Juni 2014
MAAND JOURNAAL
BRAZILIË: VOETBALLAND MET GEWELDIGE POTENTIE DIVIDEND STEEDS BELANGRIJKER IN OPKOMENDE LANDEN
I N VE S TMENT MA NAGE MENT
Maandjournaal ING Investment Management • NN
JUNI 2014
Brazilië: Voetballand met geweldige economische potentie Brazilië is een echt voetballand, maar het land heeft ook een enorme economische potentie. Het is dus voor aandelenbeleggers zaak de boot niet te missen wanneer het land zijn mogelijkheden optimaal gaat benutten. Dat kan al dit jaar het geval zijn. Maar dan moeten de Brazilianen in oktober wel voor een verandering stemmen, zoals de kiezers in India onlangs hebben gedaan.
BRAZILIË HEEFT DE AFGELOPEN DECENNIA EEN ENORME EXPANSIE DOORGEMAAKT
STRUCTURELE KNELPUNTEN DIE EEN VERDERE EXPANSIE AFREMMEN
De vorige president, Luiz Inacio Lula da Silva, zou eens over zijn
De overheid is erg belangrijk in de Braziliaanse economie en heeft
land gezegd hebben: “Wat mij het meest verrast over mijn land
diverse successen geboekt. Zo is in de agrarische sector een forse
is de omvang van de moeilijkheden die wij voor onszelf creëren”.
productiegroei gerealiseerd. Schaduwzijden zijn er echter ook,
Hij heeft daarbij zeker niet alleen gedacht aan voetbalstadia die
bijvoorbeeld de bureaucratie, complexe overheidsregels en hoge
net wel of net niet op tijd klaar zijn. Hij zal ook het jaar 1950 in
belastingtarieven. Subsidieregelingen ten behoeve van de armere
herinnering hebben gehad. Dat was het jaar waarin het wereld-
bevolking en overheidssalarissen slokken veel geld op. Mede
kampioenschap voetballen ook in Brazilië plaatsvond en het land
hierdoor heeft de overheid onvoldoende geld beschikbaar om
in de finale van Uruguay verloor. Brazilië wordt weleens het “land
broodnodige investeringen te doen, bijvoorbeeld in infrastructuur,
van het laatste moment” genoemd. Brazilianen hechten er grote
onderwijs en gezondheidszorg. Een grote groep Brazilianen is
waarde aan consensus te bereiken in de besluitvorming. Dat is
laag opgeleid wat een handicap is bij het innovatiever en concur-
een zaak van lange adem. Hierdoor komt vanzelf de noodzaak
rerender maken van de industrie. Filevorming op wegen en gebrek
om de hoek kijken om op het laatste moment pragmatisch te
aan hogesnelheidslijnen in het railverkeer drukken eveneens op
handelen, iets wat de Brazilianen bijzonder goed beheersen. Dat
groei. Het leeuwendeel van de economische groei is afkomstig
is echter iets anders dan efficiënte besluitvorming.
van consumptie van de groeiende middenklasse en export van grondstoffen. Deze eenzijdigheid maakt het land kwetsbaar, zoals
Ondanks de problemen is de levensstandaard van de gemiddelde
we zien nu China minder hard groeit. De situatie kan verbeteren
Braziliaan de afgelopen decennia met sprongen vooruitgegaan.
door mondiale evenementen zoals het wereldkampioenschap
Meer dan de helft van de bevolking behoort intussen tot de mid-
voetbal en de Olympische Spelen in 2016. Om concurrerender
denklasse. De inkomensverschillen zijn nog altijd fors, maar zijn
te worden zouden bedrijven ook veel meer moeten investeren in
de afgelopen tien jaar door de economische groei en het beleid
nieuwe apparatuur.
van de Arbeiderspartij wel duidelijk gereduceerd. Daarbij heeft de sterke vraag naar grondstoffen van China in belangrijke mate
Om de economische groei structureel op een hoger peil te
geholpen. Zestig procent van Brazilië’s exportpakket bestaat uit
brengen moeten de knelpunten worden aangepakt. Om dat te
grondstoffen en bewerkte grondstoffen. Het hoeft dus niet te
realiseren zou de overheid onder meer het complexe belastingsys-
verwonderen dat China de belangrijkste bestemming is voor de
teem kunnen vervangen door een efficiënt systeem dat bijdraagt
exporten van Brazilië.
2
MAANDJOURNAAL ING IM
Maandjournaal ING Investment Management • NN
JU NI 2014
BRAZILIË IN EEN NOTENDOP: • Qua oppervlakte het vijfde land ter wereld • Qua aantal inwoners (211 miljoen) het vijfde land ter wereld • Qua bruto binnenlandse product (nominaal, in dollars) het zevende land ter wereld • Qua marktkapitalisatie de twaalfde aandelenbeurs ter wereld • Enorme kansen om fors te groeien, bijvoorbeeld in toerisme • Brazilië kent forse knelpunten, na een periode van aanzienlijke economische groei • Om de knelpunten (o.a. infrastructuur, onderwijs, gezondheidszorg) op te lossen moet de politiek knopen doorhakken.
aan het oplossen van de knelpunten. Ook zou een groter deel van de belastinginkomsten moeten worden ingezet om de economische structuur van het land te verbeteren.
ING (L) INVEST LATIN AMERICA: • Belegt voor bijna 55% in Brazilië • ISIN Code N Cap: LU0953790523
NU AL VOLGEN BELEGGERS DE STRIJD OM DE POLITIEKE MACHT OP DE VOET In India heeft de groeiende populariteit van Narendra Modi, nu India’s president, tot een grote koersstijging op de aande-
• Aan beleggen zijn kosten verbonden. De lopende kosten van dit fonds bedragen 1,05% • De vijf grootste beursgenoteerde bedrijven in Brazilië:
lenmarkt geleid. Zullen de Braziliaanse kiezers eveneens voor
- Petrobras (olie)
verandering stemmen? Of zullen zij de huidige president, Dilma
- Itau Unibanco (bank)
Rousseff, belonen voor de subsidies en de forse verhogingen
- Vale (ijzererts)
van het minimumloon (33% in totaal in de afgelopen 4 jaar)?
- Ambev (drank)
- Bradesco (bank)
Volgens recente opiniepeilingen dalen de kansen van de zittende president om herkozen te worden. Toch blijft Dilma
Bron: ING IM Performance Measurement Europe (cijfers per 31-05-2014)
Rousseff de grote favoriet. Veel Brazilianen profiteren direct van haar beleid. Bovendien zijn de belangrijkste oppositiekandida-
Mocht een van deze uitdagers dus de verkiezingen winnen, dan
ten, Aecio Neves en Eduardo Campos, onbekend bij een groot
lijkt dat de casus om in Braziliaanse aandelen te beleggen sterk
deel van de kiezers.
te ondersteunen. Voor de besluitvorming zou het goed zijn als de nieuwe president net zoveel eensgezindheid onder de Braziliaanse
Hoewel de campagne nog moet starten, zijn de verkiezingen
bevolking weet op te roepen als het voetbalteam. Kortom, het
reeds een beleggingsthema. Zo was een recente teruggang van
is voor beleggers zaak de ontwikkelingen in Brazilië goed in de
de populariteit van Dilma Rousseff voldoende om de aande-
gaten te houden, ook na de wereldkampioenschappen voetbal
lenmarkt omhoog te sturen. Dat staat uiteraard niet los van
en met de verkiezingen later dit jaar en de Olympische Spelen in
het gegeven dat de uitdagers van Rousseff een agenda heb-
2016 in het vooruitzicht.
ben waarin de vrije marktkrachten meer ruimte krijgen en de overheid meer ruimte moet laten aan het particuliere initiatief.
MAANDJOURNAAL ING IM
3
Maandjournaal ING Investment Management • NN
JUNI 2014
BELEGGINGSVISIE Rentes (10 jaars yield)
Economisch omgeving
Verenigde Staten
2,6%
Eurozone
1,4%
Japan
0,6%
Visie ING Investment Management
Economisch momentum verbetert verder • De wereldwijde economie trekt aan. Alle regio’s participeren in meer of mindere mate in het herstel (VS, Europa, Japan, opkomende wereld). • In de VS trekt de werkgelegenheid aan, maar de overcapaciteit blijft hoog. Wij verwachten dat de Federal Reserve het officiële rentetarief pas in het vierde kwartaal van 2015 verhoogt. • Op 5 juni verraste de de Europese Centrale Bank (ECB) positief met maatregelen die moeten bijdragen aan hogere kredietgroei, hogere economische groei en een hogere inflatie. Zo nodig wil de centrale bank meer doen. • De opkomende wereld toont eveneens positieve signalen. China heeft structurele problemen, door het hoge schuldniveau en de problemen op de vastgoedmarkt.
Aandelen - regio's
Verenigde Staten
=
Europa
+
Japan
+
Opkomende Markten
=
Aandelen - sectoren
Aandelen
Energie
=
Basismaterialen
+
Industriegoederen
+
Luxe Consumentengoederen
=
Liquiditeit en zoektocht naar rendement drijft aandelenmarkten • Japan was de smaakmaker in mei, na een periode van zwakte. De Btw-verhoging lijkt geleidelijk te worden aanvaard. Ook opkomende markten en de VS presteerden beter dan wereldwijde aandelen. • Doordat de wereldwijde economische data positief verrasten, overtroffen de cyclische sectoren (zoals bijvoorbeeld basismaterialen en industrie) de defensieve sectoren (zoals bijvoorbeeld nutsbedrijven, duurzame consumptiegoederen en gezondheidszorg) licht. Koploper was informatietechnologie. • De cyclische sectoren kunnen de komende maanden meer in de belangstelling komen. Voorlopig blijft ook de zoektocht naar een behoorlijk rendement een dominant thema. Dat wordt nog versterkt door het liquiditeitsbeleid van de ECB.
Dagelijkse Consumentengoederen
–
Gezondheidszorg
=
Financiële Waarden
+
Informatie Technologie
=
Telecommunicatie
–
Nutsbedrijven
=
Obligaties
Staatsobligaties
=
Bedrijfsobligaties
=
High-Yield bedrijfsobligaties
=
positief (+), neutraal (=), negatief (-)
4
MAANDJOURNAAL ING IM
Obligaties Beleid centrale banken drukt de komende maanden de lange rentes • Door het beleid van de centrale banken en de zeer lage inflatie kunnen de rentes op staatsleningen de komende maanden onder neerwaartse druk blijven. • Wij zijn positief over staatsleningen van perifere landen in de eurozone (Griekenland, Italië) en euro triple AAA Asset Backed Securities obligaties. • Uitgaande van economisch herstel, handhaven wij onze visie dat de lange rentes op staatsleningen op een termijn van 6 à 12 maanden beperkt zullen stijgen, allereerst in de VS.
Maandjournaal ING Investment Management • NN
JU NI 2014
FONDSSELECTIE Welke fondsen wil ING Investment Management onder de aandacht brengen? MORNINGSTAR STERREN
AANDELEN REGIO’S ING North America Fund
MULTI ASSET FONDSEN ING Dynamic Mix Fund II ING Dynamic Mix Fund III ING Dynamic Mix Fund IV ING Dynamic Mix Fund V
OBLIGATIES ING Euro Obligatie Fonds ING First Class Obligatie Fonds ING (L) Renta Fund EMD HC
AANDELEN WERELDWIJD ING Global Fund ING Global Opportunities Fund
AANDELEN EUROPA ING (L) Invest Emerging Europe
SECTOREN ING Energy Fund ING Daily Consumer Goods Fund ING Industrials Fund ING Utilities Fund HOOG DIVIDEND FONDSEN ING Hoog Dividend Aandelen Fonds ING (L) Invest Europe High Dividend
VASTGOED ING Global Real Estate Fund
DUURZAAM ING Duurzaam Aandelen Fonds
MULTI ASSET FONDSEN ING Dynamic Mix Fund I
OBLIGATIES
Aandelenfondsen ING GLOBAL OPPORTUNITIES FUND • Wereldwijd beleggen op basis van zeven beleggingsthema’s • Speelt in op zowel actuele thema’s als lange termijntrends • Uitgesproken keuzes en een sterk opgebouwd track-record ING GLOBAL REAL ESTATE FUND • Wereldwijd beleggen in vastgoed • Brede spreiding over verschillende categorieën vastgoed, zoals kantoren en winkelcentra • Aantrekkelijk jaarlijks dividend
dit geldt voor ING hoog dividend strategieën
ING HOOG DIVIDEND STRATEGIEEN (Wereldwijd/Euro/US) • Beleggen met de focus op dividend • Selectie van aandelen die relatief goedkoop zijn en met potentieel goede winstverwachting
Obligatiefondsen ING HIGH YIELD STRATEGIEEN (Wereldwijd/Europees) • Beleggen in bedrijfsobligaties met een relatief hoge rente • Diversificatie binnen obligatieportefeuille • Speuren naar de optimale verhouding tussen risico en rendement
dit geldt voor het ING Global Opportunities Fund en het ING Global Real Estate fund
ING EURO OBLIGATIE FONDS • Actief inspelen op renteontwikkelingen • Extra spreidingsmogelijkheden ten opzichte van staatsobligaties • Uitgebreide analyses ING FIRST CLASS OBLIGATIE FONDS • Biedt een brede spreiding over obligatiecategorieën • Speelt actief in op veranderende marktomstandig heden, bijv. via duratie (rentegevoeligheid) • Streeft naar regelmatige inkomsten per kwartaal (dividend) • Dekt het valutarisico grotendeels af naar de euro • Wordt beheerd door een team van zeer ervaren fondsmanagers
dit geldt voor het ING First Class Obligatie Fonds en het Euro Obligatie Fonds
ING (L) Renta Fund Europe High Yield ING Global Obligatie Fonds
Bron: Morningstar 18-06-2014
dit geldt voor de ING High Yield strategieën
De informatie in deze publicatie is ontleend aan door ons betrouwbaar geachte bronnen. Voor de juistheid en de volledigheid van genoemde feiten, meningen en verwachtingen kunnen wij echter niet instaan. Tussen het moment waarop deze publicatie is samengesteld (18/06/2014) en gepubliceerd kunnen gegevens zijn herzien.
MAANDJOURNAAL ING IM
5
Maandjournaal ING Investment Management • NN
JUNI 2014
Fonds onder de aandacht ING (L) Invest Emerging Markets High Dividend DIVIDEND STEEDS BELANGRIJKER IN OPKOMENDE LANDEN Zoals de landen tijdens het wereldkampioenschap voetballen van
Netto rendement (in %)
hun tegenstander willen winnen, zo willen de fondsbeheerders van
Overzicht per 31-05-2014
ING Emerging Markets High Dividend winnen van hun benchmark,
ING (L) Invest Emerging Markets High Dividend
de MSCI Emerging Markets. Het fonds bestaat al langer, maar wordt vanaf oktober 2011 beheerd door het value team dat ook de andere Hoog Dividend
Laatste 3 mnd
2014 Laatste t/m mei 12 mnd
11,8
6,8
1,7
MSCI Emerging Markets (Net)
8,3
4,4
-1,0
Relatief rendement
3,5
2,4
2,7
Bron: ING IM Performance Measurement Europe. Aan beleggen zijn kosten verbonden. De lopende kosten van dit fonds bedragen 1,06% per jaar.
strategieën van ING Investment Management onder zijn hoede heeft. Ook bij dit fonds ligt de nadruk op een optimale selectie van
een belangrijker deel van het totale aandelenrendement gaan
de individuele bedrijven. Dat sluit aan bij de werkelijke ‘drijvers’ van
uitmaken. Daarbij zal het aantal bedrijven dat dividend betaalt,
de performance van bedrijven in de opkomende wereld. Anders dan
dus interessant wordt voor het fonds, toenemen.
wel wordt gedacht, zijn ook in deze regio de kenmerken van de individuele bedrijven belangrijker voor de performance dan de karak-
Kortom, het fonds biedt beleggers een aantrekkelijke mogelijk-
teristieken van de economieën waarin de bedrijven zijn gevestigd.
heid hun portefeuille te spreiden. Dat is extra interessant nu
Het team richt zich op bedrijven met goede balansen die onderge-
de waarderingen van aandelen in de opkomende wereld op
waardeerd zijn en goede mogelijkheden hebben tot dividendgroei.
aantrekkelijke niveaus zijn gekomen versus die van de volwassen
Dat draagt bij aan het relatief defensieve karakter van het fonds.
markten.
REGIONALE SPREIDING LOONT! Beleggers investeren vaak in de opkomende aandelenmarkten
REDENEN OM IN DIT FONDS TE BELEGGEN:
vanwege de kansen op koersgroei. Zij zijn verrast als zij horen dat het aantal bedrijven dat dividend uitkeert in de opkomende wereld
• Aantrekkelijk universum van aandelen die relatief hoge
hoger ligt dan in de volwassen economieën. Sterker, het divi-
dividenden betalen
dendrendement in de opkomende wereld (+2,7%) ligt hoger dan
• Fonds richt zich op duurzame dividenden en
dat in de VS (2%) en wereldwijd (2,5%). De focus van bedrijven en
dividendgroei
beleggers in de opkomende wereld op dividend zal volgens ons ver-
• Fonds heeft momenteel een dividendrendement
der toenemen. De economische groei in de opkomende wereld was
van 4,5%
de afgelopen decennia bijzonder hoog. Dit groeitempo is niet vol te
• Veel aandacht voor risicobewaking
houden, al zal de groei in de regio wel structureel hoger liggen dan
• Aantrekkelijke risico-/rendementverhouding
in de volwassen economieën. Een forse impuls voor de groei is het
• Ervaren team met sterk track record en meer
feit dat circa 80% van de wereldbevolking in de opkomende wereld
dan 13 jaar ervaring
woont. De opkomende wereld kan dus ook in de toekomst groei laten zien. De verwachting is echter dat dividend en dividendgroei
ING (L) Invest Emerging Markets High Dividend - N Dis EUR Morningstar: Fondsmanagers: Manu Vandenbulck / Robert Davis ISIN: LU0996561741 Manu Vandenbulck
6
MAANDJOURNAAL ING IM
Robert Davis
JU NI 2014
Maandjournaal ING Investment Management • NN
Disclaimer De informatie in dit document is uitsluitend opgesteld ter informatie en is geen aanbod noch een uitnodiging om effecten of een beleggingsinstrument te kopen of verkopen of om deel te nemen in een handelsstrategie. Beleggers zouden zelf advies moeten vragen indien ze twijfelen over de geschiktheid van een belegging. Hoewel de inhoud van dit document met de meeste zorg is samengesteld en gebaseerd is op betrouwbare informatiebronnen, wordt ten aanzien van de volledigheid of juistheid ervan, uitdrukkelijk of stilzwijgend, geen enkele aansprakelijkheid aanvaard, garantie of verklaring gegeven. De informatie en mogelijke aanbevelingen in dit document kunnen zonder voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd. ING Asset Management B.V., noch enig andere vennootschap of onderdeel dat behoort tot ING Groep, noch een van haar functionarissen, haar directeuren of werknemers aanvaarden enige aansprakelijkheid of verantwoordelijkheid met betrekking tot de hierin opgenomen informatie of mogelijke aanbevelingen. Geen aansprakelijkheid zal worden aanvaard voor schade die door de lezers wordt geleden als het gevolg van het gebruik van of het zich baseren op dit document. Voor gedetailleerde informatie over de genoemde fondsen verwijzen wij u naar het prospectus en het daarbij behorende supplement. Voor deze fondsen is tevens de Essentiële Beleggersinformatie opgesteld met informatie over het product, de kosten en de risico’s. Loop geen onnodig risico. Lees de Essentiële Beleggersinformatie. Beleggen brengt risico’s met zich mee. De waarde van uw beleggingen is mede afhankelijk van de ontwikkelingen op de financiële markten. Daarnaast kent ieder fonds zijn eigen specifieke risico’s. Kijk voor de fondsspecifieke kosten en risico’s in het prospectus. Het prospectus, het supplement en de Essentiële Beleggersinformatie zijn verkrijgbaar via www.ingim.nl. De genoemde Luxemburgse fondsen zijn een subfonds van een SICAV, gevestigd te Luxemburg. Deze SICAV beschikt over een vergunning van de Commission de Surveillance du Secteur Financier (CSSF) te Luxemburg. Zowel het subfonds als de SICAV zijn geregistreerd bij de CSSF. ING Fund Management B.V. is de beheerder van alle in Nederland gevestigde ING beleggingsfondsen en in die hoedanigheid in het bezit van een vergunning van de Autoriteit Financiële Markten op grond van de Wet op het financieel toezicht. De genoemde fondsen zijn geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten te Amsterdam. Lees het prospectus voordat u belegt. Het is niet toegestaan dit document te vermenigvuldigen, door te sturen, te distribueren, te verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, zonder de voorafgaande uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Op deze disclaimer is Nederlands recht van toepassing.
MAANDJOURNAAL ING IM
7
