handboek | inleiding
genomen en daaraan de regels toe te voegen die de groei van de kerk en de daarbij behorende toenemende complexiteit vereisten.3 Inhoud van het Kerkelijk Handboek Tijdens de Generale Conferentie van 2000 is besloten een aantal hoofdstuk ken uit het Kerkelijk Handboek te herzien. Deze herziene versie van het Kerkelijk Handboek, met de indeling van hoofdstukken en subhoofdstuk ken, kent twee soorten tekst. Het grootste gedeelte van elk hoofdstuk is al gemeen van aard en is van toepassing op iedere gemeente waar ook ter we reld. Maar om ook tegemoet te komen aan de diversiteit die de Adventkerk wereldwijd kent, is aan het eind van sommige hoofdstukken aanvullend materiaal toegevoegd. Dit materiaal, Aanvullingen genoemd, heeft veeleer een verklarend karakter en kan gebruikt worden ter verdere oriëntatie. De Aanvullingen zijn zodanig gerubriceerd dat de subtitels corresponderen met de subtitels uit het betreffende hoofdstuk.4 Procedure t.a.v. wijzigingen in het Kerkelijk Handboek Zeker in een wereldkerk is het van belang dat het “goed en ordelijk ver loopt.”5 Beslissingen van een kerkelijk bestuur moeten immers niet alleen op papier bestaan, maar moeten ook een breed draagvlak binnen de kerk hebben. In 1946 besloot de Generale Conferentie tot de volgende procedure: “Wijziging en/of herziening van kerkelijke regelgeving, zoals vastgelegd in het Kerkelijk Handboek, kan alleen gebeuren met goedkeuring van een we reldcongres van de Generale Conferentie.”6 Echter, plaatselijke omstandigheden kunnen soms vragen om aanpas singen. Daarom werd tijdens de najaarsvergadering van de Generale Con ferentie van 1948 (waar voorbereidingen werden getroffen voor een herzie ning van het Kerkelijk Handboek t.b.v. de Generale Conferentie van 1950) de volgende motie aanvaard: “Iedere divisie (inclusief de Noord-Amerikaanse Divisie) kan een bijlage op het Kerkelijk Handboek opstellen. Deze bijlage heeft niet tot doel het Handboek te veranderen, maar om een aanvulling te geven hoe te handelen in omstandigheden die specifiek zijn voor die plaats of regio. Deze aanvullingen dienen eerst aan de Generale Conferentie te worden voorgelegd, voordat tot uitgave kan worden overgegaan.”7 Zie verder hoofdstuk 1: “Gezag van de Kerk en het Kerkelijk Handboek”. Tevens zijn er in de hoofdstukken voetnoten opgenomen die naar de betreffende aanvullingen verwijzen. 5 Evangelism, bladz. 314. 6 Verslag van de Generale Conferentie nr. 8, bladz. 197, 14 juni 1946. 7 Autumn Council Actions, 1948, bladz. 19. 3 4
16
inleiding
Wijzigingen en/of aanvullingen op het Kerkelijk Handboek, (met uit zondering van de Aanvullingen, zie ook volgende alinea), kunnen der halve alleen door de Generale Conferentie worden gedaan. Tijdens het congres van de Generale Conferentie zijn alle divisies vertegenwoordigd en hebben dus een stem in de wijzigingsvoorstellen. Indien iemand van mening is dat herziening van het Kerkelijk Handboek wenselijk is, dan zullen deze wijzigingen worden voorgelegd aan de volgende bestuurslaag ter verdere bestudering en advies. Bij goedkeuring gaat het voorstel weer naar het daarop volgende bestuursniveau ter verdere evaluatie en beoor deling. Daarna zal het voorstel worden voorgedragen aan de Commissie Kerkelijk Handboek van de Generale Conferentie. Deze commissie beoor deelt alle voorstellen, aanvullingen en wijzigingen en dient deze, indien goedgekeurd, in tijdens de jaarvergadering van het bestuur van de Gene rale Conferentie.8 Als men in een gemeente, conferentie of unie van mening is dat aanvul ling of herziening van de Aanvullingen van het Kerkelijk Handboek wen selijk is9, dan zal men deze voorstellen indienen bij de daarop volgende bestuurslaag. Bij goedkeuring zullen deze voorstellen worden voorgelegd aan het daarop volgende bestuursniveau ter verdere bestudering en goed keuring. Deze procedure herhaalt zich totdat deze voorstellen uiteindelijk aan de Commissie Kerkelijk Handboek zullen zijn voorgelegd ter bestu dering en goedkeuring. Deze commissie legt op haar beurt haar advies ter goedkeuring voor aan het Algemeen Bestuur van de Generale Confe rentie tijdens de laatste jaarvergadering voorafgaand aan het vijfjaarlijkse congres van de Generale Conferentie. Zo kunnen alle voorstellen tot her ziening en aanvulling worden gecoördineerd en worden afgestemd op de eventuele wijzigingen op de hoofdtekst die het Algemeen Bestuur van de Generale Conferentie tijdens het eerstvolgende congres van de Generale Conferentie zal voorstellen. Echter, het Algemeen Bestuur behoudt zich het recht voor tijdens elke jaarvergadering wijzigingen aan te brengen in de Aanvullingen.
De Generale Conferentie heeft een dagelijks bestuur dat dikwijls vergadert en regelmatig ook bijeenkomt met grotere aantallen, voor zover de bestuursleden beschikbaar zijn. Een aanzienlijk deel van de ongeveer 300 leden van het Generale Confentiebestuur woont echter verspreid over de wereld. Elk najaar komen alle leden bijeen voor het zogenaamde Annual Council. Bepaalde belangrijke zaken worden alleen tijdens deze jaarlijkse vergadering behandeld. Het hoogste gezag in de kerk is echter het vijfjaarlijkse congres van de Generale Conferentie, waaraan tweeduizend afgevaardigden deelnemen. Veranderingen in het Kerkelijk Handboek kunnen alleen tijdens een dergelijk congres worden bekrachtigd. 9 Zie ook bladz. 43, 44. 8
17
kerkelijk handboek | inleiding
Na elk congres van de Generale Conferentie wordt er een nieuwe, her ziene uitgave van het Kerkelijk Handboek gepubliceerd. Wij raden u dan ook aan om altijd met de meest recente versie van het Kerkelijk Handboek te werken. Gebruik van het Kerkelijk Handboek Indien er binnen een gemeente onduidelijkheden zijn hoe te handelen binnen de richtlijnen van het Kerkelijk Handboek, dan is zij in eerste in stantie voor advies aangewezen op de unie waar zij onder ressorteert. In dien men niet tot overeenstemming of een besluit kan komen, dient men de kwestie voor te leggen aan de divisie. Gebruikte termen in het Kerkelijk Handboek Iedere georganiseerde gemeente maakt deel uit van een verband van gemeenten, ook wel conferentie genoemd. Dit zijn gemeenten die op grond van hun geografische ligging bij elkaar horen. Mocht deze groepering van gemeenten nog niet de status van conferentie hebben bereikt, dan kunnen ook woorden als missie, afdeling of gewest worden gebruik om een regi onaal verband van gemeenten aan te duiden. In het Kerkelijk Handboek wordt het begrip conferentie of unie-conferentie ook gebruikt voor een “mission,” of “union mission”.10 Met term predikant wordt in het Kerkelijk Handboek een kerkelijke functionaris/pastor/pastoraal werker omschreven die in algemene dienst is van de kerk of door het bestuur van een conferentie of unie de zorg voor één of meerdere gemeenten heeft gekregen. Huidige uitgave In deze uitgave van het Kerkelijk Handboek zijn alle aanvullingen en wijzigingen opgenomen tot en met de bijeenkomst van de Generale Confe rentie in 2005.
10
Hierbij worden bestuurlijke eenheden bedoeld die een grotere bestuurlijke afhankelijkheid van een divisie hebben. Voor een verdere uitleg van een aantal termen, zie Woord Vooraf bij de Nederlandse vertaling.
18
Hoofdstuk I
Het gezag van de kerk en het Kerkelijk Handboek Kerkelijk gezag in de eerste gemeenten Als Schepper en Verlosser, Heer en Meester over de schepping, vormt God de enige bron en basis van het kerkelijk gezag. Hij heeft zijn gezag overgedragen aan zijn profeten en apostelen.1 Zij, op hun beurt, hebben een cruciale en unieke positie in het doorgeven van Gods Woord en de morele vorming van de kerk bekleed.2 In de vroeg-christelijke kerk hadden de ouderlingen (of bisschoppen) een belangrijke, gezaghebbende positie. Een van hun belangrijkste taken was het verzorgen van de pastorale zorg voor de gemeente en de algemene leiding.3 Daarnaast waren zij ook belast met meer specifieke taken, zoals het onder wijzen van de juiste leer en het weerspreken van hen die deze leer ontken den.4 De goede bestuurders onder hen moesten “dubbel worden beloond” vooral als zij zich tevens bezig hielden met prediking en onderricht.5 De kerk droeg verantwoordelijkheid voor de zuiverheid van de leer. Zij moest onderzoeken of een “geest van God kwam” of niet,6 of, zoals Pau lus het verwoordde, “alles te onderzoeken, maar het goede te behouden.”7 Hetzelfde gold ook voor de kerkelijke tucht.8 Dit besloeg het hele scala van een persoonlijke vermaning uit bezorgdheid,9 tot het ontzeggen van het lid maatschap.10 De gemeente had ook de bevoegdheid voorwaarden te stellen aan de toetreding tot de gemeente en het beleid te bepalen. Kerkelijk gezag in de Kerk der Zevende-dags Adventisten Het besluit van de Generale Conferentie in 1946 dat “alle wijzigingen en/of aanvullingen op bestaande regelgeving” in het Kerkelijk Handboek
3 4 5 6 7 8 9
2 Korintiërs 10:8. Efeziërs 2:20. Handelingen 20:17-28; Hebreeën 13:17; 1 Petrus 5:1-3. 1 Timoteüs 3:1, 2; Titus 1: 5,9. 1 Timoteüs 5:17. 1 Johannes 4:1. 1 Tessalonicenzen 5:21. Zie Matteüs 18:15-17. Bijvoorbeeld Matteüs 18:16; Galaten 6:1. 10 Matteüs 18:18; 1 Korintiërs 5:11, 13; 2 Korintiërs 2:5-11. 1 2
19
kerkelijk handboek | hoofdstuk i
alleen kunnen plaatsvinden met goedkeuring van een congres van de Gene rale Conferentie, weerspiegelt een opvatting over het gezag van de Generale Conferentie die al lange tijd algemeen wordt onderschreven. Tijdens de bij eenkomst in 1877 werd het volgende besluit genomen: “De Generale Con ferentie, handelend binnen de haar wettelijk toegestane ruimte, bekleedt, na God, het hoogste gezag binnen het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten. Derhalve zijn de besluiten die door een congres van de Gene rale Conferentie worden genomen, voor iedereen, en zonder enige uitzon dering, bindend, tenzij kan worden aangetoond dat deze besluiten in strijd zijn met Gods Woord, dan wel met het recht van persoonlijk geweten.”11 Ellen G. White schreef in 1909: “Wanneer, tijdens een zitting van de Generale Conferentie, de mening van de broeders wordt gevraagd, moet er niet koste wat het kost vastgehouden worden aan persoonlijk belang en per soonlijke vrijheid. Het is geen verdienste om halsstarrig vast te blijven hou den aan een persoonlijk standpunt dat tegen de algemene opinie ingaat.”12 Al in 1875 had Ellen G. White zich in deze zin uitgelaten. “De gemeente van Jezus Christus is continu in gevaar. Satan laat geen middel onbenut om Gods volk te vernietigen en de menselijke geest noch zijn oordeel zijn te allen tijde te vertrouwen. Het is Christus’ wens dat zijn volgelingen bij elkaar gebracht worden in een gemeente, in een omgeving waar regels zijn en discipline heersen, waar iedereen aan elkaar onderdanig is, de ander uitmuntender achtend dan zichzelf.”13 Deze woorden en de uitspraken van de Generale Conferentie van 1877 vormen de grondslag voor het Kerkelijk Handboek en voor het beroep dat het op ons allemaal doet, zowel de mensen in dienst van de kerk als ge meenteleden. Het Kerkelijk Handboek geeft aan hoe het Kerkgenootschap der Zeven de-dags Adventisten denkt dat een mens als christen behoort te leven en hoe een gemeente bestuurd dient te worden – dit alles gebaseerd op bijbelse principes. Het is tevens een bevestiging van het gezag van de uitspraken en beslissingen die tijdens de bijeenkomsten van de Generale Conferentie zijn genomen. “God heeft bevolen dat, wanneer vanuit de gehele wereld de vertegenwoordigers van Gods kerk samenkomen tijdens een Generale Conferentie, zij met gezag zullen spreken.”14
13 14 11
12
Review and Herald, jaargang 50, nr. 14, bladz. 106. Testimonies, deel 9, bladz. 260. Testimonies, deel 3, bladz. 445. Testimonies, deel 9, bladz. 261.
20
Hoofdstuk II
De kerk van de levende God Het is een groot voorrecht tot Gods kerk te mogen behoren. Het is een on derdeel van Gods plan met deze wereld om een volk te verzamelen, vanuit alle uithoeken der aarde, en hen samen te brengen in één lichaam, het lichaam van Christus. Want het is Christus die aan het hoofd staat van zijn kerk. Iedereen die zich als een kind van God beschouwt, is een onderdeel van dit lichaam. Zo kan iedereen verbondenheid ervaren; niet alleen met elkaar maar ook met Christus. De Bijbel gebruikt meerdere uitdrukkingen om de gemeente of de kerk aan te duiden, zoals bijvoorbeeld “Gods gemeente,”1 het “lichaam van Chris tus,”2 of het “huis van de levende God.”3 Het woord “gemeente” wordt in de Bijbel op minimaal twee verschil lende manieren gebruikt. Het kan gebruikt worden als een algemene ver wijzing naar een universele kerk.4 Maar het wordt ook gebruikt in een meer specifieke betekenis als verwijzing naar een gemeente in een stad of regio. In de volgende teksten wordt verwezen naar een plaatselijke gemeente: de gemeente te Rome, de gemeente in Korinte, de gemeente van Tessaloniki.5 In de volgende teksten wordt verwezen naar een gemeente in de provincie: de gemeenten in Galatië, de gemeenten in Azië, de gemeenten in Syrië en Cilicië.6 Christus heeft, als hoofd van zijn kerk, de leden van zijn lichaam waar lijk lief. In de kerk wordt Hij verheerlijkt,7 en door de kerk zal Gods wijsheid “in alle schakeringen bekend worden.”8 Hij voedt en verzorgt zijn kerk9 en wil niets liever dan haar “in al haar luister bij Zich te nemen, zodat ze zon der vlek of rimpel of iets dergelijks zal zijn, heilig en zuiver.”10
3 4 5 6 7 8 9
Handelingen 20:28. Efeziërs 4:12. 1 Timoteüs 3:15. Bijvoorbeeld Matteüs 16:18; 1 Korintiërs 12:28. Romeinen 1:6,7; 1 Korintiërs 1:2; 1 Tessalonicenzen 1:1. 1 Korintiërs 16:1; 1 Korintiërs 16:19; Handelingen 15:41. Efeziërs 3:21. Efeziërs 3:10. Efeziërs 5:29. 10 Efeziërs 5:27. 1 2
21
kerkelijk handboek | hoofdstuk II
Geen scheidsmuur Tijdens zijn leven op aarde heeft Christus in zijn onderwijzing ons er voortdurend op gewezen dat God geen onderscheid maakt tussen het volk van Israël en de andere volken.11 Paulus schreef: “De heidenen delen door Christus Jezus ook in de erfenis, maken deel uit van hetzelfde lichaam en hebben ook deel aan de belofte, op grond van het evangelie.”12 Volgelingen van Christus behoren geen onderscheid te maken naar klasse, nationaliteit, ras of huidskleur, want allen zijn van één bloed, opdat “iedereen die in Hem gelooft niet verloren gaat, maar eeuwig leven heeft.”13 Gods uitverkorenen vormen een broederschap zonder grenzen, een univer seel volk, zij zijn “allen één in Christus.”14 “Christus is naar deze wereld gekomen om vergeving en genade te predi ken. Deze prediking vormt de basis voor een geloof waarin jood en heiden, zwart en blank, zij die vrij zijn en zij die gebonden zijn, samen worden ge bracht in één verbond, waar ieder gelijk is in Gods ogen. Want Gods liefde voor de mens kent geen grenzen.”15 “God maakt geen onderscheid in nationaliteit, ras, of sociale klasse. Hij is de Schepper van alle mensen. Allen zijn door de schepping leden van één ge zin en allen zijn één door de verlossing. Christus is gekomen om elke scheids muur neer te werpen, om elke afdeling van de tempel te openen, zodat ieder een vrij toegang kan hebben tot God... In Christus is geen jood of Griek, geen slaaf of vrije. Allen zijn nabij gebracht door zijn kostbaar bloed.”16 Het hoogste doel Zij die zich geroepen weten een kerkelijke taak op zich te nemen, wor den geacht “voor de gemeente te zorgen” en “Gods gemeente te verzor gen.”17 Aan anderen wordt de leiding van een aantal of zelfs alle gemeenten toevertrouwd, zoals aan Paulus, de geliefde apostel voor de heidenen.18 Ook de volgende citaten uit de geschriften van Ellen G. White spreken van Chris tus’ grote liefde voor zijn volgelingen die in zijn naam samenkomen. “Ik zeg u, broeders en zusters, dat de gemeente van Christus, hoe zwak of gebrekkig zij ook moge zijn, voor Hem het kostbaarste op aarde is. Over
13 14 15 16 17 18 11
12
Johannes 4:4-42; 10:16; Lucas 9:51-56; Matteüs 15:21-28. Efeziërs 3:6. Johannes 3:16. Galaten 3:28. Testimonies, deel 7, bladz. 225. Lessen uit het Leven van Alledag, bladz. 239. 1 Timoteüs 3:5; Handelingen 20:28. 2 Korintiërs 11:28.
22
de kerk van de levende god
de hele wereld klinkt zijn uitnodiging om tot Hem te komen en gered te worden. Zijn engelen zullen een ieder bijstaan die om zijn hulp vraagt. Hij is zelf aanwezig te midden van zijn kerk in de persoon van de heilige Geest. ‘Als u de zonden blijft gedenken, HEER, wie houdt dan stand? Maar bij U is vergeving, daarom eert men U met ontzag. Ik zie uit naar de HEER, mijn ziel ziet uit naar Hem en verlangt naar zijn woord. Mijn ziel verlangt naar de HEER, meer dan wachters uitzien naar de morgen. Israël, hoop op de HEER! Bij de HEER is genade, bij Hem is bevrijding, altijd weer. Hij zal Israël bevrijden uit al zijn zonden.’19 Laten wij dan op deze manier spreken, als een antwoord op Gods genade en liefde. ‘Israël, blijf hopen op de Heer.’20 ‘Loof de naam van de HEER, loof hem, dienaren van de HEER, u die staat in het huis van de HEER, in de voorhoven van het huis van onze God. Loof de HEER, want Hij is goed, bezing zijn naam, zo lieflijk van klank. De HEER heeft Jakob uitgekozen, Israël als zijn kostbaar bezit. Ik weet het: groot is de HEER, onze Heer overtreft alle goden.’21 Bedenk dan, broeders en zusters dat de Heer een eigen volk heeft uitgekozen, zijn gemeente, opdat zij aan Hem toebehoort. Binnen zijn grenzen duldt Hij geen andere macht dan de zijne, geen andere wet dan de zijne.”22 De vijand weerstaan “Satan heeft zijn eigen gemeente. Christus noemt het satans synagoge, omdat de leden daarvan kinderen der zonde zijn. De leden van satans ge meente stellen alles in het werk om Gods wet te vernietigen en het onder scheid tussen goed en kwaad te vertroebelen. Satan doet zijn uiterste best om met behulp van zijn volgelingen verraad en afvalligheid in de plaats te stellen van waarheid en trouw. Mensen worden opgezet tegen God om de opstand, die reeds in de hemel is begonnen, te voltooien.”23 “Juist nu moet de kerk haar ware gezicht laten zien – ‘Christus, onze rechtvaardigheid.’ Grenzen die vervaagd waren, zullen weer moeten wor den hersteld. Door de geboden van God te houden en het geloof in Jezus staande te houden, zal het onderscheid met hen die God ontrouw zijn ge worden weer duidelijk worden. Daarom moeten we God en zijn wet erken nen, want het is zijn wet die de basis vormt voor zijn koninkrijk, zowel in de hemel als hier op aarde. Zijn gezag moet helder te onderscheiden zijn voor
21 22 23 19
20
Psalmen 130. Psalmen 130:7. Psalmen 135: 1-5. Testimonies to Ministers, bladz. 15, 16. Testimonies to Ministers, bladz. 16.
23
kerkelijk handboek | hoofdstuk II
iedereen. Wetten die hiermee in tegenspraak zijn, dient men niet te accep teren. Wanneer wij ons immers laten beïnvloeden door wetten die in strijd zijn met Gods plan, zal Gods doel nooit slagen. Als de gemeente twijfelt, zal in de hemelse boeken worden opgetekend dat zij ontrouw is geworden aan haar beginselen en Gods koninkrijk heeft verraden. De kerk moet sterk en standvastig zijn in haar beginselen. Niet alleen tegenover de wereld, maar ook tegenover God. Door trouw te blijven aan Gods heilige wet, zal zij voor velen een teken in de wereld zijn. Haar werken zullen opvallen en zullen aanleiding zijn voor anderen zich te bekeren. Zij die trouw en waarachtig zijn, zullen opvallen in de hemel. En het zal iedereen duidelijk zijn wie trouwe volgelingen van Christus zijn, en zij zullen herkend worden wan neer zij gekroond en verheerlijkt worden. Zij zullen geëerd worden, omdat zij God hebben geëerd, en eeuwig leven zal hun beloning zijn...”24 De gemeente volmaakt in Christus “God heeft zijn kerk talenten en zegeningen gegeven, opdat zij een af spiegeling zal zijn van zijn voorzienigheid. Zo kan zijn kerk volmaakt zijn, zoals Hij volmaakt is, en kan zij een afspiegeling van de hemelse werke lijkheid zijn: van een orde die de menselijke ordening verre te boven gaat. Zijn kerk is gebouwd naar een goddelijk evenbeeld, en de hemelse architect waakt er over dat iedere steen zo gehouwen wordt, dat het een afspiege ling is van de hemel, opdat de glans van de Zonne der Gerechtigheid naar alle kanten wordt weerspiegeld. De gemeente dient gevoed te worden met hemels manna, en moet onder de hoede van zijn genade bewaard blijven. Gekleed in de volledige wapenuitrusting van licht en rechtvaardigheid ver schijnt zij op het strijdtoneel. De vodden en al het andere zonder waarde zullen verzwolgen worden en de wereld zal uiteindelijk de waarheid in al haar heiligheid kunnen aanschouwen... Christus’ werk laat zien wat zijn ge nade en vergeving kunnen bewerkstelligen in mensen. De resultaten hier van zijn zo overweldigend dat satan, in weerwil van zijn grootspraak en kwaadwillendheid, hier niets tegen kan uitrichten. Zij zijn als een onneem baar fort, waartegen hij niets kan beginnen. Het wonder is te groot voor hem. De engelen in de hemel reageren met vreugde wanneer een mens, die eens een kind van het kwaad was, zich bekeert en zich ontwikkelt als een kind van God, en uiteindelijk deelneemt aan de hemelse vreugde. Christus heeft zijn gemeente rijkelijk gezegend. In ruil daarvoor mag Hij van zijn volk verwachten dat zij Hem op hun beurt rijkelijk zegenen.
Testimonies to Ministers, bladz. 16,17.
24
24
de kerk van de levende god
De gemeente, gezegend met Christus’ rechtvaardigheid, is zijn schatkamer, waarin zijn genade, liefde en goedheid als schatten staan uitgestald. Hij heeft zijn vader gevraagd ons net zo lief te hebben als Hij Hem, zijn enigge boren zoon, lief heeft gehad. Zo kunnen wij bij Hem zijn, eeuwig verenigd met Christus en God. Door ons zijn heilige Geest te sturen, wordt de kerk omringd door een muur van vuur, waartegen de machten van het kwaad niets kunnen uitrichten. De zuiverheid en reinheid van Gods volk is voor Christus een beloning voor zijn lijden en zijn vernedering. Het draagt in belangrijke mate bij aan zijn verheerlijking – Christus als stralend middel punt van eer en glorie. ‘Gelukkig zijn zij, die voor het bruiloftsmaal van het lam zijn uitgenodigd’ (Openbaring 19:9).”25 Het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten onderschrijft deze grondbeginselen als het gaat over de eenheid van Christus’ kerk. De kerk ziet het als haar plicht elke hindernis uit de weg te ruimen die het kwaad tussen mensen heeft opgeworpen.
Testimonies to Ministers, bladz. 15-19.
25
25
Hoofdstuk III
Fundamentele geloofswaarheden van de Zevende-dags Adventisten De zevende-dags adventisten aanvaarden de Bijbel als hun enige credo en geloven dat bepaalde fundamentele geloofspunten de leer van de heilige Schrift samenvatten. Deze geloofspunten, zoals ze hierna volgen, zijn de neerslag van het denken van de kerk en een weergave van de leer van de Schrift. Een herziening van deze punten mag verwacht worden tijden een Generale Conferentie, als de kerk door de heilige Geest tot een beter ver staan van de Bijbel wordt geleid of betere woorden vindt om de leer van Gods heilig Woord uit te drukken. 1. De Bijbel De Bijbel, het Oude en het Nieuwe Testament, is het geschreven woord van God, door goddelijke inspiratie overgeleverd aan ‘heilige mensen Gods’, die in hun spreken en schrijven gedreven werden door de heilige Geest. In dit Woord heeft God de mens de nodige kennis tot heil aangereikt. De heili ge Schrift is de onfeilbare openbaring van zijn wil. Deze is de norm voor ons gedrag en onze geloofsbeleving, de gezaghebbende openbaringsbron van de geloofsleer en het betrouwbare verslag van Gods daden in de geschiedenis. 2 Petrus 1:20,21; 2 Timoteüs 3:16,17; Psalmen 119:105; Spreuken 30:5,6; Jesaja 8:20; Johannes 17:17; 1 Tessalonicenzen 2:13; Hebreeën 4:12. 2. De Drie-eenheid Er is één God, Vader, Zoon en heilige Geest en deze drie zijn één. God is eeuwig, almachtig, alwetend, boven alles en altijd tegenwoordig. Hij is on begrensd en door de mens niet te doorgronden. Desondanks kan Hij gekend worden vanuit zijn zelfopenbaring. Hij is te allen tijde onze aanbidding en verering waardig en moet door de gehele schepping worden gediend. Deuteronomium 6:4; Matteüs 28:19; 2 Korintiërs 13:14; Efeziërs 4:4-6; 1 Petrus 1:2; 1 Timoteüs 1:17; Openbaring 14:7. 3. De Vader God, de eeuwige Vader, is de Schepper, de Bron, de Ouderhouder en de Heerser over al het geschapene. Hij is rechtvaardig en heilig, genadig en 26
fundamentele geloofswaarheden van de zevende-dags adventisten
barmhartig, traag tot toorn en rijk aan niet aflatende liefde en trouw. Wat wij aan hoedanigheden en krachten in de Zoon en in de heilige Geest ont dekken, zijn eveneens openbaringen van de Vader. Genesis 1:1; Openbaring 4:11; 1 Korintiërs 15:28; Johannes 3:16; 1 Johannes 4:8; 1 Timoteüs 1:17; Exodus 34:6,7; Johannes 14:9. 4. De Zoon Door Hem is alles geschapen, werd het karakter van God geopenbaard, de redding van de mensheid tot stand gebracht en de wereld geoordeeld. Voor eeuwig waarlijk God, werd Hij ook waarlijk mens: Jezus, de Christus. Hij werd ontvangen uit de heilige Geest en geboren uit de maagd Maria. Hij leefde als een mens en werd verzocht, maar openbaarde op volmaakte wijze de rechtvaardigheid en liefde van God. In zijn wonderen werd Gods macht zichtbaar. Zij getuigden van zijn goddelijke roeping als Messias. Hij leed en stierf vrijwillig aan het kruis voor onze zonden, werd opge wekt uit de doden en voer ten hemel om in het hemels heiligdom voor ons de dienst te verrichten. Hij zal terugkeren in heerlijkheid voor de uiteinde lijke verlossing van zijn volk en het herstel van alle dingen. Johannes 1:1-3, 14; Kolossenzen 1:15-19; Johannes 10:30; 14:9; Romeinen 6:23; 2 Korin tiërs 5:17-19; Johannes 5:22; Lucas 1:35; Filippenzen 2:5-11; Hebreeën 2:9-18; 1 Korintiërs 15:3; Hebreeën 8:1,2; Johannes 14:1-3. 5. De heilige Geest God de eeuwige Geest was met de Vader en de Zoon, werkzaam in de schepping, vleeswording en verlossing. Hij inspireerde de schrijvers van de Bijbel. Hij vulde Christus’ leven met macht, nodigt en overtuigt de mens, en hij die gehoor geeft, vernieuwt en verandert Hij naar Gods beeld. Gezonden door de Vader en de Zoon om altijd bij zijn kinderen te zijn, deelt Hij geeste lijke gaven uit aan de gemeente, geeft Hij haar kracht om van Christus te ge tuigen en leidt haar, in overeenstemming met de Schrift, in alle waarheid. Genesis 1:1,2; Lucas 1:35; 4:18; Handelingen 19:38; 2 Petrus 1:21; 2 Korintiërs 3:18; Efeziërs 4:11,12; Handelingen 1:8; Johannes 14:16-18, 26; 15:26; 16:7-13. 6. De schepping God is de Schepper van alle dingen en heeft in de Schrift het waarach tige verslag van zijn scheppend werken geopenbaard. In zes dagen heeft de Heer ‘de hemel en de aarde’ en alle levende wezens op aarde gemaakt, en op de zevende dag van die eerste week heeft Hij gerust. Op deze wijze heeft Hij de sabbat ingesteld als een blijvend gedenkteken van zijn voltooid 27
kerkelijk handboek | hoofdstuk III
scheppingswerk. De eerste man en vrouw werden gemaakt naar het beeld van God als de bekroning van de schepping. Hen werd heerschappij gege ven over de aarde en verantwoordelijkheid haar te onderhouden. Toen de wereld voltooid was, was alles ‘zeer goed’ en verkondigde deze Gods eer. Genesis 1:2; Exodus 20:8-11; Psalmen 19:1-6; 33:6, 9; 104; Hebreeën 11:3.. 7. De natuur van de mens Man en vrouw werden naar Gods beeld geschapen met persoonlijkheid, macht en vrijheid om te denken en te handelen. Elk mens is een ondeelbare eenheid van lichaam, ziel en geest. Ofschoon als vrij wezen geschapen, blijft hij van God afhankelijk voor zijn leven en al het overige. Toen onze stam ouders God ongehoorzaam werden, ontkenden zij hun afhankelijkheid van Hem, en verloren hun hoge positie onder God. Het beeld Gods in hen werd vervormd en zij raakten aan de dood onderworpen. Hun nakomelingen de len in deze gevallen natuur en de gevolgen hiervan. Zij worden geboren met zwakheden en de neiging tot kwaad. Maar God verzoende in Christus de we reld met Zichzelf. Hij herstelt door zijn Geest in berouwvolle stervelingen het beeld van hun Maker. Zij zijn geschapen tot eer van God en geroepen om Hem en elkaar lief te hebben en voor hun omgeving te zorgen. Genesis 1:26-28; 2:7; Psalmen 8:4-8; Handelingen 17:24-28; Genesis 3; Psalmen 51:5; Romeinen 5:12-17; 2 Korintiërs 5:19,20; Psalmen 51:10; 1 Johannes 4:7-11, 20; Genesis 2:15. 8. De grote strijd De hele mensheid is nu betrokken bij een grote strijd tussen Christus en satan aangaande het karakter van God, zijn wet en zijn heerschappij over het universum. Dit conflict begon in de hemel, toen een geschapen wezen, begiftigd met de vrijheid van keuze, in zelfverheffing tot satan, Gods tegen stander, werd en een deel van de engelen tot opstand aanzette. Hij bracht de geest van opstand deze wereld in toen hij Adam en Eva tot zonde verleid de. Deze zonde van de mens had de vervorming van het beeld Gods in het mensdom tot gevolg. Dit leidde tot wanorde binnen de geschapen wereld en de uiteindelijke vernietiging daarvan ten tijde van de wereldomvattende zondvloed. Ten aanschouwen van de hele schepping werd deze wereld het strijdperk van het alomvattende conflict. Daarin zal God uiteindelijk als een God van liefde in het gelijk worden gesteld. Om zijn volk in deze strijd bij te staan, zendt Christus de heilige Geest en getrouwe engelen om hen te leiden, te beschermen en te ondersteunen op de weg des heils. Openbaring 12:4-9; Jesaja 14:12-14; Ezechiël 28:12-18; Genesis 3; Romeinen 1:19-32; 5:1221; 8:19-22; Genesis 6-8; 2 Petrus 3:6; 1 Korintiërs 4:9; Hebreeën 1:14. 28
fundamentele geloofswaarheden van de zevende-dags adventisten
9. Het leven, de dood en de opstanding van Christus In Christus’ leven, van volmaakte gehoorzaamheid aan Gods wil, zijn lijden, dood en opstanding, heeft God voorzien in het enige zoenmiddel voor de zonde van de mens, zodat zij die door het geloof deze verzoening aanvaarden, eeuwig leven mogen ontvangen en de hele schepping de on eindige en heilige liefde van de Schepper mag verstaan. Deze volmaakte verzoening stelt de rechtvaardigheid van Gods wet en zijn genadevolle ka rakter op overtuigende wijze vast – het veroordeelt onze zonde en verschaft ons tegelijkertijd vergeving. De dood van Christus is plaatsvervangend en uitdelgend, verzoenend en herscheppend. De opstanding van Christus ver kondigt Gods overwinning op de krachten van het kwade en verzekert de genen die de verzoening aanvaarden van uiteindelijke overwinning op de zonde en dood. Deze opstanding geeft aan, dat Jezus Christus hun Heer is, voor wie alle knie in hemel en op aarde zal buigen. Johannes 3:16; Jesaja 53; 1 Petrus 2:21,22; 1 Korintiërs 15:3,4, 20-22; 2 Korintiërs 5:1421; Romeinen 1:4; 3:25; 4:25; 8:3,4; 1 Johannes 2:2; 4:10; Kolossenzen 2:15; Filippenzen 2:6-11. 10. De ervaring van verlossing In zijn oneindige liefde en trouw heeft God Christus – die geen zonde gekend heeft – voor ons tot zonde gemaakt, opdat wij zouden worden ge rechtigheid Gods in Hem. Door de Geest geleid beseffen wij onze tekort komingen, erkennen wij onze zondigheid, hebben wij berouw over onze overtredingen en oefenen wij geloof in Jezus als Christus en Heer, als plaats vervanger en voorbeeld. Dit geloof, dat de verlossing ontvangt, komt door de goddelijke macht van het Woord en is Gods genadegave. Door Christus worden wij gerechtvaardigd, aangenomen als kinderen van God en bevrijd van de heerschappij van de zonden. Door de Geest worden wij wedergebo ren en geheiligd; de Geest vernieuwt onze geest, schrijft Gods wetten van liefde in ons hart en geeft ons de kracht een heilig leven te leiden. Wanneer wij in Hem blijven, krijgen wij deel aan de goddelijke natuur en hebben wij de verzekering van het heil, nu en in het oordeel. 2 Korintiërs 5:17-21; Johannes 3:16; Galaten 1:4; 4:4-7; Titus 3:3-7; Johannes 16:8; Galaten 3:13,14; 1 Petrus 2:21,22; Romeinen 10:17; Lucas 17:5; Marcus 9:23,24; Efeziërs 2:510; Romeinen 3:21-26; Kolossenzen 1:13,14; Romeinen 8:14-17; Galaten 3:26; Johannes 3:3-8; 1 Petrus 1:23; Romeinen 12:2; Hebreeën 8:7-12; Ezechiël 36:25-27; 2 Petrus 1:3,4; Romeinen 8:1-4; 5:6-10.
29
kerkelijk handboek | hoofdstuk III
11. Groeien in Christus Door zijn dood aan het kruis triomfeerde Jezus over de machten van het kwaad. Hij, die tijdens zijn dienstwerk op aarde de demonische geesten on derwierp, heeft hun macht gebroken en hun uiteindelijke ondergang verze kerd. Jezus’ victorie geeft ons de overwinning over de boze machten die ons nog steeds in hun ban willen houden, als wij met Hem blijven wandelen in vrede en vreugde, verzekerd van zijn liefde. De heilige Geest leeft nu in ons en geeft ons kracht. In onze voortdurende toewijding aan Jezus als onze Zaligmaker en Heer zijn wij bevrijd van de last van onze daden in het verle den. Wij leven niet langer in duisternis, bevreesd voor boze machten, in on wetendheid en in de zinloosheid van onze vroegere leefwijze. In de nieuwe vrijheid die wij in Christus bezitten, zijn wij geroepen om te groeien in de gelijkvormigheid aan zijn karakter, om dagelijks gemeenschap met Hem te hebben in gebed, ons te voeden met zijn Woord, te mediteren over dit Woord en over zijn voorzienigheid, te zingen tot zijn eer, samen te komen om Hem te eren en deel te hebben aan de zendingsopdracht van de kerk. Wanneer wij onszelf in liefdevolle dienstbaarheid geven aan de mensen om ons heen en getuigen van zijn redding, zal zijn onafgebroken aanwezigheid met ons, door de Geest, elk moment transformeren en elke taak tot een geestelijke ervaring maken. Psalmen 1:1,2; 23:4; 77:11,12; Kolossenzen 1:13,14; 2:6,14,15; Lucas 10:17-20; Efeziërs 5:19,20; 6:12-18; 1 Tessalonicenzen 5:23; 2 Petrus 2:9; 3:18; Matteüs 20:25-28; Johannes 20:21; Galaten 5:22-25; Romeinen 8:38,39; 1 Johannes 4:4; Hebreeën 10:25. 12. De kerk De kerk is de gemeenschap der gelovigen die Jezus Christus als Heer en Heiland belijdt. In aansluiting op het volk van God in oudtestamentische tijden, worden wij uit de wereld geroepen en komen wij samen om te aan bidden, om de verbondenheid met elkaar te ervaren, onderricht te worden in het Woord, om de maaltijd des Heren te vieren, de gehele mensheid te dienen en het evangelie aan de hele wereld te verkondigen. De kerk ont leent haar gezag aan Christus, het vleesgeworden Woord, en aan de heilige Schrift, die het geschreven Woord is. De kerk is Gods gezin – de leden ervan (die door Hem als zijn kinderen zijn aangenomen – leven onder het nieuwe verbond. De kerk is het lichaam van Christus, een geloofsgemeenschap waar van Christus zelf het hoofd is. De kerk is de bruid voor wie Christus stierf om haar te heiligen en te reinigen. Bij zijn terugkeer in heerlijkheid zal Hij haar voor Zich plaatsen als een stralende kerk, de getrouwen uit alle eeuwen, ge kocht door zijn bloed, zonder vlek of rimpel, maar heilig en onbesmet. 30
fundamentele geloofswaarheden van de zevende-dags adventisten
Genesis 12:3; Handelingen 7:38; Efeziërs 4:11-15; 3:8-11; Matteüs 28:19,20; 16:13-20; 18:18; Efeziërs 2:19-22; 1:22,23; 5:23-27; Kolossenzen 1:17,18. 13. De ‘rest’ en haar zending De algemene kerk bestaat uit allen die waarachtig in Christus geloven. In het laatste der dagen, een tijd van algemene afval, is een ‘rest’ ertoe geroepen de geboden Gods en het geloof van Jezus te onderhouden. Deze ‘rest’ kondigt aan dat het uur van het oordeel is gekomen, predikt het heil in Christus en verkondigt zijn naderende wederkomst. Deze afkondiging wordt verbeeld door de drie engelen van Openbaring 14; zij valt samen met het oordeelswerk in de hemel en leidt tot een werk van berouw en vernieu wing op aarde. Iedere gelovige wordt geroepen om persoonlijk deel te ne men aan dit wereldwijde getuigenis. Openbaring 12:17; 14:6-12; 18:1-4; 2 Korintiërs 5:10; Judas 3:14; 1 Petrus 1:16-19; 2 Petrus 3:10-14; Openbaring 21:1-14. 14. De eenheid in het lichaam van Christus De kerk is één lichaam met vele leden, geroepen uit alle landen, ge slachten, talen en volkeren. In Christus worden wij een nieuwe schepping; onderscheid in ras, cultuur, ontwikkeling en nationaliteit, en verschillen tussen hoog en laag, rijk en arm, mannelijk en vrouwelijk, mogen geen verdeeldheid onder ons teweeg brengen. Wij zijn allen gelijk in Christus, die ons door één Geest in één gemeenschap met Hem en met elkaar ver bonden heeft; wij moeten dienen en ons laten dienen zonder partijdigheid of terughoudendheid. Door de openbaring van Jezus Christus in de Schrift delen wij in hetzelfde geloof en dezelfde hoop, en doen al het mogelijke dat in een gemeenschappelijk getuigenis aan allen uit te dragen. Deze eenheid heeft haar bron in de eenheid van de drie-enige God, die ons als zijn kinde ren heeft aangenomen. Romeinen 12:4,5; 1 Korintiërs 12:12-14; Matteüs 28:19,20; Psalmen 133:1; 2 Korintiërs 5:16,17; Handelingen 17:26,27; Galaten 3:27,29; Kolossenzen 3:10-15; Efeziërs 4:14-16; 4:1-6; Johannes 17:20-23. 15. De doop Met de doop belijden wij ons geloof in de dood en opstanding van Jezus Christus en betuigen onze dood voor de zonde en ons voornemen in nieuw heid des levens te wandelen. Zo erkennen wij Christus als Heer en Heiland, worden wij zijn volk en worden wij door zijn kerk als leden aanvaard. De doop is een zinnebeeld van onze verbondenheid met Christus, de vergeving 31
kerkelijk handboek | hoofdstuk III
van onze zonden en ons ontvangen van de heilige Geest. De doop vindt plaats door onderdompeling in water en op de belijdenis van het geloof in Jezus en blijk van berouw. Hij volgt op onderricht vanuit de heilige Schrift en aanvaarding van de bijbelse leer. Romeinen 6:1-6; Kolossenzen 2:12,13; Handelingen 16:30-33; 22:16; 2:38; Matteüs 28:19,20 16. De maaltijd van de Heer De maaltijd van de Heer is het deelnemen aan de tekenen van het li chaam en bloed van Jezus als een uitdrukking van het geloof in Hem, onze Heer en Heiland. In deze ervaring van verbondenheid is Christus aanwezig om zijn volk te ontmoeten en kracht te geven. Wanneer wij eraan deelne men, verkondigen wij, vol vreugde, de dood van de Heer totdat Hij komt. Aan de maaltijd gaan vooraf: voorbereiding, berouw en belijdenis. De Mees ter stelde de dienst van de voetwassing in als teken van hernieuwde reini ging, om uitdrukking te geven aan de bereidheid elkaar, naar het voorbeeld van Jezus, in nederigheid te dienen en om onze harten in liefde te verbin den. De maaltijd van de Heer is toegankelijk voor alle gelovige christenen. 1 Korintiërs 10:16,17; 11:23-30; Matteüs 26:17-30; Openbaring 3:20; Johannes 6:48-63; 13:1-17. 17. Geestelijke gaven en ambten God schenkt aan alle leden van zijn kerk-van-alle-eeuwen geestelijke ga ven die elk lid dient te gebruiken in een liefdevolle dienst voor het algemeen welzijn van de kerk en de mensheid. De gaven worden gegeven door middel van de heilige Geest, die een ieder in het bijzonder toedeelt gelijk Hij wil. De gaven verschaffen alle bekwaamheden en ambten die de kerk nodig heeft om haar van God gegeven taak te vervullen. Volgens de heilige Schrift omvat ten deze gaven onder andere bedieningen van geloof, profetie, genezing, ver kondiging, onderwijs, bestuur, verzoening, medegevoel, en zelfopofferend dienstbetoon en liefde om de mensen te helpen en te bemoedigen. Sommige leden worden door God geroepen en door de Geest begiftigd voor ambten als herder, evangelist, apostel of leraar en worden als zodanig door de kerk erkend. Zij zijn nodig om de heiligen toe te rusten tot dienstbetoon, tot op bouw van de kerk tot geestelijke rijpheid en om de eenheid van het geloof en de kennis van God te bevorderen. Wanneer leden als trouwe rentmeesters deze geestelijke gaven van Gods veelkleurige genade gebruiken, wordt de kerk beschermd tegen de vernietigende invloed van valse leer. Zij groeit dan met een groei die van God is en wordt opgebouwd in geloof en liefde. 32
fundamentele geloofswaarheden van de zevende-dags adventisten
Romeinen 12:4-8; 1 Korintiërs 12:9-11,27,28; Efeziërs 4;8, 11-16; Handelingen 6:1-7; 1 Timoteüs 3:1-13; 1 Petrus 4:10,11. 18. De gave der profetie Profetie is één van de gaven van de heilige Geest. Deze gave is een ken merk van de gemeente der ‘overigen’, en heeft zich geopenbaard in het werk van Ellen G. White. Als een gezondene van de Heer vormen haar ge schriften een blijvende en gezaghebbende bron van waarheid en verschaf fen zij de kerk troost, onderwijs en vermaning. Deze geschriften maken ook duidelijk dat de Bijbel de norm is waaraan alle onderwijs en ervaring moe ten worden getoetst. Joël 2:28,29; Handelingen 2:14-21; Hebreeën 1:1-13; Openbaring 12:17; 19:10. 19. Gods wet De belangrijkste grondbeginselen van Gods wet zijn vervat in de Tien Geboden en werden nageleefd in het leven van Christus. Zij zijn een uit drukking van Gods liefde, zijn wil en zijn bedoelingen ten aanzien van het gedrag en de onderlinge verhoudingen van de mens, en zijn bindend voor alle mensen in alle tijden. Deze voorschriften zijn de grondslag van Gods verbond met zijn volk en vormen de maatstaf in Gods oordeel. Door de werkzaamheid van de heilige Geest wijzen zij zonde aan en wekken het besef dat wij een Zaligmaker nodig hebben. De verlossing is geheel uit ge nade en niet uit (de) werken, maar de vrucht ervan is gehoorzaamheid aan de geboden. Deze gehoorzaamheid draagt bij tot de ontwikkeling van een christelijk karakter en loopt uit op een besef van vrede. Zij is een blijk van onze liefde voor de Heer en onze zorg voor onze medemens. De geloofsge hoorzaamheid toont de macht van Christus om mensen te veranderen en ondersteunt daarom het christelijk getuigenis. Exodus 20:1-17; Psalmen 40:7,8; Matteüs 22;36-40; Deuteronomium 28:1-14; Matteüs 5:17-20; Hebreeën 8:8-10; Johannes 15:7-10; Efeziërs 2:8-10; 1 Johannes 5:3; Romeinen 8:3,4; Psalmen 19:7-14. 20. De sabbat De weldadige Schepper rustte, na zes scheppingsdagen, op de zevende dag en stelde de sabbat in voor alle mensen als een gedenkteken van de schepping. Het vierde gebod van Gods onveranderlijke wet eist de viering van de sabbat (de zevende dag) als de dag van rust, aanbidding en bediening in overeenstemming met het onderwijs en de gewoonte van Jezus, de Heer van de sabbat. De sabbat is een dag van vreugdevol omgaan met God en de 33
kerkelijk handboek | hoofdstuk III
naaste. De sabbat is een symbool van onze verlossing in Christus, een teken van onze heiliging, een bewijs van onze trouw en een voorproef van onze eeuwige toekomst in Gods koninkrijk. De sabbat is Gods altijddurende teken van het eeuwig verbond tussen Hem en zijn volk. Het vreugdevol waarne men van deze heilige tijd, van avond tot avond, van zonsondergang tot zons ondergang, is een viering van Gods scheppend en verlossend handelen. Genesis 2:1-3; Exodus 20:8-11; Lucas 4:16; Jesaja 56:5,6; 58:13,14; Matteüs 12:1-12; Exodus 31:13-17; Ezechiël 20:12,20; Deuteronomium 5:12-15; Hebreeën 4:4-11; Leviticus 23:32; Marcus 1:32. 21. Rentmeesterschap Wij zijn Gods rentmeesters. Van Hem ontvangen wij tijd en mogelijk heden, bekwaamheden en bezit, en de zegeningen van de aarde en haar rijkdommen. Wij zijn aan Hem verantwoording schuldig voor het juiste gebruik hiervan. Wij erkennen Gods eigendomsrecht door Hem en onze medemensen trouw te dienen en door onze tienden terug te geven en gaven te brengen voor de verkondiging van zijn evangelie en voor het welzijn en de groei van zijn kerk. Rentmeesterschap is een voorrecht, ons door God ge geven om ons in liefde op te voeden en ons de overwinning te doen behalen over egoïsme en hebzucht. De rentmeester verheugt zich in de zegeningen die anderen ten deel vallen als gevolg van zijn getrouwheid. Genesis 1:26-28; 2:15; 1 Kronieken 29:14; Haggaï 1:3-11; Maleachi 3:8-12; 1 Korintiërs 9:9-14; Matteüs 23:23; 2 Korintiërs 8:1-15; Romeinen 15:26, 27. 22. Het gedrag van de christen Wij zijn geroepen een godvruchtig volk te zijn dat denkt voelt en han delt in overeenstemming met de hemelse beginselen. Om de heilige Geest de gelegenheid te geven in ons het karakter van de Heer te herscheppen, wensen wij alleen betrokken te zijn bij die dingen die een christelijke rein heid, gezondheid en vreugde in ons leven tot stand brengen. Dit wil zeg gen dat ontspanning en vrijetijdsbesteding moeten voldoen aan de hoogste normen van christelijke smaak en verfijning. Bij alle verschil in cultuur behoort onze kleding eenvoudig, bescheiden en netjes te zijn, zoals het hen betaamt wier schoonheid niet bestaat uit uiterlijke versierselen, maar uit de onvergankelijke tooi van een zachtmoedige en stille geest. Omdat ons li chaam een tempel van de heilige Geest is, dienen wij dit lichaam op een ver standige manier te gebruiken. Naast voldoende lichaamsbeweging en rust, moeten wij ons zo gezond mogeljk voeden en ons onthouden van onrein voedsel, zoals in de Schrift staat aangegeven. Daar alcoholische dranken, ta 34
fundamentele geloofswaarheden van de zevende-dags adventisten
bak en het onverantwoordelijk gebruik van medicijnen en verdovende mid delen schadelijk zijn voor het lichaam, behoren wij ons daarvan eveneens te onthouden. In plaats daarvan moeten wij bezig zijn met al die dingen die onze gedachten en ons lichaam brengen onder het gezag van Christus, die het beste met ons voorheeft. Romeinen 12:1,2; 1 Johannes 2:6; Efeziërs 5:1-21; Filippenzen 4:8; 2 Korintiërs 10:5; 6:147:1; 1 Petrus 3:1-4; 1 Korintiërs 6:19,20; 10:31; Leviticus 11:1-47; 3 Johannes 2. 23. Huwelijk en gezin Het huwelijk werd in Eden door God ingesteld. Jezus onderstreepte dat het huwelijk een levenslange verbintenis is tussen man en vrouw in lief devolle kameraadschap. Voor de christen is een huwelijk bindend jegens zowel God als de partner en behoort alleen aangegaan te worden door partners die van hetzelfde geloof zijn. Wederzijdse liefde, eer, respect en verantwoordelijkheid zijn de bouwstenen van deze relatie, die de liefde, heiligheid, hechtheid en het blijvende van de band tussen Christus en zijn kerk weerspiegelen. Met betrekking tot echtscheiding leerde Jezus dat de gene die van zijn partner scheidt, behalve in geval van overspel, en een an der trouwt, echtbreuk pleegt. Ofschoon sommige gezinsrelaties verre van ideaal zijn, mogen huwelijkspartners die zich in Christus geheel op elkaar richten, door de leiding van de Geest en de zorg van de kerk, hopen een eenheid in liefde te bereiken. God zegent het gezin, en wenst dat gezins leden elkaar bijstaan op de weg naar volwassenheid. Ouders moeten hun kinderen opvoeden om de Heer lief te hebben en te gehoorzamen. Door hun voorbeeld en woorden moeten zij hen leren dat Christus een liefhebbende, altijd tedere en zorgzame tuchtmeester is, die wil dat zij leden van zijn lichaam, het gezin van God, worden. Toenemende gezinshechtheid is één van de kenmerken van de laatste evangelieboodschap. Genesis 2:18-25; Matteüs 19:3-9; Johannes 2:1-11; 2 Korintiërs 6:14; Efeziërs 5:21-33; Matteüs 5:31, 32; Marcus 10:11, 12; Lucas 16:18; 1 Korintiërs. 7:10, 11; Exodus. 20:12; Efeziërs 6:1-4; Deuteronomium. 6:5-9; Spreuken. 22:6; Maleachi. 4:5, 6. 24. De dienst van Christus in het hemels heiligdom Er is een heiligdom in de hemel, de ware tabernakel, die de Heer heeft opgericht, en niet een mens. Daarin doet Christus dienst, ons ten goede, en maakt Hij de resultaten van zijn zoenoffer, dat eens en voor altijd aan het kruis is gebracht, beschikbaar voor alle gelovigen. Hij werd als onze grote hogepriester ingewijd en begon zijn bemiddelende dienst bij zijn hemel vaart. In 1844, aan het einde van het profetische tijdperk van 2.300 dagen, 35
kerkelijk handboek | hoofdstuk III
begon Hij aan de tweede en laatste fase van zijn verzoeningswerk. Dit is een werk van onderzoekend oordeel, dat deel uitmaakt van de uiteindelijke verdelging van alle zonde, uitgebeeld in de reiniging van het Hebreeuwse heiligdom, uit de oudheid, op de grote verzoendag. In deze zinnebeeldige dienst werd het heiligdom gereinigd met bloed van dierenoffers, maar de hemelse dingen worden gereinigd door het volmaakte offer van het bloed van Christus. Het onderzoekend oordeel openbaart aan de hemelse wezens welke doden in Christus zijn ontslapen en daarom, in Hem, waardig wor den geacht deel te hebben aan de eerste opstanding. Het maakt ook duide lijk welke van de levenden in Christus standhouden, de geboden van God en het geloof van Jezus bewaren, en daarom in Hem gereed zijn voor opne ming in zijn eeuwig koninkrijk. Dit oordeel toont de gerechtigheid van God aan in de verlossing van hen die in Christus geloven. Het verklaart dat zij die God trouw zijn gebleven, het koninkrijk zullen ontvangen. De voltooi ing van dit dienstwerk van Christus luidt het einde van de genadetijd voor de mens, vlak voor de wederkomst, in. Hebreeën. 8:1-5; 4:14-16; 9:11-28; 10:19-22; 1:3; 2:16, 17; Daniel. 7:9-27; 8:13, 14; 9:24-27; Numeri. 14:34; Ezechiël 4:6; Leviticus. 16; Openbaring 14:6, 7; 20:12; 14:12; 22:12. 25. De tweede komst van Christus De wederkomst van Christus is de gezegende hoop van de kerk, de grootste climax van het evangelie. De komst van de Verlosser zal werkelijk, persoonlijk, zichtbaar en wereldomvattend zijn. Bij zijn komst zullen de rechtvaardige doden worden opgewekt, en tezamen met de levende recht vaardigen worden verheerlijkt en in de hemel worden opgenomen. Maar de onrechtvaardigen zullen sterven. Het feit dat de meeste profetische lij nen vrijwel geheel in vervulling zijn gegaan en de huidige toestand in de wereld, tonen aan dat Christus’ komst op handen is. Het moment van die gebeurtenis is niet geopenbaard en daarom worden wij gemaand te allen tijde bereid te zijn. Titus 2:13; Hebreeën 9:28; Johannes 14:1-3; Handelingen 1:9-11; Matteüs 24:14; Openbaring 1:7; Matteüs 24:43, 44; 1 Tessalonicenzen 4:13-18; 1 Korintiërs. 15:51-54; 2 Tessalonicenzen 1:7-10; 2:8; Openbaring 14:14-20; 19:11-21; Matteüs 24; Marc. 13; Lucas 21; 2 Timoteüs. 3:1-5; 1 Tessalonicenzen. 5:1-6. 26. Dood en opstanding Het loon van de zonde is de dood. Maar God, die alleen onsterfelijk is, zal aan de verlosten eeuwig leven verlenen. Tot die dag is de dood voor alle mensen een toestand van onbewust-zijn. Wanneer Christus, die ons leven is, 36
fundamentele geloofswaarheden van de zevende-dags adventisten
verschijnt, zullen de opgestane en de dan nog levende rechtvaardigen ver heerlijkt en opgenomen worden om hun Heer te ontmoeten. De tweede op standing, die der onrechtvaardigen, zal duizend jaar later plaatsvinden. Romeinen 6:23; 1 Timoteüs 6:15, 16; Prediker 9:5, 6; Psalmen 146:3, 4; Johannes 11:1114; Kolossenzen 3:4; 1 Korintiërs 15:51-54; 1 Tessalonicenzen 4:13-17; Johannes 5:28, 29; Openbaring 20:1-10. 27. Het millennium en het einde van de zonde Het millennium is de duizendjarige regering van Christus met zijn heili gen in de hemel tussen de eerste en de tweede opstanding. Gedurende deze periode worden de onrechtvaardige doden geoordeeld; de aarde zal geheel verlaten zijn, zonder levende menselijke bewoners, maar bevolkt door satan en zijn engelen. Aan het einde hiervan zullen Christus met zijn heiligen en de heilige stad nederdalen van de hemel naar de aarde. De onrechtvaardige doden zullen dan worden opgewekt en met satan en zijn engelen de stad omsingelen; maar vuur van God zal hen verteren en de aarde reinigen. Zo zal het heelal voor eeuwig worden bevrijd van zonde en zondaars. Openbaring 20; 1 Korintiërs 6:2, 3; Jeremia 4:23-26; Openbaring 21:1-5; Maleachi 4:1; Ezechiël 28:18, 19. 28. De nieuwe aarde Op de nieuwe aarde, waar gerechtigheid woont, zal God een eeuwig te huis voor de verlosten bieden, en een volmaakt milieu voor eeuwig leven, liefde, vreugde en ontwikkeling in zijn aanwezigheid. Want hier zal God zelf bij zijn volk wonen, en leed en dood zullen voorbij zijn. De grote strijd zal ten einde zijn en er zal geen zonde meer zijn. Alles, bezield of onbezield, zal verklaren dat God liefde is; en Hij zal voor eeuwig heersen. 2 Petrus 3:13; Jesaja 35; 65:17-25; Openbaring 21:1-7; 22:1-5; 11:15.
37
Hoofdstuk IV
De kerk is gebouwd op goddelijke grondbeginselen Het juiste organisatiemodel komt van God en is gefundeerd op goddelijke principes. “Structuur en orde zijn het kenmerk van al Gods werken in het hele universum.”1 De ontelbare sterren bewegen zich in perfecte baan door de ruimte. De structuur van elke plant en van ieder levend wezen vormen het bewijs van orde en rangschikking. In de hemel heerst een absolute, perfecte structuur. “Engelen werken samen in harmonie en hun daden worden gekenmerkt door perfectie.”2 “In de hemel heerst de wet van de vaste orde en juist om die reden zou deze wet ook de wet van Gods volk op aarde moeten zijn.”3 Bijbels fundament voor de organisatie Toen God het volk Israël uit Egypte riep en hen tot zijn volk verkoos, gaf Hij hun een stelsel van wetten en regels mee waarmee zij zich zowel maat schappelijk als in religieus opzicht konden organiseren. “Het bestuur van Israël,” zo wordt ons verteld door Ellen G. White, “werd gekenmerkt door een uiterst grondige organisatie, wonderbaar door haar eenvoud en volko menheid. De orde, die zo kenmerkend was in de volmaaktheid en regeling van al Gods geschapen werken, openbaarde zich in de Hebreeuwse samen leving. God was het middelpunt van het gezag en het bestuur, de Soeverein van Israël. Mozes was hun zichtbare leider, door God hiertoe aangewezen, om wetten in zijn naam te handhaven. Uit de oudsten van de stammen werd een raad van zeventig gekozen om Mozes te assisteren in de algemene belangen van het volk. Daarnaast kwamen de priesters, die de Here dien den in het heiligdom. Oversten werden aangesteld over de stammen. Dit waren “oversten over duizend, oversten over honderd, oversten over vijftig en oversten over tien”4 en tenslotte beambten die voor speciale taken waren aangewezen.”5
3 4 5 1 2
Testimonies to Ministers, bladz. 26. Testimonies to Ministers, bladz. 28. Testimonies to Ministers, bladz. 26. Zie Numeri 11 en 12. Patriarchen en Profeten, bladz. 338.
38
de kerk is gebouwd op goddelijke grondbeginselen
In het Nieuwe Testament vinden we dezelfde organisatieopbouw in de eerste gemeenten. Het kan niet anders dan dat deze manier van organise ren een goddelijke oorsprong heeft. Het is immers Christus die zijn kerk heeft gebouwd. Hij “heeft nu eenmaal alle lichaamsdelen hun eigen plaats gegeven, precies zoals Hij dat wilde.”6 Hij heeft hen gezegend met gaven en talenten, passend bij de rol die zij op zich zouden nemen. Hij heeft hen in een verband geplaatst zodat zij, onder zijn leiding, als één lichaam zouden samenwerken. “Zoals ons ene lichaam vele delen heeft en die delen niet allemaal de zelfde functie hebben, zo zijn we samen één lichaam in Christus en zijn we, ieder apart, elkaars lichaamsdelen.”7 “Hij is het hoofd van het lichaam, de kerk. Oorsprong is Hij, eerstgeborene van de doden, om in alles de eerste te zijn.”8 “Er zijn verschillende gaven, maar er is één Geest; er zijn verschillende dienende taken, maar er is één Heer... Een lichaam is een eenheid die uit vele delen bestaat; ondanks hun veelheid vormen al die delen samen één lichaam. Zo is het ook met het lichaam van Christus... Welnu, u bent het li chaam van Christus en ieder van u maakt daar deel van uit. God heeft in de gemeente aan allerlei mensen een plaats gegeven: ten eerste aan apostelen, ten tweede aan profeten en ten derde aan leraren. Dan is er het vermogen om wonderen te verrichten, de gave om te genezen en het vermogen om bijstand te verlenen, leiding te geven of in klanktaal te spreken.”9 Organiseren: van wezenlijk belang Net zoals het menselijk lichaam niet kan functioneren als de ledematen niet met elkaar verbonden zijn en aangestuurd worden door het centrale zenuwstelsel, zo kan er ook geen levende, groeiende, welvarende kerk zijn zonder dat haar leden met elkaar verbonden zijn in één lichaam. Zo kun nen zij samenwerken en de door God gegeven taken en ambten vervullen onder leiding van een door God ingesteld gezag. Geen enkele organisatie kan zonder structuur bestaan. Een land zonder regering zal al snel tot complete chaos vervallen. Een bedrijf zonder struc tuur gaat failliet. Zo is het ook in de kerk; zonder structuur of organisatie zou zij al snel uiteenvallen en ten onder gaan. Christus heeft zijn kerk een even eenvoudig als doeltreffend systeem gegeven, zodat zij zich in voor
8 9 6 7
1 Korintiërs 12:18. Romeinen 12:4,5. Kolossenzen 1:18. 1 Korintiërs 12: 4-5, 12, 27-28.
39
kerkelijk handboek | hoofdstuk IV
spoed kan ontwikkelen en haar taak kan volbrengen om in de wereld het evangelie te verkondigen. Of zij deze doelstellingen zal halen, hangt ervan af of zij trouw kan blijven aan deze richtlijnen. “Een aantal mensen is van mening dat in de eindtijd ieder kind van God zich onafhankelijk moet opstellen van iedere vorm van religieuze organisa tie. De Heer heeft mij echter getoond dat er in dit werk geen sprake kan zijn van individuele onafhankelijkheid. De sterren aan de hemel ressorteren onder dezelfde wetmatigheid, elkaar beïnvloedend om Gods wil te doen, zich onderwerpend aan de wetmatigheid die hun baan bepaalt. Zo moet ook Gods volk zich onderling verbonden weten, opdat het werk van de Heer gestaag en voorspoedig moge voortgaan.”10 “O, wat zou satan zich verheugen wanneer hij erin zou slagen vat op dit volk te krijgen en het werk te verstoren, juist in een tijd waarin een doortas tende organisatie zo hard nodig is om vreemde ideeën buiten te sluiten en claims te weerleggen die niet onderbouwd worden door Gods Woord! Wij zullen de regels echter onveranderlijk handhaven, zodat er geen afbreuk gedaan kan worden aan de manier waarop wij zijn georganiseerd; een or ganisatie opgebouwd na doordachte en zorgzame arbeid. Wij mogen niet toestaan dat verstorende elementen ons werk bepalen.”11 Gods doel “Met de groei van het aantal predikanten werd het steeds duidelijker dat, zonder enige vorm van organisatie er grote verwarring zou ontstaan. Kerkelijke organisatie bleek noodzakelijk opdat het werk goede voortgang zou vinden. Op deze manier konden predikanten worden ondersteund en nieuwe zendingsgebieden worden ontwikkeld. Zowel de kerk als de predi kanten konden beschermd worden tegen schadelijke invloeden, kerkelijke bezittingen konden worden beheerd, de waarheid kon door middel van ker kelijke publicaties worden verspreid, enzovoort.”12 “In ons werk moeten wij ook aandacht schenken aan de onderlinge re laties tussen de medewerkers binnen het werk van God. We mogen niet uit het oog verliezen dat wij allemaal een taak hebben die verbonden is met dit doel. Wij mogen ons niet afsluiten voor raadgeving door anderen. Bij al onze ideeën over voortgang van onze taak, moeten wij blijven openstaan voor de ideeën van anderen. Laat ons blij zijn, in een geest van vertrouwen, met de wijsheid van onze broeders. Wij moeten bereid zijn goede raad en Testimonies to Ministers, bladz. 489. Testimonies to Ministers, bladz. 489. 12 Testimonies to Ministers, bladz. 26. 10 11
40
de kerk is gebouwd op goddelijke grondbeginselen
vermaning van onze medebroeders te accepteren. Verbonden als wij zijn in de dienst aan God, dient een ieder van ons zich bewust te zijn dat wij on derdeel uitmaken van een groter geheel. Wij moeten openstaan voor Gods wijsheid, ondervinden wat het is om een geduldige en opmerkzame geest te hebben en tot Hem te gaan wanneer wij moe of terneergeslagen zijn.”13 “Leden van de zichtbare gemeente en werkers in de wijngaard van de Heer – iedereen in Gods dienst – moeten alles in het werk stellen om vrede, harmonie en liefde te bewaren in de kerk. Indachtig de woorden die Chris tus bad: “Laat hen allen één zijn, Vader. Zoals U in Mij bent en Ik in U, laat hen zo ook in Ons zijn, opdat de wereld gelooft dat U Mij hebt gezonden.”14 De eenheid van de kerk is het overtuigende bewijs dat God Jezus naar deze aarde heeft gestuurd als haar Verlosser.”15 “Met banden van liefde en mededogen heeft de Heer alle mensen met Zich verbonden. Zo zegt Hij over ons: “Dus wij zijn medewerkers van God en U bent zijn akker. U bent een bouwwerk van God.”16 Deze verhouding moet ons voor ogen blijven staan. Indien wij verbonden zijn met Christus, moeten wij zijn voorbeeld volgen en ons bekommeren om hen die tot het uiterste moeten gaan om hun lasten te kunnen dragen, zelfs als wij moeite hebben met onze eigen moeilijkheden.”17
15 16 17 13 14
Testimonies to Ministers, bladz. 500. Johannes 17:21. Testimonies, deel 5, bladz. 619, 620. 1 Korintiërs 3:9. Testimonies to Ministers, bladz. 495.
41
Hoofdstuk V
Het organisatiemodel van het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten Christus’ opdracht aan de kerk om het evangelie over de gehele wereld te verspreiden,1 omvatte niet alleen de verkondiging van het Woord maar te vens een verantwoordelijkheid voor het welzijn van diegenen die dit Woord aanvaardden. De kudde moest niet alleen gehoed en ondergebracht worden; men moest voorbereid zijn om problemen in de onderlinge verhoudingen op te lossen. Dit alles maakte het noodzakelijk dat de kerk zich organiseerde. Ten tijde van de eerste gemeenten richtten de apostelen een raad op om dit soort werkzaamheden te coördineren.2 Op een gegeven moment werd de gemeente echter zo groot dat het beheer van de dagelijkse gang van zaken niet meer in één hand kon worden gehouden. Er werden toen diakenen benoemd om de zakelijke aspecten van de gemeente te regelen.3 Later ontstonden er andere gemeenten in Azië en Europa, en dit vormde de aanleiding om de organisatie van gemeenten verder te ontwikkelen. In Handelingen 14:23 lezen wij dat in iedere gemeente in Klein-Azië ouderlin gen werden aangesteld. Het ligt voor de hand te veronderstellen dat met de uitbreiding van het aantal gemeenten over de verschillende provincies van het Romeinse Rijk, de kerk zich organiseerde in wat wij tegenwoordig ‘districten’ noemen, zoals blijkt uit de naam “de gemeenten in Galatië.”4 Zo raakten de eerste gemeenten steeds meer georganiseerd. Onder Gods lei ding en inspiratie ontwikkelden de leiders van de eerste gemeenten een organisatiemodel waarmee het doel van Gods werk werd gewaarborgd. Modellen van kerkelijk bestuur Men kan in het algemeen vier verschillende modellen van kerkelijk be stuur onderscheiden. Deze kunnen als volgt omschreven worden: 1. Episcopaal: Aan het hoofd van de kerkelijke organisatie staan de bis schoppen met verschillende rangen: bisschop, priesters en diakenen..
3 4 1 2
Matteüs 28:19; Marcus 16:15. Handelingen 6:2, 8:14. Handelingen 6:2-4. Galaten 1:2.
42
het organisatiemodel
2. Rooms-katholiek: Binnen de kerkelijke organisatie ligt de hoogste macht bij de paus. Hij bestuurt de kerk, met onder zich de kardinalen, aartsbisschoppen, bisschoppen, en priesters. De plaatselijke gemeenten en het individuele lid kunnen geen directe invloed uitoefenen op het kerkelijk bestuur. 3. Onafhankelijk: Binnen deze vorm van kerkelijk bestuur ligt alle macht bij de plaatselijke gemeente. Zij is vrij haar eigen beleid te bepalen. Dit wordt ook wel congregationalisme genoemd. 4. Representatief: Deze vorm van kerkelijk bestuur erkent dat het gezag van de kerk ligt bij de leden van de kerk. Zij delegeren hun verantwoor delijkheid aan vertegenwoordigers en andere medewerkers die samen het kerkelijk bestuur vormen. Deze vorm erkent tevens de gelijkwaar digheid van inzegening van alle ambten. Het Kerkgenootschap der Ze vende-dags Adventisten wordt bestuurd volgens dit principe. Vier bestuurlijke niveaus in de organisatie5 Binnen het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten zijn er vier onderscheiden niveaus, oplopend van de individuele gelovige tot en met de wereldwijde organisatie van het werk van de kerk. 1. De plaatselijke gemeente. Dit is het georganiseerde verband van indivi duele gelovigen; 2. De conferentie (ook wel “zending” of “veld” genoemd); een georgani seerd verband van gemeenten in een regio, streek of provincie;6 3. Een unie-conferentie (of unie-missie): een verzameling van conferen ties, zendingsgebieden of –velden, die zich uitstrekken over een groter gebied;7
De basisstructuur van de kerk bestaat uit vier bestuurslagen. In de praktijk zien velen de divisies (de instantie tussen unies en de Generale Conferentie) ook als een aparte bestuurslaag. Het gaat bij de divisies echter om divisions (d.w.z. afdelingen) van de Generale Conferentie in een bepaalde regio van de wereld. De ambtsdragers van een divisie worden dan ook, net als hun collega’s in het hoofdkantoor van de Generale Conferentie, gekozen tijdens het vijfjaarlijkse wereldcongres. De divisievoorzitters zijn allemaal vice-voorzitters van de Generale Conferentie. Al enige tijd zijn er enkele gebieden waar de kerk een bestuurslaag minder telt doordat er unies zijn zonder conferenties. Tijdens het Annual Council van 2007 werd bepaald dat deze situatie niet langer als een uitzondering zal worden beschouwd, maar dat deze aanpassing van de bestuursstructuur voortaan op veel ruimere schaal kan worden toegepast. Ongetwijfeld zal dat zijn sporen nalaten in volgende edities van het Kerkelijk Handboek. 6 Zie ook bladz. 17. 7 Noot van de vertalers: Een unie-missie (Engels: union mission) is een unie met beperkte bevoegdheden, omdat de kerk in de betrokken regio in sommige opzichten nog niet sterk genoeg is om alle bij een unie behorende verantwoordelijkheden te kunnen dragen. De leiders van een dergelijke unie-missie worden niet door afgevaardigden uit het gebied gekozen maar door de divisie benoemd. 5
43
kerkelijk handboek | hoofdstuk V
4. De Generale Conferentie; de hoogste vorm van bestuur die alle unies over de gehele wereld omvat. De divisies maken deel uit van de Generale Conferentie en hebben een eigen bestuurlijke verantwoordelijkheid in een bepaald geografisch gebied. “Ieder lid van de kerk kan zijn stem uitbrengen om functionarissen bin nen de kerk te kiezen. De gemeente kiest de functionarissen voor de confe rentie.8 Afgevaardigden door de conferentie aangewezen kiezen de functi onarissen voor de unie. Afgevaardigden van de unie kiezen op hun beurt weer de functionarissen van de Generale Conferentie. Op deze manier heeft iedere conferentie, iedere unie, iedere gemeente en ieder lid, hetzij direct, hetzij indirect, de mogelijkheid een bijdrage te leveren aan de verkiezing van personen die belangrijke verantwoordelijkheden dragen in de Generale Conferentie.”9 Kerkelijke instellingen Binnen deze vier niveaus zijn diverse typen instellingen werkzaam. Uit de opdracht van het evangelie en uit het voorbeeld dat Christus en zijn apostelen ons hebben voorgeleefd, concluderen wij dat volgelingen van Christus de verantwoordelijkheid hebben de mensheid te dienen. In ons streven om gehoor te geven aan deze opdracht, heeft het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten er voor gekozen om, conform deze principes, te investeren in onderwijs, gezondheidszorg, uitgeverijen en andere instel lingen. Zowel in onze theologie als in onze filosofie beschouwen wij bovenge noemde instellingen als een onmisbaar onderdeel van de kerk bij het uit dragen van de goddelijke boodschap. Wij maken dan ook gebruik van de aan de kerk gelieerde instellingen (zoals ziekenhuizen, uitgeverijen, fabrie ken voor gezonde voeding en onderwijsinstellingen) als instrumenten op het gebied van gezondheidszorg, lectuurverspreiding en onderwijs. Deze instellingen zijn onmisbaar en onlosmakelijk verbonden met de algemene taak van de kerk om het evangelie over de gehele wereld te verkondigen. Al deze verschillende onderdelen van de wereldkerk – of het nu gaat om een gemeente, een conferentie, een gezondheidsinstelling, een uitgeverij, een school, of een andere instelling – zij hebben allemaal hun plaats onder de koepel van de Generale Conferentie der Zevende-dags Adventisten. Daar
Of voor de unie in het geval er geen conferenties zijn. Testimonies, deel. 8, bladz. 236, 237.
8 9
44
het organisatiemodel
worden zij allemaal, hetzij direct, hetzij indirect vertegenwoordigd. Met hun hulp kan de wereldkerk in de naam van Christus haar hand uitsteken om tegemoet te komen aan de nood van de wereld. De Generale Conferentie als hoogste gezagsorgaan De Generale Conferentie, in vergadering bijeen (en het Algemeen Be stuur van de Generale Conferentie in de periodes tussen de bijeenkomsten van de Generale Conferentie), vormt het hoogste gezagsorgaan binnen het wereldwijde netwerk. De Generale Conferentie heeft de volmacht andere instellingen of organisaties op te richten om een specifieke taak uit te voe ren in een bepaald gebied. Daarom heeft, na God, de Generale Conferentie onder zevende-dags adventisten het hoogste gezag, waaraan alle instellin gen en organisaties over de hele wereld verantwoording verschuldigd zijn. Als er binnen een organisatie of tussen organisaties onderling verschil van mening mocht zijn, dient dit voorgelegd te worden aan de organisatie waar onder zij ressorteert, tot aan de Generale Conferentie in vergadering bijeen, of aan het Algemeen Bestuur tijdens de jaarlijkse zitting. In de periodes tussen de congressen heeft het Algemeen Bestuur van de Generale Confe rentie de taak te functioneren als orgaan waaraan alle meningsverschillen kunnen worden voorgelegd. Het oordeel van het bestuur kan eventueel wor den herzien tijdens een congres van de Generale Conferentie of tijdens de jaarvergadering van het Algemeen Bestuur. “De Heer heeft mij meerdere malen laten zien dat de mening van één persoon nooit kan opwegen tegen de mening van een ander persoon. De wijsheid van één persoon of een klein aantal personen kan nooit afdoende zijn om alle werk te overzien en te besluiten welke route gevolgd zou moe ten worden. Echter, tijdens de zitting van de Generale Conferentie waar de broeders uit alle delen van de wereld zijn verzameld, moet men niet koste wat het kost vasthouden aan een persoonlijke mening of een eigen visie. Niemand mag het als een verdienste zien aan zijn eigen mening vast te blij ven houden wanneer deze indruist tegen de beslissing van de vergadering. “Ik heb altijd gezegd dat ik de Generale Conferentie niet zal erkennen als Gods stem wanneer een aantal personen aan wie het algemeen bestuur is toevertrouwd namens de Generale Conferentie beslissingen neemt die indruisen tegen Gods Woord. Maar daarmee is nog niet gezegd dat men beslissingen van de Generale Conferentie, samengesteld uit wettelijk geko zen vertegenwoordigers, niet zou moeten erkennen. God heeft bevolen dat de Generale Conferentie gezag zal hebben, wanneer vertegenwoordigers van zijn kerk, bijeengekomen vanuit alle windstreken der aarde, in zitting 45
kerkelijk handboek | hoofdstuk V
bijeen zijn. Het gevaar ligt veeleer hierin dat men zich overlevert aan het oordeel en inzicht van één persoon of een kleine groep. God heeft macht gegeven aan zijn kerk en aan het oordeel van de Generale Conferentie, om te oordelen wat het beste is voor de voortgang van zijn werk. De ware bijbelse hiërarchie wordt verstoord wanneer de macht die God zo duidelijk aan de kerk heeft gegeven, in zijn geheel wordt toevertrouwd aan één persoon, waarbij hem tevens de macht wordt gegeven om voor an deren te beslissen. Satan zal niets nalaten om deze persoon even subtiel als onvermijdelijk te beïnvloeden, in de hoop hiermee ook toegang te krijgen tot de harten van anderen. Laat ons aan het hoogste gezaghebbende orgaan in de kerk datgene geven, wat wij geneigd zijn te geven aan een enkel per soon of aan een kleine groep personen.”10 Het gezag van de kerk en het Kerkelijk Handboek Zie Hoofdstuk 1.
10
Testimonies, deel 9, bladz. 260, 261.
46
Hoofdstuk VI
Kerkelijk lidmaatschap Lidmaatschap berust op geestelijke basis Een ieder die lid wil worden van de kerk, moet volledig op de hoogte zijn van de plechtige en serieuze verplichtingen die bij dit lidmaatschap horen. Men moet onderwezen worden in wat het betekent lid te worden van het lichaam van Christus. Alleen zij die blijk geven de wedergeboorte te hebben ervaren en een geestelijke band met Christus hebben, komen in aanmerking om als lid te worden opgenomen. Iedere kandidaat die in aanmerking wil komen voor het kerkelijk lidmaatschap, dient grondig in de geloofsleer en -praktijk van de kerk onderwezen te worden, alvorens hij gedoopt en opgenomen in de gemeente kan worden. Iedereen die tot de kerk wenst toe te treden, moet op de hoogte worden gebracht van de grond slagen van de kerk. Het lidmaatschap is een geestelijke relatie. Alleen zij die waarlijk be keerd zijn, kunnen deze relatie aangaan. Alleen op deze manier kan de zui verheid en reinheid van de kerk behouden blijven. Het is de plicht van elke predikant degenen die de grondslagen der waarheid aanvaarden verder te onderwijzen, opdat zij op een gezonde, geestelijke basis tot de gemeente kunnen toetreden. Aan de doop is geen minimumleeftijd verbonden. Wan neer kinderen reeds op zeer jonge leeftijd de wens uiten gedoopt te willen worden, is het raadzaam hen aan te moedigen en te laten deelnemen aan een toeleidingstraject tot de doop. “De leden van zijn kerk, die Hij uit de duisternis heeft geroepen tot zijn wonderbaar licht, moeten zijn heerlijkheid verkondigen. De gemeente is de schatkamer van de rijkdommen van Christus’ genade; en door de ge meente zal ten slotte de laatste en volle uitstorting van Gods liefde open baar gemaakt worden, zelfs aan de ‘overheden en machten in de hemelse gewesten’.”1 De doop – een eis van het evangelie Het Nieuwe Testament maakt duidelijk dat de doop het ritueel is om toe te treden tot de kerk. “Ga dus op weg en maak alle volken tot mijn leerlin
Van Jeruzalem tot Rome, bladz. 9.
1
47
kerkelijk handboek | hoofdstuk VI
gen, door hen te dopen in de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest, en hun te leren dat ze zich moeten houden aan alles wat Ik jullie opgedragen heb. En houd dit voor ogen: Ik ben met jullie, alle dagen, tot aan de voltooiing van deze wereld.”2 “Petrus antwoordde: ‘Keer u af van uw huidige leven en laat u dopen on der aanroeping van Jezus Christus om vergeving te krijgen voor uw zonden. Dan zal de heilige Geest u geschonken worden.’”3 De doop is een eerste vereiste voor het kerkelijk lidmaatschap – “Christus heeft de doop tot een teken voor het ingaan in zijn geestelijk koninkrijk gesteld. Hij heeft dit tot een absolute voorwaarde gesteld, waaraan allen moeten voldoen die willen laten weten dat zij onder het gezag van de Vader, de Zoon en de heilige Geest staan. Alvorens de mens zijn tehuis in de ge meente kan vinden, voordat hij de drempel van Gods geestelijk koninkrijk kan overschrijden, moet hij het stempel ontvangen van de goddelijke naam: ‘De Here, onze gerechtigheid.’4 De doop is een plechtig afstand doen van de wereld. Zij die gedoopt zijn in de drievoudige naam van de Vader, de Zoon en de heilige Geest, leggen bij aanvang van het christelijk leven een openbaar getuigenis af dat zij de dienst van satan hebben verlaten en dat zij nu lid zijn van het koninklijk gezin, kinderen van de hemelse koning. Zij hebben het bevel gehoorzaamd: ‘Ga weg bij de ongelovigen, zonder je van hen af en raak niets aan dat on rein is. Dan zal Ik jullie aannemen en jullie vader zijn, en jullie mijn zonen en dochters – zegt de almachtige Heer.’5 Personen die nog maar kortgeleden de waarheid hebben aangenomen moeten degelijk onderwezen worden in de beginselen van het christelijk leven. Niemand kan zich verlaten op zijn geloofsbelijdenis als bewijs dat hij deelt in de verlossende macht van Christus. Wij moeten niet alleen zeggen “ik geloof”, maar wij moeten de waarheid ook in praktijk brengen. Wan neer onze woorden, ons gedrag en ons karakter in overeenstemming met de wil van God zijn, bewijzen wij dat wij gemeenschap met Hem hebben.” 6 Wijze van dopen Zevende-dags adventisten belijden de doop door onderdompeling. Al leen zij die op deze wijze zijn gedoopt, kunnen toetreden tot de gemeente.
4 5 6 2 3
Matteüs 28:19, 20. Handelingen 2:38. Jeremia 23:6. 2 Korintiërs 6:17,18. Testimonies, deel 6, bladz. 91, 92.
48
kerkelijk lidmaatschap
Personen die hun zondige natuur erkennen, zich oprecht afkeren van hun zonde en hun bekering ervaren, kunnen, na grondig onderricht, in aan merking komen voor de doop en het kerkelijk lidmaatschap. Kandidaten dienen in het toeleidingstraject tot de doop grondig door de predikant onderwezen te worden – Een kandidaat voor de doop kan niet zonder meer door de predikant worden voorgedragen. De predikant dient de gemeente ervan te overtuigen dat de kandidaat goed onderwezen is en klaar is om deze stap te nemen.7 Dit gebeurt doorgaans door het afleggen van een openbare belijdenis van de kandidaat. Gemeenten kunnen een alternatieve viering overwegen wanneer er met grote regelmaat doopvie ringen plaatsvinden waarmee de waarde van een openbare geloofsbelijde nis in het gedrang zou kunnen komen. Het werk van de predikant is pas voltooid wanneer de kandidaten grondig zijn onderwezen en bekend zijn met de fundamentele geloofswaarden en bijbehorende praktijk van de kerk en bereid zijn de verantwoordelijkheden die bij het lidmaatschap horen te aanvaarden. Gemeenten moeten erop toezien dat bij de opname van nieuwe leden dit toeleidingstraject als richtlijn wordt gevolgd. Tevens moeten zij, door middel van hun kerkenraad, erop toezien dat de kandidaten individu eel onderricht worden en, indien mogelijk, in een doopklas. “De toets van het discipelschap wordt op de doopkandidaten niet zo streng toegepast als het behoort. Men moet weten of zij enkel de naam van de zevende-dags adventisten willen aannemen, of dat zij zich werkelijk aan de zijde des Heren scharen, om zich van de wereld af te scheiden en het onreine niet aan te raken. Vóór de doop behoort er een grondig onderzoek ingesteld te worden naar de ervaringen van de kandidaten. Dit onderzoek moet niet verricht worden op een koude, onsympathieke manier, maar op een vriendelijke, tactvolle wijze, waarbij de nieuwe bekeerling gewezen wordt op het Lam Gods, dat de zonde der wereld wegneemt. Houdt aan de kandidaten de eisen van het evangelie voor.”8 “Wanneer zij [= de doopkandidaten] blijk geven dat zij hun positie ten volle hebben begrepen, kunnen zij aangenomen worden.”9 Voorbereidingsgesprek op de doop De gemeente heeft het recht zich inzicht te verschaffen in het geloof en de geloofshouding van iedere kandidaat die in aanmerking wil komen voor het kerkelijk lidmaatschap. Dit voorbereidingsgesprek vindt bij voorkeur Zie ook bladz. 31-35. Testimonies, deel 6, bladz. 95, 96. 9 Testimonies to Ministers, bladz. 128. 7 8
49
kerkelijk handboek | hoofdstuk VI
plaats voorafgaand aan de doop, ten overstaan van de gemeente. Mocht dit op praktische bezwaren stuiten, dan kan het ook gebeuren ten overstaan van de kerkenraad, dan wel een door de kerkenraad aangewezen commissie (bestaand bijvoorbeeld uit ouderlingen). Voorafgaand aan de doop brengt deze commissie de kerkenraad op de hoogte van haar bevindingen. Wan neer van één van de hierboven genoemde alternatieven gebruik wordt ge maakt, mag de kandidaat, indien hij dit wenst, niet de mogelijkheid ont houden worden alsnog in het openbaar uiting te geven aan zijn wens om toe te treden tot de gemeente en voortaan bij de gemeente te horen. Bij de doophandeling Bij de doop hoort ook de overhandiging van: een samenvatting van de geloofspunten (hiertoe speciaal ontwikkeld voor het onderricht aan doop kandidaten)10 de doopbelijdenis en het doopcertificaat. Iedereen die door de doop in de gemeente is opgenomen, krijgt een gedrukt exemplaar van dit document met onder andere het doopcertificaat overhandigd. Ook aan degenen die op de belijdenis van hun geloof worden aangenomen, zal een daarbij behorend certificaat worden gegeven. De samenvatting van geloofspunten is speciaal ontwikkeld voor het on derricht aan doopkandidaten. Van iedere dopeling wordt verwacht dat hij deze geloofspunten grondig heeft bestudeerd, bekend is met de verplich tingen die op iedere gelovige rusten, en door zijn gedrag laat zien dat hij alle leerstellingen aanneemt zoals die onderwezen worden door het Kerk genootschap der Zevende-dags Adventisten. Want, zoals geschreven staat, “aan hun vruchten zult gij hen herkennen.”11 Tijdens de voorbereiding op hun doop of geloofsbelijdenis moeten toe komstige leden van het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten zorgvuldig onderwezen worden in de Bijbel en in de fundamentele ge loofspunten van de kerk, zoals die beschreven staan in hoofdstuk 3 van dit Kerkelijk Handboek. Er is ook een samenvatting van deze geloofspunten gemaakt ter ondersteuning van evangelisten, predikanten en anderen die betrokken zijn bij het onderwijs aan dopelingen. Deze samenvatting is o.a. opgenomen in het Minister’s Handbook.12
Zie bladz. 52. Matteüs 7:16. 12 Het Minister’s Handbook is een publicatie van de afdeling ter de ondersteuning van predikanten (“Ministerial Association”) van de Generale Conferentie. Daarin worden de belangrijkste aspecten van het predikantschap besproken. Het boek heeft als officiële publicatie van de wereldkerk een aanzienlijk gezag, maar het staat niet op hetzelfde niveau als het Kerkelijk Handboek. 10 11
50
kerkelijk lidmaatschap
Doopgelofte en doop Doopgelofte Doopkandidaten of zij die wensen opgenomen te worden in de gemeente op grond van hun belijdenis, dienen hun aanvaarding van de geloofspunten van het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten te bevestigen ten over staan van de gemeente, dan wel een speciaal hiertoe aangewezen commissie.13 De predikant of ouderling stelt de kandidaten onderstaande vragen. Beant woording kan zowel verbaal geschieden, als met het opsteken van de hand. Belijdenisvragen 1. Gelooft u in God de Vader, in zijn Zoon Jezus Christus en in de heilige Geest? 2. Neemt u de dood van Jezus Christus op Golgota aan als een verzoenend of fer voor de zonden van de mensen, en gelooft u, dat door het geloof in zijn vergoten bloed de mensen verlost worden van de zonde en van haar straf? 3. Hebt u, de wereld en haar zondige praktijken verzakende, Jezus Christus als uw persoonlijke Verlosser aangenomen en gelooft u, dat God, om Chris tus’ wille, u uw zonden heeft vergeven en uw hart heeft vernieuwd? 4. Neemt u de gerechtigheid van Christus in het geloof aan, erkent u Hem als uw Middelaar in het hemels heiligdom en maakt u aanspraak op zijn belofte u door zijn inwonende Geest te versterken, zodat u kracht zult ontvangen om zijn wil te doen? 5. Gelooft u, dat de Bijbel het geïnspireerde Woord van God is en dat daar in de enige richtlijn voor het geloof en het gedrag van een christen ge vonden wordt? 6. Neemt u de Tien Geboden aan als nog steeds bindend voor de gelovigen en is het uw streven om, door de kracht van de inwonende Geest, deze wet te onderhouden, waaronder ook het vierde gebod valt, dat de vie ring eist van de zevende dag van de week als de sabbat des Heren? 7. Gelooft u, dat uw lichaam een tempel van de heilige Geest is en dat u God moet eren door u te onthouden van alcoholische dranken, tabak in elke vorm en onrein voedsel? 8. Aanvaardt u de leerstelling van de geestelijke gaven en gelooft u dat de ‘geest der profetie’ één van de kenmerken is van de laatste gemeente? 9. Is de spoedige komst van Jezus ‘ de gezegende hoop’ in uw hart, en is het uw vaste voornemen u voor te bereiden Hem in vrede te ontmoeten en anderen te helpen op zijn komst voorbereid te zijn?
Zie ook bladz. 49, 50.
13
51
kerkelijk handboek | hoofdstuk VI
10. Gelooft u in de kerkelijke organisatie, en is het uw doel de gemeente door uw tienden en gaven, uw persoonlijke inspanning en invloed te ondersteunen? 11. Neemt u de nieuwtestamentische leer van de doop door onderdompe ling aan en verlangt u zo gedoopt te worden, als een openbaar getuige nis van uw geloof in Christus en in de vergeving der zonden? 12. Is het, aangezien u de fundamentele beginselen, zoals deze door het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten geleerd worden, kent en verstaat, uw voornemen door Gods genade uw leven in harmonie te brengen met deze beginselen? 13. Gelooft u dat het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten de laatste gemeente is, en is het uw verlangen daarin als lid te worden op genomen? Alternatieve doopgelofte 1. Aanvaardt u Jezus Christus als uw persoonlijke Verlosser en Heer en is het uw wens in een levende relatie met Hem te leven? 2. Aanvaardt u de leerstellingen van de Bijbel, zoals die verwoord zijn in de Fundamentele Geloofswaarheden van de Zevende-dags Adventisten en belooft u dat u door Gods genade in overeenstemming zult brengen met deze beginselen? 3. Wilt u gedoopt worden als een openbare belijdenis van uw geloof in Jezus Christus en wilt u opgenomen worden in de gemeenschap van de Zevende-dags Adventisten? Bent u bereid de kerk en haar opdracht als een getrouw rentmeester te steunen door uw persoonlijke invloed, uw tienden en gaven en een leven van dienstbaarheid? Doopcertificaat en tekst van belijdenis Het nieuwe lid wordt in de gelegenheid gesteld het doopbewijs te onder tekenen als een bevestiging van zijn verbondenheid. Na de doop worden het doopcertificaat en de tekst van de belijdenis aan de dopeling overhandigd. De belijdenis is als volgt: Belijdenis 1. Ik geloof in God de Vader, in Jezus Christus zijn Zoon en in de heilige Geest. 2. Ik geloof dat Jezus Christus mijn persoonlijke Verlosser is; dat Hij mens geworden is, aan het kruis is gestorven voor de zonden der wereld en door God is opgewekt uit de dood; dat Hij is opgevaren naar de hemel, 52
kerkelijk lidmaatschap
3.
4. 5. 6.
“zittende ter rechterhand Gods als onze Middelaar, vanwaar Hij spoedig zal komen om te oordelen de levenden en de doden.” Ik geloof in de opstanding van de doden en het eeuwige leven. Ik geloof dat God mij kracht schenkt om als een nieuwgeboren schepsel zijn wil te doen, zoals deze in zijn geïnspireerd Woord is geopenbaard en in het bijzonder wordt uitgedrukt in de Tien Geboden, waaronder de sabbat. Ik geloof dat ik een tempel ben van de heilige Geest en dat ik ben geroe pen een rein leven te leiden uit liefde voor God en mijn naaste. Ik geloof dat God mij persoonlijk geroepen heeft tot opbouw van zijn kerk en tot verbreiding van het evangelie. Op belijdenis van mijn geloof en op mijn wens ben ik door de doop deel geworden van het lichaam van Christus en ben ik opgenomen in de gemeente der Zevende-dags Adventisten.14
Verwelkoming van kandidaten Nadat de kandidaten ten overstaan van de gemeente of een daartoe aangewezen commissie de doopvragen positief hebben beantwoord (of op andere wijze hebben laten blijken dat zij deze vragen reeds positief hebben beantwoord), wordt de gemeente gevraagd te stemmen over hun opname in de gemeente. Aangezien het lidmaatschap ingaat na de doop, dient deze stemming niet onnodig lang te worden uitgesteld. De opname van leden die niet bekend zijn bij de gemeente Indien het toeleidingstraject door een pastoraal medewerker of evan gelist van elders wordt verzorgt, dient deze de predikant die de doop zal voltrekken uit te nodigen om een voorbereidingssessie bij te wonen waarin de predikant kennis kan maken met de dopelingen. Op deze manier kan de gemeente zich beter voorbereiden op de opname van deze nieuwe leden in haar midden. Deze procedure geldt echter niet voor gelovigen die ver weg van een gemeente wonen en die opgenomen wensen te worden in een uniegemeente.15
Hier is de tekst opgenomen die in de gemeenten in de Nederlandse Unie gewoonlijk wordt gebruikt. Zie ook het boekje Wat Zevende-dags Adventisten Geloven. De tekst in de Engelse editie van het Kerkelijk Handboek is iets uitgebreider. 15 De uniegemeente is een administratieve regeling waarbij leden die geen relatie (kunnen) hebben met een plaatselijke gemeente rechtstreeks bij de unie als lid ingeschreven staan. Deze regeling wordt alleen toegepast als er geen andere optie is en zal gewoonlijk van tijdelijke aard zijn. In een klein land als Nederland behoeft van deze regeling slechts zelden gebruik te worden gemaakt. 14
53
kerkelijk handboek | hoofdstuk VI
Doopplechtigheid Ter voorbereiding op de doopplechtigheid zijn diakenen aangewezen om de mannelijke doopkandidaten te helpen bij het betreden van het doop bassin.16 De vrouwelijke doopkandidaten zullen geholpen worden door de diakonessen.17 De gemeente dient er op toe te zien dat de dopelingen de juiste kleding krijgen, bij voorkeur doopkleden, gemaakt van zware stof. Indien deze niet voorhanden zijn, dient men de dopelingen te verzoeken zich op een sobere manier te kleden. Tot besluit van de doopplechtigheid geeft men elkaar de rechterhand als teken van verbondenheid waarna de predikant of ouderling namens de gehele gemeente enkele woorden ter ver welkoming uitspreekt. Onberispelijk gedrag Alle kerkleden worden geacht van onbesproken gedrag te zijn tenzij zij onder de kerkelijke tucht vallen.18 Overschrijving van leden Het overschrijven van leden Wanneer een gemeentelid verhuist naar een andere gemeente, stuurt de gemeentesecretaris van de gemeente waar het lid staat ingeschreven een bericht aan de nieuwe gemeente (of, als het een verhuizing betreft naar een ander land, naar de betreffende conferentie of unie), met de vraag of de pre dikant van deze gemeente het lid zou willen bezoeken. Dit bezoek kan het overschrijvingsproces versoepelen. Tevens stelt de gemeentesecretaris van de gemeente waar het lid staat ingeschreven hem ervan in kennis dat zijn nieuwe adres wordt doorgegeven aan de nieuwe gemeente. Wanneer een gemeentelid voor een periode van zes maanden of langer naar een nieuwe woonplaats verhuist, dient hij zo spoedig mogelijk zijn verzoek tot overschrijving op te sturen naar de gemeente die het dichtst bij zijn/haar nieuwe woonplaats is. Indien het gemeentelid verhuist naar een regio waar binnen een redelijke afstand geen gemeente is, kan hij zich aansluiten bij de uniegemeente. Dit verzoek tot overschrijving is zes maan den geldig, ingaand op de datum van dagtekening en zal nietig worden verklaard, indien het niet binnen de gestelde termijn in behandeling is ge nomen.
Zie ook bladz. 78-81. Zie ook bladz. 81-83 18 Zie hiervoor bladz. 235-240. 16 17
54
kerkelijk lidmaatschap
Wijze waarop een verzoek tot overschrijving moet worden behandeld Indien een gemeentelid opgenomen wenst te worden in een nieuwe gemeente, dient hij hiertoe een verzoek in bij de gemeentesecretaris van de beoogde gemeente. De gemeentesecretaris stuurt dit verzoek aan de ge meentesecretaris van de gemeente waar het gemeentelid tot dan toe is inge schreven. Bij ontvangst legt de secretaris dit verzoek voor aan de predikant of ouderling, die op zijn beurt het verzoek voorlegt aan de kerkenraad. Na ampel beraad adviseert de kerkenraad de gemeente positief of anderszins over het verzoek.19 De predikant of ouderling brengt de gemeente op hoogte van de aanbeveling, met de mededeling dat dit een voorlopige kennisgeving betreft. Het uiteindelijke besluit valt een week later, wanneer het verzoek tot overschrijving ter stemming wordt voorgelegd aan de gemeente. Het doel van deze tussenliggende periode is leden in de gelegenheid te stellen bezwaar te maken tegen deze overschrijving. Deze bezwaren dienen niet openbaar gemaakt te worden, maar kunnen kenbaar gemaakt worden aan de predikant of ouderling, die op zijn beurt de verantwoordelijkheid heeft de kerkenraad op de hoogte te stellen van deze bezwaren. De bezwaarheb bende dient in de gelegenheid gesteld te worden zijn bezwaren uit te leggen aan de kerkenraad. Indien deze bezwaren ongegrond blijken te zijn, moet de bezwaarhebbende dringend worden verzocht zijn bezwaren in te trek ken. Indien de bezwaren echter valide worden geacht, heeft de kerkenraad de plicht deze bezwaren nader te onderzoeken. In dergelijke gevallen zal de uiteindelijke beslissing over het verlenen van de gemeentebrief worden uitgesteld, totdat de kwestie naar tevredenheid is opgelost. Indien er bezwaren zijn in de persoonlijke sfeer, dient alles in het werk te worden gesteld om verzoening te bewerkstelligen. Indien er sprake is van openbare fouten, kan besloten worden tot kerktuchtelijke maatregelen. Wan neer er sprake is van een geestelijke verzwakking, moet men ernaar streven het gemeentelid in kwestie te helpen zijn geloof weer te versterken. De secretaris bereidt de gemeentebrief voor Wanneer de gemeente toestemming heeft gegeven om de gemeente brieven te versturen, vult de secretaris het hiertoe bestemde formulier in en stuurt dit aan de secretaris van de gemeente in welke het gemeentelid opgenomen wenst te worden. De secretaris van deze gemeente stuurt deze brief door aan de predikant of ouderling die de brief op zijn beurt ter goed keuring voorlegt aan de kerkenraad. Vervolgens wordt het verzoek in de
19
Zie ook bladz. 83, 240, 255.
55
kerkelijk handboek | hoofdstuk VI
eerstvolgende dienst voorgelezen in de gemeente. Hierna volgt een week bedenktijd, waarna de definitieve beslissing ten aanzien van de opname van het lid wordt genomen door middel van stemming. De secretaris van de ontvangende gemeente voegt daarna de naam van het nieuwe lid toe in de kerkelijke ledenadministratie, alsmede de datum van opname. De secre taris vult tevens het retourgedeelte van het overschrijfformulier in, waarin hij verklaart dat het gemeentelid in de nieuwe gemeente is opgenomen en stuurt dit aan de secretaris van de gemeente waar het gemeentelid tot dan toe ingeschreven stond.20 Alternatieve manier van overschrijving Een divisie kan desgewenst ook andere manieren van overschrijving toe staan, wanneer het gaat om overschrijving van leden van de ene gemeente naar de andere binnen deze divisie. Echter, wanneer leden overgeschreven willen worden naar een gemeente van een andere divisie, dient bovenstaan de procedure te worden gevolgd. Lidmaatschap gedurende de periode van overschrijving Zolang de procedure nog niet is afgerond en de secretaris het retour gedeelte van het overschrijfformulier nog niet heeft ontvangen, mag hij onder geen beding de naam van het gemeentelid dat overgeschreven wenst te worden uit de ledenadministratie verwijderen. Indien dit toch gebeurt, wordt de persoon in kwestie zijn kerkelijk lidmaatschap onthouden, het geen niet wenselijk is. De secretaris, de ouderling, de predikant en de unie voorzitter zijn allen verantwoordelijk voor een juist verloop van de over schrijvingsprocedure. Opname van leden uit ontwrichte gebieden uit de wereld Er kunnen zich omstandigheden voordoen dat leden afkomstig zijn uit gebieden waarmee op geen enkele wijze communicatie mogelijk is. In der gelijke gevallen kan de gemeente waarvan zij nu deel uitmaken, in overleg met de unie, genoegen nemen met de informatie die zij op dat moment over deze personen heeft, en hen opnemen op basis van een geloofsbelijde nis. Mocht op een later tijdstip de communicatie met de voormalige ge meente wel weer mogelijk zijn, dan dient de gemeente alsnog een brief te sturen waarin melding wordt gemaakt van de opname van de betreffende gemeenteleden.
Zie ook bladz. 83, 84.
20
56
kerkelijk lidmaatschap
Kwartaalrapportages Wanneer aan het einde van ieder kwartaal, alsmede aan het einde van elk kalenderjaar, de cijfers worden opgesteld, dienen alle leden waarvan de gemeentebrieven zijn verstuurd, maar van wie nog geen bevestiging van de ontvangende gemeente is ontvangen, geteld te worden als lid van de gemeente die de gemeentebrief heeft verstuurd. Op het moment dat het overschrijvingsformulier retour is gezonden aan de gemeente, waarbij bevestigd wordt dat het gemeentelid officieel is opgenomen in de nieuwe gemeente, wordt de naam uit de ledenadministratie van de voorgaande ge meente verwijderd. Deze telt derhalve niet meer mee bij de eerstvolgende kwartaalrapportage. De ontvangende gemeente zal de naam van het nieu we gemeentelid opnemen in haar ledenadministratie en meetellen bij de eerstvolgende kwartaalrapportage. Wanneer een lid geweigerd wordt De gemeente aan wie een verzoek tot overschrijving is geadresseerd, is verplicht het nieuwe lid op te nemen, tenzij zij gegronde redenen heeft de persoon het lidmaatschap van de gemeente te onthouden. Wanneer de ge meente het gemeentelid weigert op te nemen, dient de gemeentesecretaris het overschrijvingsverzoek te retourneren aan de gemeente die het verzoek heeft verstuurd en daarbij de reden van weigering te vermelden. Het ge meentelid blijft in dit geval gewoon lid van de gemeente, zoals dat was voor dat het verzoek werd tot overschrijving werd gedaan. Het gemeentelid dient er in samenwerking met de gemeente alles aan te doen om de redenen van weigering op te helderen en weg te nemen. Geen overschrijvingsbrieven voor leden die onder de kerkelijke tucht vallen In geen enkel geval mag de gemeente een verzoek tot overschrijving van een gemeentelid dat onder kerkelijke tucht is geplaatst in stemming bren gen. Wanneer dit toch wordt gedaan, betekent dit een inbreuk op de geest van de gouden regel.21 Gemeentebrieven worden alleen gegeven aan leden die niet onder kerkelijke tucht staan Alleen gemeenteleden die niet onder kerkelijke tucht staan, kunnen een verzoek tot overschrijving doen en een gemeentebrief aanvragen. In deze gemeentebrief zijn kwalificerende uitspraken echter niet op z’n plaats.
Zie Matteüs 7:12.
21
57
kerkelijk handboek | hoofdstuk VI
Wanneer een gemeentelid zich in een andere plaats heeft gevestigd, en een onverschillige houding heeft aangenomen ten opzichte van de kerk, kan de ouderling in contact treden met de ouderling van de beoogde gemeente alvorens verdere stappen te zetten in de officiële overschrijvingsprocedure. Geen stemming zonder toestemming van het gemeentelid Onder geen enkel beding mag een gemeente een overschrijvingsverzoek in stemming brengen zonder voorafgaande toestemming van, of tegen de wil in, van het gemeentelid in kwestie. Tevens is het de gemeente niet toegestaan een lid op te nemen wiens verzoek op dergelijke wijze tot stand is gekomen. Het kerkelijk lidmaatschap is de persoonlijke relatie van een individu met het lichaam van Christus. De kerk dient deze relatie te respecteren en zij dient dan ook in haar beleid elke schijn van willekeur te vermijden. Anderzijds behoort het gemeentelid het welzijn van de kerk voor ogen te houden. Hij dient alles te doen wat in zijn vermogen ligt om de kerk te hel pen en te voorkomen dat de gemeente in problemen komt doordat leden nog wel staan geregistreerd in het ledenregister, maar niet meer in de kerk komen zijn. Wanneer iemand verhuist uit de gemeente waarvan hij lid is, is het tevens zijn plicht medewerking te verlenen door een verzoek tot over schrijving te doen. In het geval dat een gemeente door de unie is uitgesloten van de ge meenschap der gemeenten, kan het nodig zijn het lidmaatschap van loy ale gemeenteleden te garanderen door hen tijdelijk over te schijven. Een uitzondering wordt gemaakt voor personen die weigeren zich aldus te laten overschrijven. Laatstgenoemden zullen als uitgeschreven worden be schouwd, op basis van het uitsluiten van de gemeente. De unie heeft de bevoegdheid op verzoek van de loyale leden gemeentebrieven op te stellen, zoals die volgens de procedure worden gevraagd, en zo nodig een verzoek tot overschrijving aan een andere gemeente te doen.22 Kerkenraad kan geen verzoek tot overschrijving goedkeuren/afgeven De kerkenraad heeft geen bevoegdheid een verzoek tot overschrijving in stemming te brengen of leden van andere gemeenten op te nemen op basis van dit verzoek. De kerkenraad heeft slechts de bevoegdheid tot het doen van aanbevelingen. De bevoegdheid een nieuw gemeentelid al dan niet op te ne men ligt uitsluitend bij de gemeente.23 De gemeentesecretaris heeft geen be
Zie ook bladz. 254-258. Zie ook bladz. 54-56.
22 23
58
kerkelijk lidmaatschap
voegdheid om zelfstandig namen aan de ledenadministratie toe te voegen of te verwijderen, zonder dat deze bij de gemeente in stemming zijn gebracht. Wanneer een gemeentelid overlijdt, hoeft zijn naam niet door stemming uit de ledenadministratie te worden verwijderd. Het volstaat de gemeentesecre taris de datum van overlijden in de administratie op te nemen. De uniegemeente24 Leden die ver van alle gemeenten wonen, kunnen zich als individuele leden aansluiten bij de zogenaamde uniegemeente. Deze gemeente is speci aal opgericht voor gelovigen die dermate verspreid wonen dat zij anders de voorrechten van het lidmaatschap van de gemeente zouden missen. Leden op gevorderde leeftijd of met een slechte gezondheid dienen ingeschreven te staan bij de plaatselijke gemeente waar zij het dichtst bij wonen. De plaat selijke gemeente heeft de plicht en de verantwoordelijkheid naar hen om te kijken. Deze taak kan niet overgedragen worden aan de uniegemeente, omdat deze er niet op is toegerust om in plaats van de plaatselijke gemeen te te functioneren. Ook medewerkers die ten behoeve van alle gemeenten een dienstverband met de unie hebben, dienen zich in te schrijven bij de gemeente in hun woonplaats. Het is niet de bedoeling dat de unie een ge meente wordt voor medewerkers die bij haar in dienst zijn. Predikanten en andere kerkelijk werkers dienen deel uit te maken van de gemeente waar zij, gezien hun woonplaats, onder zouden vallen. De voorzitter van de unie zal tevens optreden als hoofdouderling van de uniegemeente. De taken die normaal gesproken onder de verantwoor delijkheid van de gemeentesecretaris en de penningmeester vallen, zullen worden verzorgd door de secretaris/penningmeester van de unie. Alle zaken die normaliter worden afgehandeld door een plaatselijke gemeente en haar bestuur, zullen in de uniegemeente, die uit de aard der zaak geen apart bestuur heeft, worden behandeld door het bestuur van de unie. Het bestuur van de unie benoemt tevens de afgevaardigden die namens de uniegemeen te aan een uniecongres deelnemen. Georganiseerde groepen Wanneer, in een regio waar geen gemeente is, een aantal gelovigen in nabijheid van elkaar woont, kunnen zij een plaatselijke groep vormen om zo samen te komen en erediensten te houden, met als doel om uit te groeien tot een georganiseerde gemeente. Een dergelijke groep kan als geloofsgroep
Zie ook voetnoot 15, bladz. 53.
24
59
kerkelijk handboek | hoofdstuk VI
worden georganiseerd met toestemming van het Algemeen Kerkbestuur, dat tevens de bevoegdheid heeft om de groep weer te ontbinden. Wan neer de unie instemt met de oprichting van een dergelijke groep, kan zo’n groep onder de supervisie van een predikant uit de regio vallen of onder een pastoraal werker die hiertoe wordt aangewezen door de het Algemeen Kerkbestuur. Deze zal, in overleg met de plaatselijke gemeenteleden, uit de gedoopte leden een leider en een penningmeester aanwijzen. Alle andere ambtsdragers (zoals bijv. het algemeen hoofd sabbatschool, de zendingsleiders, en hoofdjeugdleider) dienen gekozen te worden door de gedoopte leden van de plaatselijke groep tijdens een vergadering onder voorzitterschap van de districtspredikant, of een andere persoon die hier toe door het Algemeen Kerkbestuur is aangewezen. De leider van een plaatselijke groep wordt niet als zodanig ingezegend, en beschikt derhalve ook niet over dezelfde bevoegdheden als een ouderling in een gemeente. Echter, in uitzonderingssituaties kan het Algemeen Kerkbe stuur iemand, die beschikt over een ruime kerkelijke ervaring en leiderschaps kwaliteiten, aanwijzen om als ouderling in een dergelijke groep op te treden. De penningmeester van de plaatselijke groep dient nauwkeurig alle in komsten en uitgaven bij te houden. Hij zal stipt, op een door de unie te bepalen tijdstip, de tienden en collectegelden aan de penningmeester van de unie overmaken (met uitzondering van de gelden die bijeenzijn gebracht voor plaatselijke doeleinden). Omdat alle gedoopte leden van een plaatselijke groep tevens leden zijn van de uniegemeente, heeft de geloofsgroep niet de bevoegdheid zelfstandig de kerkelijke tucht toe te passen. Derhalve dienen dergelijke zaken behandeld te worden door een speciale commissie vanuit de unie, (vanuit haar verantwoor delijkheid als bestuur van de uniegemeente) en onder voorzitterschap van de unievoorzitter die in deze als ouderling van de uniegemeente optreedt. Het doel van een georganiseerde groep is zich te ontwikkelen en uit te groeien tot een volwaardige gemeente. Daarom dienen de leiders van deze groep alle kerkelijke activiteiten met zorg te begeleiden en hun leden voor te bereiden op de verantwoordelijkheden, die normaal gesproken bij een reguliere gemeente horen. Vragen over het opnemen en uitschrijven van leden Het opnemen van leden op basis van hun geloofsbelijdenis In een viertal situaties is het mogelijk personen, die de boodschap der Zevende-dags Adventisten hebben aangenomen, op basis van hun geloofsbe lijdenis op te nemen in de plaatselijke gemeente: 60
kerkelijk lidmaatschap
1. De persoon in kwestie is een christen, afkomstig van een kerkgenoot schap, waar hij reeds de doop der onderdompeling, zoals die geleerd wordt door het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten, heeft ondergaan.25 2. De persoon in kwestie is zevende-dags adventist, maar is afkomstig uit een gebied waar, als gevolg van de plaatselijke situatie, de gemeente niet in staat is een verzoek tot overschrijving in te dienen.26 3. De persoon in kwestie is zevende-dags adventist, maar hij krijgt bij de gemeente waar hij is ingeschreven geen enkele respons op zijn verzoek tot overschrijving. In een dergelijk geval dient de unie te worden inge schakeld om tot een oplossing te komen. Indien de gemeente in kwestie onder een andere unie of conferentie valt, dienen beide instanties te worden ingeschakeld. 4. De persoon in kwestie is lid geweest, maar zijn lidmaatschap is destijds ingetrokken omdat hij/zij al een tijd niet meer in de kerk kwam. Deze persoon is echter altijd oprecht zijn geloof in Christus blijven belijden. Men dient zeer zorgvuldig te werk te gaan bij de opname van nieuwe leden wanneer zij in het verleden lid zijn geweest van een andere gemeente binnen het kerkgenootschap. Er zijn vele voorbeelden van personen van wie het lidmaatschap in de ene gemeente is ontnomen en die zich vervol gens aanmelden bij een andere gemeente voor opname op grond van hun geloofsbelijdenis. Wanneer iemand verzoekt lid te worden op grond van ge loofsbelijdenis, moet zijn verleden dan ook zorgvuldig worden onderzocht. Predikanten en pastorale medewerkers zouden hierbij de unievoorzitter om ondersteuning en advies kunnen vragen. Er moet voldoende tijd wor den gereserveerd om het onderzoek eventueel verder uit te breiden en alle benodigde informatie te verkrijgen. Indien iemand het verzoek doet lid te worden op basis van zijn geloofs belijdenis en het blijkt dat hij nog steeds ingeschreven staat bij een andere gemeente binnen het kerkgenootschap, dan dient de procedure tot opna me te worden stopgezet, totdat de gemeente waar de persoon nog steeds staat ingeschreven de vereiste documenten heeft afgegeven. Mocht, nadat de gehele procedure is doorlopen27, het verzoek tot overschrijving worden geweigerd, dan kan de persoon in kwestie, wanneer hij van mening is dat zijn verzoek op onterechte gronden is geweigerd, beroep aantekenen bij het Zie ook bladz. 47-49. Zie ook bladz. 56. 27 Zie ook bladz. 54-56. 25 26
61
kerkelijk handboek | hoofdstuk VI
Algemeen Kerkbestuur. De gemeente waar de persoon tot dan is ingeschre ven, dan wel de unie waar deze gemeente onder ressorteert, is de aangewe zen instantie om te bepalen of deze beslissing terecht is of niet. Door deze procedure te volgen, zal de waardering voor de heiligheid van het kerkelijk lidmaatschap toenemen en wordt bevorderd dat, waar nodig, fouten kun nen worden hersteld. Geen enkele gemeente heeft de bevoegdheid een overschrijvingsverzoek te weigeren, tenzij de persoon in kwestie onder de kerkelijke tucht is ge steld.28 Wanneer iemand van wie het lidmaatschap is ontnomen, opnieuw lid wenst te worden, zal heropname normaliter voorafgegaan worden door herdoop. Het verwijderen van namen Er kunnen alleen namen uit het ledenregister van de gemeente worden verwijderd wanneer dit bij de gemeente in stemming is gebracht, wanneer een verzoek tot overschrijving wordt gehonoreerd of wanneer iemand geen lid meer wenst te zijn van de gemeente.29 Geen schaduwlijst In iedere gemeente mag er slechts één ledenregister zijn. Het bijhou den van een schaduwlijst, of tweede register, mag onder geen beding wor den toegestaan. Het ledenregister dient de namen van alle leden te bevat ten. Er kunnen alleen namen aan toegevoegd worden wanneer de persoon in kwestie een verzoek tot lidmaatschap middels doop, geloofsbelijdenis, of overschrijving heeft ingediend en dit bij de gemeente in stemming is gebracht. Herdoop In de Bijbel wordt op één specifieke plek gesproken over de herdoop, namelijk wanneer Paulus een groep van 12 gelovigen herdoopt.30 Zij waren eerder gedoopt met de doop van Johannes de Doper, die de doop der be kering predikte. In aanvulling op deze bekering, gaat de christelijke doop samen met een helder begrip van het evangelie, een persoonlijke aanvaar ding van de leer van Jezus Christus en het ontvangen van de heilige Geest. Door dit voortschrijdend inzicht en de hernieuwde toewijding, was het toe gestaan deze personen te herdopen. Zie verder bladz. 233, 234. In geval van overlijden: zie bladz. 83. 30 Handelingen 19:1-7. 28 29
62
kerkelijk lidmaatschap
Personen afkomstig uit andere christelijke groeperingen Personen, die de boodschap van de zevende-dags adventisten willen aan nemen en afkomstig zijn uit andere christelijke groeperingen waar zij reeds de doop door onderdompeling hebben ondergaan, kunnen op bijbelse gron den in aanmerking komen voor herdoop. De nu volgende voorbeelden sug gereren echter dat herdoop niet verplicht is. Het voorbeeld uit Handelingen 19 is kennelijk een uitzondering, want ook van Apollos wordt vermeld dat hij met de doop van Johannes de Doper is gedoopt, zonder dat melding wordt gemaakt van zijn herdoop.31 Ook enkele van de apostelen werden met de doop van Johannes gedoopt, maar ook van hen wordt niet vermeld dat zij zijn herdoopt.32 In haar geschriften ondersteunt Ellen G. White de herdoop van per sonen die belangrijke nieuwe waarheden hebben aanvaard wanneer de heilige Geest hen daartoe aanzet.33 Gelovigen die in het verleden de doop des geloofs hebben ondergaan, zouden hun nieuwe geestelijke ervaringen moeten onderzoeken om te bepalen of herdoop wenselijk is. Het is echter niet noodzakelijk. “Dit is een onderwerp ten aanzien waarvan ieder zichzelf nauwkeurig moet onderzoeken in de vreze des Heren. Het moet met voor zichtigheid en liefde ter sprake worden gebracht, want het is alleen aan God om druk op mensen uit te oefenen. Geef God de gelegenheid door de heilige Geest aan hun harten te werken, zodat elk persoon geheel overtuigd is en voldoening vindt in de voorgenomen stap.”34 Afvalligheid en herdoop Alhoewel afvalligheid ook al bestond ten tijde van de eerste gemeen ten,35 brengt de Bijbel dit nooit in verband met de vraag over herdoop. Ellen G. White ondersteunt de gedachte van de herdoop van leden die afvallig zijn geworden en er een levenswijze opna hebben gehouden die duidelijk in strijd is met de principes van de kerk. In deze gevallen zouden zij, wanneer zij weer als lid in de gemeente opgenomen wensen te worden, weer bij het begin moeten beginnen – namelijk bij de doop.36 “De Heer vraagt om een volkomen verandering. Als een ziel waarlijk bekeerd is, laat hij dan herdoopt worden. Laat hem zijn verbond met God
33 34 35 36 31
32
Handelingen 18:25. Johannes 1:35-40. Zie ook Handelingen 19. Evangelism, bladz. 373. Bijv. Hebreeën 6:4-6. Zie ook bladz. 234, 239, 240.
63
kerkelijk handboek | hoofdstuk VI
vernieuwen en God zal zijn verbond met hem hernieuwen.”37 Uiteraard be treft het hier niet een geestelijke opleving in de ervaring van een gelovige, maar een radicale omkering in iemands leven. Oneigenlijk gebruik van de herdoop Op basis van de Bijbel en de inzichten van Ellen G. White kan herdoop alleen maar plaatsvinden in zeer specifieke gevallen. Herdoop dient dan ook als een uitzondering te worden beschouwd. De doop zou aan waarde verliezen wanneer herdoop regelmatig zou worden toegepast, of slechts op basis van gevoelens. Op deze manier worden de ernst en de betekenis die de Bijbel eraan toekent verkeerd verstaan. Een gemeentelid wiens geloof is ver kild, heeft behoefte aan een geest van bekering die kan leiden tot herleving en verandering. Deze ervaring kan op zijn beurt weer leiden tot deelname aan de voetwassing en het avondmaal als teken van vernieuwing en verbon denheid met het lichaam van Christus. In dergelijke gevallen is herdoop dus overbodig. Wanneer de doop juist wordt toegepast, fungeert deze als een pad waar langs de gelovige bekend wordt met de kerk. De doop is ten diepste een belofte om deel te nemen aan Christus’ reddende verbond, bedoeld als een blijvend teken en dient daarom behandeld te worden als een vreugdevol en plechtig welkom in Gods familie.
Evangelism, bladz. 375.
37
64
Hoofdstuk VII
Kerkelijke ambtsdragers en hun verantwoordelijkheden Het aanstellen van ambtsdragers in de gemeente of in andere bestuurs organen is een belangrijke zaak. De voortgang van het kerkelijk werk rust voor een groot deel op hun schouders en is afhankelijk van hun leider schap. Daarom kunnen we niet zorgvuldig genoeg zijn bij de aanstelling van mannen en vrouwen op verantwoordelijke posities. Degene die moge lijk in aanmerking komen voor een ambt in de kerk, dienen in ieder geval over de hieronder beschreven kwalificaties te beschikken. Vereisten Morele geschiktheid “Maar zoek daarnaast onder het volk een aantal doortastende, vrome mannen, die betrouwbaar zijn en zich niet laten omkopen, en geef hun de leiding over groepen van duizend, van honderd, van vijftig en van tien.”1 “Kies daarom, broeders en zusters, uit uw midden zeven wijze mannen die goed bekend staan en vervuld zijn van de heilige Geest. Aan hen zullen we deze taak opdragen.”2 “Verder moet hij buiten de gemeente een goede reputatie hebben, zodat hij niet in opspraak komt en door de duivel wordt gestrikt.”3 “Geef wat je in aanwezigheid van velen van mij hebt gehoord, door aan betrouwbare mensen die geschikt zijn om anderen te onderwijzen.”4 Geestelijke geschiktheid “Het is een waar woord: als iemand opziener wil worden, is dat een eer zaam streven. Een opziener moet onberispelijk zijn. Hij kan slechts de man van één vrouw zijn en hij moet sober, bezonnen, gematigd, gastvrij en een goede leraar zijn. Hij mag niet te veel drinken of driftig zijn, maar hij moet vredelievend en vriendelijk zijn, en niet geldzuchtig. Hij moet zijn huisge zin goed leiden en op een waardige manier gezag over zijn kinderen uitoe
3 4 1 2
Exodus 18:21. Handelingen 6:3. 1 Timoteüs 3:7. 2 Timoteüs 2:2.
65
kerkelijk handboek | hoofdstuk VII
fenen. Als iemand geen leiding kan geven aan zijn huisgezin, hoe zou hij dan voor de gemeente van God kunnen zorgen? Hij mag ook niet iemand zijn die net bekeerd is; anders raakt hij verblind en valt hij ten prooi aan de duivel. Verder moet hij buiten de gemeente een goede reputatie hebben, zodat hij niet in opspraak komt en door de duivel wordt gestrikt. Ook een diaken moet zich waardig gedragen. Hij moet oprecht zijn, mag niet over matig veel wijn drinken en niet hebzuchtig zijn; hij moet vasthouden aan het mysterie van het geloof, met een zuiver geweten. Ook hij moet eerst op zijn geschiktheid worden getoetst; pas daarna, als blijkt dat hij een onbe rispelijk mens is, kan hij zijn dienst verrichten. Dit geldt ook voor de vrou wen: ook zij moeten zich waardig gedragen, ze mogen niet kwaadspreken en moeten sober en in alles betrouwbaar zijn. Een diaken mag maar één vrouw hebben en moet goed leiding geven aan zijn kinderen en zijn huis genoten. Degenen die hun dienst goed verrichten, verwerven aanzien en kunnen door hun geloof in Christus Jezus vrijuit spreken.”5 “Sta niemand toe dat hij vanwege je jeugdige leeftijd op je neerkijkt, maar wees voor de gelovigen een voorbeeld in wat je zegt, in je levenswijze, in liefde, geloof en zuiverheid. In afwachting van mijn komst moet je je toe leggen op het voorlezen uit de Schrift, op de prediking en het onderricht. Veronachtzaam de genade die je geschonken is niet; je dankt haar aan de profetische woorden die de raad van oudsten over jou, onder handoplegging, heeft uitgesproken. Richt je hierop, maak het je eigen, zodat voor iedereen duidelijk wordt dat je vorderingen maakt. Neem je in acht, houd je aan de leer en blijf dat doen; dan red je zowel jezelf als hen die naar je luisteren.”6 “Ik heb je op Kreta achtergelaten om, volgens mijn richtlijnen, de reste rende zaken te regelen en in elke stad oudsten aan te stellen: onberispelijke mannen, die maar één vrouw hebben, en gelovige kinderen die niet kun nen worden beschuldigd van schandelijk gedrag en ongehoorzaamheid. Een opziener moet als beheerder van Gods huis onberispelijk zijn: hij mag niet eigenzinnig optreden, niet driftig zijn, niet te veel drinken, niet ge welddadig zijn en niet hebzuchtig; hij moet juist gastvrij zijn, goedwillend, bezonnen, rechtvaardig, toegewijd en beheerst. En hij moet zich houden aan de betrouwbare boodschap die in overeenstemming is met de leer, zo dat hij in staat is om anderen met heilzaam onderricht te bemoedigen en dwarsliggers terecht te wijzen. Want er zijn veel ongehoorzame mensen, praatjesmakers en bedriegers, vooral onder joodse gelovigen. Hun moet de
1 Timoteüs 3:1-13. 1 Timoteüs 4:12-16.
5 6
66
kerkelijke ambtsdragers en hun verantwoordelijkheden
mond worden gesnoerd; ze richten hele families te gronde door uit schan delijk winstbejag de verkeerde dingen te onderwijzen.”7 “Maar jij moet verkondigen wat overeenkomt met de heilzame leer... Geef zelf met goede daden het voorbeeld, laat je leer zuiver en waardig zijn, en verkondig de heilzame, onbetwistbare boodschap, zodat onze tegenstan ders beschaamd staan en niets kwaads over ons kunnen zeggen.”8 De kerk moet beschermd en gevoed worden Bij zijn werk riep Paulus de “oudsten der gemeente” bijeen en gaf hun het volgende advies: “Zorg voor uzelf en voor de hele kudde waarover de heilige Geest u als herder heeft aangesteld; u bent de opzieners van Gods ge meente, die Hij verworven heeft door het bloed van zijn eigen Zoon. Ik weet dat er na mijn vertrek woeste wolven bij u zullen binnendringen, die de kudde niet zullen ontzien. Uit uw eigen kring zullen mensen voortkomen die de waarheid verdraaien om de leerlingen voor zich te winnen. Wees daarom waakzaam en vergeet niet hoe ik ieder van u drie jaar lang dag en nacht onder tranen steeds weer raad heb gegeven.”9 “Ik doe een beroep op de oudsten onder u. Als uw mede-oudste en als ooggetuige van Christus’ lijden, en omdat ik evenals u zal delen in de luister die binnenkort zal worden geopenbaard, vraag ik u: Hoed Gods kudde waar voor u de verantwoordelijkheid hebt, houd goed toezicht – niet gedwongen maar vrijwillig, zoals God dat wil, en niet om er zelf beter van te worden maar met belangeloze toewijding. Stel u niet heerszuchtig op tegenover de kudde die aan u is toevertrouwd, maar geef het goede voorbeeld.”10 Predikanten en ambtsdragers verdienen respect en achting “Wij vragen u, broeders en zusters, diegenen onder u te erkennen die zich op gezag van de Heer ervoor inzetten u te leiden en terecht te wijzen. U moet hun om hun werk veel liefde en respect betonen. Leef in vrede met elkaar.”11 “Oudsten die goed leiding geven moeten dubbel worden beloond, vooral degenen die zich veel moeite geven voor de prediking en het onderricht.”12 “Denk aan uw leiders, die het Woord van God aan u hebben verkondigd, neem een voorbeeld aan hun geloof en kijk vooral goed hoe hun levenswan Titus 1:5-11. Titus 1:1, 7-8. 9 Handelingen 20:28-31. 10 1 Petrus 5:1-3. 11 1 Tessalonicenzen 5:12,13. 12 1 Timoteüs 5:17. 7 8
67
kerkelijk handboek | hoofdstuk VII
del eindigt. Gehoorzaam uw leiders en schik u naar hen, want zij waken over uw leven en zullen daarvan ook rekenschap moeten afleggen. Zorg ervoor dat zij hun taak met vreugde kunnen vervullen, zodat ze geen reden tot klagen hebben: dat zou u zeker niet ten goede komen.”13 “De gelovigen te Tessaloniki werden in hoge mate geërgerd door men sen met fanatieke ideeën en leerstellingen. Sommigen gedroegen zich onge regeld, “door geen werk te verrichten, maar bezig te zijn met wat geen werk is.”14 De gemeente was goed georganiseerd en functionarissen waren aange steld om als predikanten en diakenen dienst te doen. Maar er waren enige eigenzinnige en onbezonnen mensen die weigerden zich te onderwerpen aan hen die leidende posities in de gemeente bekleedden. Zij maakten niet alleen aanspraak op het recht van eigen oordeel, maar ook op het recht hun eigen inzichten aan de gemeente op te dringen. Met het oog hierop vestigde Paulus de aandacht van de Tessalonicenzen op de eerbied en het gezag die aan hen die tot leidende posities in de gemeente werden verkozen verschuldigd zijn.”15 “Velen tonen geen begrip te hebben voor de heiligheid van de verhou dingen binnen de gemeente en onderwerpen zich ongaarne aan orde en tucht. Zij tonen in hun doen en laten dat zij hun eigen oordeel stellen boven dat van de gemeente als geheel en zij hoeden zich er niet voor een geest van tegenstand tegen de stem der gemeente op te wekken. Weliswaar kun nen zij die een verantwoordelijke plaats in de gemeente bekleden, gebreken hebben evenals andere mensen en zij kunnen fouten begaan in hun beslis singen; maar ondanks dat alles heeft de gemeente van Christus hen bekleed met een gezag dat niet licht geacht moet worden.”16 Niet te snel tot een ambt verkiezen Het gebeurt regelmatig dat personen te snel een verantwoordelijke posi tie als ambtsdrager wordt gegeven, terwijl zij toch voor een dergelijk ambt nog niet geschikt zijn. Zij hebben zichzelf nog niet volledig in de hand en beschikken nog niet over de juiste uitstraling. De gemeente bevindt zich voortdurend in moeilijkheden door de tekortkomingen in hun karakter. Men heeft deze personen te snel ingezegend.”17 “De apostel Paulus schreef aan Titus: ‘Ik heb je op Kreta achtergelaten
15 16 17 13 14
Hebreeën 13:7, 17. 2 Tessalonicenzen 3:11. Van Jeruzalem tot Rome, bladz. 192. Testimonies, deel 4, bladz. 17. Testimonies, deel 4, bladz. 406, 407.
68
kerkelijke ambtsdragers en hun verantwoordelijkheden
om, volgens mijn richtlijnen, de resterende zaken te regelen en in elke stad oudsten aan te stellen: onberispelijke mannen, die maar één vrouw hebben, en gelovige kinderen die niet kunnen worden beschuldigd van schandelijk gedrag en ongehoorzaamheid. Een opziener moet als beheerder van Gods huis onberispelijk zijn.’18 Het zou voor al onze evangeliedienaren goed zijn om op deze woorden acht te slaan, en niet te snel personen op posten te plaatsen zonder hier goed over te hebben nagedacht en door veel gebed te vragen of God door zijn Geest wil aanwijzen wie Hij wil aannemen. Zo spreekt de apostel: “Leg niemand overijld de handen op.”19 In een aantal van onze gemeenten is men bij het organiseren van de gemeente en het inzegenen van ouderlingen overhaast te werk gegaan. Men heeft geen acht geslagen op de richtlijn die de Bijbel geeft. En dientengevolge is de gemeente in ernstige moeilijkheden geraakt. Er moet bij het kiezen van lei ders niet overhaast te werk worden gegaan door mensen in te zegenen die in geen enkel opzicht geschikt zijn voor het verantwoordelijke werk.”20 Personen die tweedracht zaaien zijn niet geschikt voor een ambt “Er zijn in de laatste tijd personen onder ons opgestaan die belijden dienstknechten van Christus te zijn. In hun werk blijken zij echter tegenstan ders te zijn van de eenheid die onze Heer in de gemeente heeft ingesteld. Zij hebben hun eigen visie en methode van werken. Zij willen veranderingen in de gemeente aanbrengen, opdat zij hun ideeën kunnen invoeren en ver beelden zich dat daardoor grote resultaten worden bereikt. Deze mannen zouden eerst leerlingen moeten zijn in de school van Christus, in plaats van zich gelijk als leraren te gedragen. Zij zijn altijd rusteloos, willen steeds iets groots tot stand brengen, iets waarmee zij zelf in achting zullen stijgen. Zij moeten de belangrijkste les nog leren: nederigheid en geloof in Jezus... Pre dikers der waarheid, zendelingen, ambtsdragers kunnen goed werk doen voor de Meester, indien zij slechts hun eigen ziel willen reinigen door de waarheid te gehoorzamen... Als leden van het lichaam van Christus zijn alle gelovigen bezield met dezelfde geest en dezelfde hoop. Verdeeldheid in de gemeente onteert de godsdienst van Christus in de ogen van de wereld en biedt de vijanden der waarheid gelegenheid hun daden te rechtvaardigen. De wijze raad van Paulus gold niet alleen voor de gemeenten uit zijn tijd. Het was Gods bedoeling dat deze ook voor ons bewaard zou blijven.”21
20 21 18
19
Titus 1:5-7. 1 Timoteüs 5:22. Testimonies, deel 5, bladz. 617. Testimonies, deel 5, bladz. 238, 239.
69
kerkelijk handboek | hoofdstuk VII
Geen personen kiezen die weigeren met anderen samen te werken “God heeft in de gemeente mannen met verschillende talenten als zijn helpers geplaatst, opdat men door de samengevoegde wijsheid van velen, naar de wil van de Geest zou handelen. Mensen die volgens hun eigen over heersende karaktereigenschappen te werk gaan en die tevens weigeren sa men te werken met anderen die een lange ervaring in het werk van God bezitten, zullen door zelfvertrouwen worden verblind. Zij zullen niet in staat zijn het valse van het ware te onderscheiden. Het is niet verstandig zulke mensen als leiders in de gemeente te kiezen. Zij zullen hun eigen oordeel en plannen volgen, zonder zich om het oordeel van hun broeders te bekommeren. Het is gemakkelijk voor de vijand om door hen te werken, die, ofschoon zij zelf bij iedere stap raad behoeven, de leiding van zielen in eigen kracht op zich nemen, zonder de nederigheid van Christus te hebben geleerd.”22 Lidmaatschap vereist om voor een ambt in aanmerking te komen Leden van het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten die van onbesproken gedrag zijn, kunnen in aanmerkingen komen voor een ambt in de gemeente waar zij ingeschreven staan.23 In de volgende gevallen kan hierop een uitzondering worden gemaakt: 1. Studenten met een goede reputatie die voor hun studie elders wonen en vanwege hun studie regelmatig naar de kerk gaan in de plaats waar zij studeren; 2. een predikant/pastoraal medewerker die twee of meerdere gemeenten onder zijn/haar hoede heeft;24 3. een ouderling die gekozen wordt om in meerdere gemeenten dienst te doen. Het gaat hier echter om uitzonderingsgevallen. Dit kan dan ook alleen worden toegepast met goedkeuring van de unie.25 De unie heeft de bevoegdheid andere uitzonderingen te maken. Ambtsperiode De ambtsperiode voor kerkelijke ambtsdragers bedraagt één jaar. De ge meente kan er echter voor kiezen iedere twee jaar verkiezingen te houden om zo de continuïteit en de ontwikkeling van geestelijke gaven te waarbor gen en de hoeveelheid werk die jaarlijkse verkiezingen met zich meebren
24 25 22 23
Van Jeruzalem tot Rome, bladz. 203. Zie ook bladz. 185-191. Zie ook bladz. 192. Zie ook bladz. 75.
70
kerkelijke ambtsdragers en hun verantwoordelijkheden
gen, te beperken. Hoewel het niet aanbevelenswaardig is een bepaald ambt heel lang te bekleden, is het mogelijk ambtsdragers te herkiezen. De ouderling Het ambt van ouderling is belangrijk Wanneer de unie de gemeente niet kan voorzien van een predikant, is de ouderling het eerste en belangrijkste aanspreekpunt in de organisatie en het bestuur van de gemeente. In de volgende paragrafen volgt een nadere uiteenzetting van de morele en geestelijke geschiktheid, die echter niet alleen van toepassing is op ou derlingen, maar ook op andere ambtsdragers in de gemeente. Een geestelijk leider van de gemeente De plaatselijke ouderling moet bij de gemeenteleden in hoog aanzien staan en door iedereen erkend worden als een sterke leider, zowel in geeste lijk als in religieus opzicht. Hij moet van onbesproken gedrag zijn. Bij afwe zigheid van de predikant is de ouderling de geestelijk leider van de gemeen te en het is zijn taak de gemeente in woord en daad tot voorbeeld te zijn ten aanzien van de verdieping en verbreding van het christelijk geloof. In staat tot bediening van het Woord De ouderling moet in staat zijn voor te gaan in de eredienst. De unie is niet altijd in staat iedere gemeente van een predikant te voorzien. Dienten gevolge moet de ouderling in staat worden geacht de dienst van het Woord te leiden en de leer te onderwijzen. Echter, het mag niet zo zijn dat de ou derling gekozen wordt vanwege zijn gave van het woord of zijn sociale vaar digheden. Hij moet gekozen worden op basis van zijn toewijding en zijn kwaliteiten als leider. Bij het organiseren van de verkiezingen mag dit door het benoemingscomité nooit uit het oog worden verloren. Ambtsperiode Net als alle andere ambtsdragers, wordt de ouderling voor een periode van één of twee jaar gekozen, afhankelijk van hetgeen binnen de gemeen te gebruikelijk is.26 De ouderling kan herkozen worden, maar het is niet wenselijk dat iemand het ambt een lange periode achtereen bekleedt. De gemeente heeft niet de verplichting iemand te herkiezen. Zij kan iemand anders tot ouderling kiezen, wanneer een verandering wenselijk wordt ge
Zie bladz. 70.
26
71
kerkelijk handboek | hoofdstuk VII
acht. Wanneer iemand anders tot ouderling wordt gekozen, vervalt het ou derlingschap van zijn voorganger. Deze kan echter wel voor een ander ambt binnen de gemeente worden gekozen. Inzegening van de ouderling Dat men gekozen is tot ouderling wil nog niet zeggen dat men ook di rect als ouderling kan optreden. Voordat een ouderling kan functioneren als ouderling dient hij te worden ingezegend. In de periode tussen de ver kiezing en de inzegening kan de ouderling wel optreden als leider. Hij heeft echter niet de bevoegdheid om kerkelijke handelingen te verrichten. De inzegeningsplechtigheid kan alleen worden voltrokken door een in gezegend predikant, daartoe gemachtigd door de unie. Indien gewenst kan een andere ingezegende predikant worden uitgenodigd om bij de plechtig heid te assisteren. Het kan echter alleen op uitdrukkelijk verzoek van de plaatselijke gemeente dat een andere predikant dan die in de gemeente is aangesteld de plechtigheid leidt. De inzegeningsplechtigheid dient in aanwezigheid van de gemeente te worden voltrokken en kan de volgende onderdelen bevatten: (1) een korte beschrijving van het ambt van ouderling; (2) de vereisten ten aanzien van het ambt; (3) de belangrijkste taken en verantwoordelijkheden. Na de vermaning wordt de ouderling door de predikant (eventueel geas sisteerd door andere predikanten of andere ouderlingen uit de gemeente) ingezegend door het uitspreken van een gebed en het opleggen van de handen.27 Indien een ouderling in het verleden al eens is ingezegend als ouderling, is het niet noodzakelijk hem nogmaals in te zegenen wanneer hij als ouderling herkozen wordt, noch voor een ander ambt in een andere gemeente, op voorwaarde dat de ouderling van onbesproken gedrag is. Ie mand die eenmaal is ingezegend als ouderling is derhalve ook bevoegd het ambt van diaken te bekleden. Vorming en toerusting van de ouderlingen Het departement van Vorming & Toerusting van de Nederlandse Unie verzorgt, in samenwerking met andere departementen, de vorming en toe rusting van plaatselijke ouderlingen. Echter, de plaatselijke predikant blijft in eerste instantie verantwoordelijk voor de vorming van de plaatselijke ou derlingen.28
Zie ook bladz. 252, 253. Zie ook Aanvullingen, nr. 3, bladz. 95, 96.
27 28
72
kerkelijke ambtsdragers en hun verantwoordelijkheden
Het werk van de ouderling is plaatselijk De werkzaamheden en bevoegdheden van een ingezegend ouderling beperken zich tot de gemeente waaraan hij verbonden is. Wanneer deze im mers ook in andere gemeenten zou optreden als ouderling, zou hij in feite dezelfde positie innemen als een ingezegend predikant. Het Algemeen Kerk bestuur kan een dergelijke situatie niet goedkeuren. Mocht er aan een deze vorm van ondersteuning behoefte bestaan, dan kan het Algemeen Kerkbe stuur de betreffende gemeente(n) adviseren de ouderling van de dichtstbij zijnde gemeente te vragen hen ook te dienen. Zo kan, indien noodzakelijk, iemand door verkiezing in meer dan één gemeente dienst doen. Dergelijke regelingen kunnen alleen in nauw overleg met het Algemeen Kerkbestuur tot stand komen. Echter, de beslissing ligt bij de gemeente en niet bij het Algemeen Kerkbestuur. De enige manier waarop men bevoegd is de kerk in het algemeen te dienen, is door inzegening tot het evangeliewerk.29 Toezicht op alle vormen van kerkelijk werk De plaatselijk ouderling is, na de predikant, (of bij diens afwezigheid), de geestelijk leider van de gemeente. In deze functie is hij verantwoordelijk voor het toezicht op alle afdelingen en alle activiteiten. De ouderling dient een harmonieuze samenwerkingsrelatie te onderhouden met de andere ambtsdragers in de gemeente. Verhouding tot de ingezegend predikant Wanneer het Algemeen Kerkbestuur een predikant aan een gemeente heeft toegewezen, dient zij deze als leider te beschouwen. De ouderlingen zijn zijn ondergeschikten. Hun werkzaamheden zijn echter nauw met el kaar verbonden en zij dienen daarom in goede harmonie met elkaar samen te werken. De predikant behoort niet alle verantwoordelijkheden naar zich toe te trekken, maar dient deze te delen met de plaatselijke ouderlingen en andere ambtsdragers. De predikant die regelmatig in de gemeente voorgaat fungeert tevens als voorzitter van de kerkenraad.30 Er kunnen zich echter ook situaties voordoen waarin het wenselijk is dat een ouderling deze rol op zich neemt. De pastorale zorg over de gemeente behoort immers gedeeld te worden. De ouderlingen dienen, in overleg met de predikant, mee te wer ken in de pastorale taken, zoals het bezoeken van gemeenteleden, het be zoeken van zieken, het voorbereiden en/of meewerken aan zalvingen, het
Zie ook hieronder de paragraaf “Verhouding tot de ingezegend predikant.” Zie ook bladz. 118.
29 30
73
kerkelijk handboek | hoofdstuk VII
opdragen van kinderen en het bemoedigen van hen die de moed hebben opgegeven. Het belang van dit onderdeel van het werk van de ouderlingen kan niet genoeg worden benadrukt. Zij zijn als assistenten van de herder, continu wakend over de kudde. Wanneer de predikant die aan de gemeente is toegewezen nog niet is ingezegend, kan de gemeente hem als ouderling kiezen.31 Omdat de predikant door de unie op de betreffende positie in de plaat selijke gemeente aangesteld is, is hij verantwoording verschuldigd aan het Algemeen Kerkbestuur. Desalniettemin behoort hij zich positief en coöpe ratief op te stellen ten opzichte van de gemeente en dient hij een positieve bijdrage te leveren aan de plannen en activiteiten van de plaatselijke ge meente. De ouderlingen zijn echter gekozen door de plaatselijke gemeente. Zij zijn dan ook verantwoording verschuldigd aan de gemeente en de ker kenraad.32 Voorgaan in de eredienst Na de predikant, of bij diens afwezigheid, is de ouderling verantwoor delijk voor de erediensten in de gemeente. Hij dient deze te leiden, dan wel iemand aan te wijzen die dit doet. De avondmaalsdiensten worden altijd geleid door een ingezegend predikant of door de ouderling. Alleen predi kanten en ouderlingen die ingezegend zijn, zijn bevoegd deze dienst te lei den. De predikant is gewoonlijk de voorzitter tijdens de vergaderingen van de kerkenraad. Indien hij afwezig of verhinderd is, kan de ouderling deze rol overnemen. Dopen Indien er geen ingezegend predikant beschikbaar is, kan de ouderling de voorzitter van de unie vragen hem toestemming te geven de doophan deling te mogen verrichten.33 Een ouderling uit een plaatselijke gemeente kan niet voorgaan in een doopdienst zonder eerst toestemming te hebben verkregen van de unievoorzitter. Huwelijk Alleen een ingezegend predikant kan tijdens een huwelijksplechtig heid voorgaan in de dienst, de belofte afnemen en het huwelijk sluiten. Een uitzondering vormen die gebieden, waar de divisie een aantal predi Zie bladz. 179. Zie bladz. 71, 72. 33 Zie ook bladz. 49, 50. 31
32
74
kerkelijke ambtsdragers en hun verantwoordelijkheden
kanten die nog niet zijn bevestigd als predikant, maar wel zijn ingezegend als plaatselijke ouderlingen, toestemming heeft gegeven om huwelijken te sluiten.34 Zowel een ingezegend predikant en een vrouwelijke predikant35, als een ouderling kunnen de prediking verzorgen, voorgaan in het gebed, of de zegen uitspreken.36 Samenwerking met de unie De predikant, ouderling(en) en alle andere kerkelijke ambtsdragers, dienen nauw samen te werken met de unie en de hoofden van de departe menten van de unie om gezamenlijk gestalte te geven aan de plannen die op plaatselijk en landelijk niveau worden aangereikt, alsmede aan plannen van de Divisie en de Generale Conferentie. Zij moeten de gemeente op de hoogte brengen van alle reguliere en bijzondere collectes en bekendheid geven aan alle activiteiten van de kerk. De ouderling werkt nauw samen met de penningmeester van de ge meente. Hij ziet erop toe dat alle gelden die aan de unie toekomen, ook daadwerkelijk aan de penningmeester van de unie op het door de unie vast gestelde tijdstip worden afgedragen. De ouderling ziet er persoonlijk op toe dat het kwartaalverslag van de gemeentesecretaris wordt verzonden aan de secretaris van de unie. De ouderling moet zorgvuldig omgaan met de correspondentie vanuit de unie. Brieven of aankondigingen dienen tijdig aan de gemeente te wor den doorgegeven. Wanneer er afgevaardigden moeten worden gekozen voor de zittingen van de unie moet, indien de predikant niet aanwezig kan zijn, de hoofdou derling (in overleg met de predikant) erop toe te zien dat dit gebeurt en dat hun namen door de gemeentesecretaris aan de unie worden doorgegeven. De ouderling staat de andere ambtsdragers met raad en daad terzijde bij de uitvoering van hun taken en bij activiteiten en beleidslijnen die in de samenwerking met de unie worden ontwikkeld. Tevens ziet hij erop toe dat alle rapportages nauwkeurig en op tijd worden verstuurd.
Zie ook bladz. 180. De Engelse editie verwijst naar een ordained minister en een commissioned minister. De status van commissioned minister geeft recht op vrijwel alle ambtshandelingen, maar geldt in principe alleen in de unie waarbinnen deze status is verleend, terwijl een regulier ingezegend predikant zijn functie zonder meer overal ter wereld mag uitoefenen. In de praktijk hebben met name vrouwelijke predikanten de status van commissioned minister. 36 In sommige landen is er geen apart burgerlijk huwelijk als er een kerkelijk huwelijk wordt gesloten. In landen als Nederland wordt het huwelijk gezegend nadat het huwelijk voor de burgerlijke stand is voltrokken. Ten aanzien van de predikant gelden echter dezelfde regels. Zie ook Aanvullingen, nr. 4, bladz. 96. 34 35
75
kerkelijk handboek | hoofdstuk VII
Het bevorderen van evangelisatie in de gehele wereld Een ander belangrijk aspect van het ouderlingschap is het bevorderen van evangelisatieactiviteiten. Hiertoe dient de ouderling op de hoogte te zijn van het evangelisatiewerk van de kerk. Op deze manier kan hij de be hoeften die hierin bestaan bij de gemeente kenbaar maken. De ouderling dient gemeenteleden aan te moedigen een bijdrage te leveren aan het evan gelisatiewerk om dit, hetzij persoonlijk, hetzij op andere wijze, te onder steunen. Een vriendelijke en tactvolle houding van de ouderling kan een belangrijke stimulans betekenen voor de vrijgevigheid van gemeenteleden, zowel in de eredienst als in de sabbatschool. Het bevorderen van het geven van tienden Door zelf het goede voorbeeld te geven, kan de ouderling anderen ook aanmoedigen tienden te geven.37 Iemand die in deze belangrijke zaak de gemeente niet ten voorbeeld dient, zou niet tot ouderling gekozen moeten worden, noch tot enig ander ambt in de gemeente. Het geven van tienden kan worden bevorderd door openlijk te wijzen op de bijbelse verplichtingen, de verantwoordelijkheden die het rentmeesterschap met zich meebrengt, en het persoonlijk contact met de gemeenteleden. Hierin dient men uiter aard zorgvuldig en discreet te werk te gaan. Alle financiële informatie die de ouderling uit hoofde van zijn ambt te weten komt, dient hij vertrouwe lijk te behandelen. Deze informatie mag niet in handen komen van perso nen die hiertoe geen bevoegdheid hebben. Verantwoordelijkheden verdelen Bij de verdeling van de verantwoordelijkheden betreffende de gemeente lijke activiteiten moet worden voorkomen dat bereidwillige gemeenteleden te veel worden belast, terwijl aan anderen wordt voorbijgegaan. Voorkomen moet worden dat één persoon voor meerdere ambten wordt gekozen, tenzij de omstandigheden niet anders toelaten. De ouderling dient vrijgesteld te worden van andere taken, opdat hij zich volledig kan concentreren op zijn ambt. In sommige gevallen kan het wenselijk zijn de ouderling te vragen de evangelisatieactiviteiten te leiden, maar dit moet zoveel mogelijk worden vermeden, zeker als er ook anderen zijn die voor deze taak in aanmerking zouden kunnen komen.
Zie ook bladz. 196, 197.
37
76
kerkelijke ambtsdragers en hun verantwoordelijkheden
Hoofdouderling In gemeenten met veel leden, is het raadzaam meer dan één ouder ling te kiezen. De taken en verantwoordelijkheden zouden te veel voor één persoon kunnen zijn. In dergelijke situaties dient één van de ouderlingen benoemd te worden als “hoofdouderling.” In onderling overleg en al naar gelang hun capaciteiten en ervaring kunnen de taken onder de ouderlin gen worden verdeeld. Ouderling is niet automatisch afgevaardigde De ouderling is niet automatisch op grond van zijn ouderlingschap af gevaardigde tijdens het uniecongres. De ouderling kan alleen als afgevaar digde optreden indien hij hiertoe door de gemeente is aangewezen. Grenzen aan de bevoegdheden Een ouderling heeft niet de bevoegdheid eigenhandig gemeenteleden op te nemen of te royeren. Dit kan alleen gebeuren wanneer dit in stem ming is gebracht bij de gemeente. De ouderling en de kerkenraad kunnen wel een aanbeveling doen bij de gemeente.38 Leiders van een gemeente Bij nieuwe gemeenten (en soms ook bij reeds bestaande gemeenten), kan het voorkomen dat geen van de leden over de benodigde capacitei ten beschikt om in aanmerking te komen voor het ambt van ouderling. In dergelijke gevallen kan de gemeente iemand aanwijzen als haar “ge meenteleider.” Indien de unie geen predikant of pastoraal medewerker aan de gemeente heeft toegewezen, is de gemeenteleider verantwoordelijk voor de erediensten in de gemeente alsmede voor de vergaderingen van de kerkenraad. Al deze activiteiten staan onder zijn leiding, dan wel on der leiding van iemand die hij als zijn vervanger heeft aangewezen. Een gemeenteleider heeft geen bevoegdheid om kerkelijke inzegeningen te voltrekken, doophandelingen te verrichten, het avondmaal te bedienen, een kerkelijk huwelijk te sluiten, of een vergadering van de kerkenraad of huishoudelijke vergadering voor te zitten waarin leden onder kerkelijke tucht worden gesteld. In deze gevallen dient bij de unievoorzitter een ver zoek te worden ingediend om een predikant te sturen om de vergadering te leiden.
Zie ook bladz. 53, 56.
38
77
kerkelijk handboek | hoofdstuk VII
De diaken In het Nieuwe Testament wordt het ambt van diaken beschreven.39 Hier wordt het Griekse woord diakonos gebruikt, waar ons woord “diaken” van afstamt. Het Griekse woord wordt ook wel vertaald met “knecht, dienaar, schrijver, verzorger” en in de christelijke context heeft het de huidige be tekenis van “diaken” gekregen. De Bijbel bevestigt dat het ambt reeds in de eerste gemeenten bestond: “Want zij, die hun dienst [als diaken] goed hebben vervuld, verwerven zich een ereplaats en veel vrijmoedigheid om te spreken door het geloof in Christus Jezus.”40 Op basis van deze tekst kiest de gemeente uit haar midden personen die de gemeente in praktische zin die nen. Zij nemen een aantal specifieke taken ten behoeve van de kerkdienst voor hun rekening en zorgen voor de gemeentelijke eigendommen. Een diaken wordt voor de periode van één of twee jaar gekozen, al naar gelang dit binnen de gemeente gebruikelijk is.41 Belang van het ambt Uit het verhaal van de uitverkiezing van de mannen die later bekend zouden worden als de zeven diakenen van de eerste gemeenten, blijkt dat zij werden gekozen en aangesteld om de zakelijke taken van de gemeente op zich te nemen.42 Echter, het ambt van diaken omvatte meer dan alleen maar het verzorgen van de zakelijke aspecten van de snel groeiende christelijke gemeenschap. De diakenen werden betrokken bij belangrijke onderdelen van het werk van de Heer, waarbij bijna dezelfde capaciteiten vereist waren als bij het werk van een ouderling.43 “Het feit dat deze broeders tot het speciale werk van armen zorg waren ingezegend sloot hen niet uit van het leraarsambt. Integendeel, zij waren volkomen bekwaam om anderen in de waarheid te onderwijzen en zij gaven zich met grote ernst en met succes aan het werk.”44 Stefanus, de eer ste christelijke martelaar en Filippus, die later “de evangelist” werd genoemd, maakten deel uit van deze groep van zeven diakenen.45 Deze geïnspireerde regeling leverde een belangrijke bijdrage aan de groei van de eerste gemeenten. “De benoeming van de zeven die het toe zicht kregen op speciale werkzaamheden in de gemeente, bleek een grote
41 42 43 44 45 39 40
1 Timoteüs 3:8-13. 1 Timoteüs 3:13. Zie bladz. 71. Handelingen 6:1-8. Zie 1 Timoteüs 3:8-13. Van Jeruzalem tot Rome, bladz. 65. Handelingen 6:5,6; 8:5-26; 21:8.
78
kerkelijke ambtsdragers en hun verantwoordelijkheden
zegen te zijn. Deze ambtsdragers schonken nauwkeurig aandacht aan de individuele noden zowel als aan de algemene financiële aangelegenheden van de gemeente. Door hun voorzichtig beleid en hun godvruchtig voor beeld waren zij een belangrijke steun voor hun medearbeiders om de ver schillende belangen der gemeente tot één geheel samen te bundelen.”46 Ook in deze tijd kan het aanstellen van door de gemeente gekozen di akenen tot zegen zijn. Zij kunnen de predikanten, ouderlingen en andere ambtsdragers ondersteunen bij het vervullen van hun taken. “Tijd en krach ten van degenen die door Gods voorzienigheid op verantwoordelijke, lei dende posten in de gemeente zijn geplaatst, behoren te worden gebruikt bij het afdoen van meer gewichtige zaken die bijzondere wijsheid en groot moedigheid vragen. Het ligt niet in Gods bedoeling dat op zodanige perso nen een beroep wordt gedaan voor de afhandeling van minder belangrijke zaken waartoe anderen zeer wel de bekwaamheid bezitten.”47 De raad van diakenen Wanneer er binnen een gemeente voldoende diakenen aanwezig zijn, is het verstandig een diakonieraad te vormen waarbij één diaken de rol van voorzitter op zich neemt en één diaken de rol van secretaris. Met de instel ling van een dergelijke raad wordt gewaarborgd dat de taken juist worden verdeeld, en kunnen de bijdragen vanuit de diakonie beter worden gecoör dineerd. Het voorziet tevens in een omgeving waarin jonge mensen die voor het eerst het ambt van diaken aanvaarden, kunnen worden begeleid in hun taken en verantwoordelijkheden. De hoofddiaken is lid van de kerkenraad. Diakenen moeten worden ingezegend Een nieuw gekozen diaken kan zijn ambt niet vervullen tenzij hij is in gezegend door de predikant die door de unie is aangesteld. De inzegeningsplechtigheid wordt gehouden ten overstaan van de ge meente door een ingezegend predikant en kan de volgende onderdelen be vatten: een korte uitleg over de aard van het ambt; de capaciteiten waarover diaken dient te beschikken; een uitleg van de belangrijkste taken die de di aken uit hoofde van zijn ambt in de gemeente mag vervullen. Na een korte oproep om het ambt naar eer en geweten te vervullen, volgt de inzegening van de diaken door de predikant, eventueel hierbij geassisteerd door een ouderling. De inzegening geschiedt door een gebed en handoplegging.48 In Van Jeruzalem tot Rome, bladz. 64. Van Jeruzalem tot Rome, bladz. 67. 48 Zie ook bladz. 251-253 46 47
79
kerkelijk handboek | hoofdstuk VII
dien de persoon in kwestie reeds eerder het ambt van diaken heeft vervuld en zijn lidmaatschap heeft behouden, is het niet noodzakelijk nogmaals ingezegend te worden, zelfs niet als hij dit ambt in een andere gemeente heeft vervuld. Wanneer de periode waarvoor de diaken is gekozen afloopt, en hij wenst zijn ambt voort te zetten, dient hij hiertoe herkozen te wor den door de gemeente. Indien iemand die eerder het ambt van ouderling heeft bekleed, gekozen wordt tot diaken, hoeft deze persoon niet opnieuw te worden ingezegend. Zijn inzegening als ouderling omvat ook het ambt van diaken. Geen bevoegdheid om voor te gaan De diaken is niet bevoegd doop- of avondmaalsdiensten te leiden, noch heeft hij de bevoegdheid een kerkelijk huwelijk te sluiten. De diaken heeft niet de bevoegdheid een huishoudelijke vergadering voor te zitten, noch mag hij besluiten in de overschrijving of opname van een gemeentelid. In dien de gemeente niemand in haar midden heeft die over dergelijke be voegdheden beschikt, dient zij contact op te nemen met de unie. Taken van de diakenen De werkzaamheden van de diakenen omvatten een groot aantal taken die voornamelijk van praktische aard zijn. Hieronder vallen: 1. Assisteren bij erediensten en bijeenkomsten: Bij de eredienst zijn de diakenen doorgaans verantwoordelijk voor het verwelkomen van de ge meenteleden en in het bijzonder van de gasten. Indien nodig kunnen zij hen assisteren bij het vinden van een zitplaats. Zij ondersteunen de predikant en ouderling om bijzondere bijeenkomsten van de gemeente goed en soepel te laten verlopen. 2. Huisbezoek: Een belangrijk onderdeel van het diakoniewerk is het be zoeken van gemeenteleden.49 In een aantal gemeenten heeft men de ge meente opgedeeld in wijken, waarbij iedere diaken een wijk voor zijn rekening neemt. Het streven is om ieder gezin in ieder geval één maal per kwartaal te bezoeken. 3. Voorbereiding bij doopdiensten: Tijdens de doopdienst hebben de di akenen een aantal voorbereidende taken. De gemeente dient ervoor te zorgen dat deze taken duidelijk omschreven zijn, opdat er geen verwar ring of onduidelijkheid is.50
Zie ook bladz. 83. Zie ook bladz. 54 en Aanvulling, bladz. 96.
49 50
80
kerkelijke ambtsdragers en hun verantwoordelijkheden
4. Ondersteuning bij de viering van het heilig avondmaal: Het is de taak van de diakenen om alle voorbereidingen te treffen voor de viering van de dienst der voetwassing; zij zorgen voor de handdoeken, zorgen er voor dat de schalen gevuld zijn met water (zo mogelijk op een aange name temperatuur), enz. Na de dienst verzamelen zij het gebruikte lin nengoed en zorgen zij ervoor dat het, gewassen en gestreken, weer op zijn plaats wordt teruggelegd. Na afloop van het heilig avondmaal, moeten zij erop toezien dat het brood en de wijn die overgebleven zijn, met zorg worden behandeld. De overgebleven wijn waarover de zegen is uitgesproken, dient met respect te worden weggegoten. Het overgebleven brood waarover de zegen is uitgesproken, dient te worden verbrand, begraven of op een andere pas sende wijze te worden vernietigd. Het mag onder geen beding worden gebruikt voor alledaags gebruik. 5. Zorg voor de armen en zieken: De hulp aan zieken en mensen in nood is een andere belangrijke taak van de diakenen. De gemeente dient uit haar fondsen geld beschikbaar te stellen voor dit werk. De penningmees ter kan, na overleg met de kerkenraad, geld beschikbaar te stellen dat de diakenen en diakonessen kunnen gebruiken ten behoeve van schrij nende gevallen. Deze taak is in het bijzonder aan de diakenen toever trouwd, en zij dienen de gemeente voortdurend op de hoogte te houden van de behoeften, zodat zij op de steun van de leden kunnen rekenen. 6. Zorg en onderhoud van gemeentelijk bezit: In gemeenten waar geen commissie van beheer van het kerkgebouw is die voorziet in de zorg en het onderhoud van de bezittingen van de gemeente, wordt deze taak vervuld door de diakenen.51 De diakones Al in de eerste christelijke gemeenten maakten de diakonessen deel uit van de ambtsdragers. “Ik beveel onze zuster Febe bij u aan, die in dienst staat van de gemeente in Kenchreeën. Ontvang haar in de naam van de Heer, op een wijze die bij de heiligen past. En sta haar bij wanneer ze uw hulp ergens voor nodig heeft, want ze is velen tot steun geweest, ook mij.”52 De diakones wordt gekozen door de gemeente voor een periode van één of twee jaar, afhankelijk van het gebruik binnen de gemeente.53 Het is niet zo, dat de echtgenote van een iemand die tot diaken is gekozen, automatisch Zie ook Aanvulling, nr. 6, bladz. 96, 97. Romeinen 16:1,2. 53 Zie bladz. 70. 51
52
81
kerkelijk handboek | hoofdstuk VII
diakones wordt, noch is het wenselijk dat de gemeente de echtgenote van een diaken als diakones kiest, alleen vanwege het feit dat haar man diaken is. De diakones wordt gekozen op basis van haar dienstbaarheid en andere capaci teiten die haar geschikt maken voor vervulling van het ambt. De gemeente kan een speciale dienst organiseren, onder leiding van een ingezegend pre dikant, om de diakonessen te wijden voor hun taak in de gemeente. Taken van de diakonessen De werkzaamheden van de diakonessen omvatten een breed scala van werkzaamheden. Daaronder vallen: 1. Assisteren bij de doop: De diakonessen hebben tot taak om tijdens de doopplechtigheid de vrouwelijke dopelingen bij te staan, zowel vóór als na de doophandeling. Zij kunnen de kandidaten met raad en daad ter zijde staan, bijv. met advies over de te dragen kleding. De gemeente dient de kandidaten van passende doopkleden te voorzien. Wanneer deze kle den worden gebruikt, is het de verantwoordelijkheid van de diakonessen ervoor te zorgen dat deze zorgvuldig worden gereinigd en opgeborgen. 2. Voorbereidingen voor het heilig avondmaal: De diakonessen helpen bij de dienst der voetwassing. Vooral de leden die nieuw zijn in de ge meente verdienen hun aandacht. Het is de taak van de diakonessen alle voorbereidingen te treffen voor deze dienst, zoals het klaarleggen van het linnengoed dat tijdens de voetwassing wordt gebruikt. Na de dienst zorgen zij ervoor dat het gebruikte linnengoed zorgvuldig gereinigd wordt, en weer wordt opgeborgen.54 De diakonessen bereiden tevens de avondmaalstafel voor. Zij zorgen ervoor dat brood en wijn aanwezig zijn, dekken de avondmaalstafel, schenken de wijn in, leggen het brood op de schalen, en bedekken de tafel met het daartoe bedoelde avondmaals kleed. Dit dient allemaal klaar te zijn vóór aanvang van de dienst. 3. De zorg voor zieken en armen: De diakonessen hebben ook een aandeel in de zorg voor de zieken en mensen in nood. Hierin werken zij nauw samen met de diakenen.55 Raad van diakonessen Wanneer er meerdere diakonessen zijn gekozen, kan men een raad van diakonessen vormen, waarin één diakones de rol van voorzitter op zich neemt en een andere diakones de rol van secretaris. Deze raad heeft de
Zie ook bladz. 107. Zie bladz. 81.
54 55
82
kerkelijke ambtsdragers en hun verantwoordelijkheden
bevoegdheid om taken aan individuele diakonessen toe te wijzen en werkt nauw samen met de raad van diakenen, in het bijzonder als het gaat om de verwelkoming van nieuwe leden en gasten in de gemeente en het afleggen van huisbezoeken. De algemeen secretaris van de gemeente Een belangrijke taak De secretaris van de gemeente bekleedt een belangrijke functie binnen de gemeente. Het is zijn taak om de administratie van de gemeente te beheren. Op deze manier levert hij een belangrijke bijdrage aan het goed functioneren van de gemeente. Net als alle ambtsdragers, wordt de algemeen secretaris ge kozen voor een periode van één of twee jaar, afhankelijk van hetgeen binnen de gemeente gebruikelijk is.56 Echter, gezien het belang van deze post is het verstandig iemand te kiezen die meerdere malen herkozen kan worden, om zo de continuïteit in de verslaglegging en rapportage te waarborgen. In grote gemeenten kan men ervoor kiezen ook een assistent-secretaris aan te stellen. De algemeen secretaris heeft tot taak alle huishoudelijke vergaderingen te no tuleren en van alle vergaderingen verslag te doen. Mocht de secretaris, om wel ke reden dan ook, verhinderd zijn bij een vergadering aanwezig te zijn, dan neemt de assistent deze rol waar en verzorgt hij de notulen en het verslag.57 Geen namen toevoegen of verwijderen zonder toestemming van de gemeente Er kan geen naam aan de ledenadministratie van de gemeente worden toegevoegd, noch worden verwijderd, zonder dat dit eerst bij de gemeente in stemming is gebracht.58 Noch de kerkenraad, noch de algemeen secretaris van de gemeente kan eigenhandig besluiten tot het toevoegen of verwijderen van de naam van een gemeentelid. Dit kan alleen als een voorstel hiertoe bij de gemeente in stemming is gebracht. Wanneer een gemeentelid overlijdt, dient de algemeen secretaris zo spoedig mogelijk de datum van overlijden in de gemeentelijke ledenadministratie te vermelden. Overschrijven van leden De algemeen secretaris behandelt en verzorgt de correspondentie be treffende de overschrijving van gemeenteleden van de ene naar de andere gemeente.59
58 59 56 57
Zie bladz. 70. Zie verder Aanvulling 7, bladz. 97. Het overlijden van gemeenteleden vormt hierop een uitzondering. Zie ook bladz. 62. Zie verder bladz. 54-59.
83
kerkelijk handboek | hoofdstuk VII
Correspondentie met gemeenteleden De algemeen secretaris zal zijn best doen in contact te blijven met ge meenteleden die niet in de kerk (kunnen) komen.60 Geloofsbrieven voor afgevaardigden t.b.v. uniezittingen De algemeen secretaris zal, op verzoek van de kerkenraad, de afgevaar digden die door de gemeente zijn gekozen om de gemeente te vertegen woordigen tijdens de congressen van de unie formeel van hun benoeming op de hoogte stellen. Hij zal deze namen zo snel mogelijk toesturen aan de uniesecretaris. Alle formulieren die nodig zijn om verslagen, rapporta ges, geloofsbrieven, gemeentebrieven, enz. goed in te vullen, zullen door de unie worden aangeleverd. Verslagen dienen tijdig te worden aangeleverd De algemeen secretaris is verantwoordelijk voor het tijdig aanleveren van verslagen en rapportages. Een aantal van deze verslagen is jaarlijks, terwijl andere rapportages elk kwartaal moeten worden aangeleverd. Het is belangrijk dat deze rapportages op het daartoe door de unie vastgestelde tijdstip aan de unie worden verstuurd, omdat deze rapportages als basis dienen voor rapportages die aan andere geledingen van de wereldkerk wor den verstuurd. De gegevens die nodig zijn om de rapportages op te stellen, dienen te worden aangeleverd door de penningmeester, de evangelisatielei der, de diaken, de sabbatschoolsecretaris, de jeugdouderling en het hoofd van de kerkschool.61 Daarnaast is informatie nodig uit de administratie die onder verantwoordelijkheid van de algemeen secretaris valt.62 Gemeenteverslagen De verslagen en rapportages betreffende de gemeente worden door de secretaris van de gemeente zorgvuldig bewaard en beheerd. Alle verslagen en rapportages betreffende de gemeente blijven het eigendom van de ge meente. Zij dienen aan het einde van de ambtsperiode te worden overgedra gen aan de nieuwe ambtsdrager, en aan de predikant of ouderling wanneer deze daarom verzoekt.
Zie verder Aanvulling 8, bladz. 97. In Nederland is op dit moment slechts één adventistische basisschool. Deze valt echter niet onder de jurisdictie van de plaatselijke gemeente, maar is ondergebracht in een zelfstandige stichting met een eigen bestuur. Wat hier en elders in het Kerkelijk Handboek over kerkscholen wordt gezegd is derhalve niet rechtstreeks van toepassing op de Nederlandse situatie. 62 Zie verder Aanvulling 9, bladz. 97, 98. 60 61
84
kerkelijke ambtsdragers en hun verantwoordelijkheden
De penningmeester Een heilige taak De penningmeester bekleedt een belangrijke functie binnen de gemeen te. Hij wordt gekozen, net als alle andere functionarissen, voor de periode van één of twee jaar, al naar gelang gebruikelijk binnen de gemeente.63 In grotere gemeenten kan het verstandig zijn ook een assistent-penningmees ter aan te stellen. De penningmeester kan een belangrijke bijdrage leveren aan het ge loofsleven van de gemeente en aan de verdieping van de vrijgevigheid on der gemeenteleden, in het bijzonder ten aanzien van de tienden. Een ge baar of goede raad, gegeven in de geest van onze Heer, kan een gemeentelid helpen trouw zijn tienden aan God te blijven afdragen, zelfs in tijden van financiële moeilijkheden. De penningmeester, de beheerder van alle gemeentelijke fondsen De penningmeester is de beheerder van alle financiële fondsen van de gemeente. Hieronder vallen: fondsen bestemd voor de unie; fondsen van de plaatselijke gemeente; fondsen die toebehoren aan organisaties die gelieerd zijn aan de plaatselijke gemeente. Voor al deze fondsen zal de penningmeester bij een bank of andere fi nanciële instelling een rekening openen op naam van de kerk, tenzij de unie een ander systeem toestaat. Het betreft hier een aparte bankrekening die niet mag worden gecombineerd met een persoonlijke bankrekening. Voor overige kerkfondsen kunnen, op verzoek van de kerkenraad, aparte spaarrekeningen worden geopend. Wanneer het om grote bedragen gaat, bijvoorbeeld voor gebouwen of speciale projecten, kan de kerkenraad be sluiten een aparte bankrekening te openen. Echter, ook deze rekeningen vallen onder het beheer van de penningmeester. Fondsen van de unie Fondsen van de unie zijn geoormerkte gelden. Hieronder vallen: tien den; de zendingscollecten; financiële middelen t.b.v. speciale projecten van de unie en andere instellingen. Aan het einde van iedere maand, of zo vaak als de unie daarom vraagt, stuurt de penningmeester het totaalbedrag aan ontvangen gelden dat aan de unie toekomt, toe aan de penningmeester van de unie. Onder geen beding mag de gemeente dergelijke gelden die aan de unie toebehoren gebruiken, lenen of behouden voor welk doel dan ook.
Zie bladz. 70.
63
85
kerkelijk handboek | hoofdstuk VII
Sabbatschoolfonds Alle collectegelden die tijdens de sabbatschool worden opgehaald ten behoeve van de zending, dienen wekelijks door het algemeen hoofd sabbat school overgedragen te worden aan de penningmeester. De penningmees ter houdt nauwkeurig de hoogte van de afgedragen bedragen bij. Ook deze gelden worden door de penningmeester overgedragen aan de unie zoals beschreven staat in de voorgaande paragraaf. Collectes ten behoeve van uit gaven van de sabbatschool dienen ook wekelijks aan de penningmeester te worden afgedragen, die deze fondsen onder toezicht van de sabbatschool raad zal beheren. Deze fondsen zijn bedoeld om de reguliere uitgaven van de sabbatschool te dekken.64 Jeugdkas De jeugdkas bevat fondsen van het plaatselijke jeugdwerk in al haar ge ledingen. Het is van belang dat de fondsen die specifiek voor een bepaalde leeftijdsgroep zijn bestemd, door de penningmeester apart worden gead ministreerd. De opbrengst van collecten die tijdens jeugdbijeenkomsten worden gehouden ten bate van unie- of zendingsprojecten moet zo snel mogelijk aan de penningmeester van de gemeente worden overhandigd, zodat deze ze kan doorsturen naar de unie. Gelden die binnenkomen ter dekking van de onkosten van het jeugdwerk moeten ook direct aan de pen ningmeester van de gemeente ter hand worden gesteld, die ze vervolgens zal reserveren voor het jeugdwerk. De onkosten die voor het jeugdwerk worden gemaakt, worden door de penningmeester van de gemeente betaald, op aanwijzing van het bestuur van het plaatselijke jeugdwerk. Als een afdeling een eigen bestuur heeft, zal dat zijn goedkeuring moeten geven aan de betaling van de kosten die voor de betreffende afdeling zijn gemaakt. Fondsen van de plaatselijke gemeente Plaatselijke fondsen bevatten fondsen ten behoeve van het functioneren van de gemeente, fondsen t.b.v. het kerkgebouw en het gemeentelijke diako niefonds. Deze fondsen behoren toe aan de plaatselijke gemeente. Uitgaven vinden alleen plaats nadat de penningmeester hiervoor toestemming heeft verkregen van de kerkenraad of de huishoudelijke vergadering. Echter, de penningmeester zal uit deze fondsen alle rekeningen betalen die te maken hebben met de kerkhuur, schoonmaakkosten, gas, water en licht, verzeke
Zie ook bladz. 169, 170.
64
86
kerkelijke ambtsdragers en hun verantwoordelijkheden
ring, enz., enz. De afrekeningen en kwitanties van deze uitgaven worden bewaard door de penningmeester. Fondsen voor aan de gemeente gelieerde organisaties Het betreft hier fondsen voor evangelisatiewerk, welzijnswerk, jeugden jongerenwerk, diakonie, sabbatschooluitgaven, het gezondheidswerk (voor zover dat onder de gemeente valt), en eventueel gelden bestemd voor de kerkschool.65 Al het geld dat van, en ten behoeve van, deze organisaties wordt ontvangen, dient direct door de secretaris van de betreffende organi satie of door één van de diakenen overgedragen te worden aan de penning meester. Deze gelden zijn gereserveerd voor het specifieke doel waarvoor zij zijn gegeven. Uitgaven van deze gelden kan alleen op verzoek van de organisatie voor wie zij bestemd zijn. Voor iedere gift die de penningmeester ontvangt zal hij een kwitantie uitschrijven, met inbegrip van die giften die gedaan zijn door organisaties die gelieerd zijn aan de gemeente. Wanneer een dergelijke organisatie een gift van de gemeente ontvangt, dient de secretaris van deze organisatie een kwitantie uit te schrijven en deze aan de penningmeester van de gemeente te overhandigen. Doel van het fonds bewaken Al het geld dat tijdens een collecte wordt opgehaald, hetzij ten bate van de wereldkerk, hetzij voor een algemeen of plaatselijk doel, zal worden toe gerekend aan dat doel, tenzij de gever duidelijk anders aangeeft. Het is zeer belangrijk dat alle collecten en giften die door de gemeente bijeen worden gebracht ten behoeve van een bepaald doel, ook voor dat doel worden aan gewend. Noch de penningmeester, noch de kerkenraad heeft de bevoegd heid fondsen die bijeen gebracht zijn voor een bepaald doel, voor een ander doel te bestemmen. De fondsen voor aan de gemeente gelieerde instellingen, die vaak voor een aanzienlijk deel bestaan uit donaties voor speciale doelen, zijn bijeenge bracht om te voorzien in dat aspect van het kerkelijk werk waarvoor deze in stelling is opgericht. Dergelijke fondsen worden door de gemeente beheerd. Ook voor deze fondsen geldt dat hieruit niet kan worden geleend, noch dat zij op andere wijze kunnen worden aangewend, en dat noch de penning meester, noch de kerkenraad de bevoegdheid heeft deze gelden voor een an der doel aan te wenden dan het doel waarvoor zij zijn bijeengebracht.
Zie ook de eerdere voetnoot op bladz. 84.
65
87
kerkelijk handboek | hoofdstuk VII
Wanneer een gelieerde instelling wordt opgeheven, kan de huishoude lijke vergadering van de gemeente besluiten hoe de eventueel overgebleven gelden van de betreffende instelling zullen worden aangewend. Bestellen en afrekenen van kerkelijke publicaties In gebieden waar geen verkooppunt van adventistische publicaties be staat, is de plaatselijke penningmeester verantwoordelijk voor de afhande ling van de financiële aspecten van de individuele bestellingen door ge meenteleden van boeken, folders, tijdschriften en abonnementen.66 Juiste wijze van betalen voor gemeenteleden De penningmeester moet er bij de gemeenteleden op aandringen dat bij alle giften, met uitzondering van de reguliere collectes, gebruik wordt gemaakt van de normale tienden- en giftenenveloppen. Daarbij dient op de enveloppe duidelijk het bedrag en het doel te worden vermeld en dient de gever zich ervan te vergewissen dat het totaalbedrag zoals dat op de enve loppe staat geschreven, overeenkomt met het bedrag in de enveloppe. Daar naast dient de enveloppe te zijn voorzien van de naam en het adres van de gever, alvorens deze kan worden overhandigd aan de penningmeester of in de collectezak kan worden gedaan. De penningmeester dient deze envelop pen als documentatie te bewaren totdat alle rekeningen zijn gecontroleerd door de accountant/boekhouder van de unie. Gemeenteleden die hun tienden en collectes liever per bank of giro over maken, dienen dit geld over te maken naar de rekening van de gemeente en niet naar een persoonlijke privérekening, tenzij uitzonderlijke omstandig heden dit onmogelijk maken. Kwitanties voor gemeenteleden De penningmeester schrijft een kwitantie uit voor alle giften die wor den ontvangen, ongeacht de hoogte van het bedrag. Tevens houdt hij een overzicht bij van alle binnengekomen giften en betalingen. Het geld dat tijdens de collecte wordt bijeengebracht, dient door de penningmeester te worden geteld, in bijzijn van een andere ambtsdrager (bij voorkeur een dia ken), die tevens een afschrift van de telling krijgt overhandigd.
De werkzaamheden die verbonden zijn aan de distributie van kerkelijke publicaties binnen de gemeente, zullen gewoonlijk worden gedelegeerd aan iemand die daarvoor is benoemd. De penningmeester blijft echter wel verantwoordelijk voor de financiële afhandeling van de bestellingen. Het is zijn taak erop toe te zien dat rekeningen voor ontvangen publicaties prompt aan de unie worden voldaan.
66
88
kerkelijke ambtsdragers en hun verantwoordelijkheden
Wijze waarop fondsen aan de unie moeten worden overgedragen Wanneer er fondsen worden overgedragen aan de penningmeester van de unie, dienen alle cheques en opname- en overschrijfformulieren op naam te worden gezet van de organisatie en niet van een persoon. Een ko pie uit de boekhouding van de gemeente, dient bij de overdracht te worden bijgesloten. De unie zal voor de juiste formulieren zorgen.67 Bewaren van financiële documenten Voor alle fondsen dienen financiële documenten, afschriften, rekenin gen en kwitanties bewaard te blijven, volgens de wijze die voorgeschreven is door de unie. De boekhouding dient gecontroleerd te worden De definitieve controle van de boekhouding geschiedt jaarlijks en wordt doorgaans verzorgd door de penningmeester van de unie of door een ander persoon, hiertoe aangewezen door het Algemeen Kerkbestuur van de unie. De unie behoudt zich het recht voor op ieder gewenst moment de boek houding van de penningmeester te kunnen inzien, alsmede aanverwante financiële rapportages zoals die van de penningmeester van de school en van de penningmeester van een aan de gemeente gelieerde instelling. Dit recht geldt tevens voor de predikant, de districtspredikant, de hoofdouder ling, en andere personen die daartoe door de kerkenraad zijn gemachtigd. Echter, personen die geen machtiging hebben, hebben dit recht niet.68 Op de huishoudelijke vergadering van de gemeente dienen alle versla gen van de inkomsten en uitgaven uit de fondsen te worden gepresenteerd. Een afschrift van deze verslaglegging wordt tevens overhandigd aan de be langrijkste ambtsdragers van de gemeente. Bij de telling van het aantal le den dat tienden betaalt, dienen, naast de kostwinnaar, ook diens partner en de (eventuele) minderjarige kinderen zonder inkomsten, die wel lid van de gemeente zijn, gerekend worden tot de groep tienden betalenden. Vertrouwelijke informatie De penningmeester dient zich er altijd van bewust te zijn, dat de infor matie die hij van gemeenteleden ontvangt strikt vertrouwelijk van aard is. De penningmeester moet zich daarom ook van elk commentaar onthouden wanneer een gemeentelid zijn tienden, of een andere gift afdraagt. Een uit
Zie ook bladz. 196-199. Zie verder bladz. 205.
67 68
89
kerkelijk handboek | hoofdstuk VII
zondering vormen de personen die ambtsdrager zijn. Het niet naleven van deze regel kan veel schade berokkenen. Coördinator zorg voor belangstellenden Het is belangrijk dat de diverse evangelisatiegebieden waarop de ge meente actief is, goed op elkaar worden afgestemd. Hiertoe kan een coör dinator worden aangesteld, mogelijk een ouderling, voor de periode die binnen de gemeente gebruikelijk is.69 Deze persoon maakt deel uit van de kerkenraad en is tevens lid van de plaatselijke zendingsraad. Hij werkt nauw samen met de predikant en de voorzitter van de zendingsraad. Onder deze post kunnen de volgende taken vallen: 1. Het bijhouden van een lijst met alle resultaten van de verschillende ac tiviteiten, bijvoorbeeld: vrijwilligerswerk, de jaarlijkse inzamelingsac tie voor noodhulp in ontwikkelingslanden, evangelisatie, bijbelstudie, diensten verzorgd door leken, tijdschriften ten behoeve van evangeli satie, sabbatschool, evangelisatie, gezondheidscursussen, radio en tv, evangelisatiemateriaal afkomstig van de plaatselijke gemeente, enz. 2. Het ondersteunen van de predikant en de voorzitter van de zendingsraad bij de werving en selectie van geschikte gemeenteleden voor follow-up. 3. Het opstellen van een maandelijks verslag voor de kerkenraad waarin de resultaten van de activiteiten worden vermeld. Wanneer er een partici pant van een activiteit is die een duidelijke belangstelling voor de kerk heeft gekregen, stelt de coördinator de predikant hiervan op de hoogte. Wanneer een ambtsdrager het kerkelijk lidmaatschap wordt ontnomen Het kan voorkomen dat een ambtsdrager geroyeerd wordt als gemeen telid. Wanneer hij op een later tijdstip weer in de gemeente wordt opgeno men, betekent dit niet dat hij weer geïnstalleerd wordt in zijn ambt. Bevestiging De gemeente heeft de mogelijkheid om voor alle nieuw gekozen ambt dragers tijdens een eredienst Gods zegen te vragen. Deze dienst dient geleid te worden door een ingezegend predikant.70 Wanneer er geen ingezegend predikant beschikbaar is, kan de dienst ook geleid worden door een ingeze gend ouderling van de betreffende gemeente.
Zie bladz. 70. Zie bladz. 164.
69 70
90
kerkelijke ambtsdragers en hun verantwoordelijkheden
Aanvullingen bij hoofdstuk 7 Deze aanvullingen bevatten extra informatie over hoe een plaatselijke gemeente in bepaalde situaties kan handelen. In een aantal gevallen heeft de plaatselijke gemeente ruimte eigen beleid te ontwikkelen. Dit eigen beleid dient echter wel in overeenstemming te zijn met de algemene richtlijnen zoals die door het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten worden geleerd en gepraktiseerd.
1. Ieder lid betrokken bij het werk van de kerk71 Het Bijbelse woord laos, waar ons woord ‘leek’ van afgeleid is, omvat het gehele volk van God, met inbegrip van de ambtsdragers. Het kan ook ver staan worden als ‘mededienaar’. “De verantwoordelijkheid uit te gaan en deze opdracht te vervullen, rust niet slechts op de ingezegende predikant. Iedereen die Christus heeft aangenomen, is geroepen voor het heil van zijn medestanders te arbeiden.”72 “Aan ieder van ons is genade geschonken naar de maat waarmee Chris tus geeft. Daarom staat er: “Toen Hij opsteeg naar omhoog, voerde Hij gevangenen mee en schonk Hij gaven aan de mensen... En Hij is het die apostelen heeft aangesteld, en profeten, evangelieverkondigers, herders en leraren, om de heiligen toe te rusten voor het werk in zijn dienst. Zo wordt het lichaam van Christus opgebouwd.” 73 Toen Jezus ten hemel voer, stuurde Hij ons zijn heilige Geest, die ons zegende met een talent of talenten, “ze aan een ieder toebedelend zoals Hij dat wil,”74 opdat wij deze talenten in kunnen zetten in dienst voor an deren. Iedereen die de heilige Geest toelaat, ontvangt een talent, hem toe bedeeld door de Geest, en bedoeld om het te gebruiken in de dienst voor Christus.”75 De heilige Geest spoort ons aan een taak te zoeken die bij het talent past dat wij gekregen hebben, opdat wij anderen kunnen dienen en hen op Christus kunnen wijzen. Hierin bestaat geen hiërarchie. Iedereen is die naar, verantwoordelijk voor de taak waartoe hij/zij is toegerust.
73 74 75 71
72
Zie bladz. 65, 66. Van Jeruzalem tot Rome, bladz. 80. Efeziërs 4:6-12. 1 Korintiërs 12:11. Gedeelten van deze tekst zijn afkomstig uit Seventh-day Adventist Minister’s Handbook, hoofdstuk 11, bladz. 121.
91
kerkelijk handboek | hoofdstuk VII
Dienst op basis van kwaliteiten De gemeente dient ernaar te streven dat ieder gemeentelid een taak krijgt toebedeeld die past bij zijn/haar kwaliteiten. Een gemeente kan er de voorkeur aan geven de verdeling van taken over te dragen aan het benoe mingscomité. Nieuwe ambten of posten die niet voorkomen in het Kerkelijk Handboek dienen, voorafgaand aan de verkiezingen, goedgekeurd te worden door de kerkenraad. Iedere naam dient zorgvuldig overwogen te worden, zowel in onderling gesprek als in gebed, en ieder lid dient van te voren gepolst te worden, alvorens hem/haar voor te dragen voor een ambt of functie. Al naar gelang de grootte van de gemeente, kan het benoemingscomité maandelijks of wekelijks bijeen komen om haar taak te vervullen. Het is mogelijk het benoemingscomité te beschouwen als een Comité Persoon lijke Toerusting, hiermee aangevend dat er speciale verwachtingen zijn ten aanzien van de betrokkenheid van de gemeenteleden. Als het benoemings comité wordt ingesteld als een permanent comité, dan moet dit gebeuren met goedkeuring van de gemeente en dienen de leden van het comité geko zen te worden door de gemeente. De gemeente kan er ook voor kiezen zowel een benoemingscomité als een Comité van Persoonlijke Toerusting aan te stellen. Het benoemingsco mité stelt de kandidatenlijst op voor de reguliere ambten en functies zoals die zijn genomen in het Kerkelijk Handboek. Het Comité voor Persoonlijke Toerusting zorgt er voor dat alle andere gemeenteleden een passende taak of functie krijgen. 2. Kleine groepen76 Exodus 18 vertelt ons dat Mozes Israël in groepen van tien verdeelde. Jezus koos twaalf personen uit om hem tijdens zijn werk op aarde te ver gezellen. Vaak onderwees Hij bij de mensen thuis.77 De eerste gemeenten centreerden hun activiteiten in kleine groepen en vormden met elkaar een gemeenschap om samen te komen voor studie, ervaringen uit te wisselen, te bidden en de maaltijd te houden. Zowel in Noord-Amerika als in andere delen van de wereld is de Advent kerk in veel plaatsen begonnen met kleine groepen die in huiskamers samen kwamen. Ellen G. White schrijft hierover: “De Eeuwige, bij wie geen vergis sing mogelijk is, heeft mij laten zien dat de vorming van kleine groepen goed
Zie bladz. 126. Matteüs 13:36; 17:25; Marcus 9:33; 10:10.
76
77
92
kerkelijke ambtsdragers en hun verantwoordelijkheden
is als basis van christelijke evangelisatie. Als de gemeente een groot aantal leden heeft, laat zij zich dan opsplitsen in kleinere groepen, opdat zij niet al leen voor de gemeente werkt, maar ook voor hen die nog niet geloven.”78 Al in 1871 stelde zij speciale richtlijnen op (“How to Conduct Meetings”) die heden ten dage nog steeds als doel en richtlijn dienen voor kleine groepen.79 Het ware leven van een lichaam bevindt zich in de cellen. Als de cel afsterft, sterft het lichaam uiteindelijk ook. Als de cellen gezond zijn, is het lichaam ook gezond. Wanneer de cellen zich vermenigvuldigen, groeit het lichaam. De kerkgeschiedenis laat zien dat actief bezig zijn met de Bijbel en het samenkomen van gelovigen in kleine groepen vaak aan de basis heeft gestaan van belangrijke oplevingen. Bijbelstudiegroepen Doel – Bijbelstudiegroepen kennen meerdere doelen. Naast het onder steunen van leden en het aantrekken van nieuwe leden, bieden zij tevens bij uitstek een gelegenheid om in contact te komen met leden die niet meer in de kerk komen. Het versterken van de onderlinge band is een belangrijk aspect van deze groepen. Door de kleine en informele setting van de groep is het makkelijker om verbondenheid te ervaren dan in een reguliere kerk dienst. Zelfs personen die zich nog niet klaar achten om zich aan te sluiten bij een kerk, kunnen zich op hun gemak voelen in de veilige omgeving van een kleine groep. Grootte – Groepen zouden tussen de vier en vijftien personen moeten zijn. Zij zouden regelmatig bij elkaar moeten komen – wekelijks of tweewe kelijks, of op z’n minst één maal per maand. Zij kunnen bijeenkomen bij iemand thuis, op kantoor, of in één van de ruimtes van een gemeenschaps gebouw. De bijeenkomsten duren gewoonlijk één à twee uur en bestaan uit vier onderdelen: 1. Samen delen: Bij voorkeur moet dit onderdeel geplaatst worden aan het begin van de bijeenkomst. Men maakt anderen deelgenoot van de vreug de, zegeningen en teleurstellingen die men heeft meegemaakt. Door dit aan het begin van de bijeenkomst te plaatsen, krijgt de bijeenkomst een zeer natuurlijk begin; het neemt de spanning weg, het kan mensen op een positieve manier bevestigen in hun gevoel en zorgt voor een sfeer van vertrouwen. Niemand mag echter de groep domineren.
Evangelism, bladz. 115. Zie Review and Herald, 30 mei 1871. Herdrukt in Testimonies, deel 2, bladz. 577-582.
78 79
93
kerkelijk handboek | hoofdstuk VII
2. Bijbelstudie: Er kan gekozen worden een bijbelboek te bestuderen of een studiegids te volgen. Iedereen bestudeert voorafgaand aan de bijeen komst het afgesproken gedeelte. Onder leiding van een gespreksleider zoekt de groep naar antwoorden op vragen als “Wat bedoelt de schrijver met deze tekst?” en “Wat probeert God mij in deze tekst duidelijk te maken?” 3. Gebed: De groep stelt een lijst op met onderwerpen die zij in gebed wil len opdragen, inclusief dankzeggingen en vragen. Het is belangrijk dat men ook voor elkaar bidt en elkaar draagt in het gebed. Tevens kunnen speciale projecten waar de groep op dat moment bij betrokken is, voor gedragen worden in gebed. Zorg dat er voldoende tijd beschikbaar is, zodat een ieder die dat wil een kort gebed kan uitspreken. 4. Getuigen: Stel tijd beschikbaar om met elkaar van gedachten te wis selen over de manieren en mogelijkheden waarop mensen kunnen getuigen van hun geloof en om nieuwe activiteiten om te getuigen te bespreken. Ideeën voor activiteiten kunnen verder worden ontwikkeld en in ver volggesprekken kunnen ideeën en ervaringen met elkaar worden uitgewis seld. Tevens kan deze tijd gebruikt worden om groepsleden methodes aan te reiken om effectief te kunnen getuigen. In groepen waar ook leden par ticiperen die niet meer (regelmatig) in de kerk komen, is het echter beter zich er in eerste instantie op te richten deze personen weer kennis te laten maken met Jezus Christus. Groepen voor mensen met gelijke interesses Dit zijn kleine groepen die elkaar ontmoeten in de kerk en die een interesse met elkaar delen. Voorbeelden hiervan zijn: groepen die gericht zijn op het gezinsleven, groepen voor jonge ouders, zelfhulpgroepen, en bijbelstudiegroepen met speciale aandacht voor lichamelijke, geestelijke en spirituele gezondheid. Deze groepen kunnen ook ondersteuning bie den aan de sabbatschool, aan personen met speciale vragen of aan andere groepen. “Church plants” Dit zijn kleine groepen die ondersteund worden door de plaatselijke ge meente en die hun eerste stappen doen in een nieuw gebied of een nieuwe wijk. Zij zijn te vergelijken met de sabbatschoolbijeenkomsten en de huis diensten die de zevende-dags adventisten in de 19de eeuw hielden. 94
kerkelijke ambtsdragers en hun verantwoordelijkheden
Een kleine groep die in een huiskamer bijeenkomt voor bijbelstudie, samenzijn en eredienst heeft weinig financiële ondersteuning nodig, en biedt zo de plaatselijke gemeente een goede mogelijkheid haar evangelisa tieactiviteiten te ontplooien. Omdat de unie niet altijd de middelen heeft om extra predikanten in te zetten, blijven de evangelisatiegroepen wel ver bonden met de plaatselijke gemeente. De leiders van deze groepen functi oneren onder de supervisie van de ingezegend predikant die in die regio werkzaam is. Start Normaal gesproken wordt het opzetten van kleine groepen geïnitieerd door de zendingsraad. De uiteindelijke goedkeuring van het programma en de aanstelling van leiders ligt bij de kerkenraad. Op deze manier wordt voorkomen dat er ongewenste wildgroei plaatsvindt. De predikant hoeft geen vaste deelnemer te zijn aan de groepen. Hij moet echter wel het overzicht behouden over alle groepen die actief zijn. Zijn belangrijkste bijdrage ligt in het werven en opleiden van leiders voor deze groepen. Deze nodigen op hun beurt weer vrienden, familie en kennis sen uit om bij de groep te komen. Al vanaf de eerste bijeenkomst zou er een geschreven overeenkomst of groepsverklaring moeten zijn, waarin het doel en de basisregels van de groep worden omschreven. De groepsleden wordt gevraagd een bijdrage te leveren aan deze korte verklaring, die doorgaans niet meer dan één pagina omvat. Hierin kan onder andere worden opgenomen: de afspraak om ge durende een bepaalde periode (bijv. 6, 10, 13, of 26 weken) wekelijks bij elkaar te komen, de toezegging bij elke bijeenkomst aanwezig te zijn (m.u.v. ziekte, etc.) de verplichting voorbereid op de bijeenkomst te komen, een plicht tot geheimhouding t.a.v. persoonlijke zaken die worden besproken, de afspraak zich niet negatief over andere personen of organisaties uit te laten en anderen uit te nodigen voor bijeenkomsten. Aan hen, die om welke reden dan ook, de overeenkomst niet kunnen ondertekenen, moet de gele genheid worden geboden zich discreet terug te trekken. 3. Opleiden en toerusten van plaatselijke ouderlingen80 Uiteraard ligt de verantwoordelijkheid voor het opleiden en begeleiden van de plaatselijke ouderling in eerste instantie bij de predikant. Dat neemt niet weg dat ook de unie de mogelijkheid heeft om periodiek trainingen en
Zie bladz. 72.
80
95
kerkelijk handboek | hoofdstuk VII
bijeenkomsten voor ouderlingen aan te bieden. In het kader van een suc cesvolle relatie tussen predikant en ouderling verdient het de aanbeveling dat de predikant ook aanwezig is bij deze bijeenkomsten. Leiders die in een kleine groep de plaats van de ouderling innemen, zouden ook voor deze bijeenkomsten moeten worden uitgenodigd. 4. Huwelijksplechtigheid81 In sommige landen is de predikant wettelijk verplicht zich als zoda nig te laten registeren, voordat hij bevoegd is een huwelijksplechtigheid te voltrekken. In andere landen kan de predikant weliswaar het huwelijk in de kerk voltrekken, maar wordt de huwelijksakte wettelijk ondertekend door een ambtenaar van de overheid, die voor deze gelegenheid in de con sistoriekamer plaatsneemt als toehoorder. In weer andere landen heeft de predikant helemaal geen bevoegdheid een huwelijk te voltrekken, omdat dit gezien wordt als een taak van de overheid. Het huwelijk wordt in dit ge val als een burgerlijke overeenkomst beschouwd. In deze gevallen kunnen mensen, na de burgerlijke huwelijksvoltrekking terug gaan naar hun huis of naar het kerkgebouw, alwaar een speciale huwelijksdienst wordt gehou den door de predikant, om daar de zegen van de Heer over dit huwelijk te vragen.82 5. Voorbereiding van de doopplechtigheid83 Ook de diakenen hebben een taak bij de voorbereiding van de doop plechtigheid. Zo kunnen zij ervoor zorgen dat het doopvont klaar is en ge vuld met water en hebben zij de zorg voor de mannelijke dopelingen, zowel vóór als na de plechtigheid. 6. Onderhoud van kerkelijk bezit84 Het is de taak en de verantwoordelijkheid van de diakenen ervoor te zorgen dat het kerkgebouw schoon en netjes is, zowel binnen als de terrei nen er omheen. Hieronder vallen ook alle beheerstaken. In grote gemeen ten kan het nodig zijn een beheerder aan te stellen. De diakenen kunnen hiertoe iemand voordragen bij de kerkenraad, die hierover bij stemming besluit. De kerkenraad kan ook toestemming geven aan de diakenen om zelf een beheerder aan te stellen.
83 84 81
82
Zie bladz. 72, 73. Zie verder bladz. 219-222, 241-250. Zie bladz. 82. Zie ook bladz. 81.
96
kerkelijke ambtsdragers en hun verantwoordelijkheden
De kerkenraad dient akkoord te gaan met alle grote reparaties alvorens deze kunnen worden uitgevoerd. Alle rekeningen voor gas, water, licht en verwarming kunnen direct doorgegeven worden aan de penningmeester ter verdere afhandeling. 7. Een belangrijke post85 Alle notulen van een vergadering worden geregistreerd op de wijze zo als die in een gemeente gebruikelijk is. Hierbij worden de bijeenkomsten vermeld, alsmede de datum, het tijdstip, het aantal bezoekers, en eventuele besluiten die genomen zijn. De secretaris van de gemeente dient ook een lijst te maken van de eventuele werkgroepen of comités die zijn ingesteld, waarbij tevens wordt genoteerd wie er in deze groepen zitting hebben en een korte omschrijving van de taakopdracht van de werkgroep. Deze lijst dient ook aan de voorzitter van de betreffende werkgroep overhandigd te worden. Het ledenregister biedt de mogelijkheid de ledenadministratie van de gemeente bij te houden, waarbij tevens ruimte is de datum van opname en/of vertrek te noteren. Deze lijst dient chronologisch te worden bijhou den, en de opnamedata dienen ook te worden genoteerd bij de verslagen waar wordt gesproken over de betreffende opnames. De gemeenteledenad ministratie dient nauwkeurig en up to date te worden gehouden, opdat op elk gewenst moment een juist overzicht van het actuele aantal leden kan worden gegenereerd. 8. Correspondentie met leden86 Het is de taak van de secretaris van de gemeente in contact te blijven met leden die niet meer in de kerk komen. Dit kan door hen regelmatig op de hoogte te stellen van activiteiten die wellicht interessant voor hen zou den kunnen zijn. Zo zouden zij zich op hun beurt weer uitgenodigd kun nen voelen om hun eigen ervaringen te delen met anderen. Het is daarom belangrijk dat de secretaris dit contact regelmatig onderhoudt. 9. Verslagen op tijd aanleveren87 Iedere vraag op de formulieren dient te worden ingevuld. Speciale aan dacht verdienen de vragen die gaan over de overschrijving van gemeentele den, gemeenteleden die opgenomen dan wel verwijderd zijn uit de leden Zie ook bladz. 83. Zie ook bladz. 84. 87 Zie ook bladz. 84. 85 86
97
kerkelijk handboek | hoofdstuk VII
administratie, met de vermelding van de reden, zoals is aangegeven op het formulier. De secretaris van de unie dient ieder kwartaal een rapportage te sturen aan de divisiesecretaris. Deze rapporteert weer aan de secretaris van de Generale Conferentie. Iedere vergissing of vertraging in de rapportage is dus van invloed op de nauwkeurigheid en de voortgang van het werk. Het nauwkeurig en zorgvuldig invullen van de formulieren is een belangrijke bijdrage aan het wereldwijde registratiesysteem van de kerk. 10. Financiële aspecten aangaande de distributie van adventistische publicaties88 In gebieden waar geen adventistisch verkooppunt voor handen is, kun nen gemeenteleden hun persoonlijke bestellingen voor boeken, brochures, tijdschriften en abonnementen op tijdschriften opgeven aan de persoon die aangesteld is om de distributie van adventistische publicaties te verzorgen. De penningmeester stuurt de totale bestelling en de betaling door aan het adventistisch boekenhuis of aan de uitgeverij89, op de manier zoals die ter plaatse gebruikelijk is. Aan het einde van ieder kwartaal maakt de verant woordelijke voor de distributie van kerkelijke publicaties ten behoeve van de huishoudelijke vergadering een overzicht van de bestellingen die bij het boekenhuis of de uitgeverij zijn gedaan. De penningmeester krijgt een ko pie van dit overzicht.90
Zie ook bladz. 88. In Nederland is de kerkelijke uitgeverij een afdeling van de unie. Dit zogenaamde Service Centrum van de unie verzorgt de distributie van de eigen uitgaven en die van adventistische publicaties in andere talen. Elke gemeente stelt gewoonlijk een persoon aan die deze zaken op plaatselijk niveau verzorgt. 90 Zie ook bladz. 128, 166. 88 89
98
Hoofdstuk VIII
Erediensten en bijeenkomsten De ware geest van aanbidding “Hoewel God niet woont in tempels, met handen gemaakt, eert Hij toch door zijn tegenwoordigheid de vergaderingen van zijn volk. Hij heeft be loofd dat Hij hen door zijn Geest zal ontmoeten, als ze samenkomen om Hem te zoeken, hun zonden te erkennen en voor elkaar te bidden. Wan neer zij samenkomen, dienen zij alle verkeerde dingen achter zich te laten. Wanneer zij echter niet in een geest van waarheid en van zijn heilige glorie samenkomen, zal hun samenkomst zinloos zijn. Van hen zegt God: ‘Dit volk eert Mij met de lippen, maar hun hart is verre van Mij. Tevergeefs eren zij Mij.’1 Zij die God aanbidden, moeten Hem aanbidden in geest en in waar heid, ‘want de Vader zoekt zulke aanbidders’.”2 Het doel van erediensten en bijeenkomsten Het christelijk leven wordt gevormd door geestelijke wedergeboorte, vreugdevolle verzoening, trouwe dienst en een nederige gehoorzaamheid aan God.3 Al ons doen en laten, dus ook als wij bijeenkomen in de kerk, ge tuigt van ons nieuwe leven in Christus en de vruchten hiervan. Het doel van de eredienst en de bijeenkomsten in de kerk is God te eren om zijn schep pend werk en Hem dank te zeggen voor onze redding; om zijn woord, zijn leer en zijn doel met ons beter te leren begrijpen; om gemeenschap in geloof en liefde te vieren; te getuigen van het geloof in Christus’ verzoenend offer aan het kruis en te begrijpen hoe wij de opdracht van het evangelie kunnen vervullen om overal ter wereld mensen tot zijn discipelen te maken.4 Eerbied in Gods huis “Voor de ootmoedigen en gelovigen is Gods huis op aarde de poort naar de hemel. De lofzang, het gebed, de woorden gesproken door de vertegen woordigers van Christus, zijn de door God ingestelde middelen om een volk voor te bereiden op de gemeente hierboven, op hogere aanbidding, waar niets kan binnentreden dat ontheiligt.
3 4 1 2
Matteüs 15:8. Johannes 4:23 in Profeten en Koningen, bladz. 29. Zie ook 2 Korintiërs 5:17; Filippenzen 2:5-8. Matteüs 28:19,20.
99
kerkelijk handboek | hoofdstuk VIII
Van de heiligheid die verbonden was met het aardse heiligdom kunnen de christenen leren hoe zij de plaats waar de Here zijn volk ontmoet moeten beschouwen... God zelf heeft zijn dienst ingesteld en deze verheven boven alles wat van tijdelijke aard is. “Het huis is het heiligdom voor het gezin en de ‘binnenkamer’ of een andere plek waar men alleen kan zijn, is de rustigste plek om in contact te komen met God. De kerk is echter het heiligdom voor de gemeente. Er be horen voorschriften te zijn betreffende het tijdstip, de plaats en de manier van samenkomst. Niets dat heilig is, niets dat tot de godsdienstoefening behoort, mag op een slordige of onzorgvuldige wijze worden uitgevoerd. De samenkomsten moeten zo worden gehouden dat het heilige van het ge wone wordt gescheiden, opdat men niet wordt afgeleid, maar zich optimaal kan concentreren op de eredienst en de aanbidding van God. Personen die veel aan hemelse dingen denken, hebben doorgaans verheven ideeën en no bele gedachten en verlangens. Gelukkig zijn de mensen die een heiligdom hebben, hetzij voornaam, hetzij nederig van aanzien, in de stad of te mid den van het ruige gebergte, in een nederige hut of in de wildernis. Indien dit het beste is dat zij aan de Heer kunnen bieden, dan zal Hij deze plaats heiligen met zijn aanwezigheid; het zal een heilige plaats zijn voor de Here der heerscharen.”5 Kinderen moet eerbied worden geleerd “Ouders, houdt de banier van het christendom hoog in de gedachten van uw kinderen; help hen Jezus in hun dagelijks leven te betrekken; leer hen de hoogste eerbied te hebben voor Gods huis en te begrijpen dat zij Gods huis moeten binnentreden met een ontvankelijk hart, in gedachten houdend: ‘God is hier, dit is zijn huis. Mijn gedachten en mijn bedoelingen moeten zuiver en heilig zijn. Ik mag in mijn hart geen trots, jaloezie, boze gedachten, haat of bedrog koesteren, want ik bevind mij in de nabijheid van de heilige God. Dit is een plaats waar God zijn volk ontmoet en hen zegent. God, die in de hoge woont, ziet op mij neer, zoekt mijn hart en leest mijn gedachten en mijn daden, zelfs de meeste verborgene.’”6 Eerbied en rust in het huis van aanbidding “Wanneer de gelovigen de kerkzaal binnentreden, behoren zij dit te doen met gepaste eerbied. Zij behoren rustig hun plaatsen in te nemen...
Testimonies, deel 5, bladz. 491, 492. Testimonies, deel 5, bladz. 494.
5 6
100
erediensten en bijeenkomsten
Alledaagse praatjes, gefluister en gelach horen niet thuis in een huis van aanbidding, noch voorafgaand, noch na afloop van de dienst. Diepgevoelde vroomheid moet het kenmerk der gelovigen zijn. Laten degenen die enkele minuten moeten wachten voordat de dienst begint, deze tijd in een ware geest van vroomheid en stille overdenking doorbrengen, zich in gebed tot God richtend, opdat de dienst een bijzon dere zegen voor hun eigen hart zal zijn en zal leiden tot inzicht en bekering van anderen. Bedenk dat hemelse afgezanten in het huis aanwezig zijn. Wij smaken lang niet ten volle de zoete verbondenheid met God, omdat wij te rusteloos zijn en geen tijd nemen voor bemoedigende momenten van overdenking en gebed. Wij zouden onze geestelijke gesteldheid regelmatig kritisch moeten onderzoeken en ons hart en ons verstand richten op de Zon der Gerechtigheid. Wanneer wij de kerk binnengaan, in oprechte eerbied voor de Heer en in gedachten houdend dat wij ons in zijn nabijheid bevin den, zal er een weldadige stilte zijn. Het fluisteren, lachen en praten, dat in het dagelijks leven heel normaal is, hoort niet thuis op de plaats waar God wordt aanbeden. De geest moet zich voorbereiden het Woord van God te horen, opdat het Woord zijn werk in het hart kan doen.”7 Soorten samenkomsten Iedere gemeente kan zijn samenkomsten naar eigen behoefte organise ren. De eredienst op sabbat, het heilig avondmaal, de gebedsbijeenkomsten, de sabbatschool, de bijeenkomsten van de jeugd en jonge kerk en de evan gelisatieactiviteiten leveren allemaal een zeer belangrijke bijdrage aan het gemeenteleven waarin aanbidding, studie en activiteiten centraal staan. Daarnaast is het ook belangrijk dat de huishoudelijke vergaderingen regel matig worden gehouden. Gastvrijheid In iedere gemeente dient een geest van gastvrijheid te zijn. Niets is scha delijker voor het geestelijke welzijn van een gemeente dan een koude en zakelijke sfeer. Daarmee wordt iedere vorm van gastvrijheid en christelijke verbondenheid uit de gemeente verdreven. Gastvrijheid is een belangrijk aspect van een christelijk leven dat gekoesterd moet worden, vooral met betrekking tot de aanbidding van God. Iedere bezoeker die met ons de ere dienst wil vieren, dient vriendelijk ontvangen te worden, opdat hij zich welkom voelt. Het is de taak van de ambtsdragers ervoor te zorgen dat er
Testimonies, deel 5, bladz. 493.
7
101
kerkelijk handboek | hoofdstuk VIII
iemand is die gasten in de eredienst opvangt en hen welkom heet. “Houd de gastvrijheid in ere, want zo hebben sommigen zonder het te weten engelen ontvangen.”8 Onbevoegde sprekers in de gemeente Onder geen beding mag een predikant, ouderling of enig andere ambts drager, iemand die onbekend is of een andere onbevoegde uitnodigen in de gemeente voor te gaan in de eredienst. Personen die uit het ambt zijn gezet, wier lidmaatschap door andere gemeenten ontnomen is, of personen die geen enkele bevoegdheid hebben in de kerk, kunnen onder geen enkele voorwaarde de kansel betreden. Een ieder die zich het vertrouwen van de gemeente waard acht, zal dit moeten aantonen door de daarbij behorende bewijsstukken te overhandigen. Het kan echter voorkomen dat vertegen woordigers van de overheid de gemeente wensen toe te spreken. Alle andere sprekers dienen echter van de kansel geweerd te worden, tenzij de unie daartoe toestemming heeft gegeven. Iedere ouderling, predikant en unie voorzitter heeft de plicht erop toe te zien dat deze regel wordt nageleefd.9 Muziek in de eredienst Muziek in de eredienst “Muziek kan van grote betekenis zijn, maar helaas benutten wij dit as pect niet altijd ten volle. Vaak zingen wij slechts in een opwelling, of bij speciale gelegenheden. In andere gevallen zingen er slechts een paar men sen. Zo verliest de muziek aan betekenis voor hen die aanwezig zijn. Muziek moet schoonheid hebben, vol van emotie en kracht. Verhef uw stem in lie deren van lofprijzing en aanbidding. Maak gebruik van muziekinstrumen ten als u die tot uw beschikking heeft en laat hun harmonieuze klanken als een dankbaar offer opstijgen tot God.”10 Zingen met gevoel en begrip “In hun pogingen mensen te bereiken moeten de dienaren van de Heer niet de wegen van de wereld bewandelen. Tijdens bijeenkomsten moeten zij niet vertrouwen op wereldse zangers en theatraal vertoon om de interesse van de mensen te wekken. Hoe moeten zij, die nog nooit interesse hebben getoond voor Gods Woord en die nog nooit zijn Woord hebben gelezen, be grijpen en voelen wat ze zingen? Hoe kunnen hun harten in overeenstem Hebreeën 13:2. Zie ook bladz. 180, 259-262. 10 Testimonies, deel 4. bladz. 71. 8 9
102
erediensten en bijeenkomsten
ming zijn met de woorden die ze zingen? Hoe kunnen de hemelse koren ooit meedoen in muziek die niet meer is dan een vorm?... Laat tijdens de bijeenkomsten een aantal leden voorgaan tijdens de zangdienst, zo mogelijk begeleid door instrumentalisten van een goed niveau. Wij moeten het gebruik van muziekinstrumenten in ons werk ze ker niet ontmoedigen. Dit onderdeel van de eredienst moet zorgvuldig worden geleid, want het gaat om lofprijzing van God door middel van muziek. Het zingen moet niet altijd door slechts enkele personen gebeuren. Laat de gehele gemeente zo vaak als maar mogelijk is meedoen.”11 Aanwijzen voor koorleiders De koorleiders of degenen die verantwoordelijk zijn voor de muziek tij dens de eredienst moeten met zorg worden gekozen. Hiervoor dienen alleen personen in aanmerking te komen die zich daadwerkelijk aan de muziek hebben gewijd. Het aanstellen van leiders die de muziek niet waarlijk zijn toegewijd, kan tot veel schade leiden. Men moet personen kiezen die over een vakkundig oordeel beschikken om te bepalen welke muziek geschikt is voor de dienst. Wereldse muziek en muziek van dubieuze aard zijn niet passend voor een eredienst. Koorleiders dienen nauw samen te werken met de predikant en de ou derling, zodat de muzikale omlijsting van de dienst in overeenstemming is met het thema van de preek. De koorleider staat onder het gezag van de predikant en de ouderling en werkt niet zelfstandig. In overleg met de pre dikant en de ouderling stelt de koorleider de muziek samen en gezamenlijk bepalen zij wie er wordt uitgenodigd om mee te doen met het koor of de muziekgroep. De koorleider maakt op grond van zijn functie geen deel uit van de kerkenraad. Kerkelijke musici Gewijde muziek is een belangrijk onderdeel van de eredienst. De ge meente dient met zorg koorleden en andere musici te selecteren die de grondbeginselen van de kerk kunnen vertegenwoordigen. Koorleden en andere musici hebben een opvallende plek in de eredienst. Daarom zijn hun muzikale capaciteiten slechts één van de vereisten. Het verdient de voorkeur dat zij tevens lid zijn van de gemeente, van de sabbatschool of van de jeugdgroep. Daarbij moeten zij in hun voorkomen en uiterlijk een
Testimonies, deel 9, bladz. 143, 144.
11
103
kerkelijk handboek | hoofdstuk VIII
voorbeeld zijn van eenvoud en fatsoenlijkheid. Toegewijde leden die een voorbeeld zijn in gedrag en kleding, kunnen zeker een positieve bijdrage leveren wanneer zij betrokken worden bij de muzikale omlijsting van de eredienst. De gemeente is vrij haar eigen beleid te bepalen ten aanzien van het al dan niet dragen van koorkleding. Gemeenten kunnen ervoor kiezen meerdere koren op te richten. De op richting van een kinderkoor verdient aanbeveling, omdat het een goede manier kan zijn om kinderen in geestelijk opzicht te vormen en hen aan de gemeente te binden. Tevens kan het een vorm van evangelisatie zijn. De bijeenkomsten op sabbat Sabbatschool Zeer terecht noemt men de sabbatschool ook wel de “lerende gemeen te”. Het is één van de belangrijkste bijeenkomsten die in het kader van ons gemeentelijk werk worden gehouden. Iedere sabbat ontmoeten de meeste van onze leden en talloze geïnteresseerden en vrienden elkaar in de sabbat school om Gods Woord te bestuderen. Alle gemeenteleden zouden moeten worden aangemoedigd de sabbatschool te bezoeken en belangstellenden mee te nemen. In de sabbatschool dient men ernaar te streven voor iede re leeftijdscategorie een apart programma te bieden. Door de unie en de divisie zijn er verschillende programma’s, materialen en activiteiten ont wikkeld om gemeenten bij deze belangrijke taak te ondersteunen. Gewoon lijk duren deze diensten ongeveer één uur en 10 minuten. De plaatselijke gemeente is echter vrij om desgewenst een langere of kortere periode te hanteren. Bij samenstelling van de dienst moet erop worden gelet dat er minimaal 30 minuten beschikbaar is voor bijbelstudie. De eredienst Van alle bijeenkomsten van de gemeente is de eredienst op sabbat het belangrijkst. Wekelijks komt de gemeente voor Gods aangezicht samen om Hem te danken en te eren, naar zijn Woord te luisteren, kracht en bemoedi ging te vinden de tegenslagen van het leven te overwinnen en om zijn we gen beter te leren begrijpen. Eerbied, eenvoud en zorgvuldigheid vormen de kernwoorden van de eredienst. Heiligheid van de eredienst op sabbat Het dienen van God is het hoogste en heiligste dat mensen kunnen er varen. Daarom dient de eredienst met de grootst mogelijke zorgvuldigheid te worden voorbereid. 104
erediensten en bijeenkomsten
“Zou het niet onze plicht moeten zijn ons meer te verdiepen in de voor bereiding van de eredienst, en hier meer aandacht en studie aan te beste den? Zo zal de eredienst tot grote zegen zijn voor anderen en een optimale indruk achterlaten op de aanwezigen.”12 “Onze God is een tedere, genadige Vader. De dienst aan Hem moet niet worden beschouwd als iets waardoor het hart treurig en terneergeslagen raakt. Het moet een vreugde zijn om de Heer te vereren en deel te heb ben aan zijn werk... Christus, de gekruisigde, behoort het onderwerp te zijn van onze overdenking, van onze gesprekken, van onze gevoelens, en van onze grootste vreugde... Wanneer wij onze dank uiten, naderen wij de ere dienst van de hemelse legerscharen. ‘Wie een dankoffer brengt, geeft mij alle eer.’13 Laat ons met eerbiedige vreugde en met ‘muziek en lofzang’14 tot onze Schepper gaan.”15 Opbouw van de dienst De eredienst op sabbatmorgen bestaat uit twee belangrijke onderdelen: het antwoord van de gemeente in lofzegging en aanbidding, door middel van gezang, gebed en collectegaven enerzijds en anderzijds de boodschap van Gods Woord.16 Het is niet onze bedoeling om een verplichte orde van dienst voor te schrijven. Een korte liturgie past vaak beter bij de ware geest van aanbid ding. Lange inleidingen moeten zoveel mogelijk worden vermeden. De tijd die bedoeld is voor aanbidding en de verkondiging van Gods Woord, mag nooit opgaan aan de langdurige inleidingen.17 Bekendmakingen De lengte en het karakter van de aankondigingen tijdens de eredienst moeten zorgvuldig worden bekeken. Predikanten en ambtsdragers kunnen mededelingen, die geen direct verband hebben met de eredienst of met het kerkelijk werk, beter weglaten. Zo blijven het karakter en de geest van de dienst bewaard. In veel van de grotere gemeenten wordt een apart bulletin uitgegeven met daarin de belangrijkste mededelingen voor die week. Wan neer dit gebeurt, is er vrijwel geen noodzaak de mededelingen nog in de kerk af te kondigen. Wanneer er geen gedrukt bulletin is, kiezen veel ge 14 15 16 17 12 13
Ellen G. White in Review and Herald, 14 april 1885, bladz. 225. Psalmen 50:23. Jesaja 51:3. De Weg naar Christus, bladz. 96. Zie ook Aanvulling 1, bladz. 121, 122. Zie voor verdere suggesties voor een orde van dienst: Aanvulling 2, bladz. 122, 123.
105
kerkelijk handboek | hoofdstuk VIII
meenten ervoor de mededelingen voorafgaand aan de eredienst te doen.18 Uiteraard verdienen de diverse afdelingen van de gemeente enige tijd om hun activiteiten voor de gemeente te presenteren. Echter, men moet bij een dergelijke presentatie de tijd goed bewaken, opdat er voldoende tijd overblijft voor de verkondiging van Gods Woord. Openbaar gebed “Christus heeft er zijn discipelen nadrukkelijk op gewezen dat een ge bed kort diende te zijn, en niet meer moest bevatten dan hetgeen zij wilden zeggen... Een of twee minuten is normaal gesproken lang genoeg voor een gebed.”19 “Wanneer u bidt, wees dan kort en zeg gelijk wat u bedoelt. Het is niet de bedoeling dat u een preek houdt voor de Heer met uw lange gebeden.”20 “Laten zij die bidden en zij die spreken hun woorden goed en duidelijk uitspreken. Een goed en duidelijk uitgesproken gebed kan veel kracht ge ven. Het is één van de instrumenten die de Heer gebruikt om de schatten der waarheid aan zijn volk mee te delen. Maar het gebed is dikwijls niet wat het zou moeten zijn, omdat het wordt uitgesproken met een onduidelijke stem. Satan verheugt zich wanneer een gebed tot God vrijwel onverstaan baar is. Leer Gods volk hoe het moet spreken en bidden om op de juiste wijze de waarheden die het bezit uit te dragen. Laat de getuigenissen die worden uitgesproken duidelijk en verstaanbaar zijn. Op deze manier zal God worden verheerlijkt.”21 Het heilig avondmaal Het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten heeft de gewoonte eens per kwartaal het avondmaal te vieren. Deze dienst omvat zowel de dienst der voetwassing als de viering van het avondmaal. Zowel voor de ge meente als voor de predikant en andere ambtsdragers is dit een zeer heilige maar ook zeer vreugdevolle gebeurtenis. Het voorgaan bij het avondmaal is voor de predikant en voor de ambtsdrager één van de heiligste taken, omdat Jezus, de Bevrijder van deze wereld, heilig is. De engelen roepen: “Heilig, heilig, heilig is God, de Heer, de Almachtige, die was, die is en die komt.”22 Daarom, omdat Jezus heilig is, zijn de symbolen die zijn bloed en
20 21 22 18
19
Zie ook Aanvulling 2, bladz. 122, 123. Testimonies, deel 2, bladz. 581. Testimonies, deel 5, bladz. 201. Testimonies, deel 6, bladz. 382. Openbaring 4:8.
106
erediensten en bijeenkomsten
zijn lichaam voorstellen ook heilig. De Heer zelf heeft deze betekenisvolle symbolen van ongegist brood en de ongegiste vrucht van de wijnstok aan ons gegeven. Hij gebruikte het eenvoudigste middel om de voeten van zijn discipelen te wassen. Daarom moeten wij zeer terughoudend zijn met het introduceren van andere symbolen of andere middelen (met uitzondering van noodgevallen), omdat het oorspronkelijke karakter van het avondmaal verloren kan gaan. Dit geldt ook voor de rol van ambtsdragers; de predi kanten, ouderlingen, diakenen en diakonessen die dienst doen tijdens het avondmaal. Wij moeten voorzichtig zijn om niet al te snel tot vervanging of vernieuwing over te gaan, omdat hiermee het avondmaal gemakkelijk van iets heiligs tot iets heel gewoons kan worden. Persoonlijke opvattingen en vrijheid in handelen en beslissen kunnen leiden tot een houding van onverschilligheid ten opzichte van de kerkelijke eenheid en gemeenschap bij deze zegenrijke en heilige gebeurtenis. De wens te veranderen mag het element van herdenken, dat zo karakteristiek is voor deze dienst, niet te niet doen. Het is een dienst die is ingesteld door de Heer zelf, vlak voor Hij zijn lijdensperiode tegemoet trad. Ook vandaag de dag heeft het avondmaal nog dezelfde heiligheid als destijds, toen het werd ingesteld door Jezus Christus. Hij is nog steeds in ons midden wanneer deze heilige dienst wordt gevierd. Zo lezen wij bij Ellen G. White: “Tijdens deze door Hem ingestelde gelegenheden komt Christus samen met zijn volk en Hij bezielt hen door zijn aanwezigheid.”23 Dienst der voetwassing “Toen Hij de voeten van de discipelen had gewassen, zei Hij: ‘Ik heb u een voorbeeld gegeven, opdat ook gij doet gelijk Ik u gedaan heb.’24 Met deze woorden gebood Jezus niet alleen het betonen van gastvrijheid. Er werd meer bedoeld dan alleen het wassen van de voeten van de gasten om het stof van de weg te verwijderen. Christus stelde hier een godsdienstig ritueel in. Door de daad van onze Heer werd deze vernederende dienst tot een gewijde hande ling gemaakt. De discipelen moesten deze instelling steeds in acht nemen als een blijvende herinnering aan zijn lessen van nederigheid en dienstbetoon. “Deze instelling heeft Christus gegeven als voorbereiding op de dienst van het avondmaal. Wanneer trots, onenigheid en twist de boventoon voe ren, kan het hart geen gemeenschap hebben met Christus. Wij zijn niet gereed om deel te hebben aan zijn lichaam en aan zijn bloed, Daarom heeft
Jezus, De Wens der Eeuwen, bladz. 547. Johannes 13:15.
23 24
107
kerkelijk handboek | hoofdstuk VIII
Jezus bepaald dat het gedenkteken van zijn nederigheid eerst gevierd moest worden.”25 Door de voeten van zijn discipelen te wassen, waste Christus tevens hun harten van de smet der zonden. Wij zouden ons onwaardig kunnen voelen de symbolen van brood en wijn aan te nemen, wanneer wij deze voetwas sing die ons geheel reinigt zouden overslaan.26 Jezus wilde niets liever dan “de vijandschap, afgunst en trots van hen afwassen... Trots en zelfzucht ver oorzaken tweedracht en haat, maar Jezus wilde dit alles afwassen... Toen Jezus hen aankeek, kon hij zeggen: ‘Gijlieden zijt rein.’”27 De geestelijke ervaring die ten grondslag ligt aan de voetwassing maakt dat het niet langer een gewone handeling is, maar een daad van heiliging. Het is een boodschap van vergeving, acceptatie, bevestiging en eenheid, in de eerste plaats van Christus met de gelovige, maar ook tussen de gelovigen onderling. Deze dienst ademt de sfeer van nederigheid. Ongegist brood en ongegiste wijn “Christus zit nog steeds aan de tafel waarop het Paasmaal staat. De on gezuurde broden, die tijdens het feest worden gebruikt, staan voor Hem. De wijn, die ongegist is, staat op tafel. Christus gebruikt deze symbolen om daarmee zijn eigen vlekkeloos offer aan te duiden. Niets wat bedorven was door gisting, het zinnebeeld van zonde en dood, kon een beeld zijn van het ‘onberispelijk en vlekkeloos Lam.’”28 Net zoals aan de vooravond van de eerste dag van het joodse Pascha alle gist of gistingsproducten uit de woningen moesten zijn verwijderd, zo waren ook de wijn en het brood niet gegist.29 Daarom mag er tijdens het avondmaal alleen ongegist druivensap en ongegist brood worden gebruikt. Deze moeten daarom met zorg worden uitgezocht. Voor de meer afgelegen gebieden op deze aarde of de plekken waar geen ongegist druivensap voor handen is, zal een passend alternatief door de desbetreffende conferentie/ missie worden voorgesteld. Een herdenking aan de kruisiging “Door het avondmaal des Heren te gebruiken, het gebroken brood en de vrucht van de wijnstok, verkondigen wij de dood des Heren, totdat Hij
27 28 29 25 26
Jezus, De Wens der Eeuwen, bladz. 540, 541. Vergelijk Johannes 13:10. 1 Petrus 1:19 in: Jezus, De Wens der Eeuwen, bladz. 539. Jezus, De Wens der Eeuwen, bladz. 544. Vergelijk Exodus 12:15, 19; 13:7.
108
erediensten en bijeenkomsten
komt. De tonelen van zijn lijden en dood worden ons op die wijze helder voor de geest gebracht.”30 “Wanneer wij het brood en de wijn ontvangen, die Christus’ verbro ken lichaam en vergoten bloed symboliseren, wonen wij in gedachten het avondmaal in de opperzaal bij. Het is alsof wij ons in de hof bevinden, die gewijd is door de zielenstrijd van Hem, die de zonder der wereld gedragen heeft. Wij zijn getuigen van de strijd waardoor onze verzoening met God tot stand is gekomen. Wij zien Christus als gekruisigd in ons midden.”31 Verkondiging van de wederkomst “De avondmaalsdienst verwijst naar Christus’ wederkomst en was be doeld om deze hoop levend te houden in de gedachten van de discipelen. Als zij bijeenkwamen om zijn dood te gedenken, herinnerden zij zich op nieuw dat “Hij een beker nam, de dankzegging uitsprak en hun die gaf en zeide: Drinkt allen daaruit. Want dit is het bloed van mijn verbond, dat voor velen vergoten wordt tot vergeving van zonden. Doch Ik zeg u, Ik zal van nu aan voorzeker niet meer van deze vrucht van de wijnstok drinken, tot op die dag dat Ik haar met u opnieuw zal drinken in het koninkrijk mijns vaders.”32 Voor hen was deze gedachte van onschatbare waarde: “Zo dikwijls gij dit brood eet en de beker drinkt, verkondigt gij de dood des Heren, totdat Hij komt.” ”33 Bekendmaking van het avondmaal Het avondmaal kan een onderdeel vormen van iedere christelijke ere dienst. Om het avondmaal echter voor zoveel mogelijk gemeenteleden toe gankelijk te maken en hieraan voldoende bekendheid te geven, is het avond maal gewoonlijk een onderdeel van de wekelijkse eredienst, bij voorkeur op de voorlaatste sabbat van het kwartaal. Tijdens de eredienst op de daaraan voorafgaande sabbat wordt de avond maalsdienst bekendgemaakt. Hierbij wordt nogmaals gewezen op het be lang deel te nemen aan het avondmaal, opdat alle gemeenteleden zich hierop kunnen voorbereiden en onopgeloste meningsverschillen tussen mensen kunnen worden opgelost. Wanneer zij dan de week daarna deel nemen aan het avondmaal, kunnen zij de ware bedoeling en zegen van het avondmaal ervaren. Wanneer er leden tijdens de bekendmaking niet aan
32 33 30 31
Eerste Geschriften, bladz. 257. Jezus, De Wens der Eeuwen, bladz. 550. Matteüs 26:27-29. 1 Korintiërs 11:26 in: Jezus, De Wens der Eeuwen, bladz. 548.
109
kerkelijk handboek | hoofdstuk VIII
wezig zijn, dienen zij op een andere wijze op de hoogte te worden gebracht en te worden uitgenodigd. De avondmaalsdienst De duur van de dienst – Tijd is niet één van de belangrijkste aspec ten bij de voorbereiding van de viering van het heilig avondmaal. Om het avondmaal echter voor zoveel mogelijk mensen toegankelijk te maken en de geestelijke concentratieboog te bevorderen, kan gelet worden op de vol gende zaken: 1. Laat bij deze dienst onderdelen die eenvoudig gemist kunnen worden weg. 2. Vermijd oponthoud voor en na de voetwassing. 3. Laat de diakonessen van tevoren de avondmaalstafel voorbereiden. Voorbereiding – Het voorbereidende deel van de eredienst zou alleen de volgende zaken moeten bevatten: een korte afkondiging van de mede delingen, een gezang, een gebed, een collecte, en een korte preek. Daarna gaat men uiteen voor de voetwassing, waarna men terugkeert om samen het heilig avondmaal te vieren. Wanneer het eerste gedeelte van de dienst kort wordt gehouden, zullen meer mensen zich uitgenodigd voelen deel te nemen aan de gehele avondmaalsdienst. Voetwassing – Iedere gemeente dient beleid te ontwikkelen hoe zij de voetwassing zo goed mogelijk kan laten verlopen.34 Brood en wijn – Na de voetwassing komt de gemeente samen om met elkaar de maaltijd van brood en wijn te vieren.35 Viering – De dienst kan afgesloten worden met een muzikale bijdrage of gemeentezang, waarna de zegen volgt. Ongeacht de vorm die gekozen wordt, zou de dienst moeten eindigen met een lofzang. De diensten dienen weliswaar eenvoudig en sober te zijn, maar nooit somber. Fouten zijn recht gezet, zonden zijn vergeven en men is weer gesterkt in zijn geloof; dit mag gevierd worden met blijde en vreugdevolle muziek. Bij de uitgang van de dienst wordt vaak nog een collecte gehouden voor mensen in nood. Na de dienst ruimen de diakenen en de diakonessen de avondmaalstafel op. Zij verzamelen de bekers en dragen zorg voor het over gebleven brood en de overgebleven wijn. De wijn wordt uitgegoten, en het brood wordt begraven, verbrand of anderszins vernietigd. In geen geval mag noch het brood, noch de wijn weer gewoon worden gebruikt.
Zie ook Aanvulling 3, bladz. 123. Zie ook Aanvulling 4, bladz. 123, 124.
34 35
110
erediensten en bijeenkomsten
Wie mogen er deelnemen? Het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten kent een open avondmaal. Een ieder die Jezus Christus als zijn Bevrijder heeft aangeno men kan deelnemen. Kinderen leren de betekenis van het avondmaal door aanwezig te zijn bij de viering en toe te kijken. Nadat zij in de doopklassen onderwezen zijn en Jezus hebben aangenomen door de doop, kunnen zij deelnemen aan het avondmaal. “Het voorbeeld van Christus verbiedt mensen uit te sluiten van het hei lig avondmaal. Het is waar dat openlijke zonden de schuldige buitenslui ten. Dit leert de heilige Geest duidelijk.36 Maar daarbuiten mag niemand een oordeel vellen. God heeft niet aan mensen de beslissing overgelaten om vast te stellen wie bij deze gelegenheden aanwezig mogen zijn. Wie kan het hart lezen? Wie kan het onkruid scheiden van de tarwe? ‘Laat daarom iedereen zichzelf eerst toetsen voordat hij van het brood eet en uit de beker drinkt... Daarom maakt iemand die op onwaardige wijze van het brood eet en uit de beker van de Heer drinkt, zich schuldig tegenover het lichaam en het bloed van de Heer... want wie eet en drinkt maar niet beseft dat het om het lichaam van de Heer gaat, roept zijn veroordeling af over zichzelf.’37 Als gelovigen samenkomen om het avondmaal te vieren, zijn bood schappers, onzichtbaar voor menselijke ogen, tegenwoordig. Het is moge lijk dat er een Judas in de bijeenkomst is, en als dat het geval is, zijn er ook boodschappers van de vorst der duisternis, want zij zijn bij allen die weigeren zich door de heilige Geest te laten leiden. Ook hemelse engelen zijn tegenwoordig. Deze onzichtbare bezoekers zijn aanwezig bij alle derge lijke gelegenheden. Het is mogelijk dat in de gemeente mensen komen die in hun hart de waarheid niet dienen, die niet geheiligd zijn, maar die toch aan de dienst wensen deel te nemen. Zij mogen niet geweigerd worden. Er zijn getuigen aanwezig die tegenwoordig waren toen Jezus de voeten van de discipelen waste, ook die van Judas. Andere dan menselijke ogen sloegen dit schouwspel gade.”38 Ieder gemeentelid zou moeten deelnemen “Niemand moet zich uitsluiten van het avondmaal, omdat er mensen aanwezig kunnen zijn die onwaardig zijn. Op iedere discipel wordt een be roep gedaan openlijk deel te nemen en zo te getuigen dat hij Christus als persoonlijke Verlosser aanneemt. Op deze door Hem ingestelde gelegenhe Zie ook 1 Korintiërs 5:11. 1 Korintiërs 11: 28, 27, 29. 38 Jezus, de Wens der Eeuwen, bladz. 546, 547. 36 37
111
kerkelijk handboek | hoofdstuk VIII
den komt Christus samen met zijn volk en bezielt hen door zijn aanwezig heid. Harten en handen die onwaardig zijn, kunnen zelfs het avondmaal bedienen, maar toch is Christus er om zijn kinderen te dienen. Allen die komen, terwijl hun geloof gericht is op Hem, zullen rijk worden gezegend. Wie die deze momenten van goddelijk voorrecht verzuimen, lijden schade. Van hen kan met recht gezegd worden:’Gij zijt niet allen rein.’”39 Wie het avondmaal mogen bedienen Het avondmaal kan alleen bediend worden door een ingezegend predi kant of ouderling. Diakenen kunnen niet voorgaan in deze dienst, ook al zijn zij ingezegend. Zij kunnen wel bij de dienst assisteren bij het ronddelen van brood en wijn. Avondmaal voor hen die ziek zijn Het kan voorkomen dat een gemeentelid door ziekte of een andere reden niet in staat is zijn huis te verlaten om deel te nemen aan het avondmaal. In deze gevallen is het mogelijk een avondmaalsdienst bij deze mensen thuis te houden. Deze dienst kan echter alleen worden gehouden door een in gezegend predikant of ouderling, eventueel bijgestaan door een diaken of diakones. Gebedsbijeenkomsten “Gebedsbijeenkomsten zouden de interessantste bijeenkomsten moe ten zijn, maar helaas worden deze bijeenkomsten vaak gebrekkig geleid. Velen wonen de prediking bij, maar verwaarlozen de gebedsbijeenkomst. Ook hierop moet ernstig de aandacht worden gevestigd. Men moet God om wijsheid vragen en plannen maken de bijeenkomsten zó in te kleden, dat deze interessant en aantrekkelijk zijn. De mensen smachten naar het brood des levens. Wanneer zij dit op de gebedsbijeenkomsten kunnen vinden, dan zullen zij daarheen gaan om het te ontvangen. Lange gebeden en veel gepraat horen nergens thuis en zeker niet op deze bijeenkomsten. Personen die continu aan het woord zijn en zich al tijd maar willen laten horen vormen een beletsel voor het getuigenis van degenen die verlegen zijn en zich op de achtergrond houden. De oppervlak kigsten hebben vaak het hoogste woord. Hun gebeden zijn lang en routine matig. Zij vermoeien de engelen en de mensen die naar hen luisteren. Onze gebeden moeten kort zijn en de kern raken. Laten zij die behoefte hebben
Johannes 13:11 (NBG ’51) in: Jezus, de Wens der Eeuwen, bladz. 547.
39
112
erediensten en bijeenkomsten
aan lange, vermoeiende gebeden deze voor hun binnenkamer bewaren. Stel uw harten open voor de geest van God en alle vormelijkheid zal worden weggevaagd.”40 De wekelijkse gebedsbijeenkomst is van zo’n groot belang, dat wij meer dan ons best zouden moeten doen om deze bijeenkomst tot een succes te ma ken. De bijeenkomsten moeten op tijd beginnen, zelfs als maar twee of drie mensen aanwezig zijn. Begin met een korte bijbelstudie of een voordracht van een gedeelte uit de Getuigenissen van Ellen G. White gedurende een kwar tier tot twintig minuten. Bied vervolgens de mensen de gelegenheid tot het uitspreken van een gebed of een getuigenis. De bijeenkomst kan van week tot week anders zijn; de ene week kan in het teken staan van bijbelstudie en gebed, de volgende keer van bijbelstudie en getuigenis of van gebed en zang. Indien de leden niet in staat zijn op de gewone plaats samen te komen, kan de bijeenkomst ook bij iemand thuis gehouden worden en allen tot zegen zijn. Plaatselijk jeugdwerk Het Advent-Jeugd Verbond (AJV) is de jeugdvereniging van de kerk. Het plaatselijke jeugdwerk maakt hiervan deel uit. Onder leiding van de geko zen jeugdleider komen jongeren bijeen om samen te werken aan spiritu ele, geestelijke en lichamelijke ontwikkeling. Daarnaast is er aandacht voor sociale contacten en evangelisatieactiviteiten die onderdeel uitmaken van het evangelisatiewerk van de plaatselijke gemeente. Het doel van het AJV is alle jongeren uit de gemeente te betrekken bij zinvolle activiteiten van de gemeente en hen zo op te leiden voor eventuele andere functies binnen de gemeente. De jongerenbijeenkomsten vinden wekelijks plaats, bij voorkeur op de vrijdagavond of sabbatmiddag. De samenkomsten kunnen plaatsvinden bij iemand thuis, of, als het om een grote groep gaat, in de kerk. Omdat het jeugd- en jongerenwerk een integraal onderdeel is van het kerkelijk werk, dienen de jeugdbijeenkomsten open te staan voor ieder gemeentelid. In dien mogelijk zouden de programma’s en de activiteiten door de jongeren zelf moeten worden ontwikkeld en uitgevoerd. In kleinere gemeenten zal een gezinsgerichte aanpak noodzakelijk zijn.41 Het is belangrijk dat het jongerenwerk in de plaatselijke gemeente wordt afgestemd op het werk van de andere afdelingen die zich ook be
Testimonies, deel 4, bladz. 70, 71. Zie ook Aanvulling 5, bladz. 124.
40 41
113
kerkelijk handboek | hoofdstuk VIII
zighouden met kinderen en jeugd. Om deze samenwerking beter te laten verlopen, kan er een plaatselijke jeugdraad worden opgericht waarin o.a. de zendingsleider, de coördinator voor gezondheidszaken, de leider van de kindersabbatschool, het hoofd van de school en de scoutingleider zitting hebben. Eventueel kan deze raad aangevuld worden met andere ambtsdra gers of functionarissen. Dit comité organiseert en coördineert alle activitei ten voor het jeugd- en jongerenwerk in de gemeente.42 Om een succesvol jongerenprogramma op te stellen, dient nauw samen gewerkt te worden met de kindersabbatschool. Daarnaast is er specifiek tijd en ruimte nodig voor bijeenkomsten, vriendschap en ontspanning, evan gelisatieactiviteiten en leiderschapstoerusting. Al deze onderdelen dienen terug te komen in het jeugdwerk. Plaatselijke activiteiten voor de jongere jeugd (tieners) Het doel van het werk voor de jongere jeugd komt overeen met het doel van de activiteiten voor de oudere jeugd. Het doel is om karaktervormend te werken, te voorzien in een sociaal netwerk, leiderschaptrainingen te geven en jeugd te betrekken bij activiteiten van de gemeente. In landen waar ad ventistische scholen zijn, vormen deze activiteiten meestal een onderdeel van het curriculum van de school. Scouting De scouting heeft een programma van activiteiten, speciaal voor de jon gere jeugd. In sommige gebieden neemt het dan ook de plaats in van het jeugdwerk voor de jongere jeugd. Wanneer een gemeente zowel jeugdwerk voor de jongere jeugd als een scoutinggroep heeft, dienen beide nauw sa men te werken. De bijeenkomsten van de scoutinggroep zijn conform de voorschriften vanuit de unie. Scouting – afdeling welpen De afdeling welpen van de scoutinggroep voorziet in een speciaal pro gramma voor de grote groep jonge kinderen in de plaatselijke gemeente. Het doel van de club is om de ouders te ondersteunen bij de ontwikkeling van het jonge kind. De bijeenkomsten en activiteiten dienen in overeen stemming met het plaatselijk beleid plaats te vinden, zoals dat omschreven staat in de betreffende handleidingen en in samenwerking met de andere afdelingen van het jeugd- en jongerenwerk van de plaatselijke gemeente.
Zie ook bladz. 131, 132 en Aanvulling 6, bladz. 124, 125.
42
114
erediensten en bijeenkomsten
Gemeentelijke evangelisatiebijeenkomsten De Heer heeft aan zijn kerk de opdracht gegeven het evangelie over de gehele wereld te verkondigen. Dit betekent dat iedereen de persoonlijke ver antwoordelijkheid heeft de boodschap van bevrijding aan zoveel mogelijk andere mensen door te geven. De Heer “droeg het beheer over aan zijn die naren, die elk een eigen taak kregen.”43 Hij kwam na zijn opstanding met zijn elf discipelen samen om hen advies te geven en hen te bemoedigen. Op dat moment gaf Hij ook de evangelieopdracht aan zijn discipelen en aan de samengekomen gemeente die toen uit meer dan 500 leden bestond. Dit was de eerste evangelisatiebijeenkomst van de christelijke kerk. En het was zeker niet de bedoeling dat het de laatste zou zijn. Als een blijvend en vast onderdeel van de activiteiten van de christelijke kerk hebben de evangelisatiebijeenkomsten de eeuwige goddelijke goed keuring. Ellen G. White zegt ons: “God heeft een bijzonder heilig werk aan onze handen toevertrouwd. Derhalve moeten wij samenkomen om onderricht te worden, opdat wij in staat zullen zijn deze taak te volbrengen.”44 Tijdstip van samenkomst In het algemeen geldt de eerste sabbat van de maand als de gemeentelij ke evangelisatiesabbat. In de eredienst staat de evangelisatie centraal, maar ook andere afdelingen van de gemeente kunnen deze mogelijkheid benut ten om hun activiteiten voor het voetlicht te brengen. Uiteraard geschiedt dit in nauw overleg met de betreffende afdelingen.45 Het uitdelen van lectuur op sabbat De sabbat is meestal de beste mogelijkheid voor degene die verantwoor delijk is voor de distributie van de kerkelijke uitgaven binnen de gemeente om de lectuur aan de gemeenteleden uit te delen. Men moet er echter voor waken dat de aandacht van de gemeente niet teveel wordt afgeleid van de eredienst. Het uitdelen dient dan ook discreet te gebeuren. Huishoudelijke vergaderingen De huishoudelijke vergaderingen worden doorgaans maandelijks dan wel één maal per kwartaal gehouden, afhankelijk van de behoefte van de gemeente. De vergadering wordt bijeen geroepen door de predikant, dan wel door de kerkenraad in overleg met de predikant. Alle bij de gemeente Marcus 13:3. Testimonies, deel 6, bladz. 32. Cursief is overgenomen uit origineel. 45 Zie ook Aanvulling 8, bladz. 125, 126. 43 44
115
kerkelijk handboek | hoofdstuk VIII
ingeschreven leden die niet onder kerkelijke tucht staan kunnen bij de ver gadering aanwezig zijn, en hebben stemrecht. Het quorum zal door de huis houdelijke vergadering, dan wel door de kerkenraad, bij stemming worden vastgesteld. Stemming bij volmacht of per brief is niet mogelijk. Om een nauwe en harmonieuze samenwerking te garanderen tussen de plaatselijke gemeente en de unie, zal de gemeente de unie in alle belangrijke zaken be trekken en op de hoogte houden. Het dagelijks bestuur van de unie [d.w.z. voorzitter, secretaris en penningmeester] kan bij elke vergadering van een gemeente binnen deze unie aanwezig zijn. Zij hebben echter geen stem recht, tenzij dit door de gemeente wordt verleend. De huishoudelijke ver gadering zal worden afgekondigd in een reguliere eredienst op sabbat, met vermelding van de datum, het tijdstip en de plaats van vergadering. Tijdens deze vergaderingen, waarin de predikant doorgaans de rol van voorzitter heeft (of een ouderling vraagt om deze rol te vervullen), dient de gemeente volledig geïnformeerd te worden over de voortgang van het kerkelijk werk. Bij de sluiting van het jaar dienen de rapportages van de activiteiten van het afgelopen jaar te worden gepresenteerd. Tevens kan, op basis van deze rapportages, alvast vooruitgekeken worden en een planning worden ge maakt voor de activiteiten voor het komende jaar. Indien mogelijk moeten de rapportages en de beleidsplannen voor het komende jaar schriftelijk ter beschikking worden gesteld.46 Vergaderingen van de kerkenraad Omschrijving en functie De kerkenraad wordt gevormd door de belangrijkste ambtsdragers van de gemeente. De kerkenraad heeft een aantal belangrijke verantwoordelijk heden, maar zijn belangrijkste taken zijn de geestelijke voeding van de ge meente en het plannen en faciliteren van evangelisatieactiviteiten in alle mogelijke vormen. De zendingsopdracht van Jezus maakt dat evangelisatie – het verkon dingen van het goede nieuws van het evangelie – de belangrijkste taak van de gemeente is.47 Derhalve is het de belangrijkste taak van de kerkenraad om als hoogste orgaan binnen de gemeente te functioneren. Wanneer de kerkenraad zijn belangrijkste aandacht en energie aan persoonlijke evan gelisatie geeft, zal een groot gedeelte van de problemen in een gemeente worden voorkomen, dan wel op een eenvoudige manier kunnen worden
Zie ook Aanvulling 9, bladz. 126. Matteüs 28:18-20.
46 47
116
erediensten en bijeenkomsten
opgelost. Op deze manier zal men een krachtige, positieve energie ervaren in het geestelijk leven en een groei van de gemeente. Tot de verantwoordelijkheden van de kerkenraad behoren verder: 1. de geestelijke groei; 2. evangelisatie in al haar facetten; 3. het bewaken van de leerstellige zuiverheid binnen de gemeente; 4. het bewaken van de christelijke normen; 5. aanbevelingen doen in het kader van gemeentelidmaatschap; 6. kerkelijke financiën; 7. de zorg en beheer van kerkelijke eigendommen; 8. het coördineren van de verschillende afdelingen binnen de gemeente. De kerkenraad wordt gekozen door de leden van de gemeente, tegelij kertijd met de verkiezing van de ambtsdragers.48
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
Lidmaatschap De volgende ambtsdragers hebben zitting in de kerkenraad: ouderling(en); hoofddiaken; hoofddiakones; penningmeester; algemeen secretaris van de gemeente; zendingsleider en de -secretaris; coördinator mannenpastoraat coördinator lectuurvoorziening; coördinator ESDA-cursussen; coördinator sociale projecten; sabbatschoolleider; coördinator gezinspastoraat; coördinator vrouwenpastoraat; leider van de kindersabbatschool; coördinator onderwijszaken; voorzitter oudervereniging; hoofdjeugdleider; scoutingleider; scoutingleider afdeling welpen; coördinator zorg voor belangstellenden;
Zie ook bladz. 70.
48
117
kerkelijk handboek | hoofdstuk VIII
– – – –
voorzitter en/of secretaris van de PR-werkgroep coördinator voor gezondheidszaken; coördinator rentmeesterschapszaken; coördinator godsdienstvrijheid.
In veel gevallen zullen twee of meerdere van deze ambten door dezelfde persoon worden bekleed. Indien gewenst kan de gemeente besluiten ook andere ambtsdragers te kiezen voor de kerkenraad. De predikant die door de unie aan de gemeente is toegewezen maakt altijd deel uit van de kerken raad. Ambtsdragers De predikant die door de unie aan de gemeente is toegewezen, is tevens de voorzitter van de kerkenraad. Indien de predikant deze rol niet wil of kan vervullen, kan hij de hoofdouderling verzoeken de rol van voorzitter tijdelijk op zich te nemen. De secretaris van de gemeente fungeert als secre taris van de kerkenraad en is tevens verantwoordelijk voor de tijdbewaking tijdens de vergaderingen. Vergaderingen Omdat het werk van de kerkenraad van vitaal belang is voor de gezond heid en de groei van de gemeente, dient de raad minstens één maal per maand bijeen te komen. In grotere gemeenten kan het nodig zijn vaker te vergaderen. Het kan handig zijn de vergaderingen in een vast ritme te plan nen, bijv. elke eerste maandag van de maand. De vergaderingen van de kerkenraad worden tijdens de mededelingen in de eredienst afgekondigd. Men moet zijn uiterste best doen elke vergade ring voltallig bijeen te komen. Iedere gemeente moet tijdens een huishoudelijke vergadering bepalen hoeveel leden er minimaal aanwezig moeten zijn bij een vergadering van de kerkenraad om het quorum te behalen. Het is niet mogelijk om bij vol macht of per brief te stemmen. De taken van de kerkenraad 1. Het plannen van evangelisatieactiviteiten – Omdat evangelisatie de be langrijkste taak van de gemeente is, dient dit ook het belangrijkste agen dapunt voor iedere vergadering van de kerkenraad te zijn. In aanvulling hierop kan het verstandig zijn om minimaal één maal per kwartaal een hele vergadering van de kerkenraad te wijden aan de voorbereiding en 118
erediensten en bijeenkomsten
2.
3.
4.
5.
6.
uitvoering van evangelisatieactiviteiten. Tijdens deze vergadering kun nen aanbevelingen van de plaatselijke evangelisatiegroep om evangeli satieactiviteiten en -methodes te ontwikkelen worden bestudeerd. De kerkenraad besluit uiteindelijk welke activiteiten zullen worden uitge voerd. In overleg met de predikant initieert en ontwikkelt de kerken raad plannen voor externe evangelisatiecampagnes. Het coördineren van evangelisatieprogramma’s van de verschillende af delingen. De kerkenraad is verantwoordelijk voor de coördinatie van de activiteiten van alle gemeentelijke afdelingen, waaronder de activiteiten van de evangelisatieafdeling, de sabbatschool, de kindersabbatschool, het jeugdwerk, het gezondheidswerk en onderwijszaken. Elk van deze afdelingen ontwikkelt een programma met evangelisatieactiviteiten binnen zijn eigen domein. De coördinatie van al deze activiteiten is van cruciaal belang om te voorkomen dat activiteiten met elkaar concur reren en te garanderen dat er voldoende vrijwilligers beschikbaar zijn. Alleen op deze manier kan een optimaal resultaat worden bereikt. Al vorens de plannen in de gemeente af te kondigen, dient iedere afdeling zijn plannen ter goedkeuring voor te leggen aan de kerkenraad. De afde lingen brengen regelmatig verslag uit aan de kerkenraad over de voort gang van hun activiteiten. Het staat de kerkenraad vrij aanbevelingen te doen aan de afdelingen over de manier waarop hun activiteiten kunnen bijdragen aan de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van de externe evangelisatiecampagnes. Het ondersteunen en faciliteren van de zendingsraad. Het doel moet zijn alle gemeenteleden, inclusief de jeugd, te betrekken bij een vorm van evangelisatie. Toerustingscursussen kunnen hierbij van nut zijn. Het samenwerken met de coördinator ‘zorg voor belangstellenden’. Ge zamenlijk zorgen zij ervoor dat iedere blijk van interesse in de bood schap van de kerk, opgewekt door ongeacht welke bron, een persoonlijk en direct vervolg krijgt. Het bewaken van de algemene voortgang van het kerkelijk werk in de gemeente. De kerkenraad moedigt iedere afdeling aan minstens één maal per kwartaal verslag uit te brengen aan de kerkenraad en/of de huishoudelijke vergadering en/of tijdens de eredienst op sabbat. Het bestuderen van de financiële en andere rapportages. De penning meester dient de kerkenraad regelmatig te informeren over de stand van zaken. De gemeentelijke ledenadministratie dient te worden door gesproken, waarbij ook het geestelijke en spirituele welzijn van de le den ter sprake dient te komen. Tevens dienen maatregelen te worden 119
kerkelijk handboek | hoofdstuk VIII
besproken hoe er wordt omgegaan met de zieken in de gemeente, zij die moedeloos zijn geworden of zij die niet meer in de kerk komen. De ambtsdragers brengen verslag uit van de werkzaamheden waarmee zij belast zijn. Werkgroepen van de kerkenraad De kerkenraad mag niet toestaan dat andere activiteiten zoveel tijd en energie vragen dat ze de evangelisatieactiviteiten in de weg staan. Indien andere zaken teveel tijd vragen van de kerkenraad, kan de raad besluiten een werkgroep in te stellen om de kerkenraad in specifieke gebieden te on dersteunen. Hierbij valt te denken aan financiën of projecten voor nieuw bouw. Deze werkgroepen doen aanbevelingen aan de kerkenraad. Op deze manier blijft de tijd en energie van de kerkenraad bewaard voor haar be langrijkste taak – evangelisatie.49 Vergaderingen van het schoolbestuur In de gemeenten die een kerkelijke school hebben, staat het werk van de school normaal gesproken onder supervisie van het schoolbestuur. Er wordt een voorzitter gekozen die de vergaderingen van dit bestuur leidt. Tevens wordt er een secretaris aangewezen die de vergaderingen en de be sluiten notuleert. Het verdient de aanbeveling dat dit bestuur regelmatig bijeenkomt. Indien nodig kan de voorzitter besluiten een extra vergadering te organiseren. Sommige gemeenten geven er echter de voorkeur aan om de kerkenraad, of een afvaardiging van de kerkenraad, als schoolbestuur aan te stellen. Ouderraad50 De oudervereniging is een vereniging, opgericht door de plaatselijke gemeente om de activiteiten tussen de school, het gezin en de kerk te co ördineren. Het verdient de voorkeur dat de oudervereniging één maal per maand bijeenkomt. De toerusting van de ouders verdient hierbij de speci ale aandacht, maar ook de ondersteuning van de school om de benodigde fondsen en middelen (ondersteuning door ouders, boeken, onderwijskun dig materiaal, etc.) te werven kan aan de orde komen. Materiaal ter ondersteuning van de leiders van deze raden is verkrijg baar bij het departement van onderwijs.
Zie ook Aanvulling 9, bladz. 126. Zie ook de eerdere opmerkingen bij voetnoot 61 van hoofdstuk 7, bladz 84.
49 50
120
erediensten en bijeenkomsten
Aanvullingen bij hoofdstuk 8 Deze aanvullingen bevatten extra informatie over hoe een plaatselijke gemeente in bepaalde situaties kan handelen. Ten aanzien van deze materie heeft de plaatselijke gemeente de vrijheid eigen beleid te ontwikkelen. Dit eigen beleid dient echter wel in overeenstemming te zijn met de algemene richtlijnen zoals die door het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten worden geleerd en gepraktiseerd. 1. Vorm van de dienst51 Als de predikant binnenkomt en neerknielt op het podium, dient de gemeente, met gebogen hoofd, te bidden om de aanwezigheid en de zegen van God. Hierna volgt een eerbiedige stilte, ter voorbereiding op het ope ningsgezang en de daaropvolgende onderdelen. De twee belangrijkste onderdelen van de eredienst zijn: a. Het antwoord van de gemeente in gebed en aanbidding, tot uitdrukking gebracht in zang, gebed en afdracht van gaven. b. De boodschap van het Woord van God. Degene die dit woord verkondigt en het brood des levens breekt, moet zich terdege bewust zijn van de heiligheid van dit werk en dient zich dus gedegen voor te bereiden. Dit geldt ook voor degene die het gebed uitspreekt en zo de gemeente voor God brengt. Dit gebed is wellicht één van de heiligste handelingen van de gehele dienst en men moest hierbij dan ook uiting te geven aan een gevoel van eerbied en nederigheid. Het is gebruikelijk om bij deze han delingen te knielen. De gemeente op haart beurt, is gericht op het po dium en, voor zover mogelijk, knielt. Het gebed moet kort zijn; het moet zowel elementen van dankzegging en aanbidding bevatten, als ook een verwoording van de noden van zowel de gemeente als van de gelovigen wereldwijd. De predikatie wordt voorafgegaan door passende muziek, dan wel een gezang in de sfeer van aanbidding. Dan volgt het belangrijkste onderdeel van dit uur van aanbidding – het geestelijk voedsel voor Gods volk. Wan neer een gemeente waarlijk is gevoed en ervaren heeft dat “God Zich om zijn volk heeft bekommerd.”52 zal zij gezegend worden, ter meerdere eer en glorie van God.
Zie ook bladz. 105. Lukas 7:16.
51
52
121
kerkelijk handboek | hoofdstuk VIII
De collecte is een belangrijk onderdeel van de eredienst. Terwijl ons wordt aangeraden om ons te buigen “voor de HEER in zijn heilige glorie,” worden wij ook aangemoedigd om “geschenken zijn voorhoven binnen te dragen”.53 Het is dan ook logisch dat wij tijdens de eredienst onze gaven aan God afdragen. De ouderling, werkt nauw met de predikant samen bij het opstellen van de orde van dienst. (Dit geldt met name als de ouderling een nog niet ingezegend predikant is.) Wanneer de gemeente niet over een vaste predi kant beschikt, wordt de eredienst door de ouderling geleid. Wanneer dit niet mogelijk is, zoekt hij een vervanger die in staat is de dienst te leiden. De gewone erediensten kunnen afgewisseld worden met diensten waarin plaats is voor gemeenteleden om getuigenissen te geven of te vertellen over hun ervaringen tijdens evangelisatieactiviteiten. 2. Orde van dienst54 Hier volgen twee mogelijkheden voor een orde van dienst.
– – – – – – – – – – – – – – – –
Uitgebreide orde van dienst Muzikaal intro Mededelingen Koor en predikant komen binnen Intochtslied Votum en groet Schriftlezing Lofzang Gebed Muzikaal intermezzo Collecte Wijdingslied Verkondiging van het Woord Gezang Zegenbede Stil gebed (gemeente staat of zit) Muzikaal naspel
Psalmen 96:9, 8. Zie ook bladz. 104.
53 54
122
erediensten en bijeenkomsten
– – – – – – – – –
Korte orde van dienst Mededelingen Gezang Gebed Collecte Gezang of muziek Verkondiging van het Woord Gezang Zegenbede Stil gebed (gemeente zit of staat)
3. Voetwassing55 Het verdient de voorkeur dat er bij de voetwassing aparte ruimtes be schikbaar zijn voor mannen en vrouwen. Voor hen die moeilijk ter been zijn en voor wie trappen en/of afstand een probleem vormen, dienen er speciale voorziening getroffen te worden. In landen waar het algemeen geaccep teerd is en waar kleding geen indiscrete belemmeringen oplevert, kan men ervoor kiezen echtparen, dan wel ouders met hun gedoopte kinderen sa men de dienst der voetwassing te laten doen. Om verlegen of beschroomde gemeenteleden die er tegenop zien een partner bij de voetwassing te kiezen tegemoet te komen, dienen de ambtsdragers in de gemeente personen aan te wijzen die deze leden helpen bij het vinden van een partner. 4. Brood en wijn56 De gemeente zingt gedurende de tijd dat men weer binnenkomt en de predikant en de ouderlingen hun plaats innemen achter de tafel met het brood en de wijn en de diakenen en diakonessen hun plaats weer innemen. Dan wordt het avondmaalskleed verwijderd terwijl een passende tekst uit de Bijbel wordt gelezen.57 Men kan er ook voor kiezen om juist op dit mo ment een korte overdenking te houden. Dit kan heel effectief zijn wanneer in de overdenking de nadruk ligt op de betekenis van brood en wijn. Op deze manier sluit de overdenking nauw aan bij het uitdelen van de em blemata. De dienstdoende ambtsdragers knielen wanneer de zegen over het brood wordt uitgesproken. De gemeente kan dit desgewenst ook doen of kan blijven zitten. Normaal gesproken is het grootste gedeelte van het brood reeds gebroken voordat het avondmaal begint. Voor de dienstdoende Zie ook bladz. 107, 108. Zie ook bladz. 108. 57 Bijvoorbeeld: 1 Korintiërs 11:23,24; Matteüs 26:26; Marcus 14:22 of Lucas 22:19. 55 56
123
kerkelijk handboek | hoofdstuk VIII
ouderling of predikant is een klein gedeelte overgelaten om te breken. De predikant en ouderling overhandigen de schalen met brood aan de dienst doende diakenen, die op hun beurt met de schalen rondgaan in de gemeen te. Gedurende deze rondgang kan men muziek ter meditatie laten klinken, gemeenteleden een getuigenis laten geven, een korte samenvatting geven van de preek, bijbelteksten voorlezen, of tijd nemen voor gemeentezang. Van het brood mag niet worden gegeten totdat ook de predikant en/ of ouderling een stukje brood hebben gekregen. Wanneer allen weer hun plaats hebben ingenomen, nodigt de voorganger iedereen uit het brood te eten. Tijdens het eten van het brood is er gelegenheid voor een stil gebed. Dan volgt het uitdelen van de wijn. Eerst leest de predikant een passende bijbeltekst,58 waarna de predikant en ouderling(en) neerknielen en een gebed uitspreken over de wijn. Dan gaan de diakenen de gemeente rond met de wijn. Gedurende deze rondgang kunnen er dezelfde onderdelen plaatsvinden als eerder beschreven bij het ronddelen van het brood. Nadat iedereen (incl. de dienstdoende ambtsdragers) hebben gehad, drinkt men samen de wijn.59 Een alternatieve manier kan zijn om de zegen over het brood uit te spre ken en het te breken; vervolgens worden brood en wijn op dezelfde schaal ge plaatst en uitgedeeld aan de gemeente. Het gemeentelid neemt zowel brood als wijn van de schaal. Dan wordt het brood gegeten, gevolgd door een stil gebed. Vervolgens wordt de zegen over de wijn uitgesproken en wordt deze gedronken, gevolgd door een stil gebed. In gemeenten waar de stoelen of banken voorzien zijn van rekjes waarin de bekertjes kunnen worden neerge zet, is het niet nodig deze direct op te halen. Dit kan na de dienst gebeuren. 5. Het jeugdwerk (AJV)60 Bij de Nederlandse Unie is via de afdeling Jeugdwerk/AJV materiaal aan wezig om plaatselijke gemeenten te ondersteunen bij het organiseren van het plaatselijke jeugdwerk. 6. Het jeugdwerk (AJV)61 Het AJV organisatieplan staat kort beschreven in hoofdstuk 9 “Instellin gen van de kerk en hun medewerkers”. Uitgebreide informatie hierover is verkrijgbaar bij de uniesecretaris van de afdeling Jeugdwerk/AJV.
Bijvoorbeeld: 1 Korintiërs 11:25, 26; Matteüs 26:27-29; Marcus 14:23-25 of Lucas 22:20. Deze procedure geldt uiteraard alleen wanneer er bij de avondmaalsviering gebruik wordt gemaakt van individuele bekertjes om de wijn in te schenken. 60 Zie ook bladz. 113, 114. 61 Zie ook bladz. 137-146. 58 59
124
erediensten en bijeenkomsten
Het is van groot belang dat iedere gemeente een studie maakt van de jeugd en de gezinnen in haar gemeente, alsmede van de middelen, de man kracht, de mogelijkheden, enz. 7. Tijdstippen van bijeenkomsten62 Om de evangelisatieactiviteiten van de gemeenteleden verder te onder steunen, kunnen er aanvullende diensten worden georganiseerd. Hieron der volgt een aantal mogelijkheden waarop deze diensten gehouden zou den kunnen worden. a. Een tien minuten durende dienst die iedere sabbat plaatsvindt. Gebrui kelijk is dat deze zogenaamde “tien-minuten-dienst” na de sabbatschool en voorafgaand aan de eredienst plaatsvindt. b. Op een doordeweekse dag, indien mogelijk in combinatie met een ge bedsbijeenkomst. Bij deze gelegenheid kan het eerste gedeelte van de bijeenkomst een gewijd karakter hebben, waarbij er ruimte wordt ge boden voor gebed vanuit de idee dat het aanbidden van God onontbeer lijk is voor de geestelijke groei en de voorbereiding op dienstbaarheid. De overgebleven tijd kan besteed worden aan het ondersteunen van de leden bij de lekenevangelisatie. Dit kan bijvoorbeeld bestaan uit het on derricht in evangelisatiemethodes, waarbij de leden gelegenheid wordt geboden problemen in te brengen die zij hebben ondervonden bij hun evangelisatiewerkzaamheden. c. Speciale diensten kunnen ook plaatsvinden op de tijdstippen die de gemeente het beste uitkomt. Het is de taak van de zendingsraad deze bijeenkomsten zorgvuldig voor te bereiden opdat zij een gelegenheid zijn waar mensen geestelijk worden gesterkt en tevens praktische onder steuning ervaren. De raad moet er tevens op toezien dat deze bijeenkom sten met dezelfde regelmaat en continuïteit plaatsvinden als de overige bijeenkomsten van de gemeente. 8. Huishoudelijke vergaderingen63 De rapportages kunnen de volgende onderdelen bevatten: a. Een verslag van de algemeen secretaris van de gemeente, waaruit het actuele ledenaantal van de gemeente blijkt, het aantal leden dat is op genomen, dan wel is overgeschreven naar een andere gemeente. Tevens dient melding te worden gemaakt (zonder daarbij noodzakelijkerwijs de
Zie ook bladz. 115. Zie ook bladz. 115, 116.
62 63
125
kerkelijk handboek | hoofdstuk VIII
b.
c.
d.
e.
f.
namen te noemen) van degenen die zijn uitgeschreven uit de gemeente, alsmede van hen die zijn overleden. Een korte samenvatting van de be sluiten van de kerkenraad is vanzelfsprekend voor iedereen belangrijk. Een verslag van de voorzitter van de zendingsraad of de zendingsleider waarbij verslag wordt gedaan van de evangelisatieactiviteiten, met inbe grip van het vrijwilligerswerk en mogelijke plannen voor de toekomst. Hierna volgt het verslag van de secretaris van de zendingsraad. Een verslag van de penningmeester, waaruit de totale som aan ontvan gen en aan de unie afgedragen tienden blijkt, alsmede een compleet overzicht van de ontvangen en afgedragen zendingsgelden en een over zicht van de fondsen/rekeningen van de plaatselijke gemeente met de bijbehorende uitgaven en ontvangsten. Een verslag van de diakenen en diakonessen, waarbij ingegaan wordt op de huisbezoeken die zij hebben afgelegd, hun werkzaamheden ten be hoeven van hen die hulp nodig hebben en andere activiteiten die onder hun verantwoordelijkheid vallen. Een verslag van de secretaris van de jeugdvereniging waarbij wordt ver teld over de evangelisatieactiviteiten die zij hebben gedaan, alsmede over hun andere taken t.b.v. jongeren in de gemeente. Een verslag van de secretaris van de sabbatschoolraad, waaruit o.a. het aantal leden dat de sabbatschool bezoekt blijkt en andere relevante za ken.
9. Werkgroepen van de kerkenraad64 In zeer grote gemeenten kan de kerkenraad een werkgroep instellen die de voorbereiding van de evangelisatieactiviteiten op zich neemt. Deze werk groep bestaat uit de hoofden van de evangelisatie- en welzijnsafdelingen met een ouderling als voorzitter. Deze werkgroep brengt verslag uit aan de kerkenraad en heeft tevens tot taak de verschillende evangelisatie- en wel zijnsactiviteiten van de diverse afdelingen te coördineren.
Zie ook bladz. 120.
64
126
Hoofdstuk IX
Afdelingen van de kerk en hun medewerkers De opbouw van de gemeente is van vitaal belang. Met de juiste opbouw kan zij, met hulp van de heilige Geest, de geestelijke groei van haar leden waarborgen en haar opdracht in deze wereld vervullen. De opbouw van de gemeente vormt de ruggengraat van de kerk. Zo “...krijgt het lichaam samenhang en wordt het ondersteund en bijeengehouden door alle ge wrichtsbanden. Ieder deel draagt naar vermogen bij tot de groei van het li chaam, dat zo zichzelf opbouwt door de liefde.”1 In de structuur en opbouw van de plaatselijke gemeente vormen de kerkelijke ambtsdragers en de af delingen van de gemeente de belangrijkste onderdelen.2 In dit hoofdstuk worden de verschillende afdelingen beschreven met hun respectievelijke opbouw, doel, leiding, functie en werkzaamheden. De afdelingen van de plaatselijke gemeente worden geacht samen te werken met de betreffende afdelingen van de unie en de divisie. De werkzaamheden van de plaatselijke afdelingen en het werk van de predikant zijn nauw met elkaar verweven. Elk levert op zijn manier een bij drage aan het algehele programma van de gemeente. De predikant is tevens een adviseur voor alle werkgroepen van alle afdelingen van de gemeente. De afdelingen ondersteunen de gemeente bij het implementeren van de programma’s. In noodgevallen, of wanneer de situatie daartoe aanleiding geeft, kan de predikant een bijzondere vergadering bijeenroepen van iedere werkgroep of afdeling van de gemeente om, in het belang van de gemeente, een aantal besluiten te nemen. Iedere gemeente zou er goed aan doen de werkzaamheden van de verschillende afdelingen, zoals die in dit hoofdstuk staan beschreven, ten volle te benutten. Op deze manier kan zij haar leden voeden en de opdracht vervullen die Christus aan de kerk, en aan de ge meente in de eindtijd in het bijzonder, heeft gegeven.3 De afdeling zending De afdeling zending ondersteunt gemeenteleden (zowel met materiaal als met trainingen en cursussen) om, in samenwerking met de ambtsdra Efeziërs 4:16. Zie ook hoofdstuk 7. 3 Zie ook: Matteüs 28:19; Openbaring 10:11; 14:6. 1 2
127
kerkelijk handboek | hoofdstuk IX
gers, de evangelieboodschap te verkondigen. Het doel van de afdeling is ie der gemeentelid te betrekken bij de verkondiging van deze boodschap. De zendingsraad De zendingsraad leidt alle evangelisatieactiviteiten van de gemeente. De raad staat onder leiding van de kerkenraad. De zendingsraad dient op z’n minst één maal per maand te vergaderen en bestaat uit de volgende leden: de zendingsleider (tevens voorzitter van de raad), de secretaris, de coördina tor lectuurverspreiding, de predikant, een ouderling, de penningmeester van de gemeente, de coördinator en de secretaris van de dorkasgroep, de coördinator mannenpastoraat, de coördinator zorg voor belangstellenden, de coördinator gezondheidsactiviteiten, de secretaris van de werkgroep PR, het algemeen hoofd sabbatschool, de hoofdjeugdleider, de coördinator voor de zorg voor minder validen, de coördinator kinderpastoraat, de coördina tor vrouwenpastoraat en de coördinator ESDA-cursussen. Indien de gemeen te dat noodzakelijk acht, kan deze groep aangevuld worden met andere functionarissen. De zendingsraad kan desgewenst werkgroepen instellen voor speciale projecten. Deze werkgroepen zijn verantwoording schuldig aan de zendingsraad.4 De zendingsleider De leider van de zendingsraad is door de gemeente gekozen om alle evangelisatieactiviteiten van de gemeente te leiden. Hij is tevens de voorzit ter van de zendingsraad. Het kan zijn dat de zendingsleider behoefte heeft aan ondersteuning bij de coördinatie van de ESDA-contacten, bijbelevange lisatie, de verspreiding van lectuur, de jaarlijkse collecte t.b.v. noodhulp in ontwikkelingslanden,5 het werken met kleine groepen, het coachen van le den of bij andere aspecten van evangelisatie. Het is de taak van de zendings leider de resultaten van de evangelisatieactiviteiten te presenteren tijdens de maandelijkse evangelisatiedienst op sabbat en tijdens de huishoudelijke vergaderingen van de gemeente. De secretaris van de zendingsraad De secretaris van de zendingsraad wordt door de gemeente gekozen. Hij coördineert tevens de lectuurvoorziening van de kerkelijke uitgaven aan
Zie ook Aanvulling 1, bladz. 165 In de Nederlandse Unie hebben veel gemeenten een ADRA-coördinator aangesteld die o.a. de organisatie van de jaarlijkse collecte op zich neemt.
4 5
128
afdelingen van de kerk en hun medewerkers
de leden.6 De secretaris werkt nauw samen met de zendingsleider bij het ontwikkelen van de evangelisatieactiviteiten van de gemeente.7 Welzijnswerk / Dorkasgroep Deze groep vormt een belangrijk onderdeel van het kerkelijke welzijnsen evangelisatiewerk. De voorzitter van deze groep, evenals de secretaris en de penningmeester worden tijdens de reguliere gemeentelijke verkiezingen gekozen. Deze groep houdt inzamelingsacties (kleding, voedsel, enz.) voor mensen in nood. De groep werkt nauw samen met de diakenen en diako nessen van de gemeente. De activiteiten van de groep gaan echter verder dan alleen maar het geven van materiële steun; ze voorzien ook in vormen van volwasseneneducatie, huisbezoeken, huishoudelijke hulp, advies en andere vormen van dienstverlening. Deze activiteiten vinden plaats onder verantwoordelijkheid van de zendingsraad van de gemeente. Depot voor hulpgoederen Wanneer de gemeente een eigen depot voor hulpgoederen heeft, wordt dit beheerd door de zendingsraad. De zendingsraad stelt een beheerder van het servicecentrum aan, die tevens deel uit maakt van de raad.8 Mannenpastoraat Het pastoraat onder mannen is een aparte taak binnen de afdeling zen ding.9 Zorg ten behoeve van minder validen Met de werkgroep “zorg ten behoeve van minder validen” kan de afdeling zending specifieke aandacht geven aan mensen met een handicap. Deze werk groep heeft een aantal specifieke taken: speciale activiteiten ontwikkelen om te evangeliseren onder mensen met een handicap; aanbevelingen doen bij de kerkenraad over de manier waarop het kerkgebouw (beter) toegankelijk gemaakt kan worden voor minder validen; de gemeente ondersteunen in het vinden van oplossingen bij vervoersproblemen voor minder validen; het advi seren van de gemeente aangaande de inschakeling van mensen met een han dicap in het kerkelijk werk. De coördinator van deze werkgroep treedt tevens op als contactpersoon voor andere organisaties t.b.v. minder validen.
8 9 6 7
Zie noot bladz. 98. Zie ook Aanvulling 2, bladz. 166, 167 Zie ook Aanvulling 4, bladz. 167. Zie ook Aanvulling 3, bladz. 167.
129
kerkelijk handboek | hoofdstuk IX
Coördinator ESDA-cursussen10 De coördinator van de ESDA-cursussen heeft tot taak de schriftelijke ESDA-cursussen in de gemeente en in de plaats waar de gemeente is gevestigd te organiseren en te coördineren. De coördinator werkt nauw samen met de predikant, de coördinator zorg voor belangstellenden en de zendingsleider. De afdeling sabbatschool11 De sabbatschool vormt de belangrijkste manier waarop binnen het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten godsdienstig onderwijs wordt gegeven. De sabbatschool kent een viertal doelstellingen. De sabbat school bevordert: 1. de betrokkenheid van de leden bij een verantwoorde studie van de Bijbel; 2. de betrokkenheid van de leden bij elkaar; 3. de betrokkenheid van de leden bij een betere samenleving; 4. de betrokkenheid van de leden bij de wereldzending van de Adventkerk. In samenwerking met de verschillende divisies van de wereldkerk heeft het departement Sabbatschool van de Generale Conferentie zich tot doel ge steld voor alle leeftijden een Studiegids voor de Sabbatschool te verspreiden. Deze gids voorziet in een rooster voor de sabbatschool, waarbij rekening wordt gehouden met de culturele verschillen die er tussen de verschillende regio’s in de wereld zijn. Tevens heeft de Generale Conferentie aanvullend materiaal en handleidingen voor sabbatschoolleiders ontwikkeld, waarbij ook de zendingscollecte van de sabbatschool onder de aandacht wordt ge bracht. “De sabbatschool is een belangrijke tak van het zendingswerk. Het biedt jong en oud de mogelijkheid met Gods Woord in aanraking te komen. Maar het belangrijkste is dat het hen de liefde voor de waarheid leert en in hen de behoefte doet ontwaken deze waarheden zelf te onderzoeken. Daarbij leert de sabbatschool hen hun leven conform de heilige Schrift in te richten.”12 “Wanneer de sabbatschool op een goede manier wordt georganiseerd, is het één van Gods belangrijkste instrumenten om mensen met de waar heid in aanraking te brengen.”13
Zie ook Aanvulling 5, bladz. 167, 168. Voor een uitgebreide beschrijving van de verantwoordelijkheden en de taken van de afdeling sabbatschool, alsmede van de taakomschrijvingen van de functionarissen verwijzen wij u naar de handleiding die door het departement Vorming & Toerusting is uitgegeven:”Wegwijs in de sabbatschool.” 12 Counsels on Sabbath School Work, bladz. 10, 11. 13 Counsels on Sabbath School Work, bladz. 115. 10 11
130
afdelingen van de kerk en hun medewerkers
De sabbatschoolleiding, de gespreksleiders en alle leden van de sab batschool dienen bij alle evangelisatieactiviteiten samen te werken met de andere afdelingen van de gemeente. Daarnaast dient iedereen zijn bijdrage te leveren aan de sabbatschoolgespreksgroep en aan activiteiten als de catecheseklassen van de predikant, Open Huis-dagen, vakantiebij belschool en andere activiteiten, zoals de bijbelclubs in de wijk en een verteluurtje voor kinderen. In gemeenten waar een kinderpastoraat func tioneert, vallen activiteiten als de vakantiebijbelschool, dependances van de kindersabbatschool, de bijbelclubs in de wijk en het verteluurtje onder de verantwoordelijkheid en de leiding van de afdeling kinderpastoraat.14 Zo dienen alle afdelingen van de gemeente samen te werken met de sab batschool om het werk van de kerk zo goed en zo optimaal mogelijk te laten verlopen. De gespreksleiders van de sabbatschool dienen lid te zijn van de plaat selijke gemeente. Zij worden voor de periode van één of twee jaar gekozen, al naar gelang dit binnen de gemeente gebruikelijk is.15 De functionaris sen die tegelijkertijd ook lid zijn van de sabbatschoolraad worden op de zelfde manier en op het zelfde tijdstip gekozen als de andere ambtsdra gers en functionarissen van de gemeente. Bij de verkiezingen worden de volgende functionarissen gekozen: het algemeen hoofd sabbatschool (met één of meer assistenten), de secretaris (met één of meer assistenten), een coördinator voor iedere sectie (incl. de volwassenen en andere secties), een kindersabbatschoolleider en/of leider voor de vakantiebijbelschool en een secretaris investeringsgaven. De sabbatschoolraad De sabbatschoolraad is het bestuurlijke orgaan van de sabbatschool en bestaat uit de volgende leden: het algemeen hoofd sabbatschool (tevens voorzitter), de assistent sabbatschoolleider(s), de secretaris, de assistent secretaris(sen), de sectieleiders, de secretaris investeringsgaven, de zen dingsleider, de coördinator kinderpastoraat (en/of coördinator van de va kantiebijbelschool), een ouderling (deze wordt aangewezen door de kerken raad of door de ouderlingenraad) en de predikant. Nadat de functionarissen zijn gekozen, dient het algemeen hoofd sabbatschool de sabbatschoolraad bijeen te roepen. Tijdens deze vergadering worden medewerkers aangewe zen voor de verschillende secties. Deze medewerkers hebben verder geen
Zie ook bladz. 161, 162. Zie ook bladz. 70.
14
15
131
kerkelijk handboek | hoofdstuk IX
zitting in de sabbatschoolraad. Hierbij valt te denken aan assistent sectielei ders, sectiesecretarissen, muziekcoördinatoren, pianisten en/of organisten en gastheren of -vrouwen. In aanvulling op de medewerkers die in de bovenstaande alinea wor den genoemd, wijst de sabbatschoolraad tevens gespreksleiders voor alle afdelingen aan. Deze lijst met namen wordt vervolgens ter goedkeuring aan de kerkenraad voorgelegd. De behoefte van elke groep dient nauwkeurig in kaart te worden gebracht. Het verdient aanbeveling hierover overleg te voeren met de respectievelijke afdelingsleiders, vooral op het gebied van de benoeming van gespreksleiders voor de kindersabbatschool. Tijdens de sabbatschool dient minimaal dertig minuten besteed te worden aan bijbel studie. Alle gesprekleiders dienen van onbesproken gedrag te zijn, d.w.z. zij mogen niet onder kerkelijke tucht staan. De sabbatschoolraad is bij hoofde van zijn voorzitter, het algemeen hoofd sabbatschool, verantwoordelijk voor een goed verloop van de gehele sabbatschool. De raad dient zo vaak als nodig is bijeen te komen om een goede afstemming te verzorgen tussen de programma’s van de verschillen de afdelingen. Het is de verantwoordelijkheid van de sabbatschoolraad dat het ondersteunend materiaal (waaronder de bijbelstudiegids zoals die door de Generale Conferentie wordt uitgegeven) tijdig en in voldoende mate aan wezig is. Het algemeen hoofd sabbatschool Het algemeen hoofd sabbatschool is de hoofdverantwoordelijke func tionaris tijdens de sabbatschool. Het is zijn taak de sabbatschool zo soepel en optimaal mogelijk te laten verlopen. Het algemeen hoofd sabbatschool dient de plannen en thema’s zoals die door de afdeling Vorming & Toerus ting van de unie worden voorgesteld, te ondersteunen. Het algemeen hoofd sabbatschool wordt geacht zich te houden aan de beslissingen van de sab batschoolraad.16 De assistent hoofd sabbatschool Indien nodig kunnen één of meer assistenten worden gekozen ter on dersteuning van het algemeen hoofd sabbatschool. Deze assistenten kun nen een specifieke taak op zich nemen, bijvoorbeeld het informeren van de gemeente over de projecten van de wereldzending, het coördineren van het zendingsthema van de week, het inroosteren en promoten van collec
Zie ook Aanvulling 6, bladz. 168, 169.
16
132
afdelingen van de kerk en hun medewerkers
tedoelen en het coördineren en bewaken van evangelisatieactiviteiten t.b.v. de gemeenschap. De assistent noteert wie er tijdens de sabbatschool aanwezig zijn en ver gelijkt deze lijsten met de algemene ledenlijst van de gemeente. Op basis van deze uitkomsten kan beleid worden ontwikkeld over de manier waarop het sabbatschoolbezoek kan worden bevorderd. Deze plannen dienen als doel te hebben zowel individuele als groepsgewijze evangelisatieactivitei ten te ondersteunen en zowel nieuwe leden als leden die niet meer in de kerk komen (weer) in contact met de gemeente te brengen. De secretaris van de sabbatschoolraad Trouw, zorgvuldigheid, en christelijke hoffelijkheid zijn bij uitstek ka raktereigenschappen die nodig zijn in het werk als secretaris.17 De assistent-secretaris Bij afwezigheid van de secretaris, neemt de assistent-secretaris de ver antwoordelijkheden waar. De assistent-secretaris behoort tijdens iedere sab batschool aanwezig te zijn, klaar om het algemeen hoofd sabbatschool of de -secretaris te ondersteunen. Indien gewenst kan de assistent-secretaris als secretaris optreden tijdens de bijeenkomsten van de gespreksleiders. Op deze manier kan hij alle be langrijke punten aan de secretaris doorgeven. Secretaris investeringsgaven De secretaris investeringensgaven coördineert alle activiteiten die te maken hebben met deze giften voor het zendingswerk in de wereld. Hij informeert alle afdelingen van de sabbatschool over de mogelijkheden waarop zij een bijdrage kunnen leveren aan de zendingsprojecten. Tevens is het zijn taak de leden op de hoogte te houden over de voortgang van de investeringsprojecten. Coördinator vakantiebijbelschool De coördinator van de vakantiebijbelschool is verantwoordelijk voor de organisatie, promotie en implementatie van de plaatselijke evangelisatie via de jaarlijkse vakantiebijbelschool.18
Zie ook Aanvulling 7, bladz. 169. Sommige gemeenten geven er de voorkeur aan deze verantwoordelijkheid te delegeren aan de coördinator van het kinderpastoraat.
17
18
133
kerkelijk handboek | hoofdstuk IX
Coördinator kerkmuziek De sabbatschoolraad kan een coördinator kerkmuziek aanstellen, die, in overleg met de afdelingsleiders, de muzikale omlijsting van de sabbat school verzorgt. Muziek is ook een uiting van aanbidding, en dus dient men er goed op te letten dat er muziek gekozen wordt die God tot eer is. De zangers dienen met dezelfde zorgvuldigheid gekozen te worden als de andere medewerkers van de sabbatschool. Allen dienen aan dezelfde normen te voldoen.19 Pianist / organist Wanneer er tijdens de sabbatschooldienst gebruik gemaakt wordt van een pianist of organist, wordt deze doorgaans benoemd door de sabbat schoolraad. Sabbatschoolsectieleiders Voor iedere afdeling van de sabbatschool wordt door de kerkenraad een leider aangesteld. Indien nodig kan de sabbatschoolraad besluiten as sistent-sectieleiders aan te stellen. Verdere informatie over het indelen van de sabbatschool naar leeftijdsklasse (variërend van jongeren t/m volwasse nen) staat uitgebreid beschreven in de Nederlandse uitgave van het Sabbath School Handbook.20 Dit handboek is verkrijgbaar bij de afdeling Vorming & Toerusting van de unie of bij het servicecentrum van de unie. Een van de taken van de sectieleiders is het voorbereiden van het weke lijkse programma van de sabbatschool. Iedere afdeling behoort het voor gestelde rooster te volgen zoals dat beschreven is in het Sabbath School Handbook. Tijdens iedere bijeenkomst is er in ieder geval ruimte voor het zendingsthema en voor het bespreken van de bijbelstudie, passend bij het (leeftijds)niveau van de betreffende afdeling. Het is de taak van de afdelings leiders te bewaken dat er voldoende tijd is om de lessen te bespreken. Tevens dienen zij ervoor te zorgen dat er voldoende exemplaren of kopieën van het studiemateriaal beschikbaar zijn en dat er ondersteunend materiaal (schrijfborden, flip-overs, enz.) aanwezig is. Zorg voor hen die aan huis gebonden zijn De afdeling biedt ondersteuning aan hen die, vanwege lichamelijke ge breken of leeftijd, niet meer bij de sabbatschool aanwezig kunnen zijn. Het
19
Zie ook bladz. 102-104. Bij de afdeling Vorming & Toerusting verkrijgbaar onder de titel “Wegwijs in de sabbatschool”.
20
134
afdelingen van de kerk en hun medewerkers
Sabbath School Handbook biedt aanvullende informatie over de taken en ver antwoordelijkheden van de coördinator van deze afdeling. Gespreksleiders De gespreksleiders van de sabbatschool worden gekozen door de sab batschoolraad. Hun namen worden vervolgens ter goedkeuring aan de ker kenraad voorgelegd. De gespreksleiders dienen een zekere affiniteit met lesgeven te hebben en dienen bereid te zijn voortdurend naar manieren te zoeken om hun onderwijskwaliteiten te verbeteren. Zij dienen nauwgezet in hun voorbereiding te zijn, regelmatig en stipt in de sabbatschool aanwe zig te zijn en een voorbeeld te zijn voor de groep door dagelijks de lessen uit de betreffende themaboekjes te bestuderen. Speciale aandacht vereist het kiezen van leiders en leidsters voor de kindersabbatschool en de jeugdklassen. Hiervoor zouden mensen gekozen moeten worden met een speciale affiniteit en met het vermogen aan te voe len waar de kinderen en jongeren behoefte aan hebben. Alle gesprekleiders dienen aangemoedigd te worden deel te nemen aan de speciale cursussen voor gesprekleiders die met regelmaat door de kerk worden aangeboden. Gespreksleidersbijeenkomsten Het verdient aanbeveling dat de gespreksleiders van de sabbatschool wekelijks bijeenkomen. In de regel zullen deze bijeenkomsten door het al gemeen hoofd sabbatschool worden geleid, ongeacht het feit dat iemand anders kan worden aangewezen de sabbatschool van die week te leiden. Bij voorkeur dient de bijeenkomst vóór de sabbat gehouden te worden. Op deze manier biedt het de mogelijkheid tot persoonlijke studie, zowel vooraf gaand als na afloop van de bijeenkomst. Wanneer de bijeenkomst op sabbat morgen gehouden wordt, zou deze onder te veel tijdsdruk kunnen komen te staan. Voor de bijeenkomst dient voldoende tijd te worden uitgetrokken. Tijdens de bijeenkomst dienen de volgende onderwerpen in ieder geval aan bod te komen: een korte samenvatting van de bijbelles die de komende sab bat behandeld zal worden; een korte bespreking van de doelen die behaald dienen te worden en een discussie over problemen of moeilijkheden die zich tijdens de bespreking in de sabbatschool zouden kunnen voordoen. De sabbatschoollessen De leidinggevenden van de sabbatschoolafdelingen dienen alles te doen wat mogelijk is om een regelmatige en systematische bestudering van het 135
kerkelijk handboek | hoofdstuk IX
Woord aan te moedigen, vanuit de gedachte dat “alleen zij, die door de waarheid van de Bijbel zijn versterkt, in de laatste grote strijd stand zul len houden.”21 Het themaboekje voor de sabbatschool is geschreven met als doel mensen aan te moedigen zich dagelijks te voeden met Gods Woord. Deze gewoonte heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het behoud van de eenheid in de gehele wereldkerk. Door de Generale Conferentie wordt voor iedere afdeling van de sabbat school een apart studiemateriaal uitgegeven. Voor ieder gemeentelid zijn d.m.v. een studiegids de teksten beschikbaar, passend bij zijn/haar leeftijd. Handleidingen voor de coördinatoren en gespreksleiders worden eveneens door de kerk uitgegeven. Deze handleidingen dienen voor iedere gespreks leider beschikbaar te zijn. Sabbatschoolcollecten Alle collecten die tijdens de sabbatschool worden opgehaald, dienen zorgvuldig door de sabbatschoolsecretaris geregistreerd te worden en zo snel mogelijk aan de penningmeester overhandigd te worden. Wanneer aanvullende gelden afkomstig van aan huis gebonden leden worden ont vangen, dienen deze toegevoegd te worden aan de collecten die reeds vanuit de sabbatschool zijn ontvangen. Alle sabbatschoolgaven (met uitzondering van de onkostencollecte voor de sabbatschool), behoren in principe toe aan de Generale Conferentie. Deze collectes dienen dan ook in z’n geheel aan de uniepenningmeester te wor den gezonden ter overdracht aan de Generale Conferentie. Hieronder val len de wekelijkse sabbatschoolcollecte, de speciale collecte op de dertiende sabbat, de sabbatschoolinvesteringsgaven en de verjaardagsgaven. Al deze gaven zijn bestemd voor de zending. Elk van deze categorieën dient apart in de algemene boekhouding van de gemeente te worden geregistreerd. Dit is noodzakelijk omdat op deze wijze de Generale Conferentie in staat is de percentages die zij gebruikt voor speciale projecten zonodig aan te passen. Noch de plaatselijke gemeente, noch de unie mag zendingsgelden achter houden. Algemene kosten Het is mogelijk op gezette tijden een collecte te houden ter bestrijding van de algemene kosten van de sabbatschool.22
De Grote Strijd, bladz. 548. Zie ook: Aanvulling 8, bladz. 169, 170.
21
22
136
afdelingen van de kerk en hun medewerkers
De collecte ter bestrijding van de algemene kosten van de sabbatschool en de zendingscollecte kunnen niet tegelijk worden gehouden om dan vol gens een bepaald percentage te worden verdeeld. De collecte ter bestrijding van de onkosten van de sabbatschool behoort geheel gescheiden te worden gehouden van de zendingscollectes. Kwartaalrapportage De kwartaalrapportage dient zo snel mogelijk na de laatste sabbat van de het kwartaal te worden opgesteld. De rapportage behoort binnen de daarvoor gestelde termijn aan het de afdelingen Vorming & Toerusting en Gemeentegroei van de unie te worden toegestuurd. Tevens dient de rap portage behandeld te worden tijdens de huishoudelijke vergadering van de gemeente. De secretaris van de gemeente dient de rapportage (middels het daartoe bestemde formulier) aan de staffunctionarissen van de afdelingen Vorming & Toerusting en Gemeentegroei van de unie toe te zenden. Hij bewaart een afschrift van deze rapportage in het archief van de gemeente en stuurt tevens afschriften aan het algemeen hoofd sabbatschool en de predikant. Het Advent Jeugd Verbond (AJV) De gemeente (en de kerk) werkt door en voor haar jongeren middels het AJV. “Mozes antwoordde: ‘We gaan met jong en oud, met onze zonen en dochters, en we nemen ook onze schapen, geiten en runderen mee, want we gaan ter ere van de HEER een feest vieren.’”23 “Houd de geboden die ik u vandaag opleg steeds in gedachten. Prent ze uw kinderen in en spreek er steeds over, thuis en onderweg, als u naar bed gaat en als u opstaat. Draag ze als een teken om uw arm en als een band op uw voorhoofd. Schrijf ze op de deurposten van uw huis en op de poorten van de stad.”24 “Sta niemand toe dat hij vanwege je jeugdige leeftijd op je neerkijkt, maar wees voor de gelovigen een voorbeeld in wat je zegt, in je levenswijze, in liefde, geloof en zuiverheid.”25 “Wij hebben tegenwoordig een leger van jongeren, dat tot veel in staat is, mits zij op de juiste manier geleid en bemoedigd worden... Wij willen dat zij door God gezegend worden. Wij willen dat zij deelnemen in goed geleide activiteiten waarmee zij andere jongeren kunnen bereiken.”26
25 26 23 24
Exodus 10:9. Deuteronomium 6:6-8. 1 Timoteüs 4:12. Ellen G. White in General Conference Bulletin, 29, 30 januari 1893, bladz. 24.
137
kerkelijk handboek | hoofdstuk IX
Ellen G. White riep op een speciale jongerenorganisatie in iedere ge meente op te richten, waarbij zij tevens richtlijnen meegaf hoe deze organi satie eruit zou moeten zien. “Laten wij dan een groep oprichten, gelijkend op de Christian Endeavor Society...”27 “Laten in iedere gemeente er groepen gevormd worden, die deze taken kunnen doen.”28 “Onze verantwoordelijkheid stopt niet op het moment dat jongeren besluiten hun hart aan God te geven. Hun interesse in het werk voor de Heer dient gewekt te worden en zij moeten leren begrijpen dat Hij iets van hen verwacht om zijn werk te laten voortgaan. Het is niet voldoende hen te laten zien hoeveel werk er nog verzet moet worden en hen aan te moedigen hun steentje daaraan bij te dragen. Wij moeten hen leren op welke manier zij zich voor de Heer zouden moeten inzetten. Zij moeten op de best mogelijk manier getraind en geoefend worden om anderen voor Christus te winnen. Leer hen hoe zij op een rustige en tactvolle manier hun leeftijdsgenoten kunnen bereiken. Bereid hen systematisch voor op de verschillende aspecten van het zendingswerk waaraan zij kunnen deelne men. Ondersteun en onderwijs hen hierin. Op deze manier zullen zij voor God leren werken.”29 “Zouden wij niet de boodschap van de gekruisigde, opgestane Heer die snel wederkomt, over de gehele wereld kunnen verkondigen met een dergelijk leger aan arbeiders zoals onze jeugd, dat op de juiste wijze is ge traind!”30 In iedere gemeente dient een actieve AJV-groep te zijn. Daarbij is het belangrijk dat het jeugdprogramma niet gescheiden wordt van de andere programma’s van de gemeente. Naast hun deelname aan de jeugdgroep, dienen jongeren ook betrokken te worden bij de taken in de gemeente en bij het gehele scala aan gemeentelijke activiteiten. Er zouden jonge ouder lingen moeten zijn, evenals jonge diakenen en diakonessen om samen te werken met ambtsdragers die meer ervaring hebben. Jongeren zouden in alle activiteiten van de gemeente werkzaam moeten zijn. “God heeft jeugdi ge kracht, ijver en moed nodig, opdat zijn werk op alle fronten doorgaat. Hij heeft de jeugd uitgekozen om te helpen bij de vooruitgang van zijn bewe ging. Er is frisse, gezonde energie nodig om met een heldere geest de paden uit te zetten en met moedige handen het werk te doen. Jonge mannen en vrouwen worden uitgenodigd God de kracht van hun jeugd te geven opdat
29 30 27 28
Counsels on Health, bladz. 537. Ellen G. White in Sign of the Times, 29 mei 1893. Gospel Workers, bladz. 210. Messages to Young People, bladz. 196.
138
afdelingen van de kerk en hun medewerkers
zij, door hun kracht, hun verstand en hun daden Hem eer zullen brengen en hun naaste tot redding zullen zijn.”31 Beginselverklaring32 Door ons vooral te richten op de evangelisatie onder jongeren kunnen zij door Jezus Christus worden gered. Wij geloven dat het evangelisatiewerk onder jongeren een taak van de gemeente is die door, voor en met jongeren gedaan behoort te worden.33 Het is onze taak om: 1. jongeren hun eigenwaarde te laten ontdekken, alsmede hun geestelijke gaven en talenten te laten ontdekken en ontplooien; 2. jongeren toe te rusten en te ondersteunen wanneer zij hun leven in dienst van Gods kerk en de maatschappij willen stellen; 3. ervoor te zorgen dat jongeren betrokken worden bij alle aspecten van het kerkelijk leven, opdat zij als volwaardige leden deel kunnen nemen aan de vervulling van de opdracht van de kerk.34 Doelstellingen In navolging van de bovengenoemde verklaring, heeft de afdeling AJV leiderschapstrainingen gegeven en materiaal uitgegeven ter ondersteuning van de evangelisatieactiviteiten van locale AJV-groepen. De Geest der Profe tie omschrijft de doelen van een jongerengroep als volgt: Het AJV dient zich in te zetten om: 1) jongeren trainen zich ook voor andere jongeren in te zetten; 2) jongeren te werven die de gemeente willen ondersteunen en “personen die belijden de sabbat te vieren” en 3) zich in te zetten voor “hen die niet tot ons geloof behoren.”35 Om al deze doelstelling te bereiken, wordt de jeugd opgeroepen om 1) samen te bidden; 2) Gods Woord samen te bestuderen; 3) samen te komen om christelijke verbondenheid te ervaren; 4) in kleine groepen samen te komen om plannen te maken om te evangeliseren; 5) tact, vaardigheid en talenten te ontwikkelen in dienst voor de Heer; en 6) elkaar te bemoedigen in geestelijke groei. Het doel van het AJV is: “Het verspreiden van de adventboodschap over de hele wereld in mijn generatie,” met de lijfspreuk “De liefde van Christus dringt ons.” Gospel Workers, bladz. 67. In de Nederlandse Unie is dit vertaald in drie beleidsvoornemens ten aanzien van de doelen die men zich in het jeugdwerk heeft gesteld. Zie verder Aanvulling 9, bladz. 170. 33 Aangenomen door de Generale Conferentie en de Jeugdleiders van de divisies in juli 1993. 34 Zie ook: Aanvulling 9, bladz. 170. 35 Sign of the Times, 29 mei, 1893. 31
32
139
kerkelijk handboek | hoofdstuk IX
Lidmaatschap van het AJV Er zijn drie verschillende soorten lidmaatschap binnen het AJV.36 De jeugdraad en zendingsactiviteiten De jeugdraad is het overkoepelende orgaan van het jeugdwerk in de plaat selijke gemeente en is verantwoordelijk voor de algemene planning van het jeugdevangelisatie programma.37 In de raad hebben de (jeugd)leiders zitting, alsmede de zendingsleider; de coördinator van de jeugdsabbatschoolklas, de coördinator van het gezondheidswerk, de scoutingleider, de leider van de wel pen-afdeling van de scouting, de jeugdouderling en de predikant.38 De hoofd jeugdleider, die tevens lid is van de kerkenraad, treedt op als voorzitter. De raad komt zo vaak als nodig bijeen, om op juiste wijze leiding te ge ven aan het beleid en de activiteiten t.a.v. het jongerenwerk in de gemeente. Tijdens deze vergaderingen wordt tijd besteed aan gebed, het bestuderen van manieren om jongeren te ondersteunen in hun geloof en de voorbereiding van evangelisatieactiviteiten. De raad dient er tevens op toe te zien dat er re gelmatig jongerenbijeenkomsten worden georganiseerd. Verder werkt de raad samen met andere afdelingen van de gemeente bij de afstemming van het jon gerenprogramma. Om de effectiviteit van het jeugdwerk te bevorderen dienen er zowel doelen op korte als op lange termijn te worden geformuleerd. De jeugdraad39 Deze jeugdraad is verantwoordelijk voor de activiteiten van de oudere jeugd in de gemeente. De raad werkt middels de algemene jeugdraad sa men met de andere jeugdafdelingen. Wanneer er geen scoutingafdelingen zijn, vallen de activiteiten voor de jongere jeugd onder de verantwoordelijk heid van de junior-afdeling van de jeugdraad. Functionarissen van het AJV De manier waarop het leiderschap functioneert is een belangrijke factor of een AJV-afdeling al dan niet succesvol is. Wanneer de functionarissen toe
Zie Aanvulling 10, bladz 170. Zie ook bladz. 114. 38 Indien de gemeente een school heeft, kan eventueel ook het hoofd van de school in de raad zitting hebben. 39 In Nederland is een afdeling voor ‘junioren-jeugd’ niet gebruikelijk. Eén van de redenen is dat de leeftijdsindeling bij het jeugdwerk in Nederland naar beneden toe afwijkt in vergelijking tot veel andere landen (In Nederland ligt de leeftijd tussen 14 - 22 jaar, i.t.t. veel andere landen waar mee een leeftijdscategorie hanteert van 16 – 30 jaar). Wat derhalve in sommige landen als ‘oudere jeugd’ wordt beschreven, valt in Nederland gewoonlijk onder de categorie ‘jonge kerk.’ 36 37
140
afdelingen van de kerk en hun medewerkers
gewijde, actieve christenen zijn, die initiatieven durven nemen, goed kunnen organiseren en anderen kunnen enthousiasmeren, zal het werk voorspoedig verlopen. Jonge mensen kunnen worden gered en zij kunnen opgeleid wor den in dienst van God. De gemeente zal hierdoor gesterkt worden. De functionarissen van het AJV worden door de gemeente gekozen. Hier onder vallen de volgende functies; de hoofdjeugdleider, de jeugdleiders, de secretaris-penningmeester, de assistent secretaris-penningmeester, de coör dinator eredienst, de pianist en/of organist en de jeugdouderling. Gezien het feit dat muziek een belangrijke rol speelt in de ontwikkeling van het karakter van jonge mensen, zouden musici met dezelfde zorgvuldigheid moeten worden geselecteerd als andere functionarissen van het AJV.40 Deze groep vormt de kern van de jeugdraad. Deze raad kan in samenspraak met de jeugd andere functionarissen aanwijzen zoals: de groepsleider, de coör dinator voor de gebedsbijeenkomsten, de lectuurvoorziener en een coördi nator PR, alsmede de leiders van verschillende werkgroepen. In kleinere gemeenten zal het nodig blijken dat verschillende posten door dezelfde per soon worden vervuld. De gemeente dient de jongeren zoveel te betrekken bij de voorbereiding en de uitvoering van de diverse activiteiten. De hoofdjeugdleider en jeugdleiders De hoofdjeugdleider dient, als een volgeling van Jezus, een voorbeeld te geven van de deugden van een oprechte christen. Het is zijn belangrijkste doel om jonge mensen in aanraking met Jezus te brengen. Hij dient een aanstekelijk enthousiasme uit te stralen. Wanneer de hoofdjeugdleider jon geren helpt te leren samenwerken en hun verantwoordelijkheid te nemen, treedt hij zelf niet op de voorgrond. Hij is op de achtergrond aanwezig – als coach en raadgever, de jongeren aanmoedigend, hen in staat stellend erva ring op te doen en het plezier te laten ervaren wanneer het lukt. Hij zal het profiel van de jeugdgroep van de gemeente goed moeten bestuderen om passende manieren te vinden om ieder jeugdlid bij het AJV te betrekken. De hoofdjeugdleider staat in nauw contact met de predikant, de jeugd ouderling en met de landelijke jeugdleider. Daarbij dient hij iedere moge lijkheid aan te grijpen om de groep zelf te trainen en het AJV voor te gaan in een goede samenwerkingsrelatie met zowel de plaatselijke gemeente als met de unie. De overige jeugdleiders ondersteunen de hoofdjeugdleider bij het ver vullen van zijn taken. Wanneer de hoofdjeugdleider afwezig of verhinderd
Zie ook bladz. 103.
40
141
kerkelijk handboek | hoofdstuk IX
is, neemt één van de andere jeugdleiders zijn taken waar, o.a. het voorzit terschap tijdens de vergadering van de jeugdraad. De raad heeft tevens de mogelijkheid een aantal taken aan de jeugdleiders toe te wijzen. In kleinere gemeenten kan de raad ook besluiten deze functies te laten samenvallen met die van secretaris-penningmeester. Secretaris-penningmeester en zijn assistent Ten aanzien van de andere functionarissen, dient de secretaris-penning meester in de eerste plaats toegewijd en oprecht gelovig te zijn. Hij heeft de Heer aangenomen als zijn Bevrijder en spreekt vanuit een persoonlijke er varing. Hij heeft affiniteit met het werken met jongeren. De secretaris-pen ningmeester registreert alle activiteiten van het AJV en stuurt deze maan delijks via een speciaal formulier aan de landelijke jeugdleider.41 Tevens moedigt hij jongeren aan te getuigen van hun geloof tijdens de speciale momenten aan het einde van de sabbatschool.42 De assistent-secretaris-pen ningmeester ondersteunt (indien nodig) de secretaris-penningmeester bij zijn werkzaamheden en vervangt hem tijdens diens afwezigheid. De jeugdouderling De jeugdouderling is goed op de hoogte met de doelstellingen van het AJV en hij heeft een positieve houding ten aanzien van jongeren en hun be trokkenheid bij de gemeente. Deze persoon fungeert als coach of adviseur voor AJV-functionarissen en is aanwezig tijdens de vergaderingen van de jeugdraad. De jeugdouderling moet iemand zijn die geliefd is bij de jonge ren en wiens advies op prijs wordt gesteld. In samenwerking met de hoofd jeugdleider zorgt de jeugdouderling ervoor dat de behoeften van het AJV bekend zijn bij de kerkenraad. De jeugdouderling dient tevens kennis te maken met de landelijke jeugdleider en hij houdt hem op de hoogte van de gang van zaken binnen het AJV in de gemeente (bijvoorbeeld bij wisselingen van functionarissen). Samen met de andere AJV-functionarissen kan de jeugdouderling de trai ningen voor jeugdleiders bijwonen die door de unie worden georganiseerd. Zo blijft hij steeds op de hoogte van de ontwikkelingen in het jeugdwerk en kan hij deze kennis meenemen in zijn coaching. Met het oog op de continuï teit, verdient het de voorkeur dat de jeugdouderling gedurende een aantal jaar zijn functie vervult. Een maandelijkse rapportage is in de Nederlandse Unie niet gebruikelijk. Men streeft eerder naar een jaarlijks terugkerende rapportage. 42 Zie ook: Aanvulling 11, bladz. 170, 171. 41
142
afdelingen van de kerk en hun medewerkers
Kenmerken van het AJV De afdeling AJV van de gemeente streeft ernaar jongeren in hun ontwik keling te volgen en hen te ondersteunen met een diverse actieve, leeftijds gerelateerde programma’s. Het AJV probeert een omgeving te zijn waarin geestelijke gaven kunnen worden ontwikkeld ter voorbereiding op dit leven en op het leven dat nog komen gaat. Hieronder vallen: 1. Aanbidding en onderwijs: Bijbelleesroosters, bijbelstudies van de ESDA, de jeugdgebedsweek, jeugdleiderstrainingen, Plug in en Faith Challen ge weekenden, studentendagen. 2. Getuigen: Het organiseren van jeugdcongressen en jeugdrally’s, zen dingsprojecten, projecten in het kader van het Student Missionary pro gramma, festivals, concerten, straatevangelisatie, evangelisatieprojec ten waarbij gebruik gemaakt wordt van mime, drama en/of muziek. 3. Ontspanning: Het organiseren van gezellige jeugd- of filmavonden, wandeltochten, kampen, jeugdweekenden, sporttoernooien, muziekfes tivals en scouting. AJV-junior afdeling In sommige landen kent men een junioren-afdeling van het jeugdwerk. Vaak is die afdeling, waar men over een aan de gemeente(n) gelieerde ba sisschool beschikt, geïntegreerd met het onderwijsprogramma van de basisschool. In andere gevallen zijn de taken van deze juniorenafdeling grotendeels overgenomen door het scoutingprogramma van de kerk. In de Nederlandse Unie worden verder specifieke landelijke activiteiten georgani seerd voor tieners. Scouting43 Het Advent Jeugd Verbond heeft voor de jeugd vanaf ongeveer 4 jaar gekozen voor de levensbeschouwelijke vorm van scouting (AJV-scouting) en voor de jeugd vanaf ongeveer 14 jaar voor de Jeugdclub-vorm. AJV-scouting
De volgende alinea’s weerspiegelen de Nederlandse situatie. In de Nederlandse Unie wordt voor de kerkelijke scouting sinds lange tijd een model gebruikt dat gebaseerd is op het Nederlandse scouting-model. Dit model is volledig aangepast aan de specifieke behoeften van het scoutingwerk binnen de kerk. Voor een volledige weergave van dit model verwijzen wij u naar het Handboek AJV-Scouting dat opgevraagd kan worden bij het kantoor van AJV-scouting. Deze handleiding is tevens te raadplegen via de website van AJV-scouting. Wie na wil gaan in hoeverre dit model afwijkt van het in sommige landen gebruikte model dat in de Engelstalige uitgave van het Kerkelijk Handboek wordt beschreven, verwijzen wij naar de editie van het Kerkelijk Handboek 2005, bladz. 115, 116.
43
143
kerkelijk handboek | hoofdstuk IX
kent een viertal onderafdelingen voor de verschillende leeftijdscategorieën: bevers, welpen, scouts en explorers. AJV-scouting beweegt zich op het terrein van de lichamelijke, geeste lijke, emotionele en verstandelijke ontwikkeling. Het benadrukt het ont wikkelen van creativiteit en het verwerven van noodzakelijke kennis van sociale, culturele en lichamelijke vaardigheden. Bij dit alles richt zij zich niet allen op de ontwikkeling van het individu, maar legt ook grote nadruk op het functioneren van de mens in groepsverband. De te verwerkelijken doelen zijn grotendeels in de volgende gebieden te onderscheiden: 1. Religieus – Vertrouwen in de Schepper van hemel en aarde en het bevor deren van een adventistische levensstijl. Alsmede de ontwikkeling van religieuze gevoelens en begrip voor godsdienst in het algemeen. 2. Lichamelijk – De ontwikkeling van de psycho-motoriek, gezond leven en handvaardigheden. 3. Verstandelijk – De ontwikkeling van goede gewoonten, verstandelijke vaardigheden, verwerven van cognitieve kennis en inzicht. 4. Psycho-sociaal – De ontwikkeling van medemenselijkheid, dienstbaar heid, maatschappelijke weerbaarheid. Hieronder vallen ondermeer; a. leren samenwerken met anderen en verwerven van begrip voor de multiraciale samenleving; b. leren omgaan met en op juiste waarde stellen van de media; c. leren omgaan met vrije tijd; 5. Cultureel – Ontwikkeling van de kennis van gewoonten en gebruiken en de culturele verworvenheden van het Nederlandse volk en de etni sche minderheden die in Nederland wonen. 6. Creatief – Het ontwikkelen van een gevoel voor verhouding, schoonheid en harmonie. Het Algemeen Kerkbestuur is het hoogste bestuurlijke orgaan binnen de Nederlandse Unie. Daaronder vallen dus ook alle landelijke activiteiten van AJV-scouting. Hiermee heeft het Algemeen Kerkbestuur altijd het recht om veranderingen in de structuur en het bestuur aan te brengen. Het Alge meen Kerkbestuur zal echter advies inwinnen van de Scouting Advies Raad (SAR), waarin alle plaatselijke groepen vertegenwoordigd zijn, alvorens te besluiten over ingrijpende veranderingen binnen AJV-scouting. De staffunctionaris voor jeugdwerk binnen de Nederlandse Unie is de landelijke coördinator van het gehele adventistische jeugdwerk, inclusief 144
afdelingen van de kerk en hun medewerkers
AJV-scouting. Hij wordt bijgestaan daar een AJV Scouting Consulent en lan delijke bureaumedewerkers. Deze worden door de Nederlandse Unie aan gesteld o.a. om de continuïteit van de kwaliteit en levensbeschouwing te bevorderen. AJV-scoutinggroepen hebben, gezien hun religieuze karakter, een ge mengde vorm van autonomie en afhankelijkheid. Om een scoutinggroep te formeren dient men te voldoen aan de voorwaarden uitgezet door Scouting Nederland zowel als aan de voorwaarden en regels die gelden binnen het AJV. E.e.a. is geregeld in het handboek voor AJV-scouting, waarin ook wordt voorzien in regels voor het opheffen en eventueel “slapend” houden van een groep. Plaatselijke scoutinggroepen Iedere scoutinggroep heeft een eigen structuur en identiteit die gestoeld is op de uitgangspunten van het Advent Jeugd Verbond. Aan het hoofd van de plaatselijke A.J.V.-scoutinggroep staat een groepsraad. De groepsraad is het overlegorgaan voor alle groepszaken en draagt de verantwoordelijkheid voor de goede gang van zaken binnen de groep. De groepsvoorzitter is de voorzitter van de groepsraad en het groeps bestuur. Het bestuur is het dagelijks bestuur van de groepsraad en bestaat tenminste uit de groepsvoorzitter, de groepssecretaris en groepspenning meester. De groepsvoorzitter dient een belijdend lid te zijn van het Kerkge nootschap der Zevende-dags Adventisten en wordt gekozen door de groep en in de gemeente voorgesteld. In overleg met de (jeugd)-predikant wordt deze tijdens een eredienst geïnstalleerd. Hij/zij dient de levensbeschouwe lijke visie zoals die is uitgegeven door A.J.V. -scouting, te onderschrijven en uit te dragen. De groepsvoorzitter zit als afgevaardigde van de groep in de SAR. Bij verhindering kan deze een ander kaderlid sturen. De groepsvoorzitter of groepspenningmeester zal bij de plaatselijke kerkenraad de scouting pro moten en de financiën en begroting toelichten om middelen te verkrijgen voor de groep. De groepsvoorzitter is in het bijzonder belast met de bewaking van de continuïteit van het groepsbeleid. Hij/zij dient ervoor te zorgen dat jaarlijks een complete ledenlijst en een financieel verslag worden gestuurd naar het secretariaat van A.J.V.-scouting. Het initiatief tot het oprichten van een AJV-scouting groep mag door ie der gemeentelid in samenspraak met de plaatselijke kerkenraad genomen worden. De oprichting zal in nauwe samenwerking met het plaatselijke 145
kerkelijk handboek | hoofdstuk IX
kerkbestuur en AJV-scouting moeten plaatsvinden teneinde de afgeleide rechtspersoonlijkheid te waarborgen. Plaatselijk initiatief en verantwoordelijkheid zijn de pijlers van de groep. AJV-scouting zal zich echter naar vermogen inzetten tot bevordering van kennis en uitvoeren van landelijke activiteiten. Christelijk onderwijs en de school van de gemeente44 Filosofie De gemeente kan besluiten tot het oprichten van een eigen school. Hier mee kan zij bereiken dat de jongeren uit de gemeente een evenwichtige li chamelijke, geestelijke, verstandelijke, sociale en beroepsopleiding krijgen, waarbij het onderwijs in harmonie is met de christelijke normen en idea len, met God als de bron van alle morele waarden en waarheid. Het doel van de kerk is om het beeld van de Schepper in de mens te herstellen. Alleen op deze manier kan de mens tot volle ontplooiing komen, zowel in dit leven als in het toekomende. De wereldkerk beheert haar eigen scholen, variërend van kleuterschool tot universiteit. Zo kan zij aan de kinderen de waarden van het geloof over dragen, alsmede haar overtuigingen, gedragsregels, waarden, gewoontes en gebruiken. Openbare scholen hebben zich vaak tot doel gesteld kinderen op te leiden tot vaderlandslievende, gezagsgetrouwe burgers. In aanvulling hierop stellen adventistische scholen zich tot doel kinderen de mogelijk heid te geven zich te ontwikkelen tot trouwe, gewetensvolle zevende-dags adventistische christenen. De bron, de middelen en het doel van het adven tistisch onderwijs worden gevormd door een ware kennis van Gods vriend schap, verbondenheid met Hem door bijbelstudie en dienstbaarheid en op Hem willen lijken in karaktervorming. Doelstellingen Scholen die onder de verantwoordelijkheid van de gemeente vallen, stel len zich tot doel aan alle leerlingen onderwijs te bieden vanuit de bevrij dende boodschap van het evangelie. De algemene basiskennis wordt onder wezen opdat leerlingen die goed kunnen toepassen. In het bijzonder zetten deze scholen zich in om iedere leerling in staat te stellen zich een hoger niveau van gezondheids- en gedragsprincipes eigen te maken. Tevens krijgt de leerling de mogelijkheid zich te ontwikkelen op
Zie eerdere opmerkingen over de basisschool onder supervisie van een plaatselijke gemeente op bladz. 84.
44
146
afdelingen van de kerk en hun medewerkers
het gebied van de basale leervaardigheden en wordt hij onderwezen op het gebied van sociale vaardigheden, beroepsvaardigheden, maatschappijleer, nuttige invulling van vrije tijd en in morele volwassenheid. Door kwalita tief hoogwaardig onderwijs te bieden dat z’n focus heeft in Christus worden ook doelen bereikt op gebied van geestelijke verbondenheid, zelfontplooi ing, sociale vaardigheden, maatschappelijke verantwoordelijkheid, dienst baarheid aan de naaste en de wereld, en economische weerbaarheid. Onderwijssecretaris Een goed begrip en een heldere visie op christelijk onderwijs – waarvan de uiteindelijke doelen overeenkomen de doelen van verlossing – kan al leen maar worden bereikt en bewaakt wanneer de gemeente steeds herin nerd wordt aan haar duidelijke opdracht. Daarom dient iedere gemeente een onderwijssecretaris te kiezen ter bevordering en ondersteuning van het christelijk onderwijs. Deze onderwijssecretaris maakt deel uit van het da gelijks bestuur van de oudervereniging en werkt derhalve nauw samen met deze raad. De oudervereniging Algemeen doel De oudervereniging kent een tweeledig doel: 1. het ondersteunen van de ouders; 2. het verenigen van het gezin, de school en de kerk in hun streven de kinderen christelijk onderwijs op adventistische grondslag te bieden. Doelstellingen De oudervereniging kent de volgende doelstellingen: 1. het ondersteunen van de ouders in samenwerking met de gemeente en de school, in hun streven om de gehele ontwikkeling van het kind te bewerkstelligen – “de harmonieuze ontwikkeling van de lichamelijke, de verstandelijke en de geestelijke krachten.”45 2. het bevorderen van de samenwerking tussen ouders en leraars in het onderwijs; 3. het geven van advies hoe er in het gezin een sfeer van liefde en gehoor zaamheid kan zijn, waarin christelijke, adventistische normen en waar den aan kinderen geleerd kunnen worden door bijbelstudie, gebed, ge zinswijdingen en in de voorbeeldfunctie van de ouders;
Karaktervorming, bladz. 11.
45
147
kerkelijk handboek | hoofdstuk IX
4. het bieden van de mogelijkheid aan ouders en leraars een positieve rela tie te ontwikkelen in hun werk t.b.v de kinderen; 5. het ondersteunen van de school in het streven naar een betere afstem ming te komen tussen de uitgangspunten van het christelijk onderwijs in filosofie, inhoud en lesmethode; 6. het verbeteren van de band tussen school en het gezin door: a. het doen van aanbevelingen aan het schoolbestuur ter verbetering van het lesprogramma; b. het aanmoedigen van regelmatige contactmomenten tussen school en thuis; c. het aanmoedigen van ouders om de school te bezoeken; d. het aanmoedigen van leraars tot het afleggen van huisbezoeken; e. te voorzien in vrijwilligerswerk, wanneer de school daarom vraagt; f. het ondersteunen van de school bij het vinden van aanvullende ma terialen en faciliteiten die niet door de gemeente of de unie kunnen worden verzorgd. 7. het streven om ieder kind uit de gemeente naar de school van de ge meente te laten gaan. Men dient zijn uiterste best te doen om ook kinde ren uit achtergestelde gezinnen naar de school van de kerk te laten gaan opdat ieder adventistisch kind de mogelijkheid heeft om adventistisch onderwijs te genieten. Lidmaatschap Gemeenteleden en degenen die gebruik maken van de voorzieningen van de school, zijn lid van de oudervereniging. Functionarissen Alle ouders van leerlingen kunnen lid worden van de oudervereniging. De leden van het verenigingsbestuur dienen echter lid te zijn van het Kerk genootschap der Zevende-dags Adventisten. Het bestuur bestaat uit een voorzitter, een plaatsvervangend voorzitter, een secretaris-penningmees ter, een bibliothecaris en de onderwijscoördinator van de gemeente. Om de continuïteit binnen het bestuur te bewaken, verdient het de voorkeur dat een aantal leden van het bestuur wordt herkozen voor een tweede ter mijn. Voorzitter De voorzitter van de oudervereniging dient lid te zijn van een advent gemeente. Hij heeft, met succes, ervaring opgedaan in het onderwijs aan 148
afdelingen van de kerk en hun medewerkers
kinderen. De voorzitter staat open voor nieuwe ideeën, heeft affiniteit met het onderwijs en is overtuigd voorstander christelijk onderwijs. Secretaris-penningmeester De secretaris-penningmeester verzorgt de verslagen van de oudervereni ging. Hij is verantwoording verschuldigd aan de coördinator van de afdeling Vorming & Toerusting van de unie en rapporteert hem in ieder geval aan het begin en het einde van ieder schooljaar. Gelden van de oudervereniging worden door de penningmeester van de school dan wel de penningmeester van de gemeente beheerd. Het geld wordt op een aparte rekening gestort, conform de boekhoudkundige regels die in de unie gelden. Ex officio Het hoofd van de school is uit hoofde van zijn functie lid van de ouder vereniging. Het bestuur van de school van de kerk Lidmaatschap Voor iedere basisschool of school voor voortgezet onderwijs die door één gemeente wordt beheerd, dient een bestuur gekozen te worden. Dit bestuur wordt, hetzij door de gemeente, hetzij door een door de kerkenraad aange wezen commissie gekozen. Derhalve kan het schoolbestuur een onafhanke lijk schoolbestuur zijn, dan wel een kerkenraad, dan wel een commissie die verantwoording verschuldigd is aan de kerkenraad Wanneer de school door twee of meer gemeenten wordt beheerd, zal het bestuur worden gevormd door een schoolbestuur dat door de unie is aangesteld. Het is mogelijk één of twee leden van de kerkenraad in het schoolbe stuur te kiezen. Op deze manier wordt de nauwe band tussen de kerkenraad en het schoolbestuur gewaarborgd. De predikant van de gemeente is lid van het schoolbestuur. Wanneer de school beheerd wordt door twee of meer gemeenten, is het gebruikelijk dat alle predikanten van de betreffende gemeenten lid zijn van het schoolbe stuur. In scholen voor voortgezet onderwijs en in basisscholen is het hoofd van de school lid van het schoolbestuur. Het is mogelijk dat ouders, wier kinderen naar een dergelijke school gaan, lid zijn van het schoolbestuur. Op deze manier kan de school profi teren van de mening en het advies van de ouders voortkomend uit eigen ervaringen.
149
kerkelijk handboek | hoofdstuk IX
Bestuursleden Het bestuur bestaat in ieder geval uit een voorzitter en een secretaris. Wanneer een school door meer gemeenten wordt beheerd, worden daar naast een penningmeester, een plaatsvervangend voorzitter en een assi stent-secretaris benoemd. Wanneer de school door slechts één gemeente wordt beheerd, wordt de voorzitter van het schoolbestuur door de gemeen te gekozen. Wanneer de school door meer gemeenten wordt beheerd, wordt de voorzitter door het bestuur gekozen tijdens de eerste vergadering na de verkiezingen. In het geval dat de gemeenten niet tot overeenstemming kun nen komen, zal de voorzitter door het dagelijks bestuur van de unie worden aangewezen. Het hoofd van de school wordt doorgaans aangewezen als se cretaris van het schoolbestuur. Verhouding tussen school en gemeenten Wanneer een school door twee of meer gemeenten wordt beheerd, dient iedere beslissing van het schoolbestuur waarbij financiële verplichting zijn gemoeid, aan de kerkenraden van de deelnemende gemeenten ter goedkeu ring worden voorgelegd. Zittingsperiode Wanneer een zelfstandig schoolbestuur wordt gekozen, kan, met betrek king tot de zittingsperiode van de leden van het bestuur, uit de volgende procedures worden gekozen: 1. Alle leden kunnen aan het einde van het kalenderjaar, of aan het einde van het fiscale jaar voor de periode van één jaar worden gekozen. 2. De leden van een nieuw bestuur worden gekozen voor de respectieve lijke periodes van één, twee of drie jaar. Nieuwe leden worden vervolgens gekozen voor de periode van drie jaar. Met deze manier van kiezen wordt gegarandeerd dat er altijd een kern van leden met ervaring binnen het bestuur is, waardoor de continuïteit van het onderwijsbeleid beter gewaarborgd blijft. Vacante posten worden op dezelfde wijze ingevuld als vacatures bij de andere functies in de gemeente; de vacante post wordt vervuld voor de peri ode die rest tot aan het einde van de oorspronkelijke zittingstermijn. Vergaderingen Het schoolbestuur komt regelmatig bijeen met een minimum van één maal per maand gedurende het schooljaar.
150
afdelingen van de kerk en hun medewerkers
Vereisten De leden van het schoolbestuur worden gekozen op basis van hun toe wijding, hun overtuiging en trouw aan de basisprincipes van christelijk on derwijs, hun beoordelingsvermogen en tact, hun ervaring met onderwijs zaken en hun financiële inzicht en capaciteiten. Van hen wordt verwacht dat zij de onderwijsprincipes en het beleid van de gemeente hierin onder schrijven en uitvoeren. Omdat het schoolbestuur van de basisschool en/of de school voor voort gezet onderwijs een belangrijk orgaan is in de plaatselijke gemeente, dienen de leden van het bestuur met de grootst mogelijke zorgvuldigheid gekozen te worden. Personen die geen waarde hechten aan christelijk onderwijs of afwijzend staan ten opzichte van het onderwijsprogramma zouden niet in het schoolbestuur gekozen moeten worden. Overtuiging t.a.v. plannen waaraan God zijn goedkeuring kan hechten, geloof, moed en begrip zijn essentiële factoren voor een succesvol schoolbestuur. Taken van het bestuur De voorzitter roept de vergaderingen bijeen, fungeert als voorzitter tijdens de vergadering, en ziet erop toe dat de beslissingen die tijdens de vergaderingen worden genomen ook daadwerkelijk worden uitgevoerd. De voorzitter is mede-ondertekenaar van alle stukken met financiële aspecten die de secretaris doet uitgaan. De voorzitter is uit hoofde van zijn functie tevens lid van de inspectie raad van de basisschool en de school voor het voortgezet onderwijs. Deze raad heeft tot taak het onderwijs, zoals dat op de basisschool en bij het voortgezet onderwijs gegeven wordt, te controleren en te evalueren. De secretaris notuleert iedere vergadering, geeft opdrachten tot beta ling van rekeningen of andere financiële verplichtingen en verzorgt de cor respondentie namens het bestuur. Wanneer de school wordt beheerd door één gemeente, wordt het werk van de penningmeester doorgaans verzorgd door de penningmeester of de assistent-penningmeester van de gemeente. Deze ontvangt het schoolgeld en andere gelden; betaalt rekeningen in opdracht van de secretaris en met goedkeuring van de voorzitter; zorgt ervoor dat alle betalingen worden ge registreerd in de boekhouding; en geeft tijdens de maandelijkse vergade ring van het schoolbestuur een gedetailleerd verslag van de financiële situ atie. Wanneer de school door meerdere gemeenten wordt beheerd, wordt een aparte penningmeester door het bestuur benoemd.
151
kerkelijk handboek | hoofdstuk IX
Functies Voor de verdere omschrijving van de werkzaamheden van schoolbestu ren en hun functionarissen verwijzen wij naar de richtlijnen van de divi sie. De afdeling communicatie en PR Het belang van goede communicatie In de loop van de tijd heeft de kerk goddelijke richtlijnen gekregen over het belang van het gebruik van de juiste communicatiemiddelen voor de verkondiging van het evangelie. Ons is het volgende aangeraden: “Wij moeten geen manier onbenut laten om het licht onder de mensen te verspreiden. Laten we de pers gebruiken en laten we ieder middel inscha kelen om de aandacht op ons werk te vestigen.”46 “Manieren zullen worden bedacht om de harten van mensen te berei ken. Het kan voorkomen dat er andere methodes zullen worden toegepast dan in het verleden gebruikelijk was...”47 Organisatie De organisatie van deze afdeling vraagt om inzet van iedere kerkelijke employé, ieder gemeentelid en iedere afdeling. De afdeling communicatie streeft naar een samenhangend PR programma, waarbij voor de verkondi ging van het evangelie gebruik wordt gemaakt van alle moderne commu nicatiemiddelen, technieken en media. Daarom is het nodig dat in ieder gemeente een coördinator voor communicatie wordt aangesteld. Indien no dig kan ook een werkgroep communicatie en PR worden opgericht. Taken van de coördinator communicatie De coördinator PR binnen de gemeente is verantwoordelijk voor het verzamelen en verspreiden van informatie. Wanneer de mogelijkheid zich voordoet, brengt de secretaris interessante personen onder de aandacht, d.m.v. bijvoorbeeld een interview, en zorgt voor eventuele nieuwsflitsen. De samenwerking met de redacties van kranten en tijdschriften en andere PRfunctionarissen dient vriendelijk en harmonieus te zijn.48 De coördinator PR van de gemeente werkt samen met de staffunctiona ris PR van de unie in de uitvoering van de plannen van de unie en brengt verslag uit wanneer daarom gevraagd wordt. Tevens doet hij regelmatig ver Testimonies, deel 6, bladz. 36. Evangelism, bladz. 105. 48 Zie ook Aanvulling 12, bladz. 171. 46 47
152
afdelingen van de kerk en hun medewerkers
slag van zijn werkzaamheden tijdens de huishoudelijke vergadering van de gemeente. Werkgroep PR In een grote gemeente omvatten de PR en de communicatiewerkzaam heden vele facetten. In dat geval kan het beter zijn een werkgroep PR aan te stellen ter ondersteuning van de coördinator PR. In een dergelijke werk groep fungeert de coördinator PR als voorzitter. De werkgroep wordt tege lijkertijd met de andere ambtsdragers en functionarissen gekozen tijdens de algemene verkiezingen van de gemeente. De werkgroep kan aan de indi viduele leden een specifieke taak geven, bijvoorbeeld het onderhouden van relaties met de pers en andere externe media en het relatiebeheer binnen de gemeente en de kerk. Indien er een adventistische (zorg)instelling in de omgeving van de gemeente is gevestigd, is het verstandig de PR-functionaris van deze instelling uit te nodigen zitting te nemen in de werkgroep.49 De predikant, die in eerste instantie verantwoordelijk is voor het com municatiebeleid van de gemeente, werkt nauw samen met de coördinator PR en/of de werkgroep PR. De predikant heeft hierin een adviserende rol. Verhouding tot andere afdelingen binnen de gemeente Om de gemeente op een goede manier van dienst te kunnen zijn, dient de coördinator PR tijdig op de hoogte te worden gesteld van activiteiten en andere plannen. Iedere afdeling van de gemeente kan hiervoor iemand aanwijzen die tot taak heeft de coördinator PR op de hoogte te houden met nieuws en informatie over de betreffende afdeling. In grote adventistische centra In grote plaatsen met meerdere grote adventistische gemeenten, kun nen gemeenten besluiten tot de oprichting van een centrale PR-werkgroep. In deze centrale werkgroep hebben de PR-coördinatoren van de respectieve lijke gemeenten zitting. Zij dienen volledig medewerking te verlenen aan ieder boven-gemeentelijk plan dat de coördinatie van nieuws en andere me dia-activiteiten voor de verschillende gemeenten beter doet verlopen. De op richting van een dergelijke werkgroep dient te worden geïnitieerd door de staffunctionaris voor communicatie van de unie. Deze centrale werkgroep kiest uit haar midden een voorzitter die tevens tot taak heeft de vergaderin gen bijeen te roepen.
Zie ook Aanvulling 13, bladz. 171.
49
153
kerkelijk handboek | hoofdstuk IX
Bij de PR-afdelingen van de divisie en de unie zijn informatie, publica ties, voorbeeldbrieven en andere richtlijnen beschikbaar voor de PR-coördi natoren ter ondersteuning en inspiratie.
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Vereisten De PR-coördinator wordt gekozen op basis van zijn vermogen de gemeente en de kerk in zijn geheel op een juiste manier te vertegenwoordigen; betrouwbaar oordeel; organisatietalent; vermogen informatie op een aantrekkelijke en overtuigende manier te brengen; bereidheid opdrachten uit te voeren; sociale vaardigheden in de omgang met mensen.
De afdeling gezondheidsactiviteiten De kerk heeft haar opdracht aanvaard om Christus over de wereld te ver kondigen. Zij gelooft dat de morele verplichting om de menselijke waardig heid te bewaren een belangrijk onderdeel van deze opdracht is. Dit houdt in dat zij een hoge norm heeft gesteld voor de lichamelijke, verstandelijke en geestelijke gezondheid. Dit betekent dat zij niet alleen omkijkt naar hen die ziek zijn. Haar verantwoordelijkheid strekt zich tevens uit tot het voorko men van ziektes. Dit doet zij door goede voorlichting te geven over gezond leven en de nadruk te leggen op een leven zonder tabak, alcohol en andere verdovende middelen en onrein voedsel. Tevens moedigt zij haar leden aan om, zo mogelijk, een vegetarisch eetpatroon na te streven. Coördinator gezondheidsactiviteiten Om een doelmatig programma te ontwikkelen en te implementeren in de gemeente is het noodzakelijk dat de gemeente een coördinator kiest. Deze dient een brede interesse te hebben voor gezondheidszaken en bereid te zijn de normen van de kerk uit te dragen door zelf het goede voorbeeld te geven aan de leden en aan de samenleving door middel van de gezondheids programma’s van de kerk. De coördinator moet in staat zijn programma’s en informatie te selecteren die representatief zijn voor grondbeginselen en de filosofie van het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten en deze te integreren tot een effectief getuigenis voor zowel lichaam als geest.50
Zie ook Aanvulling 14, bladz. 171, 172.
50
154
afdelingen van de kerk en hun medewerkers
Assistent coördinator gezondheidsactiviteiten De assistent heeft tot taak de coördinator in zijn werkzaamheden te on dersteunen. Werkgroep gezondheidsactiviteiten Een gemeente kan besluiten een werkgroep gezondheidsactiviteiten op te richten. Deze werkgroep heeft tot taak leiding te geven aan het gezond heidswerk binnen de gemeente en in de samenleving. Tevens heeft zij de taak de gemeente te ondersteunen bij de evangelisatieactiviteiten door een praktisch gezondheidsprogramma te ontwikkelen op een geestelijke grond slag.51 De predikant is uit hoofde van zijn functie automatisch lid van deze werkgroep en kan eventueel ook optreden als voorzitter. Gezondheidscursussen In samenwerking met de zendingsraad ontwikkelt de werkgroep voor gezondheidsactiviteiten een aantal gezondheidscursussen waaronder: Stopmet-roken cursussen, kookworkshops, gezondheidscursussen, anti-stress cursussen, enz. Gezondheidsvereniging Op sommige plaatsen kunnen de gezondheidsactiviteiten of acties ter bevordering van geheelonthouding worden ondergebracht in aparte ver enigingen die duidelijk onderscheiden dienen te worden van de overige ker kelijke afdelingen. De uniefunctionaris die belast is met gezondheidszaken dient bij de oprichting van dergelijke verenigingen betrokken te worden. Wereldwijde collecte voor het gezondheidswerk Het totaalbedrag van deze collecte wordt aan de unie afgedragen, die het vervolgens conform de richtlijnen verdeelt over de Generale Conferen tie, de divisie en de unie. Op verzoek kan de gemeente tot maximaal 25% van de opbrengst van de collecte behouden voor het gezondheidswerk van de gemeente. De afdeling rentmeesterschapszaken De afdeling rentmeesterschap is opgericht om leden te helpen bij de invulling van het rentmeesterschap en hen te ondersteunen bij de imple mentatie van Gods plan van het systematisch geven door alle leden van de
Zie ook Aanvulling 15, bladz. 172.
51
155
kerkelijk handboek | hoofdstuk IX
kerk. Omdat het rentmeesterschap gaat over een goed beheer van het ge hele leven, wordt in de activiteiten de nadruk gelegd op het juiste gebruik van tijd, vaardigheden en talenten, bezittingen en de zorg voor het lichaam als een tempel van de heilige Geest. De afdeling rentmeesterschapszaken adviseert de gemeente hoe zij haar middelen optimaal kan inzetten om de taak die de kerk heeft gekregen te voltooien. Het nu volgende citaat geeft een goede weergave van de geestelijke en financiële doelstellingen van de af deling: “Wanneer zij zullen ontwaken en zij hun gebeden, hun bezittingen en al hun krachten en middelen aan de voeten van Jezus zullen leggen, zal de waarheid zegevieren.”52 Coördinator rentmeesterschapszaken De coördinator rentmeesterschapszaken wordt door de gemeente geko zen op basis van zijn capaciteiten de ideeën en de taken uit te voeren zoals die door het afdeling rentmeesterschap zijn ontwikkeld. De coördinator be schikt over de volgende eigenschappen: 1. hij is een geestelijk leider; 2. hij brengt de principes van het christelijk rentmeesterschap in praktijk; 3. hij heeft inzicht in de geestelijke uitgangspunten en het financiële be leid van de kerk; 4. hij is bereid tijd beschikbaar te stellen voor de voorbereiding, organisa tie en uitvoering van de activiteiten. Hij werk samen met de staffuncti onaris van de unie die rentmeesterschapszaken behartigt, de predikant en de kerkenraad. De coördinator vormt de verbindende schakel tussen de afdeling rent meesterschapszaken enerzijds en de gemeente anderzijds.53 De afdeling gezinspastoraat Het overkoepelende doel van het gezinspastoraat in het streven een plek te zijn waar men een volgeling van Christus wordt. Het gezin is door God geschapen als een basisvoorziening voor de mensheid. Het is de belangrijk ste omgeving waarin normen en waarden worden overgedragen en waarin mensen leren intieme relaties aan te gaan; zowel met andere mensen als met God. Het woord “genade” vormt het kernwoord binnen het gezinspastoraat. Het pastoraat vindt zijn basis in de leer van de Bijbel t.a.v. het gezin en houdt
Testimonies, deel 4, bladz. 475. Zie ook Aanvulling 16, bladz. 172.
52 53
156
afdelingen van de kerk en hun medewerkers
Gods idealen t.a.v. het gezinsleven in ere. Tegelijkertijd heeft het pastoraat ook oog voor de gebroken gezinnen in deze zondige wereld. Het gezinspas toraat zoekt naar manieren om gezinnen weer in contact te brengen met de goddelijke idealen. Tevens brengt het pastoraat het goede nieuws van Gods reddende genade onder de aandacht en de belofte dat groei mogelijk is met behulp van de heilige Geest. Het gezinspastoraat richt zich op de onderlinge menselijke relaties. Het pastoraat staat open voor de vragen van echtparen, ouders met kinderen, alleenstaanden die graag een gezin zouden willen stichten en alle leden van de grotere familiekring wanneer zij op hun levensweg geconfronteerd worden met onverwachte wendingen in hun leven. Het gezinspastoraat ondersteunt en onderschrijft het complete gezins leven. Het pastoraat ondersteunt personen bij het opbouwen en onderhou den van gezonde relaties, vanuit het principe dat een gezond christelijk gezin garant staat voor gezonde leden van Gods koninkrijk en tevens een positief getuigenis is voor de omgeving om hen heen. Het gezinspastoraat predikt begrip, acceptatie en liefde binnen het gezin en in Gods familie. Het pastoraat streeft naar de hereniging en verzoening tussen de generaties zo als ons dat in de Bijbel wordt beloofd,54 en probeert hoop en ondersteuning te bieden aan hen die door misbruik, een verstoord gezinsleven of gebroken relaties gekwetst en beschadigd zijn. Het gezinspastoraat biedt ondersteu ning door sociale vaardigheden te leren die nodig zijn bij het onderhouden van relaties. Het biedt mogelijkheden tot groei door gezinstraining en ondersteu ning. Het moedigt individuele personen, echtparen en gezinnen aan pro fessionele hulp te zoeken wanneer dat nodig mocht zijn. Een efficiënt gezinspastoraat omvat de volgende taken: huwelijksvoor bereidingscursussen voor aankomende echtparen, ondersteuning bij huwe lijksproblemen, cursussen voor jonge ouders (met speciale aandacht voor alleenstaande ouders en pleeggezinnen), cursussen voor gezinsevangelisa tie en ondersteuning voor families in nood. Werkgroep gezinspastoraat Om de gezinnen in de gemeenten beter van dienst te kunnen zijn, kan de kerkenraad besluiten een werkgroep gezinspastoraat op te richten. De coördinator gezinspastoraat is de voorzitter van deze werkgroep. 55
Zie Maleachi 4:5, 6. Zie ook Aanvulling 17, bladz. 173.
54 55
157
kerkelijk handboek | hoofdstuk IX
Coördinator gezinspastoraat56 De gemeente kan iemand (of een echtpaar) kiezen als coördinator(en) van het gezinspastoraat. De coördinator heeft een positieve houding ten opzichte van God, zichzelf, zijn naaste en de gemeente. De coördinator on dersteunt mensen in hun zoektocht naar een hecht en groeiend gezinsle ven. Het is zijn oprechte wens een bijdrage te willen leveren aan het welzijn van alle gezinnen. Om mensen die lijden onder de gevolgen van gebroken relaties goed te kunnen helpen, dient de coördinator doordrongen te zijn van Gods mogelijkheden om mensen te bevrijden. Tevens is het van groot belang dat de coördinator in staat is zaken geheim te houden en zich ervan bewust is wanneer en hoe hij personen in crisissituaties kan doorverwijzen naar professionele hulpverleners. De afdeling vrouwenpastoraat De afdeling vrouwenpastoraat is opgericht om adventistische vrouwen te ondersteunen, te bemoedigen en uit te dagen in hun dagelijks leven als volgelingen van Jezus en als leden van zijn wereldkerk. De missie van het vrouwenpastoraat is, in breder perspectief, gelijk aan de missie van alle christenen – de verkondiging van Christus in de gemeente en in de wereld.
1. 2.
3. 4.
5.
Doelen Het vrouwenpastoraat heeft als doel: een bijdrage te leveren aan de geestelijke groei van vrouwen; te benadrukken dat vrouwen van onschatbare waarde zijn, omdat ook zij geschapen en verlost zijn. Het vrouwenpastoraat ondersteunt vrou wen bij de vervulling van hun taken in de gemeente. Het vrouwenpasto raat wil een bijdrage leveren aan kerkelijke discussies door standpunten vanuit een specifiek vrouwelijk oogpunt te belichten; vrouwen op hun levensweg te ondersteunen, daarbij rekening houdend met etnische en culturele verschillen; samenwerkingsverbanden aan te gaan met andere specifieke afdelingen van de gemeente om op deze manier het werken van en voor vrouwen te faciliteren; vrouwen van over de hele wereld met elkaar in contact te brengen en hen aan te moedigen vriendschappen aan te gaan, elkaar te ondersteu nen en tot een creatieve uitwisseling te komen van ideeën en informa tie;
Zie ook Aanvulling 18, bladz. 174.
56
158
afdelingen van de kerk en hun medewerkers
6. adventistische vrouwen met raad en daad terzijde te staan, met hen zoe kend naar manieren waarop zij hun talenten kunnen inzetten voor het werk in de kerk en in de gemeente; 7. manieren en middelen te ontwikkelen om adventistische vrouwen uit te nodigen hun talenten in te zetten in samenwerking met anderen voor de wereldwijde missie van de kerk. Coördinator vrouwenpastoraat De coördinator van het vrouwenpastoraat wordt door de gemeente ge kozen om specifieke projecten te ontwikkelen ter ondersteuning van vrou wen en hen toe te rusten voor het werk voor God en voor de gemeente. De coördinator vrouwenpastoraat is tevens de voorzitter van de werkgroep vrouwenpastoraat. Zij ontwikkelt plannen en ideeën om de participatie graad van vrouwen in het kerkelijk werk te verhogen. Als voorzitter is de coördinator verantwoordelijk voor het opstellen van de agenda, het leiden van de gesprekken in de werkgroep en voor de ontwikkeling van een gevoel van verbondenheid door de leden uit te nodigen ervaringen met elkaar uit te wisselen, met elkaar te bidden en samen te zijn. De coördinator is tevens lid van de kerkenraad, alwaar zij een goede afstemming van het programma van het vrouwenpastoraat met de pro gramma’s van de andere afdelingen bewaakt. Tevens is het de taak van de coördinator de kerkenraad te informeren over de voortgang van het vrou wenpastoraat en de bijdrage die het pastoraat aan de gemeente levert. Voor cursussen, informatie en ondersteunend materiaal kan de coördinator een beroep doen op de verantwoordelijke voor het vrouwenpastoraat van de unie. Kwalificaties coördinator vrouwenpastoraat De coördinator vrouwenpastoraat dient een vrouw te zijn met een ge voelig, betrokken karakter, met affiniteit voor het vrouwenpastoraat en vrouwenzaken. Zij is in staat om de verschillende aandachtsgebieden bin nen het vrouwenpastoraat met elkaar in evenwicht te brengen, en heeft de gave vrouwen uit te nodigen hun geestelijke talenten te ontplooien. Zij on derhoudt een goede relatie met haar achterban, evenals met de predikant en de kerkenraad. Werkgroep vrouwenpastoraat De coördinator vrouwenpastoraat kan, in samenwerking met de pre dikant en de kerkenraad, een werkgroep vrouwenpastoraat oprichten om 159
kerkelijk handboek | hoofdstuk IX
samen vorm en inhoud te geven aan het pastoraat onder vrouwen in de ge meente. Personen die bereid zijn zich te verdiepen in de behoeften van vrou wen en zich willen inzetten voor een bredere participatie van vrouwen in de kerk, kunnen lid worden van de werkgroep. Om het evenwicht in de werk groep te bewaken, kan het verstandig zijn de werkgroep samen te stellen uit mensen met verschillende achtergronden en verschillende talenten.57 De afdeling kinderpastoraat De afdeling kinderpastoraat heeft tot doel het geloof van kinderen van af hun geboorte tot ca. 14 jaar te ontwikkelen en hen te betrekken bij de gemeente. Hiertoe ontwikkelt de afdeling verschillende manieren waarop kinderen Jezus kunnen leren kennen en Hem bij hun dagelijks leven kun nen te betrekken. Het kinderpastoraat werkt bij de vormgeving van het godsdienstonderwijs aan de kinderen nauw samen met de afdeling sabbat school en andere afdelingen. Doelstelling De doelstelling van de afdeling kinderpastoraat is kinderen te leren wat een liefdevolle, dienstbare relatie met Jezus is. De afdeling probeert deze doelstelling te realiseren door activiteiten te organiseren rond de volgende kernwoorden: – Genade: Kinderen laten ervaren dat de liefde van Jezus onvoorwaardelijk is, dat bij Hem vergeving mogelijk is en dat Hij hen aanneemt zoals ze zijn. Kinderen voorbereiden om zich aan Hem te geven. – Gelijkheid: Allen, zowel medewerkers van de kindersabbatschool als de kinderen, zijn voor Christus gelijk, ongeacht hun afkomst, huidskleur, taal, geslacht, talenten of sociale status. – Leiderschap: de vrijwilligers worden opgeleid, getraind en toegerust om leiding te geven aan de kindersabbatschoolklassen. – Dienstbaarheid: kinderen wordt de gelegenheid gegeven mensen in hun omgeving van dienst te zijn. Op deze manier raken zij al op jonge leeftijd bekend met het doen van vrijwilligerswerk, waardoor er een grote kans is dat zij dit ook op latere leeftijd zullen voortzetten. – Samenwerking: Het gaat hierbij om de samenwerking met andere afde lingen zoals het gezinspastoraat, de sabbatschool en de zendingsafdeling van het jeugdwerk, de afdeling onderwijs, de afdeling rentmeesterschap en andere afdelingen om hun doelstellingen te bereiken.
Zie ook Aanvulling 19, bladz. 174.
57
160
afdelingen van de kerk en hun medewerkers
– Preventie: de gemeente a) selecteert vrijwilligers met een goede geestelij ke en morele achtergrond; b) zorgt voor zorgvuldige screening om kinderen te beschermen tegen fysiek, emotioneel, seksueel of geestelijk misbruik, waarmee de gemeente tevens gevrijwaard wordt van wettelijke aansprake lijkheid. Ellen G. White onderstreept het belang van het werken met kinderen. Zij schrijft hierover: “Het belang van het onderwijs aan jonge kinderen kan niet vaak genoeg benadrukt worden. De kennis die een kind gedurende de eerste zeven jaar van zijn leven opdoet, zal van grotere invloed op zijn ka raktervorming zijn dan alle kennis die hij zich in zijn verdere leven eigen zal maken.”58 “Het is nog altijd waar dat kinderen het ontvankelijkst zijn voor de boodschap van het evangelie. Hun harten staan open voor Gods invloeden en ze onthouden de geleerde lessen gemakkelijk. Kleine kinderen kunnen christenen zijn en een ervaring hebben in overeenstemming met hun leef tijd. Zij moeten opgevoed worden in geestelijke zaken en de ouders moeten hen alle kansen geven, zodat zij een karakter kunnen vormen overeenkom stig het karakter van Christus.”59 “Kinderen in de leeftijd van acht, tien of twaalf jaar zijn oud genoeg om met hen te spreken over hun geloof. Spreek niet met uw kinderen over het geloof alsof het geloof zou gaan over een zaak die in de verre toekomst ligt, wanneer zij oud genoeg zijn zich te bekeren en de waarheid te aanvaarden. Ook zeer jonge kinderen kunnen, mits zij op de juiste wijze zijn onderwe zen, een juist begrip hebben van hun zondige natuur en de manier waarop zij door Christus gered kunnen worden.”60 “Toen Jezus zijn discipelen zei dat ze de kinderen niet moesten verbie den tot Hem te komen, sprak Hij tot zijn volgelingen in alle tijden, tot kerke lijke ambtsdragers, predikanten, helpers, ja, tot alle christenen. Jezus trekt de kinderen tot Zich en Hij zegt ons: Laat ze tot Mij komen, alsof Hij zou willen zeggen: Zij zullen komen als u ze niet verhindert.”61 Coördinator kinderpastoraat De coördinator van het kinderpastoraat wordt door de gemeente geko zen om specifieke activiteiten te ontwikkelen om het geloof bij kinderen te
60 61 58 59
Child Guidance, bladz. 193. Jezus, de Wens der Eeuwen, bladz. 425, 426. Testimonies, deel 1, bladz. 400. Jezus, de Wens der Eeuwen, bladz. 427.
161
kerkelijk handboek | hoofdstuk IX
voeden en die ertoe bijdragen dat zij een liefdevolle en dienstbare relatie met Jezus kunnen ontwikkelen. De coördinator is iemand met een uitste kend moreel en ethisch besef. Hij is in woord en daad een voorbeeld van zijn liefde en verbondenheid met God en de gemeente. De coördinator heeft ervaring als leidinggevende en heeft affiniteit met het werken met kinde ren.62 Werkgroep kinderpastoraat De coördinator kinderpastoraat kan, in samenwerking met de predi kant en de kerkenraad, een werkgroep kinderpastoraat oprichten. Deze werkgroep bestaat uit personen die gekozen worden op basis van hun af finiteit en hun ervaring in het werken met kinderen. Normaal gesproken worden de leden geselecteerd uit de afdelingsleiders van de sabbatschool, de coördinator van de vakantiebijbelschool, de jeugdleiders van de tienerafdeling, aangevuld met twee of drie anderen die gemotiveerd zijn om met kinderen te werken.63 De afdeling overheidszaken en godsdienstvrijheid64 De afdeling overheidszaken en godsdienstvrijheid zet zich in voor het behoud en de verspreiding van godsdienstvrijheid, en in het bijzonder voor de vrijheid van geweten. Godsdienstvrijheid omvat onder andere het recht een eigen godsdienst aan te hangen of te kiezen. Het omvat ook het recht van godsdienst te veranderen en voor zijn godsdienst uit te komen (zowel individueel als in groepsverband) door erediensten, woord, gedrag, getuige nis, en onderwijs, met als voorbehoud dat men anderen op dezelfde wijze respecteert. Godsdienstvrijheid houdt tevens in dat men het recht heeft een rustdag te vieren, conform de grondregels van zijn/haar religie. Daarom zet de afde ling zich in voor het recht van zevende-dags adventisten om de sabbat te vieren overeenkomstig het vierde gebod uit de Tien Geboden. De afdeling houdt zich tevens bezig met het verzamelen en bestuderen van informatie
Zie ook Aanvulling 21, bladz. 174, 175. Aanvulling 20, bladz. 175. 64 Vaak wordt naar deze afdeling ook verwezen met het Engelse acroniem PARL (Public Affairs and Religious Liberty). Deze afdeling houdt zich bezig met contacten met overheden op allerlei niveaus, maar ook met contacten met andere geloofsgemeenschappen. Daarnaast is het thema godsdienstvrijheid van groot belang. In Nederland zal er in de meeste gemeenten wellicht geen behoefte bestaan om een functionaris en een werkgroep voor deze afdeling te kiezen. Gewoonlijk zal men in voorkomende gevallen gebruik maken van de diensten van de unie. 62 63
162
afdelingen van de kerk en hun medewerkers
over actuele gebeurtenissen die verband zouden kunnen houden met de profetieën. Ter bescherming van de vrijheid van godsdienst is de afdeling een groot voorstander van de scheiding tussen kerk en staat, zoals dit ook door de Heer werd verkondigd toen Hij sprak: “Geef dan wat van de keizer is aan de keizer, en geef aan God wat God toebehoort.”65 “Een band tussen kerk en staat zal, zelfs wanneer deze tussen beide heel los is, misschien de indruk wekken dat de wereld tot de kerk wordt bekeerd, maar in werkelijkheid wordt de kerk tot de wereld bekeerd.”66 De overheid mag nooit het domein van de kerk binnendringen om op enigerlei wijze te trachten de vrijheid van geweten of het recht op gods dienst te beïnvloeden. Tegelijkertijd mag de kerk zich niet begeven op het terrein van de overheid behalve, wanneer dat gepast is, om publieke vraag stukken vanuit een moreel standpunt te becommentariëren. De afdeling verzet zich tegen elke vorm van inbreuk op de vrijheid van godsdienst, vooral vanuit het oogpunt van de vervolgingen zoals die in de profetieën van Openbaring 13 worden beschreven. “Het is onze plicht alles te doen wat in onze macht ligt om het dreigende gevaar af te wenden.”67 Verenigingen ter bevordering van godsdienstvrijheid De afdeling godsdienstvrijheid vervult veel van haar taken in samenwer king met de International Religious Liberty Association en haar zusterver enigingen die over de hele wereld zijn verspreid.68 Coördinator godsdienstvrijheid De coördinator godsdienstvrijheid van de plaatselijke gemeente wordt door de gemeente gekozen. Hij werkt nauw samen met de predikant ten aanzien van alle aspecten van godsdienstvrijheid. Tevens werkt hij samen met de verantwoordelijke voor godsdienstvrijheid van de unie. De coördinator beschikt over een positieve, inspirerende uitstraling en hij is in staat om in het openbaar het woord te voeren. Hij is geïnteresseerd in maatschappelijke aangelegenheden en beschikt over goede schriftelijke
67 68 65 66
Matteüs 22:21. De Grote Strijd, bladz. 280. Testimonies, deel 5, bladz. 452. De International Religious Liberty Association is een organisatie die is geïnitieerd door de Zevende-dags Adventisten, maar waarin ook vertegenwoordigers van andere gezindten welkom zijn. Het hoofdkantoor is in het gebouw van de Generale Conferentie in Silver Spring (VS). In een aantal regio’s van de wereld (divisies) en een aantal landen zijn actieve onderafdelingen. Voor meer informatie, zie www.irla.org.
163
kerkelijk handboek | hoofdstuk IX
uitdrukkingsvaardigheden. Hij zet zich in voor het behoud van de vrijheid van Gods volk opdat zij haar opdracht kan volbrengen.69 Speciale dienst Wanneer er een speciale eredienst70 wordt gehouden om de nieuw geko zen ambtsdragers aan de gemeente voor te stellen, dienen de functionaris sen van de verschillende afdelingen hier ook bij betrokken te worden.
Zie ook Aanvulling 22, bladz. 176. Zie ook bladz. 90.
69 70
164
afdelingen van de kerk en hun medewerkers
Aanvullingen bij hoofdstuk 9 Deze aanvullingen bevatten extra informatie over hoe een plaatselijke gemeente in bepaalde situaties kan handelen. Ten aanzien van deze materie heeft de plaatselijke gemeente de vrijheid eigen beleid te ontwikkelen. Dit eigen beleid dient echter wel in overeenstemming te zijn met de algemene richtlijnen zoals die door het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten worden geleerd en gepraktiseerd.
1. De zendingsraad71 De zendingsraad is onder andere voor de volgende taken verantwoor delijk: a. het organiseren van evangelisatiebijeenkomsten voor de gemeente, het onderzoeken van nieuwe mogelijkheden voor evangelisatie en het be trekken van ieder gemeentelid bij enige vorm van evangelisatie. b. het betrekken van zoveel mogelijk gemeenteleden bij de evangelisatieac tiviteiten die door de zendingsraad worden georganiseerd, bijvoorbeeld bij: 1. het verspreiden van evangelisatielectuur en evangelisatietijdschrif ten; 2. het werven en begeleiden van cursisten van schriftelijke cursussen; 3. het doen van vrijwilligerswerk en/of deelnemen aan activiteiten van de dorcasgroep; 4. het assisteren bij laagdrempelige activiteiten zoals Stop-met-roken cursussen, kooklessen, anti-stress cursussen, enz.; 5. het assisteren bij evangelisatieactiviteiten zoals bijbelstudiegroepen en vervolgcontacten, openbare evangelisatiebijeenkomsten, enz. c. het voorbereiden, coördineren en (mede)uitvoeren van de jaarlijkse ADRA-collecte; d. het toerusten en vormen van gemeenteleden in het geven van getui genissen. De raad kan hierbij bijvoorbeeld de volgende mogelijkheden aanbieden: 1. het organiseren van trainingen in het leiden van bijbelstudiegroe pen, manieren om te getuigen, het uitvoeren van vrijwilligerswerk en het ondersteunen van noodhulpprogramma’s; 2. het geven van praktijklessen in bovenstaande programma’s.
71
Zie ook bladz. 128.
165
kerkelijk handboek | hoofdstuk IX
e. het aanmoedigen van gemeenteleden om hun activiteiten te rapporte ren aan de secretaris van de zendingsraad; f. het coördineren van het vrijwilligerswerk van de gemeente. Daarbij fun geert de raad tevens als bestuur van het depot van hulpgoederen van de gemeente; g. het samenwerken met het departement Gemeentegroei van de unie bij de uitvoering van het programma; h. het toestemming geven voor uitgaven uit de zendingskas; i. de voorbereiding en uitvoering van de wekelijkse en maandelijkse bij eenkomsten van de zendingsraad of andere bijeenkomsten die onder supervisie van de zendingsraad vallen en zijn opgenomen in de activi teitenplanning van de gemeente.
a.
b.
c.
d. e.
2. De secretaris van de zendingsraad72 De taken van de secretaris van de zendingsraad zijn: Het verzorgen van het secretariaat van de zendingsraad, het notuleren van de vergaderingen en bijeenkomsten die door de zendingsraad wor den georganiseerd en het actief ondersteunen van de uitvoering van de plannen van de zendingsraad. De secretaris dient verslag te doen van de evangelisatieactiviteiten die door de gemeenteleden worden georgani seerd. Tevens dient hij ieder kwartaal alle rapportages en andere infor matie op te sturen naar het departement gemeentegroei van de unie. Tijdens de maandelijkse zendingsdienst en tijdens de vergaderingen van de kerkenraad verslag uitbrengen aan de gemeente van de evangeli satieactiviteiten. Het coördineren en afhandelen van alle bestellingen die door de ge meente bij het Service Centrum van de unie of bij andere leveranciers worden gedaan. De secretaris dient, in samenwerking met de penning meester van de gemeente, nauwkeurig de bestellingen bij te houden (met behulp van kopieën van de bestelbonnen) en erop toe te zien dat de rekeningen op tijd worden betaald. Tevens dient de secretaris te be waken of de bestelde goederen (inclusief de bestellingen die nog in be handeling zijn) tijdig worden geleverd. De gemeente wijzen op materialen uit diverse bronnen die eventueel gebruikt kunnen worden. Het plannen van collectes ten behoeve van de zendingsactiviteiten, wan neer deze activiteiten niet in de algemene begroting van de gemeente
Zie ook bladz. 129.
72
166
afdelingen van de kerk en hun medewerkers
of in het collecteschema van de unie zijn opgenomen. Een dergelijke collecte kan tijdens de eerste sabbat van de maand worden gehouden. Wanneer de opbrengsten van deze collectes niet afdoende zijn om de kosten te dekken, kan er ook gecollecteerd worden tijdens de wekelijkse evangelisatiebijeenkomsten. De zendingsraad besluit vervolgens hoe deze collectes kunnen worden besteed. f. Het verzorgen van de verslaglegging van activiteiten die door gemeen teleden zijn gedaan. Een samenvatting van deze verslagen dient tevens aan de staffunctionaris van het department gemeentegroei van de unie te worden toegestuurd. 3. Mannenpastoraat73 De belangrijkste evangelisatieactiviteiten die door deze groep worden verzorgd, zijn: lekenprediking, het pastoraat onder gevangen en vrijwilli gerswerk. 4. Centrum voor sociale activiteiten74 Wanneer er in een bepaald gebied een aantal gemeenten gezamenlijk een depot voor hulpgoederen of andere sociale projecten heeft, wijzen deze gemeenten gezamenlijk een bestuur voor deze activiteiten aan. In dit bestuur zitten vertegenwoordigers uit de deelnemende gemeenten, onder voorzitter schap van de predikant die in de desbetreffende regio werkzaam is. Wanneer dergelijke activiteiten door gemeenten uit meerdere districten worden ondersteund, dient het bestuur te bestaan uit vertegenwoordigers uit de deelnemende gemeenten, aangevuld met vertegenwoordigers die door het Algemeen Kerkbestuur worden aangewezen. Het bestuur kiest uit haar midden een voorzitter, maar het is ook mogelijk dat deze rol wordt vervuld door de staffunctionaris van het departement gemeentegroei van de unie of de coördinator voor sociale projecten. 5. Coördinator bijbellessen75 Tot de taken van de coördinator behoort onder andere: het werven van vrijwilligers, het geven van trainingen in het geven van bijbelstudies, het
Zie ook bladz. 129. Zie ook bladz. 129. In de Engelstalige editie wordt de term Community Service Center gebruikt. In sommige landen hebben (voornamelijk grote) gemeenten een centrum, soms met een part gebouw, van waaruit maatschappelijke activiteiten worden ondernomen. Meestal is daarin ook een depot voor hulpgoederen (kleding, voeding) ondergebracht. 75 Zie ook bladz. 130. 73 74
167
kerkelijk handboek | hoofdstuk IX
afleggen van bezoeken, het bestellen van schriftelijke bijbelstudies76 en an dere benodigdheden, en het ontwikkelen van ideeën voor het werven van cursisten en het promoten van de activiteiten. Voor het geven van bijbel lessen bestaan verschillende hulpmiddelen zoals: de schriftelijke bijbelstu dies, materiaal specifiek voor kleine groepen, video’s, DVD’s en Internet.
a.
b.
c.
d.
e.
f. g.
6. Algemeen hoofd sabbatschool77 Het algemeen hoofd sabbatschool heeft tot taak: De gemeente van dienst te zijn als leider van alle afdelingen van de sab batschool. Hoewel hij de algemeen leider van de sabbatschool is, is hij daarmee niet per definitie de leider van de sabbatschool voor volwas senen. Hij kan hier echter wel voor gekozen worden. Het bestuderen van de richtlijnen en de adviezen uit de Counsels on Sabbath School Work van Ellen G. White en de Nederlandse versie van het Sabbath School Handbook.78 Het algemeen hoofd sabbatschool ziet er bij de gemeente op toe dat deze boeken beschikbaar zijn voor alle (gespreks)leiders van alle afdelingen van de sabbatschool. Zich op de hoogte te stellen van de doelen van het zendingsprogramma van de wereldkerk. Het algemeen hoofd sabbatschool moedigt de leden van de sabbatschool aan tot ruimhartig geven als teken van oprechte betrokkenheid bij de ondersteuning van de wereldzending. Het bijeenroepen en voorzitten van de vergaderingen van de sabbat schoolraad voor urgente zaken, zoals het doen van aanbevelingen met betrekking tot de vervulling van vacatures van gespreksleider. Het verzamelen van alle agendapunten van de afdelingsleiders aangaan de de voortgang en het financieel beheer van de sabbatschool. Het is de taak van het algemeen hoofd sabbatschool om deze agendapunten bij de sabbatschoolraad in te brengen. Het implementeren van de beslissingen van de sabbatschoolraad. Het leiden van de bijeenkomsten van gespreksleiders. Waar anderen belast zijn met specifieke taken (bijvoorbeeld met het geven van bijbel studies), is het de taak van het algemeen hoofd sabbatschool om de alge hele leiding te nemen, en deze bijeenkomsten tot een essentieel onder deel van het sabbatschoolwerk te maken. Deze bijeenkomsten kunnen
Zie ook bladz. 130. Zie ook bladz. 132. Voor een uitgebreide beschrijving van de taken en verantwoordelijkheden van het algemeen hoofd sabbatschool verwijzen wij u ook naar de Nederlandse handleiding “Wegwijs in de sabbatschool.” 78 Dit handboek is verkrijgbaar onder de titel “Wegwijs in de sabbatschool” bij het departement Vorming & Toerusting van de Nederlandse Unie. 76
77
168
afdelingen van de kerk en hun medewerkers
een uitstekend middel zijn om een sterk, spiritueel vormingsteam te bouwen.
a.
b.
c. d.
f.
g.
7. Secretaris van de sabbatschool79 De taken van de secretaris zijn: Het bijhouden van alle gegevens die nodig zijn om officiële formulie ren van de unie in te vullen en voor het opstellen van een volledig en nauwkeurig kwartaalverslag van de sabbatschool. Dit verslag stuurt de secretaris zo snel mogelijk aan de betreffende verantwoordelijken. De secretaris informeert tevens de sabbatschool over de voortgang van het sabbatschoolwerk. Het verspreiden van benodigd materiaal onder de gespreksleiders, het verzamelen van gegevens van iedere sabbatschoolklas en het verzame len van de sabbatschoolcollectes uit de verschillende klassen (indien de collecte tijdens de discussie in de klassen wordt opgehaald). Het verifiëren of iedere sabbatschoolklas over de benodigde materialen beschikt; Het wekelijks bijhouden van de sabbatschoolgaven, alsmede van de der tiende sabbatschoolcollecte, de verjaardagsgaven, de investeringsgaven en de (eventuele) collectes ter bestrijding van de onkosten van de sab batschool. Deze financiële verslagen worden door de secretaris van de sabbatschoolraad opgesteld en dienen exact overeen te komen met de rapportages van de penningmeester van de gemeente. het bestellen via de secretaris van de zendingsraad van materialen en andere benodigdheden ten behoeve van de sabbatschool. Deze bestel lingen kunnen alleen gedaan worden met toestemming van de sabbat schoolraad. het verzorgen van de notulen van de vergaderingen van de sabbatschool raad.
8. Gelden ter bestrijding van de onkosten80 Alle gelden die voor dit doel worden bijeengebracht, dienen als zoda nig te worden geregistreerd door de secretaris en vervolgens overhandigd te worden aan de penningmeester van de gemeente. Deze gelden mogen alleen gebruikt worden ter bestrijding van de onkosten van de sabbatschool en kunnen alleen worden gebruikt met toestemming van de sabbatschool
Zie ook bladz. 133 en de handleiding “Wegwijs in de sabbatschool”. Zie ook bladz. 136.
79 80
169
kerkelijk handboek | hoofdstuk IX
raad. In veel gemeenten zijn de algemene kosten van de sabbatschool op genomen in de algemene begroting van de gemeente en uitgaven vinden alleen plaats na toestemming van de sabbatschoolraad. 9. AJV beginselverklaring81 In de Nederlandse Unie is dit vertaald met de volgende beleidsvoorne mens: a. Het jeugdwerk wil jongeren manieren aanreiken waarmee zij zich het geloof eigen kunnen maken, d.w.z. het geloof dient van henzelf te zijn en niet van hun ouders, de kerk of van de predikant. b. Het jeugdwerk wil jongeren ondersteunen om het geloof op hun manier tot uitdrukking te laten komen. Er dient voortdurend een brug gevon den te worden tussen het geloof van de jongeren en hun cultuur en belevingswereld. c. Het jeugdwerk wil jongeren ondersteunen bij het verspreiden van het geloof op hun manier. De meest effectieve manier van evangeliseren is door het geloof te leven en van ‘peer to peer.’ 10. Lidmaatschap van het AJV82 In sommige landen wordt er onderscheid gemaakt tussen jeugdleden die al gedoopt zijn in de Adventkerk en jeugdleden die (nog) niet gedoopt zijn. In Nederland wordt dit onderscheid niet gemaakt. Alle jongeren die regelmatig naar de jeugdbijeenkomsten komen en aan activiteiten deelne men, worden als jeugdlid gerekend. Daarnaast kent men in sommige landen zogenaamde ‘ereleden.’ Dit kun nen bijv. oudere leden zijn die nog een sterke verbondenheid voelen met het jeugdwerk. Deze categorie is in Nederland echter niet gebruikelijk. 11. Secretaris-penningmeester en assistent83 Een andere belangrijke taak van de secretaris-penningmeester is het nauwkeurig bijhouden van alle inkomsten en uitgaven van de gelden van het AJV. De gelden van het AJV worden beheerd door de penningmeester van de gemeente tot het moment dat de jeugdraad opdracht geeft tot betaling. De jeugdraad controleert daarom ieder kwartaal de financiële verslagen. De boekhouding wordt één maal per jaar door de penningmeester van de Zie ook bladz. 139. Zie ook bladz. 140. 83 Zie ook bladz. 142. 81
82
170
afdelingen van de kerk en hun medewerkers
gemeente gecontroleerd. Veel gemeenten hebben het jeugdwerk in hun al gemene begroting opgenomen. 12. Taken van de secretaris van de communicatiewerkgroep84 De secretaris van de communicatiewerkgroep ondersteunt bij het mo biliseren van steun voor de mediacampagnes van de gemeente. Hieronder kunnen vallen: het plaatsen van advertenties en aankondigingen voor schriftelijke bijbelstudies en uitzendingen via de plaatselijke radio en tv, het promoten van collectes voor dat doel en de deelname aan activiteiten voor de verspreiding van materiaal voor radio, televisie en schriftelijke bij belstudies. 13. Werkgroep communicatie85 Andere werkzaamheden betreffende de communicatie die onder de verantwoordelijkheid van de werkgroep vallen zijn: de voorbereiding van speciale gemeentefeesten en andere gelegenheden, de voorbereiding van kerkelijke tentoonstellingen en stands voor evenementen, het plaatsen van kerkelijke advertenties, het verspreiden van brochures en folders over het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten bij openbare bibliotheken en andere informatiecentra. De verdeling van de taken is afhankelijk van de capaciteiten van de leden van de werkgroep. Alle activiteiten van de werk groep worden gecoördineerd door de voorzitter van de werkgroep.
a.
b.
c. d.
14. Coördinator gezondheidsactiviteiten86 De coördinator gezondheidsactiviteiten heeft de volgende taken: Het ontwerpen, voorbereiden en begroten van activiteiten voor de ge meente en voor de gemeen.schap die de nadruk leggen op gezond leven en gezonde voeding. De coördinator werkt hierin samen met de predi kant, de werkgroep gezondheidswerk en de kerkenraad. Het geven van voorlichting aan de samenleving over de schadelijke ef fecten van het gebruik van tabak, alcohol en andere verdovende mid delen die nadelig voor de gezondheid zijn. Het onderhouden van een goede samenwerkingsrelatie met de publieke gezondheidsinstellingen. Het aanmoedigen van de studie van de bijbelse principes en de adviezen van de Geest der Profetie betreffende een gezonde levenswijze.
Zie ook bladz. 152. Zie ook bladz. 153. 86 Zie ook bladz. 154. 84 85
171
kerkelijk handboek | hoofdstuk IX
e. Het geven van voorlichting aan gemeenteleden over de manier waarop zij de gezondheidsprincipes in hun eigen leven kunnen toepassen. f. Het voorbereiden en promoten van gezondheidsprogramma’s in en rond de gemeente in nauwe samenwerking met eventuele activiteiten van de unie op dit terrein. g. Het verzorgen van het secretariaat van de werkgroep gezondheidsactivi teiten, behalve wanneer hem is gevraagd de rol van voorzitter te vervul len. 15. Werkgroep gezondheidsactiviteiten87 De leden van de werkgroep worden door de gemeente gekozen. De vol gende personen kunnen deel uit maken van de werkgroep: de predikant of ouderling (tevens voorzitter van de werkgroep); de coördinator gezond heidsactiviteiten; de hoofdjeugdleider, of twee vertegenwoordigers uit het jeugdwerk; drie vertegenwoordigers uit de volgende beroepsgroepen: huis arts, tandarts, voedingsdeskundige, verpleegkundige, gezondheidsvoorlich ter, coördinator rentmeesterschapszaken of anderen die affiniteit hebben met het gezondheidswerk; 16. Coördinator rentmeesterschapszaken88 De coördinator heeft tot taak zorg te dragen voor de implementatie van het algemene voorlichtingsprogramma van de afdeling rentmeester schap van de unie. Dit programma wordt regelmatig aangepast om aan de voortdurende vraag te voldoen. Deze verantwoordelijkheid omvat te vens het ondersteunen van de predikant tijdens de jaarlijkse ‘Dag van het Rentmeesterschap’, het leiden van de rentmeesterschapgroepen, het geven van voorlichting over tienden en andere gaven, en de uitleg van de basale principes van het rentmeesterschap tijdens de sabbatschool of bij andere gelegenheden. De overige taken van de coördinator zijn: a. lidmaatschap van de kerkenraad (met bijzondere aandacht voor de gees telijke en financiële aspecten van het gemeenteleven); b. lid van werkgroepen die raakvlakken hebben met rentmeesterschap en financiën; c. actieve ondersteuning verlenen aan de predikant als deze van tijd tot tijd activiteiten ontwikkelt om het rentmeesterschap te promoten.
Zie ook bladz. 155. Zie ook bladz. 156.
87 88
172
afdelingen van de kerk en hun medewerkers
17. Werkgroep gezinspastoraat89 Deze werkgroep hoeft niet erg omvangrijk te zijn om toch effectief haar werk te doen. Wel dienen er de juiste gemeenteleiders aan deel te nemen, alsmede personen die een open oog hebben voor de verschillende behoef ten die er onder de gezinnen in de gemeente leven. Personen die een trau matische ervaring binnen het gezin hebben gehad en deze ervaring op een volwassen manier hebben verwerkt, kunnen een waardevolle bijdrage leveren aan de werkgroep. De werkgroep dient zowel uit mannen als uit vrouwen te bestaan en, indien mogelijk, een persoon die alleenstaand is, een echtpaar, één of twee ouders, aangevuld met andere leden die een re presentatieve afspiegeling van de gemeente vormen. De werkgroep heeft de volgende taken: a. het ondersteunen van de leiders van de gemeente door hen te voorzien van gegevens over gezinnen in de gemeente en in de naaste omgeving, opdat er specifieke doelgroepen kunnen worden aangewezen. b. het ondersteunen van de leidinggevenden in de gemeente bij het beoor delen van de behoeften van de gemeenteleden ten aanzien van voorlich ting op gebied van gezinsleven, welzijn en psychologische ondersteu ning. Tevens ontwikkelt de werkgroep ideeën over de manier waarop de kennis van de samenleving binnen de gemeente zouden kunnen wor den benut om aan deze behoeften tegemoet te komen. c. het bevorderen van de raakvlakken tussen de activiteiten van de ge meente en het gezin ten aanzien van de manier waarop gezinnen hun tijd, energie, geld en andere bronnen besteden. d. het samenwerken met de afdeling gezinspastoraat van de unie bij de implementatie van programma’s die op gezinnen zijn gericht. e. het samenwerken met de leiding van de gemeente bij het ontwerpen, voorbereiden en uitvoeren van aanvullende activiteiten voor gezinnen wanneer daar behoefte aan mocht bestaan. Deze activiteiten kunnen zowel een ondersteuning van het gezinsleven binnen de gemeente zijn, als een manier om te evangeliseren in de omgeving. f. een bijdrage leveren aan een sfeer van warmte en verbondenheid, waar door in de gemeente een gevoel van onderlinge verbondenheid kan ontstaan en een helpende hand geboden kan worden aan gezinnen die behoefte hebben aan ondersteuning en bemoediging.
Zie ook bladz. 157.
89
173
kerkelijk handboek | hoofdstuk IX
a. b.
c.
d.
a.
b.
c.
d.
19. Werkgroep vrouwenpastoraat91 De werkgroep vrouwenpastoraat heeft de volgende taken: het inventariseren en beoordelen van de behoeften en de wensen van vrouwen in de plaatselijke gemeente en in de samenleving, onder an dere door monitoren en interviews. Dit gebeurt in overleg met de predi kant en de andere leidinggevenden in de gemeente; het bedenken en ontwikkelen van manieren om, in samenwerking met de overige afdelingen van de gemeente, activiteiten en programma’s aan te bieden ter ondersteuning van vrouwen; in samenwerking met de predikant, de afdelingshoofden uit de ge meente en andere gemeenteleiders, het voorbereiden en uitvoeren van bovenstaande activiteiten en andere ideeën die verband houden met de specifieke behoeften van vrouwen; het bevorderen van de deelname van de plaatselijke gemeente aan jaar lijkse activiteiten die georganiseerd worden door de unie, de divisie of de Generale Conferentie, zoals de internationale gebedsdag voor vrouwen, de dag van het vrouwenpastoraat en het pastoraat voor kleine groepen t.b.v. vrouwen en het aanmoedigen van vrouwen om deel te nemen aan de diensten. Verdere informatie over deze activiteiten is verkrijgbaar bij de afdeling Vrouwenpastoraat van de unie.
Zie ook bladz. 158. Zie ook bladz. 159, 160.
90 91
18. Coördinator(en) gezinspastoraat90 De coördinator(en) gezinspastoraat heeft (hebben) de volgende taken: het voorzitterschap van de werkgroep gezinspastoraat; het informeren van de kerkenraad over de behoeften en wensen van de gezinnen in de gemeente en het afstemmen van de activiteiten van het gezinspastoraat op het totale programma aan activiteiten van de gemeente; het informeren van de predikant en de kerkenraad aangaande de werk zaamheden en de resultaten van het gezinspastoraat en het werven van fondsen en steun voor het pastoraat onder gezinnen; het aandragen van mogelijkheden voor de gemeente en de samenleving die een positieve ontwikkeling binnen het gezinsleven kunnen bevor deren en het bieden van hulp in acute noodsituaties. Het onder de aan dacht brengen van deze mogelijkheden bij de leiding van de gemeente en bij gezinnen.
174
afdelingen van de kerk en hun medewerkers
a.
b.
c.
d.
e.
a. b.
c.
d. e.
20. De werkgroep kinderpastoraat92 De werkgroep kinderpastoraat heeft de volgende taken: het in kaart brengen van de wensen en behoeften van de kinderen in de gemeente (en in de naaste omgeving), onder andere door het gebruik van opiniepeilingen en interviews. Dit geschiedt in overleg met de pre dikant en andere leidinggevenden in de gemeente; in samenwerking met andere afdelingen binnen de gemeente worden ideeën en strategieën ontwikkeld om programma’s en activiteiten op te zetten die erop gericht zijn kinderen te leren wat het betekent om een kind van God te zijn; het opstellen van een jaarplan met activiteiten voor kinderen. Door re kening te houden met de activiteiten die door andere afdelingen binnen de gemeente worden georganiseerd, kan een evenwichtig programma worden opgesteld en kunnen overlappingen en/of tegenstrijdigheden worden voorkomen; het bijhouden van een actuele lijst met namen van kinderen die deelne men aan de activiteiten die door de gemeente zijn georganiseerd. Deze lijsten worden bewaard door de secretaris van de gemeente; het ondersteunen van de afdeling kinderpastoraat van de unie bij de uitvoering van activiteiten die specifiek op kinderen zijn gericht. 21. Coördinator kinderpastoraat93 De taken van de coördinator kinderpastoraat zijn: het voorzitterschap van de werkgroep kinderpastoraat; het implementeren van het curriculum van de sabbatschool en het trai nen en toerusten van medewerkers van de kindersabbatschool in het gebruik en de uitvoering van dit programma; het voorbereiden en implementeren van een jaarplan met activiteiten voor kinderen waarin zij Jezus in hun eigen leven kunnen ontdekken. Het is tevens de taak van de coördinator ervoor te zorgen dat kinderen zoveel mogelijk bij alle kerkelijke activiteiten worden betrokken; het opstellen van een begroting voor de uitvoering van alle program ma’s en activiteiten van kinderen; het behartigen van de belangen van het kinderpastoraat bij: 1. de kerkenraad – door de leden van de kerkenraad te informeren over de activiteiten en de voortgang, door de raad te informeren over de
Zie ook bladz. 160-162. Zie ook bladz. 161, 162.
92 93
175
kerkelijk handboek | hoofdstuk IX
resultaten van het in kaart brengen van de behoeften van de kinde ren en door fondswerving voor het kinderpastoraat. 2. de predikant – in het gezamenlijke streven om diverse aspecten van het kerkelijk leven aantrekkelijk te maken voor kinderen. 3. de medewerkers in het kinderpastoraat – door hen te ondersteunen en aan te moedigen. f. het bewaken van het morele en ethische niveau van de medewerkers van het kinderpastoraat, onder andere door medewerkers eerst te scree nen voordat zij worden aangesteld; g. het onderhouden van contacten met ouders en leiders van activiteiten voor kinderen door hen te informeren over trainingen, bijeenkomsten, kampweekenden en andere activiteiten. De coördinator ondersteunt hen in het steeds beter leren begrijpen van hun kinderen; h. het zoeken naar mogelijkheden om tijd met kinderen door te brengen om op deze manier op de hoogte te blijven van hun ideeën en hun be hoeftes.
a.
b. c. d.
22. Coördinator godsdienstvrijheid in de plaatselijke gemeente94 De coördinator godsdienstvrijheid heeft de volgende taken: het onderhouden van contact met de verantwoordelijke functionaris voor godsdienstvrijheid en overheidszaken van de unie en het uitvoeren van ideeën die via de reguliere kanalen tot hem komen. het adviseren inzake kwesties die te maken hebben met godsdienstvrij heid. het promoten van tijdschriften over godsdienstvrijheid en andere lec tuur die door de divisie en Generale Conferentie zijn goedgekeurd. het organiseren van bijeenkomsten, trainingen, programma’s en activi teiten m.b.t. godsdienstvrijheid, als de omstandigheden daartoe aanlei ding geven.
Zie ook bladz. 163, 164.
94
176
Hoofdstuk X
Predikanten en kerkelijke employees en hun relatie tot de gemeente Een door God ingesteld ambt “God heeft een gemeente, en de gemeente heeft door God aangestelde dienaren. ‘En Hij is het die apostelen heeft aangesteld, en profeten, evan gelieverkondigers, herders en leraren, om de heiligen toe te rusten voor het werk in zijn dienst. Zo wordt het lichaam van Christus opgebouwd, totdat wij allen samen door ons geloof en door onze kennis van de Zoon van God een eenheid vormen, de eenheid van de volmaakte mens, van de tot volle wasdom gekomen volheid van Christus. Dan zijn we geen on mondige kinderen meer die stuurloos ronddobberen en met elke wind meewaaien, met wat er maar verkondigd wordt door mensen die tot alles in staat zijn wanneer ze anderen listig en doortrapt op een dwaalspoor willen brengen. Dan zullen we, door ons aan de waarheid te houden en elkaar lief te hebben, samen volledig toe groeien naar hem die het hoofd is: Christus.’1 De Heer heeft zijn door Hem gekozen dienstknechten en een gemeen te die haar weg is gegaan door vervolging, strijd en duisternis. Jezus had de gemeente lief en offerde Zichzelf daarvoor op. Hij wil haar verheffen, veredelen en zuiveren, zodat zij staande zal blijven te midden van de verderfelijke invloeden van deze wereld. Door God aangewezen personen zijn gekozen om zeer nauwlettend en volhardend toe te zien dat de ge meente niet het slachtoffer wordt van de boze listen van satan, maar dat zij in de wereld staat om Gods heerlijkheid onder de mensen te openba ren.”2 De unievoorzitter De voorzitter van de unie dient een ingezegend predikant zijn, iemand met ervaring en van onbesproken gedrag. Hij staat aan het hoofd van alle evangeliedienaren in de unie en is de leider van alle gemeenten. Hij zet zich in voor het geestelijk welzijn en de opbouw van de gemeenten en geeft hun advies over hun plannen en activiteiten. Hij heeft toegang tot alle gemeen
Efeziërs 4:11-15. Testimonies to Ministers, bladz. 52, 53.
1 2
177
kerkelijk handboek | hoofdstuk X
ten en erediensten. Hij kan aanwezig zijn bij alle huishoudelijke vergade ringen en vergaderingen van de kerkenraad, maar heeft geen stemrecht, tenzij de gemeente anders beslist. Uit hoofde van zijn functie is hij tevens bevoegd deze vergaderingen voor te zitten als dit wenselijk wordt geacht. Hij heeft toegang tot alle gemeentelijke rapportages, administraties, enz. Hij zal rechtmatig gekozen ambtsdragers van de gemeente niet passeren, maar met hen samenwerken. Zij zullen op hun beurt de banden tussen de gemeente en de unie erkennen en de voorzitter betrekken bij alle zaken die het welzijn van de gemeente raken. Zij mogen hem niet hinderen bij de uitvoering van zijn werkzaamheden. Predikanten bepalen niet het kerkelijk beleid Ingezegende predikanten die door de unie zijn aangewezen om als pre dikant te werken in hun gemeente(n) kunnen daar niet de plaats innemen van de unievoorzitter. Zij beschikken niet over dezelfde bevoegdheden als de unievoorzitter. Predikanten en unievoorzitter werken nauw samen bij het uitvoeren van de plannen en activiteiten van de unie. Voorzitter en bestuur geven leiding aan staffunctionarissen Afdelingssecretarissen (of staffunctionarissen) worden door de unie be noemd om belangrijke taken binnen het kerkelijk werk uit te voeren. Deze functionarissen dienen toegang te hebben tot alle gemeenten om zo hun taken goed te kunnen uitvoeren. Zij moeten door de gemeenten in de ge legenheid worden gesteld hun plannen aan de gemeente te presenteren. Het ligt voor de hand dat deze uniefunctionarissen rekening zullen houden met de plannen die reeds in de gemeente leven, zelfs als deze plannen niet direct betrekking hebben op hun eigen afdeling. De secretarissen werken onder de algemene leiding van het Algemeen Kerkbestuur en in nauw over leg met de unievoorzitter. De unievoorzitter is tevens het hoofd van alle afdelingen. Taken van afdelingssecretarissen De afdelingssecretaris bezit geen bestuurlijke of leidinggevende be voegdheid binnen de unie of in de gemeente. In de relatie met de gemeen ten heeft hij een adviserende rol. Door de aard van zijn werkzaamheden heeft de secretaris een andere relatie met de gemeente dan de unievoorzit ter of het Algemeen Kerkbestuur. De taken van de afdelingssecretaris zijn in de eerste plaats gerelateerd aan een specifiek onderwerp en in het kader hiervan werkt de afdelingssecretaris ten behoeve van de gehele unie. Het is 178
predikanten en kerkelijke employees en hun relatie tot de gemeente
niet de bedoeling dat de afdelingssecretaris de gemeenten adviseert over verkiezingen of andere bestuurstaken, tenzij de unievoorzitter hem hiertoe uitdrukkelijk heeft verzocht. Verhouding van een ingezegend predikant tot het kerkelijk werk Wanneer een ingezegend predikant aan een gemeente wordt toege wezen, staat deze boven de plaatselijke ouderling of ouderlingen. De ou derlingen ondersteunen de predikant bij zijn werkzaamheden. Op basis van zijn bevestiging als predikant mag hij voorgaan in alle diensten en plechtigheden. Een predikant is de geestelijk leider en raadgever van de gemeente. Hij onderricht de ambtsdragers bij het vervullen van hun taken en bespreekt met hen alle aspecten van het kerkelijk werk. Wanneer een predikant door de unie wordt toegewezen aan een ge meente, betekent dit automatisch dat hij lid wordt van de kerkenraad van de betreffende gemeente en de rol van voorzitter van de kerkenraad op zich neemt. Wanneer de predikant echter te kennen geeft dat hij van deze verantwoordelijkheid ontheven wil worden, kan de rol van voorzit ter vervuld worden door een ouderling uit de gemeente. Predikant en ouderling(en) dienen nauw en harmonieus samen te werken.3 Van de predikant wordt verwacht dat hij, ondersteund door de ouderlingen, alle religieuze bijeenkomsten van de gemeente voorbereidt en leidt. Hieron der vallen de eredienst op sabbatmorgen, de gebedsbijeenkomsten, het heilig avondmaal en de doop. De predikant dient zich niet te omringen met eigenhandig uitgezochte adviseurs. Hij dient samen te werken met de rechtmatig gekozen ambtsdragers uit de gemeente. Wanneer een door de unie ingezegend predikant een gemeente bezoekt, is het gebruikelijk dat de plaatselijke ouderling hem de eer bewijst door hem uit te nodigen op de kansel. Dit geldt ook voor andere kerkelijke me dewerkers die door de unie worden gestuurd, maar die niet als predikant zijn ingezegend.4 Gemeenten kiezen geen predikant Predikanten of pastoraal medewerkers worden niet benoemd noch ge kozen door de gemeente. Zij worden door de unie aan de gemeente verbon den. Deze aanwijzing kan echter te allen tijde worden gewijzigd.5
Zie ook bladz. 73, 74, 116, 117. Zie ook bladz. 102, 183, 184 5 Zie ook bladz. 73, 74. 3 4
179
kerkelijk handboek | hoofdstuk X
Predikanten die (nog) niet zijn ingezegend6 Om jonge mensen in de gelegenheid te stellen hun roeping tot het ambt te testen (vooral op het gebied van evangelisatie), kan de unie aan potentiële kandidaten een bevoegdheid tot ambtsdrager met preekbevoegdheid verle nen. Door deze officiële bevoegdheid toe te kennen, wordt deze persoon een rechtmatige positie gegeven, en krijgt deze de mogelijkheid zijn/haar talent in dienst van de kerk te ontwikkelen. Een predikant die nog niet is ingeze gend heeft het recht te preken, evangelisatie te bedrijven, vrijwilligersacti viteiten te leiden en bij alle kerkelijke activiteiten aanwezig te zijn. Er kunnen zich echter omstandigheden in het werkveld voordoen waardoor de unie zich genoodzaakt ziet een niet-ingezegend predikant aan te stellen die tevens de verantwoordelijkheid voor de gemeente draagt als ware hij een ingezegend predikant. Om het toch mogelijk te maken een aantal pastorale taken te vervullen, kan de gemeente (of gemeenten) waarin hij werkzaam is, hem tot plaatselijk ouderling kiezen. Aangezien hij echter door de unie is aangesteld en deze als zodanig vertegenwoordigt, kan de unie overwegen (als de omstandigheden daartoe aanleiding geven) zijn bevoegdheden uit te breiden om hem zo in staat te stellen zijn taken naar tevredenheid te vervullen. Het recht tot het uitbreiden van bevoegd heden en verantwoordelijkheden ligt in eerste instantie bij het Algemeen Bestuur van de divisie. De unie dient het besluit van de divisie af te wach ten, alvorens zij kan overgaan tot het uitbreiden van de bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de betreffende niet-ingezegende predikant. Dit besluit dient helder en eenduidig te beschrijven welke specifieke pastorale taken de niet-ingezegende predikant mag vervullen, met dien verstande dat deze uitbreiding alleen geldt voor de gemeente(n) waar hij door de unie aan verbonden is.7 Het Algemeen Kerkbestuur van de unie kan de bevoegdheden die het Algemeen Bestuur van de divisie aan de ambtsdrager heeft toegekend niet verder uitbreiden. De unie mag niet toestaan dat een niet-ingezegend predi kant van gemeente tot gemeente trekt (buiten de gemeente(n) waar hij als
In sommige landen leggen predikanten een vrij lange weg af voordat zij worden ingezegend. Verschillende plaatselijke omstandigheden, waaronder vooral opleidingscriteria, liggen daaraan ten grondslag. In andere gebieden, waaronder Nederland, duurt de opleiding relatief lang en wordt er al zorgvuldig op geschiktheid getoetst voordat aan de theologische studie wordt begonnen. Na het behalen van de vereiste graad volgt een twee-jarige praktijkstage. Wanneer deze naar tevredenheid is afgerond volgt gewoonlijk binnen korte tijd de inzegening tot predikant. De bepalingen van deze paragraaf zijn dus in de Nederlandse Unie uitsluitend van toepassing op predikanten-in-opleiding (een periode van gewoonlijk niet veel meer dan twee jaar) en op pastorale werkers die in principe niet in een traject zijn dat tot inzegening tot predikant leidt. 7 Zie ook bladz. 74. 6
180
predikanten en kerkelijke employees en hun relatie tot de gemeente
ouderling aan verbonden is) en in plechtigheden voorgaat die aan een inge zegend predikant zijn voorbehouden. Een besluit van het uniebestuur kan niet de plaats innemen van een gemeentelijke verkiezing of een inzegening tot het ambt van predikant. Evangelistes8 Een belangrijke functie in het kerkelijk werk wordt bekleed door de evangeliste. In verschillende landen is dit onderkend door geschikte per sonen hiertoe aan te stellen. Zij kunnen op verschillende plaatsen worden ingezet, al naar gelang het werk dat verlangt. Zij kunnen aangesteld wor den om de evangelisatieactiviteiten te ondersteunen, en in dat geval vallen zij rechtstreeks onder de evangelist die hiermee belast is. Zij kunnen ook in een bepaalde plaats gestationeerd worden, en in dat geval werken zij samen met de plaatselijke gemeente en staan zij rechtstreeks onder leiding van de predikant van de plaatselijke gemeente. Echter, omdat zij in dienst zijn van de unie, vallen zij onder de verantwoordelijkheid van de unie. Een evangeliste zou niet gevraagd moeten worden een ambt in de gemeente te bekleden, tenzij hiertoe een speciale overeenkomst wordt getroffen met de unie. Zij behoren echter in eerste instantie vrijgesteld te blijven om het zielenwinnend werk te kunnen doen. Managers van adventistische boekenwinkels Deze personen zijn in dienst van de unie en vallen dus ook onder de verantwoordelijkheid van het Algemeen Kerkbestuur en de unievoorzitter. Hoewel zij in nauwe relatie staan met de kerkelijke uitgeverijen, worden zij niet gekozen, gevraagd of aangestuurd door de besturen van deze uitgeverij en, maar door de unie. Bij de werving en selectie van mogelijke kandidaten voor deze functie, dient rekening gehouden te worden met degenen die in dit werkgebied reeds ervaring hebben opgedaan. Predikant dient de evangelist te ondersteunen Wanneer een evangelist wordt uitgenodigd een evangelisatieactie te leiden in een regio of stad waar reeds een adventistische gemeente is met een predikant, dan dient de predikant door de unie te worden uitgenodigd In de meeste landen in de westerse wereld zijn er geen kerkelijke werkers meer in deze categorie. Bible Instructors waren in het verleden vrijwel altijd vrouwen, die full-time ondersteuning boden aan predikanten, vooral gericht op evangelisatie-activiteiten en niet of weinig op pastoraal werk. In Nederland werden personen in deze categorie meestal aangeduid als evangelistes. Pastorale werkers hebben nu een vergelijkbare taak, met dat verschil dat zij breder worden ingezet.
8
181
kerkelijk handboek | hoofdstuk X
bij de evangelisatiebijeenkomsten aanwezig te zijn. Zo wordt de predikant de gelegenheid geboden reeds in een vroeg stadium kennis te maken met eventuele toekomstige leden. Voorzitter en Algemeen Kerkbestuur geven leiding aan uniemedewerkers De unievoorzitter geeft, in samenwerking met het Algemeen Kerkbe stuur, leiding aan de medewerkers die bij de unie in dienst zijn. Het is zijn taak de medewerkers te informeren over de plannen en beleidslijnen van het Algemeen Kerkbestuur en de voortgang en de uitvoering te bewaken. Het evangelisatiewerk verdient hierbij zijn speciale aandacht, waarbij hij alles dient te doen wat in zijn macht ligt om zijn medewerkers te ondersteu nen en te bemoedigen in dit voortdurende zielenwinnende werk. De voor zitter dient actief betrokken te zijn bij de werving van nieuwe kandidaten voor het werk van de kerk. Staffunctionarissen zijn in dienst van de unie om belangrijke aspecten van het kerkelijk werk te bevorderen. Alle medewerkers die in dienst zijn van de unie – predikanten, evange listes, staffunctionarissen enz. – vallen onder de verantwoordelijkheid van het Algemeen Kerkbestuur. Zij ontvangen hun geloofsbrieven van het Alge meen Kerkbestuur en zijn hieraan tevens verantwoording schuldig en niet aan enige plaatselijke gemeente in de unie. Gemeenten kunnen de unie voorzitter verzoeken om ondersteuning door medewerkers van de unie. Echter, de toewijzing van het verzoek ligt te allen tijde bij het Algemeen Kerkbestuur. Medewerkers kunnen aangewezen worden om in bepaalde ge meenten te werken, maar wanneer het Algemeen Kerkbestuur van mening is dat deze indeling gewijzigd dient te worden, dan heeft het bestuur te al len tijde de vrijheid dit te doen. De gemeente en/of de medewerker hebben echter wel het recht het Algemeen Kerkbestuur te vragen naar de reden van deze wijziging. Deze beslissing dient dan ook met de uiterste zorgvuldig heid te worden genomen en in de context van de behoeften van de gehele unie te worden geplaatst. Mocht het voorkomen dat de medewerker weigert gehoor te geven aan met het Algemeen Kerkbestuur en strijdig met de be slissingen van het bestuur opereert, dan kan dit gedrag als een werkweige ring worden beschouwd en dient het ook als zodanig behandeld te worden.9 Het dienstverband tussen de kerk en haar medewerkers wordt uiteraard ook in belangrijke mate bepaald door de juridische kaders van het arbeidsrecht. Deze kaders kunnen van land tot land aanzienlijk verschillen. In Nederland heeft een predikant een andere rechtspositie dan een medewerker “die op de loonlijst staat.” De Nederlandse unie heeft een aantal protocollen opgesteld waarin beschreven staat hoe er gehandeld wordt in geval van arbeidsconflicten of in het geval er bemiddeling tussen partijen nodig is.
9
182
predikanten en kerkelijke employees en hun relatie tot de gemeente
In geen geval kan hij bij de betreffende gemeente in beroep gaan tegen deze beslissing. Een gemeente die een medewerker in deze situatie ondersteunt, loopt het risico onder kerkelijke tucht gesteld te worden door unie. Geloofsbrieven en machtigingen Gods werk dient met de grootst mogelijke zorgvuldigheid te worden bewaakt en beheerd door hen die hiervoor verantwoordelijk zijn; van de plaatselijke gemeente tot aan de Generale Conferentie. Om te voorkomen dat geen onbevoegden toegang tot de kansel krijgen, dient de gemeente erop toe te zien dat alleen zij die geldige geloofsbrieven kunnen overleggen, de kansel betreden. Er kunnen zich echter gelegenheden voordoen waarbij het gepast is dat de gemeente wordt toegesproken door overheidsfunctio narissen of door andere publieke leiders. Dit laat echter onverlet dat onbe voegden de kansel niet mogen betreden.10 De gemeenten hebben gezamenlijk de bevoegdheid om (in nauwe sa menwerking met het uniebestuur), een aantal personen de bevoegdheid te geven de gemeente te vertegenwoordigen en op te treden als predikanten of evangelisten. Deze bevoegdheid blijkt uit de geloofsbrieven; dit is een geschreven volmacht, voorzien van een datum en ondertekend door de lei dinggevenden van de unie. Het gezag dat met deze geloofsbrieven wordt overgedragen, is niet op persoonlijke titel, noch is het inherent aan het in dividu dat de geloofsbrieven heeft. Het gezag is afkomstig van de instantie die de geloofsbrieven heeft afgegeven. Daarom kunnen de geloofsbrieven dan ook te allen tijde weer ingetrokken worden, wanneer daar aanleiding toe bestaat. De geloofsbrieven die aan de medewerkers worden gegeven, be horen dan ook niet gezien te worden als een persoonlijk eigendom, maar blijven toebehoren aan de instantie die de geloofsbrieven heeft verleend. De medewerker is verplicht de geloofsbrieven weer terug te geven, wanneer dit orgaan hem daarom verzoekt. Officiële geloofsbrieven worden verleend aan alle gemachtigde mede werkers van het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten en worden door het Algemeen Kerkbestuur ( of eventueel via een speciaal hiertoe aan gestelde commissie) voor bepaalde tijd afgegeven.11
Zie ook bladz. 102, 181, 259-262. In de Nederlandse Unie is besloten het uitgeven en/of vernieuwen van geloofsbrieven over te laten aan het Algemeen Kerkbestuur. Dit is één van de eerste taken van het bestuur nadat het door het vijfjaarlijks congres is gekozen.
10 11
183
kerkelijk handboek | hoofdstuk X
Verlopen geloofsbrieven Geloofsbrieven worden afgegeven voor de duur van de bestuursperi ode van de unie. De geloofsbrieven worden vernieuwd door deze tijdens het uniecongres in stemming te brengen of door een besluit van het Alge meen Kerkbestuur. Wanneer het, om welke reden dan ook, niet wenselijk wordt geacht dat de geloofsbrieven van een predikant worden vernieuwd, betekent dit tevens dat hij niet langer in de hoedanigheid van predikant in dienst kan zijn van de unie.12 Wanneer de geloofsbrieven van een predikant verlopen zijn, heeft hij niet de bevoegdheid om welk ander ambt dan ook te vervullen. In een dergelijk geval heeft hij niet méér gezag dan enig ander willekeurig gemeentelid. Het ontheffen van een predikant uit zijn ambt13 Een predikant kan door de unie uit zijn ambt worden ontheven, zonder dat hem hierbij zijn kerkelijk lidmaatschap wordt ontnomen. Wanneer een predikant ook het kerkelijk lidmaatschap is ontnomen, en hij wordt op een later tijdstip weer als lid opgenomen, betekent dit niet dat hij automatisch in zijn ambt wordt hersteld. Hij wordt weer tot de kerk toegelaten als een gewoon lid. Gepensioneerde medewerkers In het werkveld van de unie zijn er medewerkers die, op grond van hun leeftijd of gezondheid, niet meer actief werkzaam zijn. Als groep verdienen deze medewerkers alle eer en respect. In veel gevallen gaat het om personen die zich gedurende vele jaren voor Gods werk hebben ingezet. Hun aanwe zigheid is een zegen en een steun voor de gemeente. Gepensioneerde predikanten blijven doorgaans lid van de gemeente die het dichtst bij hun woonplaats is. Zij kunnen voor elk ambt in de gemeente gekozen worden. In dat geval kunnen zij vrijelijk alle taken verrichten die bij het ambt horen dat zij bekleden. Zij kunnen echter hun pastorale taken blijven uitvoeren op aanwijzing van het Algemeen Kerkbestuur.
Of een predikant, na het verliezen van zijn status als ingezegend predikant, nog in dienst kan blijven van de kerk (weliswaar in een andere functie) is ter beslissing aan het Algemeen Kerkbestuur. Via een speciaal hiertoe ingestelde commissie maakt het bestuur een zorgvuldige afweging, waarbij in aanmerking genomen wordt a) hetgeen zich heeft voorgedaan, b) de juridische en maatschappelijke aspecten van de kwestie en c) eventuele bestaande vacatures. 13 Zie ook voetnoot nr. 9 van dit hoofdstuk. 12
184
Hoofdstuk XI
Kerkelijke verkiezingen De verkiezing van kerkelijke ambtsdragers is een belangrijke aangele genheid, gezien de verantwoordelijkheden die zij dragen en de aard van de werkzaamheden die van hen worden verwacht. Het ambt behoort daarom in alle ernst en zorgvuldigheid en in de geest van gebed te worden aan vaard. Alleen zij die werkelijk bereid zijn de specifieke taken die het ambt met zich meebrengt te vervullen, zouden gekozen moeten worden. Het benoemingscomité Binnen het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten is het ge bruikelijk dat ambtsdragers jaarlijks of iedere twee jaar worden gekozen1, op voordracht van een hiertoe aangewezen benoemingscomité. Dit comité brengt haar verslag uit aan de gemeente, waarna de gemeente stemt over de namen die worden voorgesteld. Deze procedure biedt de gemeente de gelegenheid iedere kandidaat zorgvuldig te bestuderen, alvorens deze voor te dragen voor verkiezing. Tevens wordt zo vermeden dat kandidaten elkaar in het openbaar beconcurreren. Het benoemingscomité brengt de behoeften van de gemeente in kaart en onderzoekt zorgvuldig de geschiktheid van de kandidaten voor de ver schillende ambten. Dit is de reden waarom kandidaten niet door openbare stemming worden gekozen. Het Kerkelijk Handboek doet geen uitspraak over de omvang van het be noemingscomité. Dit kan variëren van vijf leden (voor een kleine gemeente) tot een groter aantal in een grotere gemeente. Het precieze aantal leden dat plaatsneemt in een benoemingscomité wordt daarom overgelaten aan het inzicht van de gemeente. De kerkenraad moet hierover een uitspraak doen, alvorens dit aan de gemeente te presenteren. Een passend voorstel kan kort in de kerk worden afgekondigd tijdens de mededelingen in de eredienst. Wanneer wordt een benoemingscomité aangewezen Het benoemingscomité moet worden aangewezen aan het begin van het laatste kwartaal van het kerkelijk jaar en dient haar verslag uit te brengen ten minste drie weken voor de laatste sabbat van het jaar.
Zie ook pag. 70, 71.
1
185
kerkelijk handboek | hoofdstuk XI
Wijze waarop het benoemingscomité wordt aangewezen De predikant of districtsleider (of de ouderling, wanneer beiden afwezig zijn) brengt deze zaak bij de gemeente onder de aandacht. De gemeente zal dan een organiserend comité samenstellen dat verantwoordelijk is kandi daten te zoeken voor het benoemingscomité. Dit organiserend comité kan op twee manieren worden gekozen: 1. Door het voorstellen van namen (mondeling of schriftelijk) in een open bare zitting. Wanneer de stemming mondeling geschiedt, moet het voor iedereen duidelijk zijn dat men slechts één persoon mag voordragen. Het moet voorkomen worden dat de zitting beheerst wordt door één persoon of een kleine groep. Men dient zijn uiterste best te doen ervoor te zorgen dat het organiserend comité representatief is voor de gehele gemeente. Iedere schijn van belangenverstrengeling dient voorkomen te worden. De predikant zal optreden als voorzitter van dit organise rend comité. In het geval dat de predikant nog niet bevoegd is als leider van de gemeente op te treden, zal de kerkenraad een voorzitter aanwij zen uit de leden van het organiserend comité. Het organiserend comité dient, normaal gesproken, even groot te zijn als de kerkenraad. Eventu eel kan het organiserend comité aangevuld worden met maximaal vijf tot zeven personen. 2. Met goedkeuring van de gemeente kan de kerkenraad, samen met vijf tot zeven door de gemeente aangewezen personen (volgens de bij ad. 1 gevolgde procedure) een organiserend comité vormen. Wanneer deze procedure wordt gevolgd, is het gebruikelijk dat de voorzitter van de kerkenraad tevens de voorzitter van het organiserend comité is.2 De vervolgstappen zijn: a. De gemeente wijst bij stemming een organiserend comité aan volgens één van bovenstaande procedures. b. Dit organiserend comité draagt kandidaten voor het benoemingscomité voor, en doet een voorstel ten aanzien van de kandidaat-secretaris. Het organiserend comité dient haar uiterste best te doen een kandidaten lijst voor het benoemingscomité op te stellen die een representatieve afspiegeling van de gemeente is. c. De gemeente wijst door stemming het benoemingscomité aan en be noemt een secretaris.
Zie ook pag. 179.
2
186
kerkelijke verkiezingen
d. De predikant is uit hoofde van zijn functie automatisch lid van het be noemingscomité en fungeert tevens als voorzitter van het comité. In dien de predikant de rol van voorzitter niet kan vervullen (bijv. omdat hij daartoe nog niet bevoegd is), draagt het organiserend comité iemand voor deze functie voor. e. Het benoemingscomité komt bijeen om de lijst van kandidaat-ambts dragers samen te stellen. Deze lijst wordt aan de gemeente ter goedkeu ring voorgelegd. f. De gemeente wijst door middel van stemming de ambtsdragers aan voor de komende periode. Wie kunnen er lid worden van het benoemingscomité? Alleen gemeenteleden die niet onder kerkelijke tucht staan kunnen ge kozen worden om zitting te nemen in het benoemingscomité. De leden van het comité moeten beschikken over een juist oordeelsvermogen en het wel zijn en de voorspoed van de gemeente een warm hart toedragen. Taken van het benoemingscomité De voorzitter roept het benoemingscomité zo snel mogelijk na de ver kiezing bijeen. Na een ernstig gebed om Gods leiding kan het comité be ginnen aan zijn taak potentiële kandidaten uit de gemeente te selecteren voor de posten van ambtsdrager of assistent. De kandidaten worden voor een ambt genomineerd en als zodanig tijdens een eredienst of tijdens een speciale huishoudelijke vergadering aan de gemeente voorgedragen. Bij het bepalen van zijn keuze kan het benoemingscomité anderen, die goed op de hoogte zijn van het welzijn van de gemeente, om advies vragen. het be noemingscomité doet geen voorstellen ten aanzien van de benoeming van (hulp)predikanten. Deze benoemingen worden gedaan door het Algemeen Kerkbestuur van de unie. De volgende ambten vallen onder het benoemingscomité van de ge meente: – ouderling(en) – diaken(en) – diakones(sen) – algemeen secretaris van de gemeente – penningmeester – assistent-penningmeester – kindersabbatschoolleider – dirigent van het kerkkoor of leider van gemeentezang 187
kerkelijk handboek | hoofdstuk XI
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
188
organist/pianist coördinator onderwijszaken coördinator gezinspastoraat coördinator vrouwenpastoraat coördinator zorg minder validen zendingsleider secretaris zendingsraad coördinator ESDA-cursussen coördinator lectuurverspreiding coördinator maatschappelijke projecten algemeen hoofd sabbatschool assistent-sabbatschoolleider sabbatschoolsecretaris assistent-sabbatschoolsecretaris sabbatschool sectieleiders (zowel voor volwassenen als voor jeugd en kinderen) secretaris voor investeringsgaven leider vakantiebijbelschool voorzitter van de ouderraad secretaris-penningmeester van de ouderraad leider Dorcasgroep secretaris-penningmeester van de Dorcasgroep hoofdjeugdleider jeugdleiders adviseur afdeling jeugd AJV – secretaris-penningmeester AJV – assistent secretaris-penningmeester muziekcoördinator jeugdafdeling organist/pianist jeugddiensten scoutingleider assistent-leider scouting scoutingleider – afdeling welpen coördinator voor godsdienstvrijheid coördinator PR coördinator gezondheidsactiviteiten coördinator rentmeesterschapszaken kerkenraad schoolbestuur
kerkelijke verkiezingen
De gemeente kan eventueel nog andere functionarissen aanwijzen, wanneer zij dat noodzakelijk acht. Een uitzondering hierop vormen de ge spreksleiders van de sabbatschool. Deze worden aangewezen door de sab batschoolraad en ter goedkeuring voorgelegd aan de kerkenraad. Leden voor de ouderraad worden alleen voorgedragen in de plaatsen waar de school door slechts één gemeente wordt ondersteund. De voor dracht wordt dan voorgelegd aan het schoolbestuur dat de uiteindelijke beslissing neemt. Wanneer de school ondersteund wordt door meer dan één gemeente, zal deze procedure onder supervisie van het schoolbestuur verlopen.3 In het algemeen wordt het aantal ambtsdragers mede bepaald door de grootte van de gemeente. In een kleine gemeente zal het niet nodig zijn as sistenten te benoemen. In een grote gemeente daarentegen zullen veel van de leiders en assistenten die op de lijst worden genoemd nodig zijn. Het benoemingscomité raadpleegt potentiële ambtsdragers Wanneer het benoemingscomité trouwe en gelovige gemeenteleden heeft genomineerd voor de diverse ambten, dienen de leden van het be noemingscomité hen te informeren over hun nominatie en zich ervan te verzekeren dat zij bereid zijn het ambt te aanvaarden. Gemeenteleden kunnen een gesprek aanvragen met het benoemingscomité Wanneer een gemeentelid een gesprek wenst met het benoemings comité om aanbevelingen te doen, dan wel om zijn bezwaren kenbaar te maken, dan dient hij/zij hiertoe in de gelegenheid te worden gesteld. Nadat het gemeentelid zijn suggesties, c.q. bezwaren, kenbaar heeft gemaakt en de vergadering heeft verlaten, zal het benoemingscomité zich beraden over deze suggesties, c.q. bezwaren. Wanneer het benoemingscomité zijn over leg heeft beëindigd en voldoende helderheid over de zaak in kwestie heeft verkregen, brengt zij verslag uit aan de gemeente. Vergaderingen van het benoemingscomité zijn vertrouwelijk Het is een inbreuk op de christelijke moraal en op de geest van ‘de gouden regel’ wanneer een lid van het benoemingscomité zich buiten de vergade ring uitlaat over de gesprekken die er tijdens de vergadering zijn gehouden over gemeenteleden die mogelijk voor een ambt of functie in aanmerking komen. Een overtreding van deze regel kan reden zijn het betreffende lid
Zie ook pag. 149-152.
3
189
kerkelijk handboek | hoofdstuk XI
uit te sluiten van het benoemingscomité. Alle onderzoekingen en gesprek ken met betrekking tot de geschiktheid van leden een ambt in de gemeente te bekleden, moeten als vertrouwelijk worden beschouwd. Mocht het toch noodzakelijk blijken verder onderzoek buiten het benoemingscomité te doen, dan is dit een taak van de voorzitter van het benoemingscomité. Deze regels zijn voor alle benoemingscomités van toepassing, zowel in de gemeente als in het werk van de unie. Verslag uitbrengen aan de gemeente Het verslag van het benoemingscomité is bestemd voor de gehele ge meente en niet alleen voor de kerkenraad. De kerkenraad heeft in deze geen bevoegdheden. Het verslag van het benoemingscomité kan tijdens de ere dienst op sabbat worden gepresenteerd, of tijdens een speciale huishoude lijke vergadering van de gemeente. Wanneer het benoemingscomité klaar is om verslag uit te brengen, krijgt de voorzitter van het benoemingscomité de gelegenheid aan de ge meente een toelichting op dit verslag te geven. De gemeenteleden kunnen een kopie van dit verslag krijgen, maar men kan er ook voor kiezen het verslag tijdens de vergadering hardop te laten voorlezen door de secreta ris van het benoemingscomité. De voorzitter maakt tevens bekend dat het verslag binnen twee weken ter stemming zal worden voorgedragen aan de gemeente. Bezwaren maken tegen het verslag van het benoemingscomité Ieder gemeentelid heeft het recht bezwaar te maken tegen het verslag van het benoemingscomité. Deze bezwaren dienen persoonlijk aan het be noemingscomité kenbaar gemaakt te worden voordat het verslag voor de tweede keer wordt voorgelezen en ter goedkeuring aan de gemeente wordt voorgelegd. Ook kan de bezwaarhebbende, voordat het verslag voor de twee de keer aan de gemeente wordt voorgelegd, eisen dat het hele verslag, zon der verdere discussie wordt terugverwezen naar het benoemingscomité, ter verdere overweging. Het is gebruikelijk dat de voorzitter een dergelijke terugverwijzing accepteert. Echter, wanneer de terugverwijzing wordt inge bracht als een motie, dan staat deze verder niet ter discussie en zal hierover worden besloten bij meerderheid van stemmen. De voorzitter van het benoemingscomité dient dan aan te geven waar en wanneer het benoemingscomité zal vergaderen om daar kennis te nemen van de bezwaren die er jegens een kandidaat (of kandidaten) zijn. Tijdens deze vergadering zal de bezwaarhebbende, alsmede ieder ander gemeente 190
kerkelijke verkiezingen
lid die dit wenst, de gelegenheid worden geboden zijn/haar bezwaren toe te lichten ten overstaan van het benoemingscomité. Men dient zich verre te houden van ongegronde of niet ter zake doende bezwaren. Indien er echter serieuze redenen zijn waarom een nominatie veranderd zou moeten wor den, moeten deze redenen ter tafel komen. Het benoemingscomité dient deze bezwaren serieus te bestuderen. Wanneer het benoemingscomité tot de conclusie komt dat de bezwaren gegrond zijn, zal het comité de naam van de genomineerde tegen wie de bezwaren zijn ingebracht, vervangen door een andere naam. Wanneer het nieuwe verslag weer aan de gemeente gepresenteerd wordt, zal de gemeente hierover stemmen. Bij de verkiezing van de ambtsdragers mag ieder gemeentelid zijn stem uitbrengen. De ver kiezing geschiedt bij meerderheid van stemmen, waarbij alleen de stem men tellen van hen die aanwezig zijn èn aan de stemming meedoen. Vacatures Wanneer een ambt in de gemeente gedurende de ambtsperiode vrijkomt (om reden van verhuizing, overlijden, uitschrijving of andere reden), kan de kerkenraad een nieuwe kandidaat voorstellen om het ambt gedurende de resterende ambtsperiode te vervullen. Dit voorstel zal aan de gemeente wor den voorgelegd ter stemming. Verkiezing van afgevaardigden voor het uniecongres4 Zowel op plaatselijk als op landelijk niveau ligt de oorsprong van alle bestuurlijke macht bij de leden van de betreffende organisatie. De plaat selijke gemeenten binnen de unie kiezen een aantal afgevaardigden die de gemeenten rechtmatig vertegenwoordigen tijdens het uniecongres. Tij dens het uniecongres worden afdelingssecretarissen van de unie gekozen, geloofsbrieven en machtigingen afgegeven,5 aanpassingen of wijzigingen gedaan op de beleidsvoornemens, en worden andere bestuurlijke zaken geregeld. Een van de belangrijkste taken is het kiezen van een Algemeen Kerkbestuur, dat de taak heeft namens alle leden te handelen in de periode tussen de respectievelijke congressen. Alle gemeenten binnen de unie dele geren het gezag om beslissingen te nemen die in het algemeen belang zijn van de kerk aan dit Algemeen Kerkbestuur. De formele procedures voor, tijdens en na het unie zijn vastgelegd in de Statuten van de Nederlandse Unie. 5 Zoals eerder aangegeven (hoofdstuk 10, voetnoot 11) is, in navolging van veel andere unies en conferenties in de wereld, in de Nederlandse Unie besloten het uitgeven en/of vernieuwen van geloofsbrieven over te laten aan het Algemeen Kerkbestuur. Dit is één van de eerste taken van het bestuur nadat het door het vijfjaarlijks congres is gekozen. 4
191
kerkelijk handboek | hoofdstuk XI
Kiezen van afgevaardigden “God heeft de zaken zo geregeld, dat gekozen personen als afgevaardig den naar het congres zullen gaan. Deze personen moeten beproefd zijn. Het moeten mensen zijn die het vertrouwen waardig zijn. Het verkiezen van afgevaardigden om onze congressen bij te wonen is een belangrijke zaak. Deze personen moeten de plannen maken die ter bevordering van het werk zullen worden gevolgd; daarom moeten het mensen zijn met verstand van zaken en in staat hun gedachten overtuigend onder woorden te brengen.”6 Het aantal afgevaardigden dat per gemeente aan het uniecongres kan deelnemen is vastgelegd in de statuten van de unie. Wanneer het tijd is om afgevaardigden te verkiezen, zal de predikant (of de hoofdouderling in overleg met de predikant), de kwestie aan de gemeente mededelen. De ge meente kan ervoor kiezen de afgevaardigden door een benoemingscomité te laten kiezen of de benoeming van afgevaardigden aan de kerkenraad over te laten. Alle schijn van belangenverstrengeling dient in deze voorkomen te worden. Personen die bekend staan als gelovig en trouw en die in staat zijn het congres bij te wonen, kunnen in aanmerking komen om genomineerd te worden als afgevaardigde.7 Wanneer het benoemingscomité, dan wel de kerkenraad, zijn taak heeft volbracht, wordt verslag uitgebracht aan de gemeente, waarbij de namen van de kandidaten worden genoemd. Vervolgens stemt de gemeente over deze lijst. Het is niet zo dat een ambtsdrager automatisch uit hoofde van zijn functie ook afgevaardigde voor een uniecongres is. Na de verkiezing vult de algemeen secretaris van de gemeente de betreffende formulieren in, die hij vervolgens naar de secretaris van de unie verstuurt. De gekozen afgevaardigden worden vertegenwoordigers van de gemeente, om samen te komen met de afgevaardigden van de overige gemeenten uit de unie om gezamenlijk de medewerkers van de unie te kiezen en alle andere bestuur lijke zaken van de unie te bespreken. De afgevaardigden voor het congres van de Generale Conferentie worden gekozen door de divisies en de unies. De zittingsperiode voor functionarissen van deze organisaties is vastgelegd in de statuten van de respectievelijke organisaties. Taak van de afgevaardigden Een afgevaardigde voor een uniecongres of tussentijds congres wordt niet in eerste instantie gekozen om de gemeente of het district te vertegen
Testimonies, deel 9, pag. 262. Zie ook pag. 77, 84.
6 7
192
kerkelijke verkiezingen
woordigen. Een afgevaardigde moet in staat zijn het hele werkveld te over zien, met de gedachte dat hij/zij verantwoordelijk is voor de voortgang van het kerkelijk werk in alle opzichten. Het is niet toegestaan dat gemeenten en/of districten pogingen ondernemen hun stemmen onderling op elkaar af te stemmen.8 Tevens is het niet toegestaan dat afgevaardigden van gro tere gemeenten en/of districten een voorkeursbehandeling opeisen bij de beleidsbepaling van de unie. Iedere afgevaardigde dient open te staan voor de leiding van de heilige Geest en dient dan ook te stemmen volgens zijn persoonlijke overtuiging. Iedere ambtsdrager van een gemeente of van een district, of leider die probeert de stemmen van een groep afgevaardigden te manipuleren, dient derhalve beschouwd te worden als ongeschikt voor de functie die hij bekleedt. Verantwoordelijkheid van uniefunctionarissen De plaatselijke gemeente heeft geen gezag buiten haar eigen gemeente. Zij komt tijdens het congres samen met andere gemeenten uit de unie om haar gezag en verantwoordelijkheid te delegeren aan de functionarissen van de unie en aan het Algemeen Kerkbestuur om het werk van de unie in de periodes tussen de congressen uit te voeren. Deze functionarissen zijn verantwoording verschuldigd aan de gehele unie en niet aan één specifieke gemeente. Leden Algemeen Kerkbestuur vertegenwoordigen de gehele unie De leden van het Algemeen Kerkbestuur van de unie worden gekozen om het werk te vertegenwoordigen in het gehele werkgebied van de unie; zij vertegenwoordigen geen plaatselijke gemeente of district, noch een spe cifieke instelling uit de unie. Ieder lid moet doordrongen zijn van het besef dat hij de belangen van het gehele werkveld dient te behartigen. De be sluiten en stemmen van het Algemeen Kerkbestuur mogen niet gemanipu leerd, noch gecontroleerd worden door welke gemeente, groep of individu dan ook. Het is de taak van het Algemeen Kerkbestuur om na ernstige en gewetensvolle bestudering van de betreffende kwestie in al haar aspecten, een besluit te nemen.
Dat wil evenwel niet zeggen dat er, bijvoorbeeld op districtniveau, geen overleg kan zijn over onderwerpen van gezamenlijk belang. Het is nuttig dat er een vooroverleg plaatsvindt over voorstellen die men wil doen, of moties die men wil indienen, zodat er nagegaan kan worden of er draagvlak voor dergelijke initiatieven is. Maar dit laat onverlet dat elke afgevaardigde vrij zijn stem kan uitbrengen en dat daarover niet vooraf afspraken mogen worden gemaakt.
8
193
Hoofdstuk XII
Financiële aspecten van het kerkelijk werk Het bijbels stelsel voor de ondersteuning van Gods werk door het verkon digen van de eeuwige boodschap van het evangelie berust op de afdracht van gaven en tienden door zijn volk. Al vanaf haar ontstaan heeft het Kerkge nootschap der Zevende-dags Adventisten hierbij dit bijbels stelsel gevolgd. De bijbelse basis voor de afdracht van tienden en het geven van gaven wordt gevonden in de volgende teksten: Leviticus 27:30; Maleachi 3:8-12; Matteüs 23:23; 1 Korintiërs 9:9-14; 2 Korintiërs 9:6-15. De Geest der Profetie zegt hierover het volgende: “Het stelstel van tienden en gaven was bestemd om een grote waarheid aan de mens te leren – dat God de bron is van alle zegeningen over zijn schepselen, en dat de mens Hem behoort te danken voor de goede gaven waarin Hij voorziet.”1 “Tienden en gaven aan God vormen enerzijds een erkenning op zijn claim die Hij met de schepping op ons heeft gelegd. Anderzijds zijn zij de erken ning van zijn claim op onze verlossing. Omdat wij al onze kracht ontlenen aan Christus, dienen deze gaven aan God toe te komen. Zij herinneren ons aan de belofte van verlossing, de grootste belofte ooit gedaan; de belofte die alle andere beloftes in zich heeft. Wij dienen ons telkens weer te realiseren welk offer voor ons is gebracht. Dit besef dient al onze gedachten en onze daden te doordringen. Christus moet waarlijk voor ons gekruisigd zijn.”2 “De tiende is heilig, door God voor Zichzelf afgezonderd. De tiende moet in zijn schathuis worden gebracht, ter ondersteuning van het werk van de evangeliearbeiders.”3 “Hij heeft aan zijn volk een plan gegeven om gelden in te zamelen die voldoende zouden moeten zijn om de organisatie in stand te houden. Gods plan met de tienden is even eenvoudig als evenwichtig. Iedereen kan eraan bijdragen in geloof en moed, want de oorsprong van dit plan is in God. In dit systeem worden eenvoud en doelmatigheid samengebracht en het vereist geen diepgravende studie om het te begrijpen en uit te voeren. Ie dereen kan beseffen dat hij een bijdrage kan leveren aan het kostbare werk van de verlossing van de mens. Iedereen, man, vrouw of jongeling, kan een Patriarchen en Profeten, bladz. 476. Testimonies, deel 9, bladz. 479. 3 Testimonies, deel 9, bladz. 249. 1 2
194
financiële aspecten van het kerkelijk werk
schatbewaarder van de Heer worden en kan een bijdrage leveren aan de behoeften van de schatkamer. Want zo spreekt de apostel: ‘Laat ieder van u elke eerste dag van de week naar vermogen iets opzij leggen.’”4 “Dat wat apart is gezet en wat volgens de heilige Schrift aan de Heer toebehoort, is bestemd voor de financiering van de evangelieverkondiging en behoort ons dus niet langer toe. Het is weinig minder dan heiligschennis wanneer iemand iets ontneemt van Gods schathuis om het voor zichzelf te houden of om iemand anders te dienen in wereldse zaken.”5 “Ieder gemeentelid moet onderricht worden trouw te zijn in het betalen van een oprechte tiende.”6 “Dit is geen eis van een mens; het is één van Gods instellingen, waardoor zijn werk in de wereld ondersteund kan worden en doorgang kan blijven vinden... Niemand kan zich verontschuldigen wan neer hij zijn tienden en gaven niet aan de Here geeft.”7 “God heeft de verkondiging van het evangelie afhankelijk gesteld van de inspanningen en gaven van zijn volk. Vrijwillige gaven en de tienden vormen het inkomen voor Gods werk. Van de middelen die aan de mens worden toevertrouwd eist God een zeker deel – een tiende deel. Hij laat ie dereen vrij te oordelen of zij meer willen geven dan dit of niet.”8 “God heeft speciale richtlijnen gegeven voor het gebruik van de tienden. Hij wil niet dat zijn werk spaak loopt wegens een gebrek aan middelen. Er mag geen sprake zijn van willekeur noch mogen er fouten gemaakt worden. Hij heeft onze verantwoordelijkheid zeer duidelijk gesteld. Het deel dat God voor Zichzelf heeft gereserveerd mag voor geen ander doel worden aange wend dan Hij heeft bepaald. Laat niemand denken dat hij de vrijheid heeft zijn tienden achter te houden en dit geld naar eigen inzicht te besteden. Zij mogen de tienden niet voor eigen doelen inzetten in tijden van nood, noch mogen zij de tienden naar eigen goeddunken inzetten voor hetgeen zij beschouwen als het werk van de Heer.”9 Rentmeesterschap Christenen zijn Gods rentmeesters. Hij heeft hun zijn bezittingen toe vertrouwd en heeft hen als zijn partners verantwoordelijk gemaakt zijn bezit te beheren overeenkomstig zijn wensen, zoals die ons door de heilige Schrift en door de Geest der Profetie zijn overgeleverd. Het goddelijke advies 6 7 8 9 4 5
Testimonies, deel 3, bladz. 388, 389. 1 Korintiërs 16:2. Testimonies, deel 9, bladz. 246, 247. Testimonies, deel 9, bladz. 251. Testimonies to Ministers, bladz. 307. Van Jeruzalem tot Rome, bladz. 53, 54. Testimonies, deel 9, bladz. 247.
195
kerkelijk handboek | hoofdstuk XII
luidt dat iemand die deze taak vervult, betrouwbaar moet zijn.10 Rentmees terschap omvat veel elementen van de christelijke levenswijze en gedrag, zoals onze tijdsbesteding, onze mogelijkheden en onze dienstbaarheid. Er kan dan ook geen twijfel over bestaan dat het rentmeesterschap een belang rijk onderwerp is wanneer het gaat over het beheer van de middelen die ons ter beschikking staan. Het is iets dat ieder gemeentelid aangaat. Wij erken nen hiermee Gods soevereiniteit. Wij erkennen dat alle dingen aan Hem toebehoren en dat Hij zijn genade in onze harten heeft gelegd. Wanneer wij groeien in het verstaan van deze principes, zullen wij de manier waarop Gods liefde in ons leven werkzaam is steeds meer waarderen. Ondanks het feit dat dit aspect van christelijk rentmeesterschap vooral onze aardse bezittingen raakt, is het zeer zeker ook van invloed op ons ge drag als christenen. De Heer verwacht een aantal dingen van ons, opdat Hij op zijn beurt dingen voor ons kan doen. Wij brengen dit aspect van het rentmeesterschap op een hoog geestelijk niveau door bereidwillig gehoor zaam te zijn aan hetgeen onze hemelse Vader van ons verlangt. Onze God is geen veeleisende God. Zijn vraag om Hem te dienen en Hem te erkennen door onze gaven is geen onredelijke vraag. Integendeel, Hij heeft alles zo voorzien dat ons hart gevoed zal worden met rijke geestelijke zegeningen, wanneer wij in harmonie met zijn wens handelen. Anderzijds, wanneer wij weigeren met Hem samen te werken in de uitvoer van zijn plannen, bero ven wij onszelf van zijn rijke zegeningen, juist op die momenten dat wij deze zegeningen het meeste nodig hebben. “God verlangt van al zijn rentmeesters, dat zij de goddelijke verordenin gen nauwkeurig in acht nemen. Zij moeten Gods werk niet tegenwerken door naar eigen inzicht liefdadigheidswerk te doen of een gave te geven. Het getuigt van een zeer pover inzicht wanneer mensen trachten verbeteringen aan te brengen in Gods plan door lapmiddelen te bedenken die hun goede bedoelingen moeten billijken voor één of andere zaak. God roept hen op hun invloed aan te wenden voor zijn zaak. Hij heeft zijn plannen geopen baard en een ieder die met Hem wil werken moet dit plan uitvoeren, in plaats van pogingen te ondernemen het te verbeteren.”11 Tienden Iedereen wordt aangemoedigd een oprechte tiende (d.w.z. 10 procent van zijn persoonlijk inkomen) af te dragen aan de penningmeester van de
Zie 1 Korintiërs 4:2. Testimonies, deel 9, bladz. 248.
10 11
196
financiële aspecten van het kerkelijk werk
plaatselijke gemeente als erkenning van het bijbelse principe en als plech tige belofte en teken van de verantwoordelijkheid die op de gemeentele den rusten. Zij zijn immers Gods kinderen en vormen de leden van zijn lichaam, de kerk. Deze tienden worden niet gebruikt noch bestemd door de plaatselijke gemeente, maar zij worden afgedragen aan de penningmeester van unie. Zo vloeien de tienden van alle gemeenten naar de unie die op haar beurt weer een tiende deel van de totale tiendeninkomsten afdraagt aan de Generale Conferentie en aan de divisie. Op deze manier worden de unie, de divisie en de Generale Conferentie voorzien van financiële middelen, zodat zij werk nemers op een verantwoorde wijze in dienst kunnen nemen en uitgaven voor de verbreiding van Gods werk bekostigd kunnen worden. De unie draagt, in aanvulling op de afdracht van een deel van de tien deninkomsten, ook een bepaald percentage af aan de Generale Conferentie voor de financiële ondersteuning van het overige kerkelijke werk. Dit per centage wordt door het Algemeen Bestuur van de Generale Conferentie of door het bestuur van de divisie bepaald. Deze richtlijnen zijn ontwikkeld om over de gehele wereld fondsen en gelden in te zamelen. Deze fondsen zijn bedoeld om het kerkelijk werk (met alle zakelijke aspecten die daarbij horen) te ondersteunen. De financiële en zakelijke elementen van het werk zijn erg belangrijk en kunnen niet los ge zien worden van de verkondiging van het evangelie; zij zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.12 Structurele vrijgevigheid en verbondenheid Het financiële beleid van de gemeente dient een groter doel dan op het eerste gezicht blijkt uit de financiële verslagen. Dit beleid beoogt meer te zijn dan alleen maar een manier om gelden bijeen te brengen en te verde len. Het is tevens één van de belangrijke samenbindende factoren van de Adventbeweging. Gods volk is een volk dat zich verbonden weet. Het gevoel van eenheid en verbondenheid dat wereldwijd ervaren wordt, is mede tot stand gekomen door het kerkelijke systeem waarin tienden verdeeld wor
Waar de kerkelijke structuur zowel unies als conferenties omvat, draagt de conferentie ten minste een tiende deel van haar inkomsten af aan de unie, die dan op haar beurt daarvan weer ten minste een tiende deel afdraag aan de divisie. Dit betekent dus dat in die situatie van de tienden die door de gemeenteleden worden bijeengebracht ten minste één procent bij de unie terugkomt. Waar geen conferenties zijn worden alle tienden door de unie ontvangen. In de Trans-Europese Divisie (waaronder ook de Nederlandse Unie ressorteert) dragen de unies met conferenties en de unies zonder conferenties hetzelfde percentage van hun inkomsten aan de divisie af.
12
197
kerkelijk handboek | hoofdstuk XII
den over de unie en de Generale Conferentie en waarin gelden van over de gehele wereld samengebracht worden en met elkaar worden gedeeld. Hoe de tienden gebruikt moeten worden De tienden moeten voor een heilig doel worden ingezet; voor het werk van de predikanten, voor bijbelonderricht, bij de ondersteuning van de uniestructuur die ten behoeve van de gemeenten werkt en voor evangeli satieactiviteiten. De tienden mogen aan geen ander doel worden besteed, noch mogen zij worden ingezet om de schulden van een gemeente of instel ling te betalen, noch om bouwplannen te financieren. “Ik heb een zeer duidelijke, heldere boodschap voor ons volk mogen ontvangen. Mij is verzocht hun mee te delen dat zij een fout begaan door de tienden te gebruiken voor doeleinden die, ondanks dat zij in zichzelf goed zijn, niet behoren tot de doelen die door de Heer zijn aangewezen. Zij die op deze manier de tienden inzetten, wijken af van hetgeen de Heer geboden heeft. God zal hierover zijn oordeel vellen.”13 Hoe om te gaan met de tienden De tienden behoren aan de Heer en dienen daarom, als een daad van eerbied, aan de penningmeester van de unie te worden overdragen door de gemeente waar de persoon als lid staat ingeschreven. In buitengewone omstandigheden, kunnen gemeenteleden met medewerkers van de unie overleggen over een alternatief. Ambtsdragers en medewerkers van de unie geven het goede voorbeeld Personen in dienst van de unie, ouderlingen, andere ambtsdragers, en leiders van kerkelijke instellingen moeten zich ervan bewust zijn dat zij, als leidinggevenden in Gods werk, het goede voorbeeld dienen te geven in het afdragen van tienden. Indien men niet aan deze norm kan voldoen, kan men niet als ambtsdrager of als predikant worden gehandhaafd. Tienden – een bijbelse verplichting Het afdragen van tienden wordt niet beschouwd als een toets voor het lidmaatschap. Wel kan het als een bijbelse verplichting worden gezien die iedere gelovige ten opzichte van God heeft. Tevens kan het een geestelijke oefening zijn waarmee de gever door het geloof aanspraak kan maken op alle zegeningen van het christelijke leven.
Testimonies, deel 9, bladz. 248.
13
198
financiële aspecten van het kerkelijk werk
“Breng alle tienden naar mijn voorraadkamer, zodat er voedsel in mijn tempel is, en zie dan of Ik niet de sluizen van de hemel voor jullie open en zegen in overvloed op jullie land laat neerdalen.”14 Collecten / Gaven De Bijbel benadrukt onze verplichting om, naast de afdracht van tien den, onze gaven aan de Heer te geven. Het niet geven van gaven wordt, net als het niet afdragen van tienden, diefstal genoemd.15 Al vanaf het eerste be gin heeft het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten de gewoonte gekend van het vrijgevig gaven af te dragen voor Gods werk. Als het gevolg daarvan is het werk rijkelijk gezegend. Gods volk heeft eensgezind het werk ondersteund door gaven te geven, een ieder naar draagkracht en evenredig aan zijn inkomen. Sabbatschoolgaven De collecte tijdens de sabbatschool is wereldwijd de meest gebruikelijke methode om gaven in te zamelen. De sabbatschoolgaven zijn bestemd voor het werk in de zending. Iedere sabbat worden op deze manier grote bedra gen bijeengebracht. Andere collectes Regelmatig worden er ook andere collectes gehouden voor het wereld wijde zendingswerk en voor algemene en plaatselijke doelen. Wanneer een collecte voor het zendingswerk wordt gehouden (of voor enig ander doel), zal al het geld dat met deze collecte wordt opgehaald, geteld worden als behorend tot deze collecte, tenzij dit door de gever uitdrukkelijk anders wordt aangegeven. Bijzondere zendingscollectes De financiële ondersteuning van het wereldwijde werk van de kerk kent een eigen begrotingssystematiek. De verschillende werkgebieden krijgen, op basis van hun begroting, een toewijzing. Op deze manier worden bud getten eerlijk en evenwichtig verdeeld en wordt erover gewaakt dat ieder een zijn juiste deel ontvangt. Wanneer een bepaald gebied buiten zijn be groting om een bijzondere gift ontvangt, kan er een ongelijkheid ontstaan in het nadeel van andere werkgebieden. Indien een dergelijke schenking
Maleachi 3:10. Maleachi 3:8.
14
15
199
kerkelijk handboek | hoofdstuk XII
wordt gedaan met als doel een nieuw project te starten, bestaat het gevaar dat het project ophoudt zodra het geld van deze bijzondere schenking op raakt, tenzij het wordt opgenomen in de totale begroting. Op deze manier kunnen andere gebieden, die wellicht grotere noden hebben, maar niet in de gelegenheid zijn die kenbaar te maken, te kort worden gedaan. Het geld wordt nu immers ook verdeeld wordt over projecten die met bijzondere schenkingen zijn gestart. Uit het verleden blijkt telkens weer dat het ver standiger is wanneer leden hun vrijgevige en trouwe schenkingen via de daartoe geëigende kanalen laten lopen, in de zekerheid dat op deze manier ieder gebied deelt in de vruchten van een dergelijke schenking. Hulp aan mensen in nood De gemeente kan collectes houden om gemeenteleden te ondersteunen die hulp nodig hebben. Voor zover mogelijk, moet de gemeente een reserve in kas houden voor urgente gevallen. Desalniettemin dient de kerk een open houding aan te nemen voor een ieder die ondersteuning nodig heeft. De kerkenraad kan dan ook besluiten budget vrij te maken om het kerkelijk gezondheids- en vrijwilligerswerk onder gezinnen die in haar gebied wonen te ondersteunen. Kerkelijk budget voor plaatselijke uitgaven De beste methode om de uitgaven van de plaatselijke kerk in kaart te brengen, is het opstellen van een begroting. Voordat het nieuwe jaar be gint, dient de kerkenraad een zorgvuldig opgestelde begroting te presen teren waarin alle uitgaven voor de voortgang van het kerkelijk werk voor het komende jaar zijn opgenomen. In deze begroting moet ruimte zijn voor alle onderhoudskosten aan het kerkgebouw (reparaties, verwarming, licht, schoonmaakkosten, enz.), uitgaven van de kerkelijke school, salarissen van leraars, het noodfonds, enz. Deze begroting dient ter inzage en goedkeuring aan de gemeente voorgelegd te worden. Tevens kunnen er plannen gemaakt worden die ervoor moeten zorgen dat er voldoende inkomsten gegenereerd zullen worden om de begroting sluitend te maken. Collectes en toezeggingen kunnen dienen om voldoende geld in te zamelen om de begroting sluitend te maken. Ieder gemeentelid kan naar draagkracht bijdragen aan de onder steuning van zowel de plaatselijke kerk als van het werk in het algemeen. Voorbeeld van een begroting De volgende begroting is een voorbeeld en kan, al naar gelang de om vang van de gemeente, worden aangepast. 200
financiële aspecten van het kerkelijk werk
Geschatte inkomsten Sabbatschoolcollectes Kerkelijk diaconiefonds Overige collectes Fonds Sociale noden
1.500,375,27.055,300,-
Totaal inkomsten
29.230,-
Verwachte uitgaven Onderhoud gebouw
2.250,-
Verwarming
2.350,-
Schoonmaakkosten
1.475,-
Verzekering van gebouwen en ander materiaal
750,-
Sabbatschoolmateriaal
1.250,-
Fonds bijzondere noden
2.000,-
Gas, licht, water
4.130,-
Kantoorartikelen, enz. Stomerijkosten
500,75,-
Subsidie voor de school
8.000,-
Uitgaven aan liefdadigheid / vrijwilligerswerk
1.000,-
Evangelisatie
4.000,-
Totaal uitgaven Balans
29.230,0
De gemeente dient voorzieningen te treffen om alle inkomsten en uit gaven in de begroting tot uitdrukking te laten komen, met inbegrip van inkomsten en uitgaven die gerelateerd zijn aan de diverse afdelingen. Algemene aanbevelingen Het werven van fondsen Bij het werven van fondsen dienen de volgende regels in acht genomen te worden: 1. Geen enkele instelling, gemeente, of unie, kan zonder voorafgaand over leg activiteiten starten waarvoor buiten het eigen gebied fondswerving noodzakelijk is. Iedere fondswervingsactie binnen het eigen gebied dient in overeenstemming te zijn met de richtlijnen zoals die ter plaatse, dan wel door de unie, dan wel door de Generale Conferentie zijn opgesteld. 201
kerkelijk handboek | hoofdstuk XII
2. Om gemeenten te beschermen tegen onbevoegde, frauduleuze of niet door de kerk erkende fondswervingsacties, dienen de volgende regels te worden gevolgd: a. Predikanten en ambtsdragers mogen geen personen op de kansel toe laten voor het bijeenbrengen van gelden die daartoe door de unie niet bevoegd of gemachtigd zijn.16 b. Er mag geen toestemming gegeven fondsen te werven, noch open baar, noch privé, wanneer een dergelijke machtiging ontbreekt. c. Lectuur en/of formulieren ter ondersteuning van de fondswerving zullen alleen worden verstrekt aan de daartoe bevoegde personen. d. Alle gelden die bijeengebracht zijn voor een specifiek doel, zullen worden overgedragen via de daartoe gebruikelijke kanalen. e. Er kan geen machtiging verleend worden aan medewerkers die een specifiek doel behartigen in een bepaald werkgebied, of om te assiste ren bij fondswervingen ten gunste van andere werkgebieden of in een andere landen, zonder voorafgaand overleg en schriftelijke toestem ming van het Dagelijks Bestuur van de unie. f. Uniefunctionarissen en ambtsdragers zullen passende maatregelen treffen ter voorkoming van onbevoegde of onrechtmatige openbare fondswerving. 3. Er zal geen andere collectecampagne gevoerd worden dan de jaarlijkse [Adra]-collecte (die vergezeld gaat van de officiële publicaties en collec tebussen met bijbehorende etiketten). Unies en districten dienen pas sende acties te ondernemen om inbreuk van deze regel te voorkomen. 4. Medewerkers die in een ander divisie werken, zullen, wanneer zij op bezoek gaan in hun oorspronkelijke gemeente of met haar op andere wijze contact onderhouden, alleen aan fondswerving te doen ten be hoeve van officiële projecten die zijn goedgekeurd door de kerkelijke organen. Tevens wordt hun gevraagd samen te werken met de gemeen ten en unies om zodanig fondsen te werven dat het kerkelijk werk in het algemeen zijn doorgang kan vinden. Al deze fondsen dienen via de reguliere kanalen te worden verzonden. Over discutabele manieren van fondswerving Het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten heeft zich altijd sterk verzet tegen alle discutabele vormen van fondswerving voor plaatse lijke of algemene projecten.
Zie ook bladz. 102, 180.
16
202
financiële aspecten van het kerkelijk werk
“Wat doen veel kerken wanneer er geld bijeengebracht moet worden voor een religieus doel? Zij organiseren een markt, etentjes, braderieën of zelfs loterijen en soortgelijke activiteiten. Vaak wordt het huis waar God aanbeden wordt ontheiligd door feesten en drinkgelag, kopen en verkopen en plezier maken. Eerbied voor Gods huis en respect voor zijn aanbidding worden zo in de ogen van de jongeren minder belangrijk. De grenzen van de zelfbeheersing worden verzwakt. Egoïsme, begeerte en uiterlijk vertoon worden geprikkeld en deze worden sterker naarmate men zich er meer aan overgeeft.”17 “Naarmate Gods werk zich uitbreidt, zullen de kreten om hulp steeds sterker worden. Om aan deze oproepen te kunnen voldoen, dienen christe nen het gebod ter harte te nemen: “Breng alle tienden naar mijn voorraad kamer, zodat er voedsel in mijn tempel is.”18 Wanneer allen die de leer van Christus belijden trouw God hun tienden en offergaven zouden brengen, zou zijn schatkamer vol zijn. Dan zou er geen aanleiding zijn om de toe vlucht te nemen tot tentoonstellingen, loterijen of feestelijke gelegenheden om de benodigde middelen tot ondersteuning van het evangelie te verkrij gen.”19 Tienden en collectes geen persoonlijk deposito De tienden en collectes die aan de gemeenten zijn afgedragen mogen niet gezien worden als een veilig deposito waarvan de gevers later kunnen profiteren. Deze fondsen dienen zonder uitstel gebruikt te worden voor de oorspronkelijke doeleinden waarvoor zij zijn gegeven. Voorkom schulden De kerkenraad dient altijd eerst met de uniefunctionarissen te over leggen alvorens een lening, van welke aard dan ook, aan te gaan. Veel ge meenten zijn in financiële moeilijkheden gekomen door onvolledige of on doordachte plannen om een school of kerk te stichten. Deze moeilijkheden kunnen voorkomen worden wanneer een gemeente, alvorens zich in een dergelijke onderneming te storten, advies vraagt en trouw blijft aan de fi nanciële richtlijnen die er voor dergelijke projecten zijn.
Testimonies, deel 9, bladz. 91. Maleachi 3:10. 19 Van Jeruzalem tot Rome, bladz. 250. 17
18
203
kerkelijk handboek | hoofdstuk XII
Over de financiering van kerkgebouwen20 Gemeenten die er over denken een kerkgebouw te kopen of een nieuwe kerk te bouwen worden gewaarschuwd geen financiële verplichtingen op zich te nemen waarmee zij de gemeente in verlegenheid zouden kunnen brengen; in deze gevallen zullen commissies van zowel de unie als de ge meente zelf zorgvuldig advies geven, waarbij rekening wordt gehouden met de omvang van de gemeente, haar financiële draagkracht en de locatie van het nieuwe kerkgebouw. Bij de aankoop of bouw van kerkelijke eigendommen mogen in geen ge val al toezeggingen worden gedaan of bouwactiviteiten worden ontplooid voordat de goedkeuring is verkregen van de bouwcommissie(s) van de unie. Zij kunnen deze goedkeuring pas geven nadat zij zich ervan hebben verze kerd dat de financiële afspraken in overeenstemming zijn met het huidige beleid. Het beheer van fondsen Het werven en het beheren van fondsen ten behoeve van het werk van de Heer is een heilige verantwoordelijkheid. Deze dienen via de juiste kanalen te verlopen. De eerste stap daarin is van het individuele gemeentelid naar de plaatselijke gemeente. De penningmeester van de gemeente ontvangt dit geld.21 De fondsen die bedoeld zijn voor plaatselijke kerkelijke activitei ten zullen als zodanig aangewend worden. Fondsen die bedoeld zijn voor projecten van de unie of voor algemene doelen zullen door de plaatselijke penningmeester worden afgedragen aan de penningmeester van unie. De penningmeester van de unie zorgt ervoor dat de fondsen die zijn bijeenge bracht voor het werk van de unie hun juiste bestemming ontvangen en dat fondsen die bijeengebracht zijn voor algemene doelen worden afgedragen aan de penningmeester van de divisie of van de Generale Conferentie. Alle penningmeesters, van de plaatselijke gemeente tot aan de Generale Conferentie, werken onder toezicht van hetzij de kerkenraad, hetzij van het Algemeen Bestuur. Zij zullen geen fondsen uitkeren zonder de goedkeuring van de verantwoordelijke besturen.
In de Nederlandse Unie zijn alle kerkgebouwen en alle andere kerkelijk onroerend goed het eigendom van de Nederlandse Unie. Kerkgebouwen worden onder bepaalde voorwaarden in het beheer gegeven aan de plaatselijke gemeenten. Wanneer een gemeente de wens heeft in een “eigen” gebouw samen te komen, dient overleg te worden gestart met de Gebouwen Commissie van de Nederlandse Unie. Deze commissie adviseert de unie in alle aangelegenheden inzake onroerend goed. 21 Zie ook bladz. 85-90. 20
204
financiële aspecten van het kerkelijk werk
De jaarlijkse controle Alle boekhoudingen van alle penningmeesters (van die van de penning meester van de plaatselijke gemeente tot aan de boekhouding van de pen ningmeester van de Generale Conferentie) moeten gecontroleerd worden door hen die hiervoor zijn aangesteld. Deze controleregel geldt tevens voor de boekhouding van elke kerkelijke instelling. Op deze manier wordt een optimale veiligheid gegarandeerd met betrekking tot het beheer van de fondsen.
205
Hoofdstuk XIII
De maatstaf voor een christelijk leven De verheven roeping van God in Jezus Christus Tot een christelijk leven geroepen worden is niet slechts een marginale verandering of verbetering. Het gaat om een totale ommekeer in het wezen van de mens. Deze komt tot stand wanneer de eigen wil en de zonden wor den afgelegd, waardoor er een nieuwe mens kan opstaan met een nieuw leven in Christus Jezus. Door het geloof wordt het hart van de christen tot een woonplaats voor Christus. Dit komt tot stand door “Christus te overdenken, Christus voor ogen te houden en Hem te koesteren als onze dierbare Redder en onze beste en dierbaarste Vriend, opdat wij Hem op geen enkele manier kwetsen of teleurstellen.” Op deze manier hebben christenen “deel aan de goddelijke aanwezigheid”. Juist door ons van deze aanwezigheid bewust te zijn “zullen onze gedachten intens verbonden zijn met Jezus Christus”1 en zal ons leven zich steeds meer gaan voegen naar aan de goddelijke norm. Wij moeten ons goed realiseren dat “als een schild ter bescherming te gen verleidingen, en als aansporing tot zuiverheid en waarheid, geen an dere invloed op één lijn kan worden gesteld met het gevoel van Gods tegen woordigheid.”2 Een soortgelijke gedachte kunnen wij lezen in ‘Patriarchen en Profeten’: “Als wij steeds eraan zouden denken dat God alles hoort en ziet wat wij doen en een nauwgezet verslag bijhoudt van onze woorden en daden, waar voor wij eenmaal verantwoording moeten afleggen, zouden wij ervoor te rugschrikken te zondigen. Laten de jongeren steeds eraan denken dat overal waar zij zijn en bij alles wat zij doen, zij zich bevinden in Gods tegenwoor digheid. Wij kunnen onze wegen niet verbergen voor de Allerhoogste... Elke daad en iedere gedachte wordt even nauwkeurig vastgelegd alsof er slechts één enkel mens op heel de wereld was en de aandacht van heel de hemel op hem was gericht.”3 Gods liefde geldt voor iedereen en voor zijn kinderen in het bijzonder. Hij heeft een open oor voor de roep van zijn volk – voor hen die zich heb ben afgewend van de wereld en zichzelf aan Hem hebben gegeven. In deze Citaten uit Testimonies to Ministers, bladz. 337, 338. Karaktervorming, bladz. 255. 3 Patriarchen en Profeten, bladz. 184, 185. 1 2
206
de maatstaf voor een christelijk leven
heilige relatie groeit respect en eerbied die zich elke dag en in alles laat zien. Als christenen zijn wij leden van de koninklijke familie, kinderen van de hemelse koning. Daarom moeten wij ook niets zeggen of doen wat “de heilige naam, waarmee Ik u geroepen heb” zou onteren. In iedere fase van ons leven behoren wij “nauwkeurig het goddelijk-menselijk karakter te be studeren en ons voortdurend af te vragen: ‘Wat zou Jezus doen als Hij in mijn plaats zou staan?’ Dit behoort de maatstaf te zijn voor onze plicht.”4 Door zijn laatste gemeente zal God uiteindelijk aan het gehele univer sum de kracht van het evangelie laten zien door mannen en vrouwen te redden uit de macht van de zonde. Juist in deze tijd is het nodig dat wij, als leden van deze laatste gemeente, het belang van de normen van chris telijk leven laten zien en dat wij onze belofte hernieuwen trouw te blijven aan deze door God gegeven regels. Iedereen dient te voldoen aan de hoge maatlat van het christelijk leven en zich daarin te onderscheiden van de wereld. Op deze manier onderstrepen wij de vermaning van de Heer: “Heb de wereld en wat in de wereld is niet lief. Als iemand de wereld liefheeft, is de liefde van de Vader niet in hem.”5 Bijbelstudie en gebed Voor een geestelijk leven is geestelijk voedsel nodig. Als wij werkelijk willen groeien in heiligheid, moeten wij onze gewoonte van bijbelstudie en gebed in ere houden. Zeker in een tijd waarin wij dagelijks overspoeld worden met grote hoeveelheden lectuur en waarin wij worden omgeven door duizenden stemmen die onze aandacht vragen, is het van het grootste belang onze ogen en oren te sluiten voor hetgeen onze geest wil binnen dringen. Wij dienen ons te wijden aan Gods boek – het Boek der boeken, het Boek des levens. Immers, als wij ophouden mensen van het Boek te zijn, zullen wij verloren zijn en zal onze missie zijn mislukt. Maar als wij dage lijks in ons gebed in gesprek blijven met God en luisteren naar zijn stem die vanuit de Bijbel tot ons spreekt, kunnen we hopen dat wij het leven leiden dat “met Christus verborgen is in God”6 en zijn werk voltooien. Het gebed is een wederzijds gesprek, waarin gelovigen naar God luiste ren en tot Hem spreken. “In het gebed openen wij ons hart voor God, zoals wij dat zouden doen voor een vriend.”7 “Door middel van een ernstig gebed wordt de verbinding met de Oneindige tot stand gebracht”, maar, “als wij
6 7 4 5
Ministry of Healing, bladz. 491. 1 Johannes 2:15. Kolossenzen 3:3. De weg naar Christus, bladz. 74.
207
kerkelijk handboek | hoofdstuk XIII
niet aanhoudend bidden en ijverig waken, lopen wij het gevaar dat wij on voorzichtig worden en afwijken van het rechte pad.”8 Het gezin is de hoeksteen van de gemeente en een christelijk gezin is een huis van gebed. “Vaders en moeders”, zegt de Geest der Profetie, “hoe zeer u ook door uw eigen zaken in beslag wordt genomen, verzuimt niet met uw gezin samen te komen rond Gods altaar... Zij die een geduldig, lief devol, gelukkig leven willen leiden, moeten bidden.”9 Onze verhouding tot de samenleving “Wij hebben ons burgerrecht in de hemel, en van daar verwachten wij onze Redder, de Heer Jezus Christus.”10 Wij leven echter in deze wereld en wij maken deel uit van de menselijke samenleving. Wij delen met onze me demens een aantal verantwoordelijkheden in de alledaagse zaken van het leven. Overal waar zevende-dags adventisten wonen, zouden zij als voortref felijke burgers herkend moeten worden door hun christelijke integriteit en hun inzet ten behoeve van het welzijn van anderen. Ondanks dat wij in de eerste plaats verantwoording verschuldigd zijn aan de kerk en aan haar opdracht het evangelie over de gehele wereld te verkondigen, behoren wij tevens alle pogingen voor een betere, sociale samenleving en het algemeen welzijn te ondersteunen met alles wat in ons vermogen ligt en aansluit bij ons geloof. Hoewel wij ons afzijdig moeten houden van alle politieke en sociale inmenging, dienen wij, beheerst en standvastig, een onwrikbaar standpunt in te nemen voor recht en gerechtigheid in burgerlijke zaken, zonder daarbij onze religieuze overtuigingen te laten varen. Het is onze heilige plicht een loyaal burger te zijn van de overheden die over ons gesteld zijn, en daarbij te geven “aan de keizer, wat des keizers is en aan God wat aan God behoort.”11 Het houden van de sabbat De geheiligde instelling van de sabbat is een teken van Gods liefde voor de mensheid. Het herinnert ons aan Gods macht ten tijde van de schepping en toont ons zijn vermogen het leven te herscheppen en te heiligen.12 Het in acht nemen van de sabbat is een teken van onze loyaliteit aan Hem. Een juiste viering van de sabbat is een bewijs van onze trouw aan onze Schepper
De weg naar Christus, bladz. 76, 75. The Ministry of Healing, bladz. 393. 10 Filippenzen 3:20. 11 Matteüs 22:21. 12 Zie Efeziërs 20:12. 8 9
208
de maatstaf voor een christelijk leven
en een uitdrukking van onze verbondenheid met onze Bevrijder. In zekere zin is het houden van de sabbat een test van onze gehoorzaamheid. Als wij zelf deze test al niet kunnen volbrengen, hoe zouden wij dan ooit de boodschap van de sabbat op overtuigende wijze in de wereld kunnen ver kondigen? De sabbat neemt een bijzondere plaats in in het leven van zevende-dags adventisten. De zevende dag van de week, vanaf de zonsondergang op vrij dagavond tot de zonsondergang op zaterdag,13 is ons door God geschonken als een teken van zijn genade. De sabbat is een voorrecht, een bijzondere tijd met de Ene die ons liefheeft en die wij liefhebben, een heilige dag die apart is gesteld door Gods eeuwige wet, een dag van vreugde om God te aan bidden en van samenzijn met anderen.14 De gelovige verwelkomt de sabbat met vreugde en dankbaarheid. “Gods liefde heeft aan het zwoegen van de mens een grens gesteld. Over de sabbat houdt Hij zijn genadige handen uit gespreid. Op zijn eigen dag stelt Hij het gezin in de gelegenheid met Hem, met de natuur en met elkaar één te zijn.”15 De sabbat behoort toe aan God, en moet alleen aan Hem worden besteed. Op de dag van de Here is daarom geen plaats voor ons eigen vermaak, onze eigen woorden, onze zakelijke beslommeringen en onze eigen gedachten.16 Laten wij liever samenzijn met ons gezin en de sabbat verwelkomen met gebed en zang. Laten wij de dag afsluiten met gebed en onze dank betui gen voor zijn wonderbaarlijke liefde. De sabbat is een bijzondere dag voor aanbidding, zowel thuis als in de kerk. De sabbat is een dag waarop wij de vreugde kunnen beleven met elkaar te zijn. Het is een dag waarop wij God beter kunnen leren begrijpen, door bijbelstudie maar ook door de prach tige natuur. Het is een dag waarop wij zieken kunnen bezoeken en anderen het bevrijdend evangelie kunnen verkondigen. Al onze dagelijkse beslom meringen die wij gedurende de overige zes dagen ervaren, kunnen wij van ons af laten glijden. Beperk u tot het hoogst noodzakelijke. Besteed op Gods heilige dag geen tijd aan wereldse lectuur, of uitzendingen van radio of tv. “De sabbat is niet bedoeld als een dag van nietsdoen. De wet verbiedt het dagelijks werk op de rustdag des Heren. Het werk waardoor in het levens onderhoud wordt voorzien, moet worden neergelegd. Werk voor werelds genoegen of eigen voordeel is op die dag niet toegestaan. Zoals God ophield met scheppen, op de sabbat heeft gerust en die dag heeft gezegend, zo moet
15 16 13 14
Zie Leviticus 23:32. Zie Jesaja 58:13. Karaktervorming, bladz. 248, 249. Zie Jesaja 58:13.
209
kerkelijk handboek | hoofdstuk XIII
de mens zijn dagelijkse bezigheden laten rusten en deze heilige tijd beste den aan gezonde rust, aanbidding en goede daden.”17 Wanneer wij de sabbat op deze manier invullen, met activiteiten die in overeenstemming zijn met de ware bedoeling van de sabbat, zal deze geze gende dag de meest vreugdevolle dag van de gehele week zijn; niet alleen voor onszelf, maar ook voor onze kinderen – een ware voorsmaak van de hemelse vrede. Eerbied voor de plaats van aanbidding Christenen die Gods almacht, zijn heiligheid en zijn liefde erkennen, zullen altijd en onder alle omstandigheden uiting geven van een oprechte eerbied voor God, zijn Woord en zijn aanbidding. “Nederigheid en eerbied moeten het gedrag kenmerken van allen die in de tegenwoordigheid van God komen.”18 Zij erkennen dat “het tijdstip en de plaats van gebed gehei ligd is, omdat God daar aanwezig is.”19 Zij zullen niet onverschillig naar het huis van aanbidding komen, maar in een geest van overdenking en gebed en zullen onnodige gesprekken vermijden. Ouders behoren hun kinderen te leren hoe zij zich eerbiedig dienen te gedragen in het huis van God.20 Wanneer kinderen van begin af aan wordt geleerd hoe zij zich thuis, in de sabbatschool en in de kerk dienen te gedra gen en hen een respectvolle en eerbiedige houding wordt bijgebracht ten aanzien van God, zullen zij hier in de latere jaren de vruchten van plukken. De predikant die gevoelig is voor de heiligheid van Gods eredienst, zal door het goede voorbeeld te geven, door onderwijzing, en in de dienst vanaf de kansel, een houding van respect, eenvoud, ordelijkheid en decorum voe den. “De HEER troont in zijn heilig paleis. Aarde, wees stil voor Hem!”21 Gezondheid en matigheid Het lichaam is een tempel van de heilige Geest.22 “Daar het verstand en de ziel door het lichaam tot uitdrukking komen, is zowel verstandelijke als geestelijke kracht in hoge mate afhankelijk van lichamelijke kracht en werkzaamheid; wat de lichamelijke gezondheid bevordert, bevordert ook een sterke geest en een evenwichtig karakter.”23 Om die reden vinden zeven
19 20 21 22 23 17
18
Jezus, de Wens der Eeuwen, bladz. 163. Patriarchen en Profeten, bladz. 220. Gospel Workers, bladz. 178. Zie 1 Timoteüs 3:15. Habakuk 2:20. Vergelijk 1 Korintiërs 6:9. Karaktervorming, bladz. 193.
210
de maatstaf voor een christelijk leven
de-dags adventisten het belangrijk verstandig te leven, in overeenstemming met de gezondheidsprincipes van lichamelijke activiteit, ontspanning, zon licht, frisse lucht, water, voldoende slaap en rust. Uit overtuiging kiezen zij ervoor een gezond voedingspatroon te volgen en om uit eigen beweging een gezonde leefwijze na te streven. Daarom onthouden zij zich van alle vormen van alcohol, tabak en verslavende middelen. Zij streven ernaar hun lichaam en geest in evenwicht te houden, door extremen te vermijden. Gezondheidsleer en de ideeën over een gezonde en gematigde leefwijze zijn onlosmakelijk verbonden met de adventboodschap. Ellen G. White heeft ons hierover geschreven dat “zij, die de geboden van de Heer onder houden, op een heilige manier met Hem verbonden worden. Door matig heid in eten en drinken houden zij hun lichaam en geest in een optimale conditie voor Gods werk.”24 Tevens “is het Gods bedoeling dat de helende werking van de gezondheidsleer een onderdeel zal zijn van de laatste grote inspanning om het evangelie te verkondigen.”25 Wij behoren God toe, in lichaam, geest en verstand. Daarom is het onze christelijke plicht de gezondheidswetten in acht nemen, niet alleen voor ons eigen welzijn, maar ook om God en onze medemens beter tot dienst te kunnen zijn. Wij dienen onze eetlust onder controle te houden. Wij kun nen onze gezondheid dienen door reinheidsprincipes in acht te nemen, zoals frisse lucht, ventilatie, juiste kleding, persoonlijke hygiëne, voldoen de lichamelijke activiteit en ontspanning, voldoende slaap en rust en een passend, gezond voedingspatroon. God heeft de mens een breed scala aan voedingsmiddelen ter beschikking gesteld om een gezond voedingspatroon te kunnen volgen. Vruchten, granen, noten en groenten, op een eenvoudige manier bereid, “zorgen, aangevuld met melk of room, voor het gezondste voedingspatroon.”26 Wanneer wij de basisregels van een gezond leven in acht nemen, zullen wij geen behoefte meer hebben aan stimulerende middelen. De wetten van de natuur verbieden het gebruik van giftige of verslavende middelen. Sinds haar begin heeft het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten het afzweren van het gebruik van alcohol en tabak gezien als een voorwaarde voor het lidmaatschap.27 God heeft ons een groot inzicht gegeven met deze gezondheidsprincipes en recent wetenschappelijk onderzoek heeft deze principes keer op keer
26 27 24 25
Counsels on Health, bladz. 132, 133. Medical Ministry, bladz. 259. Christian Temperance and Bible Hygiene, bladz. 47 Zie ook bladz. 34, 51-53, 234.
211
kerkelijk handboek | hoofdstuk XIII
bevestigd. Wij kunnen deze regels niet ontkennen, zo wordt ons gezegd, want “zij die ervoor kiezen in deze hun eigen weg te volgen door te eten en te drinken zoals het hen uitkomt, zullen langzaam maar zeker ook onver schillig worden ten aanzien van andere waarheden die de Heer ons gegeven heeft. Zo zullen zij de waarheid niet meer kunnen onderscheiden.”28 Kleding Als zevende-dags adventisten zijn wij uit de wereld geroepen. Wij zijn hervormers. Het ware geloof, dat ons hele leven doordringt, dient dan ook al onze daden te beïnvloeden. Ons gedrag moet voortkomen uit principes en niet uit het voorbeeld van de ons omringende wereld. Gebruiken en trends kunnen van tijd tot tijd veranderen, maar de principes van goed gedrag blijven onveranderd. Kleding is een belangrijk aspect van christelijk gedrag. Al vroeg in het bestaan van de kerk hebben wij onderricht ontvan gen over de manier waarop een christen zich behoort te kleden. Het doel hiervan was “Gods volk te beschermen tegen de verderfelijke invloeden van de wereld en tevens lichamelijk en moreel welzijn te bevorderen... ”29 Dit is inderdaad een veelomvattend doel! Het heeft namelijk geen zin zich anders te kleden dan anderen met enkel als doel anders te zijn. Wanneer het ech ter voortkomt uit ethische of fatsoensprincipes, zal de oprechte christen trouw blijven aan zijn/haar overtuiging in plaats van de heersende mode na te lopen. Christenen behoren zich te onthouden van een oogverblindende op zichtigheid en “overdadige versieringen.” Kleding dient, indien mogelijk, “van goede kwaliteit te zijn met passende kleuren, en praktisch. Kleding moet eerder om zijn duurzaamheid gekozen worden dan om zijn uiterlijk vertoon.” Onze kleding dient zich te kenmerken door “matigheid”, “schoon heid”, “elegantie” en “natuurlijke eenvoud.”30 In onze kleding zouden wij niet de laatste mode moeten volgen, om zo opzichtigheid te vermijden. Als mannen en vrouwen zich naar de laatste modegrillen kleden, kan dit wijzen op een gebrek aan interesse voor serieuze zaken. Er zijn altijd uiter sten in stijl die de grens van betamelijkheid overschrijden en zo rechtstreeks een grotere onzedelijkheid bevorderen. Velen die blindelings de heersende mode volgen, zijn zich op z’n minst gedeeltelijk niet bewust van deze ef fecten, met alle (schadelijke) gevolgen van dien. Gods volk behoort zich be houdend te kleden en “zou zich niet bezig moeten houden met het kleding Testimonies, deel 9, bladz. 156, 157. Testimonies, deel 4, bladz. 634. 30 Messages to Young People, bladz. 351, 352. 28 29
212
de maatstaf voor een christelijk leven
vraagstuk”31. Zij moeten niet voorop lopen in modetrends, noch moeten zij de laatsten zijn die vasthouden aan een mode die allang achterhaald is. “Het is in overeenstemming met ons geloof dat wij ons eenvoudig kleden en ons verre houden van uiterlijk vertoon van sieraden en andere opsmuk.”32 Uit de Bijbel blijkt duidelijk dat het dragen van sieraden niet in overeenstemming is met Gods wil. Paulus vermaant ons onszelf niet te versieren met “een opzichtige haardracht, dure kleding, goud of parels.”33 Het dragen van sieraden is een vraag om aandacht die niet strookt met de christelijke onzelfzuchtigheid. In sommige landen is het zeer gebruikelijk een trouwring te dragen, omdat dit gezien wordt als een teken van deugd. Het wordt daar dan ook niet beschouwd als een sieraad. In dergelijke gevallen is het niet aan ons een dergelijk gebruik te veroordelen. Laten wij niet vergeten dat een oprecht christelijk karakter niet tot uit drukking komt in “uiterlijkheden, ...maar in wat verborgen ligt in uw hart, in een zacht en stil gemoed. Dat is een onvergankelijk sieraad dat God kost baar acht.”34 Gebruik van make-up die niet in overeenstemming is met de goede smaak en de christelijke soberheid, behoort te worden vermeden. Zij die Christus willen vertegenwoordigen behoren rein te zijn en zich welge manierd te gedragen. Christelijke ouders dienen in hun opvoeding in woord en daad het goe de voorbeeld te geven. Zo kunnen zij hun kinderen het gevoel van eenvoud bijbrengen waarmee zij het respect en het vertrouwen van anderen kunnen winnen. Laten wij ons dan als goedgekleed beschouwen wanneer aan de ei sen van eenvoud wordt voldaan en wij ons op smaakvolle doch behoudende wijze kleden. Eenvoud Reeds bij de oprichting van het Kerkgenootschap der Zevende-dags Ad ventisten heeft het begrip “eenvoud” een belangrijke rol gespeeld. Het is zaak dat wij mensen van eenvoud te blijven. Een toename van uiterlijk ver toon gaat vaak samen met een achteruitgang in geestelijke kracht. Zoals “het leven van Jezus een scherpe tegenstelling vormde met de pracht en
Evangelism, bladz. 273. In de negentiende eeuw werd in de Verenigde Staten een intensieve discussie gevoerd over gezondere kleding voor vrouwen. Sommigen waren voorstander van de zogenaamde ‘reform dress’. Anderen wilden het houden bij de traditionele lange rokken die vaak door het stof sleepten. Ellen G. White nam in deze discussie een tussenstandpunt in. 32 Testimonies, deel 3, bladz. 366. 33 1 Timoteüs 2:9. 34 1 Petrus 3:3,4. 31
213
kerkelijk handboek | hoofdstuk XIII
praal uit zijn tijd,”35 zo moeten ook in onze dagen de eenvoud en de kracht van de adventboodschap in duidelijk contrast staan met het uiterlijk ver toon van de wereld. De Heer veroordeelt “onnodige, buitensporige geldver spilling om onze trots en ons uiterlijk vertoon te bevredigen.”36 In overeen stemming met deze principes dienen daarom eenvoud en spaarzaamheid onze bijzondere diensten (bijvoorbeeld huwelijksdiensten en viering van speciale gebeurtenissen) te kenmerken. Lectuur Net als het lichaam heeft ook onze geest behoefte aan goede voeding om kracht op te doen.37 De mens wordt beoordeeld naar zijn verstand. Geestelijk voedsel is daarom van wezenlijk belang voor onze karaktervorming en het realiseren van ons levensdoel. Daarom dienen wij onze geestelijke gewoonten kritisch te onderzoeken. Hetgeen wij lezen en horen vormt een uitstekende maatstaf om ons karakter aan af te meten. Boeken en andere lectuur behoren tot de waardevolste bronnen van kennis en cultuur, mits deze zorgvuldig wor den uitgekozen en gebruikt. Er is een geweldige rijkdom aan goede lectuur, zowel in de vorm van boeken als in de vorm van tijdschriften; tegelijkertijd is er een overvloed aan slechte lectuur, vaak zeer aantrekkelijk vormgegeven, maar desondanks wel degelijk schadelijk voor de geest en het normbesef. De spannende avonturen en verhalen van een moreel bedenkelijk gehalte die we in veel boeken of andere media terugvinden, zijn niet geschikt voor jongeren, noch voor volwassenen, ongeacht of deze verhalen nu feit of fictie zijn. “Zij die de gewoonte hebben snel een spannend verhaal te verslinden, doen simpelweg afbreuk aan hun verstandelijke vermogens en maken hun geest ongeschikt voor serieus nadenken en onderzoek.”38 Naast de andere nadelen die er kleven aan het lezen van dergelijke verhalen, wordt ons ook geleerd dat “het de geest ongeschikt maakt om de grote kwesties met be trekking tot het levensdoel en de plicht” te overdenken, en dat het “een weerzin kweekt tegen de praktische zaken van het leven.”39 Radio en televisie Met de komst van de radio en de televisie is de sfeer van onze moderne wereld wezenlijk veranderd. Zij brengen ons in contact met het leven, doen
37 38 39 35 36
Zie ook: Karaktervorming, bladz. 75. Testimonies to Ministers, bladz. 179. Zie ook 2 Korintiërs 4:6. Counsels to Parents, Teachers and Students, bladz. 135. Counsels to Parents, Teachers and Students, bladz. 383.
214
de maatstaf voor een christelijk leven
en denken van de gehele wereld. Radio en televisie zijn uitstekende media om onze kennis te vergroten, om kennis te nemen van belangrijke gespreks onderwerpen en om te genieten van goede muziek. Helaas brengen de radio en de televisie ons ook in contact met amu sement en andere invloeden die op geen enkele wijze bijdragen aan ons welzijn. Wanneer wij geen duidelijk onderscheid aanbrengen, kunnen ra dio en televisie ons huis veranderen in een schouwburg met goedkope en weerzinwekkende voorstellingen. Om onszelf en onze kinderen te beschermen, moeten we de vermaning van de apostel Paulus ter harte nemen: “Ten slotte, broeders en zusters, schenk aandacht aan alles wat waar is, alles wat edel is, alles wat rechtvaar dig is, alles wat zuiver is, alles wat lieflijk is, alles wat eervol is, kortom, aan alles wat deugdzaam is en lof verdient.”40 Ontspanning en vrije tijd Ontspanning is een doelbewuste verfrissing van de krachten van li chaam en geest. Een sterke, gezonde geest heeft geen behoefte aan werelds vertier, maar zal eerder nieuwe energie opdoen als gevolg van goede ont spanning. “Vele van de vermakelijkheden die in onze tijd populair zijn, zelfs onder christenen, leiden tot hetzelfde gevolg als het geval was bij de heidenen. Er zijn maar weinig middelen die satan niet gebruikt om de ziel te verderven. Door het toneel heeft hij eeuwenlang de hartstocht gewekt en de ondeugd verheerlijkt. De opera, met zijn vertoon van praal en zinnen bekorende mu ziek, de maskerade, dans, kaartspel – al deze dingen gebruikt satan om de beginselen te verlagen en de deur te openen voor zingenot. In elk gezelschap waar hoogmoed wordt gevoed of aan de hartstocht wordt toegegeven, waar men ertoe gebracht wordt God uit het oog te ver liezen en de eeuwige belangen te vergeten, bindt satan de ziel met zijn ke tenen.”41 Wij waarschuwen in alle ernst tegen de subtiele maar duistere invloe den van de bioscoop. Dit is geen plaats voor een christen. Speelfilms die zeer beeldend en suggestief de zonden en misdaden van de mensheid laten zien – moord, overspel, diefstal en ander kwaad – hebben niet in de laat ste plaats bijgedragen aan de teloorgang van de moraal. Wij doen een be roep op ouders, kinderen en jongeren deze plekken te vermijden, evenals
Filippenzen 4:8. Patriarchen en Profeten, bladz. 416.
40 41
215
kerkelijk handboek | hoofdstuk XIII
de films die acteurs en actrices verheerlijken. Indien wij onze ontspanning willen zoeken in Gods grote natuur en in de geschiedenis van goddelijke en menselijke daden, zullen wij niet aangetrokken worden door onvolwassen theatervoorstellingen. Een andere vorm van amusement die een slechte invloed heeft, is het dansen. “Het dansen zoals dat heden ten dage beoefend wordt, is een school van verderf, een ware vloek voor de gemeenschap.”42 Laten wij ons dus verre houden van deze goedkope vormen van amu sement, en niet opgaan in de grote massa die “meer liefde voor genot dan voor God” heeft.43 Ontspanning is van wezenlijk belang. Wij zouden ernaar moeten stre ven onze vriendschappen en onze vrije tijd zoveel mogelijk binnen het ker kelijk verband te zoeken. Laten wij ernaar streven binnen ieder gezin mid delen te propageren waarmee de kinderen zich op een creatieve manier kunnen uiten. Positieve ontspanning kan ook verkregen worden door te participeren in muziekverenigingen, activiteiten van het jeugdwerk van de kerk en evangelisatieacties. Muziek “Muziek was bedoeld een heilig doel te dienen, de gedachten te lei den naar alles wat zuiver, edel en verheffend is, en in de ziel toewijding en dank aan God te kweken.”44 Jezus “bleef door het lied met de hemel in contact.”45 Muziek is één van de meest verheven kunsten. Mooie muziek geeft niet alleen vreugde, maar verheft tevens de geest en levert zo een bijdrage aan de ontwikkeling van goede eigenschappen. Geestelijke liederen zijn vaak door God gebruikt om het hart van zondaren te raken en hebben zo tot bekering geleid. Ontaarde muziek echter, verstoort het evenwicht in de ziel en doet afbreuk aan de moraliteit. Muziek dient met de grootst mogelijke zorg te worden uitgezocht. In vloeden van jazz, rock en andere aanverwante stromingen of muziek waar bij teksten gebruikt worden om onzinnige of triviale gevoelens uit te druk ken, behoren zoveel mogelijk vermeden te worden. Laten wij alleen naar goede muziek luisteren, thuis, in bijeenkomsten, op school of in de kerk.46 Messages to Young People, bladz. 399. Zie ook: 2 Korintiërs 6:15-18; 1 Johannes 2:15-17; Jakobus 4:4; 2 Timoteüs 2:19-22; Efeziërs 5:8-11; Kolossenzen 3:5-10. 43 2 Timoteüs 3:4. 44 Patriarchen en Profeten, bladz. 546. 45 Jezus, de Wens der Eeuwen, bladz. 51. 46 Zie ook bladz. 102-104. 42
216
de maatstaf voor een christelijk leven
Vriendschappen God heeft ons geschapen met een behoefte aan verbondenheid. Hij heeft ons deze behoefte niet alleen gegeven om ervan te genieten, maar ook om er ons voordeel mee te doen. “… het contact met anderen biedt ons de mogelijkheid ons verstand te scherpen; men leert anderen kennen, vriendschappen worden gevormd en dit alles leidt tot onderlinge verbon denheid en een sfeer van liefde waarop vanuit de hemel met welgevallen wordt neergezien.”47 Gepaste omgang tussen de seksen is in het voordeel van beide. Dergelijke omgang behoort op een hoog peil gehouden te wor den, met in achtneming van de geldende normen en waarden ter bescher ming van zowel de gemeenschap als het individu. Het is satans bedoeling alles van waarde te besmeuren. En maar al te vaak leidt het besmetten van het beste tot het slechtste. Daarom is het ook van groot belang dat christenen hun morele stan daard hoog houden. Helaas zien wij om ons heen dat de idealen die een vei lige en gelukkige vriendschap mogelijk maken in snel tempo verdwijnen. Onder invloed van emoties, niet geremd door ethische of religieuze princi pes, is het contact tussen beide seksen verlaagd tot een ongebreidelde vrij heid zonder grenzen. Seksuele uitspattingen, incest, en seksueel misbruik van kinderen komen op grote schaal voor. Velen hebben de christelijke nor men en waarden verlaten en hebben de heilige ervaringen van het huwelijk en het ouderschap ingewisseld tegen de wrange vruchten van de hartstocht. Dit zorgt er niet alleen voor dat het gezin niet langer de hoeksteen van de samenleving is; de aftakeling van het gezin is tevens een broedplaats voor andere vormen van kwaad. Het resultaat van de ontwrichte levens van kin deren en jongeren is beangstigend en vervult ons met medelijden, terwijl de effecten hiervan op de maatschappij rampzalig zijn en steeds grotere vormen aannemen. Dit kwaad vormt steeds openlijker een gevaar voor de idealen van het christelijke gezin. Overspel, seksueel misbruik van kinderen en homosek suele praktijken vormen enkele van de uitwassen van Gods oorspronkelijke plan. Wanneer de strekking van enkele tekstgedeelten uit de Bijbel wordt ontkend48 en wanneer vermaningen worden afgewezen en ingeruild voor menselijke opvattingen, leidt dit tot veel verwarring en onzekerheid. En dat is precies waar satan op uit is. Het is altijd al zijn bedoeling geweest mensen te laten vergeten dat zij door God zijn geschapen en dat Hij de mens bij de Testimonies, deel 6, bladz. 172. Zie bijvoorbeeld: Exodus 20:14; Leviticus 18:22, 29; 20:13; 1 Korintiërs 6:9; 1 Timoteüs 1:10; Romeinen 1:20-32.
47 48
217
kerkelijk handboek | hoofdstuk XIII
schepping “geschapen heeft naar zijn beeld en gelijkenis.” Hij schiep hen als “man en vrouw.”49 Gods Woord beschrijft in heldere taal wat de gevolgen zijn wanneer de mens geobsedeerd raakt door seksualiteit en het najagen van zinnelijk ge not. Maar Christus is naar de wereld gekomen om het kwaad te vernietigen en het verbond tussen de mens en zijn Schepper te herstellen. Daarom zul len zij die in Christus zijn, ondanks de zondeval, vergeving ontvangen. Zij zullen de kans krijgen een andere weg in te slaan – de weg naar algehele vernieuwing. Door de macht van het kruis en de kracht van de heilige Geest zullen zij bevrijd worden uit de greep van het kwaad en zij zullen hersteld worden naar het beeld van hun Schepper. Het is de verantwoordelijkheid van ouders en van de geestelijke leiders van onze jeugd deze maatschappelijke ontwikkelingen onder ogen te zien en zo de problemen waarmee deze generatie wordt geconfronteerd beter te begrijpen. Zij dienen hun uiterste best te doen voor de jeugd een veilige omgeving te creëren, waarin zij de geest en de kracht van het christelijke geloof kunnen ervaren. Op deze manier kan de jeugd beter beschermd wor den tegen de verleidingen waarmee de wereld hen confronteert. Tot onze jonge mensen zeggen wij: De keuze is aan jullie. Welke fouten jullie ouders ook gemaakt mogen hebben, jullie hebben het voorrecht ken nis te hebben van de normen en waarden van het christelijk geloof. Oprech te bijbelstudie, een diepe verbondenheid met de natuur, een voortdurende waakzaamheid ten opzichte van de heilige krachten van het lichaam, doel gerichtheid, een volharding in gebed en een onzelfzuchtige houding jegens de naaste – dit zijn karaktereigenschappen die bestand zullen zijn tegen het kwaad. Zo zul je een licht zijn voor deze maatschappij. Bijeenkomsten voor volwassenen en jongeren zouden geen momenten van oppervlakkig vermaak moeten zijn, maar momenten van verbonden heid, ter versterking van lichaam en geest. Passende muziek, inspirerende gesprekken, goede voordrachten, gepaste voorstellingen, gezelschapsspelen die zorgvuldig zijn geselecteerd op hun pedagogische kwaliteiten en vooral het maken en uitvoeren van plannen voor evangelisatieactiviteiten vormen de bouwstenen voor bijeenkomsten die tot zegen en opbouw van iedereen zullen zijn. De afdeling jeugdwerk van de Generale Conferentie heeft veel goede informatie beschikbaar over de manier waarop dergelijke bijeenkom sten georganiseerd kunnen worden en over de manier waarop je (sociale) relaties kunt vormgeven.
Genesis 1:27.
49
218
de maatstaf voor een christelijk leven
Deze bijeenkomsten kunnen het beste georganiseerd worden bij ge meenteleden thuis. In grote gemeenten, waar de groep te groot zou zijn om het bij iemand thuis te organiseren en waar de gemeente niet over een eigen gemeenschapsruimte beschikt, dient men te zoeken naar een ruimte waar schadelijke invloeden zoveel mogelijk buitengesloten kunnen worden. Ruimtes, die doorgaans voor commerciële doeleinden of sporten worden gebruikt (zoals feestzalen en ijsbanen), zijn minder geschikt, omdat deze een sfeer ademen die niet past bij de christelijke norm. Begeleiding / Mentorschap Er kan een zeer positieve invloed uitgaan van een goed en vriendschap pelijk contact tussen personen die al wat ouder zijn en de jeugd. “Zowel ouders als leraren lopen het gevaar ...onvoldoende contact te onderhouden met hun kinderen of leerlingen.”50 Onze scholen en instellingen hebben een verantwoordelijkheid voor hen die aan hun zorg zijn toevertrouwd. Be geleiding of mentorschap is één van deze taken, zoals het evenzeer een taak binnen het gezin is. Ouders dienen de voorschriften op de instellingen waar zij hun kinderen hebben geplaatst daadwerkelijk te onderschrijven en na te leven. Zij zouden ook in hun huis dergelijke regels moeten instellen. Om dit alles mogelijk te maken, dienen zij eerst te leren hoe zij hun kinderen kun nen begeleiden. Desondanks is het uiteindelijk de verantwoordelijkheid van de jongeren zelf om van dit mentorschap geen vervelend en ongewenst contact te maken, maar juist een hechte, eervolle en vreugdevolle relatie. Verkeringstijd en huwelijk De verkering wordt beschouwd als een voorbereidende tijd, waarin een man en een vrouw, die zich reeds tot elkaar voelen aangetrokken, elkaar beter leren kennen in de voorbereiding op een voorgenomen huwelijk. Het christelijke huwelijk is een door God gegeven verbintenis tussen een gelo vige man en een gelovige vrouw ter vervulling van hun liefde voor elkaar, wederzijdse steun, gedeelde vreugde en de voortplanting en de opvoeding van kinderen, die op hun beurt ook weer christen zullen worden. Volgens Gods bedoeling kan deze verbintenis alleen verbroken worden door het overlijden van één van de partners. Het huwelijk vormt de basis van onze maatschappij en ware liefde tus sen man en vrouw is een gave van God. “Zij, die aan trouwen denken, dienen elk gevoel van degene met wie zij zich voor de rest van hun leven wensen
Counsels to Parents, Teachers and Students, bladz. 176.
50
219
kerkelijk handboek | hoofdstuk XIII
te verbinden, te overwegen en te letten op elke karaktertrek. Laat elke stap die tot een huwelijksverbintenis leidt, gekenmerkt zijn door bescheiden heid, eenvoud en oprechtheid, met de oprechte bedoeling God te behagen en te eren. Een oprechte christen zal geen plannen maken die God niet kan goedkeuren.”51 Wanneer men deze principes van een christelijke verkeringstijd niet op volgt, kan dit rampzalige gevolgen hebben. Eensgezindheid tussen man en vrouw op gebied van idealen en doelstellingen is een vereiste voor een ge lukkig en harmonieus gezinsleven. “Vormt geen ongelijk span met ongelo vigen”, adviseert de Bijbel ons.52 Verschil in godsdienstige overtuiging bergt het gevaar in zich dat de vreugde in het gezin wordt verstoord en kan leiden tot verwarring en moeilijkheden bij het opvoeden van de kinderen. “De band tussen gezinsleden is de meest intieme, hechte en heilige band die er bestaat. Het is bedoeld als een zegen voor de mensheid. Het zal zeker tot zegen zijn, wanneer men op verstandige wijze het huwelijk aangaat, indachtig hetgeen God ons geboden heeft, en met in achtneming van alle verantwoordelijkheden.”53 Eerbied voor God, het vieren van de sabbat, ontspanning, vriendschap, het beheer van de financiële middelen en het opvoeden van kinderen zijn belangrijke taken in een gelukkig gezinsleven. Verschillen in opvatting over deze onderwerpen leiden vaak tot een vertroebeling van de relatie, ontmoe diging en zelfs tot een compleet verlies van het christelijke geloof. Daarom behoren deze onderwerpen ook aan de orde te komen in de pastorale ge sprekken die bij de voorbereiding op het huwelijk worden gehouden. “‘Gaan er ooit twee samen op weg zonder bij elkaar te zijn gekomen?’54 Of een huwelijk vreugdevol en gelukkig zal zijn, hangt voor een groot deel af van de eensgezindheid van beide partijen. Echter, tussen de gelovige en de ongelovige is een wezenlijk verschil in smaak, gezindheid en doel. Zij dienen twee heren, waartussen geen compromis mogelijk is. De invloed van een ongelovige partner zal iemand langzaam maar zeker toch afleiden van God, hoe zuiver en juist iemands overtuigingen ook mogen zijn.”55 De Geest der Profetie waarschuwt ons voortdurend tegen een huwelijk tussen “een gelovige en een ongelovige.” Ellen G. White waarschuwt tevens tegen een huwelijk met een christelijke partner die “nog niet de waarheid
53 54 55 51
52
The Ministry of Healing, bladz. 359. 2 Korintiërs 6:14. The Adventist Home, bladz. 18. Amos 3:3. Patriarchen en Profeten, bladz. 146, 147.
220
de maatstaf voor een christelijk leven
van deze tijd heeft aangenomen.”56 Wanneer beide partners dezelfde gees telijke waarden en levensopvatting delen, zal de kans groter zijn dat het huwelijk standhoudt en het gezinsleven een bijdrage kan leveren aan het goddelijke plan. Daarom ontraadt het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten een huwelijk tussen een zevende-dags adventist en een nietadventist en zij adviseert haar predikanten dan ook dergelijke huwelijken niet in te zegenen. De kerk erkent dat de uiteindelijke beslissing met iemand te trouwen exclusief aan het individu toebehoort. De kerk hoopt echter wel dat, wan neer een gemeentelid ervoor kiest in het huwelijk te treden met iemand die geen lid van de kerk is, beiden zich zullen realiseren en zullen respec teren dat de predikant der zevende-dags adventisten hun huwelijk niet zal kunnen inzegenen, omdat hij gebonden is bovenstaande regels na te leven. Wanneer iemand een dergelijk huwelijk aangaat, wordt van de gemeente een liefdevolle en betrokken houding verwacht, en steun aan het echtpaar te bieden in het vinden van de eenheid in Christus.57 Besluit Wij bevinden ons in het laatste der dagen. Op onze schouders rust de verantwoordelijkheid met spoed de laatste uitnodiging tot redding aan de wereld te verkondigen. Wij zijn in afwachting van het oordeel dat zal uit monden in een herstel van universele gerechtigheid. Laten wij ons dan met een oprecht hart aan God geven, in lichaam, hart en ziel, vastbesloten onze normen en waarden hoog te houden als een kenmerk van hen die de nabije wederkomst van hun Heer verwachten.
Testimonies, deel 5, bladz. 364. Zie ook hoofdstuk 15 “Huwelijk, scheiding en hertrouwen.”
56 57
221
Hoofdstuk XIV
Kerkelijke tucht Algemene richtlijnen Alle predikanten, voorgangers, ambtsdragers en gemeenteleden dienen goed notie te nemen van de belangrijke citaten van de Geest der Profetie die in dit hoofdstuk zijn opgenomen. Deze citaten verdienen uw aandacht en studie; zij verklaren in heldere, eenduidige woorden de zware verantwoor delijkheid die op Gods volk rust om haar zuiverheid en integriteit te behou den en het geestelijk elan van de kerk te bewaken. Wanneer gemeenteleden onverschillig worden, dient de gemeente alles in het werk te stellen hen wakker te schudden uit hun lethargie. Wanneer iemand van de waarheid dreigt af te dwalen, moet er moeite gedaan worden hem weer op het smalle pad terug te brengen. Hoe te handelen met dwalende leden “Wat de houding jegens dwalende kerkleden betreft, dient Gods volk zorgvuldig de instructies te volgen die door onze Heiland zijn gegeven in het achttiende hoofdstuk van Matteüs.”1 “Als één van je broeders of zusters tegen je zondigt, moet je die daar over onder vier ogen aanspreken. Als ze luisteren, dan heb je ze voor de gemeente behouden. Luisteren ze niet, neem dan een of twee anderen mee, zodat de zaak zijn beslag krijgt dankzij de verklaring van ten minste twee getuigen. Als ze naar hen niet luisteren, leg het dan voor aan de gemeente. Weigeren ze ook naar de gemeente te luisteren, behandel hen dan zoals je een heiden of een tollenaar behandelt. Ik verzeker jullie: al wat jullie op aarde bindend verklaren zal ook in de hemel bindend zijn, en al wat jullie op aarde ontbinden zal ook in de hemel ontbonden zijn.”2 “De mens is Christus’ eigendom, door Hem gekocht voor een oneindig hoge prijs. Hij is met Hem verbonden door de liefde die Christus en zijn Vader voor hem hebben getoond. Hoe zorgvuldig zouden wij dan niet met elkaar moeten omgaan! De mens heeft niet het recht kwade vermoedens te koesteren jegens zijn medemens. Leden van de gemeente hebben niet het recht hun eigen inzichten en neigingen te volgen in hun houding ten
Testimonies, deel 7, bladz. 260. Matteüs 18:15-18.
1 2
222
Kerkelijke tucht
opzichte van gemeenteleden die gedwaald hebben. Zij zouden er beter aan doen hun vooroordelen niet uit te spreken, om zo anderen niet met hun kwade gedachten te besmetten. Ongunstige berichten over een broeder of zuster in de gemeente doen dan de ronde in de gemeente. Er worden fouten gemaakt en onrecht geschiedt omdat sommigen geen gehoor willen geven aan de regels die door Jezus zijn gegeven. Christus zegt ons: ‘Als één van je broeders of zusters tegen je zondigt, moet je die daarover onder vier ogen aanspreken.’3 Vertel anderen niet van de fout. Eerst wordt het aan één persoon verteld, die het vervolgens weer aan een an der vertelt, enz.; zo groeit het verhaal, het kwaad wordt steeds erger totdat de hele gemeente eronder lijdt. Regel de kwestie onder vier ogen. Zo heeft God het bedoeld. ‘Als je denkt dat iemand iets misdaan heeft, sleep hem dan niet overijld voor het gerecht. Wat zou je moeten doen als hij je te schande maakt? Als je een rechtsgeding met iemand hebt, onthul dan geen geheimen van een ander.’4 Wees niet onverschillig ten aanzien van de zonde van uw broeder, maar maak hem niet openlijk te schande, waardoor hij nog dieper in de moei lijkheden zou geraken en het verwijt meer op een wraakneming gaat lijken. Corrigeer hem op de manier zoals in Gods Woord beschreven staat.”5 Streef naar verzoening “Laat gekwetstheid niet uitgroeien tot gevoelens van wrok. Sta niet toe dat de wond gaat zweren en openbarst in woorden van gif die de geest van de toehoorders besmetten. Sta niet toe dat bittere gedachten zich in uw hoofd opstapelen, noch in het hoofd van de ander. Ga naar uw broeder toe en bespreek deze kwestie met hem in alle nederigheid en openheid. Wat de aard van de belediging ook geweest moge zijn, het verandert niets aan Gods plan voor de manier waarop deze misverstanden en persoon lijke beledigingen opgelost dienen te worden. Door elkaar onder vier ogen en in de geest van Christus te spreken, zal veel opgelost kunnen worden. Ga naar de ander, met een hart vol van Christus’ liefde en mededogen, en probeer de kwestie recht te zetten. Spreek rustig en bedaard met elkaar. Laat geen kwade woorden over uw lippen komen. Doe met uw woorden een beroep op zijn oordeelsvermogen. Gedenk de woorden van de apostel Jakobus: ‘Wie een zondaar van het dwaalspoor terugbrengt, redt hem van de dood en wist tal van zonden uit.’6
5 6 3 4
Matteüs 18:15. Spreuken 25:7-9. Testimonies, deel 7, bladz. 260, 261. Jakobus 5:20.
223
kerkelijk handboek | hoofdstuk XIV
Neem het medicijn mee dat uw broeder van zijn ongenoegen zal gene zen. Doe van uw kant alles om hem te helpen. Laat dit zowel een voorrecht als een plicht zijn, omwille van de vrede en eenheid in de gemeente. Indien hij naar u luistert, heeft u hem gewonnen als uw vriend. “De gehele hemel slaat met belangstelling het gesprek gade tussen degene die gekwetst is en degene die dwaalt. Wanneer de dwalende de te rechtwijzing, gedaan in de liefde van Christus, aanneemt, aan God zijn fout belijdt en zijn broeder om vergeving vraagt, zal het zonlicht van de hemel zijn hart vullen. Het geschil is bijgelegd; de vriendschap en het vertrouwen zijn hersteld. De olie der liefde verwijdert alle pijn die door het kwaad is veroorzaakt. Gods geest verbindt de harten en in de hemel klinkt muziek voor de band die is hersteld.”7 “Mensen zullen rijkelijk gezegend worden, wanneer zij, met elkaar in Christus verbonden, zich in gebed tot God richten en elkaar beloven recht vaardig te handelen, de genade lief te hebben en in alle nederigheid met God te wandelen. Indien zij anderen kwaad hebben berokkend, moeten zij doorgaan met het proces van berouw tonen, bekering en herstel, met als enig doel het goed doen aan de ander. Dit is de vervulling van de wet van Christus. ‘Luisteren ze niet, neem dan één of twee anderen mee, zodat de zaak zijn beslag krijgt dankzij de verklaring van ten minste twee getuigen.’8 Laat u vergezellen van hen die geestelijk zijn ingesteld, en spreek met degene die de dwaling heeft begaan. Het kan zijn dat hij gehoor geeft aan uw geza menlijke oproep. Zijn verstand kan verhelderd worden, wanneer hij in deze kwestie uw eensgezindheid ziet. Wat moet er gedaan worden ‘als hij naar hen niet luistert’? Moeten dan enkelen tijdens een bestuursvergadering de verantwoordelijkheid nemen en hem het lidmaatschap ontnemen? ‘Als ze naar hen niet luisteren, leg het dan voor aan de gemeente’9 Laat de gemeente haar taak ten opzichte van haar leden verrichten.”10 “‘Weigeren ze ook naar de gemeente te luisteren, behandel hen dan zo als je een heiden of een tollenaar behandelt.’11 Indien hij niet naar de stem van de gemeente wil luisteren, wanneer hij alle moeite die wordt gedaan hem op andere gedachten te brengen weigert, is het de plicht van de ge
Testimonies, deel 7, bladz. 261, 262. Matteüs 18:16. 9 Matteüs 18:17. 10 Testimonies, deel 7, bladz. 262. 11 Matteüs 18:17. 7 8
224
Kerkelijke tucht
meente hem het lidmaatschap te ontnemen. Zijn naam dient vervolgens uit de boeken te worden verwijderd. Geen enkele ambtsdrager, noch enig bestuur, noch enige gemeente mag beslissen de naam van een gemeentelid uit de boeken te verwijderen, tenzij alle aanwijzingen die door Christus aan ons zijn gegeven, trouw zijn opgevolgd. Wanneer alle aanwij zingen zijn opgevolgd, kan de gemeente met een zuiver geweten voor God verschijnen. Het kwaad moet in zijn ware gedaante worden geopenbaard. Het moet verwijderd worden, opdat het zich niet verder zal verspreiden. Het welzijn en de zuiverheid van de gemeente moeten bewaard blijven, op dat zij onbevlekt voor God zal staan, bekleed met de klederen van Christus’ gerechtigheid. ‘Ik verzeker jullie: al wat jullie op aarde bindend verklaren zal ook in de hemel bindend zijn, en al wat jullie op aarde ontbinden zal ook in de hemel ontbonden zijn.’12 Deze woorden zijn van alle tijden. Aan de gemeente is de macht gege ven in Christus’ plaats te handelen. Zij is een instrument in Gods handen om de orde en tucht onder zijn volk te handhaven. Aan haar heeft de Heer de macht gegeven alle zaken met betrekking tot haar groei, zuiverheid en orde te regelen. Op haar schouders rust de plicht om allen die door hun onchristelijk gedrag de kerk in diskrediet brengen, uit haar midden te verwijderen. Alles wat de gemeente doet in overeenstemming met de aanwijzingen die God in zijn Woord heeft gegeven, zal in de hemel worden bekrachtigd.”13 “Zeer ernstige zaken dienen door de gemeente te worden besloten. De gehele kwestie wordt voorgelegd aan de gemeente, nadat Gods dienstknech ten (door Hem aangesteld als leiders van zijn volk) zich over de zaak hebben gebogen, opdat er eensgezind een beslissing kan worden genomen. Het is de wens van de Heer dat zijn volgelingen uiterst zorgvuldig met elkaar omgaan. Zij behoren elkaar te verheffen, te herstellen en te helen. Echter, de tucht in de gemeente mag niet verwaarloosd worden. Gemeente leden dienen zichzelf te beschouwen als leerlingen in een school waar hen onderwezen wordt hoe hun karakter zò gevormd kan worden dat zij hun verheven roeping waardig zijn. Gods kinderen worden in de gemeente hier op aarde voorbereid op de grote hereniging met de gemeente hierboven. Zij die hier op aarde in harmonie met Christus leven, kunnen zich verheugen op een eeuwig leven in de gemeenschap der verlosten.”14 Matteüs 18:18. Testimonies, deel 7, bladz. 262, 263. (Cursivering overgenomen uit origineel) 14 Testimonies, deel. 7, bladz. 263, 264. 12 13
225
kerkelijk handboek | hoofdstuk XIV
Het gezag van de gemeente “De Verlosser der wereld heeft zijn gemeente veel macht gegeven. Hij heeft de regels gedicteerd die toegepast moeten worden in de rechtspraak tussen gemeenteleden. Nadat Hij zeer duidelijke richtlijnen heeft gegeven over de te volgen koers, zegt Hij: ‘Ik verzeker jullie: al wat jullie op aarde bindend verklaren zal ook in de hemel bindend zijn, en al wat jullie op aarde ontbinden zal ook in de hemel ontbonden zijn.’15 Dus zelfs de hemel se machten bekrachtigen de tucht van de gemeente ten opzichte van haar leden, wanneer zij hierin de bijbelse richtlijnen heeft gevolgd. Gods Woord geeft het individu geen vrijbrief met zijn eigen oordeel in te gaan tegen het oordeel van de gemeente, noch is het hem toegestaan zijn opvattingen op te dringen tegen de opvattingen van de gemeente in. Immers, indien er geen kerkelijke tucht of bestuur zou zijn, zou de kerk uiteenvallen. Zij zou niet als één lichaam kunnen bestaan.”16 De gemeente is verantwoordelijk voor haar handelswijze ten opzichte van de zonde “God stelt zijn volk, als ware het één lichaam, verantwoordelijk voor de zonden die onder haar leden leven. Wanneer de leiders van de kerk verzuimen de zonden die Gods misnoegen over de gemeente afroepen grondig te onder zoeken, zullen zij de verantwoordelijkheid voor deze zonden dragen.”17 “Hij wilde zijn volk duidelijk maken dat ongehoorzaamheid en zonden zeer grievend voor Hem zijn, en niet licht geacht zullen worden. Hij laat ons zien dat, wanneer er zonde onder zijn volk gevonden wordt, zij snel passende maatregelen moet nemen om de zonden uit haar midden weg te nemen, opdat zijn afkeuring niet op het gehele volk zal rusten. Wanneer de zonden van zijn volk echter genegeerd worden door hen die verantwoor delijke posities bekleden, zal zijn afkeuring op hen rusten. Zij zullen teza men met Gods volk, als ware het één lichaam, verantwoordelijk gehouden worden voor deze zonden. De Heer heeft in het verleden laten zien hoe Hij met zijn volk omgaat. Hij heeft laten zien dat het noodzakelijk is dat de gemeente zich ontdoet van het kwaad. Een zondaar kan een schaduw over de gehele gemeente werpen en haar afsluiten van Gods licht. Wan neer mensen zich realiseren dat zij door duisternis omhuld worden, zonder daarbij de oorzaak te weten, moeten zij God zoeken, in alle nederigheid en verootmoediging, totdat het kwaad dat hun geesten bedroeft, gevonden en verwijderd is... Matteüs 18:18. Testimonies, deel 3, bladz. 428. 17 Testimonies, deel 3, bladz. 269. 15 16
226
Kerkelijke tucht
“Wanneer Gods dienstknechten onverschillig voorbijgaan aan het kwaad onder zijn volk, helpen en rechtvaardigen zij in feite de zondaar. Op deze manier roepen zij evenzeer de afkeuring van God over zich af en zul len zij verantwoordelijk gesteld worden voor de zonden van de schuldige. In een droom is mij getoond dat er vele gevallen zijn waarin Gods misnoegen werd gewekt door de nalatigheid van zijn dienstknechten in hun handels wijze ten opzichte van het kwade en van de zonden die onder zijn volk voorkwamen. Zij die dit kwaad toestonden, stonden bij de mensen bekend als vriendelijk en aimabel, alleen omdat zij zich onttrokken aan hun dui delijke bijbelse taak. Die taak was echter niet in overeenstemming met hun gevoelens en daarom kozen zij ervoor het liever te vermijden.”18 Zij die niet toegewijd zijn, verzetten zich tegen de kerkelijke tucht “Veel mensen beschikken niet over het onderscheidingsvermogen van Jozua, noch beschouwen zij het als hun speciale verantwoordelijkheid het kwade te onderzoeken en af te rekenen met de zonden die onder hen leven. Laten deze mensen hen die deze plicht wel op zich hebben genomen niet hinderen bij het uitvoeren van hun taak. Sommigen uiten openlijk hun twijfel wanneer anderen het werk doen dat God hun niet heeft opgedragen. Zij lopen hen in de weg aan wie God de taak heeft gegeven het kwaad te bestraffen en uit de weg te ruimen, zodat zijn afkeuring van zijn volk wordt afgewend. Indien er zich onder ons een geval als Achan zou voordoen, zou den er velen zijn die met hun kritische geest degenen zouden beschuldigen die het werk van Jozua doen en het kwade opsporen. God laat niet met zich sollen. Wanneer een verdorven volk geen acht slaat op zijn waarschuwin gen, zal Hij dat niet ongestraft laten. “Mij is getoond dat de wijze waarop Achan zijn zonde beleed veel over eenkomsten kent met de manier waarop sommigen van ons hun zonden hebben bekend, of nog zullen bekennen. Zij verbergen hun fouten en wei geren een oprechte bekentenis te doen, tot het moment dat God hen per soonlijk aanwijst. Pas dan bekennen zij hun zonden. Enkelen volharden zo lang in hun verkeerde weg, dat zij geheel verhard zijn geworden. Wellicht dat zij zich nog bewust zijn van het feit dat zij de gemeente belasten, gelijk Achan wist dat hij, door zijn zonden, Israël verzwakte ten opzichte van haar tegenstanders. Desondanks hebben zij geen slecht geweten. Zij bevrijden de gemeente niet door hun trots in te slikken en zij wenden zich niet met een nederig hart tot God om hun zonden weg te nemen. Zo blijft Gods af
Testimonies, deel 3, bladz. 265, 266.
18
227
kerkelijk handboek | hoofdstuk XIV
keuring op zijn volk rusten en Hij zal zijn macht niet aan hen openbaren zolang het kwade nog in hun midden is, oogluikend toegestaan door hen die hiervoor verantwoordelijk zijn. Zij, die in de vreze Gods werken om alle hindernissen uit de gemeente weg te nemen door ernstige onjuistheden te herstellen, opdat Gods volk zal inzien dat zij het kwaad moet verafschuwen om verder in alle zuiverheid te kunnen groeien, zullen altijd geconfronteerd worden met de tegenwerking van hen die niet waarlijk zijn toegewijd.”19 Regels en voorschriften zijn noodzakelijk “Broeders, sta nooit toe dat uw geloof inzake orde en harmonie in de gemeente aan het wankelen wordt gebracht door de ideeën van iemand anders... Onze God is een God van orde en Hij verlangt van zijn volgelingen dat zij zich aan de regels en voorschriften houden en de orde bewaren.”20 Onafhankelijke groepen De kerk, met haar organiserend vermogen, is Gods instrument om orde en recht onder zijn volk te bewaren. Gods Woord wordt niet alleen aan de wereld verkondigd door het persoonlijke getuigenis van het individuele ge meentelid, maar ook als een gezamenlijk getuigenis van de kerk als het lichaam van Christus. Een dergelijk collectief getuigenis vereist de erken ning van de bestuurlijke structuur zoals die is opgezet, met inbegrip van alle rechtmatig gekozen ambtsdragers en alle reguliere kanalen waarlangs het werk zich organiseert, zoals de sabbatschool, het zendingswerk, het jeugdwerk, enz. Het vormt tevens de erkenning van alle financieel onafhan kelijke instellingen die met hun diensten een bijdrage leveren aan het doel van de kerk. Ondanks het feit dat alle leden binnen de gemeente gelijke rechten hebben, behoort geen enkel lid of een groep van leden een bewe ging of andere vorm van groepering te starten, of aanhangers te werven voor welke andere leer dan ook die niet in overeenstemming is met de leer van het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten. Dergelijke acties resulteren immers alleen maar in partijdigheid en verdeeldheid. Het is een versplintering van krachten en van het getuigenis van de gemeente. De ge meente wordt belemmerd om aan haar verplichtingen te voldoen die zij ten opzichte van haar Leider en de wereld heeft.
19
Testimonies, deel 3, bladz. 270, 271. Testimonies, deel 5, bladz. 274.
20
228
Kerkelijke tucht
Het bewaken van de eenheid binnen de gemeente Christenen behoren hun uiterste best te doen alles te vermijden dat onder linge scheiding kan geven en schade kan toebrengen aan hun werk. “Het is Gods doel dat zijn kinderen in eenheid samenkomen. Verwachten wij immers ook niet samen in dezelfde hemel te kunnen leven?... Zij die weigeren in har monie samen te werken, brengen God schade toe.”21 De gemeente behoort elke actie te ontmoedigen die een bedreiging zou kunnen zijn voor de onderlinge vrede. Zij dient voortdurend het belang van eensgezindheid te benadrukken. Verzoening van verschillen binnen de gemeente en haar leden kan, in de meeste gevallen, gebeuren zonder tussenkomst van een kerkelijke of rechterlijke instantie. “Hoeveel kwaad zouden wij ons niet besparen, wan neer moeilijke kwesties tussen broeders niet aan anderen worden voorge legd, maar in alle oprechtheid en eerlijkheid onderling worden besproken, in de ware geest van Christus’ liefde! Hoeveel oorzaken van verbittering, waardoor velen verontreinigd worden, zouden dan vernietigd worden, en hoe nauw en teder zouden dan de volgelingen van Christus verbonden kun nen zijn in zijn liefde!”22 Beslechten van geschillen tussen gemeenteleden Iedereen dient zijn uiterste best te doen geschillen tussen gemeenteleden te beslechten en het meningsverschil zoveel mogelijk binnen de perken te houden. “Grieven, twisten en rechtszaken tussen broeders zijn een schande voor de waarheid. Zij die een dergelijke weg wensen te bewandelen, stellen de gemeente bloot aan de hoon van haar vijanden waardoor de macht van het kwaad kan zegevieren. Zij doorboren opnieuw de wonden van Christus en maken Hem openlijk te schande. Door het gezag van de kerk te negeren, minachten zij in feite God. Hij heeft haar immers zijn gezag verleend.”23 Een burgerlijke rechtszaak wordt vaak gevoerd in een geest van ruzie; het is zowel het resultaat als de openbaring van de menselijke zelfzucht. Een gemeente die probeert de geest van Christus uit te stralen, dient dit soort zaken juist te voorkomen. Christelijke onbaatzuchtigheid zal er eer der toe leiden dat ware volgelingen van Christus zich liever laten benadelen dan dat zij “hun onderlinge rechtsgeschillen voor ongelovigen brengen in plaats van voor de gelovigen.”24
Testimonies, deel 8, bladz. 240. Gedachten van de Berg der Zaligsprekingen, bladz. 56. Zie ook: Matteüs 18:15-18 en bladz. 226-228 van het Kerkelijk Handboek. 23 Testimonies, deel 5, bladz. 242, 243. 24 Zie ook 1 Korintiërs 6:1,7. 21
22
229
kerkelijk handboek | hoofdstuk XIV
Uiteraard behoort het in deze moderne maatschappij tot de mogelijk heden een uitspraak van een burgerlijke rechtbank te vragen. Desondanks zouden christenen er de voorkeur aan moeten geven hun geschillen voor het gezag van de kerk op te lossen. Zij zouden zich voor de gang naar de burgerlijke rechtbank moeten beperken tot zaken die overduidelijk bin nen het domein van een burgerlijke rechter vallen of zaken waarover de kerk geen uitspraak kan of mag doen, omdat zij daartoe niet de middelen of het gezag heeft. Wanneer men vervolgens alsnog besluit naar de bur gerlijke rechter te gaan, dient men dit niet te doen vanuit een gevoel van wraak, maar altijd vanuit de wens recht te doen en geschillen in een geest van vriendelijkheid op te lossen. Enkele voorbeelden hiervan zijn: oplos sen van verzekeringskwesties, onduidelijkheid over de grenzen en/of het eigendomsrecht van vastgoed, beslissingen ten aanzien van het beheer van goederen en de toekenning van de voogdij over minderjarige kinde ren. De kerk doet er goed aan een procedure op te stellen om, binnen het kader van de wet, de gang naar de rechtbank zoals die genoemd wordt in 1 Korintiërs 6 zoveel mogelijk te voorkomen. Hierbij dient uiteraard wel voorkomen te worden dat de kerk zich niet onttrekt van haar eigen lijke opdracht, namelijk de verkondiging van het evangelie. Tevens dient zij ervoor te waken dat zij geen taken van de burgerlijke rechter op zich neemt.25 Gods ideaal is dat de leden van zijn gemeente zoveel mogelijk “met alle mensen in vrede leven.”26 De kerk kan gebruik maken van haar manier om geschillen tussen leden in alle redelijkheid en openheid te beslechten. In dien de gemeente er niet in slaagt een passend antwoord te vinden wanneer een gemeentelid haar om hulp heeft gevraagd in de beslechting van een ge schil, of wanneer de gemeente genoodzaakt is te erkennen dat de aard van de kwestie buiten haar gezag ligt, moet duidelijk zijn dat het gemeentelid alles heeft gedaan wat in zijn vermogen ligt om een oplossing te vinden, binnen de richtlijnen zoals die door de Bijbel worden gegeven. De eventuele vervolgstappen die hij wenst te nemen, zijn voor rekening van zijn eigen geweten.27 Wanneer de gemeente een oplossing voorstelt in haar streven een snel le, vreedzame oplossing te bieden voor het geschil dat tussen haar leden is, dient deze niet zonder meer verworpen te worden. Het is een grote stap voor een gemeentelid om, buiten de reguliere procedure van de gemeente, Zie ook: Lucas 12:13 en Testimonies, deel 9, bladz. 216-218. Romeinen 12:18. 27 Zie verder ook SDA Bible Commentary, deel 6, bladz. 698. 25 26
230
Kerkelijke tucht
een ander gemeentelid voor het gerecht te dagen. “Het is al treurig genoeg dat er rechtsgeschillen bij u voorkomen.”28 Gemeenteleden die blijk geven van ongeduld en egoïsme door de aan bevelingen van de gemeente niet af te wachten, kunnen eventueel onder kerkelijke tucht gesteld worden, omdat zij door hun gedrag de gemeente beschadigen en weigeren het gezag van de kerk te erkennen.29 Beslechten van geschillen die gemeenteleden tegen de kerk hebben Wanneer een gemeentelid een geschil met een gemeente of een kerke lijke instelling heeft, dienen dezelfde principes te worden gevolgd als bij het beslechten van geschillen tussen gemeenteleden onderling. Een gemeentelid dient geen gerechtelijke stappen te nemen tegen een kerkelijke instelling, tenzij het een kwestie betreft waarin de kerkelijke pro cedures niet voorzien, of een kwestie waarin de kerk geen jurisdictie heeft. Het oplossen van geschillen tussen de kerk en gemeenteleden Het kan voorkomen dat kerkelijke instanties of instellingen een geschil hebben met een gemeentelid. In deze gevallen dienen de kerkelijke ambts dragers, in een geest van christelijke verdraagzaamheid, zich de bijbelse raadgevingen te herinneren betreffende het slechten van geschillen. Ver volgens dienen zij deze raadgevingen toe te passen bij het oplossen van het geschil dat de kerk met het gemeentelid heeft. De kerk dient alles te doen wat binnen haar vermogen ligt om een civiele procedure te voorkomen en tot een redelijke en vreedzame oplossing met het gemeentelid te komen. Het toepassen van de kerkelijke tucht Wanneer een kerklid in zonde vervalt, moeten er serieuze pogingen worden ondernomen om hem tot inkeer te brengen. “Als de dwalende be rouw toont en zich weer wil onderwerpen aan de wet van Christus, moet hem daartoe de kans worden gegeven. Zelfs wanneer hij niet bekent, en hij buiten de gemeente staat, dienen Gods dienstknechten zich nog steeds om hem te bekommeren. Zij moeten alles doen wat in hun vermogen ligt om hem tot inkeer te brengen. Indien hij gehoor geeft aan het werk van de heilige Geest, zijn zonden bekent, zijn leven betert, en daadwerkelijk blijk geeft van zijn bekering, dient de gemeente hem te vergeven en hem weer in haar midden op te nemen, hoe zwaar zijn overtredingen ook geweest mo
1 Korintiërs 6:7. Zie ook bladz. 227 van het Kerkelijk Handboek.
28 29
231
kerkelijk handboek | hoofdstuk XIV
gen zijn. Zijn broeders dienen hem te steunen de juiste weg te gaan en hem te behandelen zoals zij zelf behandeld zouden willen worden indien zij in zijn plaats zouden staan, want ook zij kunnen verleid worden.”30 “Wij naderen de tijd van het oordeel en zij die de boodschap van verma ning aan de wereld verkondigen, moeten zuiver van hart en handen zijn. Zij moeten een levende band met God hebben. Hun gedachten moeten zui ver en heilig zijn en hun ziel onaangetast. Het lichaam, de ziel en de geest moeten een zuivere en reine gave aan God zijn, anders zal Hij het niet aan nemen.”31 “De gemeente dient gedecideerd op te treden tegen zonde en de zon daars, opdat anderen niet besmet raken. Waarheid en zuiverheid vereisen dat wij het kamp grondig reinigen van de Achans onder ons. Het is noodza kelijk dat degenen die een verantwoordelijke positie in de gemeente bekle den, geen zonde in een broeder toelaten. Toon hem dat hij zijn zonde achter zich moet laten. Anders zal hij van de gemeente worden uitgesloten.”32 Wanneer het ernstige overtredingen betreft, dient de kerkelijke tucht te worden toegepast. Dit kan op twee manieren gebeuren: 1. door de persoon in kwestie onder kerkelijke censuur te plaatsen; 2. door de persoon in kwestie het kerkelijk lidmaatschap te ontnemen. Het kan voorkomen dat de overtreding van dien aard is, dat het ontne men van het lidmaatschap een te zware sanctie is. In die gevallen kan de gemeente besluiten de persoon in kwestie een ernstige waarschuwing te geven. Een dergelijke waarschuwing kan gegeven worden door het voorstel de persoon onder kerkelijke tucht te plaatsen ter besluitvorming aan de gemeente voor te leggen. Kerkelijke tucht kent een tweeledig doel: 1. Het biedt de gemeente de mogelijkheid blijk te geven van haar afkeu ring betreffende een daad die Gods kerk in diskrediet heeft gebracht; 2. Het is een oproep aan de persoon in kwestie zijn leven te veranderen en zijn gedrag te wijzigen. Tevens biedt het de mogelijkheid de persoon in kwestie een proeftijd te geven. In deze periode krijgt hij de gelegenheid te laten zien dat hij zijn leven daadwerkelijk wil verbeteren.
Testimonies, deel 7, bladz. 263. Testimonies to Ministers, bladz. 426. 32 Testimonies, deel 5, bladz. 147. 30 31
232
Kerkelijke tucht
Kerkelijke tucht door middel van censuur De gemeente kan bij stemming besluiten een dwalend gemeentelid onder censuur te plaatsen. Dit besluit dient tijdens een huishoudelijke vergadering te worden genomen. De persoon in kwestie is vooraf van dit voornemen op de hoogte gebracht. Indien hij dat wenst, mag hij bij deze vergadering aanwezig zijn. Het besluit tot censuur wordt genomen voor bepaalde tijd, variërend van minimaal één maand tot maximaal één jaar. Wanneer een persoon onder censuur wordt gesteld, dient hij alle ambten of functies die hij binnen de gemeente bekleedt neer te leggen. Tevens mag hij gedurende de periode dat hij onder censuur is gesteld niet voor een ambt of functie worden gekozen. Een persoon die onder censuur staat heeft geen stemrecht en mag zich niet bemoeien met zaken binnen de gemeente, noch kan hij een publieke functie binnen de gemeente vervullen, zoals die van gespreksleider in de sabbatschool, enz. Een persoon onder censuur kan zich gedurende de periode dat hij onder censuur staat niet laten overschrijven naar een andere gemeente. Hem mag echter niet de toegang tot de sabbat school, noch tot de eredienst, noch tot andere bijzondere diensten worden geweigerd. Een besluit tot onder censuur plaatsing mag echter geen voor waarden bevatten betreffende een eventuele ontzegging van het kerkelijk lidmaatschap, in het geval dat de persoon in kwestie binnen de periode van de censuur niet aan bepaalde voorwaarden zou voldoen. Aan het einde van de periode van censuur dient grondig onderzocht te worden of de persoon in kwestie zijn gedrag heeft verbeterd. Indien het gedrag naar tevreden heid is veranderd, kan de persoon in kwestie weer als gewoon lid worden beschouwd en kunnen verdere stappen achterwege blijven. Wanneer dit echter niet het geval is, dient de kwestie opnieuw te worden beoordeeld en dient de kerkelijke tucht te worden toegepast. Wanneer iemand, na een periode van censuur, weer in aanmerking wenst te komen voor een ambt, dient hij hiertoe door de gemeente gekozen te worden. Uitsluiting van het kerkelijk lidmaatschap Het is altijd een zeer ernstige zaak wanneer iemand het kerkelijk lid maatschap wordt ontnomen. Het is de zwaarste maatregel die een gemeen te kan nemen. Deze maatregel kan alleen worden toegepast nadat alle pro cedures die in dit hoofdstuk worden genoemd, zijn doorlopen en nadat alle mogelijke moeite is gedaan de persoon in kwestie tot inkeer te brengen. Wanneer een gemeente overweegt een dergelijke maatregel te nemen, doet zij er goed aan vooraf advies in te winnen bij de predikant, of, wanneer deze niet beschikbaar/aanwezig is, bij de voorzitter van de unie. 233
kerkelijk handboek | hoofdstuk XIV
Gronden waarop kerkelijke tucht kan worden toegepast Kerkelijke tucht kan worden toegepast om de volgende redenen: 1. Het ontkennen van fundamentele geloofswaarheden van het evangelie dan wel van de geloofsleer van de kerk, of het verkondigen van een leer die in tegenspraak is met deze leer. 2. Het openbaar afbreuk doen aan Gods wet, bijvoorbeeld door het aan hangen van afgoden, moord, diefstal, prostitutie, gokken, het breken van de sabbat en het moedwillig en systematisch niet spreken van de waarheid. 3. De schending van het zevende gebod van Gods wet aangaande het huwe lijk, het christelijk gezinsleven en de bijbelse norm voor moreel gedrag. 4. Overtredingen als overspel, incest, het praktiseren van homoseksuali teit, seksueel misbruik van kinderen en weerloze volwassenen en ande re seksuele perversiteiten, en het hertrouwen met iemand die geschei den is (met uitzondering van de partner die gescheiden is wegens het overspel of andere seksuele perversiteit van de partner, maar zelf trouw is gebleven aan de huwelijkse belofte). 5. Fysiek geweld, inclusief huiselijk geweld. 6. Fraude of opzettelijke misleiding in zaken. 7. Onordelijke gedragingen die de kerk in diskrediet brengen. 8. Het deelnemen of ondersteunen van bewegingen of groeperingen die zich willen afscheiden van de kerk.33 9. Het hardnekkig weigeren het rechtmatige gezag van de kerk te erken nen of zich te onderwerpen aan de kerkelijke tucht. 10. Het gebruiken, produceren of verkopen van alcoholische dranken. 11. Het gebruiken, produceren of verkopen van tabak, in alle vormen die geschikt zijn voor menselijke consumptie. 12. Het gebruiken van of handelen in verdovende middelen of drugs. Het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten is zich bewust van het belang het geestelijk welzijn van haar leden zoveel mogelijk te bescher men, een eerlijke behandeling te garanderen en de naam van de kerk in ere te houden. De gemeente kan de kerkelijke tucht toepassen en de overtreder voor een bepaalde periode onder censuur plaatsen, wanneer iemand, nadat hij Gods geboden heeft overtreden, blijk geeft van oprechte bekering en een diep gevoeld berouw waaruit blijkt dat hij zich waarlijk heeft bekeerd.
Zie ook bladz. 228.
33
234
Kerkelijke tucht
Echter, wanneer het gaat om overduidelijke overtredingen van Gods gebo den die de kerk publiekelijk in diskrediet hebben gebracht, kan de gemeente besluiten de overtreder het lidmaatschap te ontnemen om de naam van de ge meente te beschermen, zelfs wanneer het lid openlijk berouw heeft getoond. Wanneer na verloop van tijd blijkt dat de overtreder weer in overeenstemming met de normen en waarden van de kerk leeft, kan de gemeente hem, nadat hij herdoopt is, weer in haar midden opnemen. Een gemeente kan zich niet veroorloven deze zonden te licht op te vatten, noch mogen persoonlijke gevoe lens een rol spelen in haar besluitvorming hiertegen op te treden. Zij dient duidelijk haar afkeuring uit te spreken ten aanzien van ontucht, overspel, alle moreel verwerpelijke gedragingen en andere zware zonden. Tegelijkertijd dient zij alles te doen om de overtreders hun fouten te laten inzien en hen tot inkeer te brengen. In een omgeving waarin mensen steeds onverschilliger komen te staan ten aanzien van morele zaken, mag de kerk haar normen en waarden niet verlagen, want deze zijn haar door God gegeven. Tijdbewaking in het proces van kerkelijke tucht Het is de verantwoordelijkheid van de gemeente het proces van kerke lijke tucht binnen een redelijke tijdsperiode af te ronden en haar besluiten duidelijk doch met respect voor het individu kenbaar te maken. Het toepas sen van kerkelijke tucht kan een zeer pijnlijke zaak zijn. Vertraging of een langdurig proces roept leidt vaak tot meer frustratie en gekwetste gevoe lens, zowel voor het individu als voor de gemeente. Kerkelijke tucht met beleid toepassen “Christus heeft duidelijk geleerd dat mensen die in openlijke zonde vol harden van de gemeente gescheiden moeten worden. De beoordeling van het karakter en van de drijfveren heeft Hij ons echter niet toevertrouwd. Hij kent onze natuur te goed dan dat Hij deze taak aan ons zou overlaten. Als we zouden pogen alle mensen uit de gemeente te verwijderen die vol gens ons geen echte christenen zijn, zouden wij beslist fouten maken. Vaak beschouwen wij juist diegenen die Christus tot Zich trekt als hopeloze ge vallen. Als wij deze mensen op grond van ons onvolmaakt oordeel zouden beoordelen, zouden wij hen wellicht de laatste hoop ontnemen. Velen die menen dat zij christenen zijn, zullen uiteindelijk in gebreke blijven. In de hemel zullen er velen zijn, die er volgens hun buren nooit zouden komen. De mens oordeelt naar wat hij ziet, maar God beoordeelt het hart. Het on kruid en de tarwe moeten samen opgroeien tot de oogst. De oogst is het einde van de genadetijd. In de woorden van de Heiland ligt nog een andere 235
kerkelijk handboek | hoofdstuk XIV
les van wonderbare verdraagzaamheid en tedere liefde. Zoals de wortels van het onkruid hecht vervlochten zijn met de wortels van het graan, kunnen in de gemeente valse broeders nauw verbonden zijn met ware discipelen. De ware aard van deze zogenaamde gelovigen komt niet ten volle tot uiting. Als zij van de gemeente losgemaakt zouden worden, zouden anderen zich daaraan kunnen storen, die anders trouw gebleven zouden zijn.”34 Predikanten en gemeenten kunnen geen maatstaven voor lidmaatschap vaststellen Een predikant, noch een gemeente, noch een unie heeft de bevoegdheid normen voor het kerkelijk lidmaatschap vast te stellen. Dit gezag berust bij de gehele kerk en wordt binnen het Kerkgenootschap der Zevende-dags Ad ventisten uitgeoefend door de Generale Conferentie. Een ieder die andere normen opstelt dan de Generale Conferentie is derhalve geen rechtmatige vertegenwoordiger van de kerk. “God leidt niet slechts afzonderlijke individuen waarbij de één dit en de ander dat gelooft, maar staat aan het hoofd van één groot volk. Gods enge len voltooien het werk dat aan hen is toevertrouwd. De derde engel leidt het volk van God en reinigt het en het volk zal eensgezind met hem optrekken. Sommigen lopen vooruit op de engelen die dit volk leiden, maar zij moeten op hun schreden terugkeren en ootmoedig de engelen volgen.”35 Op een reguliere huishoudelijke vergadering Leden kunnen door de gemeente om verschillende redenen onder ker kelijke tucht worden geplaatst, maar dit mag alleen geschieden tijdens een openbare, reguliere huishoudelijke vergadering van de gemeente en nadat de kerkenraad de kwestie heeft besproken. Deze huishoudelijke vergade ring dient onder voorzitterschap te staan van een ingezegend predikant of een predikant die nog niet als zodanig is ingezegend, maar wel als inge zegend ouderling aan de gemeente is verbonden. Wanneer zij verhinderd zijn kan de vergadering ook onder voorzitterschap staan van een andere ouderling van de betreffende gemeente. Dit kan echter alleen gebeuren na overleg met de predikant of met de voorzitter van unie. Bij meerderheid van stemmen Leden kan hun lidmaatschap worden ontnomen of zij kunnen an derszins onder kerkelijke tucht worden geplaatst wanneer dit tijdens een
Lessen uit het Leven van Alledag, bladz. 39. Testimonies, deel 1, bladz. 207.
34 35
236
Kerkelijke tucht
rechtmatige huishoudelijke vergadering bij meerderheid van de aanwezige stemmen besloten wordt. “...de controle over de individuele leden wordt uitgeoefend door de meerderheid van de gemeente.”36 De kerkenraad kan geen leden het lidmaatschap ontnemen De kerkenraad kan de gemeente tijdens een huishoudelijke vergade ring adviseren een lid zijn lidmaatschap te ontnemen. De kerkenraad heeft echter in geen enkele omstandigheid het recht het definitieve be sluit hierover te nemen. De algemeen secretaris van de gemeente kan al leen de naam van een lid uit het gemeenteregister verwijderen, wanneer hiertoe tijdens een huishoudelijke vergadering bij meerderheid van stem men is besloten.37 Gemeentelid heeft het recht van hoor en wederhoor Eén van de fundamentele grondbeginselen van het recht is dat iedereen het recht heeft zich te verdedigen en bewijzen en getuigen aan te voeren. De gemeente mag niet tot stemming overgaan, wanneer het gemeentelid deze mogelijkheid niet heeft gehad, terwijl hij dit wel wenst. De gemeente behoort het lid op de hoogte te stellen van haar voornemen de kwestie te onderzoeken. Daarmee stelt zij tevens het gemeentelid in de gelegenheid zich te verdedigen. Leden mogen zich niet laten vertegenwoordigen door een advocaat Wanneer een kerk discipline en tucht toepast, doet zij dit in haar hoe danigheid als gemeente. Dit heeft niets te maken met een civiele of gerech telijke procedure. Daarom heeft geen enkel gemeentelid het recht zich ge durende de procedure van de kerkelijke tucht tijdens vergaderingen van de gemeente door een advocaat te laten vertegenwoordigen, noch in enig andere zaak die met de kerk te maken heeft. Het moet aan de leden duide lijk worden gemaakt dat hen de mogelijkheid tot hoor en wederhoor ont nomen zal worden, wanneer zij voornemens zijn zich tijdens een dergelijke vergadering door een advocaat te laten vertegenwoordigen of bijstaan. De gemeente heeft tevens het recht allen die geen lid van de gemeente zijn de toegang tot de huishoudelijke vergadering of andere vergadering te ontzeg gen, behalve wanneer zij als getuige worden opgeroepen.
Testimonies, deel 5, bladz. 107. Een uitzondering op deze regel is wanneer een gemeentelid is overleden. Zie bladz. 225.
36 37
237
kerkelijk handboek | hoofdstuk XIV
Leden kan het lidmaatschap niet ontnomen worden wegens het niet bijwonen van de kerkdiensten Leden die niet meer in de kerk komen, dienen trouw bezocht te worden door de leiders van de gemeente. Zij dienen bemoedigd te worden weer naar de kerk te komen. Daarbij kan gewezen worden op het feit dat het kerkelijk lidmaatschap bepaalde verplichtingen met zich meebrengt. Het kan gezien worden als ernstige verzuim van plichten wanneer men zich moedwillig ge durende een bepaalde periode uit de gemeenschap terugtrekt en niets van zich laten horen, Wanneer een gemeentelid vanwege leeftijd, gezondheids problemen of andere oorzaken die buiten zijn macht liggen, niet meer in de kerk kan komen, behoort de gemeente het als haar plicht te zien met dit lid in contact te blijven, hetzij door brieven, hetzij anderszins. Echter, zolang een gemeentelid trouw is aan de leer van de kerk kan het niet bij wonen van de erediensten geen reden vormen om hem/haar het kerkelijk lidmaatschap te ontnemen. Leden die verhuizen zonder bericht te sturen Wanneer een gemeentelid uit de naaste omgeving van de gemeente ver huist, heeft hij de plicht een verhuisbericht te sturen aan de ouderling of de algemeen secretaris van de gemeente, met daarop de vermelding van zijn nieuwe woonplaats en woonadres. In de tijd dat hij van deze gemeente lid blijft, is het zijn plicht om regelmatig (bijv. eens per kwartaal) de ge meente op de hoogte te stellen van zijn wel en wee en zijn tienden en gaven aan de gemeente te blijven afdragen. Wanneer het lid echter verzuimt zijn nieuwe adres achter te laten, geen pogingen doet met de thuisgemeente in contact te blijven en het onmogelijk blijkt de huidige woonplaats van het gemeentelid te achterhalen, kan hem na een periode van twee jaar het lidmaatschap ontnomen worden. Nadat gebleken is dat de ambtsdragers alles hebben gedaan om met deze persoon in contact te komen, kan de gemeente door stemming besluiten hem het lidmaatschap te ontnemen. De secretaris van de gemeente dient vervolgens in de boeken te vermelden: “Huidige verblijfplaats onbekend. Besloten de betreffende persoon als ver mist te vermelden.” Leden kan niet het lidmaatschap worden ontnomen om financiële redenen Een gemeentelid kan nooit het lidmaatschap ontnomen worden op grond van zijn onvermogen het werk van de gemeente in financieel op zicht te ondersteunen. Het lidmaatschap van de kerk is op basis van geloof. Ieder kerklid heeft de verantwoordelijkheid het werk van de kerk ook in 238
Kerkelijke tucht
financieel opzicht te steunen, al naar gelang zijn draagkracht. Echter, een kerklid mag nooit het lidmaatschap ontnomen worden enkel omdat hij niet in staat is het werk van de kerk ook in financieel opzicht te ondersteunen. Het uitschrijven van leden op eigen verzoek Wanneer een gemeentelid zelf verzoekt uitgeschreven te worden als lid van de kerk, dient men dit verzoek uiterst zorgvuldig te behandelen. De kerk erkent het recht van een persoon zelf te beslissen al dan niet tot een kerk te willen behoren. Echter, wanneer een gemeentelid verzoekt uitge schreven te worden, doet men er goed aan deze persoon enige bedenktijd te geven en in deze periode alles in het werk te stellen hem op andere ge dachten te brengen. Het verzoek tot uitschrijving dient aan de kerkenraad overhandigd te worden, die dit verzoek vervolgens zal doorsturen naar de gemeente voor behandeling tijdens een huishoudelijke vergadering. Uit res pect voor de persoon in kwestie zal er verder zonder voorafgaande discussie worden besloten. Leden wier lidmaatschap ontnomen is, worden hiervan in kennis gesteld Wanneer de gemeente heeft besloten iemand het lidmaatschap te ont nemen, stelt zij het gemeentelid schriftelijk in kennis van het besluit dat zij heeft genomen. In haar schrijven geeft zij tevens uiting aan haar blijvende geestelijke verbondenheid en persoonlijke bezorgdheid. Deze brief dient, indien mogelijk, persoonlijk overhandigd te worden door de predikant of door een lid van de kerkenraad. De gemeente dient te allen tijde duidelijk te maken dat zij blijft hopen op een verzoening en dat zij eenmaal in verbon denheid samen zullen zijn in Gods koninkrijk. Opnieuw opnemen van leden die uitgeschreven zijn Wanneer iemand het kerkelijk lidmaatschap is ontnomen, behoort de gemeente (indien mogelijk) toch met dit lid in contact te blijven. Op deze manier kan zij uiting blijven geven aan een geest van vriendschap en liefde, in haar streven deze persoon weer tot de kerk te doen terugkeren. Iemand aan wie het lidmaatschap ontnomen is, kan weer opgenomen worden als lid, nadat hij berouw heeft getoond over zijn fouten en er duidelijk blijkt dat hij zich heeft bekeerd en zijn leven heeft gebeterd. Tevens dient het duidelijk te zijn dat hij zich weer geheel aan het kerkelijk gezag wil onder werpen. Een dergelijke heropname dient bij voorkeur plaats te vinden in de gemeente waarvan de persoon in kwestie voorheen deel uitmaakte. Dit is echter niet altijd mogelijk. In dergelijke gevallen behoort de gemeente 239
kerkelijk handboek | hoofdstuk XIV
waarvan de persoon in kwestie lid van wenst te worden, contact op te ne men met de voormalige gemeente om daar informatie in te winnen over de redenen waarom hem destijds het kerkelijk lidmaatschap is ontnomen. Het ontnemen van het kerkelijk lidmaatschap is de zwaarste sanctie binnen de kerkelijke tucht. Daarom dient de periode voorafgaand aan de heropname lang genoeg te zijn, opdat aangetoond kan worden dat de rede nen die tot het ontnemen van het lidmaatschap hebben geleid, met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid niet meer opgaan. Heropname in de gemeente wordt normaal gesproken vooraf gegaan door de herdoop. Recht van beroep inzake heropname In het geval dat de ambtsdragers weigeren een verzoek tot heropname van een lid aan wie kerkelijk lidmaatschap is ontnomen in overweging te nemen, heeft de persoon in kwestie het recht bij de gemeente in beroep te gaan en een hoorzitting aan te vragen. De gemeente mag dit verzoek niet negeren of weigeren. Doet zij dit toch, dan kan de persoon in kwestie beroep aantekenen bij het Algemeen Kerkbestuur van de unie. Wanneer het Algemeen Kerkbestuur na deze hoorzitting ervan overtuigd is dat de ge meente deze persoon onjuist heeft behandeld, kan het bestuur de gemeen te verzoeken deze persoon weer op te nemen. Indien de gemeente dit wei gert, kan het Algemeen Kerkbestuur adviseren het verzoek tot heropname bij een andere gemeente in te dienen. Wanneer het Algemeen Kerkbestuur de redenen van de gemeente om deze persoon te weigeren, onderschrijft, dient het bestuur deze redenen in zijn besluit te vermelden. Overschrijven van leden die onder censuur staan Een gemeente mag niet iemand opnemen die onder kerkelijke censuur staat bij een andere gemeente. Hiermee zou zij immers een overtreding die voor een andere gemeente reden tot censuur was oogluikend toestaan. Het opnemen van leden die onder kerkelijke censuur staan, is een ern stige overtreding van het kerkelijk beleid waarmee de gemeente het risico loopt door de unie onder kerkelijke tucht geplaatst te worden.
240
Hoofdstuk XV
Huwelijk, scheiding en hertrouwen Wat zegt de Bijbel over het huwelijk? Oorsprong van het huwelijk Nog vóór de zondeval heeft God het huwelijk ingesteld, toen alles nog “zeer goed” was.1 “Zo komt het dat een man zich losmaakt van zijn vader en moeder en zich hecht aan zijn vrouw, met wie hij één van lichaam wordt.”2 “God voltrok het eerste huwelijk. Derhalve staat God zelf aan de basis van dit instituut. ‘Het huwelijk dient gerespecteerd te worden’ – het is één van de eerste dingen die God de mens heeft geschonken en het is uiteindelijk één van de twee instellingen die Adam, na de zondeval, met zich mee heeft genomen uit de hof van Eden.”3 Eenheid van het huwelijk God wilde dat het huwelijk tussen Adam en Eva een voorbeeld zou zijn voor alle toekomstige huwelijken. Christus heeft deze oorspronkelijke be doeling nogmaals onderstreept, toen Hij sprak: “‘Hebt u niet gelezen dat de Schepper de mens bij het begin mannelijk en vrouwelijk heeft gemaakt?’ En Hij vervolgde: ‘Daarom zal een man zijn vader en moeder verlaten en zich hechten aan zijn vrouw, en die twee zullen één worden; ze zijn dan niet langer twee, maar één. Wat God heeft verbonden, mag een mens niet schei den.’”4 Het huwelijk is blijvend Het huwelijk is een levenslange verbintenis tussen man en vrouw en tussen het echtpaar en God.5 Paulus geeft aan dat de verbondenheid tussen Christus en zijn gemeente model staat voor de verbondenheid tussen man en vrouw.6 Het was Gods bedoeling dat het huwelijk een zelfde duurzame relatie zou zijn als de relatie tussen Christus en zijn gemeente.
3 4 5 6 1 2
Genesis 1:31. Genesis 2:24. The Adventist Home, bladz. 25, 26. Matteüs 19:4-6. Marcus 10:2-9; Romeinen 7:2. Efeziërs 5:31,32.
241
kerkelijk handboek | hoofdstuk XV
Seksualiteit binnen het huwelijk Seksualiteit binnen het huwelijk is een grote gave van God aan de mens heid. Het is een onlosmakelijk onderdeel van het huwelijk, voorbestemd om alleen binnen het huwelijk genoten te worden.7 Een dergelijke intimiteit, bedoeld om alleen tussen man en vrouw plaats te vinden, zorgt voor een steeds nauwere band en een steeds grotere mate van geluk en veiligheid, alsmede voor de voorplanting van de mens. Het huwelijk dat God heeft in gesteld, is gebaseerd op een monogame, heteroseksuele relatie.8 Partnerschap in het huwelijk Wederzijdse liefde en respect vormen de basis voor een harmonieus hu welijk. De één staat niet boven de ander.9 “Het huwelijk, een verbintenis voor het leven, staat als een symbool voor de verbintenis van Christus met zijn gemeente. De houding die Christus jegens zijn gemeente heeft, is dezelfde houding die man en vrouw jegens elkaar zouden moeten hebben.”10 De Bij bel veroordeelt het gebruik van geweld binnen relaties.11 Christus heeft ons laten zien dat wij elkaar dienen lief te hebben en te respecteren. Wij dienen ernaar te streven de ander te bevestigen en op te bouwen, in plaats van hem/ haar te misbruiken en te beschadigen.12 Onder de volgelingen van Christus is geen plaats voor dictatoriaal gedrag en machtsmisbruik.13 Geweld binnen het huwelijk of in een gezin is weerzinwekkend.14 “Noch de man, noch de vrouw kan zich beroepen op het alleenrecht van leiderschap. De Heer zelf heeft voorzien in de principes die zaken als deze regelen. De echtgenoot dient zijn vrouw lief te hebben zoals Christus zijn gemeente liefheeft. En de echtgenote dient haar man te respecteren en lief te hebben. Beide behoren een geest van vriendelijkheid uit te stralen, vastbesloten om elkaar nooit te kwetsen of pijn te doen.”15 Gevolgen van de zondeval voor het huwelijk De komst van het kwaad heeft het huwelijk negatief beïnvloed. Toen Adam en Eva hun eerste zonde begingen verloren zij de eensgezindheid die
Genesis 2:24; Spreuken 5:5-20. Matteüs 19:4,5. 9 Efeziërs 5:21-28. 10 Testimonies, deel 7, bladz. 46. 11 Genesis 6:11,13; Psalmen 11:5; Jesaja 58:4,5; Romeinen 13:10; Galaten 5:19-21. 12 Romeinen 12:10; 14:19; Efeziërs 4:26; 5:28,29; Kolossenzen 3:8-14; 1 Tessalonicenzen 5:11. 13 Matteüs 20:25-28; Efeziërs 6:4. 14 Zie ook The Adventist Home, bladz. 343. 15 Testimonies, deel 7, bladz. 47. 7 8
242
huwelijk, scheiding en hertrouwen
zij hadden gekend; niet alleen met elkaar maar ook met God.16 Hun onder linge relatie werd vanaf dat moment gekenmerkt door schuld, schaamte en verdriet. Overal waar het kwade regeert, zijn de schadelijke effecten op het huwelijk zichtbaar – verwijdering, verlating, ontrouw, verwaarlozing, misbruik, geweld, scheiding, het heersen van de ene partner over de ander en seksuele perversiteiten. Een huwelijk waarbij meer dan één echtgenote betrokken is, is ook een uiting van de gevolgen van het kwade. Ondanks het feit dat dit soort huwelijken ook ten tijde van het Oude Testament voor kwamen, is dit nooit Gods bedoeling geweest. God vraagt zijn volk om de morele praktijken van de heidense culturen te overstijgen, want deze zijn in strijd met de bijbelse visie op het huwelijk.
1.
2.
3.
4.
18 19 20 21 22 16 17
Herstel en verzoening Gods ideaal is herstel in Christus. Door de wereld te verlossen van het kwaad en zijn gevolgen probeert God ook het huwelijk weer in zijn oorspronkelijke staat te herstellen. Zij, die wedergeboren zijn in Gods koninkrijk, wier harten geheiligd zijn door de heilige Geest en die tot belangrijkste doel hebben gekozen Christus, de Heer, in hun leven te verheerlijken, kijken hiernaar uit.17 Eenheid en gelijkheid worden in Christus hersteld. Het evangelie bena drukt de liefde en gehoorzaamheid die man en vrouw jegens elkaar zou den moeten hebben.18 Christus liefde en dienstbaarheid aan zijn gemeente is als een voorbeeld gesteld voor de echtgenoot.19 Zowel Petrus als Paulus wijzen op het belang van wederzijds respect binnen het huwelijk.20 Genade voor iedereen. God laat mensen niet los wanneer het hen niet lukt de goddelijke norm te halen. Hij zoekt hen om hen in ere te her stellen en hen met Hem te verzoenen.21 Dit geldt ook voor mensen die gescheiden zijn. Rol van de gemeente. Zowel Mozes, ten tijde van het Oude Testament, als Paulus, ten tijde van het Nieuwe Testament, kregen te maken met de gevolgen van echtscheiding.22 Behalve dat zij beiden het goddelijke ideaal voor ogen hebben gehouden, hebben zij zich altijd ingezet om mensen voor wie dit ideaal niet haalbaar was, te ondersteunen en te
Genesis 3:6-24. Zie ook: 1 Petrus 3:7; Gedachten van de Berg der Zaligsprekingen, bladz. 60,61. 1 Korintiërs 7:3,4; Efeziërs 5:21. Efeziërs 5:24,25. Zie 1 Petrus 3:7; Efeziërs 5:22,23. Zie 2 Korintiërs 5:19. Zie Deuteronomium 24:1-5; 1 Korintiërs 7:11.
243
kerkelijk handboek | hoofdstuk XV
bemoedigen. Zo wordt ook de kerk vandaag de dag opgeroepen vast te blijven houden aan Gods ideaal ten aanzien van het huwelijk, maar te gelijkertijd een ondersteunende en vergevende gemeenschap te zijn die het welzijn van mensen niet uit oog verliest en begrip en mededogen toont wanneer een huwelijk stuk loopt. Wat zegt de Bijbel over echtscheiding? Gods oorspronkelijke bedoeling Echtscheiding is in strijd met Gods oorspronkelijke bedoeling ten aan zien van het huwelijk23, maar de Bijbel zwijgt er niet over. Omdat echtschei ding voorkwam als een logisch gevolg van de zondeval, werden er bijbelse richtlijnen gegeven om de schade die een dergelijke scheiding met zich meebrengt te beperken.24 In de Bijbel wordt het huwelijk op een voetstuk geplaatst in de beschrijving van de vreugde die liefde en trouw in een hu welijk kunnen brengen,25 door te wijzen op de overeenkomsten tussen het huwelijk en het verbond tussen God en zijn volk;26 door aandacht te vragen voor de mogelijkheden van vergeving en samen opnieuw beginnen;27 en door te wijzen op Gods afkeuring van echtscheiding en de negatieve gevol gen daarvan.28 Jezus heeft het scheppingsideaal van een huwelijk als een levenslange verbintenis tussen man en vrouw en tussen het echtpaar en God hersteld.29 In de Bijbel is een aantal teksten te vinden die wijzen op het belang van een huwelijk. Tevens proberen deze teksten oplossingen aan te reiken wanneer er zich problemen voordoen die de basis van het huwelijk zouden kunnen bedreigen of verzwakken.30 Huwelijken kunnen stuklopen Het huwelijk vindt zijn basis in wederzijdse gevoelens van liefde, trouw, exclusiviteit, vertrouwen en steun voor en van elkaar in gehoorzaamheid aan God.31 Wanneer deze principes geweld wordt aangedaan, loopt het hu welijk gevaar. De Bijbel erkent dat een huwelijk door tragische omstandig heden onherstelbaar beschadigd kan worden.
25 26 27 28 29 30 31 23 24
Matteüs 19:3-8; Marcus 10:2-9. Deuteronomium 24:1-4. Spreuken 5:18-20; Hooglied 2:16; 4:9 – 5:1. Jesaja 54:5; Jeremia 3:1. Hosea 3:1-3. Maleachi 2:15,16. Matteüs 19:4-6; Marcus 10:6-9. Efeziërs 5:21-33; Hebreeën 13:4; 1 Petrus 3:7. Genesis 2:24; Matteüs 19:6; 1 Korintiërs 13; Efeziërs 5:21-29; 1 Tessalonicenzen 4:1-7.
244
huwelijk, scheiding en hertrouwen
Gods genade Gods genade is het enige redmiddel wanneer een huwelijk door echt scheiding stukloopt. Wanneer een huwelijk tekort schiet, zouden de voor malige echtgenoten ondersteund en bemoedigd moeten worden hun erva ringen en gevoelens onder de loep te nemen en Gods bedoeling voor hun leven te zoeken. God zal hen die gekwetst zijn troosten. God aanvaardt het berouw wanneer iemand grove fouten heeft begaan, zelfs als deze fouten onherstelbare schade hebben veroorzaakt.32 Redenen voor echtscheiding De Bijbel erkent overspel en/of ontucht en de verstoting door een onge lovige partner als reden voor echtscheiding.33 Wat zegt de Bijbel over hertrouwen? In de Bijbel zijn geen directe aanwijzingen te vinden die spreken over hertrouwen na een echtscheiding. Echter, Jezus’ uitspraak in Matteüs 19:9 impliceert dat hertrouw mogelijk is voor degene die trouw is gebleven ter wijl zijn/haar partner ontrouw is geweest aan de huwelijksbelofte. Wat zegt de kerk over huwelijk en echtscheiding? Het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten erkent de bijbel se leer over het huwelijk. Dat neemt echter niet weg dat de kerk zich er tevens van bewust is dat het vaak voorkomt dat een huwelijk verre van ideaal is. De kwestie van echtscheiding en hertrouwen kan echter alleen maar goed verstaan worden wanneer wij dit beschouwen vanuit Gods oog punt en tegen de achtergrond van de hof van Eden. De centrale gedachte in Gods plan voor de aarde was mensen te maken naar zijn gelijkenis. Zij zouden zich vermenigvuldigen en de hele aarde bevolken en zij zouden in vrede, harmonie en vreugde met elkaar samenleven. Hij schiep Eva uit Adams zijde en gaf haar aan Adam, opdat zij zijn vrouw zou zijn. Op deze wijze werd het huwelijk ingesteld met God als degene die dit instituut instelde. Nadat de Heer aan Adam had verteld dat Eva daadwerkelijk zijn eigen gebeente en zijn eigen vlees was, kon er bij hem geen twijfel over bestaan dat zij ook samen één vlees waren. Tevens kwam bij geen van beiden de mogelijkheid op te denken dat hun huis niet voor eeuwig zou voortbestaan.
2 Samuël 11; 12; Psalmen 34:18; 86:5; Joël 2:12,13; Johannes 8:2-11; 1 Johannes 1:9. Matteüs 5:32; 1 Korintiërs 7:10-15.
32 33
245
kerkelijk handboek | hoofdstuk XV
De kerk onderschrijft deze opvatting over het huwelijk en het huiselijk gezin volledig. Het verlagen van haar norm zou betekenen dat zij het god delijk ideaal zou verlagen. De kerk gelooft dat het huwelijk door God is inge steld en ziet dit onderbouwd in de Bijbel. Dientengevolge dienen alle ideeën en opvattingen over deze moeilijke kwestie van echtscheiding en hertrou wen in overeenstemming te zijn met het heilige ideaal uit de Hof van Eden. De kerk gelooft in Gods geboden, maar tevens gelooft zij in Gods ver gevende genade. De kerk gelooft dat de overwinning en bevrijding zowel gevonden kan worden door hen die hun moeilijkheden in echtscheiding en hertrouwen hebben overwonnen, als door hen die hierin (of ten aanzien van één van Gods andere geboden) niet zijn geslaagd. De kerk heeft echter niet de bedoeling Gods genade of Gods vergevingsgezindheid te bagatellise ren. In de vreze des Heren heeft de kerk derhalve de volgende principes en richtlijnen opgesteld inzake trouwen, echtscheiding en hertrouwen. Alhoewel het eerste huwelijk door God is voltrokken, erkent de kerk dat wij heden ten dage onder een burgerlijke overheid vallen. Daarom heeft het huwelijk een wettelijk en een goddelijk element. Het goddelijke element wordt bepaald door Gods geboden, het burgerlijke element door de wetten van de overheid. In overeenstemming met deze principes, geven de volgende stellingen de positie aan van het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten: 1. Toen Jezus sprak: ‘Wat God verbonden heeft, mag een mens niet schei den.’34 stelde Hij een gedragsregel in voor de kerk die te allen tijde moet prevaleren boven alle burgerlijke verordeningen die deze interpretatie van Gods geboden aangaande het huwelijk zouden tegenspreken. “In de Bergrede verklaarde Jezus duidelijk dat de huwelijksband niet ontbon den kon worden, behalve door ontrouw aan de huwelijksgelofte.”35 2. Overspel en/of ontucht worden doorgaans gezien als ontrouw aan de huwelijksgelofte. Echter, het woord ‘ontucht’ wordt in het Nieuwe Tes tament ook gebruikt voor andere seksuele perversiteiten.36 Daarom worden seksuele perversiteiten (zoals incest, seksueel misbruik van kinderen, en homoseksuele praktijken) ook gezien als een misbruik van de seksualiteit en een overtreding van goddelijke bedoeling van het huwelijk. Als zodanig zijn deze overtredingen een reden voor een (echt)scheiding. Matteüs 19:6. Gedachten van de Berg der Zaligsprekingen, bladz. 59. Zie ook Matteüs 5:32; 19:9. 36 1 Korintiërs 6:9; 1 Timoteüs 1:9,10; Romeinen 1:24-27. 34 35
246
huwelijk, scheiding en hertrouwen
3.
4.
5.
6.
Ondanks het feit dat de Bijbel echtscheiding toestaat om bovenstaande redenen,37 moeten de gemeente en degenen die direct betrokken zijn alles doen om verzoening te bewerkstelligen en de echtelieden aan te sporen het voorbeeld van Christus te volgen in vergeving en herstel. De gemeente wordt aangeraden een liefdevolle en verzoenende houding je gens het echtpaar aan te nemen, opdat zij hen tot steun zal zijn in het proces van verzoening. Wanneer verzoening niet mogelijk blijkt te zijn, heeft de partner die trouw is gebleven aan de partner die de huwelijksgelofte heeft gebro ken, het bijbelse recht een scheiding aan te vragen en te hertrouwen. De partner die de huwelijksgelofte heeft gebroken38, dient door de plaat selijke gemeente onder kerkelijke tucht te worden gesteld.39 Wanneer hij/zij oprecht berouw toont, kan hij/zij voor bepaalde tijd onder kerke lijke censuur gesteld worden. Het kerkelijk lidmaatschap hoeft in een dergelijk geval niet ontnomen te worden. Een partner die echter geen blijk geeft van een volledige en oprechte bekering, dient het lidmaat schap ontnomen te worden. Wanneer huiselijk geweld de oorzaak van de echtscheiding is, en dit schade heeft toegebracht aan Gods werk, kan de gemeente de dader het kerkelijk lidmaatschap ontnemen, opdat zij haar goede naam en haar morele niveau kan handhaven, zelfs als de betrokkene blijk geeft van berouw. De gemeente zal deze vormen van kerkelijke tucht toepassen op zoda nige wijze dat het doel van de kerkelijk tucht voorop staat: corrigeren en verzoenen. In het evangelie is het bevrijdende element van de tucht altijd verbonden met een oprechte verandering van de zondaar tot een nieuw mens in Jezus Christus. De partner die de huwelijksbelofte heeft gebroken en gescheiden is, heeft niet het morele recht te hertrouwen zolang de andere partner, die trouw is gebleven aan de huwelijksbelofte, nog leeft en ongetrouwd is. Indien hij/zij dit toch doet, zal hem/haar het lidmaatschap ontnomen worden. Ook zal de nieuwe partner waarmee hij/zij trouwt (indien deze lid is) het lidmaatschap ontnomen worden. De kerk erkent dat er gevallen zijn waarin het huwelijk dermate bescha digd is, dat het beter is dat man en vrouw uit elkaar gaan. “Degenen die getrouwd zijn geef ik, nee, niet ik – de Heer geeft hun het volgende gebod: een vrouw mag niet scheiden van haar man (is ze al geschei
Alsmede om verlating door een ongelovige partner, zie 1 Korintiërs 7:10-15. Zie ook ad. 1 en ad. 2, bladz. 246. 39 Zie ook bladz. 234-240. 37 38
247
kerkelijk handboek | hoofdstuk XV
den, dan moet ze dat blijven of zich met haar man verzoenen), en een man mag zijn vrouw niet wegsturen.”40 In veel van deze gevallen kan de voogdij over de kinderen, de aanpassing van de rechten en plichten, of de waarborging van de persoonlijke veiligheid het noodzakelijk maken dat de huwelijkse staat gewijzigd wordt. In dergelijke gevallen kan het toelaatbaar zijn dat er een zogenaamde “scheiding van tafel en bed” wordt uitgesproken. Echter, in sommige vormen van rechtspraak kan dit alleen maar bewerkstelligd worden door het uitspreken van een of ficiële echtscheiding. Een (echt)scheiding die niet direct het gevolg is van lichamelijk geweld of “ontrouw aan de huwelijksgelofte,”41 geeft geen van beide partners het bijbelse recht om te hertrouwen, tenzij de ander in de tussentijd is hertrouwd, overspel heeft gepleegd of is overleden. Indien een gemeen telid, die aldus is gescheiden, toch hertrouwt, zonder deze bijbelse gron den, zal hem/haar het lidmaatschap ontnomen worden, alsmede het lidmaatschap van degene met wie hij/zij hertrouwt.42 7. Een partner die de huwelijksgelofte heeft gebroken, gescheiden is en aan wie het lidmaatschap is ontnomen en is hertrouwd, of een persoon die gescheiden is om andere redenen dan genoemd onder ad. 1 en 2 (zie pag. 246), hertrouwd is en derhalve het lidmaatschap is ontnomen, kun nen niet opnieuw in aanmerking komen voor het lidmaatschap, tenzij van één van de onder ad. 8 te noemen situaties sprake is. 8. De huwelijksgelofte is niet alleen een heilige belofte, maar is tevens vele malen complexer dan normale contracten, als wij in aanmerking ne men wat uit een huwelijk kan voortvloeien( bijvoorbeeld de kinderen). Daarom zijn de mogelijkheden voor iemand die berouw heeft en op nieuw lid wenst te worden van de gemeente, uiterst beperkt. Alvorens een definitieve beslissing te nemen, dient het verzoek tot wederopname in de gemeente door de predikant aan het Algemeen Kerkbestuur voor gelegd te worden voor advies en eventuele aanbevelingen ten aanzien van welke stappen de bekeerling(en) dient(en) te nemen om in aanmer king te komen voor het lidmaatschap. 9. Heropname in de gemeente van mensen die het kerkelijk lidmaatschap om bovengenoemde redenen is ontnomen, geschiedt doorgaans door herdoop.43
42 43 40 41
1 Korintiërs 7:10,11. Zie ook ad. 1 en ad. 2, bladz. 246, 247.. Zie ook bladz. 234-236. Zie ook bladz. 239, 240.
248
huwelijk, scheiding en hertrouwen
10. Wanneer iemand, die eerder het kerkelijk lidmaatschap is ontnomen, weer tot het kerkelijk lidmaatschap wordt toegelaten op grond van het geen onder ad. 8 staat vermeldt, dient de gemeente grote zorg te beste den aan het behouden van de eensgezindheid en harmonie in de ge meente. Een dergelijk persoon kan niet in aanmerking komen voor een ambt, en zeker niet voor een ambt waarvoor inzegening noodzakelijk is, tenzij dit voorafgaand uitvoerig is overlegd met de unie. 11. Een predikant van het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten heeft niet het recht iemand te hertrouwen, die, zoals blijkt uit de hier boven genoemde paragrafen, volgens de Bijbel niet het recht tot her trouwen heeft. Gemeentezorg voor gezinnen De gemeente heeft, als Christus’ vertegenwoordiger, de plicht haar le den te ondersteunen bij hun behoeften en iedereen te voeden, opdat allen mogen groeien in het geloof. Dit geldt zeker als het gaat om grote beslis singen die levenslange consequenties met zich meebrengen (zoals het hu welijk), of in moeilijke tijden (zoals bij een echtscheiding). Wanneer het huwelijk van gemeenteleden stuk dreigt te lopen, dienen zowel de echtge noten, de gemeente, als de familie alles te doen om hen te ondersteunen in het vinden van een oplossing en hun verzoening te bewerkstelligen zoals God dat heeft bedoeld.44 Bij de plaatselijke gemeente of bij de unie zijn middelen beschikbaar die de leden kunnen ondersteunen bij het ontwikkelen van een hecht gezinsle ven. Enkele voorbeelden: (1) een oriëntatieprogramma voor stellen die wil len gaan trouwen; (2) programma’s voor jonge gezinnen; (3) programma’s ter ondersteuning van gebroken gezinnen of van individuele personen die gescheiden zijn. Pastorale zorg moet een belangrijke rol spelen bij het onderricht en de oriëntatie in zaken als het huwelijk; als ook bij het herstel in gevallen van echtscheiding. De rol van de predikant in gevallen van echtscheiding is zowel disciplinair als ondersteunend van aard. De functie van predikant houdt tevens in dat hem informatie ter ore komt aangaande de kwestie. Deze informatie kan zeer gevoelig zijn en dient dan ook met de grootst mogelijke discretie behandeld te worden. Echter, deze ethische overweging mag geen reden zijn de disciplinaire maatregelen zoals die onder punt 1 t/m 11 genoemd zijn niet toe te passen.
Hosea 3:1-3; 1 Korintiërs 7:10,11; 13:4-7; Galaten 6:1.
44
249
kerkelijk handboek | hoofdstuk XV
Gemeenteleden hebben de plicht mensen die gefaald hebben te accep teren en te vergeven, zoals God ook hen heeft vergeven.45 De Bijbel leert ons dat wij geduldig, vergevingsgezind en met mededogen moeten omgaan met hen die gezondigd hebben.46 Gedurende de periode dat personen onder kerkelijke tucht worden gesteld, hetzij dat zij onder censuur zijn geplaatst, hetzij dat hen het lidmaatschap ontnomen is, dient de gemeente, als een instrument van Gods plan met deze wereld, alles in het werk te stellen om een zorgzaam contact met hen te onderhouden en hen geestelijk te blijven voeden.
Jesaja 54:5-8; Matteüs 6:14,15; Efeziërs 4:32. Matteüs 18:10-20; Galaten 6:1,2.
45 46
250
Hoofdstuk XVI
Het stichten, samenvoegen en ontbinden van gemeenten1 De stichting van een gemeente Een ingezegend predikant heeft de bevoegdheid om, op aanbeveling van het Algemeen Kerkbestuur, een gemeente te stichten. Omdat er bij de stichting van een gemeente veel zaken komen kijken, is het goed om hierbij de voorzitter van de unie zoveel mogelijk te betrekken en hem uit te nodi gen voor de oprichtingsplechtigheid. Wanneer een plaatselijke groep van gedoopte gelovigen, die volledig op de hoogte is met de leer van de kerk, bereid is om de verantwoordelijkheden van een nieuwe gemeente op zich te nemen, dient men de voorzitter van de unie hiervan op de hoogte te stellen en hem om advies te vragen. Vervolgens kan gezamenlijk een datum worden bepaald waarop de nieuwe gemeente officieel zal worden opgericht. Wanneer deze gedoopte leden bijeen zijn gekomen is het goed om een korte samenvatting te geven van de belangrijkste geloofspunten van het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten, zoals het geloof in één God die zich manifesteert in de personen van God de Vader, God de Zoon en God de heilige Geest, verlossing door genade in het geloof, de wedergeboorte, het priesterschap van Christus, de wederkomst,Gods geboden, de sabbat, de natuur van de mens, de toestand van hen die overleden zijn, het oordeel, de kerk, de doop, het avondmaal, geestelijke gaven, christelijk rentmeester schap, een gezonde levensstijl, de eenheid van het gezin in Jezus Christus en de christelijke moraal. Ieder onderwerp kan verduidelijkt worden met het lezen van één of meerdere teksten. Hierna dient een oproep gedaan te worden aan een ieder die deze ge loofspunten onderschrijft en deel wenst uit te maken van deze gemeente om naar voren te komen. Dan wordt de naam van ieder lid genoteerd. Wan neer iemand al lid is van een andere gemeente, zal deze reeds op de hoogte zijn van de wens tot overschrijving en zal zij de benodigde gemeentebrieven
In de Engelse tekst wordt vooral gewezen op de verantwoordelijkheden van een conferentie t.a.v. veranderingen in de status van een gemeente. Aangezien in Nederland sprake is van een unie zonder conferenties, wordt in de Nederlandse tekst steeds verwezen naar de unie als de instantie die de desbetreffende taken vervult. Als er ontevredenheid bestaat over de wijze waarop de unie een zaak afhandelt is in dit geval een beroep op de divisie mogelijk.
1
251
kerkelijk handboek | hoofdstuk XVI
reeds hebben toegezegd, zodat het lid tot de nieuwe gemeente kan toetre den. De leden die zich tijdens deze plechtigheid aanmelden, zullen aldus de kern van de gemeente vormen. Wanneer er echter niemand aanwezig is die reeds lid is van een andere gemeente, dan zullen er drie leden (bij voorkeur personen die al geruime tijd de sabbatvieren) uit de aanwezigen gekozen worden om de kern van de gemeente te vormen. Men kan hen bijvoorbeeld de volgende vragen stel len; 1. Aanvaardt u Christus als uw persoonlijke Verlosser? 2. Leeft u overeenkomstig de geloofspunten, zoals wij die juist hebben ge lezen? 3. Bent u gedoopt door onderdompeling? 4. Gaat u goed met elkaar om en geniet u het vertrouwen van elkaar? Wanneer op deze vragen een bevestigend antwoord klinkt, wordt ver klaard dat aan deze drie de taak wordt opgedragen de kern van de nieuwe gemeente te vormen. Dan worden één voor één de namen voorgelezen die verder op de lijst staan en worden aan elk van hen de bovenstaande vragen gesteld. Vervolgens wordt er door de kern gestemd of genoemde persoon in de gemeente kan worden opgenomen. Een ieder die op deze manier toe treedt tot de gemeente, is tevens gerechtigd mee te stemmen over de per sonen die hierna komen. Er dient bij deze procedure met name gelet te worden dat er onder hen, die opgenomen worden in de gemeente, een ware geest van verbondenheid en broederlijke liefde heerst. Mochten er deson danks toch vragen of twijfels zijn, hetzij ten aanzien van de geloofspunten, hetzij ten aanzien van de verbondenheid, dan dienen beslissingen hierover te worden uitgesteld tot een later tijdstip, tenzij de kwestie op dat moment snel en discreet kan worden opgelost. Wanneer iedereen is opgenomen, is de gemeente klaar haar ambtsdra gers te kiezen. Er dient een benoemingscomité gekozen te worden, onder voorzitterschap van de dienstdoende predikant. Dit comité zal de voordrach ten doen voor de verschillende ambten. Wanneer de ambtsdragers gekozen zijn, worden eerst de ouderlingen in hun ambt bevestigd.2 Na een korte uit leg over hun taken en verantwoordelijkheden, worden zij uitgenodigd neer te knielen op het podium en zullen zij met gebed en handoplegging door de dienstdoende predikant(en) worden ingezegend. Op deze manier wordt tevens duidelijk gemaakt dat de gemeente hen apart heeft gesteld om hun
Zie ook bladz. 72, 164.
2
252
het stichten, samenvoegen en ontbinden van gemeenten
ambt te kunnen vervullen. Een dergelijke plechtigheid (eventueel ingekort) kan tevens gehouden worden voor de bevestiging van de diakenen.3 Wan neer dit alles is geschiedt, is de gemeente daadwerkelijk opgericht en is zij klaar om haar taak te aanvaarden. Tot slot wordt aan de unie gevraagd om deze nieuwe gemeente in het verband van aangesloten gemeenten op te nemen en hierover een besluit te nemen tijdens het eerstvolgende congres van de unie. Men dient er goed op toe te zien dat alle ambtsdragers zorgvuldig en uitvoering op de hoogte zijn gebracht van hun taken en verantwoordelijk heden. Tevens dient de gemeente in het bezit te zijn van een avondmaalsstel en de benodigdheden voor de voetwassing. De penningmeester, de secreta ris en alle andere ambtsdragers dienen voorzien te worden van benodigd heden zoals een ledenregister, enz. Geen van deze details mag worden over geslagen, want het welzijn en de groei van de gemeente zal voor een groot deel afhangen van de zorg en nauwkeurigheid waarmee de organisatie en de opbouw van de nieuwe gemeente zal plaatsvinden. Het samenvoegen van gemeenten Wanneer het wenselijk wordt geacht dat twee gemeenten worden sa mengevoegd, dient het definitieve besluit hiertoe genomen te worden door het Algemeen Kerkbestuur. In een officiële huishoudelijke vergade ring, onder voorzitterschap van de voorzitter van de unie, dan wel van de plaatselijke predikant of een andere ingezegende predikant, dient iedere gemeente [apart] over de vraag van samenvoeging te stemmen. Wanneer beide gemeenten positief hebben besloten, dient een gezamenlijke vergade ring georganiseerd te worden, onder voorzitterschap van de unievoorzitter, of (wanneer deze verhinderd is) onder voorzitterschap van een andere inge zegende predikant die hiertoe door de unie is aangewezen. Er dient een zorgvuldig voorbereide verklaring te worden voorgelezen waarin de redenen voor fusie uiteen worden gezet. Tevens dienen zaken aan de orde te komen als: hoe om te gaan met kerkelijke bezittingen, de verant woordelijkheden ten aanzien van financiële verplichtingen, enz. In deze verklaring dienen tevens de voorwaarden te worden beschreven waaronder de fusie kan plaatsvinden. Ook dient er een nieuwe naam te worden gevon den voor de gefuseerde gemeente en dienen alle ambtsdragers uit beide gemeenten van hun ambt ontheven te worden. Wanneer beide gemeenten instemmen met deze verklaring, is de fusie van beide gemeenten een feit.
Zie ook bladz. 79, 252.
3
253
kerkelijk handboek | hoofdstuk XVI
Vervolgens dient een benoemingscomité gekozen te worden om kandida ten voor de respectievelijke ambten voor te dragen die de nieuwe gemeente zullen dienen voor de resterende periode tot aan de nieuwe verkiezingen. Een kopie van deze verklaring dient tevens aan de unie overhandigd te wor den. Wanneer deze stappen zijn genomen, treden alle leden van beide ge meenten toe tot de nieuwe gemeente. Het is niet toegestaan gemeenteleden het lidmaatschap te ontnemen door hen niet op te nemen op de nieuwe lijst. De gefuseerde gemeente is verantwoordelijk voor de toepassing van de kerkelijke tucht voor alle leden. Mochten er ten tijde van de fusie gemeen teleden onder kerkelijk tucht staan, dan dient de nieuwe gemeente hier mee om te gaan conform de maatregelen zoals die in hoofdstuk 13 staan beschreven. Alle verslagen en rapportages van beide gemeenten worden nu eigen dom van de gefuseerde gemeente. De unie dient hiervan op de hoogte ge bracht te worden, opdat zij op het eerstvolgende congres deze samenvoe ging kan bekrachtigen. Het ontbinden of uitsluiten van gemeenten “...zoals Christus de kerk heeft liefgehad en Zich voor haar heeft prijs gegeven om haar te heiligen, haar te reinigen met water en woorden en om haar in al haar luister bij Zich te nemen, zodat ze zonder vlek of rimpel of iets dergelijks zal zijn, heilig en zuiver... Niemand haat ooit zijn eigen lichaam, integendeel: men voedt en verzorgt het, zoals Christus de kerk, want dat is zijn lichaam en wij zijn de ledematen.”4 Deze woorden dienen onze houding ten opzichte van gemeenten die onder kerkelijke tucht staan te bepalen. Ongeacht of het nu gaat om een individueel lid of om een gemeente, dienen wij er altijd naar te streven om te ondersteunen en te redden, omdat God dat van ons verlangt. Het kan echter voorkomen dat een gemeente ontbonden dient te worden. Soms zijn er, door verhuizing of andere redenen, zoveel leden uit de gemeente vertrokken, dat het voor hen die achterblijven niet meer mogelijk is om alle taken te vervullen. Het kan echter ook voorkomen dat een gemeente in haar bestaan bedreigd wordt door moeilijkheden van andere aard. Wanneer kerkelijke tucht nodig lijkt te zijn om dergelijke problemen op te lossen, is het goed om een aantal opwekkingsbijeenkomsten te houden. Deze bijeenkomsten kunnen de andere leden ondersteunen bij het hervin
Efeziërs 5:25-30.
4
254
het stichten, samenvoegen en ontbinden van gemeenten
den van hun geloof en vertrouwen in de Heer en bij het herstel van de ge meente. Deze weg verdient de voorkeur boven het nemen van maatregelen die wellicht zouden kunnen leiden tot een breuk in de gemeente waardoor men zich gedwongen zou zien de gemeente te ontbinden. Gemeenten kunnen om de volgende redenen ontbonden, dan wel uit gesloten worden. 1. Dalend ledenaantal – Het kan voorkomen dat, ondanks alle pogingen om de gemeente in stand te houden, het ledenaantal dermate daalt (vanwege verhuizingen, overlijden of ander redenen) dat de gemeente in haar voortbestaan wordt bedreigd. In deze gevallen dient het Alge meen Kerkbestuur een besluit te nemen en de gemeente voor te stellen tot opheffing over te gaan. Voordat de gemeente het definitieve besluit tot opheffing zal nemen, dient zij haar leden uit te nodigen zich te laten overschrijven naar ande re gemeenten. Wanneer er voldoende leden zijn, kan dit gebeuren door een huishoudelijke vergadering bijeen te roepen, onder voorzitterschap van de unievoorzitter of een predikant die hij hiertoe heeft aangewezen. Tijdens deze vergadering kunnen gemeentebrieven worden verstrekt aan alle leden (mits deze niet onder kerkelijke tucht staan) waarmee zij kunnen worden aangemeld bij andere gemeenten. Op deze manier heft de gemeente zichzelf op, op advies van het Algemeen Kerkbestuur, dat dan op haar beurt de noodzakelijke vervolgstappen kan nemen. Wanneer er echter, naar het oordeel van het Algemeen Kerkbestuur, te weinig gemeenteleden zijn om een dergelijke vergadering te houden, dan heeft het Algemeen Kerkbestuur het recht de resterende gemeen teleden (mits niet onder kerkelijk tucht) bij andere gemeenten voor te dragen ter opname. Op deze manier wordt de oorspronkelijke gemeente opgeheven. Wanneer er, ten tijde van de opheffing van de gemeente, leden zijn die onder kerkelijke tucht vallen, (en derhalve niet kunnen worden over geschreven naar een andere gemeente), dan zal hun lidmaatschap tij delijk worden ondergebracht bij de zogenaamde uniegemeente,5 met de verzekering dat het bestuur alles in het werk zal stellen om snel een passende oplossing te vinden. Wanneer een oplossing gevonden wordt, kan de unie de kerkelijke tucht opheffen, hen weer in het lidmaatschap herstellen of hun de benodigde gemeentebrieven verstrekken waarmee
Zie ook hoofdstuk 6, bladz. 53n, 60.
5
255
kerkelijk handboek | hoofdstuk XVI
zij zich kunnen aanmelden bij een andere gemeente. Wanneer er echter geen oplossing gevonden wordt, dient hen het kerkelijk lidmaatschap ontnomen te worden door het Algemeen Kerkbestuur. 2. Kerkelijke tucht – Er zijn gelukkig maar weinig gevallen bekend waar in gemeenten uitgesloten werden. Dit zou immers strijdig zijn met de opdracht van de kerk om te zoeken en te redden. Wanneer er ernstige kwesties als ketterij, weigering om overeenkomstig de bepalingen in het Kerkelijk Handboek te handelen, of openlijk verzet tegen de unie blij ven voortbestaan, dienen eerst alle mogelijke alternatieven onderzocht te worden alvorens tot uitsluiting over te gaan. De predikant kan een bijdrage leveren door het geestelijk leven van de gemeente te verdiepen met de verkondiging van het Woord en in de pastorale gesprekken tij dens de huisbezoeken. In samenwerking met de unie kan een aantal opwekkingsbijeenkomsten worden georganiseerd om het geloofsleven van de leden te ondersteunen waardoor zij nieuwe kracht kunnen er varen om hun verbond met de Heer te hernieuwen. Wanneer deze po gingen niet het gewenste resultaat opleveren, kan de predikant, in sa menwerking met het Algemeen Kerkbestuur, met de gemeente en haar ambtsdragers in overleg treden, met als doel herstel en verzoening te bewerkstelligen en de gemeente te behouden als een getuige van God en zijn boodschap. De geest van Christus dient alles wat gedaan wordt om een dwalende gemeente tot inkeer te brengen te doordringen. Dit geldt dus ook voor ieder vorm van kerkelijke tucht die wordt toegepast. Dit wordt prach tig verwoord door Paulus wanneer hij ons voorhoudt dat Christus zijn gemeente liefheeft, en dat Hij zijn leven voor haar heeft gegeven opdat Hij haar eens als een triomferende gemeente aan zijn Vader kan laten zien. Deze methodes verdienen de voorkeur boven het toestaan dat relaties verder verstoord raken, hetgeen er toe zou kunnen leiden dat de gemeente wordt uitgesloten. Echter, als alle pogingen om de gemeente te behouden op niets zijn uit gelopen, dient het Algemeen Kerkbestuur de uitsluiting van de gemeente ernstig in overweging te nemen. Wanneer het bestuur besluit dat het uit sluiten van de gemeente de enig overgebleven optie is, dient dit voorstel tot uitsluiting in de notulen vermeld te worden, alsmede een omschrijving van de redenen waarom het bestuur tot dit voorstel is gekomen. Hierbij dient de volgende procedure te worden gevolgd: 256
het stichten, samenvoegen en ontbinden van gemeenten
1. Het voorstel om tot uitsluiting over te gaan, alsmede de gronden en de redenen waarom men tot dit voorstel gekomen is, dienen aan de ge meente tijdens een huishoudelijke vergadering te worden meegedeeld. 2. In het geval de gemeente het voorstel niet accepteert, heeft zij twee mo gelijkheden om hierop te reageren: a. Door stappen te zetten om de oorzaken die aan het voorstel ten grondslag liggen, weg te nemen, de aanbevelingen van het Algemeen Kerkbestuur te accepteren en het Algemeen Kerkbestuur te verzoe ken het voorstel tot uitsluiting van de gemeente terug te draaien. b. Door tegen het besluit in beroep te gaan bij de divisie. 3. In het geval dat de gemeente bij haar verzet blijft, of in het geval dat het beroep dat zij tegen het besluit heeft aangetekend wordt afgewezen, zal de unie een buitengewone bestuursvergadering bijeenroepen, waar een voorstel geformuleerd kan worden dat kan worden voorgelegd aan een buitengewoon congres.6 4. Wanneer tijdens dit buitengewone congres het voorstel tot uitsluiting van de gemeente wordt aangenomen, zal het uniebestuur dit besluit bekrachtigen en uitvoeren. Zorg voor de leden Binnen de gemeente die ontbonden of uitgesloten wordt, kunnen er trouwe leden zijn die verbonden wensen te blijven met het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten. Om hun welzijn te garanderen kan hun lid maatschap gedurende een periode van maximaal 90 dagen worden beheerd door de unie, opdat zij de mogelijkheid hebben om zich bij een andere ge meente aan te sluiten. Het Algemeen Kerkbestuur besluit of zij al dan niet onder de kerkelijke tucht vallen, en wanneer dit niet het geval is, zal het bestuur hen voordragen om als lid te worden opgenomen in de gemeente van hun keuze. De namen van de leden van een ontbonden of uitgesloten gemeente die wel onder de kerkelijke tucht vallen, zullen door de secretaris van de unie worden doorgegeven aan het Algemeen Kerkbestuur, volgens de richtlijnen die in de paragraaf “dalend ledenaantal”7 zijn beschreven. Uniecongres besluit in alle gevallen In alle gevallen van de ontbinding of uitsluiting van een gemeente, on geacht de reden, dient tijdens het eerstvolgende uniecongres een verklaring De statuten van de unie schrijven voor hoe een dergelijk buitengewoon congres dient te worden georganiseerd. 7 Zie bladz. 255. 6
257
kerkelijk handboek | hoofdstuk XVI
te worden gegeven, alsmede een overzicht van alle feiten en gebeurtenissen die aan deze ontbinding/uitsluiting hebben bijgedragen. Vervolgens zal het voorstel worden gedaan de gemeente te verwijderen van de lijst van aange sloten gemeenten. Kerkelijke bezittingen, fondsen en verslagen (archieven) Wanneer ertoe wordt overgegaan een gemeente te ontbinden of uit te sluiten, omdat er te weinig leden zijn of wegens kerkordelijke maatregelen, zullen alle collectegelden, schenkingen, financiële verslagen, en alle bezit (materieel en immaterieel) ongeacht of dit op naam van de plaatselijke ge meente dan wel op naam van de unie, dan wel op naam van een andere rechtspersoon, staat, worden beheerd door de unie. De unie heeft derhalve het recht, de bevoegdheid en de verantwoordelijkheid om alle bezit en alle fondsen te beheren, te besturen, te bewaken of te vernietigen. Alle rapporta ges, (financiële) verslagen, en archieven van een dergelijke gemeente, zullen worden beheerd door de penningmeester en/of de secretaris van de unie.
258
Hoofdstuk XVII
De kansel is geen forum Geen predikant, ouderling, of enig ander persoon heeft het recht de kansel te gebruiken voor de verkondiging van twistpunten inzake leerstel lingen of kerkelijke procedures. De kerk verleent niemand het recht zijn persoonlijke mening op deze wijze uit te dragen. Leden die menen een nieuw inzicht te hebben dat in tegenspraak is met de gevestigde visie van de kerk, dienen hierover eerst met de leiding van de kerk te spreken. “Op het pad van hen die wandelen in het licht der waarheid liggen vele verdekte verleidingen. De enige manier om veilig onze weg te blijven gaan, is door geen nieuwe leerstelling of nieuwe interpretatie van de Bijbel aan te nemen, zonder deze eerst voor te leggen aan broeders met ervaring. Leg deze aan hen voor, in een geest van nederigheid, ontvankelijk voor hun visie en in ernstig gebed. Indien zij hierin geen nieuw licht zien, houdt u dan vast aan hun antwoord, want ‘de overwinning ligt in de veelvoud van raadgevers.’”1 De eerste gemeenten hebben zich door dit inzicht laten leiden. Toen in Antiochië een verschil van mening ontstond over een belangrijke kwestie, stuurde de gemeente vertegenwoordigers naar Jeruzalem om de kwestie aan de apostelen en ouderlingen voor te leggen. De beslissing van de raad werd door de gelovigen in Antiochië met vreugde ontvangen en zo bleef de eenheid en de broederlijke liefde in de kerk bewaard. Bovenstaand advies moet echter niet worden opgevat als een excuus om de Bijbel niet nauwgezet te bestuderen. Het moet eerder gezien worden als een bescherming van de kerk tegen het binnendringen van valse theorieën en kwalijke leerstellingen. God wil dat zijn kinderen trouw zijn Woord be studeren, op zoek naar licht en waarheid, maar Hij wil niet dat wij verleid worden door valse leerstellingen. De Bijbel is een bron van waarheid. “De aarde zelf bevat niet zoveel goudaders en kostbare dingen als Gods Woord.”2 Naar deze schatten moe ten wij blijven zoeken.
Spreuken 24:6 in: Testimonies, deel 5, bladz. 293. Lessen uit het Leven van Alledag, bladz. 57.
1 2
259
kerkelijk handboek | hoofdstuk XVII
“Niemand moet menen dat hij geen verdere kennis kan verwerven. De diepte van het menselijk intellect kan worden gemeten. De werken van menselijke schrijvers kunnen worden begrepen, maar de levendigste ver beelding kan God niet ontdekken. Er is een oneindigheid achter alles wat wij kunnen doorvorsen. Wij hebben slechts een glimp van Gods heerlijk heid en van zijn oneindige kennis en wijsheid gezien. Wij hebben als het ware gewerkt aan de oppervlakte van de mijn, terwijl de rijke goudaders onder de oppervlakte liggen om de zoeker daarnaar te belonen. Wij moeten dieper afdalen in de mijn. De resultaten zullen heerlijke schatten zijn. Door een juist geloof zal de goddelijke kennis tot menselijke kennis worden.”3 “Degene die in een levende verbinding staat met de Zon der Rechtvaar digheid, zal altijd nieuw licht ontvangen aangaande Gods Woord. Laat nie mand denken dat er niets meer te ontdekken valt. Wie voortdurend blijft zoeken naar de waarheid zal kostbare lichtstralen ontvangen uit Gods Woord. Er liggen nog vele edelstenen verspreid die verzameld moeten wor den om het eigendom te worden van Gods overgebleven volk.”4 Wanneer er uit de heilige bladzijden een nieuw licht opgaat, als beloning voor hen die de waarheid serieus zoeken, hoeft dit nog niet te betekenen dat de oude waarheid heeft afgedaan. Integendeel, oud en nieuw vloeien samen tot een groter licht. Want “de weg van de rechtvaardigen is stralend als de zon, die opkomt, hoger klimt, totdat de dag zijn licht verspreidt.”5 Hoewel wij te allen tijde klaar moeten staan om nieuwe inzichten te aanvaarden, dienen wij nooit te luisteren naar stemmen die ons af zou den leiden van de fundamentele leerstellingen van de Bijbel, hoe vroom en waarschijnlijk deze stemmen ook mogen klinken. “Wij dienen geen woorden te aanvaarden van hen die een boodschap verkondigen die ons geloof op belangrijke punten tegenspreekt. Zij verza melen een groot aantal bijbelteksten en stapelen deze opeen, als ware het bewijs voor hun theorieën. Dit is de afgelopen vijftig jaar vaak gebeurd. Aangezien de Bijbel Gods Woord is, en derhalve gerespecteerd dient te wor den, is het een grote fout bij de toepassing daarvan ook maar één steen van het fundament dat God in de afgelopen vijftig jaar heeft gelegd, los te wrik ken. Wie een dergelijke fout begaat heeft geen weet van de wonderbaarlijke kracht van de heilige Geest, die in het verleden kracht en macht gaf aan de boodschappen die Gods volk heeft mogen ontvangen.”6
5 6 3 4
Lessen uit het Leven van Alledag, bladz. 63. Counsels on Sabbath School Work, bladz. 34. Spreuken 4:18. Counsels to Writers and Editors, bladz. 32.
260
de kansel is geen forum
Het is van groot belang dat wij de “eenheid in het geloof” bewaren,7 maar het is minstens zo belangrijk dat wij, door de samenbindende kracht van de vrede, de eenheid bewaren die de Geest ons geeft.8 Wees daarom gewaarschuwd en blijf waakzaam en onderzoekend, en overleg zo nodig met uw broeders. “God leidt zijn volk uit deze wereld naar een andere wereld van eeuwige waarheid, waar Gods geboden en het geloof in Jezus zullen heersen. Hij zal zijn volk tuchtigen en vormen, totdat zij allen één zijn; één in geloof en visie, omdat zij deel uitmaken van hetzelfde lichaam. Doordat Hij de kerk een verscheidenheid aan gaven heeft gegeven, zullen zij allen tot één geloof komen. Want hoe kan iemand zijn eigen inzichten voor waarheid houden, zonder daarbij rekening te houden met de visie van zijn broeders? Hoe zou hij vol kunnen houden dat hij Christus’ voorbeeld volgt, wanneer hij zijn gedrag rechtvaardigt met de reden dat hij het recht heeft op zijn eigen visie, om vervolgens zijn mening op te dringen aan anderen? Wat zou er gebeuren als de één na de ander opstaat en het recht claimt om te denken en te verkondigen wat hem goeddunkt, zonder daarbij rekening te houden met het geloof van de overigen? Waar blijft dan de harmonie zoals die tussen Christus en zijn Vader bestond en waarvan Christus bad dat deze ook onder zijn broeders zou bestaan? Hoewel wij een individuele verantwoordelijkheid en een individuele taak van God hebben gekregen, dienen wij niet zomaar ons eigen oordeel te volgen zonder daarbij rekening te houden met de mening en de gevoelens van onze broeders; een dergelijk gedrag zou immers slechts tot wanorde lei den. Het is de plicht van de ambtsdragers om het oordeel van de broeders te respecteren; maar hun onderlinge verhoudingen, alsmede de leerstellingen die zij verkondigen, dienen getoetst te worden aan de geboden en aan de ge tuigenissen. Wanneer onze harten ontvankelijk zijn, zal er geen onderlinge verwijdering zijn. Sommigen onder ons hebben de neiging tot verwardheid en raken los van de belangrijke fundamenten van het geloof; maar God spoort zijn dienaren aan één te zijn in leer en geest... Wanneer ik terugkijk naar onze geschiedenis, waarin ik elke fase van vooruitgang tot op de dag van vandaag heb mogen meemaken, kan ik zeg gen: Prijst God! Wanneer ik mij realiseer wat God heeft gedaan, vervult mij dat met verbazing en met vertrouwen in Christus, onze Leidsman. Zolang
Zie ook Efeziërs 4:13. Zie ook Efeziërs 4:3.
7 8
261
kerkelijk handboek | hoofdstuk XVII
wij onthouden hoe de Heer ons steeds heeft geleid hoeven wij de toekomst niet te vrezen.”9 Wanneer wij deze overwegingen tot ons door laten dringen, moge het duidelijk zijn dat de kerk niet aan iedereen het recht kan geven zijn per soonlijke mening van de kansel te verkondigen. Deze heilige plek moet ge reserveerd blijven voor de verkondiging van Gods Woord en om plannen en richtlijnen te presenteren die te maken hebben met de voortgang van Gods werk.10 Wij behoren ons elke dag opnieuw aan de Heer te wijden en Hem te vragen ons te verlichten wanneer wij zijn Woord bestuderen. Hij heeft ons beloofd dat de heilige Geest ons zal leiden in de waarheid. Wij dienen ons hart en ons verstand ontvankelijk te maken voor zijn Geest, opdat Hij ons kan verlichten en de hemelse stralen onze weg mogen beschijnen. Hoewel wij onze broeders advies kunnen vragen in kwesties die een probleem voor ons zouden kunnen zijn, dienen wij terughoudend te zijn om zaken die niet geheel in overstemming zijn met de leer van de kerk in het openbaar aan de orde te stellen.
Testimonies to Ministers, bladz. 29-31. Zie ook bladz. 102, 180, 181, 183, 201, 202.
9
10
262
Zaakregister A ADRA collecte...............................................................................................................202 coördinator.................................................................................................... 128n Afdelingen van de kerk, zie bij betreffende afdelingen.......................127-176 Afdelingssecretarissen, zie Staffunctionarissen Afgevaardigden kiezen van........................................................................................................... 75 AJV, zie Jeugd Algemeen Kerkbestuur bevoegdheden i.v.m. groepen......................................................................... 60 bevoegdheden i.v.m. scouting...............................................................144-145 uniemedewerkers, gezag over...................................................................... 182 vertegenwoordigen gehele unie..................................................................193 zorgt voor controle financieel beheer.......................................................... 89 Ambtsdragers................................................................................................................. bevestiging.......................................................................................................... 90 geen tweedrachtzaaiers................................................................................... 69 lidmaatschap vereist in plaatselijke gemeente......................................... 70 uitzonderingen.................................................................................................. 70 niet overhaast kiezen..................................................................................68-69 overdracht documenten.................................................................................. 64 respect voor....................................................................................................67-68 royement.............................................................................................................. 90 samenwerken met unie................................................................................... 75 teamgeest............................................................................................................. 70 vereisten..........................................................................................................65-67 Ambtsperiode.......................................................................................................70-71 Annual Council.......................................................................................................17n Assistent-penningmeester..................................................................................... 85 Assistent-secretaris.................................................................................................. 83 Avondmaal bediening........................................................................................................... 112 bekendmaking................................................................................................. 109 263
kerkelijk handboek | zaakregister
betekenis.....................................................................................................108-109 deelname.................................................................................................... 111-112 diakenen, rol van........................................................................................ 80, 81 diakonessen, rol van......................................................................................... 82 elk kwartaal...................................................................................................... 106 ongegist brood en ongegiste wijn...............................................108, 123-124 wijze van viering......................................................................................106-112
B Begroting.......................................................................................................... 200-201 voorbeeld...........................................................................................................201 Belijdenis, zie Doop, belijdenis opname na belijdenis..................................................................................60-61 Belijdenisvragen..................................................................................................51-52 Benoemingscomité, zie Verkiezingen Bevestiging ambtsdragers.......................................................... 90, 164, 252, 253 Bijeenkomsten, zie Erediensten Boekwinkels managers van................................................................................................... 181 Budget, zie Begroting Bulletin...............................................................................................................105-106
C Censuur, zie Kerkelijke tucht Church plants............................................................................................................ 94 zie ook Kleine groepen Collecten / gaven.................................................................................... 199-200, 203 Comité Persoonlijke Toerusting, zie Benoemingscomité........................................................................................... 92 Commissioned Minister......................................................................................75n Communicatie, afdeling...............................................................................152-154 belang................................................................................................................. 152 coördinator....................................................................................................... 152 secretaris werkgroep...................................................................................... 171 werkgroep Communicatie, PR........................................................... 153, 171 Community Service Center, zie Welzijnswerk......................................................... Conferentie..........................................................................................................18, 43 264
zaakregister
Controle boekhouding........................................................................................... 89 Coördinatie belangstellenden............................................................................. 90 Coördinator communicatie en PR.................................................................... 152 kwalificaties...................................................................................................... 154 Coördinator ESDA-cursussen.....................................................117, 130, 167-168 Coördinator gezinspastoraat............................................................ 117, 158, 174 Coördinator gezondheidszaken................................114, 117, 154-155, 171-172 Coördinator godsdienstvrijheid......................................................118, 163, 176 Coördinator kinderpastoraat.....................................................................161-162 Coördinator lectuurvoorziening...................................................................... 117 Coördinator mannenpastoraat......................................................................... 117 Coördinator onderwijszaken............................................................................. 117 Coördinator rentmeesterschapszaken..........................................118, 156, 172 Coördinator sociale projecten........................................................................... 117 Coördinator vrouwenpastoraat.................................................................117, 159 kwalificaties...................................................................................................... 159 Coördinator zorg voor belangstellenden............................................... 117, 119
D Diakenen.................................................................................................. 42, 54, 78-81 bevoegdheden........................................................................................... 80, 112, hoofddiaken...................................................................................................... 117 inzegening.................................................................................................. 79, 253 raad van diakenen............................................................................................. 79 taken................................................................................................ 78, 80-81, 123 vereisten............................................................................................................... 66 verslag aan huishoudelijke vergadering...................................................126 Diakonessen...................................................................................................54, 81-83 hoofddiakones.................................................................................................. 117 taken........................................................................................... 82, 107, 110, 123 raad van..........................................................................................................82-83 verslag aan huishoudelijke vergadering...................................................126 Discriminatie............................................................................................................ 22 Districten.................................................................................................................... 42 Divisies......................................................................................................18n, 43n, 44 Doop betekenis....................................................................................................... 48, 64 belijdenis........................................................................................................50-54 265
kerkelijk handboek | zaakregister
alternatief............................................................................................................ 52 certificaat............................................................................................................. 52 diakenen, rol van............................................................................................... 80 diakonessen, rol van......................................................................................... 82 onderzoek............................................................................................................ 49 vereiste voor lidmaatschap.......................................................................47, 48 voorbereiding........................................................................................47, 48, 49 voorbereidingsgesprek.........................................................................49-50, 53 wijze van dopen.............................................................................. 48-49, 54, 61 Doopcertificaat.................................................................................................. 52, 53 Dorcasgroep, zie Welzijnswerk..............................................................................129
E Echtscheiding, zie Huwelijk Employees relatie tot gemeente.................................................................................177-184 Erediensten.........................................................................................................99-126 bekendmakingen......................................................................................105-106 bidstonden.........................................................................................................125 bulletin............................................................................................................... 105 doel........................................................................................................................ 99 eerbied..........................................................................................99-101, 121, 210 evangelisatiebijeenkomsten......................................................................... 115 gebeden.................................................................................... 106, 121, 207-208 heilig avondmaal, zie Avondmaal huishoudelijke vergadering, zie Huishoudelijke Vergadering jongeren-bijeenkomsten......................................................................... 113-114 liturgie................................................................................................................ 105 muziek................................................................................................102-104, 121 orde van dienst.................................................................................105, 121-122 soorten erediensten.................................................................................101-102 sabbatschool, zie Sabbatschool sprekers, zie Sprekers verkondiging..................................................................................................... 121 Evangelisatiebijeenkomsten.............................................................................. 115 evangelisatiesabbat......................................................................................... 115 coordinatie...............................................................................................126, 128 Evangelistes............................................................................................................. 181 266
zaakregister
F Financiën.......................................................................................................... 194-205 beheer fondsen gemeente................................................................ 85-88, 204 beheer fondsen unie.................................................................................. 85, 86 controle....................................................................................................... 89, 205 geven van tienden en gaven............................................................................ 88 hulp aan mensen in nood.............................................................................200 kerkgebouwen..................................................................................................204 schulden............................................................................................................203 zie ook Collecten zie ook Fondswerving zie ook Tienden Fondswerving.................................................................................................. 201-203 discutabele........................................................................................................202 richtlijnen................................................................................................. 201-202 Fundamentele Geloofswaarheden......................................................... 26-37, 49 herziening........................................................................................................... 26
G Gebed, zie ook Erediensten gebedsbijeenkomsten..................................................................... 112-113, 125 tijdens eredienst.............................................................................................. 106 Geloofsbrieven........................................................................................................ 183 verlopen............................................................................................................. 184 Gemeente(n)............................................................................................................... 43 bevoegdheden..................................................................................................... 19 bijbelse definitie................................................................................................ 21 eenheid, bewaken van............................................................................ 229-231 kerkelijke tucht........................................................................................226-227 kiest geen predikant....................................................................................... 179 ontbinden of uitsluiten.........................................................................254-255 bestemming bezit............................................................................................258 opbouw gemeente...........................................................................................127 opname, zie Opname van leden samenvoeging...........................................................................................253-254 stichting..................................................................................................... 251-253 uitsluiting van gemeente door unie............................................................. 58 267
kerkelijk handboek | zaakregister
uniegemeente, zie Uniegemeente Gemeentebrief.......................................................................................................... 57 Gemeentegroei........................................................................................................ 137 Gemeenteleider........................................................................................................ 77 Generale Conferentie annual council – zie Annual Council geschillen............................................................................................................. 45 gezag..................................................................................................20, 44, 45-46 organisatie van................................................................................................... 14 wereldcongres..............................................................................17n, 18, 20, 45 Gezinspastoraat...............................................................................................156-158 coördinator...............................................................................................158, 174 taken................................................................................................................... 157 werkgroep..........................................................................................157-158, 173 zorg voor gezinnen.........................................................................................249 Gezondheidszaken, afdeling voor.............................................................154-155 assistent-coördinator...................................................................................... 155 collecte............................................................................................................... 155 coördinator............................................................................... 154-155, 171-172 gezondheidsvereniging.................................................................................. 155 werkgroep.......................................................................................................... 155 samenstelling................................................................................................... 172 Godsdienstvrijheid, zie Overheidszaken en Godsdienstvrijheid, afdeling Groepen doel........................................................................................................................ 60 onafhankelijke.................................................................................................228 procedures......................................................................................................59-60
H Herdoop.................................................................................................................62-64 bijbelse basis....................................................................................................... 62 leden van andere geloofsgemeenschappen................................................ 63 na afvalligheid........................................................................... 63-64, 240, 248 oneigenlijk gebruik........................................................................................... 64 Hertrouwen, zie Huwelijk Hoofdjeugdleider, zie Jeugdleider Huishoudelijke Vergadering....................................................................... 115-116 agenda........................................................................................................ 125-126 268
zaakregister
diaken, rol van................................................................................................... 80 penningmeester doet verslag......................................................................... 89 taken................................................................................................................... 116 toegang DB Unie.............................................................................................. 116 Huwelijk............................................................................................219-221, 241-250 bijbelse basis............................................................................................. 241-245 echtscheiding, bijbelse visie................................................................... 244-45 herstel en verzoening.............................................................................243-244 kerkelijk standpunt................................................................................245-249 Huwelijkssluiting.................................................................................................... 96 Hoofdouderling........................................................................................................ 77
I
Instituten doel........................................................................................................................ 44 Investeringsgeven, zie Sabbatschool.................................................................... 131 Inzegening diakenen.........................................................................................................79-80 ouderling............................................................................................................. 72
J Jeugd (AJV) beginselverklaring.................................................................................. 139, 170 beheer jeugdkas................................................................................................. 86 belang van................................................................................................. 137-139 bijeenkomsten........................................................................................... 113-114 doelstellingen........................................................................................... 139 143 jeudgdouderling.............................................................................................. 141 jonge kerk........................................................................................................140n junior-afdeling................................................................................................. 143 leeftijdsindeling.............................................................................................140n lidmaatschap, soorten van............................................................................ 170 relatie Nederlandse Unie...............................................................................124 scouting, zie Scouting verkiezing.......................................................................................................... 141 Jeugdraad.................................................................................................................. 114 assistent- secretaris-penningmeester.......................................................... 142 269
kerkelijk handboek | zaakregister
samenstelling................................................................................................... 141 secretaris-penningmeester............................................................................ 142 voorzitter........................................................................................................... 142 Jeugdleider............................................................................................................... 113 verslag aan Huishoudelijke Vergadering..................................................126
K Kansel toegang tot................................................................................................259-262 Kerkelijk Handboek bijlagen................................................................................................................. 16 gezag.............................................................................................................. 19, 20 grondslag............................................................................................................. 20 interpretatie van................................................................................................ 18 ontstaan van.................................................................................................. 14-16 wijzigingen, procedure.........................................................................16-18, 19 wijzigingen 2005............................................................................................... 18 Kerkelijke tucht....................................................................................... 54, 222-240 censuur.......................................................................................................232-233 geschillen................................................................................................... 229-231 gezag van gemeente................................................................................225-227 heropname........................................................................................................240 hoor en wederhoor.........................................................................................237 redenen............................................................................................234, 238, 239 richtlijnen.................................................................................................222-228 tijdbewaking.....................................................................................................235 toepassing................................................................................. 231-232, 235-240 uitsluiting.................................................................................................233, 256 besluit uniecongres................................................................................257-258 verwijderen van namen...............................................................225, 237, 238 Kerkenraad evangelisatie..................................................................................................... 119 geen bevoegdheid tot uitschrijven leden.................................................... 58 samenstelling............................................................................................ 117-118 verantwoordelijkheden........................................................................... 116-117 vergaderingen................................................................................................... 118 verkiezing.......................................................................................................... 117 voorzitter........................................................................................................... 118 270
zaakregister
werkgroepen............................................................................................120, 126 Kerkgebouw beheer...................................................................................81, 96-97, 204, 204n financiering......................................................................................................204 Kerkgenootschap, Kerk eenheid....................................................................................................25, 39, 41 gezag.............................................................................................................. 19, 20 getrouwheid........................................................................................................ 24 metaforen één lichaam......................................................................................................... 22 zijn volk................................................................................................................ 23 bouwwerk............................................................................................................ 41 naam..................................................................................................................... 14 volmaakt in Christus........................................................................................ 24 wezen van de kerk............................................................................................. 21 Kerkelijke instituten, zie Instituten Kerkschool........................................................................................94n, 87, 146-152 bestuur...............................................................................................120, 149-153 bestuurstaken................................................................................................... 151 doelstellingen............................................................................................146-147 filosofie van adventistisch onderwijs......................................................... 146 onderwijssecretaris......................................................................................... 147 ouderraad..........................................................................................................120 Kinderpastoraat.......................................................................... 131, 133n, 160-162 belang................................................................................................................. 161 coördinator....................................................................................... 161-162, 175 doelstellingen................................................................................................... 160 werkgroep................................................................................................. 162, 175 Kindersabbatschool......................................................................................114, 131 leider................................................................................................................... 117 Kleine groepen............................................................................................92-95, 128 bijbelstudie.......................................................................................................... 93 church plants..................................................................................................... 94 organisatie.................................................................................................... 93, 94 start en opzet...................................................................................................... 95 Koorkleding............................................................................................................. 104 Koorleiders............................................................................................................... 103 zie ook Eredienst, muziek
271
kerkelijk handboek | zaakregister
L Lectuur, zie Publicaties Ledenadministratie..................................................................................58, 59, 119 kwartaalrapportage.......................................................................................... 57 onbekende verblijfplaats...............................................................................238 opnieuw opnemen van leden............................................................... 239-240 schaduwlijst........................................................................................................ 62 uitschrijven op eigen verzoek......................................................................239 verwijdering van namen...............................................................62, 225, 237 Levenswandel.................................................................................................. 206-221 bijbelstudie................................................................................................207-208 eenvoud.......................................................................................................213-214 gebed...........................................................................................................207-208 gezondheid en matiging........................................................................210-212 kleding........................................................................................................212-213 lectuur................................................................................................................ 214 maatschappelijke betrokkenheid................................................................208 muziek................................................................................................................ 216 recreatie......................................................................................................215-216 relaties.........................................................................................................217-221 begeleiding........................................................................................................ 219 verkering en huwelijk............................................................................ 219-221 vriendschap................................................................................................217-219 radio en televisie.......................................................................................214-215 sabbatviering............................................................................................ 208-210 Lidmaatschap geestelijke basis.................................................................................................. 47 kerkelijke betrokkenheid...........................................................................91-92 overlijden...................................................................................................... 59, 63 overschrijving, zie Overschrijving van leden voorbereiding tot............................................................................................... 47 tijdens overschrijving....................................................................................... 56 verwelkoming.............................................................................................. 53, 83
M Mannenpastoraat.......................................................................................... 129, 167 Minder-validen........................................................................................................129 272
zaakregister
Missie, Mission.......................................................................................................... 18 Musici, zie Erediensten, musici
O Onderdompeling, zie Doop, wijze van Onderwijssecretaris, zie Kerkschool Opname van leden....................................................................................... 51, 53-59 censuur...............................................................................................................240 geloofsbelijdenis................................................................................................ 60 heropname........................................................................................................240 stemming............................................................................................................. 53 rol secretaris....................................................................................................... 56 uit ontwrichte gebieden.................................................................................. 56 Organisatie bijbelse beginselen..................................................................................... 38, 39 doel........................................................................................................................ 40 noodzaak...................................................................................................... 39, 42 structuur....................................................................................................... 38, 39 weerzin tegen...............................................................................................14, 40 Organisatiemodel...............................................................................................42-46 modellen van kerkelijk bestuur............................................................. 43, 43 bestuursniveaus................................................................................................. 43 Ouderling................................................................................................ 19, 42, 71-77 bevoegdheden.................................................................................... 77, 112, 117 hoofdouderling.................................................................................................. 77 inzegening.................................................................................................. 72, 252 jeugdouderling........................................................................................141, 142 niet-ingezegend predikant als...................................................................... 180 plaatselijke bevoegdheden.............................................................................. 73 huwelijkssluiting..........................................................................................74-75 doopdiensten...................................................................................................... 74 taak........................................................................................................... 67, 71, 73 training....................................................................................................72, 95-96 vereisten..........................................................................................................65-66 verhouding tot predikant....................................................................... 73, 179 voorgaan in eredienst.............................................................................. 74, 122 voorzitten kerkenraad...................................................................................... 73 Oudervereniging.............................................................................................147-149 273
kerkelijk handboek | zaakregister
bestuur........................................................................................................148-149 doelstellingen................................................................................................... 147 lidmaatschap.................................................................................................... 148 voorzitter........................................................................................................... 117 Overheidszaken en Godsdienstvrijheid, afdeling................................162-164 coördinator.............................................................................................. 163, 176 Godsdienstvrijheid...................................................................................162-163 IRLA..........................................................................................................163, 163n PARL................................................................................................................. 162n scheiding kerk en staat.................................................................................. 163 Overschrijving van leden..................................................................................54-69 zie ook Gemeentebrief bezwaren.............................................................................................................. 55 kerkenraad, rol van......................................................................................58-59 procedure.......................................................................................................55-56 tussen divisies..................................................................................................... 56 tijdens kerkelijke tucht.................................................................................... 57 toestemming van het lidmaat........................................................................ 58 weigering door gemeente..........................................................................57, 61 zorgvuldigheid................................................................................................... 61
P Pastorale werkers.................................................................................................181n Penningmeester................................................................................... 75, 85-90, 117 assistent, zie Assistent-penningmeester............................................................. 85 bestemmingsfondsen....................................................................................... 87 taken.......................................................................................................85-90, 119 kwitanties............................................................................................................ 87 publicaties.................................................................................................... 88, 98 relatie tot uniepenningmeester..................................................................... 89 verslag aan Huishoudelijke Vergadering..................................................126 zwijgplicht.......................................................................................................... 89 PARL, zie Overheidszaken en Godsdienstvrijheid, afdeling PR centrale werkgroep......................................................................................... 153 werkgroep.......................................................................................................... 153 voorzitter werkgroep..............................................................................118, 153 Predikanten 274
zaakregister
bevoegdheden................................................................................. 75n, 112, 116 gepensioneerde................................................................................................ 184 huwelijkssluiting............................................................................................... 96 niet-ingezegende..................................................................................... 180, 181 ontheffing uit ambt........................................................................................ 184 PR-beleid............................................................................................................. 153 rechtspositie.................................................................................................. 182n relatie tot gemeente........................................................................ 127, 177-184 respect voor......................................................................................................... 67 verhouding tot ouderling.................................................................. 73-74, 179 voorzitter kerkenraad........................................................................73, 74, 179 Preekbevoegdheid....................................................................... 180, 183, 259-262 Publicaties afrekenen............................................................................................. 88, 98, 166 uitdelen op sabbat........................................................................................... 115
R Rentmeesterschapszaken, afdeling voor.................................................155-156 coördinator....................................................................................................... 172 rentmeesterschap, bijbels fundament............................................... 195-196
S Sabbatschool................................................................................................... 130-137 zie ook Kindersabbatschool aan huis gebonden leden...................................................................... 134-135 assistent-secretaris........................................................................................... 133 belangrijkheid......................................................................................... 104, 130 bijbelstudie........................................................................................131, 135-136 collecten...............................................................................86, 136-137, 169-170 gespreksleiders................................................................................................. 131 keuze van.................................................................................................. 135, 189 bijeenkomsten van.......................................................................................... 135 investeringsgaven................................................................................... 131, 133 jeugd, deelname van...................................................................................... 142 materialen....................................................................................... 130, 132, 136 medewerkers..................................................................................................... 132 muziek................................................................................................................ 134 275
kerkelijk handboek | zaakregister
secretaris.......................................................................................... 131, 133, 169 sectieleiders............................................................................................. 131, 134 “Wegwijs in de Sabbatschool”............................................ 134n, 168n, 169n zending, promotie van........................................................................... 132-133 Sabbatschoolleider............................................................................... 117, 131, 132 assistent-leider................................................................................ 131, 132, 133 taken............................................................................................................168-169 verslag aan huishoudelijke vergadering...................................................126 Sabbatschoolraad...........................................................................................131-132 samenstelling............................................................................................131-132 secretaris............................................................................................................ 133 Satan bedoelingen................................................................................................. 23, 45 School, zie Kerkschool Scouting.............................................................................................................143-146 bevoegdheden Algemeen Kerkbestuur...................................................... 144 doelstellingen................................................................................................... 144 handboek AJV-Scouting...............................................................................143n landelijke coördinator.............................................................................144-145 leider................................................................................................................... 117 plaatselijke groepen.................................................................................145-146 groepsraad......................................................................................................... 145 groepsvoorzitter............................................................................................... 145 oprichting van...........................................................................................145-146 welpen.................................................................................................114-115, 117 Scoutingadviesraad (SAR).................................................................................... 144 Secretaris.................................................................................................................. 117 afschrijven leden na overlijden.............................................................. 62, 83 assistent, zie Assistent-secretaris correspondentie.......................................................................................... 84, 97 doorgeven namen afgevaardigden......................................................... 75, 84 notulen................................................................................................................. 97 overschrijving van leden................................................................... 56, 59, 83 verslagen.........................................................................................64, 97-98, 125 Servicecentrum.......................................................................................................98n zie ook Publicaties Sprekers onbevoegde....................................................................................................... 102
276
zaakregister
Staffunctionarissen........................................................................................178-179 gedelegeerde verantwoordelijkheid...........................................................193 relatie tor Algemeen Kerkbestuur............................................................... 182 relatie tot unievoorzitter............................................................................... 182
T Tienden............................................................................................................. 194-199 afdracht van......................................................................................................197 gebruik van............................................................................................... 197-198 geen persoonlijk deposito.............................................................................203 stimuleren door ouderlingen......................................................................... 75 Tieners....................................................................................................................... 114 Tien-minutendienst...............................................................................................125 Tucht, zie Kerkelijke tucht overschrijving tijdens....................................................................................... 57 Tussentijds congres....................................................................................... 192-193
U Uitsluiting, zie Kerkelijke tucht Unie van kerken/gemeenten................................................................................ 12-13 unieconferentie............................................................................................18, 43 union mission...........................................................................................18, 43n Uniecongres...............................................................................................75, 191-193 afgevaardigden voor uniecongres........................................................191-193 wijze van verkiezing.......................................................................................192 taak.............................................................................................................. 192-193 vooroverleg..................................................................................................... 193n afgevaardigden voor congres G.C................................................................192 buitengewoon congres....................................................................... 257, 257n geloofsbrieven.................................................................................................... 84 Uniegemeente............................................................................................. 53, 54, 60 Uniejeugdleider..............................................................................................141, 142 Uniepenningmeester bevoegdheid t.a.v. groepen.............................................................................. 60 relatie tot penningmeester gemeente................................................... 85, 68 Uniesecretaris........................................................................................................... 98 277
kerkelijk handboek | zaakregister
Unievoorzitter..................................................................................................177-178 bevoegdheden en taken................................................................................. 178 relatie tot stafmedewerkers.......................................................................... 182
V Vakantiebijbelschool................................................................................... 131, 133 Verhuizing, zie Overschrijving van leden Verkiezingen.....................................................................................................185-193 algemeen principe............................................................................................ 44 benoemingscomité............................................................................92, 185-191 bezwaren tegen voorstel.........................................................................190-191 omvang............................................................................................................... 185 organiserend comité................................................................................186-187 taak...............................................................................................................187-189 verslag aan gemeente..............................................................................190-191 vertrouwelijkheid.....................................................................................189-190 wijze van samenstelling....................................................................... 186, 187 gesprek met....................................................................................................... 189 gemeente............................................................................................................. 70 jeugdleider........................................................................................................ 141 sabbatschool..............................................................................................131-132 stemming door gemeente......................................................................190-191 vacatures, tussentijdse................................................................................... 191 Verslagen............................................................................ 57, 75, 84, 85, 97-98, 119 Huishoudelijke Vergadering.........................................................................125 Voetwassing.............................................................................................107-108, 123 Vorming & Toerusting........................................... 95-96, 130n, 134n, 137, 168n Vrouwenpastoraat...........................................................................................158-160 doelstellingen............................................................................................158-159 coördinator....................................................................................................... 159 werkgroep..................................................................................................159, 174
W Welzijnswerk...........................................................................................................129 depot hulpgoederen.............................................................................. 129, 167
278
zaakregister
Z Zending, afdeling voor................................................................................. 127-130 Zendingsleider....................................................................................... 114, 117, 128 verslag huishoudelijke vergadering...........................................................126 Zendingsraad.......................................................................................................... 119 organisatie speciale diensten.......................................................................125 taken............................................................................................................165-166 Zendingssecretaris................................................................ 117, 128-129, 166-167
279
280
Kerkelijk handboek
HanD boek
Uitgave van het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten (Nederlandse Unie). Deze Nederlandse editie is gebaseerd op de officiële Engelse tekst van 2005.
K e r k e l i j k