JUBILEUM KATERN STUDIE EN PROFVOETBAL COMBINEREN OPLEIDINGSCOÖRDINATOREN. Topsportklas maakt focus mogelijk. Op zoek naar het vuur

Magazine van HAN Sport en Bewegen. Nr.7

JUBILEUM KATERN

Sport, Gezondh eid en Management

STUDIE EN PROFVOETBAL COMBINEREN Topsportklas maakt focus mogelijk

OPLEIDINGSCOÖRDINATOREN Op zoek naar het vuur

SOCIAL MEDIA

www.han.nl/sEb

VOOR STUDENTEN facebook.com/HANsportenbewegen twitter.com/HANsportbewegen HANsportenbewegen.nl

VOOR ALUMNI Alumni HAN Sport en Bewegen

VOOR PRO’S twitter.com/HAN_SenB HAN Sport en Bewegen HANsportenbewegen.nl/professionals

COLOFON Sporthart is het magazine van HAN Sport en Bewegen (Hogeschool van Arnhem en Nijmegen)

Heyendaalseweg 141 6525 AJ Nijmegen

2

| Sport en Bewegen

REDACTIE

EINDREDACTIE

FOTOGRAFIE

VORMGEVING

DRUKWERK

Lennart van Eekhout Marcel Rözer Patrick Spierts Han Geurts

Lennart van Eekhout Han Geurts

Ralph Schmitz Redactie

Ben Schot, Graphic Design bno Laura Foppen

bright advertising

EEN VISIE OP SPORT EN GEZONDHEID

We vieren het 12,5-jarig jubileum van de opleiding Sport, Gezondheid en Management (SGM) en daar is in deze editie van Sporthart dan ook veel aandacht voor. SGM ontstond ooit vanuit een visie op sport en gezondheid waarbij de nadruk ligt op een positieve gezondheid, gezondheidsbevordering en preventie en waarbij van de professional een kritische houding wordt gevraagd ten aanzien van de beroepsuitoefening en vakontwikkeling. Er was een nieuw type professional nodig en ook de context waarbinnen deze professional werkte zou er anders uit moeten zien. . Dat was gebleken uit een project waar uiteindelijk HAN SENECA uit voortkwam en waarin onderwijs, dienstverlening en onderzoek samenkwamen. Tegenwoordig is het heel gewoon dat mensen aan hun gezondheid werken in een fitnescentrum, maar dat was 12,5 jaar geleden niet zo. Mede door praktijkgericht onderzoek is er een beweging geïnitieerd in het werkveld, waardoor dat mogelijk is geworden. De komende jaren zijn internationalisering, het doorontwikkelen van de Professionele Leergemeenschap (PLG) en het praktijkgerichte onderzoek drie speerpunten binnen het instituut. Ik hoop dat over een aantal jaren een normale zaak wordt dat mensen met allerlei vragen binnen het domein van sport en bewegen aankloppen bij HAN Sport en Bewegen. In samenwerking met andere kenniscentra en het werkveld kunnen wij dan praktijkgericht onderzoek doen om te komen tot oplossingen en innovaties. De inauguratie van Luc van Loon en Marian de van der Schueren die onlangs plaatsvond is een mooi voorbeeld van een dergelijke samenwerking. In het nieuwe lectoraat Voeding in relatie tot Sport en Gezondheid werken wij vanuit HAN Sport en Bewegen nauw samen met de universiteit van Maastricht. Het is voor zowel universiteiten als hogescholen een meerwaarde, want het verbreedt de scope van onderzoek doen in het algemeen. Uiteindelijk help je zo ook het werkveld doorontwikkelen en daar komen juist de opgeleidde professionals weer in terecht. Een kruisbestuiving die 12,5 jaar geleden begon met SGM. Joris Hermans, directeur HAN Sport en Bewegen

Inhoud

6

GELDERS GOUD

HET WERKVELD OVER SGM

HAN Sport en Bewegen nr. 7

18

DE OPRICHTERS

14

TWEE ALUMNI

16

HET NUT VAN BIETENSAP

28

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen |

3

stram Wie kent dat gevoel niet? Je loopt in een park, over een grasveld, dromerig. De zon schijnt, het leven is verrukkuluk. Dan glijdt je linkervoet even weg en denk je ‘nee hè?’ Maar het leed is wel degelijk geschied, je bent in een hondendrol gestapt. En ja, je zolen zijn profielzolen en terwijl de eerste meur je neus binnendringt, probeer je met een takje de poep vanonder je schoenen vandaan te krijgen. Je haat alle honden en ja, ook alle hondenbezitters die de shit niet opruimen. Deze week zag ik een oud mannetje met een oude hond. Dat gaat vaak samen, jonge hondjes met oude mannen zijn een zeldzaamheid. De hond had een dampende, bruine bolus op de stoep gelegd en het mannetje toverde met veel moeite een plastic zakje uit zijn jas. De bewegingen waren traag, ik had hier te maken met een bijzonder oud mannetje. Hij wankelde op zijn benen toen hij probeerde te bukken. Ik stopte om eventueel hem te kunnen helpen. Maar dat was gelukkig niet nodig. Hij kon bukken, al ging dat in korte, schokkerige bewegingen. Met een beetje fantasie kon je de scharnieren horen piepen. Steeds vaker raak ik ontroerd wanneer ik oude mensen in gevecht zie met hun haperende lichaam. En ja, dat zal te maken hebben met mijn eigen leeftijd. Stram is steeds vaker het woord dat van toepassing is op mijn lijf. Niet alleen tijdens het hardlopen of voetballen (ik beschouw dat laatste als een levensader) voel ik een zwaarte, die ik voor mijn vijftigste alleen uit de verhalen kende. Ik probeer een middenweg te vinden tussen de fysieke grens, die duidelijk aan het verschuiven is, en mijn ambitie om te blijven spelen en bewegen. Till death do us part. Ik herinner me het moment nog vrij goed waarop ik samen met mijn tegenstander sprintte op een verre bal. Het was zo’n moment waarop je beseft: hierna is alles anders. Ik verliet mijn fysieke lichaam en hing als een fictieve drone boven het voetbalveld. Opeens zag ik geen man meer die probeerde nog een jongen te zijn, nee, ik zag iemand die de dood voor probeerde te blijven. Tegen beter weten in. Dat ook nog. Gelukkig leef ik in een tijdvak waarin er veel ouderen zijn. En heb ik de wetenschap dat niemand aan dit fenomeen ontkomt. De stramme jaren zijn aangebroken en ik kan dat steeds vaker accepteren. Alleen neem ik echt geen hond.

Marcel Rözer 4

| Sport en Bewegen

ACTIEF WERKEN BIJ HAN SPORT EN BEWEGEN Er zijn momenteel opvallende attributen te vinden op het Gymnasion. In het onderwijsgebouw van HAN Sport en Bewegen in Nijmegen zijn namelijk een twintigtal vergaderfietsen en diverse Swoppers te vinden. De Swopper is een verende kruk op wieltjes die je rug traint en ervoor zorgt dat je in beweging blijft. Joris te Molder is docent Sport- en Bewegingseducatie en hij was er als student van de master Sport- en Beweeginnovatie bij betrokken: ‘Onderzoek toont aan dat zittend werken meer gezondheidsrisico’s met zich mee brengt dan we tot nu toe wisten wisten. Met de bureaufiets, sta steun en hoge tafel wordt het stilzitten tegen gegaan, het brengt je in beweging.’ Ook vanuit het expertisegebied Health Promotion & Performance van HAN SENECA wordt hier veel aandacht aan besteed. Kijk voor meer informatie op www.HAN.nl/SENECA.

HAN SENECA OP KAPITTELWEG WORDT EERSTELIJNS CENTRUM HAN SENECA op de Kapittelweg 33 in Nijmegen wordt compleet nieuw ingericht. Na de zomervakantie moet de verbouwing helemaal klaar zijn en dat houdt in dat er eerstelijnszorg aangeboden gaat worden, als belangrijke service van het expertisecentrum voor sport, arbeid en gezondheid. De volledig vernieuwde omgeving zal als leer-werkplek dienen met diverse labs voor zowel intern als extern onderzoek. Ook wordt het Sportmedisch Adviescentrum (SMA) uitgebreid. Daarin is plaats voor onder andere een hoogtekamers, een videoanalyse lab en een THP2 test- en meetlab. Daarnaast wordt de fitnesszaal uitgebreid naar de sportzaal ernaast. De verbouwing moet ervoor zorgen dat de mogelijkheden bij HAN SENECA nog verder aansluiten bij de behoeftes van zowel onderzoekers als consumenten.

OPLEIDING DEELTIJD ALO HERONTWIKKELD: IN EEN PRESSURE COOKER NAAR BLENDED LEARNING Na een half jaar intensief samenwerken tussen externe onderwijskundigen en interne docenten zijn de modules van de deeltijdopleiding ALO opnieuw ontwikkeld en overgedragen aan de teamleider van de ALO. De ontwikkeling heeft plaatsgevonden aan de hand van bepaalde uitgangspunten. Op deze manier is er een goede verdeling en verbinding gemaakt tussen het leren op de werkplek, de (online) zelfstudie en het contactonderwijs op de opleiding. Er is bij HAN Sport en Bewegen bewust gekozen om het ontwikkelen van het onderwijs in een relatief kort tijdsbestek (pressure cooker) te doen. Op deze manier vond er een mooie kruisbestuiving plaats van vakinhoudelijke kennis (input docenten) met onderwijskundige (blended learning) kennis (vanuit de schrijvers) zie je elkaar van een andere kant.

HAN SENECA EN ZORGVERZEKERAAR VGZ SLAAN HANDEN INEEN Een unieke samenwerking tussen zorgverzekeraar VGZ en HAN SENECA. Het expertisecentrum gaat bij bedrijven die een collectieve verzekering hebben bij VGZ Preventief Medisch Onderzoek uitvoeren (PMO). Hierdoor beschikt de verzekeraar straks over een absolute nulmeting, waardoor het in staat is om haar eigen interventies te beoordelen. Zo kan wetenschappelijk bepaald worden of de ingezette interventies daadwerkelijk bijdragen aan gezondere medewerkers. VGZ is de eerste zorgverzekeraar die met behulp van een wetenschapspartner als HAN SENECA haar eigen geldstromen beoordeelt. Geert van der Veer, directeur HAN SENECA, zegt over deze nieuwe samenwerking: ‘Het is voor ons een mooie onderzoeksomgeving en tevens een mooie koppeling met het werkveld.’

meer nieuws lezen? www.hansportenbewegen.nl Hogeschool van Arnhem en Nijmegen |

5

ALO-ERS ORGANISEREN DE ‘OLYMPISCHE SPELEN’

6

| Sport en Bewegen

Niels Weeink en Bart Grondman, beiden derdejaars ALO, maken deel

Taakverdeling

uit van een groepje van vijf studenten die het sportevenement ‘Gelders

De studenten voeren deze opdracht uit in het kader van het vak

Goud’ gaan organiseren. Als het aan hen ligt verandert Nationaal

evenementenmanagement. Niels: ‘Voor ons is dit een enorme uitdaging.

Sportcentrum Papendal op 25 en 26 juni in een groot Olympisch dorp.

Zo’n groot evenement met zoveel media-aandacht. En ook nog op zo’n mooie locatie. Aan ons de taak om het hele project sporttechnisch in te

‘Het project is een initiatief van Omroep Gelderland met als doel om

vullen. Van de clinics en de sportlessen tot de tweedaagse op Papendal.

kinderen te stimuleren meer te bewegen en gezonder te leven’, aldus

Maar ook alle nevenactiviteiten zoals bijvoorbeeld het regelen van

Niels. ‘Het wordt een groot tweedaags sportevenement met zelfs een

bekende topsporters of een bossaballveld. We hebben een duidelijke

overnachting. Daarvoor bouwen we een heel tentenkamp op. Gelders

taakverdeling gemaakt en gekeken naar ieders sterke en zwakke kanten.

Goud heeft dezelfde opzet als de echte Spelen, compleet met een

Zo ben ik min of meer aangesteld als projectleider omdat ik al veel

openingsceremonie, ‘de vlam’, een echte intocht van de teams en

ervaring heb met het organiseren van evenementen. Bart is meer bezig

medaille uitreikingen. Natuurlijk is er een Gelderland House voor de

met het bedenken van de nevenactiviteiten. Hij is heel creatief.’

gezelligheid. Er zal serieus gesport worden maar het gaat ook om de fun. Meedoen is belangrijker dan winnen.’ Bewegingsarmoede In totaal doen zes groepen 8 van basisscholen uit de regio mee. Het zijn

‘Die blije koppies, daar doen we het voor’

scholen waarvan bekend is dat er bewegingsarmoede bestaat. Ook de ouders worden in het hele project betrokken. Zij krijgen bijvoorbeeld

Er zijn in dit project meerdere partijen betrokken zoals de Gelderse

voorlichting over gezonde voeding. Bart: ‘In de aanloop naar het

Sportfederatie en Topsport Gelderland. Bart: ‘Soms is het wel even

evenement maken de kinderen al kennis met de verschillende sporten.

wennen hoe je met al die verschillende organisaties moet samenwerken

Het gaat dan om de sporten paardrijden, judo, volleybal, tennis, fietsen

en communiceren. Iedereen heeft toch zijn eigen contacten en sponsors

en atletiek. We organiseren clinics en sportlessen op de scholen om de

waar je rekening mee moet houden. Maar uiteindelijk hebben we allemaal

kinderen voor te bereiden en enthousiast te maken. Omroep Gelderland

hetzelfde doel namelijk de kinderen een onvergetelijke dag bezorgen.

maakt hier een zevendelige tv-serie van die na het evenement wordt

En hopen dat ze daarna een sport vinden die ze leuk vinden en gaan

uitgezonden. En dat maakt het voor ons, maar ook voor de kinderen

beoefenen. Die blije koppies, daar doen we het voor.’

natuurlijk extra spannend.’

Vlnr.; Yasha van Dijk, Dennis Huijsdens, Lot van Ommen, Niels Weeink, Bart Grondman.

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen |

7

HOOFDDOCENT SEBASTIAAN PLATVOET BLOGT

SLIMME SPORTKEUZE ALS REMEDIE TEGEN SPORTUITVAL Waar het vroeger een voorrecht was om te sporten, zijn we ervan overtuigd dat het in de huidige samenleving een recht zou moeten zijn. Van voorrecht naar recht. Toch zijn nog lang niet alle kinderen lid van een sportvereniging. Vooral in de middelbare schoolleeftijd haken veel kinderen af. Redenen voor stoppen met sport zijn veelzijdig maar het verliezen van het plezier in de sport is een van de belangrijkste. Een belangrijke vraag is: waarom vinden kinderen hun sport niet meer leuk?

Het zou heel goed kunnen dat dit samenhangt

in de sport. Daarnaast is competentie van groot

kleinere rol speelt. Het meest ideale profiel per

met de tak van sport die ze beoefenen. Niet alle

belang. Als een kind succeservaringen heeft,

tak van sport is daarmee verschillend. Bovendien

sporten zijn gelijk en ook de sfeer van hoe mensen

vindt het de sport vaak leuker en is de kans groter

is ieder kind uniek en brengt een eigen profiel

met elkaar omgaan kan per sport verschillend

dat het blijft sporten, ook tijdens de tienerjaren.

aan

zijn. Beoefenen kinderen wel die sport die het

Sportprestaties komen tot stand door een

kwaliteiten mee. Het lijkt aannemelijk dat

beste past bij hun kwaliteiten? Als deze vraag

combinatie van persoonsgebonden kwaliteiten,

kinderen baat hebben bij een optimale match

met ‘nee’ wordt beantwoord, is de kans groot

altijd in en met de omgeving waarin het kind zich

tussen de eigen kwaliteiten en de eisen van de

dat ze minder doelgericht zijn, minder intrinsiek

bevindt. Deze persoonsgebonden kwaliteiten

sport. Wetenschappelijke bewijslast is hiervoor

gemotiveerd zijn om te blijven sporten en zullen

zijn een combinatie van fysieke en cognitieve

echter nog minimaal.

ze waarschijnlijk sneller afhaken.

kwaliteiten.

Dit zou niet het geval hoeven zijn als ze op een

Een kind gaat door verschillende fasen van

sport zitten die beter bij hen past, waar ze meer

ontwikkeling; niet alleen in fysiek maar ook op

succeservaringen hebben en er meer plezier aan

cognitief gebied, die onderling samenhangen.

kunnen beleven. Zeker ook vanuit het oogpunt

Bij iedere sport zullen deze kwaliteiten op

van talentontwikkeling is dit essentieel. Kinderen

een verschillende wijze bijdragen aan het

kunnen alleen hun potentie in een bepaalde sport

prestatieniveau. Met andere woorden: het

waarmaken als ze ook daadwerkelijk in aanraking

relatieve belang van een prestatiebepalende

komen met die sport en er veel tijd en energie in

kwaliteit ten opzichte van de andere kwaliteiten

kunnen steken. De verwachting is dan ook dat een

zal per sport verschillen.

slimme sportkeuze op termijn eveneens bijdraagt aan het verhogen aan het niveau van de topsport.

IDEALE PROFIEL Bij open sporten zoals voetbal en hockey hangt

SUCCESERVARING

een prestatie sterk samen met het goed kunnen

Voor de intrinsieke motivatie is het cruciaal dat

anticiperen en reageren op de voortdurend

het kind het gevoel heeft dat het zelf invloed

veranderende situatie terwijl dat bij meer gesloten

op de sport kan uitoefenen en zich thuis voelt

sporten als hardlopen en zwemmen een veel

8

| Sport en Bewegen

persoonsgebonden

prestatiebepalende

Het Centre of Expertise Sport- en Beweegtalent doet onderzoek naar het kiezen van de juiste sport voor het juiste kind en de gevolgen die een juiste sportkeuze hebben op sportparticipatie en plezierbeleving.

Bent u geïnteresseerd in talentherkenning en talentontwikkeling in de sport neem dan eens een kijkje op ons weblog www.goudenkansen.eu. Hier worden wekelijks nieuwe blogs gepost rondom dit onderwerp.

‘Vooral in de middelbare schoolleeftijd haken veel kinderen af’

Sebastiaan Platvoet: ‘Waarom vinden kinderen hun sport niet meer leuk?’ Hogeschool van Arnhem en Nijmegen |

9

wie iets met sport heeft leest sportboeken

IK HEB AL EEN BOEK In deze rubriek zoomen we in op de beste sportboeken. We kiezen telkens drie actuele sportboeken en zoomen in op de Top 10 van beste sportboeken ooit. Daarin recenseren we dan telkens één boek. Topsport in de genen – David Epstein

Wie gefascineerd is door topsport, die leze David Epstein. De Amerikaanse sportjournalist ging op onderzoek uit in het gebied waar sport en wetenschap elkaar raken. En hij kwam tot verbazingwekkende conclusies. ‘Topsport in de genen’ is een geweldig boek omdat Epstein ingewikkelde wetenschappelijke studies relateert aan de sportwereld en hij ook nog eens helder en boeiend kan schrijven.

Strike Out – Maarten Kolschoot

In Strike Out wordt het dramatische bestaan van de Antilliaanse broertjes Gregory en Jason Halman beschreven. De honkbaltalenten vallen al snel op bij Amerikaanse scouts en Gregory (van 26 augustus 1987) tekent op zijn zestiende al een profcontract bij de Seattle Mariners. Jason is international bij Oranje en topspeler bij het Haarlemse Kinheim. De prachtige toekomst wordt in één klap een nachtmerrie als Jason na drugsgebruik in een psychose raakt en zijn broer, die tevens zijn beste vriend is, dood steekt.

Samba – Alex Bellos

Wie van voetbal houdt, die moet Alex Bellos’ vijftien verhalen over het Brazilaanse voetbal lezen. Sommige van de verhalen zijn al eerder verschenen in het boek Futebol, dat niet voor niets een plekje heeft in de Top Tien van sportboeken. Bellos is journalist en dat merk je aan de verhalen: die zijn vloeiend geschreven en met interessante feiten ondersteund. Wist je dat er ruim 1400 Braziliaanse voetballers in het buitenland hun brood verdienen?

top 10 In willekeurige volgorde sportboeken aller tijden 1

Open, de biografie van André Agassi

2 De proloog, Bert Wagendorp 3

Chez Stans, Jan Mulder

4 Wij waren de besten, Auke Kok 5

Sacred Hoops, Phil Jackson

6 Futebol, Alex Bellos 7 Moneyball, Michael Lewis 8 Het Gevecht, Norman Mailer 9 Nadal, biografie van een fenomeen 10 De renner, Tim Krabbé

10

| Sport en Bewegen

Chez Stans Jan Mulder kent menigeen alleen nog van De Wereld Draait Door. De voetballiefhebber weet nog dat Mulder verstand heeft van voetballen en misschien ook nog dat hij vroeger zelf voetbalde. Maar er is meer over Mulder. Hij had een rebels karakter en een onnavolgbare techniek. En het lukte hem om na zijn loopbaan een leven als schrijver te beginnen. Een ambacht waarin hij net zo goed en onnavolgbaar werd als hij als spits van Anderlecht en Ajax placht te zijn. In Chez Stans komen Mulders kwaliteiten als schrijver volledig tot hun recht. En wordt de lezer in prachtige taal meegenomen naar het Brussel in de jaren zeventig van de vorige eeuw. Mulder leefde een jongensdroom, waarin hij een voetbalheld werd en intussen aan tafel zat bij de jetset van Europa. Zoek een foto van de jonge actrice Catherine Deneuve en bedenk dat Mulder niet alleen de dis met haar deelde.

De opleiding Sport, Gezondheid en Management (SGM) viert haar 12,5 jarig bestaan. Daarom nu een speciaal katern over de eerste opleiding binnen het instituut HAN Sport en Bewegen. Hoe is het ontstaan? Wat was het doel? Wat vinden alumni, docenten en medewerkers? Je vindt de antwoorden in de komende tien pagina’s. Hogeschool van Arnhem en Nijmegen |

11

OPLEIDINGSCOÖRDINATOR: DE WEGWIJZER VAN SGM

n a a g k e o z p o n e sa m naar het vuur ‘Hmmm’, dacht SGM-opleidingscoördinator Marjolein Bron nog toen Martijn van Aarle ruim drie jaar geleden dezelfde functie kreeg. ‘Nu moet

Martijn van Aarle: ‘Boeiend om in die levensfase

ik het samen gaan doen. Alleen de baas zijn is toch veel gemakkelijker.’

iets voor jonge mensen te kunnen betekenen.’

Ze lacht. ‘Vanaf het eerste moment was er de klik. Het is zó veel leuker om het met zijn tweeën te doen. Daarnaast zitten we vakinhoudelijk heel ver uit elkaar. Ja, we vullen elkaar uitstekend aan.’ Martijn van Aarle heeft het relaas met een glimlach aangehoord. ‘Ik ben econoom en Marjolein is landbouwkundig ingenieur.’ Beiden voelen ze zich meer dan betrokken bij een studie die van de drie mogelijkheden bij HAN Sport en Bewegen het minst concrete uitstroomprofiel heeft. Bron: ‘Bij ons zitten studenten die een algemene belangstelling hebben voor het werkgebied. Ze willen ‘iets’ met sport en een gezond leven, maar weten niet precies wat. Het heeft even geduurd, maar nu we erkennen dat studenten met een dergelijke motivatie op SGM afkomen, kunnen we onze rol helder onder woorden brengen.’ Haar collega vult aan: ‘We helpen ze de weg te vinden die bij hen past. Ik vind dat persoonlijk het meest boeiend, om in die levensfase iets voor jonge mensen te kunnen betekenen.’

Sfeer Marjolein Bron is al weer zes jaar opleidingscoördinator. ‘Ik vind het zo typerend hoe SGM ooit is begonnen en ik denk dat die sfeer er nog steeds is. Het is vanuit een bevlogenheid en enthousiasme gestart, waarbij bewegingsstimulering en gezondheidsbevordering de kernwaarden waren.’ En na een korte pauze vervolgt ze: ‘Ik denk dat er vanaf het begin buiten de kaders is gedacht. Dat zit als het ware in ons DNA.’ Dat ze bij SGM vaak te maken hebben met studenten die niet precies weten wat ze willen worden, is een gegeven. Dat is soms lastig, maar vaak ook juist interessant. Bron: ‘Ik heb nu een groepje vierdejaars, die liepen er in de eerste twee jaar de kantjes vanaf. Nu gaan ze ervoor en dan denk ik: soms is het ook de leeftijd die hen dwars zit. Samen op zoek gaan naar ‘het vuur’, dat is een van de mooiste dingen van het onderwijs hier. En inderdaad, soms krijgen we het vuurtje ook niet aangestoken. Dat moet je ook gewoon toegeven.’ Slepers’ noemen ze de studenten die niet of nauwelijks aan hun opdrachten voldoen. Van Aarle: ‘We hebben

12

| Sport en Bewegen

Marjolein Bron: ‘SGM is vanuit bevlogenheid en enthousiasme gestart.’

‘SPORT ZORGT ERVOOR DAT MENSEN BETER daarop ingespeeld door Douwe van der Hucht als begeleider voor die studenten aan te wijzen. Hij zorgt er dan samen met hen voor dat ze toch nog met een

IN HUN VEL ZITTEN’

diploma de tent uit lopen.’

Groei ‘Kijk’, betoogt hij verder. ‘We hebben de werving beter op orde, de intake is duidelijker, er is meer sturing in het eerste jaar en de studievoortgang wordt gemonitord. We zijn duidelijk gegroeid.’ En toch was het schrikken dat anderhalf jaar geleden de accreditatie niet zomaar werd verkregen. Bron: ‘Dat viel wel mee hoor. Er was een beoordeling die bij ons een voldoende kreeg en die de commissie als onvoldoende beoordeelde. Naar aanleiding daarvan hebben we nog een aantal eindproducten van studenten moeten laten zien. Het niveau was meer dan voldoende.’ Ze zitten vol plannen voor de toekomst. ‘De kern van het verhaal is dat we een professionele leergemeenschap vormen’, vat Van Aarle de doelen samen. ’Samen’ is daarbij het woord. We willen nog meer het werkveld erbij betrekken, ze naar ons instituut halen, alumni aan ons binden en studenten betrekken bij hun opleiding. Dat laatste is het belangrijkste van allemaal.’ Voor veel ideeën geldt het succes van de ‘student company’ als maatstaf. Daarbij vormen groepjes studenten een bedrijfje dat innovatieve ideeën ten uitvoer brengt. Bron stelt: ‘Dat is toch ons uithangbord. Die presentaties in het Gofferstadion zijn steeds professioneler. Het is heerlijk om te zien dat sommige groepjes er helemaal voor gaan. Dat ze niet op de klok kijken hoe laat de bus naar huis vertrekt, maar dolenthousiast tot diep in de avond doorwerken.’ Hun eigen rol overschatten ze bij dit alles niet. ‘Dienend leiderschap’, doceren ze als uit één mond. Bron: ‘Dat moet de lol zijn. Mensen mogen het zelf uitzoeken en als ze geholpen willen worden, moeten wij er staan. Sport en alles wat je eromheen organiseert zorgen ervoor dat mensen beter in hun vel zitten.’ Met een glimlach besluit Van Aarle: ‘En dat is supergaaf. Als je mij over dertig jaar zou vragen waarom ik het hier zo naar mijn zin had, zou ik zeggen: ‘Omdat alles kon.’

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen |

13

SGM STOND AAN DE WIEG VAN HAN SPORT EN BEWEGEN

De droom van een diëtist en een fysiotherapeut Achteraf gezien is het volkomen logisch dat de paden van Tjeerd de Jong en Joris Hermans, respectievelijk de oude en nieuwe directeur van

Feestje

HAN Sport en Bewegen, elkaar kruisten. Hun passie voor het (sport-)

Al snel bleek dat de professional voor het nieuwe sport en bewegen nog

onderwijs en het verlangen om betekenisvol te zijn voor jonge mensen

niet bestond. ‘Het ging niet langer om het genezen van blessures, maar

bond hen vanaf het eerste moment dat ze elkaar troffen. Het uiteindelijke

om iets dat veel breder was. In feite bleek er een nieuwe professional

resultaat huist anno 2015 in het Gymnasion.

nodig. Welke opleiding paste daarbij?’ De Jong, Hermans en Boer schreven een opleidingsprofiel. ‘We hadden de opleiding aangevraagd

Fysiotherapeut De Jong en diëtist Hermans ontmoetten elkaar in het

en de toestemming kwam in februari 2002. In september 2002 zijn we

Bisschop Hamerhuis, het markante gebouw met ‘het Chinese dak’ nabij

begonnen. Met drie klassen van elk dertig studenten. De opleiding Sport

de Groenestraat. De Jong was projectleider Gezondheidsbevordering

Gezondheid en Management was geboren.’ Dat het zo wonderlijk snel

en Preventieve Gezondheidszorg en vroeg of Hermans aan dat project

ging, is volgens Hermans vooral te danken aan de goede relatie van

mee wilde werken. ‘Het klikte’, vertelt Hermans. ‘Eigenlijk was meteen

De Jong in Groningen. ‘Zij waren daar net een SGM-opleiding gestart

duidelijk dat we voeding en beweging bij elkaar brachten. We konden iets

en wij waren daardoor afhankelijk van hun toestemming. Die kwam

beginnen voor de toekomst.’

er niet vanzelf.’ Vanaf het begin was het duidelijk dat de nieuwe SGM-

Vrijblijvendheid

opleiding niet het buitenechtelijke kind van de paramedische studies wilde zijn. ‘We kregen een eigen locatie aan de Ubbergseveldweg. Er

Het project had als doel om een modelomgeving voor studenten in te

waren inmiddels wat meer docenten. Angela Custers en Renelle Koppers

richten. Verder moest er meer aandacht komen voor praktijkgericht

hadden we ‘weggekocht’ bij het Transferpunt Verpleging, dat ook in

onderzoek en diende sport en bewegen een grotere rol te gaan spelen

het Bisschop Hamerhuis zat. Daarna kwamen ook Kasper Bakker en

bij de paramedische studies. ‘We ontwikkelden een onderwijspakket

Ingrid Broeders erbij.’ De splinternieuwe opleiding wilde al snel een

met modules voor de gezondheidsbevordering. En, niet onbelangrijk, we

eigen instituut vormen, maar volgens de HAN-regels moet je dan meer

hebben HAN SENECA opgericht’, vertelt Hermans. ‘Het expertisecentrum

dan één opleiding hebben. ‘De HAN had geen sportopleiding, dus we

was de modelomgeving waar praktijkgericht onderzoek plaats kon

dachten onmiddellijk aan de ALO.’ Tegen alle verwachtingen in – de vijf al

vinden.’ Tjeerd de Jong: ‘In feite was dit het eerste Centre of Expertise

bestaande ALO’s waren tegen de toekenning – mocht er óók op de HAN

van HAN Sport en Bewegen, waar onderzoek, werkveld en onderwijs een

een opleiding voor ALO-docenten komen. Voor Tjeerd de Jong was het een

sterke onderlinge connectie hadden.’

aangename, maar ook een gehoopte verrassing. ‘We hadden nogal wat

Hermans en De Jong vulden elkaar aan. Hermans: ‘En Remco Boer werd

troefkaarten, een onderscheidende inhoudelijke visie, de strategische

coördinator van HAN SENECA. Zo hadden we kennis van gezondheid, van

alliantie met het NOC*NSF, waarbij we afspraken een onderwijsgebouw

voeding en van management in huis. Maar het belangrijkste was toch wel

op Papendal te zullen bouwen. En vergeet niet dat we toen Ron Bormans

dat Tjeerd een duidelijke visie had. De Jong, inmiddels werkzaam bij Fontys

en Marcel Wintels in het College van Bestuur hadden. Die hadden beiden

Paramedische Hogeschool in Eindhoven, vult aan: ‘Sportverenigingen

een sporthart. Toen de ALO in 2006 mocht starten, was dat alle reden

blonken uit door vrijblijvendheid. En de gezondheidszorg ging vooral over

voor een feestje.’

genezen van ziektes en een beetje over het voorkomen daarvan. Er was ruimte voor nieuwe paradigma’s in de gezondheidszorg én in de sport.

‘Daarna kwamen de topsporters in ons boven’, lacht Hermans. ‘Nu wilden

Zo moest sportscholen verder professionaliseren. Ik voelde aan dat de

we ook het grootste sportinstituut van Nederland worden. Het starten

crossovers tussen sport en gezondheid de kern van de opleiding konden

van SBE was een logisch vervolg. Zo dekken we het hele spectrum van

gaan vormen.’ Hermans: ‘Tjeerd had een idee hoe er in de toekomst via

sport, gezondheid en welzijn. Het is bij SGM begonnen en niemand had

sport en bewegen aan gezondheidsbevordering zou worden gedaan. Het

kunnen vermoeden dat het zo’n vlucht zou nemen.’

was eind jaren negentig, in een sportschool liepen breedgeschouderde mannen of schaars geklede dames. Dat moest anders.’

14

| Sport en Bewegen

‘Het is bij SGM begonnen en niemand kon denken dat het zo ’n vlucht zou nemen.’

‘Ik voelde dat crossovers id tussen sport en gezondhe de kern van de opleiding gingen vormen.’ Hogeschool van Arnhem en Nijmegen |

15

ALUMNI AAN HET WOORD VELE HONDERDEN ALUMNI KENT DE OPLEIDING SPORT GEZONDHEID EN MANAGEMENT INMIDDELS. SPORTHART INTERVIEWT TWEE VAN HEN DIE STEVIG AAN DE WEG TIMMEREN.

TEUN JACOBS, COÖRDINATOR VOETBAL KNVB

‘INVESTEER IN JEZELF’ ‘Investeer in jezelf. Dat is de belangrijkste

trainingen over groepsdynamische processen

tip die ik studenten kan meegeven. Ik heb

(‘managementtips via de voetbalmetafoor’)

twee jaar lang voor alleen maar reiskosten

houdt hij zich daarin ook bezig met de

gewerkt, maar dat heeft zichzelf inmiddels

ontwikkeling van een video-analyse systeem,

uitbetaald.’ Oud SGM-student Teun Jacobs is

het zogenaamde TapeMyDay. (www.tapemyday.

coördinator van de Voetbaltechnische afdeling

com). Het betreft een volautomatisch systeem

van de KNVB. Hij ontwikkelt visie en beleid en

waarmee een persoonlijke videofilm gemaakt

controleert de bedrijfsplannen en de begroting

kan worden van bezoekers aan bijvoorbeeld

van de afdeling Voetbal. ‘En werk hard’, voegt

een pretpark of zwembad. Jacobs: ‘Het kan

hij er als tip aan toe. De opleiding moet je in

ook uitstekend gebruikt worden voor analyses

drie jaar kunnen afronden.’

tijdens voetbalwedstrijden omdat we spelers of teams kunnen volgen zonder gebruik van doorliep

sensoren.’ Hij verwacht dat clubs over een

Jacobs de opleiding Sport, Gezondheid en

jaar of twee de voordelen van het – nu nog

Management op de HAN. Tijdens die studie was

relatief dure – systeem gaan inzien en het gaan

hij al werkzaam bij voetbalclub NEC. ‘Ik heb

gebruiken.

Na

zijn

CIOS-studie

in

Sittard

daar in totaal tien jaar gewerkt, het eerste jaar als stagiair. Ik kon de theorie daarmee direct

Eerder kiezen

in de praktijk toepassen.’ De laatste jaren

Jacobs kijkt met plezier terug op zijn opleiding

bij de Nijmeegse voetbalclub was hij Hoofd

op de HAN. ‘Ik heb veel geleerd van de

Opleidingen en stuurde dagelijks de Voetbal

theoretische modellen uit het onderwijs; daar

Academie aan om jonge talentvolle spelers

neem je altijd dingen van mee in je achterhoofd,

uit de regio op te leiden tot profvoetballers.

al is de praktijk vaak wat weerbarstiger.’ Hij

Net voor de zomervakantie in 2013 werd hij

vond de opleiding in die tijd wel wat te breed

gevraagd door de KNVB.

weggeschreven. ‘Ik ben van de tweede lichting en ik vond dat ik te weinig voor de sportkant

‘Yes we cam’

kon kiezen. Geef studenten de mogelijkheid

Bij de voetbalbond is Jacobs onder andere

eerder te differentiëren, eerder te laten kiezen

verantwoordelijk

voor hun specifieke richting. Maar volgens mij

voor

de

certificeringen.

‘Voor de top, het betaalde voetbal, is dat een

is dat nu ook al beter geregeld.’

verplicht item, voor de amateurtak is het op vrijwillige basis.’ Daarnaast adviseert hij de

Tot slot wil hij nog graag een positief punt

bond over ontwikkelingen op het gebied van

toevoegen; ‘De opleiding Sport, Gezondheid

beleid, financiën en organisatie.

en Management heeft in de loop der jaren een

Naast zijn baan bij de KNVB heeft Jacobs

prima netwerk binnen regionale en landelijke

ook nog een eigen bedrijf; Teun Jacobs

sportverenigingen opgebouwd. En dat is o zo

Training en Coaching. Naast lezingen en

belangrijk.’

16

| Sport en Bewegen

TEUN JACOBS: ‘YES, WE CAM.’

CHIEL VAN KOLLENBURG: ‘DE OPLEIDING KAN NOG MEER BEREIKEN DOOR BETER TE DIFFERENTIËREN.’ CHIEL VAN KOLLENBURG, DIRECTEUR ADAPTICS

‘ZET DE SGM’ER IN DE MARKT’ ‘Laat je gelden in de markt. Ben mondig en

Vitaal, een concept voor de (fysiotherapie)markt

zelfstandig en laat weten wat een SGM’er kan

met modulen en trainingen rond bedrijfszorg.

en wil betekenen.’ Ook Chiel van Kollenburg

Het bedrijf bouwt aan een landelijk netwerk

geeft de huidige studenten graag een goed

van ruim vijftig test- en meetstations die een

advies mee. Hij is directeur en initiatiefnemer

bijdrage leveren aan een gezond en vitaal

van Adaptics, een innovatief gezondheids-

Nederland. Bovendien is hij bestuurder van de

en

organisaties

Stichting Kind en Gezondheid met als doel de

ondersteunt en adviseert op het gebied van

leefstijl van kinderen te bevorderen. ‘We doen

gezondheidsbeleid waarbij de focus ligt op

vooral projecten rond kinderen uit kwetsbare

prestatieverbetering. ‘Iemand die zich fysiek

groepen. We geven lessen op basisscholen,

en mentaal goed voelt, werkt efficiënter en

aan kinderen in achterstandswijken of bij

presteert beter.’

kinderen met overgewicht.’

Van Kollenburg rondde in 2004 zijn SGM-

Generalistisch

opleiding af en plakte er nog twee jaar op de

De SGM-opleiding is Van Kollenburg destijds

HAN aan vast als docent bij dezelfde opleiding,

goed bevallen. ‘Ik behoorde tot de eerste

terwijl hij zijn master Cultuur, Organisatie en

lichting en wij hadden goed in de gaten dat

Management deed. ‘Kennisoverdracht beviel

de

mij prima, maar ik voelde dat ik mijn drive

ons

tot ondernemerschap in het onderwijs niet

we ons tot zelfstandige en ondernemende

kwijt kon.’ Hij werd op een gegeven moment

studenten. Heel prettig was daarbij het

gevraagd om mee te werken aan het HAN Vitaal

projectonderwijs in groepen met een gedeelde

programma en besefte dat er op dat terrein ook

verantwoordelijkheid.’ Plus en min tegelijk

belangstelling vanuit de markt was. ‘Ik heb toen

van de opleiding vindt hij het feit dat het hele

het initiatief genomen om Adaptics te starten.’

programma erg generalistisch was. Studenten

managementbureau

dat

onderwijsontwikkeling vooruitliep.

vergaarden

kennis

een

Daardoor

over

stukje

op

ontwikkelden

allerlei

thema’s

Gezond en vitaal

maar gingen minder echt de diepte in. Van

Het zakelijk idee achter Adaptics is de

Kollenburg: ‘De opleiding kan meer bereiken

overtuiging dat gerichte investeringen in

door bijvoorbeeld binnen minoren en stages

gezondheid en vitaliteit van medewerkers zich

beter te differentiëren.’

vanzelf terugbetalen. Een van de diensten die Adaptics aanbiedt is de Gezondheisdsbus, een

Gelukkig constateert Van Kollenburg dat de

mobiel test- en meetlaboratorium waarmee

markt zich steeds bewuster wordt van het

onder andere health checks kunnen worden

belang van een gezonde leefstijl; voeding,

uitgevoerd.

bewegen, sport. ‘En ik heb de indruk dat de

Naast directeur van Adaptics is Van Kollenburg

opleiding SGM goed naar de markt luistert.’

ook mede-oprichter van Nederland Bewust

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen |

17

STAGE-ORGANISATIES AAN HET WOORD SGM-STUDENTEN LOPEN STAGE BIJ VERSCHILLENDE NATIONALE EN INTERNATIONALE SPORTORGANISATIES. SPORTHART INTERVIEWT ER TWEE OVER HET BELANG VAN DE OPLEIDING.

MARC DENESSEN: ‘IK ZIE DE SGM-ER ALS VERBINDENDE FACTOR, ALS SPIN IN HET WEB.’ MARC DENESSEN, SPORTCONSULENT GEMEENTE VENLO EN COÖRDINATOR LEERBEDRIJF.

‘DE SPORTSECTOR VRAAGT STEEDS MEER FLEXIBILITEIT’ ‘Binnen de gemeente Venlo hebben we veel

een project managen, onderzoek doen, maar

aandacht voor de gezondheid van kwetsbare

ook uitvoerend bezig zijn. En dat is erg handig

doelgroepen. Zo hebben we diverse projecten

als je ziet dat de sportsector steeds meer

voor ouderen, kinderen met overgewicht of

flexibiliteit vraagt.

mensen met chronische aandoeningen. De samenwerking

met

onderwijsinstellingen

Activiteiten

worden

steeds

zichtbaarder

vinden we erg belangrijk. Gemiddeld hebben

in de wijken. Verenigingen nemen meer

wij dan ook zo’n twee á drie SGM-stagiaires

maatschappelijke taken op zich wat een druk

per semester die binnen allerlei projecten

op de vrijwilligers legt. Tegelijkertijd zie je dat

stagelopen. En daar zijn we zeer tevreden over.

die verenigingen meer gaan samenwerken. Op bestuurlijk en uitvoerend niveau. Of in het delen

Zo hadden we vorig jaar Maarten Broekmans.

van accommodatie. Er ontstaan banen voor

Hij deed een fantastisch onderzoek naar

buurtsportcoaches en verenigingsmanagers.

de effectiviteit van een gezondheidsproject

En dat zijn professionals die op verschillend

voor

Zijn

niveau moeten kunnen communiceren, flexibel

aanbevelingen zijn zeer bruikbaar voor ons. Of

inzetbaar moeten zijn en makkelijk kunnen

Noortje Vrolijk, die haar afstudeeronderzoek

switchen van de ene naar de andere opdracht.

deed naar de exploitatie van een sportpark.

Voor de SGM-er van nu biedt dit kansen. Zij

We waren hier zo tevreden over dat we haar

beschikken volgens mij over die competenties

een baan hebben aangeboden. Ze werkt nu met

binnen zowel de sport als gezondheid context.

mensen met een beperking die de Nijmeegse

Ik zie de SGM-er als een verbindende factor,

Vierdaagse lopen. Dat geeft meteen ook aan

een spin in het web, een netwerker die creatief

wat de meerwaarde van een SGM-student is:

is in het vinden van oplossingen. Zowel op

de brede en flexibele inzetbaarheid. Ze kunnen

bestuurlijk als op uitvoerend niveau.’

18

brugklassers

met

| Sport en Bewegen

overgewicht.

ELLEN REIJMER: ‘ER KOMEN STEEDS MEER SENIOREN DIE LANGER FIT BLIJVEN EN MEER SPORTEN.’

ELLEN REIJMER, EVENTMANAGER KONINKLIJKE NEDERLANDSE SCHAATSBOND

‘ER ONTSTAAN KANSEN DOOR VERGRIJZING’ ‘Afgelopen semester heeft stagiaire Merel

betreft de toekomst van sportmanagement

van Toorenburg ons onder andere geholpen

opleidingen denk ik dat er vooral kansen

bij de organisatie van shorttrack clinics bij

ontstaan door de vergrijzing. Er komen steeds

schaatsverenigingen. Zij maakte deel uit van

meer senioren die meer vrije tijd hebben,

de innovatieklas, een nieuw initiatief van

langer fit blijven en meer gaan sporten.

de opleiding SGM. Daarin krijgen studenten

Fietsen en hardlopen zijn populair. Maar ook

de kans om te werken aan vernieuwende

in de schaatsport zien we dat terug, met name

concepten of het opzetten van een eigen

bij lange afstanden als de marathon en de

bedrijf.

alternatieve Elfstedentocht. Sportstimulering in combinatie met gezondheidsdoelstellingen staat bij veel gemeenten op de agenda. En dat

Dat was zeker een meerwaarde voor ons

vertaalt zich in programma’s bij verenigingen

omdat we op die manier onze bond eens van

en scholen. Daar kan een breed opgeleide

een andere kant kunnen bekijken. We kunnen

sportmanager een belangrijke rol in spelen.’

toetsen of we op de goede weg zijn en gebruik maken van nieuwe ideeën en inzichten van studenten. Studenten leren breder te kijken dan alleen de opdracht. En daar worden wij ook door opgefrist. Persoonlijk vind ik het erg leuk om een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van jongeren. Je ziet iemand in een halfjaar echt groeien. Zo zag ik Merel aan het eind van haar stage geheel zelfstandig een evenement coördineren. Wat

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen |

19

STUDENTEN EN MEDEWERKERS OVER SGM

‘docent bij sgm is voor mij de leukste baan die er bestaat’ Marleen van de Donk –

SGM studente

‘SGM is voor mij een uitlaatklep waarin ik mijn breed scala aan interesses tot uiting kan laten komen. Er zal naar mijn mening een grote vraag in Nederland komen naar de SGM’er. De trend is gezond leven, en daarbij hoort iemand die een overview heeft van vrijwel alle soorten gezondheidsbevorderaars en daarmee meer kan bieden aan de maatschappij.’

Kevin Willems –

docent SGM

‘Docent bij SGM is voor mij de leukste baan die er bestaat. Heerlijk om iedere dag samen met enthousiaste studenten te ondervinden dat sport een fantastisch middel is om mensen te helpen naar een gezonder leven. Maar ook om de randvoorwaarden van sport op alle niveaus goed te faciliteren.’

Désirée van de Lisdonk –

docente SGM

‘Sport, Gezondheid en Management staat voor mij voor een opleiding waar betrokken en deskundige docenten samen met sportieve, eigentijdse en enthousiaste studenten werken aan een gezonder Nederland, door zich te richten op het verbeteren van het (top)sportklimaat, het professioneel kunnen managen en het stimuleren van een verantwoorde leefstijl.’

20

| Sport en Bewegen

Nicole Lamers –

procescoördinator SGM

‘Een SGM’er is in staat om zowel individuen als bedrijven te adviseren over sport, management, leefstijl en gezondheid om het maximale uit mensen naar boven te halen. In een maatschappij waar zelfredzaamheid en het nemen van eigen verantwoordelijkheid steeds belangrijker wordt, is het belangrijk dat deze professionals er zijn. Zij zijn de personen die je kunnen helpen bij het optimaliseren van je gezondheid!’

Bart Cillekens –

SGM student

‘Als SGM-student is het belangrijk om in teamverband te opereren, dit zorgt voor een leuke en relaxte sfeer tussen studenten en docenten.  Door veel in groepen te werken ontwikkel en verbeter je competenties die als manager goed van pas komen. Hierdoor heb je later als manager de kwaliteiten om in de sport- of gezondheidsbranche werkzaam te zijn.’

Dennis Hobbenschot –

SGM student

‘Bij SGM kan ik mijn passie voor sport en gezondheid sterk naar voren laten komen. SGM is in mijn ogen een brede managementopleiding waarin sport en gezondheid sterk met elkaar verbonden zijn.’

Douwe van der Hucht –

docent SGM

‘Als docent de ruimte hebben om op een eigen wijze energie te steken in studenten die soms een schouderduwtje nodig hebben om het spel op een andere manier te zien en uiteindelijk op hun eigen wijze kunnen meespelen en scoren.’

Keetie Kregting –

Secretaresse SGM

‘Een brede, diverse opleiding met een vlot team van jonge docenten, met veel inspirerende onderwijseenheden. Het leuke van mijn functie is: veel diversiteit en ruimte voor eigen invulling!’

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen |

21

Het sporthart van...

Sport en Bewegen aan het woord over sporten In ‘Het sporthart van…’ komen medewerkers en studenten van HAN sommige doen het puur omdat ze het leuk vinden. waar hun hart sneller van gaat kloppen. Sommigen zijn topspor ter, el van hun leven. Marcel Rözer interviewde een Maar één ding hebben ze gemeen: sporten is een belangrijk onderde viertal over hun passie voor bewegen.

Marieke Abeling –

docente ALO

Ze kwam uit een volleybalfamilie, maar voordat ze in de eerste divisie speelde (bij Gemini in Elst), was er wel degelijk ook een andere sport. ‘Ik zat op turnen. Dat kon ik ook. Komt niet zo vaak voor dat mensen goed zijn in turnen en in een balsport. Ik moest dus kiezen en koos voor volleybal. Als basketbal in onze familie was gespeeld, had ik waarschijnlijk daarvoor gekozen. Ik vond de teamprestatie erg leuk.’ Ze speelde fanatiek en op hoog niveau. ‘Maar op mijn 23e was ik er helemaal klaar mee. Je moet daar veel voor over hebben. Ik wilde meer variatie. Ging aan andere sporten snuffelen. Dat vond ik veel leuker.’ Ze was nooit een hardcore ALO-studente. ‘Ik had veel vrienden die SBE deden en die toentertijd al bezig waren met meditatie en bewustzijn. Ik volg nu een postacademische opleiding tot mindfulnesstrainer en ben daar heel enthousiast over. Nee, je kunt mindfulness geen sport noemen, het is eigenlijk veel meer dan dat. Het is bemoedigend dat er steeds meer aandacht voor is. En ja, daar wil ik graag mijn steentje aan bijdragen.’

22

| Sport en Bewegen

Jan Willem Dangremond –

student SGM

‘Ik ging al heel jong op atletiek. Ja, hoe gaat zoiets? Ik geloof dat ik een keer mee ging kijken met een buurjongen. Ik was enthousiast door de mogelijkheden die ik kreeg. Ik mocht alles uitproberen, hoogspringen, verspringen. Heerlijk vond ik dat.’ ‘Met de jaren ben ik minder zelf gaan sporten en meer trainingen gaan geven. Hoe prachtig is het om jonge kinderen te laten sporten, en net als ik vroeger te laten rennen en springen?’ ‘Bij mij ging en gaat het nog steeds om het verleggen van je grenzen. Zelfs nu nog kan ik mezelf verbeteren, ik stel een doel en dat kan ik halen of niet. Soms kun je dan boven jezelf uitstijgen. Ik ben ooit regionaal kampioen geworden, maar dat was eigenlijk helemaal niet zo van belang. Het verbeteren van mezelf en tegenwoordig het beter worden van mijn pupillen, daar gaat het om.’

Larissa Wattilete

– student ALO

‘Ik voetbalde al heel lang, maar op veldjes, niet in een competitie dus. Mijn hele familie voetbalt, dus dat was niet zo’n verrassing dat ik ook speelde. Mijn vader en mijn broertje zijn technische voetballers, ik moet het meer van mijn snelheid en mijn werklust hebben.’ ‘Voordat ik ging voetballen zat ik op paardrijden. Ik heb zwemmen en turnen geprobeerd, maar eigenlijk kwam ik toch steeds weer uit bij het voetballen. Ik heb bij Bemmel gespeeld. Daar is deze foto ook van. Nu voetbal ik bij RKHVV in Huissen.’ ‘Het mooie aan voetbal is dat het een echte teamsport is. Als je individueel sport en je hebt succes, moet je dat alleen vieren. In een teamsport deel je lief en leed samen. Dat is veel leuker. Ik vind de dingen eromheen heel belangrijk. Een teamuitje, de derde helft, samen ouwehoeren in de kleedkamer. Wat dat betreft zijn we net zo als de mannen. Met dezelfde flauwe grappen, waar je dan met elkaar keihard om moet lachen.’

Joris Hermans

– directeur Sport en Bewegen

‘Om 5.00 uur sta ik op en een half uur later zit op de fiets. Ik woon in Groesbeek en fiets dan door het bos naar het Gymnasion. Ja, een groot deel van het jaar is het donker, maar daar stoor ik me niet aan. Mijn fietslicht is sterk genoeg. Evenmin maakt het me uit als het slecht weer is. Het is mijn ritueel geworden. Ik bereid me zo voor op de werkdag en sluit hem erna ook weer zo af.’ ‘Ik neem elke keer een ander pad en ik kan me vreselijk verheugen op de dagen die nu gaan komen. Het voorjaar, het licht, alles gaat groeien. Ik zie vaak herten die als in een film voor mij in het bos verdwijnen. ’s Ochtends heb ik klassieke muziek op mijn oren, ’s avonds draai ik wat stevigers. Na een drukke dag laat ik fietsend alles achter me. Het is een schoonmaak, die met niets te vergelijken is.’ ‘Natuurlijk hebben we enorm geluk dat de omgeving hier zo mooi is. De bossen, maar ook het rivierenlandschap. We hebben niet zulke heuvels als in Limburg, maar het landschap hier is gevarieerd en in de herfst en winter kun je hier nog gewoon door het bos, terwijl je in de lössgrond in Limburg dan diep wegzakt. Elke dag als ik thuis wegfiets geniet ik van het feit dat ik met de fiets naar mijn werk kan. Als ik om 7.00 uur gedoucht en wel aan mijn bureau zit, ben ik klaar voor de dag.’

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen |

23

OPLEIDINGSCOMMISSIE

DENK JIJ OOK MET ONS MEE, OVER SBE? Onderwijs eenheden (OWE’s) die minder toevoegen dan je van te

SBE-dag en NSE

voren dacht, geen ruimte om je spullen op te bergen of een stage

Wij vinden het belangrijk om jouw stem te horen. Jaarlijks organiseert

die voor jouw gevoel te lang duurt? Komen deze stellingen je bekend

het evenementenbureau samen met de opleidingscommissie de SBE-

voor? Dit zijn punten waar de opleidingscommissie zich onder andere

dag, een dag vol sportactiviteiten, mogelijkheid tot nieuwe contacten

voor inzet of al veranderd heeft, aan de hand van jullie feedback.

en de ruimte om een kritische blik te werpen op de opleiding. Hier kan

De opleidingscommissie van SBE staat voor het verbeteren van de

je feedback geven binnen verschillende thema’s. Aan de hand van

studie door gevraagd én ongevraagd adviezen uit te brengen over de

deze ingebrachte feedback is vorig jaar binnen het thema ‘stage’ de

studeerbaarheid en kwaliteit van SBE.

eerstejaars stage op een andere manier ingedeeld. Binnen het thema ‘communicatie’ heeft een verandering van DPF plaatsgevonden. Naast

Wie zijn wij?

de SBE-dag is ook de jaarlijks terugkerende NSE-enquête iets waar wij

Voor dit studiejaar bestaat de opleidingscommissie uit de volgende

ons mee bezig houden en adviezen op baseren.

personen: Maaike Idsinga, Rinske Preijde, Kevin Winkels, Evelien Littel, Maaike Hofmeijer, Tessa Trommelen, Rinus van der Schoof en Inger Quanjel. De opleidingscommissie is er om de wensen en behoeften van studenten om te zetten in een helder en duidelijk advies naar het

‘WIJ VINDEN HET BELANGRIJK OM JOUW STEM TE HOREN’

bestuur en instituut van SBE. Hierbij staat jouw mening centraal. Wij proberen daarom de drempel voor studenten zo laag mogelijk te

Versterken

maken zodat ieders mening wordt gehoord. Zo is het mogelijk om één

Naast het verbeteren van de opleiding ontwikkel je als commissielid

van de commissieleden aan te spreken en jouw feedback te geven

ook

over welk onderwerp dan ook. Deze feedback wordt met de commissie

probleemoplossend-vermogen zijn eigenschappen die je ontwikkelt

besproken in vergaderingen en hier zal een passend advies op worden

binnen de opleidingscommissie. Je vertegenwoordigt de stem van

geformuleerd.

medestudenten en verbetert hiermee de kwaliteit van jouw opleiding!

jezelf.

Netwerken

opbouwen,

kritisch

meedenken

en

Lijkt het je leuk en leerzaam om ons team te versterken? Meld je dan USC

aan via [email protected] en misschien word jij onze

Zoals jullie weten zijn we van de vanaf de Molkenboerstraat verhuisd

nieuwe aanwinst! Ook bij andere opmerkingen of vragen mag je ons

naar het USC. Na deze verhuizing is er al een hoop veranderd. Zo zijn er,

natuurlijk per mail of in levende lijven benaderen.

dankzij de opleidingscommissie, mogelijkheden om op verschillende plekken je spullen in kluisjes op te bergen en zijn er tal van ruimtes om rustig te studeren.

Met sportieve groet, Kevin, Maaike I, Rinske, Maaike H, Tessa, Evelien, Rinus en Inger

24

| Sport en Bewegen

KEVIN

MAAIKE

RINUS

MAAIKE

TESSA

RINSKE

INGER

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen |

25

MYRTHE MOORREES OVER COMBINATIE STUDIE EN PROFVOETBAL

Topsportklas SGM maakt focus mogelijk Sinds kort heeft de opleiding Sport, Gezondheid en Management (SGM) een eigen topsportklas op Papendal. Topsporters en topsporttalenten volgen de opleiding in deze speciale klas om zich zo ook optimaal te kunnen richten op hun ambities op het sportieve vlak. Myrthe Moorrees is voetbalster bij de profs van PSV/FC Eindhoven en voor haar is het een ideale combinatie. ‘Ik hou wel van het kleinschalige onderwijs hier op Papendal. Daardoor kan ik me goed focussen en het voelt prettig’, aldus de studente.

Voor het interview hebben we afgesproken op Papendal, in het onderwijsgebouw van HAN Sport en Bewegen. Met een grote glimlach op haar gezicht komt Myrthe binnenlopen. Niet zo raar nadat ze met haar club PSV/FC Eindhoven in het weekend ervoor de Belgische dames van KAA Gent ‘even’ met 7-0 oprolde. Bovendien verscheen ze ook nog op het scorebord. ‘Dat hadden we ook wel even nodig. Tot nu toe creëerden we wel veel kansen, maar de doelpunten bleven vaak uit. Tegen Gent zat het een keer mee en viel alles wel goed’, vertelt ze zichtbaar opgelucht. Aftelbord Het zal niet makkelijk zijn om je zo te moeten focussen op het leven als topsporter en om daarnaast een hbo-opleiding te volgen. Toch lijkt Myrthe zich hier helemaal op haar plek te voelen. ‘Tot nu toe heb ik alles in één keer gehaald. We zijn met een klas van negen topsporters en daardoor blijft het kleinschalig en overzichtelijk. Daar houd ik wel van en ik voel me er ook prettig bij. Sowieso is het lekker rustig hier op Papendal. Dat je dan ook nog eens studeert in een omgeving die topsport uitstraalt, is fantastisch. Het geeft me elke keer een fijn gevoel als ik dat aftelbord naar de Olympische Spelen zie bij binnenkomst op Papendal.’ Duitsland Dat de SGM studente zich kan focussen op het voetbal doet haar goed, met name gezien haar ambities om door te groeien als profvoetbalster. Pratend over de toekomst geeft ze een kijkje in haar dromen. ‘Nadat ik mijn P. heb behaald, zou ik me graag verder willen ontwikkelen in één van de Europese topcompetities wat betreft vrouwenvoetbal. Duitsland, Zweden of Noorwegen zijn daarbij de toplanden, alhoewel mijn voorkeur wel uit gaat naar Duitsland.’

26

| Sport en Bewegen

Voetbalpaspoort OP 8-JARIGE LEEFTIJD WERD MYRTHE AL GESCOUT VOOR HET REGIOTEAM NOORD-LIMBURG VAN DE KNVB EN TOTDAT ZE HAAR DEBUUT MAAKTE IN HET NEDERLANDS DAMESELFTAL ONDER 15 OP HAAR 14E, VOETBALDE ZE IN DIVERSE REGIOTEAMS. UITEINDELIJK WERD DE VOORMALIG STUDENTE AAN HET JOHAN CRUYFF COLLEGE (JCC) OPGEPIKT DOOR PROFCLUB VVV, DIE NA ÉÉN JAAR STOPTE MET DAMESVOETBAL. TOEN MAAKTE ZE DE OVERSTAP NAAR FC UTRECHT, MAAR DAT ONDERDEEL VAN DE CLUB UIT DE DOMSTAD GING NADAT ZE ER ANDERHALF JAAR ZAT FAILLIET. IN FEBRUARI 2014 KWAM ZE UITEINDELIJK BIJ PSV/FC EINDHOVEN TERECHT, WAAR ZE OOK AL STAGE LIEP VANUIT HET JCC.

Grootst groeiende sport Waar vrouwenvoetbal zo’n 80 jaar geleden werd gezien als iets ongewoons, is het nu de snelst groeiende teamsport in Nederland. Wereldwijd voetballen er 29 miljoen

Mocht het zover komen kan de Venrayse wellicht ook de stap maken naar het

meisjes en vrouwen en daarmee

Nederlands elftal, iets waar ze tot nu toe nog niet aan heeft kunnen ruiken.

is het veruit de grootste sport

Eenmaal werd ze geselecteerd voor het nationale team, maar een blessure gooide

voor vrouwen. In Nederland

roet in het eten. ‘Dat is wel heel jammer, maar ik blijf nu hard mijn best doen in de

kwam deze ontwikkeling in de

hoop dat er dan vanzelf weer een keer een uitnodiging komt. Het WK in Canada komt nog te vroeg, maar mijn droom is het EK 2017 in eigen land. Maar eerst is presteren bij PSV/FC Eindhoven het belangrijkste, vanuit daar zien we weer verder.

jaren tachtig van de vorige eeuw op gang. De KNVB spande

Ik ga er in ieder geval keihard voor werken’, aldus Myrthe.

zich in om meer dames aan

Gemixt

daarin is de bond met vlag en

Op jonge leeftijd begon Myrthe al met voetballen bij sv Venray in haar

wimpel geslaagd. Waar in 1985

geboorteplaats. En aangezien ze het enige meisje was, voetbalde ze alleen maar

nog 36 duizend dames staan

in teams met jongens. ‘Het was nog in de tijd dat vrouwenvoetbal iets minder

ingeschreven, zijn dat er in

populair was dan nu. Vanuit de vereniging was er eigenlijk geen initiatief om vrouwenvoetbal van de grond te krijgen. Je moest jezelf maar zien te redden tussen de jongens’, reageert de PSV-speelster enigszins teleurgesteld. Wellicht heeft het spelen tussen de jongens haar wel gebracht waar ze nu is. ‘Als meisjes op jonge leeftijd gemixt worden met de jongens, moeten ze hun handelingssnelheid

het voetballen te krijgen en

1998 65 duizend, waarvan 30 duizend speelsters jonger zijn dan 18. Inmiddels is dat aantal meer dan verdubbeld,

verhogen. Dat komt ten goede aan hun spelinzicht. Jongens zijn al vroeg fysiek

want in 2014 stonden er

sterker, maar doordat meisjes daarmee om moeten gaan, beschikken zij vaak

liefst 137.525 (!) meisjes en

over een beter spelinzicht’, aldus Myrthe. En misschien brengt haar gemixte

vrouwen ingeschreven bij de

voetbaljeugd haar binnenkort wel naar Duitsland en in het Nederlands elftal. Laten

voetbalbond.

we het hopen.

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen |

27

HAN SPORT EN BEWEGEN ONDERZOEKT OF BIETENSAP TOPSPORTERS HELPT

beet-ing

your competitors Kan bietensap de prestaties van topsporters verbeteren? Met die vraag startte Kristin Jonvik

anderhalf jaar geleden namens HAN Sport en Bewegen een promotieonderzoek. Ze vond onder

anderen de rugbysters van de Ladies Seven bereid om mee te doen. Sporthart liep een dagje mee met een onderzoeksteam van HAN Sport en Bewegen en de Maastricht University. En met de rugbysters natuurlijk.

In een zaaltje van het Nationaal Rugbycentrum in Amsterdam zit een

in het nationale team. ‘Ik doe nu de ALO, ben bijna klaar. Ik vind het een

groep meiden te keten. Er worden grove grappen gemaakt over het

bijzonder interessante vraag of die bietensap helpt. Helaas reageert

toiletgebruik na het drinken van bietensap. De dames, die vanwege de

mijn maag nogal op de inname. Mijn stofwisseling gaat in ‘versnelling

mogelijke kwalificatie voor de Olympische Spelen spannende tijden

drie’, en ik zit dan ook veel op het toilet. En nee, dat zal mijn prestaties

tegemoet gaan, bereiden zich voor op een ‘yoyo-test’. Ze ogen een beetje

niet verbeteren. Ik ben leeg.’

nerveus. ‘We zijn erg benieuwd naar het resultaat’, vertelt Lorraine Laros. ‘En zo’n shuttle-runtest is nou ook weer niet iets waar je naar uitkijkt. Het is afzien.’

Chocopasta Van Meer heeft zelf een truc bedacht om de intensieve inspanning van

Knalrood

een wedstrijddag – ‘we spelen drie wedstrijden van twee keer zeven minuten – te doorstaan. ‘Je moet blijven eten, anders ga je van je graat.

Even later in een aanpalende sporthal blijkt inderdaad dat het geen

Ik neem altijd een pot chocopasta mee en smeer dat op ontbijtkoek. Dat

gezellig uitje is. Met hartslagmeters om hun bovenlijf rennen de meiden

vult goed.’

op en neer tussen pionnen. Een team van ambassadeurs van HAN

Ook Lorraine Laros ziet nog wel bezwaren. ‘Ik hou mijn neus dicht als

Sport en Bewegen en Maastricht University helpt onderzoekster Kristin

ik bietensap drink. Het is vies. Bah. En ik heb al heel snel weer een

Jonvik. Naarmate de test vordert, een bepaalde afstand moet binnen

leeg gevoel. Ik weet niet of het helpt.’ En na een korte pauze. ‘Maar als

steeds minder tijd worden afgelegd, slaat de vermoeidheid toe. Hoofden

bewezen is dat het wél helpt, dan ga ik natuurlijk aan de bietensap.

worden knalrood en hoewel het in een zaaltje wordt gehouden, spugen

Ik zit nu vier jaar in dit programma en als bietensap ons naar de

de dames hun overtollige slijm op de grond. ‘Dat ging niet anders’, zegt

Olympische Spelen helpt, dan drink ik bietensap.’

Elke van Meer. ‘Het is droge lucht in zo’n zaal. Maar we hebben het na afloop keurig opgeruimd.’

Dat beaamt ook onderzoekster Kristin Jonvik. ‘We zoeken nog

Van Meer is een van de achttien vrouwen die aan een avontuur bezig

oplossingen voor het feit dat het vies wordt gevonden. Misschien een

is dat moet eindigen in kwalificatie voor de Olympische Spelen in Rio

ander product, spinazie of rucola. Of misschien kan het wel in een

de Janeiro. ‘Ik kom uit Den Bosch. Kwam op het CIOS in aanraking met

pilletje. Dat moet allemaal nog uit worden gezocht.’

rugby en was meteen verkocht.’ Via The Dukes uit Den Bosch kwam ze

28

| Sport en Bewegen

Hoe werkt het?

‘Als bietensap ons naar de Olympische Spelen helpt, dan drink ik het’

De elite-sporters die helpen bij het onderzoek worden verdeeld in twee groepen. De ene groep krijgt eerst bietensap zonder nitraat, de ander met. Daarna wisselen ze’, legt Kristin Jonvik uit. ‘Daarna kijken we per persoon naar de verschillen in prestatie. Het doel is om te kijken of bietensap kan zorgen voor een betere prestatie, onder andere door dat sporters een betere doorbloeding krijgen en minder zuurstof nodig hebben voor een inspanning. We testen het nu bij intensieve teamsporten waarin veel sprintjes moeten worden getrokken. Rugby is een goed voorbeeld. Elke sprint die je meer kunt maken is pure winst. Maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat je er een betere rugbyster door wordt.’ De deelnemers krijgen vanaf zes dagen voor een test elke dag 2 maal 70 cc bietensap. Jonvik: ‘En daarna hopen we een correlatie aan te tonen. Is het te zien in het bloed? En is het te zien op het veld? Er zijn natuurlijk veel onderlinge verschillen. De een neemt meer nitraat op, de ander minder. Dan is er de vorm van de dag. Uiteindelijk kun je er wel iets over zeggen, maar eerst moet er nog heel veel worden getest.’

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen |

29

WAAR LEIDEN WIJ VOOR OP 30

WAAR LEIDT HAN SPORT EN BEWEGEN VOOR OP? Sport, Gezondheid en Management (SGM)

Leraar Lichamelijke Opvoeding (ALO)

De SGM’er is een professional die werkzaam kan zijn als sportmanager, leefstijlbegeleider of als adviseur voor gezond leven en bewegen. Hij is een specialist in de werelden van sport en gezondheid.

Een docent sport en bewegen begeleidt leerlingen in verschillende onderwijscontexten. Dat doet hij op wetenschappelijke onderbouwde wijze en heeft daarbij ook aandacht voor een gezonde leefstijl en voor talentontwikkeling in de breedste zin van het woord.

Sport- en Bewegingseducatie (SBE)

Masteropleiding

De SBE’er ontwikkelt en begeleidt sport- en bewegingsactiviteiten die mensen in bijzondere omstandigheden helpen om beter te functioneren. Het kan gaan om mensen met een beperking, bewoners in probleemwijken, maar ook recreanten en toeristen.

De Master Sport- en Beweeginnovatie beantwoordt aan de professionaliseringsbehoefte. Het programma van deze Master is gebaseerd op het innovatieproces: van het eerste, onderzoekende begin tot het daadwerkelijk invoeren en zelfs winstgevend maken van een vernieuwing. Tijdens deze Master leert u hoe u succesvol innoveert binnen de sector sport en bewegen.

| Sport en Bewegen

HAN SENECA biedt naast genoemde opleidingen diverse cursussen aan. Coaching

Management

- Basistraining tot leefstijlcoach - Begeleider Actieve Leefstijl - Basistraining Empoweren zelfmanagement bij chronisch zieken - Sportpsychologie en mentale training

- Introductie Health & Performance @ Work - Health & Performance @ Work - Manager Actieve Leefstijl - Sportmanagement - Integraal Vitaliteitsmanagement

Economie

Voeding

- Sport en economie - Sporttoerisme

- Sportdiëtetiek - Sport en voeding - Voeding en duursport - Voeding en krachtsport - Voedingssupplementen in de sport

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen |

31

Ruchama Juriën Ruchama Juriën is 19 jaar, 3e jaars SBE-studente en woont in Arnhem samen met bobsleeër Gert Koetje. Na 12 jaar atletiek op topniveau maakte ze in het najaar van 2014 een switch naar het baanwielrennen. En met succes, want in no time zat ze in het nationale team. Een nogal ongebruikelijke wending in jouw sportcarrière? Ik heb altijd op hoog niveau aan atletiek gedaan, maar door een blessure op mijn 18e ben ik uit de selectie gezet. Ik heb een jaar lang gerevalideerd, maar het werkte niet. Ik moest te veel reizen en had te weinig rustmomenten. Toen ook nog mijn coach stopte, heb ik besloten te stoppen met atletiek. Op advies van de bondscoach baanwielrennen heb ik meegedaan aan de testdagen voor de Olympische Spelen in Brazilië. Ik bleek talent te hebben. De sport past ook goed bij mijn lichaamsbouw en met wielrennen heb ik geen last van mijn blessure. In november ben ik gestart met trainen en nu zit ik in het nationale talententeam. Hoe ziet jouw leven er uit? De meeste tijd gaat op aan school, trainen en reistijd. Op een normale dag train ik in de middag en avond op de baan in Apeldoorn. Soms train ik in de ochtend nog extra thuis, vaak krachttraining of op een hometrainer. Vanaf april zitten de weekenden vol met trainingen of wedstrijden. Verder heb een heel strak voedingsschema waar ik rekening mee moet houden. Het organiseren van dit alles vraagt veel regeltijd. Ik ga niet uit, maar dat heb ik nooit gedaan, dus dat mis ik niet. Als ik vrije tijd heb besteed ik die aan mijn relatie en vriendinnen. Tussendoor slaap ik veel, want ik heb veel rust nodig. Het voordeel is dat ik overal en altijd binnen een minuut in slaap kan vallen. Dat heb ik van mijn vader geleerd, die vroeger wedstrijdjes met me deed wie het eerst in slaap viel. Is dat allemaal te combineren met je studie? Omdat ik een topsportregeling bij de HAN heb, kan ik veel vakken zelfstandig thuis volgen. Voor het groepswerk maak ik aparte afspraken met medestudenten. Dat vraagt veel planning en een goede verdeling van taken. Het helpt dat mijn studieloopbaanbegeleider Boukje Smeets de topsportwereld kent en mij hierbij heel goed ondersteunt.

‘Als je té graag wil, dan werkt het niet’

Waar ben je trots op? De manier waarop ik mijn leven leid en alles combineer. Studie, sociale leven, relatie. Ik wil altijd alles snel en goed geregeld hebben en het beste uit mezelf halen. Dat is meteen een valkuil en dat heb ik gemerkt tijdens het examenjaar van de HAVO. In die tijd was ik ook aan het trainen voor het WK in Barcelona. Toen werd bij mij de ziekte van Pfeiffer geconstateerd. De hele zomer heb ik alleen maar in bed gelegen. Ik was extreem vermoeid, kon amper trappenlopen. Dat was een wake-up call. Je wordt mentaal sterker van zo’n tegenslag. Ik luister nu veel beter naar mijn lichaam en durf vaker nee te zeggen. Als je té graag wil, werkt het niet. Wat doe je over 3 jaar? Dan ben ik nog steeds actief op topniveau en heb ik een paar mooie toernooien meegemaakt. Verder wil ik na SBE bewegingswetenschappen gaan studeren. Mijn droombaan is revalidatiecoach met ouderen of met mensen met een beperking. Dat zijn hele lieve, dankbare mensen en een vaak vergeten doelgroep. Daar wil ik mij voor inzetten.