juni 2010

nr 224 - mei/juni 2010

• Renovatie Haringsluizen • ABP pleit voor robuust Pensioen

KindCursus in Zi cht

www.vpwnet.com

Fotografie: Grondmij

• Weetjes over IKAP

4

Inhoudsopgave Nieuws van kantoor

Van de voorzitter In de hoofdbestuursvergaderingen hebben we een vast agendapunt: “Reorganisaties binnen V&W”. Dit om signalen over reorganisaties vanuit het land op te pikken. Reorganisaties moeten vooraf worden aangemeld bij het DGO. Daar beoordelen de vakorganisaties of er op juiste wijze wordt omgegaan met de rechtspositie van het betrokken personeel. Het komt nog wel eens voor dat het DGO (nog) niet weet van een reorgani-

4

Secretariaatsmededelingen maart/april 2010

5

Renovatie Haringvlietsluizen

satie, terwijl het proces al een behoorlijk eind op streek is. Organische veranderingen Managers willen nogal eens zoeken naar wegen om de medezeggenschap buiten de deur te houden. Een beproefde manier is het anders benoemen van de reorganisatie. Zo hoorde ik recent een nieuwe term voor reorganisatie, namelijk “organische verandering”.

9

Cursus Kind in Zicht

9

ABP voor robuust Pensioenstelsel

11

IKAP regeling

13

Interview Jaap Wiebrens

14

Is prive nog prive?

15

Ouderen

Tja, er kan toch gewoon wat veranderen in de organisatie? Nee dus. Alle veranderingen in een organisatie behoren met de Medezeggenschap te worden overlegd. Kleine veranderingen alleen met de OR, grotere volgens de nieuwe richtlijnen, Fase 1, 2 of 3. Ik weet dat bij een (te) groot aantal managers de medezeggenschap als lastig wordt ervaren. Je komt maar moeilijk van personeel af als je moet krimpen en het werkt vertragend om te maken te krijgen met het DGO, de waakhond van de rechtspositie. Maar krimpen moet toch regelmatig? Krimp Bij de vorige formatie hebben de SG-en o.l.v. Roel Dekker een rapport over bezuinigingen op het ambtenarenbestand geschreven. Dit rapport is door het Kabinet in wording stevig omarmd. Een prachtig onderdeel van het regeerakkoord. De resultaten laten op zich wachten. Van de 13.000 collega’s die af moesten vloeien zijn er “slechts” 3.400 gerealiseerd, terwijl de helft al weg had moeten zijn. Er moet dus nog flink gekrompen worden. RWS bleef bij die operatie “gespaard” en hoefde slechts 5 % in te leveren omdat zij nog midden in een gigantische operatie zat. Ik verwacht dat dit niet lang zo zal blijven, immers er komen verkiezingen op 9 juni. De programma’s van de diverse partijen spreken een vastberaden taal. Bezuinigen!!! De meeste partijen doen dat niet door als overheid minder uit te geven, maar door te bezuinigen op

Colofon

ambtenaren. Zelfs door ministeries samen te voegen. Hebben ze dan niets geleerd?

VPW-nieuws

De begrippen ‘groepsdenken en tunnelvisie’ liggen volgens de schrijvers van het boek ten grondslag

Groepsdenken en tunnelvisie. Onlangs zag ik in een politiek tijdschrift een interessant artikel met als kop: “Hoe komt een beleidsfiasco tot stand”. Het was een boekbespreking dat ging over beleidsfiasco’s. aan een beleidsfiasco.

Redactieteam: Mirjam van Dijk Tiny Isbrucker-Klijnsmit Trees Overhein

Als een groep of een persoon een gevoel van onkwetsbaarheid heeft en denkt het ‘t beste te weten is dat een vorm van zelfoverschatting. Blikvernauwing treedt op als de groep of de persoon, waarschuwingen in de wind slaat. Nauw verbonden met groepsdenken zijn, volgens de schrijvers, tunnelvisie en bestuurlijke verstrikking. Ze beschrijven in hun boek een paar voorbeelden.

Kopij sturen naar: [email protected]

Beleidsfiasco’s Ik ken er ook nog wel een paar.

Drukkerij: Banda B.V. Heerenveen Tel. 0513 - 630 630 Overname van artikelen is toegestaan Met bronvermelding: ISSN 0926-9489

De club van Roel Dekker met hun bezuiniging van 13.000 ambtenaren bijvoorbeeld. Want dat het een fiasco is, is wel zeker. Nergens heb ik nog kunnen lezen dat de afvloeiing van 3.400 ambtenaren al geld heeft opgeleverd. Dat kan eigenlijk ook niet, want dan zouden die (ex)collega’s al die tijd aan ’t neuspeuteren zijn geweest. Dat gebeurt wel eens, maar niet massaal en jaren lang. De nieuwe beleidsuitgangspunten in de diverse partijpolitieke programma’s om weer fors te snijden in het ambtenarenapparaat komt uit hetzelfde groepsdenken en tunnelvisie voort en zal ongetwijfeld

Lidmaatschap VPW Om u aan te melden als lid kunt u gebruik maken van de bon op binnenblad van de achterzijde van het VPW-nieuws of de aanmeldbon downloaden via www.vpwnet.com.

gaan leiden tot bestuurlijke verstrikking. Wij -als werknemers binnen het Ministerie van V&W- zullen

Contributie De contributie is afhankelijk van uw inkomen en varieert van € 8,70 tot € 11,25.

medewerkers. Dat de organisatie anders moest zal ik niet ontkennen en op zijn tijd veranderen, daar

daar zeker mee te maken krijgen. Gelukkig hebben we de medezeggenschap nog, OR, GOR, DOR en vooral DGO. “Rijkswaterstaat in crisis” Het andere voorbeeld is de reorganisatie van RWS met het verkleinen van de organisatie met ca. 3.000 is niets mis mee. Maar de manier waarop en de schaalgrootte is wat anders. Ook daar is een boek over geschreven. “Veranderend getij, Rijkswaterstaat in crisis”. Ik las er een artikel over en wilde dat boek zelf hebben. Helaas is het boek al uitverkocht en tijdelijk niet leverbaar. Uitverkocht wegens enorme belangstelling. Of toch een te kleine oplage? Wat me in het artikel wel opviel was de opmerking dat het maatschappelijk tij van marktdenken na de

Vakorganisatie

bankencrisis snel aan het kenteren is, terwijl het bij RWS (en de rest van de Rijksoverheid) nog hoog in

Personeel

het vaandel staat.

Verkeer & Waterstaat

2

Hoezo tunnelvisie, groepsdenken en bestuurlijke verstrikking….

Aat Hoogstraten nieuws

Servicepagina

Vakorganisatie Personeel Verkeer & Waterstaat

Grondslag van de VPW: De VPW stelt zich ten doel, om onafhankelijk van levensbeschouwing of politieke richting en met eerbiediging van ieders overtuiging, de belangen van haar leden te behartigen.

Kantoor VPW

Faciliteiten

Pr. Julianaplein 16 B 3817 CS Amersfoort Tel: 033 - 4650691 (9.00 – 12.00 uur) Fax: 033 - 4615252 E-mail: [email protected] Website: www.vpwnet.com Medewerkster: Trees Overhein Bureaucoördinator en Portefeuille Beleidszaken

Belastingservice Een team van belastingconsulenten wordt jaarlijks ingezet om belastingformulieren van leden in te vullen. Individuele Juridische belangenbehartiging Een team van belangenbehartigers, vakbondsbestuurders en juristen staat de leden van VPW in geval van problemen in de werksituatie met raad en daad bij. Eenmalig juridisch advies Bij juridische problemen buiten de werksituatie kunnen leden een juridisch advies en hulp krijgen.

Leden van het Hoofdbestuur met hun portefeuille: Aat Hoogstraten Voorzitter en Portefeuille Extern Overleg en Portefeuille Ouderenbeleid [email protected]

Vergaderingen Ledenvergadering Dinsdag 27-04-2010

Hans van den Aker Penningmeester en 2e portefeuillehouder PR en Communicatie [email protected] Ton van Bon Portefeuillehouder Georganiseerd Overleg (DGO) Portefeuille Medezeggenschap [email protected] Mirjam van Dijk – van Leeuwen Portefeuille PR en Communicatie [email protected]

Platform SOR Eens per maand komen de vakorganisaties die bij de sector Rijk horen en aangesloten zijn bij het Ambtenarencentrum bij elkaar voor overleg. Dit overleg wordt het Platform SOR genoemd. Namens de VPW nemen Paul van Es en Piet Voogt deel aan dit overleg. De data van de vergaderingen van het Hoofdbestuur VPW, van het Platform SOR en van het DGO treft u aan op de website van de VPW.

P ie

t Voogt

M irj a m v

ke

r

lv au

O v e r h e in

es e Tr

de

P

nieuws

an

D

H a ns va n

s an E

Aa

To

n B on n va

A

te n

DGO-vergadering Vanuit VPW neemt Paul van Es samen met AC-bestuurder Peter Wulms deel aan het Departementaal Georganiseerd Overleg. Ton van Bon is plaatsvervangend lid. Dit DGO vindt eens per 2 maanden plaats in Den Haag.

ijk

tH

Piet Voogt Vice-voorzitter en Portefeuille Medezeggenschap en ARBO-deskundige [email protected]

st r a

Locatie Hof van Wageningen

Hoofdbestuursvergadering Het hoofdbestuur van de VPW vergadert op de tweede donderdag van de maand in het kantoor van de VPW te Amersfoort. Als u onderwerpen onder de aandacht wilt brengen van het hoofdbestuur of graag besproken zou zien in een bestuursvergadering kunt u dit mailen naar [email protected].

Paul van Es Secretaris en Portefeuille IB-zaken en Portefeuille Georganiseerd Overleg (DGO) [email protected]

g oo

Tijd 10 uur

3

Nieuws van kantoor Themadag Jongeren verplaatst In de vorige uitgave van het VPW-nieuws was vermeld dat er een themadag voor de jongere leden van de gezamenlijke Rijksbonden (VPW, NCF en VCPS) georganiseerd zou worden in juni 2010. De organisatie voor deze dag is in volle gang, maar gaandeweg is het organisatieteam tot de conclusie gekomen dat juni 2010 geen haalbare kaart is. We willen deze bijeenkomst graag goed organiseren en hebben daar meer tijd voor nodig. Daarom is besloten om de themadag te verschuiven naar 15 september 2010. De naam is veranderd in JongeLedendag, want Jongerendag deed zo denken aan…. De leden van 35 jaar en jonger krijgen persoonlijk een uitnodiging thuisgestuurd. Verder zal er ook informatie via de website worden verschaft. Algemene ledenvergadering Op het moment dat u dit leest is de Algemene Ledenvergadering alweer achter de rug. De financiële bescheiden van 2009 zijn inmiddels door de kascontrolecommissie grondig bekeken en goedgekeurd. De ALV in het voorjaar is statutair verplicht, maar de najaarsvergadering, die altijd in november gehouden werd, is afgeschaft. Deze ALV gaat vervangen worden door thematische bijeenkomsten. Op 15 september is dat een dag voor de jonge leden, maar ook voor de OR-leden zal in de toekomst weer een informatieve dag georganiseerd worden. Roosters en ROOVUR In het vorige VPW-nieuws heeft Paul van Es een artikel geschreven waarin hij u heeft geïnformeerd over de zgn. 15-puntenbrief. Daarin kwam ook ROOVUR aan de orde. ROOVUR kan gezien worden als een uitgebreide toelichting op het ARAR en is bedoeld om onduidelijkheden en interpretatieverschillen uit de wereld te helpen. In de praktijk zien we het tegendeel gebeuren. Veel van onze leden werken in continudienst en van hen krijgen we op

dit moment allerlei vragen binnen die te maken hebben met roosters. ROOVUR is niet zo eenduidig als de bedoeling is. Binnen VPW is afgesproken om hier bijzondere aandacht aan te gaan besteden. Daartoe zullen ROOVUR, ARAR en ATW (Arbeidstijdenwet) er op nageslagen worden en we gaan roosterdeskundigen raadplegen. En natuurlijk houden we u op de hoogte via het VPW-nieuws en de website. Termijnen We zien regelmatig dat onze leden een voor beroep vatbare beslissing binnen hebben gekregen en niet goed weten wat ze ermee moeten doen en het maar eerst een poosje laten rusten. Tegen de tijd dat zij bij de VPW aankloppen is er al een groot deel van de termijn (meestal 6 weken) verstreken of in een enkel geval is het al te laat. Krijgt u een besluit thuis en twijfelt u wat hiermee te doen, raadpleeg dan altijd uw vakorganisatie!!! Tot slot De vakantieperiode komt er aan. In principe is het kantoor van de VPW telefonisch bereikbaar op maandag t/m donderdag tijdens de ochtenduren (9 tot 12 uur). Mocht u het antwoordapparaat krijgen en uw vraag is dringend, maakt u dan gebruik van de mail. Het e-mailadres is info@ vpwnet.com. De mail wordt ook op vrije dagen en tijdens de vakantie gelezen. Zet in het bericht duidelijk waar het om gaat en hoe we u kunnen bereiken. Als het nodig is wordt er contact met u opgenomen. Ik wens u een prettige, zonnige vakantie toe!!!

Trees Overhein

Secretariaatsmededelingen Maart-April 2010 Nieuwe leden: Dhr. P. Steenbergen Dhr. A. de Jong Dhr. G.J. den Hertog Dhr. H. van Ek Dhr. R. Cornet Mw. T. Lensen-de Bakker Dhr. J. van der Veen Dhr. S.M.N. Paya Husseini Dhr. C.L. van der Kemp Mw. N. van KralingenWouters

4

- RWS Utrecht - RWS Utrecht - RWS Noord-Holland - RWS Utrecht - KNMI - RWS Zeeland - RWS Oost Nederland - RWS Noord-Holland - RWS Zeeland

VPW-leden die zijn overleden: Dhr. R.B. Schumacher Dhr. A. Koets Dhr. A.C.M. van Berlo Dhr. S.P. Cuijpers

- Arnhem (45 jaar lid) - Vlissingen (55 jaar lid) - Gemert (15 jaar lid) - Linne (44 jaar lid)

Gaat u verhuizen of de actieve dienst verlaten? Wilt u het aan het secretariaat van de VPW doorgeven als u gaat verhuizen of als u de actieve dienst gaat verlaten. Personeelszaken geeft deze wijzigingen niet door.

- RWS IJsselmeergebied

nieuws

Artikel

Renovatie Haringvlietsluizencomplex en Volkeraksluizencomplex Elektronische installaties na 35 jaar toe aan vervanging

Door: Ina van Peperstraten (Grontmij) Nederland is een waterland. Voor de veiligheid van de bewoners is de overheid de laatste jaren bezig met een uitgebreid plan om ook met ons ‘nieuwe klimaat’ - een hogere zeespiegel, heviger neerslag - de voeten droog te houden. Daarbij speelt ook de betrouwbaarheid van installaties die ons tegen hoog water beschermen een belangrijke rol. Gebleken is dat de elektronische installaties van de Haringvlietsluizen na ruim 35 jaar nodig aan vervanging toe zijn. Aan de hand van een innovatief aanbestedingsproces heeft Rijkswaterstaat in de zomer van 2007 aan de firma Homij Technische Installaties opdracht verleend voor de renovatie van de Haring­vliet- en Volkeraksluiscomplexen (HvVos). Dit gebeurt in de vorm van een Design, Construct en Maintain (DCM) contract voor zowel Haringvliet- als Volkeraksluizen. In dit artikel ligt het accent op de beschrijving van de werkzaamheden voor het Haringvlietspuisluizencomplex. Betrouwbaarheid Op de beide sluiscom­plexen worden de bestaande bedie­ nings- en besturingssystemen, de energiedistributiesystemen en de­len van de werktuigbouwkundige installaties vervangen. Daarna is de geëiste betrouwbaar­heid van de waterkeringen en be­schikbaarheid voor de scheepvaart weer gegarandeerd. Deze werk­zaamheden zijn in 2007 gestart en lopen door tot en met 2010. Met aansluitend het uitvoeren van 15 jaar onderhoud. Sinds eind 2009 is de Waterwet van kracht. De Wet op de Waterkering die van toepassing was op primaire waterkeringen, is opgegaan in deze nieuwe Waterwet. Er zijn normfre­quenties voor alle dijkringen in Nederland. Het Haringvlietcomplex (HV) en de Volkeraksluizen (VOS) zijn maatschappelijk essentiële objecten voor de bescherming van Neder­land en de handelsdoorvaart. In de jaren 2009 en 2010 worden de complexen op een aantal vitale punten gerenoveerd. Daarbij wordt de gehele elektrotechnische installatie vervangen en komen er nieuwe hydraulische systemen. Naast de vervanging van bedienings- en besturingssystemen, worden ook de systemen van camera’s, radar, meteo, brand, toegangscontrole, inbraakdetectie, marifoon en intercom vervangen.

De werkzaamheden: wat gebeurt er precies?

• Het vervangen van de volledige elektrotechnische installatie • Het vervangen van alle hydraulische units ten behoeve van de sluisdeurbesturing • Renovatie van de aandrijving van de hydraulische systemen van het spuisysteem • Het vervangen van alle componenten voor de bediening, zoals alle camerasystemen, verlichtingssystemen, radar, marifoon, omroep, weerstations en intercom • Renovatie van de brugaandrijvingen • Aanpassingen aan het Centraal Kantoorgebouw (de bediening gaat hier vanuit plaatsvinden) • Bij de spuisluizen worden de hydrauliek-units, het conserveringssysteem en de motoren van de vis- en zoutriolen vervangen. Verder wordt hier de pijlerwandverwarming verwijderd. • Bij de Goereese Sluis worden de motoren van de beide bruggen vervangen. Ook wordt hier een bordes voor grendels gemaakt.

nieuws

5

Haringvlietsluizencomplex De Haringvlietdam is één van de Deltawerken die destijds zijn gebouwd om Nederland te beschermen tegen overstromingen. Na de watersnoodramp van 1953 zijn in het kader van het Deltaplan de Haringvlietsluizen gebouwd in de monding van het Haringvliet. Een onderdeel van deze dam is het spuisluizencomplex met zeventien spuisluizen (Haringvlietspuisluizen). Daarmee is de doorvaart naar zee vanuit het Haringvliet afgesloten. Het scheepvaartverkeer vindt zijn doorgang via de Goereese Sluis. Dit is een schutsluis aan de zuidzijde van de kering. De zeventien spuisluizen spuien en keren het buitenwater (de zee). Het complex is ongeveer een kilometer lang. Het is een primaire waterkering, omdat de sluizen bescherming bieden tegen het water. In 1970 werden de sluizen voor het eerst daadwerkelijk gebruikt en sindsdien is het Haringvliet afgesloten voor de directe invloed van eb en vloed. De Haringvlietsluizen zijn bedoeld om de veiligheid te garanderen met betrekking tot hoogwaterstanden. Ze zijn ook noodzakelijk voor de afvoer van zoetwater van Rijn en Maas. Om te zorgen dat de sluizen blijven voldoen aan de veiligheidseisen, worden ze tussen 2008 en 2010 grondig gerenoveerd, en waar nodig vernieuwd. De renovatie is nodig om in 2010 weer te kunnen voldoen aan de gestelde veiligheidseisen. Volgens de Wet op de Waterkering (nu dus Waterwet) moeten de sluizen iedere vijf jaar worden getoetst op hun veiligheid. Tij Tijdens de renovatie worden de spuisluizen alvast gereed gemaakt voor toepassing van het zogenaamde Kierbesluit (gecontroleerd inlaten van zeewater). Hiermee worden de gevolgen van de afsluiting van het Haringvliet aangepakt. In 2003 besloot het kabinet de sluizen in beperkte mate open te stellen en daarmee een terugkeer van het tij mogelijk te maken. Hierdoor zal een overgangsgebied ontstaan van zoet en zout water. Onlangs maakte de provincie Zuid-Holland echter bekend toch niet vanaf december 2010 te beginnen met het binnenlaten van zout water. De provincie heeft onder andere niet genoeg grond kunnen aankopen om de uitvoering van het Kierbesluit mogelijk te maken. Daarmee wordt de uitvoering van het besluit met naar verwachting twee jaar uitgesteld. Besturings- en bedieningssystemen De werkzaamheden bij de sluizen bestaan vooral uit het compleet vervangen van de verouderde bedienings- en besturingssystemen en de overige elektrotechnische Installaties. De installaties worden opgeknapt en krijgen nieuwe besturingssystemen. Bij de Haringvlietsluizen is het vooral de visserij die gebruik maakt van de schutsluis. En in de zomer de recreatievaart. De bediening bij de Haringvlietsluizen is nu gevestigd naast de weg N57, maar gaat straks naar het Centraal Kantoorgebouw. De oorzaken daarvan liggen vooral in het lawaai en de trillingen die ervaren worden in het huidige bediengebouw. Dat is een enorme belasting voor de bedienaars. Maar ze zullen hun huidige werkplek met het uitzicht over weg en water zeker missen. De aanbestedingsprocedure De concurrentiegerichte dialoog vormde de basis van de aanbestedingsprocedure. Als de technische, juridische of financiële specificaties vooraf niet zijn te bepalen, dan biedt deze procedure uitkomst. De concurrentiegerichte dialoog is bedoeld voor het aanbesteden van bijzonder complexe overheidsopdrachten waarbij de opdrachtgever niet vooraf, maar pas in dialoog met ondernemers de specificaties van het werk waaraan hij behoefte heeft kan bepalen. De opdrachtgever last deze fase in na de selectie van ondernemers die zich hebWie doet wat? ben aangemeld. De dialoog wordt gevoerd op basis van een ‘beschrijvend • De werkzaamheden worden uitgevoerd door: document’ dat wel het te bereiken resultaat beschrijft, maar • Homij, hoofdaannemer en zorgt verder voor 15 jaar niet de mogelijke oplossingen. Na de beëindiging van de onderhoud dialoog volgt de uitnodiging tot inschrijving. De dialoog is • Grontmij, adviseur vertrouwelijk. • ABB ABB, leverancier energiesystemen en proces automatisering, Design, Construct & Maintain contract • Koninklijke Hollestelle Groep, montage en onder De afdeling Beheer en Onderhoud (B&O) van Homij is vanaf houd dag één na de overname van de sluizen verant­woordelijk van werktuigbouwkundige installaties voor het beheer en onderhoud van de bestaande installaties. • Hycom, leverancier hydraulische systemen en andere B&O heeft zijn onderhoudsteam ter plekke geïnstalleerd. Zij bedrijven. zijn onmiddellijk aan de slag gegaan met het ontwerpen van een heel nieuwe installatie. Alle voorbereidingen zoals ont-

6

nieuws

werp, engineering, planning, logistiek en inkoop, vergden veel tijd zodat pas eind 2008 het echte werk aan de sluizen zelf kon beginnen. Bij de Haringvlietsluizen vindt het grootste gedeelte van de werkzaamheden binnen het sluizencomplex plaats. Tijdens de renovatie blijven de sluizen gewoon in functie. Wanneer alles volgens plan verloopt, is de klus zo rond medio 2010 klaar.

gemaakt. Dan is het veel duidelijker hoe het ontwerp in elkaar zit. Daarbij wordt met een nieuw systeem gewerkt: SmarTeamFS. Dat is een heel grote database. Hierin zijn de ongeveer 2.000 eisen die er zijn, allemaal gekoppeld aan de objecten waar die eisen voor van toepassing zijn. Een be­paald object vervult een bepaalde functie. Dat moet ook weer gekoppeld worden. Het mooie van Systems Engineering is het zelf doorvertalen van ei­sen. Hier heeft de opdrachtgever op een redelijk hoog niveau eisen gesteld en die worden doorvertaald naar het ontwerp. Dat wordt allemaal op­geslagen in de database.

Na de ombouwfase gaat dit over in 15 jaar instandhouding van de objecten, waarbij het onderhoud is geba­seerd op waarschijnlijkheid (probabilistisch onderhoud). Het onderhoud omvat preventief en correctief onderhoud, visuDe gegevens ele inspecties en de wettelijk verplichte NEN normen, zoals Opdrachtgever: Rijkswaterstaat NEN 3140 en 3840. Gedurende Uitvoeringsperiode: 3 jaar beheer & onderhoud de ombouw dient de functitijdens renovatiefase 2008-2010 onaliteit van de genoemde Aansluitend 15 jaar Instandhouding incl. objecten intact te blijven. PROBO 2011-2025 Systems Engineering Onderaannemer Grontmij ondersteunt HOMIJ. Grontmij is verantwoor­delijk voor het opstellen van het Voorontwerp, het Definitief Ont­werp en het Uitvoeringsontwerp. Dit verloopt geheel volgens de principes van Systems Enginee­ring en Life Cycle Management. Daarnaast heeft Grontmij een be­langrijke rol in het omgevingsma­nagement voor onder andere het verkrijgen van alle benodigde vergunningen. Bij de relatief nieuwe werkwijze Systems Engineering geeft de opdrachtgever in plaats van een uitgewerkt ontwerp slechts aan wat de functie wordt van een object, systeem of infrastructurele voorziening. De opdrachtnemer bedenkt dan de goedkoopste en de meest ef­ficiënte oplossing. Dat brengt het creatieve denk­proces op gang. Ook de oplossing die de opdrachtge­ver niet direct ziet, kan daarmee aangedragen worden. Het be­denken van oplossingen wordt neergelegd bij de expert in oplossingen, de opdrachtnemer, die ervaring heeft met de uitvoe­ ring. Belangrijk punt daarbij is dat de opdrachtgevers de verantwoor­delijkheid moeten loslaten, en dat vinden opdrachtgevers nogal eens moeilijk. Ze hebben er altijd heel dicht op gezeten. Nu is het motto: ‘De markt tenzij’, dus opdrachtge­vers moeten de markt meer van afstand controleren. Daarbij wordt door de opdrachtnemer inzichtelijk gemaakt welke afwegingen tot bepaalde beslissingen leiden. De argumenten die hebben geleid tot een bepaalde keuze worden gedocumenteerd. Vanaf het ontwerp is te zien, welke stap­pen er zijn genomen, welke keuzes zijn

Het Haringvlietsluizencomplex Het object Haringvliet bestaat uit: • de Haringvlietdam met 17 dubbele segmentschuiven • de Goereese sluis • 1 ophaalbrug • 1 dubbele basculebrug in de N57 • het Centraal Kantoorgebouw • diverse objecten

nieuws

Probabilistisch onderhoud Infrastructuurprojecten worden steeds meer afgerekend op de prestaties van het te bouwen object. Voorgeschreven is bijvoorbeeld het maximale aantal uren storing per jaar. Door middel van statistische berekeningen wordt bepaald hoe groot de kans is dat uitval zal optreden en hoe lang deze storingen kunnen duren. Vervolgens wordt ook het aspect preventief onderhoud aan de berekening toegevoegd. Doel is de optimale balans te vinden tussen de kosten aan onderhoud en de hoeveelheid storingsuitval.

Beheer en onderhoud op basis van kansberekeningen noemt men Probabilistisch Beheer en Onderhoud (PBO). Na de ombouwfase wordt hier voor het onderhoud een Probabilistisch Onderhoudsmodel (PROBO) toegepast, of te wel ‘onderhoud op basis van waarschijnlijkheid’. Hierbij wordt het onderhoud be­paald op basis van faalkansen en de daarmee samenhangende risico’s. PROBO is een relatief nieuwe beheer- en onderhoudsstrategie voor objecten en installaties en komt in het kort op het volgende neer. Voor elk onderdeel van de installatie wordt de faalkans vastgesteld. Uit de combinatie van alle installatiedelen wordt de faalkans van het gehele systeem berekend (faal-boomanalyse). De reciproque van de faalkans is het beschikbaarheidsgetal waarvoor door de opdrachtgever, Rijkswaterstaat, gerichte eisen zijn gesteld. Het doel van deze werkwijze is de optimalisatie van de beschik­baarheid en het onderhoud. De statistische berekeningen worden uitgevoerd door de combinatie Grontmij en Maxgrip. Deze berekeningen resulteren in onderhouds- en inspectie-intervallen. RAMS-analyse Rijkswaterstaat heeft de intentie steeds meer over te laten aan de markt en te sturen op prestaties. Om tijdens een project een beeld te vormen van de toekomstige prestaties van het object wordt gebruik gemaakt van een RAMS-analyse (Reliability, Availability, Maintainability and Safety). Deze analyse dient enerzijds ter ondersteuning van de keuzes in het ontwerpproces en anderzijds voor het opstellen van de juiste beheersmaatregelen om de gewenste prestatie te behouden. Een belangrijke beheersmaatregel is beheer en onderhoud. Het beheer en onderhoud aan een object zorgt voor de reductie van faalkansen en verbetert zo de prestatie van een object. Onderaannemer MaxGrip richt zich binnen

7

dit project op het aantoonbaar verbeteren van de prestaties door middel van het doen van de RAMS-analyse en het opstellen van het probabilistisch beheer- en onderhoudsplan. Het resultaat van een RAMS-analyse is een overzicht van componenten en in welke mate het falen van deze componenten bijdraagt aan het falen van het hele object. Componenten die het meest bijdragen aan het falen van een sluis (zogenaamde ‘bad actors’), en zo de prestaties van de sluis het meest negatief beïnvloeden, dienen beheerst of gemodificeerd te worden. Dan wordt samen met de ontwerpers en leveranciers van HVVOS gekeken wat de mogelijkheden zijn. Een mogelijke beheersmaatregel is het bepalen van een effectieve onderhoudsactie of het op voorraad leggen van een ‘bad actor’. In de afweging hiertussen wordt niet alleen gekeken naar technische haalbaarheid maar worden ook financiële argumenten meegewogen. Alle uiteindelijk gekozen maatregelen zorgen voor het halen van de RAMSeisen die Rijkswaterstaat aan HVVOS heeft gesteld. Door het stellen van RAMS-eisen aan objecten als de Deltawerken maakt Rijkswaterstaat het mogelijk dat Nederland veilig, bewoonbaar en leefbaar blijft. Omgevingsmanagement Niet meer zo nieuw, maar toch nog wel de moeite waard in dit kader te vermelden, is het omgevingsmanagement. Naast de technische eisen worden door Rijkswaterstaat ook eisen gesteld aan de relatie met de omgeving vanuit het project. Bij Rijkswaterstaat staat voorop dat de contacten met de omgeving zorgvuldig verlopen. Zeker nu er groepen zijn die hinder ondervinden van de werkzaamheden. In eerste instantie zijn dat de bedienaars van de sluizen zelf. Zij moeten verhuizen naar een nieuw bediengebouw in Willemstad voor het Volkeraksluizencomplex en naar het centrale kantoorgebouw te Stellendam voor het Haringvlietcomplex. De sluisbedienaars zullen andere systemen leren te bedienen met andere apparatuur. Dat vergt nogal wat aanpassing. Verder worden beide sluizen frequent door de scheepvaart gebruikt, de Volkeraksluizen overigens meer dan de Haringvlietsluizen. Bij de Volkeraksluizen passeren jaarlijks gemiddeld 115.000 beroepsvaartuigen de sluizen. Bij de Haringvlietsluizen is het voornamelijk de lokale visserij die aan het begin en het eind van de week gebruik maakt van de Goereese Sluis. De gevangen vis wordt grotendeels buitendijks verhandeld bij de visafslag in Stellendam, waar vooral de garnalen een goede reputatie hebben. Door de werkzaamheden zullen er zo nu en dan stremmingen van de sluis plaatsvinden. De visserij moet hierover dan ingelicht worden. In regelmatig overleg worden de vissers op de hoogte gehouden van de renovatiewerkzaamheden. Daarnaast is de N57, die over de Haringvlietdam loopt, een bijzonder drukke weg, zeker zomers met de vele toeristen die het toeristisch zeer bekende Ouddorp en Goedereede bezoeken. De werkzaamheden aan de basculebrug leiden zo nu en dan tot overlast voor het verkeer over de N57. Met verkeersmaatregelen wordt dit in goede banen geleid. Museum Jaarlijks komen nog steeds tienduizenden bezoekers uit vele landen naar de Deltawerken kijken. Op het terrein bij de spuisluizen is de Expo Haringvliet gevestigd. Dit geprivatiseerde onderdeel van de Deltawerken bevat een historisch museum. Er worden ook rondleidingen naar de spuisluizen georganiseerd. Tijdens de rondleiding onder leiding van gidsen van de Expo wordt een blik geworpen op het binnenwerk van een van de spuisluizen. Tijdens de renovatiewerkzaamheden moet dit alles gewoon doorgaan. Het omgevingsmanagement voorziet naast de verzorging van de vele vergunningen voor de verschillende werkzaamheden dan ook in de communicatie met deze doelgroepen en de verdere omgeving.

8

Bijzonderheden Wat is er nu zo bijzonder aan dit project? Dit project bevat een aantal elementen die nog redelijk nieuw zijn. Zo is de contractvorming op vernieuwende wijze tot stand gebracht. Nieuw in dit project zijn: - de aanbestedingsprocedure - het Design, Construct & Maintain-contract - het invoeren van Systems Engineerjng - het probabilistisch onderhoud - het toepassen van de RAMS-eisen: Reliability (betrouwbaarheid), Availability (beschikbaarheid), Maintainability (onderhoudbaarheid), Safety (veiligheid). Deze werkwijze is voor beide partijen, opdrachtgever en opdrachtnemer, een leerproces. Gezien de functionali­teit van de objecten, hun belangrijke maat­ schappelijke functie, de wet op de waterkering en de hoge eisen die aan dit project gesteld worden is het een grote uitdaging dit proces tot een goed einde te brengen.

nieuws

ABP-bestuur pleit voor robuust Nederlands pensioenstelsel, nu en in de toekomst Nederland kent een collectief en solidair pensioenstelsel. Jong en oud houden samen dat stelsel voor elkaar in stand. Deelname is verplicht. ABP is groot voorstander van dit systeem. Maar om het in stand te houden, moet er het een en ander gebeuren. Een transparant pensioencontract Groot voordeel van een collectief stelsel is dat risico’s worden verspreid over alle deelnemers en dat tegen lage kosten. Bij een individuele pensioenverzekering loopt men veel grotere risico’s en zijn de kosten hoger. Dat betekent niet dat deelnemers in een collectieve regeling geen enkel risico lopen en rustig achterover kunnen leunen. Dat doen ze dan ook niet. Juist de laatste tijd bestaat er steeds meer interesse in de financiële positie van pensioenfondsen en de gevolgen daarvan. Hoeveel pensioen heb ik opgebouwd? Blijft mijn pensioen altijd hetzelfde? Groeit mijn pensioen mee met de stijging van de lonen? Zekerheden en risico’s die vastgelegd horen te worden in een pensioencontract. Transparant, voor iedereen duidelijk. Zo’n contract is de verantwoordelijkheid van de gezamenlijke vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers: de sociale partners. Zij bepalen hoe ambitieus en hoe zeker een pensioenregeling moet zijn. ABP zou graag zien dat het pensioencontract wordt uitgebreid. Er moet duidelijker in staan welke risico’s iedereen loopt en hoe vervolgens gehandeld zal worden. Wanneer kan het bestuur van een pensioenfonds aanvullende maatregelen nemen? Welke maatregelen zijn dat? Daarbij zal het bestuur steeds de bevoegdheid moeten houden om naar eigen inzicht een keuze te maken uit de beschikbare maatregelen. Het bestuur moet er voor zorgen dat de lusten en lasten evenredig over de verschillende belanghebbenden worden verdeeld. Daarover kunnen vooraf geen vaste afspraken gemaakt worden, omdat iedere situatie om andere oplossingen vraagt. Hoe om te gaan met risico’s? Het ABP-bestuur bepaalt de hoogte van de pensioenpremie die deelnemers moeten betalen en de manier waarop het fonds de betaalde premies belegt. Daarnaast bepaalt het bestuur ieder jaar in welke mate de pensioenen meestijgen met de lonen in de sectoren overheid en onderwijs: de indexatie. Het geld dat daarvoor nodig is komt slechts voor een deel uit de pensioenpremies die worden betaald. Voor een groot deel komt dat geld uit het beleggen van de ingelegde gelden. Daarbij moeten risico’s worden genomen. Risicoloos beleggen betekent minder rendement en dus minder geld om de huidige pensioenambitie waar te maken. Risicoloos beleggen zou betekenen dat ABP met de huidige pensioenpremie nog maar de helft van het pensioen zou kunnen uitkeren. De premie dan maar verhogen? Probleem is dat de huidige pensioenpremies nu al als hoog worden gezien. Daarnaast wordt premieverhoging extra moeilijk als er door de vergrijzing steeds meer pensioengenieters en steeds minder premiebetalers komen. Het fonds bepaalt hoe hoog die risico’s mogen zijn die met beleggen worden genomen. Dat doet het op basis van

nieuws

expertise, rekening houdend met de samenstelling van het fonds, de wettelijke eisen en de eisen van de toezichthouders. Daarbij wil het ABP- bestuur niet de risicobereidheid van individuele deelnemers betrekken. Risicodeling is juist de kracht van het collectieve pensioenfonds. Het uiteindelijke besluit moet een afweging zijn van de belangen van alle betrokkenen. Voorzichtigheid is goed, maar een opeenstapeling van voorzichtigheid kan leiden tot een beleid dat ver van de werkelijkheid opereert. ABP kiest voor het inbouwen van realistische zekerheden met verantwoorde buffers om tegenvallers op te kunnen vangen. Niet minder, maar ook niet meer. Dat levert een pensioen op van voldoende niveau, wat betaalbaar is en de ambitie heeft om de loonstijging te volgen. Een beleid waarin deelnemers zich kunnen herkennen en waar ze vertrouwen in hebben. Wie controleert het bestuur? Wie controleert of het bestuur van het pensioenfonds zich houdt aan het pensioencontract? Wordt het fonds verantwoord geleid? Is er sprake van een goede relatie met alle belanghebbenden? Bij het opstellen van het pensioencontract zijn de sociale partners leidend. Logisch, omdat pensioenafspraken onderdeel uitmaken van het totale pakket aan arbeidsvoorwaarden. ABP vindt dat sociale partners ook verantwoordelijkheid moeten hebben in het bestuur van het pensioenfonds en dus bij de uitvoering van het pensioencontract. Het vergroot ook nog eens de betrokkenheid van sociale partners en dat zorgt voor behoud van draagvlak voor het huidige pensioenstelsel. Het bestuur handelt op basis van eigen expertise of deskundigheid, maar vraagt waar nodig ook de mening van externe experts. Dat zal met name gebeuren als het gaat om specifieke kennis van risicobeleid en beleggingsbeleid. Het bestuur weegt bij beslissingen de belangen van alle deelnemers. Daarvoor is het niet noodzakelijk dat alle (groepen) deelnemers een eigen vertegenwoordiger hebben in dat bestuur. Beslissingen worden zodanig gecommuniceerd dat iedereen kan beoordelen of er sprake is van een goede, volledige afweging van alle belangen. ABP is een groot voorstander van het goed en duidelijk regelen van de medezeggenschap van belanghebbenden in het pensioenfonds en van het afleggen van verantwoording over het gevoerde beleid. In de ogen van ABP zou daarvoor een nieuw orgaan samengesteld moeten worden door samenvoeging van de huidige deelnemersraad en verantwoordingsorgaan. ABP wenst geen zetels voor deelbelangen op te nemen in het bestuur. Wel wil men dat het nieuwe pensioenorgaan van belanghebbenden voldoende

9

macht heeft om zijn tanden te laten zien. Daarom moet zo’n nieuw orgaan ook de mogelijkheid hebben om met een versterkte meerderheid van stemmen het bestuur naar huis te sturen als men er een potje van maakt. Zo wordt veel beter geborgd dat het bestuur ook altijd de belangen van alle belanghebbenden in het oog blijft houden.

Besturen moeten geen beslissingen kunnen nemen voor de korte termijn die op de lange termijn schadelijk blijken te zijn. Het spreekt voor ABP voor zich dat maatschappelijk verantwoord beleggen volledig onderdeel is van het beleggingsbeleid. ABP kan hierbij als voorbeeld voor de sector dienen.

Een zaak van de lange termijn Pensioen is een zaak van de lange termijn. Deelnemers hebben er recht op om te weten wat hun pensioen in euro’s van vandaag waard is. Daarop kan goed worden gestuurd en toezicht worden gehouden. Dat neemt niet weg dat deelnemers ook willen weten waar ze straks op kunnen rekenen. Wordt mijn pensioen geïndexeerd? Het toezicht op de financiële positie van het pensioenfonds moet rekening houden met de langetermijnfocus.

Conclusies Het collectieve en solidaire pensioenstelsel dat Nederland kenmerkt moet ook naar de toekomst toe behouden blijven. Tegelijkertijd is duidelijk dat het huidige stelsel bloot staat aan risico’s en dus versterking nodig heeft. Aanpassingen zijn nodig. Aanpassingen die de essentiële kenmerken intact laten en die passen in het langetermijnkarakter van het aanvullend pensioenstelsel.

Cursus Kind in Zicht

Hoe combineer je ouderschap en loopbaan? Het expertisecentrum LEEFtijd biedt ouders met vragen over het combineren van ouderschap en loopbaan de gratis cursus Kind in Zicht aan. Wanneer er veel belangstelling is, kan de cursus ook op andere locaties worden gegeven. Belangstellenden kunnen zich inschrijven via de website www.aofondsrijk.nl. Op de homepage staat de verwijzing naar deze cursus. Hier staan ook de data vermeld. Wie meer wil weten over de cursus Kind in Zicht kan kijken op de website en contact opnemen met Yvonne Salden, projectleider A+O fonds Rijk, 070 - 376 58 01 of via [email protected]. De cursus telt drie dagdelen en aan de orde komen onderwerpen als het combineren van werken en zorgen, gezinsinkomen, gezinsuitbreiding, ambities, keuzes en voorzieningen. De cursus wordt gehouden in Den Haag in de periode april – juni 2010.

10

De website www.aofondsrijk.nl biedt informatie over zaken zoals employability, arbeidsmarkt, arbo, diversiteit, leeftijdsbewust personeelsbeleid en medezeggenschap. Ook een abonnement op de digitale nieuwsbrief is een mogelijkheid.

nieuws

Wetenswaardigheden over de IKAP-regeling Gebruikmaken IKAP-regeling kent ook nadelige effecten Iedereen weet wel wat de IKAP-regeling inhoud. Dat wil zeggen iedereen die werkzaam is binnen onze rijksoverheid. Maar niet iedereen weet dat gebruikmaking van de IKAP-regeling ook nadelige effecten kent. Dat blijkt wel uit de vragen die wij daarover krijgen. Binnen de IKAP-regeling bestaat de mogelijkheid om meer uren te werken, maar ook om minder uren te werken volgens de artikelen 3 en 4. In artikel 5 wordt de mogelijkheid geboden een vermindering van aanspraak op de vakantiedagen te doen. In artikel 6 worden mogelijkheden opgenoemd om in ruil voor een belastingvrije vergoeding af te zien van bepaalde aanspraken mits deze belastingvrije vergoedingen worden aangewend voor de doelen die ook in artikel 6 worden genoemd. Het is niet mijn bedoeling om de IKAP-regeling uitgebreid te gaan behandelen. Wel om de gevolgen van gebruik van enkele regelingen binnen IKAP nader uit een te zetten. Vakbondscontributie In artikel 6 onder g wordt de mogelijkheid geboden om een belastingvrije vergoeding te ontvangen en daarmee de vakbondscontributie te bekostigen. Om die vergoeding te ontvangen moet wel een overeenkomend deel van het brutosalaris worden ingeleverd. In feite komt het er dan op neer dat de vakbondscontributie van het bruto salaris wordt afgetrokken alvorens loonbelasting wordt ingehouden. Net als de pensioenpremie en de premie voor de sociale verzekeringen. Hier wordt dan het nadeel al duidelijk. De pensioengrondslag, het deel van het salaris waarover de pensioenpremie wordt berekend, wordt dan lager. Dat betekent ook dat er minder pensioenpremie wordt betaald. Dat heeft weer tot gevolg dat het pensioen na het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd lager wordt. Nu is dat allemaal niet zo geweldig veel, maar het scheelt wel. Onderstaand voorbeeld maakt dat duidelijk. Het voorbeeld staat in de circulaire van het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Een ambtenaar betaalt € 150 vakbondscontributie per jaar. Hij wil hiervoor eenmalig een belastingvrije vergoeding ontvangen en ziet in ruil daarvoor af van een deel van zijn salaris. Hierdoor wordt de pensioengrondslag (het bedrag waarover de pensioenuitkering wordt berekend) voor dat jaar met € 150 verlaagd en wordt de pensioenopbouw over dat kalenderjaar met 1,75% van € 150 = € 2,63 verlaagd. Stel dat iemand 15 jaar van zijn pensioen geniet, dan ontvangt hij in totaal € 39,45 minder (bruto) pensioen. Hij heeft in het jaar dat hij gebruik maakte van de IKAPregeling wel belasting bespaard over € 150. Voor degene die in de 35 %-schijf zit is dat € 52,50. Voor de 42%-schijf is dat ongeveer € 63. Als men meerdere jaren achtereen deze keuze maakt neemt de bruto pensioenvermindering toe, maar daar staat wel tegenover dat er jaarlijks een netto belastingvoordeel wordt behaald.

IKAP-regeling kan zowel positieve als negatieve

gevolgen hebben

Gevolgen voor de sociale verzekeringen Gebruik maken van een IKAP-regeling kan zowel positieve als negatieve gevolgen hebben voor de financiële toekomst. Meer uren werken volgens de mogelijkheid die artikel 3 toestaat geeft een verhoging van het gemiddelde dagloon. Het dagloon is de basis waarover een uitkering door het UWV wordt berekend. Uitkeringen volgens de WIA (WAO) en de (bovenwettelijke) WW. Tenminste als je nog niet het maximum dagloon van €186,65 (per 1 januari 2010) hebt. Zit iemand onder de grens van € 186,65 dan gaat hij of zij er op vooruit, zit iemand boven dit grensbedrag dan maakt het niet uit. Als het salaris of de vakantie-uitkering wordt gebruikt voor een van de bestemmingsmogelijkheden die in het tweede lid van artikel 6 worden genoemd, dan kan dit negatieve gevolgen hebben voor een eventuele toekomstige uitkering. Het salaris gaat dan omlaag en het dagloon wordt daarmee lager. Hier geldt dat degene die onder het maximum dagloon zit een lagere uitkering krijgt wanneer hij of zij er mee te maken krijgt en voor degene die meer dan het dagloon ontvangt maakt het niet uit, zolang hij of zij ook na het inleveren van salaris of vakantie-uitkering voor een belastingvrije bestemming ook boven het maximum dagloon blijft. Alvorens gebruik te maken van de mogelijkheden die artikel 6 biedt is het raadzaam een en ander even door te rekenen.

voor de financiële toekomst.

Aat Hoogstraten nieuws

11

Het huidige kabinet zet vol in op verhoging van de AOW-leeftijd. Doorwerken tot 67 is de boodschap. Het Rijk geeft het goede voorbeeld: iedere ambtenaar heeft volgens een speciale regeling het recht om langer door te werken. Tegelijkertijd signaleren de vakbonden een toename van het aantal oudere ambtenaren dat min of meer gedwongen gebruikmaakt van een vertrekregeling. Vakbondsvertegenwoordiger Paul van Es geeft tekst en uitleg.

Druk op oudere medewerkers om gebruik te maken van FPU-recht

Afscheid tegen wil en dank tekst: Esther Schoenmakers / fotografie: Ruben Schipper. Feit: oudere medewerkers volgen relatief weinig opleidingen. Feit: oudere medewerkers hebben soms moeite met de omslag naar competentiegericht werken. Feit: oudere medewerkers zijn over het algemeen lastig te herplaatsen. En dus zijn met name oudere medewerkers de dupe van de taakstelling. Ook een feit. Dat stelt althans de VPW, de Vakorganisatie Personeel Verkeer en Waterstaat. Paul van Es, secretaris van de VPW: ‘We krijgen de laatste maanden opvallend veel telefoontjes van oudere collega’s die van hun leidinggevende het vriendelijke doch dringende verzoek krijgen gebruik te maken van hun FPU-recht. Ook andere vakbonden signaleren een toename van het aantal ouderen dat min of meer gedwongen vertrekt. Het gaat om meer dan individuele gevallen, het is wat ons betreft een structureel probleem.’

eigen loopbaan. Ik heb soms het gevoel dat dit besef bij veel oudere ambtenaren onvoldoende is doorgedrongen. Los daarvan worden zij vanuit de organisatie ook niet echt gestimuleerd in hun ontwikkeling. Het gevolg is dat oudere ambtenaren de mobiliteit van een organisatie belemmeren. Tegelijkertijd staan departementen nog altijd niet te springen om een oudere medewerker aan te nemen. Vijftigplussers maken weinig kans op een nieuwe plek, dat zien we bijvoorbeeld bij herplaatsingkandidaten. Vertrekken lijkt dan vaak een logische oplossing.’

‘Op het moment dat een medewerker vijftig wordt, zou je samen moeten kijken naar de komende jaren’.

Royale vertrekregeling De aanpak van departementen is alleszins verklaarbaar. ‘Ministeries zitten aan hun maximale formatie’, stelt Van Es. ‘Er is weinig ruimte om nieuwe medewerkers aan te trekken of om boventallige medewerkers te herplaatsen. Tegelijkertijd is er een royale FPU-regeling voor oudere medewerkers. Het ligt voor de hand mensen te stimuleren daarvan gebruik te maken.’ Stimuleren? ‘Eigenlijk is het meer een kwestie van “met drang en dwang”. Vaak ligt er een negatieve beoordeling aan ten grondslag. V&W-ers worden tegenwoordig beoordeeld op competenties. Met name oudere medewerkers herkennen zich niet in competenties als conceptuele flexibiliteit en bestuurssensitiviteit. Ze doen hetzelfde werk als tien jaar geleden, maar functioneren volgens de nieuwe criteria niet naar behoren. Dat is zuur.’

Actie! Volgens Paul van Es wordt het hoog tijd dat het Rijk papieren plannen omzet in concrete acties. Hij pleit voor een actief ouderenbeleid voor medewerkers van vijftig jaar en ouder. Een beleid waarin Rijk, leidinggevende en medewerker elk een eigen rol hebben. ‘Op het moment dat een medewerker vijftig wordt, zou je samen moeten kijken naar de komende jaren. Wat heb je gedaan, wat zou je nog willen doen en hoe kunnen we dat realiseren? Misschien wil iemand wel een tijdje bij een ander ministerie werken. Zijn kennis en ervaring inzetten in een project of programma. Nieuwe collega’s begeleiden. Het gaat erom dat iemands werk ook in de laatste fase van zijn werkende leven voldoende dynamiek en uitdaging biedt. Alleen dan houden we mensen daadwerkelijk zo lang mogelijk op een gezonde en leuke manier aan het werk.’

Vergroeid Volgens Paul van Es heeft het Rijk op papier een prima ouderenbeleid, maar wordt hier in de praktijk vooralsnog onvoldoende invulling aan gegeven. ‘Vijftigplussers lijken soms wel vergroeid met hun functie. Oudere medewerkers volgen nauwelijks opleidingen, maken zelden de overstap naar een andere directie of een ander ministerie. Dat ligt voor een deel aan de medewerker zelf. Rijksmedewerkers zijn primair verantwoordelijk voor hun Bron: BinnenbeRijk (Jrg8-nr. 1febr. 2010

12

Paul van Es: ‘Het is wat ons betreft een structureel probleem.’

nieuws

Interview Jaap Wiebrens, 50 jaar lid EMM/VPW Voor het tweede interview gingen we de volgende dag naar Jaap Wiebrens in Goes. Ook hier werden we weer allerhartelijkst ontvangen met koffie en gebak. Door de oorlog kon Jaap zijn schooltijd niet afmaken, ze werden geëvacueerd naar Bruinisse, die hele laatste oorlogszomer, ze leefden tussen de beschietingen. Op 2 december zou de boel onder water worden gezet, ze hebben uren gelopen voordat ze in ‘s Heerjansland werden opgepikt. Het gezin kwam in Renesse te wonen tot 1946. Jaap ging bij zijn oom aan boord varen. Op zijn 17de kwam hij bij de visserijpolitie tot aan de militaire dienst. Voor zijn “nummer” ging hij toen naar Nieuw Guinea voor ongeveer 15 maanden. Na de diensttijd kwam Jaap op een sleepboot, hij heeft gevaren voor een vervoersmaatschappij op veerdiensten tot 1953. Een paar jaar was Jaap bij het loodswezen in Hoek van Holland. Eenmaal in Bruinisse terug ging hij varen in de mosselvisserij, zo’n 6 jaar, in de Waddenzee visten ze het mosselzaad op en zetten dat dan weer thuis uit. In 1957/58 werden de Deltawerken gestart, de Rijkswaterstaat had mensen nodig, in november 1958 kwam Jaap bij de Deltadienst, als vakman B. Na ongeveer 2 jaar kwam hij als kantonnier/havenmeester in Medemblik. Hij was inmiddels gaan studeren voor opzichter B, opleiding wegen waterbouw. Als opzichter D kwam hij bij de afdeling Sluizen en Stuwen in Den Helder. Daarvandaan ging hij tussendoor naar de bouw van de Heinenoordtunnel, ongeveer 3 jaar. Hierna kwam Jaap bij de bouw van de Kreekraksluizen, als opzichter C, de spuisluizen en de Flaketunnel.

Na de Deltawerken kwam de spoortunnel in Rotterdam

Drie jaar lang werkte Jaap op het bureau dijkversterking voor meetwerken door heel Zeeland heen. Dit was ter voorbereiding van de stormvloedkering. Bij de stormvloedkering werkte hij bij de pijlerbouw, de vloeren, tot aan het plaatsingsgebeuren. De Ostrea was het hefschip, de Makabo de zgn stofzuiger. Daarna een paar jaar op taklift 4. Daarmee werden de verkeerskokers en de dorpelbalken geplaatst. De sluizen werden ingehangen en de bewegingswerken geplaatst. Hierna kwam onderhoudswerk aan boord van de Mitra, bodeminspectie met 6 camera’s. Wanneer er een beschadiging geconstateerd werd, werden er duikers naar toe gedirigeerd. De pijlers hadden nogal wat te lijden van schepen die er tegenaan beukten. Beschadigingen aan de pijlers moesten ook weer gerepareerd worden. Het was zeer interessant werk. Na de Deltawerken kwam de spoortunnel in Rotterdam, de elementen werden in het bouwdok van de Heinenoordtunnel gemaakt.

nieuws

Jaap is nu 19 jaar thuis, hij ging uit dienst als opzichter bijzondere diensten. Jaap is 52 jaar getrouwd en ze hebben samen 2 zoons, 4 kleinkinderen. 3 jongens en 1 meisje. Zij hebben gewoond in Bruinisse, Medemblik, Den Helder, Rilland en Goes. Jaap is bijna 80 jaar, maar zal toch nog een keer moeten verhuizen, want het appartementencomplex waarin ze Jaap is 52 jaar getrouwd, heeft nu wonen gaat tegen 2 zoons en 4 kleinkinderen. Hij de vlakte. Er worden woonde in Bruinisse, Medemblik, 4 nieuwe complexen Den Helder, Rilland en Goes. Jaap geplaatst, dat van is bijna 80 jaar, maar zal toch nog Jaap wordt gesloopt een keer moeten verhuizen. en dan komen ze in één van de nieuwe complexen te wonen. Ze vinden het wel jammer, want nu wonen ze erg naar hun zin. Jaap is ook nog een blauwe maandag secretaris geweest van de afdeling Bruinisse van de EMM. Jaap heeft als hobby, vroeger, aan modelbouw gedaan. Nu werkt hij als vrijwilliger 1 dag per week op het gemeentearchief in Zierikzee, hij werkt er ook 1 dag per week voor zichzelf, om te spitten in de geschiedenis van Bruinisse. Vanaf 1900 zijn er bewonerslijsten en een bevolkingsregister. Voor zichzelf doet hij het gewoon uit nieuwsgierigheid. Node namen we afscheid, want het is nog een eind naar Loenen aan de Vecht, wij hebben er terug bijna 3 uur over gedaan. Lieve familie geniet nog heel lang van elkaar en misschien nog wel weer tot ziens.

Tiny Isbrucker-Klijnsmit

13

Bevoegd gezag mag mail lezen Is privé nog privé? Steeds vaker wordt er een inbreuk gemaakt op onze privacy. Onder het mom van “als je niets te verbergen hebt, maakt het niets uit” wordt uw persoonlijke levenssfeer steeds minder persoonlijk. Een vraag die daarbij opkomt, luidt: In hoeverre is uw mailbox op het werk nog privé? Uit een recente uitspraak van de hoogste ambtenarenrechter, de Centrale Raad van Beroep blijkt dat het antwoord op deze vraag niet een duidelijk ja of nee oplevert. De zaak begon met de vondst van een anonieme brief in de postkamer. De brief bevatte grievende opmerkingen over leidinggevenden. Het bevoegd gezag vermoedde dat de brief afkomstig was van een de ambtenaren. Om te achterhalen wie deze brief had geschreven stelde het bevoegd gezag een onderzoek in naar het mailverkeer van alle medewerkers. Op die manier hoopte ze te achterhalen wie de auteur was. Dit onderzoek had niet het gewenste resultaat. Wel bleek dat één van de ambtenaren veelvuldig mailtjes had verstuurd waarin zij zich op zijn zachtst gezegd zeer negatief uitliet over collega’s, leidinggevenden en de organisatie. De dame bleek bovendien veel privé te surfen op internet. In een gesprek met haar werkgever gaf ze toe dat zij de mails had verzonden, maar ze ontkende iets te maken te hebben met de anonieme brief. Het bevoegd gezag besloot vervolgens de medewerkster de toegang tot de gebouwen te ontzeggen, haar te schorsen met behoud van bezoldiging en haar vervolgens te ontslaan. Na een bezwaarprocedure en een gang naar de rechter kwam de zaak uiteindelijk terecht bij de Centrale Raad van Beroep in Utrecht. De dame stelde dat de anonieme brief geen onderzoek rechtvaardigde zoals dat was ingesteld door het bevoegd gezag. De Centrale Raad van Beroep deelde haar mening niet. Het bevoegd gezag had, volgens de Raad, voldoende grond om één van zijn medewerkers te verdenken van het schrijven van de anonieme brief. In redelijkheid had het bevoegd gezag kunnen besluiten hiernaar een onderzoek in te stellen. De wijze waarop het onderzoek (door een extern bedrijfsrecherchebureau) werd uitgevoerd, achtte de Raad niet disproportioneel. Bovendien strekte het onderzoek zich aanvankelijk uit tot het anoniem doorzoeken van alle mailboxen op de aanwezigheid van twee zoektermen, ontleend aan de inhoud van de anonieme brief. Het onderzoek leidde weliswaar niet naar de anonieme brief zelf, maar wel naar berichten in twee mailboxen, waarin diezelfde termen voorkwamen. Vervolgens is vastgesteld dat één van die mailboxen van de dame was en dat de betreffende mailberichten van haar afkomstig waren. Ook werden andere mailberichten aangetroffen, waarin namen (onder andere die van haar teamleider) werden verbasterd. Verder stelde medewerkster dat het bevoegd gezag in strijd had gehandeld met het privacyreglement van de organisatie. Wederom dacht de Centrale Raad van Beroep hier anders over. Die oordeelde dat het bevoegd gezag een gerechtvaardigd belang had om de mailbox van de dame in te zien. Dat daarbij ook berichten waren aangetroffen, die niet onmiddellijk waren te herleiden tot de onderzoeksopdracht, betekende niet dat het bevoegd gezag die berichten niet bij zijn oordeelsvorming mocht betrekken. De Centrale Raad vond dat het bevoegd gezag gezien de resultaten van het onderzoek kon besluiten om de ambtenaar de toegang tot het werk te ontzeggen en haar te schorsen. Ook vond de Raad dat de teksten in de mailtjes onacceptabel en verre van betamelijk waren. Gelukkig voor de ambtenaar zag de Centrale Raad in de mails onvoldoende rechtvaardiging voor een ongeschiktheidsontslag. Voor de Raad was daarbij belangrijk dat de ambtenaar de uitlatingen had gedaan in contacten met een beperkt aantal (oud-) collega’s en niet naar andere derden en evenmin in rechtstreekse contacten met leidinggevenden. Bovendien was de Raad niet gebleken dat de uitlatingen van directe invloed zijn geweest op de sfeer op de afdeling.

14

nieuws

De betrokken ambtenaar kwam met de schrik vrij. Deze uitspraak laat echter wel zien dat uw mailbox op het werk niet zo privé is als we denken. Als uw bevoegd gezag gegronde redenen heeft kunnen zij uw mailtjes nalezen. Dit kan verstrekkende gevolgen hebben. Zo kan een onschuldig grapje over een collega of over uw teamleider verkeerd worden geïnterpreteerd en vervelend uitpakken. De juristen van de NCF zetten alles in het werk om uw privacy zoveel mogelijk te beschermen. Ondervindt u rechtspositionele problemen door een inbreuk op uw privacy, schroom dan niet en neem contact met ons op.

Jacqueline Choufour- Van der Wel

Ouderen Ik houd me de laatste tijd redelijk aan de deadline voor het indienen van mijn bijdragen voor ons blad. Enige tijd terug was dat wel anders. Dan kwam het nog wel eens voor dat ik de avond voor het verstrijken om een uur of twaalf mijn stukje doormailde. Sinds Mirjam van Dijk de scepter zwaait heb ik mijn leven wel wat gebeterd. Vandaag was het echter weer eens helemaal mis. Niet dat ik geen tijd genoeg had, daar lag het niet aan. Ik wist dit weekeinde gewoon niet wat ik moest schrijven. Je kan tenslotte niet iedere keer over de penisoenen zeuren. Er is altijd wel iets over te vermelden, maar zeker niet meer dan een paar regels. Dat zal ik nu niet doen. Als jullie wat willen weten, kijk dan maar op de site van het ABP. Daar staat de meest recente informatie op. Als ik achtergrondnieuws heb kom ik wel weer. Het zonnetje scheen gister en ik had gewoon zin om samen met Minka en de hond (nou ja, de teckel) de benen te strekken. Dat doen we veel te weinig. Er komt altijd wel wat tussen. Iedereen zegt het, ik heb het nooit echt geloofd, drie dagen per week niet meer werken levert weinig ruimte in mijn agenda. Je ritme wordt anders en er zijn familieleden die beslag op je leggen. Maar vanmorgen had ik nog steeds geen inspiratie. Wel wat ideeën over mijn voorwoord. Mijn jongste kleinzoon, die van de pindakaas met chocopasta, was weer bij ons en vroeg of wij samen teckel Koos gingen uitlaten. Nu had ik dat al gedaan, maar een zo

bedelend verzoek van een hummel van 2 jaar kun je gewoon niet weigeren. En gezien ik toch nog niets wist zijn we gedrieën op stap gegaan. Kleine Bas kletste honderd uit. Onschuldig, vrolijk huppelend, dan weer hard rennend op zijn manier. Zo kijkend naar hem bedacht ik me waarom niet over hem. Nu hoeft dat natuurlijk niet perse over kleine Bas te gaan, maar over de vrolijkheid en levenslust die van hem afstraalde wel. Wij missen dat teveel denk ik. We zijn, ook al zijn we gepensioneerd, teveel met de waan van alle dag bezig. We geven ons zelf te weinig de gelegenheid te genieten van het leven, van de natuur, van de dingen van het voorjaar. Ik werd me bewust van de vogels die druk bezig waren elkaar het hof te maken. Van de uitbundig bloeiende forsythia die haast maakt de verloren tijd van de lange winter in te halen. Van de kraaien in mijn dakgoot die elk jaar proberen daar een nest te maken. Elk jaar haal ik dat weg omdat ze mijn dakisolatie slopen om ruimte te maken. Ik hou van dieren, maar er zijn grenzen. Het is lente. Ieder jaar wordt het weer lente. Ook na een lange winter. Laten we daar van genieten en weten dat ook al zijn er nog zulke vervelende dingen als bezuinigingsplannen in verband met de aanstaande verkiezingen, het wordt ook in het politieke land wel weer eens lente. Al besef ik dat het daar niet ieder jaar terug komt. Maar komen zal het.

Aat Hoogstraten

15

VPW... Uw organisatie? Natuurlijk is de VPW uw organisatie. En dat moet zij ook blijven. Daarvoor is het nodig dat de VPW de mogelijkheden heeft om die organisatie te zijn die zoals al meer dan 100 jaar opkomt voor de belangen van haar leden. Hoe meer leden de VPW heeft, hoe beter zij kan waarborgen dat die belangen in goede handen zijn. Uw lidmaatschap alleen is niet genoeg. Meer van uw collega’s moeten niet alleen collega’s zijn bij Verkeer & Waterstaat, maar ook medeleden binnen een organisaties die telt, de VPW. U kunt daarvoor zorgen door uw collega’s te overtuigen dat uw VPW opkomt voor haar leden zoals geen enkele organisatie doet. Op het collectieve vlak door onze inbreng binnen het Ambtenaren Centrum (neem eens een kijkje op www.ambtenarencentrum. nl) en het rechtstreekse contact met de onderhandelaars met onze werkgever, maar ook door de Individuele Belangenbehartiging. Een team van ervaren juristen staat klaar om gerezen problemen met de werkgever tot een goed einde te brengen. Een goed einde voor u wel te verstaan. U wordt daar zelf ook beter van door het feit dat uw organisatie daardoor groeit en er meer mogelijk is. En... wist u dat u voor ieder nieuw lid een cadeaubon krijgt? Dus werf een lid voor de VPW en ontvang als dank voor uw inzet een cadeaubon.

VPW... Dat is uw organisatie!! AANMELDINGSFORMULIER Naam

:_____________________________________________________________________________________________________________________ M / V



(bij gehuwde vrouwen graag de gehuwde naam en de meisjesnaam vermelden)

Adres

:____________________________________________________________________________________________________________________________

Postcode/woonplaats :____________________________________________________________________________________________________________________________ E-mail adres (werk)

:_ ___________________________________________________________________________________________________________________________

E-mail adres (privé)

:_ ___________________________________________________________________________________________________________________________

Tel. werk

:____________________________________________

Mobiel nummer

:_ ___________________________________________________________________________________________________________________________

Tel. privé :_________________________________________________________

Geboortedatum

:____________________________________________ Geboorteplaats :_________________________________________________________

Werkzaam bij

:__________________________________________________________

Dienstonderdeel

:____________________________________________

Salarisschaal : ____________________

Standplaats :_ ____________________________________________________

Geeft zich m.i.v. _____________________________________ voor tenminste één jaar op als lid van de VPW en machtigt de VPW om de contributie in te houden op het salaris. Aangemeld door

:_ _________________________________________________________________

Datum

:____________________________________________

(Naam VPW-lid die nieuwe lid geworven heeft)

Handtekening :_ _________________________________________________

Dit aanmeldingsformulier (of een kopie ervan) kunt u ongefrankeerd opsturen naar: VPW, Antwoordnummer 341, 3800 VB AMERSFOORT. U kunt dit aanmeldingsformulier ook downloaden, invullen en retour mailen aan de VPW: [email protected].

Vakorganisatie Personeel Verkeer & Waterstaat Aangesloten bij het Ambtenarencentrum

www.vpwnet.com