nieuwsbrief hospice de liefde, editie mei/juni 2010
hospice de liefde Nieuwsbrief mei/juni 2010
Beste abonnee van de nieuwsbrief, Met veel genoegen sturen we u de langste nieuwsbrief die ooit in de geschiedenis van hospice de liefde is verzonden. Met natuurlijk de hoop, dat de lengte het informatieve karakter ervan niet in de weg zal staan.
Inhoudsopgave Ons werk met stervenden heeft uw hulp nodig. ..............................................................................1 Ans Beunis ernstig ziek ....................................................................................................................1 USBO studenten doen onderzoek naar ‘spiritualiteit als hart van de palliatieve zorg’ ......................2 Davidhuis, de locatie voor hospice de liefde? ..................................................................................2 Kennismaking met de Rotterdamse Vrijwillige terminale Zorg .........................................................3 De nieuwsbriefenquête 2010 ..........................................................................................................4 Vacatures voor vrijwillige functies ...................................................................................................6 Oproep voor de rubriek “Wat ik met je wil delen” ...........................................................................6 Uitreiking certificaten aan eerste vrijwillige stervensbegeleiders, 12 juni. .......................................7 Vacature coördinator vrijwilligers (m/v) (free lance)........................................................................8 De website is opgefrist! Klik op de foto om een bezoek te brengen .................................................8 Stilteweek door Jan en Lieve Weeda ...............................................................................................9 Sipke Dijkstra: hospice in stroomversnelling .................................................................................. 10 Frans Kamps: aandacht, openheid, compassie en liefde staan centraal ......................................... 11 Bettine Pluut: eredoctoraat voor mw prof. dr. Dian Marie Hosking .............................................. 12 Ginny Warner: het gaat om persoonlijke ontwikkeling en zingeving .............................................. 13 Carlo Leget: met elkaar de juiste balans vinden ............................................................................. 14
nieuwsbrief hospice de liefde, editie mei/juni 2010
Ons werk met stervenden heeft uw hulp nodig. Het lijden van stervenden verzachten, dat is de missie van hospice de liefde. We helpen hen de kracht te (her)vinden om de laatste fase met waardigheid en openheid te gaan. We doen dat vanuit boeddhistische inspiratie, maar voor en met iedereen die zich bij onze aanpak thuisvoelt. We komen bij mensen thuis, maar ook bij stervenden in hospices, ziekenhuizen en verpleeghuizen. We helpen hen, en hun mantelzorgers in dit laatste proces van loslaten. Daarnaast gaan we in 2011 de deuren van een eigen hospice openen. Dat is bestemd voor stervenden, die hun laatste maanden in een huiselijke sfeer willen doorbrengen, maar niet meer thuis kunnen blijven door een tekort aan (mantel)zorg. Zij worden met liefde opgevangen in ons hospice, door speciaal getrainde vrijwilligers. Deze hebben leren werken met hun eigen angst voor ouderdom, ziekte en dood, en kunnen daarom ook anderen met liefdevolle vriendelijkheid omringen. Het werk van de vrijwilligers wordt ondersteund door professionele verpleegkundige en medische zorg. Al ons werk wordt tot nu toe door vrijwilligers gedaan. Om verder te gaan op ons pad is echter meer geld nodig. Geld voor de training, inzet en begeleiding van de vrijwilligers. Maar ook voor de aankoop, inrichting en exploitatie van een pand. Meer informatie over ons en ons werk vindt u op YouTube. Klik hier om het filmpje te bekijken. Als u wilt bijdragen, dan kan dat op bankrekeningnummer 78 49 15 814, t.n.v. Stichting Vrienden van het hospice de liefde. Alle goeds, namens bestuur en vrijwilligers van hospice de liefde, Ernst Kleisterlee Voorzitter
* * * * * *
Ans Beunis ernstig ziek
Bestuurslid Ans Beunis is in de laatste week van maart onverwacht in het ziekenhuis opgenomen. Ze kreeg last van uitvalverschijnselen en insulten. Pas na enkele weken werd een definitieve diagnose gesteld. Ans heeft een agressieve vorm van longkanker, die ook enige beschadiging van de hersenen met zich meebrengt. Ans vecht nu voor haar leven en voor haar vrijheid. We blijven haar nabij zolang we kunnen.
Sterven is een onlosmakelijk en zinvol deel van ons leven / in het licht van ons afscheid wordt ieder moment onvervangbaar / ieder blad dat valt, raakt ons rechtstreeks in het hart
1
nieuwsbrief hospice de liefde, editie mei/juni 2010
USBO studenten doen onderzoek naar ‘spiritualiteit als hart van de palliatieve zorg’
In hospice de liefde zien we spiritualiteit als hart van de palliatieve zorg. Kort gezegd houdt dat in, dat wij ‘leren loslaten’ als belangrijkste opgave zien voor de laatste levensfase. Ons hospice wil zijn gasten bijstaan in dat laatste levenswerk, en de aangeboden zorg daaraan ondersteunend maken. Daartoe reikt het boeddhisme een aantal praktische handvatten aan, maar ook in andere grote levensbeschouwingen is veel over sterven en loslaten nagedacht, en veel wijsheid te vinden. Hoe denkt het hospice die spiritualiteit precies te gaan implementeren? Hoe wordt er plaats geboden aan de verschillende levensbeschouwingen? En hoe wordt er met vragen rond ‘loslaten’ omgegaan in andere hospices, die
vanuit een levensbeschouwelijke inspiratie werken? Een groep van vijf studenten van de opleiding Bestuurs- en Organisatiewetenschap van de Universiteit Utrecht doet daarnaar de komende zes weken onderzoek. Middels literatuurstudie en interviews proberen zij antwoorden te formuleren op bovenstaande (en nog veel meer!) vragen. Het kan zijn, dat ze ook u benaderen! Ze zullen hun bevindingen in een kort rapport uiteenzetten, en dat toelichten op een bijeenkomst in Rotterdam, op zaterdag 18 september a.s. Wordt vervolgd.
* * * * * *
Davidhuis, de locatie voor hospice de liefde? Een hospice in een mooie groene omgeving, en toch dicht bij de stad, bij andere mensen en voorzieningen. Een plek met lucht, licht en ruimte, een pand met uitstraling en geborgenheid.
dromen we al een tijd… En plotseling is een plek die daarop veel lijkt op ons pad gekomen. Het gaat om het ‘Davidhuis’ (zie www.davidhuis.nl) , een prachtig en historisch pand in Rotterdam Kralingen.
Een plaats die het leren loslaten faciliteert door ligging, omgeving en inrichting; daarvan
Sterven is een onlosmakelijk en zinvol deel van ons leven / in het licht van ons afscheid wordt ieder moment onvervangbaar / ieder blad dat valt, raakt ons rechtstreeks in het hart
2
nieuwsbrief hospice de liefde, editie mei/juni 2010
(vervolg Davidhuis) Het pand is al in gebruik als centrum voor bezinning en studie op het gebied van stervensbegeleiding. De huidige eigenaresse, mevrouw M(anec). v.d. Lugt, ziet in ons hospice de ‘natuurlijke’ opvolger van het levenswerk van haar en haar overleden man, Bart v.d. Lugt. Ook bestuur en vrijwilligers van hospice de liefde zien veel mogelijkheden in het pand.
We zijn dus het gesprek met mevrouw v.d Lugt met enthousiasme ingegaan. Maar we hebben ook nog veel vragen, met name rond de financiering; er is veel extra geld nodig voor verbouwing, inrichting en exploitatie van deze bijzondere locatie. Wij gaan er ons best voor doen, maar zullen daarbij uw steun nodig hebben! We houden u vanzelfsprekend op de hoogte.
Waar is het Davidhuis te vinden?
* * * * * *
Kennismaking met de Rotterdamse Vrijwillige terminale Zorg
Hospice initiatiefnemer Ernst Kleisterlee zocht contact met de Rotterdamse Vrijwillige Terminale Zorg (VTZ, zie http://www.vtzrotterdam.nl/index.htm). Hij ging daar vertellen, dat ons hospice vanaf 1 september aanstaande een aantal vrijwilligers wil
uitzenden naar stervenden thuis en in instellingen van zorg. In zijn gesprek met de directeur en eén van de coördinatoren werd allereerst duidelijk, dat het initiatief van ons hospice om vrijwilligers te gaan uitzenden voor de VTZ op een moeilijk moment komt.
Sterven is een onlosmakelijk en zinvol deel van ons leven / in het licht van ons afscheid wordt ieder moment onvervangbaar / ieder blad dat valt, raakt ons rechtstreeks in het hart
3
nieuwsbrief hospice de liefde, editie mei/juni 2010
(vervolg Kennismaking VTZ)
Deze instelling wordt op dit moment geconfronteerd met een ingrijpende bezuiniging, die niet zonder personele consequenties lijkt te kunnen blijven. Daarnaast werd duidelijk, dat de VTZ onze komst in Rotterdam positief waardeert vanuit het oogpunt van ‘keuzevrijheid’ voor de cliënten; het gaat er immers om stervenden die hulp te bieden, waaraan zij het meeste behoefte hebben. We spraken af elkaars werk
met respect en kritische zin te zullen blijven volgen. Zodra de eerste formele coördinator van ons hospice is benoemd, zal deze contact zoeken met de VTZ coördinator, zo spraken we in het gesprek af. Van onze kant zullen we daar ons ‘smoelenboek’ laten zien, dat inzicht geeft in de specifieke vaardigheden van onze individuele vrijwilligers. Daarnaast zullen we het gesprek openen over de vrijwilligerstraining van beide instellingen, en de mogelijkheden ook op dat terrein over en weer van elkaar te leren. We zien uit naar vervolg op dit eerste, goede contact. Wordt vervolgd.
* * * * * *
De nieuwsbriefenquête 2010 Halverwege de maand april heeft het webredactieteam een enquête uitgestuurd naar de abonnees van de nieuwsbrief, omdat het altijd een goed idee is bij “het publiek” na te vragen hoe zij denken over de inhoud, opmaak en onderwerpkeuze van diezelfde nieuwsbrief. Hoewel de echte sluitingsdatum pas op 31 mei a.s. is, kunnen de eerste resultaten natuurlijk al zichtbaar worden gemaakt. De enquête is door 30 mensen ingevuld. De lengte van de nieuwsbrief is 0 te lang 0 te kort 17 precies goed 13 maakt niet uit De frequentie van uitbrengen is 0 te vaak 3 niet vaak genoeg 19 precies vaak genoeg 8 maakt niet uit (vervolg enquête-antwoorden) Is de nieuwsbrief overzichtelijk? 23 ja, ik kan er alles in vinden 0 nee, in vind het rommelig qua opzet 7 nooit zo op gelet Algemeen oordeel 1 lelijk 23 mooi 6 uiterlijk maakt niet uit
Sterven is een onlosmakelijk en zinvol deel van ons leven / in het licht van ons afscheid wordt ieder moment onvervangbaar / ieder blad dat valt, raakt ons rechtstreeks in het hart
4
nieuwsbrief hospice de liefde, editie mei/juni 2010
Gebruik van plaatjes en illustraties 18 ik wil graag plaatjes in de nieuwsbrief zien 1 ik wil geen plaatjes in de nieuwsbrief zien 11 maakt niet uit Ik vind de informatie in de nieuwsbrief 0 te uitgebreid 27 goed van lengte 3 te karig 0 maakt niet uit Drukt u de nieuwsbrief weleens af? 0 elke keer 11 soms 19 nooit De ‘lees verder’-link 25 is gemakkelijk 1 is vervelend. Ik heb de nieuwsbrief toch al in beeld 4 maakt niet uit Herkent u de 7 uitgangspunten van hospice de liefde in de nieuwsbrief? 9 nee 21 ja Bent u werkzaam in de palliatieve zorg? 21 nee 9 ja De uitslag van de enquête is ons hulpmiddel voor het uitzetten van de nieuwsbriefkoers De antwoorden zijn voor de webredactie een belangrijk hulpmiddel voor het bepalen van de koers. Het is onze wens een nieuwsbrief te maken die een soort ideale mix van informatievoorziening en kennisoverdracht in zich herbergt. De enquête bood ook gelegenheid tot het invullen van vrije tekst. Uit die opmerkingen blijkt dat we eigenlijk wel op een goede koers zitten, maar dat de lezers vooral ook méér over onze achtergronden en uitgangspunten willen lezen. Bijvoorbeeld over standpunten ten aanzien van sedatie, euthanasie en de manieren waarop lijden kan worden verzacht. Wij danken alle respondenten voor hun tijd en moeite!
Sterven is een onlosmakelijk en zinvol deel van ons leven / in het licht van ons afscheid wordt ieder moment onvervangbaar / ieder blad dat valt, raakt ons rechtstreeks in het hart
5
nieuwsbrief hospice de liefde, editie mei/juni 2010
Vacatures voor vrijwillige functies Voor deze vrijwilligersvacatures geldt een verwachte tijdsbesteding van ca. 4-6 uur per week (mogelijk meer tijdens evenementen en/of acties). Assistent-webmaster (M/V) Ben je goed thuis in de Nederlandse taal en grammatica, PHP, MySQL en CMS'en (zoals Typo3 en TextPattern), dan zou je goed deze rol kunnen vervullen. Natuurlijk volgt een gedegen instructie over de opzet en uitbreidingsplannen van de website. Webredactielid M/V We zijn ook op zoek naar uitbreiding van het webredactieteam, wanneer je vooral
wilt bijdragen aan de talige kant (teksten redigeren, corrigeren en beheren). Journalistieke aspiraties komen zeker van pas. Organisatietalent gezocht M/V Voor deze vacature zoeken we iemand, die het leuk vindt het bestuur van hospice de liefde te ondersteunen. Denk aan agendabeheer, beleggen van vergaderingen (meestal via Skype) en meehelpen aan het organiseren van congressen, etc. Het actueel
houden van de adreslijsten en licht administratief werk (Word, Excel) maken deel uit van de taken. Interesse in een van de bovenstaande vacatures? Of wil je meer weten? Stuur een mailtje naar ons mailadres en stel je daarin aan ons voor. Wie weet, mogen we je binnenkort welkom heten bij het enthousiaste team dat nu "achter en voor" hospice de liefde staat!
* * * * * *
Oproep voor de rubriek “Wat ik met je wil delen” De website groeit langzaam maar zeker uit naar een plaats waar mensen informatie over sterven, stervensbegeleiding en palliatieve zorg kunnen vinden. Nadrukkelijk zal ook ruimte worden gegeven aan het uitwisselen van ervaringen (positief of negatief), in het najaar ook via een forum. Wij zijn ook bezig met het inrichten van een nieuwe rubriek, genaamd “Wat ik met je wil delen”. Het is een plaats voor úw kant van de zaak in de vorm van gedichten, filmpjes, foto’s, herinneringen, verhalen, observaties en ervaringen met artsen en/of verpleeginstellingen. Anoniem of met naam en toenaam, dat maakt niet uit. Stuur uw tekst (ca. 250 à 300 woorden), gedichten en/of andere bijdragen zoals foto’s naar
[email protected]. Vermeld daarbij uw voorkeur voor anonieme plaatsing of plaatsing onder naamsvermelding. De kleine lettertjes: de webredactie beoordeelt of er tot plaatsing van tekst en/of beeldmateriaal wordt overgegaan en kan de tekst redactioneel aanpassen (bijv. inkorten). Door in te sturen geeft u toestemming tot eventuele plaatsing op de website. Fotomateriaal mag niet onder kopieerrecht van “derden” vallen (in het Nederlands: alleen uw eigen foto’s en/of filmpjes).
Sterven is een onlosmakelijk en zinvol deel van ons leven / in het licht van ons afscheid wordt ieder moment onvervangbaar / ieder blad dat valt, raakt ons rechtstreeks in het hart
6
nieuwsbrief hospice de liefde, editie mei/juni 2010
Uitreiking certificaten aan eerste vrijwillige stervensbegeleiders, 12 juni.
Op zaterdag 12 juni, 16 uur, is het zover: we reiken certificaten uit aan de eerste vrijwilligers van ons hospice, die de speciaal voor ons ontwikkelde zesdaagse basistraining ‘vrijwillige stervensbegeleider’ hebben gevolgd. Aan die gelegenheid willen we een extra feestelijk tintje geven.
U bent dus van harte uitgenodigd om aanwezig te zijn! Kom kennismaken, of uw kennismaking vernieuwen, met bestuur en vrijwilligers van hospice de liefde.
Tijd: zaterdag 16 juni, 16 uur Plaats: Schiedamsesingel 183, Rotterdam Routebeschrijving: zie deze link. * * * * * *
Sterven is een onlosmakelijk en zinvol deel van ons leven / in het licht van ons afscheid wordt ieder moment onvervangbaar / ieder blad dat valt, raakt ons rechtstreeks in het hart
7
nieuwsbrief hospice de liefde, editie mei/juni 2010
Vacature coördinator vrijwilligers (m/v) (free lance)
Het bestuur van hospice de liefde zoekt gegadigden voor de functie van coördinator voor de vrijwilligers, voorlopig voor 1 dag/week en op free lance basis. Vanaf 1 september a.s. gaat het hospice een aantal vrijwilligers uitzenden naar stervenden thuis en in instellingen voor zorg. Daarnaast willen we in 2011 de deuren van ons hospice openen. De coördinator die we zoeken krijgt vanaf 1 juli a.s. de taak om de inzet, coördinatie en begeleiding van deze vrijwilligers te organiseren.
Herken je jezelf in het volgende profiel?
Je hebt affiniteit met onze visie van ‘toewenden’ en ‘loslaten’, en kunt deze verwoorden en uitdragen Je hebt ervaring in de omgang met stervenden, en in de begeleiding van vrijwilligers Je wilt ‘werken vanuit het hart’: verbinding, openheid, vertrouwen en vriendelijkheid zijn belangrijke begrippen voor je Je bent een pionier in hart en nieren Je hebt werkervaring in de zorg, en een HBO werk en denkniveau
Dan willen we graag kennis met je maken. Je kunt je belangstelling kenbaar maken bij bestuurslid Gerdy van Bellen,
[email protected]. Zij zoekt dan in de eerste week van juni contact met je. Sollicitatiegesprekken zullen in de loop van juni gevoerd worden door Gerdy van Bellen en Ernst Kleisterlee. * * * * * *
De website is opgefrist! Klik op de foto om een bezoek te brengen
Sterven is een onlosmakelijk en zinvol deel van ons leven / in het licht van ons afscheid wordt ieder moment onvervangbaar / ieder blad dat valt, raakt ons rechtstreeks in het hart
8
nieuwsbrief hospice de liefde, editie mei/juni 2010
Stilteweek door Jan en Lieve Weeda
Jan Weeda is de Rotterdamse architect die vorig jaar (mede) leiding gaf aan onze werkgroep ‘fysiek hospice’. Het werk van deze groep mondde uit in een typering, een aantal sfeerschetsen en een ruimtelijk programma van eisen voor ons hospice. Jan’s vriendelijke en procesgerichte benadering past heel goed bij de doelstelling en werkwijzen van ons hospice. En daar blijkt Jan ook nog andere activiteiten te ontplooien… Hieronder daarover meer:
STILTEWEEK, 9-15 augustus Van 9 t/m 15 augustus organiseren mijn vrouw en ik en retraîte, een stilteweek in de Abdij van Zundert. Er wordt gemediteerd (vipassana, tong-len, e.a.). Er zijn thema’s aan de orde van “gehechtheid” en “aanvaarden wat is” tot de keuze voor liefdevolle actie. Er wordt geoefend, want wat zeggen woorden zonder ze te ervaren? Buiten het programma wordt er niet gesproken, zodat het gesprek met jezelf hoorbaar wordt. We zullen buiten zijn, natuur, rust en ruimte ervaren. Van harte welkom! Meer informatie:
[email protected] of via mobiel 06 22 491501. * * * * * *
Sterven is een onlosmakelijk en zinvol deel van ons leven / in het licht van ons afscheid wordt ieder moment onvervangbaar / ieder blad dat valt, raakt ons rechtstreeks in het hart
9
nieuwsbrief hospice de liefde, editie mei/juni 2010
Sipke Dijkstra: hospice in stroomversnelling
Sipke Dijkstra is NIVRA accountant en werkt al zo’n 20 jaar als financieel en HRM manager voor een aantal grote zorginstellingen. Hij is tot het bestuur van hospice de liefde toegetreden omdat hij vindt dat dit initiatief echt iets toevoegt aan de zorg in ons land. En daaraan wil hij graag een bijdrage leveren. In verband met de ziekte van Ans Beunis neemt hij haar functie als penningmeester waar. Sipke is in contact gekomen met het hospice via zijn partner Welmoed, die o.a. de training van vrijwillige stervensbegeleiders verzorgt. Veel zaken zijn de afgelopen weken in een stroomversnelling geraakt, o.a. de huisvesting. In het bedrijfsplan is uitgesproken dat het pand dat wij willen betrekken aan hoge kwaliteitseisen moet voldoen om te kunnen waarborgen dat onze cliënten in rust, aandacht en openheid kunnen sterven. “Het pand is bij voorkeur vrijstaand en heeft een (grote) tuin. Omgeving en pand stralen rust en openheid uit. Het biedt onze cliënten en hun familieleden een plaats, waar zij ook in groter (familie)verband afscheid van elkaar kunnen nemen zonder angst voor overlast.” Gesprekken met een Rotterdamse woningcorporatie hebben geleid tot de conclusie dat realisatie van een pand langs die
lijn pas mogelijk zou worden rond 2014. Dat is is te laat, aldus Sipke. De optie Davidhuis (zie elders in deze nieuwsbrief) is dan ook door het hospice bestuur met groot enthousiasme ontvangen. De huidige eigenaar van het Davidhuis is zeer enthousiast, getuige de melding op hun website: “De lijnen van Davidhuis en Hospice de Liefde zijn op bijzondere wijze en in korte tijd bij elkaar gekomen. Het is als het ware een voortzetting van ons werk, gedragen door een andere groep, een andere stichting. Juist op het gebied van bewustwording rond sterven en stervensbegeleiding - bijvoorbeeld in de conferenties Leven met Sterven - zijn wij zo actief geweest. Het nieuwe initiatief sluit hier naadloos bij aan.” Sipke vindt dit optimisme hartverwarmend en hij ziet zeker mogelijkheden indien een ideele bank of vermogensbeheerder het pand wil aankopen en aan het hospice verhuren. Op termijn is zelf aankopen voor het hospice aantrekkelijker, daartoe is actieve fondsverwerving nodig, ook tbv beheer en exploitatie. Inmiddels hebben drie fondsen elk 15000 euro beschikbaar gesteld voor 2010, dus de opstart van het hospice is nu gegarandeerd. “De grote uitdaging is nu om circa 0.5 miljoen euro binnen te halen om het pand te verwerven en te verbouwen.”
Sterven is een onlosmakelijk en zinvol deel van ons leven / in het licht van ons afscheid wordt ieder moment onvervangbaar / ieder blad dat valt, raakt ons rechtstreeks in het hart
10
nieuwsbrief hospice de liefde, editie mei/juni 2010
Frans Kamps: aandacht, openheid, compassie en liefde staan centraal
Frans Kamps zocht na een carriere van meer dan 25 jaar als operationeel manager in het bedrijfsleven een nieuwe weg in zijn leven. Hij ging werken in een hospice te Gouda en studeerde daarnaast religiewetenschappen met de master Geestelijke Verzorging aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Na zijn afstuderen in 2009 startte hij een praktijk voor geestelijke verzorging en geestelijke begeleiding. Frans neemt binnen hospice de liefde deel aan de werkgroep zorgconcept. In die werkgroep zijn een werkwijzer en een zorgconcept ontwikkeld waarin aandacht, openheid, compassie en liefde centraal staan. Frans neemt deel aan de training stervensbegeleiding die door Welmoed Reitsma voor hospice de liefde is ontwikkeld. De achterliggende filosofie en het gehele zorgconcept van het hospice spreekt hem zeer aan. In de visie van Frans gaat het erom bij geestelijke verzorging in het contact met mensen steeds ruimte te bieden, hoe moeilijk dat ook kan zijn. “Niet weglopen als het moeilijk of pijnlijk wordt, maar ook de ander niet verstikken door het verkondigen van de eigen waarheid. Door de ander
onvoorwaardelijk te accepteren kun je er voor zorgen dat de gesprekspartner zich veilig voelt. De gesprekspartner moet alles kunnen ervaren, alles kunnen voelen en alles kunnen uitspreken.” Als vrijwillig stervensbegeleider gaat het voor Frans primair om ontmoeten (zowel jezelf als de ander) en verbinden, ook jezelf leren kennen. “Het gaat om het leven ervaren, het levert ontzettend veel op, ondanks vaak moeilijke situaties.” Binnen hospice de liefde ziet hij uiteraard veel aandacht voor lijden en dood: “maar veel meer dan in andere hospices, ook dat je er veel meer zelf mee bezig bent en aan je zelf sleutelt.” Frans ontdekt al werkende weg ook bij zichzelf nieuwe aspecten. Als voorbeeld noemt hij de loopmeditatie als onderdeel van de training stervensbegeleiding. “Het gaat daarbij om overgave en vertrouwen, het overwinnen van ongemakkelijke gevoelens, autenticiteit ervaren, durven jezelf te zijn in de ontmoeting met de ander. Het is te merken dat alle delnemers heel bewust denken over leven en dood.”
Sterven is een onlosmakelijk en zinvol deel van ons leven / in het licht van ons afscheid wordt ieder moment onvervangbaar / ieder blad dat valt, raakt ons rechtstreeks in het hart
11
nieuwsbrief hospice de liefde, editie mei/juni 2010
Bettine Pluut: eredoctoraat voor mw prof. dr. Dian Marie Hosking
Bettine Pluut is werkzaam als onderzoeker en adviseert zorginstellingen over de inrichting van hun primaire en ondersteunende processen en de mogelijke rol van ICT hierbij. Daarnaast coacht zij beleidsmedewerkers in de zorg bij het maken van uitvoerbaar beleid: beleid vanuit de eindgebruiker. Naast haar werk doet zij promotie-onderzoek aan de Universiteit van Utrecht onder begeleiding van prof.dr. Dian Marie Hosking. Het onderzoek gaat om de betekenis van het Elektronisch Patiënten Dossier voor de kwaliteit van zorg, in het bijzonder voor de arts-patiëntrelatie. Reflecties op verantwoordelijkheden en de regie op het zorgproces staan hierbij centraal. Bettine is met het hospice in contact gekomen toen zij initiatiefnemer Ernst Kleisterlee leerde kennen tijdens een trainingsweekend van instituut Shambala.
Dat viel vrijwel samen met het ziekbed van haar vader die kort daarna overleed, onder begeleiding van een Boeddhistisch stervensbegeleider. Bettines betrokkenheid bij hospice de liefde betekent dat zij vooral vanuit de organisatiekunde wil kijken naar humane zorgverlening: dat doet zij door onderzoek te doen, studenten te begeleiden, als sparring partner te fungeren en discussies te entameren. De aanleiding voor dit gesprek is het feit dat onlangs aan haar begeleider prof.dr. Dian Marie Hosking een eredoctoraat (onderstaande foto) is verleend. Dian Marie is hoogleraar in relational processes aan de Universiteit Utrecht en goed bevriend met Bettine. Bovendien heeft Dian Marie al diverse bijdragen geleverd aan de ontwikkeling van hospice de liefde.
Sterven is een onlosmakelijk en zinvol deel van ons leven / in het licht van ons afscheid wordt ieder moment onvervangbaar / ieder blad dat valt, raakt ons rechtstreeks in het hart
12
nieuwsbrief hospice de liefde, editie mei/juni 2010
(vervolg eredoctoraat mw.prof. dr. Dian Marie Hosking) Bettine: “Dian Marie’s werk heeft geen directe relatie met zorg. Zij is eigenlijk meer bezig met wetenschapsfilosofie en de praktische toepassingen daarvan. Denk aan sociaal constructivisme, interactie, dialoog, veranderingsmanagement. Maar het is wel duidelijk dat het thema sterven en Boeddhisme haar sterk aanspreekt. Een op het Boeddhisme gestoeld zorgconcept stelt immers specifieke eisen en biedt ook kansen voor nieuwe vormen van organiseren: kleinschaliger, patientgerichter, minder vanuit efficiency en rationaliteit. Qua besturing en besluitvorming gaat het niet om een winstgedreven organisatie; de missie is om vanuit persoonsniveau (de zorgverlener/patient relatie) een grote betrokkenheid te realiseren door verbinding
met de ander. Met als uiteindelijk doel: langs het lijden van de ander ook het eigen lijden verlichten. Dat betekent dat organiseren vanuit het hart , vanuit openhei, centraal staat. Maar verder gelden uiteraard alle andere ‘normale’ eisen voor de organisatie. Het is nu de kunst om alle processen van de organisatie vorm te geven vanuit dat kernconcept, vanuit je hart en ziel. Dat geldt niet alleen voor zorgverlener/patient relatie. Ook bijv bij externe contacten en tussen werkers/vrijwilligers/bestuur onderling gaat het er om een verbintenis aan te gaan met de ander. Je moet een vonk proberen te ontsteken vanuit de inhoud, vanuit de Boeddhisme inspiratie als leidraad voor het handelen.. Dat is het wezenskenmerk van hospice de liefde.”
* * * * * *
Ginny Warner: het gaat om persoonlijke ontwikkeling en zingeving
Ginny Warner is grafisch vormgeefster en eigenaar van bureau Loosha. Zij is vrijwilliger actief bij Humanitas Buddyzorg Rotterdam; sociaal emotionele ondersteuning aan mensen met een ernstige chronische of levensbedreigende ziekte of aandoening. Ginny heeft zich aangemeld als vrijwilliger bij hospice de liefde.
gehad. Ik ben sinds 1999 buddy bij Humanitas en het contact met de laatste twee vrouwen die ik heb mogen begeleiden, was intensief maar ook erg fijn. Ik vond het bijzonder om van hen te mogen leren en er voor hun te zijn. Daarnaast spreekt de boeddhistische opzet van hospice de liefde me erg aan.
Je hebt je aangemeld als vrijwilliger voor hospice de liefde. Wat heeft je bewogen? In wezen de buddyschappen die ik vorig jaar heb Sterven is een onlosmakelijk en zinvol deel van ons leven / in het licht van ons afscheid wordt ieder moment onvervangbaar / ieder blad dat valt, raakt ons rechtstreeks in het hart
13
nieuwsbrief hospice de liefde, editie mei/juni 2010
(vervolg Ginny Warner) Kun je vertellen wat je wensen zijn: wat hoop je te vinden? Persoonlijke ontwikkeling en zingeving. Er echt kunnen zijn voor iemand in liefdevolle vriendelijkheid, zonder te oordelen, zonder jezelf erin te verliezen. Nog beter leren luisteren, mijn eigen vergankelijkheid bestuderen en mijn geest voorbereiden op het onvermijdelijke. Dat laatste klinkt misschien wat zweverig voor sommigen maar ik sta met beide benen op de grond hoor! Ik bedoel eigenlijk dat ik het niet wil wegstoppen maar er mee wil omgaan als onderdeel van het leven.
Wat zou je willen brengen? Willen... Hmm.. Ik hoop er aandacht en liefde te brengen. Wat is je wens voor de stervenden? Mijn diepste wens is dat stervenden acceptatie vinden en de kracht hebben om het leven los te laten. De kracht om afscheid te nemen van alles wat hen lief is. Een enorme opgave lijkt mij. Ik hoop dat zij het gevoel hebben dat hun leven zin heeft gehad. Wat is je wens voor hospice de Liefde? Ik hoop dat Hospice de Liefde een bijzondere plek wordt waar mensen in alle rust en aandacht dat laatste stukje van de reis - zoals wij dat hier op aarde kennen - kunnen maken.
* * * * * *
Carlo Leget: met elkaar de juiste balans vinden
Carlo Leget is moraaltheoloog en als universitair docent medisch ethiek verbonden aan de afdeling Ethiek, Filosofie en Geschiedenis van de Geneeskunde van het UMC St Radboud in Nijmegen. Hij promoveerde aan de Katholieke Theologische Universiteit te Utrecht op de studie Living with God: Thomas Aquinas on the Relation between Life on Earth and ‘Life’ after Death’ (Leuven 1997). In 2003 verscheen van hem Ruimte om te sterven: Een weg voor zieken, naasten en zorgverleners (Tielt 2007, derde druk) In zijn huidige onderzoek richt hij zich met name op ethiek en spiritualiteit binnen de palliatieve zorg.
Wat is volgens jou essentieel als het om stervensbegeleiding gaat.? Als het om stervensbegeleiding gaat, is het volgens mij essentieel dat er nog beter afgestemd wordt dan in ‘gewone’ zorg. Nu is afstemmen altijd van belang in de zorg. Zorg raakt aan de kwetsbaarheid en intimiteit van mensen, en dat vraagt om een houding van respect en welwillendheid. Bij stervensbegeleiding gaat het om een verhoogde kwetsbaarheid en intimiteit. En daarbij is sterven een eenmalig gebeuren dat nooit overgedaan kan worden. Bij afstemmen denk ik dan in de eerste plaats aan het afstemmen op je eigen innerlijke ruimte –weten wat daarin leeft en mogelijk is– en van daaruit het afstemmen op de
Sterven is een onlosmakelijk en zinvol deel van ons leven / in het licht van ons afscheid wordt ieder moment onvervangbaar / ieder blad dat valt, raakt ons rechtstreeks in het hart
14
nieuwsbrief hospice de liefde, editie mei/juni 2010
(vervolg Carlo Leget) mensen met wie je werkt: de stervende, maar ook de naasten, collega’s en vrijwilligers.” Je geeft lezingen in het hele land en bent in contact met mensen die zich bezig houden met stervensbegeleiding. Wat is er volgens jou nu nodig in Nederland ? "Wat nodig is in Nederland is dat we met elkaar de juiste balans vinden tussen de ‘harde’ en de ‘zachte’ kanten van palliatieve zorg. Als ik het op de spirituele zorg betrek, wat zwart/wit gesteld: enerzijds zie ik zorgverleners die goed getraind zijn in problemen oplossen en technisch handelen, maar geen woorden hebben om
met zin en betekenis om te gaan. Anderzijds zie ik geestelijk verzorgers en vrijwilligers die heel goed met zin en betekenis kunnen omgaan, maar afhaken zodra er gevraagd wordt om een meer zakelijke en technische stijl van kwaliteitsbewaking en verantwoording. Ik denk dat beide niet goed zijn. Voor goede palliatieve zorg is meer nodig dan psychosociale aandacht, en voor spirituele zorg is het niet genoeg om alleen je gevoel te volgen. Het gaat om de integratie van verschillende ‘cultuurtjes’ waardoor je elkaar kunt scherp houden en verbeteren. We hebben beide hersenhelften nodig, én ons hart, én onze handen !”
Contactgegevens Over deze nieuwsbrief: Louis de la Combé E-mail :
[email protected] Mobiel: 06 2938 9790
Over het hospice:
[email protected] Stichting vrienden van het hospice de liefde p/a Heren van Brechtlaan 16 4271 AK Dussen Mobiel: 06 81 88 28 90
Wilt u de nieuwsbrief niet langer ontvangen? Stuur dan een e-mailbericht met STOP of AFMELDEN in de onderwerpregel om het abonnement te beëindigen.
Sterven is een onlosmakelijk en zinvol deel van ons leven / in het licht van ons afscheid wordt ieder moment onvervangbaar / ieder blad dat valt, raakt ons rechtstreeks in het hart
15