Juridische aansprakelijkheid inzake brandveiligheid
Mr. Rik Honoré Uniqum Advocaten
[email protected]
Algemene begrippen ●
Privaatrecht tegenover publiek recht
●
Aanvullend recht en dwingend recht
●
Strafrecht behoort tot het publiek recht
●
Geen straf zonder wet
●
Geen straf zonder fout
●
Opzettelijke en onopzettelijke fouten
●
Algemeen en bijzonder strafrecht
Algemene begrippen ●
Aflopende en voortdurende misdrijven
●
Misdrijven door fysieke en/of rechtspersonen
●
Rechtstreekse aansprakelijkheid tegenover burgerlijke aansprakelijkheid
●
Verjaring
Welzijnswet ●
Doel? Welzijn van werknemers bij de uitvoering van hun werk
●
●
Hoe? Risico’s voorkomen en bestrijden bij de bron (preventie) en evaluatie van risico’s die niet voorkomen kunnen worden … (art. 5) Gevolg? ● Veel aandacht bij oprichting/renovatie gebouwen (zie bepalingen tijdelijke en mobiele werkplaatsen) ● Veel strafrechtelijke bepalingen in geval van niet naleving van de voorschriften
Welzijnscodex ●
●
●
Vervanging van het ARAB onder invloed van Europa Voorschriften voor brandpreventie: K.B. 28 maart 2014, nu Titel III, Hfdst III: welzijnswet Oprichting brandbestrijdingsdienst, voorzorgen bij gebruik van ontplofbare stoffen, evacuatieplannen, toegankelijkheid voor brandweerdiensten, interventiedossier, opleidingen, informatieplicht naar aannemers
Brandveiligheid in bijzondere wetten ●
Basisnormen
●
Zorg- en welzijnsinfrastructuur
●
Scholen
●
Hoge en lage gebouwen
●
…
●
Bevoegdheid federale overheid, gewesten, gemeenten, ...
●
Labyrint voor specialisten
Strafrechterlijke verantwoordelijkheid ●
Nulla poena sine lege ●
Welke strafrechterlijke regel werd overtroffen?
●
Geen retroactiviteit
●
Strafmaat op ogenblik van feiten tenzij nadien lichtere strafmaat
●
Nulla poena sine crimen ●
Bewijs dat een strafrechterlijk opgelegd voorschrift werd overtreden
●
Bewijs dat (lichamelijke) schade door nalatigheid is ontstaan
Verantwoordelijkheid bij brand van actor bij bouwproces ●
●
●
Contractuele en extra-contractuele aansprakelijkheid (alleen materiële schade) Strafrechterlijke aansprakelijkheid (lichamelijke schade) Fout: inbreuk op strafrechterlijk beteugeld voorschrift (bv. geen coördinator ontwerp, geen coördinator uitvoering, afwezigheid van stedenbouwkundige vergunning, inbreuk op welzijnswet,…)
Verantwoordelijkheid bij brand van actor bij bouwproces ●
●
Fout: door zich niet te gedragen als van een normaal voorzichtig en vooruitziend persoon mocht verwacht worden (419-420 SW) In concreto: van een professioneel mag verwacht worden dat hij alle normen en wetten kent en zal toepasssen of op de naleving ervan zal toezien (bv. informatie inwinnen over de aanwezigheid van leidingen, isolatie van leidingen en kanalen, …)
Verantwoordelijkheid bij brand van actor bij bouwproces ●
●
In de praktijk: strafrechtelijke vervolgingen zijn meestal gebaseerd op een combinatie van een inbreuk op een bijzonder voorschrift en de algemene voorzichtigheidsplicht Bestraffing: één straf, de zwaarste
Burgerlijke aansprakelijkheid ●
●
Onderscheid tussen strafrechtelijke en burgerlijke aansprakelijkheid Zelfs als strafrechtelijke inbreuk vaststaat, moet voor burgerlijke aansprakelijkheid bewezen worden dat de schade het gevolg is van de inbreuk en anders niet zou ontstaan zijn (bv. causaliteit tussen de afwezigheid van een coördinator ontwerp en een brand)
Aansprakelijkheid vennootschappen ●
●
●
Een vennootschap kan strafrechtelijk veroordeeld worden De vervolging van de vennootschap kan samen gebeuren met de vervolging van de zaakvoerder/bestuurder die de handeling heeft gesteld Gevolgen voor bv. vennootschappen wet Laruelle.
Samengevat ●
●
●
●
Brand met lichamelijke schade zit in de strafrechtelijke sfeer Combinatie van inbreuk op specifiek voorschrift en algemene voorzichtigheidsregel (onopzettelijke slagen en verwondingen) Veroordeling van bestuurder én vennootschap kan (en is bijna algemene regel) Alleen burgerlijke aansprakelijkheid als oorzakelijk verband wordt bewezen
