JOUW CREATIE ALS STARTER VOOR DE HEUS
resultaten ideeËnprijsvraag 6019
JOUW CREATIE ALS STARTER VOOR DE HEUS
resultaten ideeËnprijsvraag 6019
INDEX
5
LAAT DE HEUS VONKEN
voorwoord de prijsvraag juryrapport 1e prijs 2e prijs
eervolle vermelding eervolle vermelding
overige inzendingen colofon
1 2
7 11 15 19 13 12 60 65 81
VOORWOORD
7
LAAT DE HEUS VONKEN AL VRIJWEL DIRECT NA DE OPRICHTING VAN HET BAI, VOLGEND JAAR ALWEER TWINTIG JAAR GELEDEN, IS DE JAARLIJKSE ONTWERPPRIJSVRAAG EEN VAST ONDERDEEL VAN HET JAARPROGRAMMA VAN HET BAI GEWEEST EN IEDER JAAR IS DE PRIJSVRAAG OOK EEN HOOGTEPUNT. OOK DIT JAAR ZIJN WIJ HEEL ERG BLIJ MET HET GROTE ENTHOUSIASME VAN ALLE DEELNEMERS EN DE KWALITEIT VAN DE INZENDINGEN. De inspirerende opgave die dit jaar onderwerp is, zal daar ongetwijfeld aan hebben bijgedragen. Die opgave daagt de bewoners van de stad in het algemeen en architecten, ontwerpers en kunstenaars in het bijzonder uit, om op een nieuwe manier na te denken over het terrein van De Heus. Dit fabrieksterrein, pal naast het historische centrum van ’s-Hertogenbosch is sinds dit voorjaar niet langer in gebruik door veevoederfabrikant De Heus en recentelijk overgenomen door de Gemeente ’s-Hertogenbosch. Hoe kan deze plek, in eerste instantie via tijdelijke programmering en initiatieven, een actief onderdeel van de stad worden, waar zij eerst een door hoge hekken afgesloten plek was? De prijsvraag pakt deze vraag op en stelt de vraag wat daar voor nodig is: wat kan een eerste aanzet zijn, welke vonk kan die transformatie in gang zetten? Dat is een vraag, die verder gaat dan alleen maar iets ontwerpen. De op het eerste gezicht vrij vage opgave, namelijk (een ontwerp voor) een tijdelijk ‘bouwsel’ is daarmee een bewust uitgangspunt voor de opgave, want hij kan namelijk pas beantwoord worden, als je ook een gedachte hebt wat er op deze plek in de stad kan gebeuren. En voor en door wie dat ‚bouwsel' dan gebruikt kan gaan worden. Ontwerp, programmering en gebruikers vormen samen de kwaliteit van de voorgestelde ingreep. De inzendingen laten steeds een voorwoord
andere dynamiek tussen ontwerp, gebruikers en programmering zien. Een verrassende ruimtelijke ingreep kan tot nog niet voorzien gebruik leiden, maar een bepaalde gebruiker of programmering kan op zijn beurt weer leiden tot een ruimtelijk ingreep, die anders nooit was bedacht. De prijsvraag daagt daarmee de ontwerpers uit, verder te kijken dan een traditionele ontwerpopgave. Die uitdaging is breder dan deze prijsvraag. Aangejaagd door de economische crisis zijn veel opgaven voor ontwerpers, architecten, stedenbouwkundigen, de gemeente, professionele ontwikkelende partijen, maar zeker ook de rol van de inwoners sterk aan het veranderen. En dat vraagt van iedereen een nieuwe oriëntering op zijn rol in het samen ontwikkelen van de stad. Voor het BAI is dat gegeven de afgelopen paar jaar de kern geweest van haar jaarprogramma. Wie heeft het initiatief, wie bepaalt, of zoals dit jaar letterlijk gesteld: Who’s the Boss(ch)? De Heus is een exemplarische opgave voor deze tijd, waar die vraag nu heel actueel is. Naast de bredere context van de prijsvraag wil het BAI als lokaal architectuurcentrum via de prijsvraag ook dit jaar weer een actieve bijdrage leveren aan een actuele opgave in de stad. Via de goede contacten met de partijen, die nu op het terrein aan slag zullen gaan, is het goed denkbaar dat het winnende ontwerp ook daadwerkelijk gerealiseerd kan gaan worden.
VOORWOORD Maar ook op een andere manier kan de prijsvraag bijdragen: de inzendingen weerspiegelen namelijk via hun voorstellen verschillende, en ongetwijfeld ook nieuwe manieren om naar het De Heus terrein te kijken. Voor de partijen, die de komende 10 jaar het terrein zullen gaan programmeren, de Gemeente ’s-Hertogenbosch, maar zeker ook voor de inwoners van ’s-Hertogenbosch zelf, die dit stuk van hun stad opnieuw kunnen gaan leren kennen, zal dat zeker waarde hebben. Ook dit jaar is het succes van de prijsvraag natuurlijk weer vooral de verdienste van de deelnemers. Namens het BAI wil ik de deelnemers dan ook hartelijk danken voor hun grote inzet en de kwaliteit van de inzendingen. Tegelijkertijd kan de inzet van jury niet onvermeld blijven, net als het grote enthousiasme van de BAIvrijwilligers die ook dit jaar weer veel werk hebben verzet voor de prijsvraag. Ook daarvoor hartelijk dank. En als laatste natuurlijk dank aan de het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en de gemeente ’s-Hertogenbosch voor het mogelijk maken, dat het BAI de prijsvraag heeft kunnen organiseren. Volgend jaar zullen we ongetwijfeld een nieuwe editie van de prijsvraag organiseren. Wij zien het als een uitdaging om dan weer met een spraakmakende opgave in onze stad te komen die een zelfde kwaliteit van inzending oproept. Tot dan! Namens het BAI, Xander Vermeulen Windsant, voorzitter a.i.
voorwoord
VOORWOORD
9
DE PRIJSVRAAG
11
LAAT DE HEUS VONKEN MAAK EEN ONTWERP OF CONCEPT VOOR EEN GEBOUW OF OBJECT, DAT DIENST DOET ALS EERSTE VONK OM DE INVULLING VAN DE PLEK TE DOEN ONTBRANDEN.
AANLEIDING
DE OPGAVE
Sinds 1 april is de voormalige veevoederfabriek De Heus vertrokken uit Den Bosch. Zij heeft een terrein achtergelaten dat dicht tegen de binnenstad van ’s-Hertogenbosch aanschurkt.
Maak met als thema ‘Laat De Heus Vonken’ een ontwerp of concept voor een gebouw of object, dat dienst doet als eerste vonk om de invulling van de plek te doen ontbranden.
De gemeente wil de plek omturnen tot de nieuwe culturele hotspot van Den Bosch, samen met de aanpalende Verkadefabriek (film, theater, muziek, toneel, debatten) en het kunstenaarsen muziekcentrum de W2.
Een proces dat jaren vergt. Daarbij wordt onder meer gekeken naar de flexibiliteit, haalbaarheid, duurzaamheid, kosten en de kracht van het idee. Indien mogelijk wordt het winnend ontwerp uitgevoerd.
Zelf geeft de gemeente prioriteit aan de ontwikkeling van het voormalige Groot Ziekengasthuis in het centrum van de stad. Geld voor een grootschalige ontwikkeling van het De Heus-terrein is er niet. Maar helemaal niets doen is geen optie, want de plek nodigt uit tot transformatie, dwingt de gemeente er iets mee te doen. De locatie moet na ruim 100 jaar worden teruggegeven aan de inwoners van de stad. In de wereld van de Bossche architecten barst het van de ideeën over de invulling van deze A-locatie. Het is voor het Bosch Architectuur Initiatief (BAI) dan ook de reden, om in samenwerking met de gemeente ’s-Hertogenbosch de jaarlijkse architectenprijsvraag over de invulling van De Heus te laten gaan.
aanleiding
de opgave
Kirsti Pol De Conceptenbouwers, Partner in de ontwikkeling van De Heus
› conceptenbouwers.nl Renske van der Stoep Architect / Project Manager MVRDV
› mvrdv.nl Arie Voorburg Senior consultant urban development, Arcadis
› arcadis.nl
jury
JURYRAPPORT
13
HET PROCES OP BASIS VAN DE PRIJSVRAAG ‘LAAT DE HEUS VONKEN’ HEBBEN 29 DEELNEMERS OP VRIJDAG 6 JUNI HUN INZENDING INGELEVERD. ALLE ONTWERPEN ZIJN MET TOELICHTING GEPLAATST IN EEN TENTOONSTELLING (MOOI FUNCTIONEEL ONTWERP KARIN VAN PINXTEREN) IN HET STADSKANTOOR VAN ’S-HERTOGENBOSCH. Opvallend is het relatief geringe aantal inzendingen. Vorig jaar waren er nog 52 inzendingen. Wellicht was de ontwerpvraag niet concreet genoeg, zo luidde de verklaring voor de relatief geringe animo.
die het terrein gaat ontwikkelen) en haar medejuryleden Arie Voorburg (Arcadis) en Renske van der Stoep (architectenbureau MVRDV) uit voor het wikken en wegen van de inzendingen vanuit heel Nederland.
Op dinsdag 10 juni vond de jurering plaats in de tot tentoonstellingsruimte omgetoverde centrale hal van het stadskantoor. Voorafgaand aan de jurering hadden de juryleden de toelichting van de ontwerpen met een representatieve afbeelding ontvangen, om deze te kunnen bestuderen.
De keus blijkt nog moeilijk genoeg, want nadat de unanieme besluitvorming eenmaal heeft plaatsgehad, wordt de inzending, die als de op een na beste is beoordeeld, op het laatste moment alsnog afgevoerd ten faveure van een ander ontwerp.
Bij binnenkomst liepen de juryleden direct nieuwsgierig een rondje langs de ontwerpen; maquettes geven toch altijd een ander beeld dan geschreven tekst en visualisaties.
De juryleden vinden de beschrijving van het ontwerp toch te vaag en vragen zich af of ze niet veel meer in het ontwerp hebben gezien dan de maker er zelf in heeft gestopt. Waar een afsluitend rondje langs de maquettes wel niet goed voor is…
Een voorstelrondje was eigenlijk niet echt nodig, aangezien de juryleden elkaar al bij andere gelegenheden hadden ontmoet. Alvorens zich over de inzendingen te buigen, begon de jury met een discussie over de in de voorwaarden van de prijsvraag opgestelde criteria: de kracht van het concept, de uiterlijke verschijningsvorm, de flexibiliteit, de haalbaarheid en de duurzaamheid. Men was het over één ding direct volledig eens; het concept moest echt als kickstarter voor de plek fungeren. Dit zou duidelijk uit het ontwerp naar voren moeten komen.
De algemene teneur onder de juryleden is dat veel plannen een te grote insteek hebben. Het zijn vaak te grote en te dure ingrepen. ‘Sommigen maken er meer een kampvuur van dan een vonk’, is een treffende beeldspraak van dit gevoel. Ze zijn wel aangenaam verrast over de grote variatie aan ontwerpen. Wat ook opvalt bij veel ontwerpen, is de overeenkomst van drijvende kades en theaters.
Drie uur trokken juryvoorzitter Kirsti Pol (Conceptenbouwers, een van de drie initiatieven
En dan een fundamentele opmerking: er worden heel veel zaken naar de plek toegebracht, er wordt weinig gebruik gemaakt van de mogelijkheden die de bebouwde omgeving zelf te bieden heeft.
het proces
het proces
4000€ HET GRAANLABYRINTH organisatie
jasper massink, ruud van gool
tea m
vlissingen
plaats
detail
render
EEN DYNAMISCHE ROUTE DOOR HET FABRIEKSCOMPLEX Een dynamische route (Het Graanlabyrinth) door het fabriekscomplex, dat de specifieke ruimtelijke kwaliteiten beleefbaar maakt met behulp van minimale ingrepen. Als eerste verbinden we de oever voor de citadel met de oever voor De Heus door twee steigertrappen aan de Diezebrug te plaatsen. Zodoende wordt de as langs de Zuid-Willemsvaart van het centrum richting de Brabanthallen verlengd. De toegangspunten tot Het Graanlabyrinth is op deze as georiënteerd. De ruimtelijke vormgeving hiervan bestaat uit drie hoofdprincipes: hoogteverschillen concept
overbruggen met een steigersysteem, plaatselijk geveldelen strippen om een interessante sequentie tussen open en gesloten delen te creëren en door middel van een lichtstructuur de route benadrukken. Op deze manier creëren we een interessante route dat het fabrieksproces beleefbaar maakt en dat een etalage en/of podium kan vormen voor diverse culturele initiatieven. Meer initiatieven zal leiden tot meer bezoekers en zal tot draagvlak leiden voor de vestiging van culturele instellingen.
PRIJSWINNAARS
15
1
overzicht
DE DRIE JURYLEDEN ZIJN HET UNANIEM EENS OVER HET WINNEND ONTWERP: HET GRAANLABYRINTH. Door de oever van de citadel te verbinden met
die ervoor gedaan moeten worden zijn minimaal
de Brabanthallen via de bestaande loop- en
en op korte termijn realiseerbaar.
transportroute van De Heus, verbindt dit ontwerp de verschillende bestaande gebouwen als een
Daarmee open je het terrein voor een groot publiek,
parelketting met de stad en haar stadsbewoners.
een echte vonk! Het enige kritiekpunt is het uitwerkingsniveau van de presentatie.
Je maakt het erfgoed van de stad op deze manier voor een groot publiek beleefbaar. Het verlangen om deze route te willen volgen en de inzet van het lineaire productieproces van de fabriek, daarin als stedenbouwkundige visie, is erg sterk. Daarbij zal vanaf deze hoogte ook een bijzonder zicht op de stad geboden worden. De ingrepen jury
2000€ AL HET GOEDE KOMT VAN BOVEN
folkert hofstra, matthijs glazenburg, fabian vos, lars rutten
team
eindhoven
plaats
detail
render
EEN PLEK WAAR BEKENDHEID EN ENTHOUSIASME GECREËERD WORDT Om nieuw leven in de Heus te blazen, is één van de gebouw delen getransformeerd tot hotspot. Een plek waar bekendheid en enthousiasme gecreëerd wordt; een plek die zorgt voor de spin-off van het hele gebied. Deze plek rondom het silogebouw wordt door middel van kleine ingrepen opgeknapt tot een multifunctioneel meubel aan het water. Dit meubel neemt verschillende vormen aan, denk aan een buitenbar, een buitentheater of een bioscoop, een plek waar culturele festiviteiten ervoor zullen zorgen dat De Heus ontkiemt.
concept
Om het fabrieksdeel te transformeren tot dit meubel, wordt het aangrenzende gebouwdeel gesloopt. De metselwerk plint wordt verwijderd, waardoor een overdekte buitenruimte ontstaat. Vervolgens wordt het gebouw uitgehold, waardoor plaats vrij komt voor verschillende installaties. Door te starten met deze kleine ingreep, blijft de eerste investering beperkt. De vrachtkraan wordt, net als het gebouw in een accentkleur geverfd, om de iconische waarde te versterken en zichtbaarheid te vergroten.
PRIJSWINNAARS
17
2
overzicht
DE TWEEDE PRIJS GAAT NAAR AL HET GOEDE KOMT VAN BOVEN. Ook bij dit ontwerp is uitgegaan van een bestaand gebouw dat is getransformeerd. De maquette is prachtig. Je kunt je voorstellen dat het er in de toekomst zo uit kan gaan zien. Mooi is dat gewoon het onderste deel van de schil van het gebouw wordt weggehaald en je daarmee een ruimte creëert, waarin ineens van alles mogelijk is. Weliswaar wordt de kade deels drijvende gemaakt, maar op een sobere manier.
jury
EERVOLLE VERMELDING 1 500€ HALO VERBINDEN EN ONTSTEKEN
studio nauta jan nauta
organisatie team
rotterdam
plaats
detail
detail
EEN HALO IS EEN DIFFUUS LICHTVERSCHIJNSEL ROND DE ZON OF DE MAAN. De voorgestelde, kunstmatige HALO bestaat uit een duurzame, zelfvoorzienende en beloopbare lichtring met een diameter van 50 meter, gevoed door zonne-energie. De HALO is een project voor een project; een apparatus voor gezamenlijke ontwikkeling. De kleur rood verbindt de kakofonie van projecten. De HALO zet De Heus op de kaart en ontsteekt zo de plek. De HALO fungeert als baken voor de stad en zorgt voor het sociale, economische en culturele draagvlak voor de projecten van de coöperatie. concept
De HALO verlicht de ruimte tussen de gebouwen en het dek biedt een fenomenaal uitzicht. De HALO kan gesponsord worden door een hightech bedrijf uit de regio en bij een eventuele verhuizing van de coöperatie zou de HALO kunnen meeverhuizen.
PRIJSWINNAARS
overzicht
IN TEGENSTELLING TOT VORIG JAAR KENT DE JURY OOK TWEE EERVOLLE VERMELDINGEN TOE De eerste gaat naar HALO. De Halo is een mooi beeld, een prachtige markering van De Heus, heel futuristisch. Alleen is de vraag of een zelfvoorzienende en beloopbare lichtring het ontwerp niet erg complex en duur maakt. Daarin draaft de ontwerper door. Maar het is wel een krachtig beeld.
jury
19
EERVOLLE VERMELDING 2 500€ ARTIKEL 75 architecten 15hoog thomas kemme, bastien vievermans, anja beyer
organisatie team
den bosch
plaats
detail
detail
HET HEK GAAT OP SLOT. GEBOUWEN WORDEN AFGESLOTEN EN BESTRATING VERWIJDERD. 2x Per jaar kan je intekenen voor een herfst- of ‘lente-safaritocht’ afgesloten met ‘bushmaaltijd’.
is niet gediend met concurrerende stadsdelen; geen potentieel versnipperen nu de spoeling dun is.
Minister aan de Kamer: “ontheffing (ex artikel 75 Flora- en faunawet) is verleend voor het op termijn mogen verwijderen van tijdelijke natuur, omdat deze plaats moet maken voor de definitieve bestemming.” 10 jaar tijdelijke natuur is mogelijk zonder wijziging van wet- of regelgeving.
RENDEMENT Geen inflatie maar rendement toevoegen. Vanuit de trein markeert bijzonder groen de stadsentree. Binnen een ‘enclave’ wordt vrije natuur onderdeel van ‘het stadse’.
STAD IN BALANS Het nadeel van een stagnerende economie wordt voordeel. Nieuwe initiatieven kunnen die op andere plaatsen wegtrekken. Den Bosch concept
Gemeenschapsbelangen zijn gewaarborgd zoals ongebruikte spullen op zolder bewaard. ‘Pioniersoorten’ van beschermde dieren en planten kunnen zich vestigen. Herbestemming wordt niet geforceerd; die komt vanzelf na 10 jaar.
PRIJSWINNAARS
overzicht
DE TWEEDE EERVOLLE VERMELDING IS VOOR ARTIKEL 75 Het is een mooi statement om de plek de komende tien jaar terug te geven aan de natuur in afwachting van zijn definitieve bestemming. Deze ontwerper durft buiten de kaders te denken. De spontane begroeiing zal binnen 10 jaar echter nog niet zo’n dramatisch effect hebben, als de beelden ons wil doen geloven. Ook rust er de plicht tot instandhouding op het rijksmonumentale gebouw.
jury
21
OVERIGE INZENDINGEN
DE OVERIGE INZENDINGEN DE STRAAT 24 DE STELLING VAN DE HEUS 25 DE HEUS DRIJF-IN 26 DANCING SPACES 27 MOMENTUM 28 DE AMUSE 29 HUB 30 CH-CH-CH-CH-CH-CHANGES 31 NADAR 32 ELEVATORPITCH DE HEUS 33 DE HEUS IN DE STEIGERS 34 EENDENBOS 35 DE VIJFHOEK 36 KADE[R] DE HEUS 37 MET DE DEUR IN HEUS 38 HET BONTE CIRCUS VAN DE HEUS 39 DEHEUS EX MACHINA 40 DE GEURFABRIEK 41 100 IDEEËN 42 FLOATING SPACE 43 HERCOMPONEREN 44 DE HEUS BEZINT EN VERBINDT 45 DE VERKENNER 46 VAN LAST NAAR LUST 47 REUSEFULL 48
23
OVERIGE INZENDINGEN
DE STRAAT ontwerperscollectief kim brok, vincent de gouw
tea m plaats
den bosch
render
organisatie
overzicht
detail
“WAAR BEN JE?” “IK BEN IN DE STRAAT!” In dit kleine stukje Bosch Manhattan is behoefte aan een heldere structuur. Dit eenvoudige ontwerp zorgt hiervoor en legt de basis voor de verdere ontwikkeling van het gebied. Van industrieel terrein naar een hoogstedelijke straat.
De Straat ligt er eigenlijk al. Hij vormt een logische verbinding tussen de voorkant van het terrein en het water.
Aan De Straat worden alle gebouwen ontsloten. De Straat loopt niet dood en heeft 2 ingangen; aan land en aan water.
De gebouwen die eraan liggen worden ontsloten, dus
De gevels aan De Straat krijgen een display functie en zorgen voor aanbod; markt, restaurant, idee, galerij, winkel, terras, shop, etc. Dat wat is gecreëerd in de panden wordt aangeboden in De Straat. De creativiteit ligt op straat, letterlijk
de bebouwde omgeving wordt gebruikt. Dat is een pre. Ook het feit dat wat binnen ter plekke wordt gemaakt,
De bestaande arcade is verlengd. Deze droogloop creëert tevens mogelijkheden voor een permanente overdekte markt (bazaar).
in de straat wordt verkocht, is een leuk concept. Maar we zien dit niet als een aanjager, daarvoor is de ingreep te groot.
concept
jury
OVERIGE INZENDINGEN
25
DE STELLING VAN DE HEUS
boa frans van der steen
tea m plaats
boskoop
detail
organisatie
overzicht
detail
DIT BEELD MARKEERT DE HEUS IN DE STAD. TIJDELIJK, DUIDELIJK, OPVALLEND. De stelling: De Heus staat in de steigers. Letterlijk. De buitenkant, de huid, is ritmisch en stedelijk. Het interieur is toevallig en organisch. Als in de Tuin der Lusten. Het toont als een stedelijk kapelletje. Met de toren op het hoofdgebouw als centrale figuur. Het geheel staat 45 meter boven het maaiveld en gericht op de St. Jan. Het beeld is constructief en sluit aan op de bijzondere kwaliteiten van De Heus.
Het is een haalbaar plan, maar het werkt, communiceert niet, ziet er niet aantrekkelijk uit. Sympathiek is wel, dat het gemaakt is van gebruikte
Het is eigentijds, functioneel en gemaakt van gebruikte materialen. Energieneutraal, eenvoudig te realiseren en kostenbewust. Alle mogelijkheden voor gebiedsontwikkeling blijven open. Het beeld is een oproep tot initiatief, niets is ingevuld, niets wordt bepaald en niets wordt geblokkeerd.
materialen. Geponeerde stellingen als ‘het interieur is toevallig en organisch als in de Tuin der Lusten’, laten een hoop vragen over.
concept
jury
OVERIGE INZENDINGEN
DE HEUS DRIJF-IN organisatie
eric geboers
tea m plaats
delft
render
overzicht
detail
DE HEUS HEEFT EEN KATALYSATOR NODIG. De Heus heeft een katalysator nodig, een plek waarvan uit de ontwikkeling tot culturele hotspot kan beginnen en mensen de Heus leren kennen. Drijf-In De Heus is zo’n plek.
Een mega-ingreep die niet als een vonk kan worden betiteld. De visualisatie van het idee is een plus.
Door de kraan en het bestaande gebouw te gebruiken, biedt het tal van mogelijkheden zoals de Drijf-In Cinema, Drijf-In festivals, Drijf-In Lounge en ’s winters de Drijf-In schaatsbaan.
Het is wel een inspirerend beeld en van alle drijvende kades die in de diverse
Zo is het een zeer multifunctioneel stadsmeubel. Opgebouwd uit vertrappingen en vlakken zijn er een tribune, podium, lounge en zwembad in verwerkt. Het meubel is gemaakt van steigerhout over een lichte stalen constructie. Door als stramienmaat 20 centimeter te kiezen hoeft er weinig gezaagd te worden en kan het meubel goedkoop en eenvoudig opgebouwd en afgebroken worden.
inzendingen terugkeren, is dit object het beste. De flexibiliteit van het stadsmeubel en de eenvoud zijn ook een belangrijk pluspunt.
Liggend op de meest zichtbare plek van de Heus, trekt het mensen overdag en ’s avonds naar De Heus. De projector werkt ook als baken: van grote afstand ziet men het nieuwe culturele centrum van Den Bosch!
concept
jury
OVERIGE INZENDINGEN
27
DANCING SPACES ada enterprises anthony litjes
organisatie tea m plaats
uden
render
overzicht
detail
MENSEN ZOEKEN ATTRACTIES, NIEUWE SPEELGEBIEDEN MET BELEVING. Cultuur als beleving, je kunt er naar kijken, maar je kunt het ook doen en meemaken. Dit concept is een installatie, die langs de kade kan staan als een attractie.
Leuk object, maar het kan
Voel de dynamiek van het leven: het bruisende bestaan aan de kade, waar al zoveel geschiedenis is voorbij gegaan. Met deze installatie kun je op en neer, heen en weer.
Er is geen directe link met
ook in België of New York staan.
De Heus en haar bebouwde omgeving.
Je kunt het als kijktoren gebruiken, maar ook als “thrill”. Je kunt er in verblijven, misschien wel wonen als een dansend huis over het water, een huis met niveaus en uitzichten. De beweging van het water is op een mechanische manier vertaald, is het meer de beweging van de goederen, die in de loop der jaren zijn verscheept. OmHoog, omlaag, vooruit, achteruit. In ieder geval is beweging een belangrijk begrip, om een locatie actief te maken en te houden.
concept
jury
OVERIGE INZENDINGEN
MOMENTUM senserius william van den berg
tea m plaats
eindhoven
render
organisatie
overzicht
detail
MOMENTUM ZAL DE KOMENDE JAREN GAAN DIENEN ALS FOYER VOOR HET HEUS TERREIN. De basis voor het ontwerp is de bestaande opslag loods. In deze bestaande structuur is een nieuwe constructie aangebracht die de grote hal op deelt in vier gebieden met ieder hun eigen karakter en functie.
Plannen van de Tuin United lijken in dit ontwerp overgedaan. De ingreep is redelijk
De nieuwe constructie staat in dienst van de toekomstige creatieve bewoners en bezoekers van de Heus. Het vormt een directe verbinding met de overige bebouwing op het terrein alsmede een ruimte voor toekomstige informatie bijeenkomsten en workshops op het terrein. Maar tevens biedt het onderdak aan het opslag en drogingsproces van hout alsmede een complete groenten tuin voor het geplande restaurant.
grootschalig en kan niet worden gezien als een vonk, een aanjager voor de verdere ontwikkeling van het De Heus-complex.
In de bestaande huid van de loods worden op belangrijke plekken insnedes gemaakt om het klimaat intern te reguleren. De totale constructie kan gemakkelijk worden verwijdert, wat achterblijft zijn enkel de littekens van de functie die het had.
concept
jury
OVERIGE INZENDINGEN
29
DE AMUSE
architecten vs crisis dik de voogd, bram jansen, mark wesdijk
team
plaats
culemborg
detail
organisatie
overzicht
render
DE AMUSE STAAT SYMBOOL VOOR HET DUURZAME, LEVENDIGE, DYNAMISCHE EN GROEIENDE GEBIED. Door het gewenste culturele karakter te combineren met de historische voedingsproductiviteit ontstaat de EETcultuur; een zelfredzaam gebied waar productie en gebruik van voedsel centraal staat.
Er wordt geen gebruik gemaakt van bestaande gebouwen. Er wordt een nieuw element ingebracht.
Als verbindende factor wordt de Amuse geplaatst; een flexibel restaurant gehuisvest in een viertal zeecontainers. De enorme flexibiliteit zorgt ervoor dat de containers op, aan, naast, boven of onder de kruising geplaatst worden. Door eenvoudige ingrepen gefaseerd door te voeren, wordt het gebied aantrekkelijker.
Het gebruik van zeecontainers en de kraan refereert weliswaar aan het industriële verleden, maar wij zien deze ingreep niet als een vonk.
In fase I wordt het gebied openbaar door het hekwerk te verwijderen. In fase II wordt de Amuse geplaatst. Het wordt de ontmoetingsplek van de Heus, waarmee de aanwezige verbindingen worden benadrukt. Door bedrijvigheid in de plint te plaatsen, ontstaat een unieke eetcultuur. Door van de Heus een circulaire economie te maken, wordt het gebied zelfvoorzienend en energiezuinig. De Amuse staat symbool voor het duurzame, levendige, dynamische en groeiende gebied; het is de Amuse van de unieke EETcultuur in de Heus!
concept
jury
OVERIGE INZENDINGEN
HUB organisatie
jingyi dai
tea m plaats
eindhoven
detail
overzicht
detail
EEN ONTMOETINGSPUNT IN DE NIEUWE CULTURELE HOTSPOT. De Hub, een plek waar van alles bij elkaar komt. Mensen, activiteiten, land en water. Een ontmoetingspunt in de nieuwe culturele hotspot.
Een echt jongensplan, dat associaties oproept met modeltreintjes, al is het
Een open-end structuur rondom de bestaande hijskraan waaraan andere bouwsels kunnen worden gekoppeld, bijvoorbeeld een drijvende kas.
creëren van een hub als verbinder een goed idee. Als doordacht ontwerp
De hijskraan heeft altijd een belangrijke rol gespeeld op het terrein. Strategisch geplaatst voor laden en lossen van materialen. Zijn originele functie wordt voortgezet, namelijk het verplaatsen en toevoegen van nieuwe bouwsels.
voor een vonk voor het terrein is dit ontwerp te mager.
Zodoende kunnen de Hub en het terrein rondom continue worden geherprogrammeerd.
concept
jury
OVERIGE INZENDINGEN
31
CH-CH-CH-CH-CHANGES urbanacts arthur middelkamp, willem jakobs
tea m plaats
arnhem
detail
organisatie
overzicht
detail
OM VERANDERING TE ZIEN ARRIVEREN, HEBBEN WE EEN WACHTRUIMTE GEMAAKT. Er was eens een stad in het midden van het zuiden, welke verdeeld was in twee gebieden: het ingevulde en het nóg niet ingevulde.
Een lief en subtiel beeld, de caravan op een dak als plek voor contemplatie
Ten noorden van de historische binnenstad ligt zo’n niet ingevuld gebied op een fantastische locatie, ingeklemd tussen Dieze en spoor, flankerend door een geweldige herinrichting van een oude fabriek.
en concentratie en voor het kijken in de toekomst. Nieuw is het idee niet, maar
Het gebied de Heus, is zelf ook een fabrieksterrein wat nu in afwachting is van nieuwe gebruikers. Het ligt nog uit te rusten van het voormalig gebruik, de laatste luchtjes waaien weg, maar er zijn gelukkig, nog genoeg zichtbare gebruikssporen.
het poëtische gehalte is hoog. De caravan vormt een mooi contrast met het zware industriële complex, grote robuustheid versus fragiel
De verandering komt en komt op tijd, maar met de verandering mag de geschiedenis niet verdwijnen. De ziel van De Heus moet het ijkpunt blijven van de vernieuwing. Om verandering te zien arriveren, hebben we een wachtruimte gemaakt. Tijdens het wachten is de mens in zijn meest elementaire staat. Er is concentratie en contemplatie.
caravannetje.
concept
jury
De jury prijst de mooie grafische presentatie.
OVERIGE INZENDINGEN
NADAR atelier wouter hilhorst wouter hilhorst
tea m plaats
rotterdam
detail
organisatie
overzicht
impressie
HET GEBOUW KRIJGT HET KARAKTER VAN EEN TIJDELIJK FESTIVALGEBOUW Dit voorstel voor een openlucht(film)theater op de oever van de Dieze streeft ernaar meteen veel mensen naar De Heus te trekken. Doordat het achteraan ligt, naast de silo’s, wordt daarbij meteen het hele terrein in bezit genomen door de stad.
Een van de vele theaters op de oever van De Dieze. Er wordt een tijdelijk festivalgebouw opgetrokken,
Het drijvende podium op de Dieze betrekt de ruimte van het water bij De Heus en bezorgt de Dieze-oever de levendigheid, die ze verdient. Het gebouw krijgt het karakter van een tijdelijk festivalgebouw en wordt, met daarbij passende materialen, opgetrokken (steigermateriaal, modules voor tijdelijke podia).
terwijl de gebouwen die tot de beschikking staan, onaan-geroerd blijven. Bovendien is het een zeer grote ingreep voor een
Twee verdiepingen bieden plaats aan tribunes en veranda’s/terrassen. Onder maaiveldniveau lopen tribunes af, naar het op de Dieze drijvende podium. De toegangsroutes langs de Dieze en vanaf de hoofdentree van De Heus worden gemarkeerd met rijen wimpels en lampions, wat bijdraagt aan de feestelijke, misschien wel feeërieke atmosfeer. Een gebouw voor een feestelijke nazomeravondvoorstelling, of voor een bijzonder ochtendconcert in de open lucht.
tijdelijk gebouw.
concept
jury
OVERIGE INZENDINGEN
33
ELEVATORPITCH DE HEUS
de warle kempers architecten marcus kempers, egbert de warle
tea m plaats
amsterdam
detail
organisatie
overzicht
impressie
ELEVATORPITCH WORDT GEPLAATST OP DE BINNENPLAATS TUSSEN DE BESTAANDE GEBOUWEN. Coöperatief in Opbouw zal snel met allerlei initiatieven komen voor ontwikkeling van De Heus. Elevatorpitch markeert deze activiteiten met een kleurrijke toren. De gehele toren kan worden beklommen, waardoor ook een nieuw uitkijkpunt in het gebied wordt gebracht. Zo kunnen bezoekers het terrein van De Heus leren kennen.
Mooi idee om een toren te maken met het gezicht op de stad, maar is daar een nieuw gebouw voor nodig? Bestaande gebouwdelen
Elevatorpitch wordt geplaatst op de binnenplaats tussen de bestaande gebouwen. Het paviljoen krijgt een lift en een wenteltrap en ontsluit alle verdiepingen van de bestaande bebouwing. Het wordt zo direct mogelijk om op elke plek activiteit te ontplooien en die plekken kunnen bovendien veilig worden bereikt.
kunnen dezelfde functie krijgen. Wel leuk is dat de toren het terrein en de gebouwen van De Heus markeert, vanuit diverse gezichtspunten in de stad,
De vraag om een tijdelijke oplossing wordt beantwoord met een permanente ondersteuning van toekomstig vast programma. En natuurlijk kan Coöperatief in Opbouw elevatorpitches voor nieuwe initiatieven organiseren in de lift.
een toevoeging aan de skyline. Om de lift in de toren te gebruiken als elevatorpitch
Elevatorpitch faciliteert de ontwikkeling van De Heus ver voorbij de tijdelijke periode en is een blijvende toevoeging aan de skyline van Den Bosch.
voor nieuwe initiatieven is
concept
jury
wel een aardige vondst.
OVERIGE INZENDINGEN
DE HEUS IN DE STEIGERS organisatie
boyke kooijmans
plaats
den bosch
detail
tea m
overzicht
detail
DE STEIGER IS HET NU. HET AFSCHEID EN DE GEBOORTE. Steiger. Symbool voor transformatie, overgang. Van oud naar nieuw. Transitie. Verbeeldt het proces, een onomkeerbaar proces. Tijdelijkheid, levenscyclus. Zij vormt een brug van verleden naar toekomst. De steiger is het nu. Het afscheid en de geboorte.
Om de steigers te gebruiken als symbool voor het transformatieproces dat het gebied van De Heus ondergaat, is wel een vondst.
Zij fungeert als cocon. Neemt afscheid van haar oude vorm, transformeert in iets nieuws. De fabriek wordt ‘ingepakt’. Zo wordt men zich bewust van zijn vorm. De transitie wordt zichtbaar, uitvergroot. De verandering is van de stad, van de Bosschenaar.
De Heus wordt ingepakt om later te ontdaan te worden van zijn schil en een mooie plek in te nemen in de stad.
De tijdelijke structuur fungeert ook als podium. Podium voor kunst en cultuur. Podium voor de bezoeker. de stad het decor. 360 graden zicht. Een reis door de tijd: De Citadel, Sint Jan, Kruithuis, Brabanthallen. Muntel, Orthen, Binnenstad, Het Zand, Paleiskwartier. De aderen van de stad: de havens, de Dommel, de Dieze, AA, de Zuidwillemsvaart, de Maas en het spoor.
Het fungeren van de tijdelijke structuur als een podium is nogal vaag. Kortom: het concept is leuk, alleen zijn er twijfels bij de uitwerking en de uitleg.
concept
jury
OVERIGE INZENDINGEN
35
EENDENBOS organisatie
peter van vlaardingen
plaats
zevenhoven
detail
tea m
overzicht
detail
HET ONTWERP LAAT DE HEUS VONKEN Het ontwerp laat de Heus vonken is een grote lichtreclame op het dak.
Het plaatsen van een lichtreclame is als vonk een
De reclame is tot ver in de stad goed zichtbaar (zichtlijnen Zuid Willemsvaart en Dommel). De functie is publiciteit en verbeelding.
goed idee, maar in deze uitvoering niet. Bovendien mag de term De Heus niet (meer) worden gebruikt. De relatie tussen de lichtreclame en de badeend en het motto zegt ons niet zo veel.
concept
jury
OVERIGE INZENDINGEN
DE VIJFHOEK wenink holtkamp architecten ferdy holtkamp, jan-peter wenink
tea m plaats
eindhoven
detail
organisatie
overzicht
render
DE VIJFHOEK IS EENVOUDIG IN ZIJN OPZET MAAR ZAL EEN SPANNEND DESIGNOBJECT ZIJN. UNIT(S) De uitbreidbare unit kan zich op vele manieren presenteren zoals een hotelkamer, een werkruimte of een horecagelegenheid en de verschillende schakelingsmogelijkheden zijn legio. De Vijfhoek is eenvoudig in zijn opzet maar zal zowel alleenstaand als geschakeld een spannend designobject zijn.
Hier kunnen we kort over zijn. Ondanks het hoge uitwerkingsniveau van deze uitbreidbare unit, is het een industrieel product, dat overal kan worden neer geplant.
PIEPSCHUIM Isolatie, gebouwschil en constructie zijn één materiaal dat tijdens de bouw eenvoudig te bewerken is. De prefab unit bestaat uit PS-segmenten en bevat alle uitsparingen die nodig zijn voor installaties en raamopeningen, zodat het eenvoudig zelf te bouwen is. Een recyclebare polyurea-coating zorgt voor de definitieve constructieve binding. ZELFVOORZIENEND De unit kan in vele gevallen geheel zelfvoorzienend zijn qua energieen waterhuishouding. Opgepompt water wordt via een zuiveringsinstallatie gereinigd tot drinkwater. In het dak geïntegreerde zonnecollectoren en pvt-cellenpanelen voorzien de unit van stroom en warmte. Dankzij het dikke isolatiepakket blijft de unit in de zomer koel en houdt het ‘s winters de warmte goed vast. concept
jury
OVERIGE INZENDINGEN
37
KADE [ R ] DE HEUS organisatie
bartjan van ’t slot rosmalen
detail
overzicht
tea m plaats
impressie
KADE[R] DE HEUS, MET DE ‘R’ VAN RE-ACTIVATE! Een multifunctionele culturele broedplaats op de grens tussen de Zuid-Willemsvaart en het gebied De Heus. Als object is het bedoeld, om het gebied een gezicht te geven naar Den Bosch toe, door de beleving van het water te bevorderen en de bijbehorende doelgroep het gebied in te trekken.
Een ontwerp dat geen gebruik maakt van de bestaande bebouwde omgeving. Het is wel een interessante waterlandverbinding.
Als een kader biedt het een entree vanaf het gebied naar het water toe en andersom. Als kade biedt het plaats voor culturele activiteiten die zich naar twee kanten kunnen profileren, zoals een theater, buitenbioscoop of verschillende optredens.
De meeste ontwerpen zijn gericht op de drijvende kades, van binnen naar buiten. Bij dit ontwerp lijkt
Als aanjager kan het ontwerp een route op gang zetten die door het hele gebied gaat lopen en de toekomstige plannen aan elkaar en aan het water koppelt. Door materialen uit het gebied te (her)gebruiken, kan het object duurzaam worden gebouwd met een sterke sculpturale uitstraling.
het of er meer een verbinding met het terrein wordt gemaakt. De kadering zowel naar binnen als naar buiten
Kade[r] De Heus, met de ‘R’ van Re-activate!
is een leuk idee.
concept
jury
OVERIGE INZENDINGEN
MET DE DEUR IN HEUS
de warle kempers architecten egbert de warle, marcus kempers
tea m plaats
amsterdam
render
organisatie
overzicht
detail
HET PLAN MET DE DEUR IN HEUS ONTSLUIT OP SYMBOLISCHE WIJZE HET GEBIED. Kozijnen met deuren worden aan elkaar gekoppeld en vormen een flexibele ring. Het paviljoen hecht zich eerst rond de hoofdtoegang en verbindt daar de stad, de Verkadefabriek en de Heus.
Leuke woordspeling. Maar
Na een tijdje wandelt het paviljoen verder het terrein op. Het functioneert als opzichzelfstaand paviljoen voor tentoonstellingen, horeca en als opslag.
Laten we die maar openen
er zijn al heel veel deuren in het De Heus-complex.
en markeren en zien of er spannende dingen gebeuren. Als decorstuk kunnen de
Ook hecht het paviljoen zich aan de bestaande bebouwing. De aaneengeschakelde deuren geven aan: ‘hier is iets gaande.’ Wanneer het vertrekt, laat het een of meerdere deuren achter. Zo blijft zichtbaar welke delen van het gebouw al activiteit herbergen.
deuren prima functioneren.
Uiteindelijk zal het gehele terrein zijn herontwikkeld en is Met de deur in Heus al zijn deuren kwijt. Verspreid over het terrein zijn resten van het paviljoen te vinden die herinneren aan de periode van groei en ontwikkeling en daarnaast permanent onderdeel zijn geworden van De Heus.
concept
jury
OVERIGE INZENDINGEN
39
HET BONTE CIRCUS VAN DE HEUS
rijkenvermaat marlies rijken, elly vermaat
tea m plaats
vught
impressie
organisatie
overzicht
detail
DE VOORKANT AAN DE DIEZE IS PRACHTIG, MAAR HOE KOM JE DAAR? Met de aanleg van ‘Het bonte circus van De Heus’ ontstaat er een nieuw buitentheater met een centrale ontmoetingsplek. De plek bestaat uit een grote zandspeelplek, zoals ‘De kop van ‘t zand’ al doet vermoeden.
Het zoveelste buitentheater. Het is als vonk te passief. Je zet iets neer en hoopt dat er mensen op af komen,
Hier omheen zijn zitplekken gesitueerd in de vorm van een tribune. De Italiaanse populieren en platanen zorgen voor een besloten karakter en intieme sfeer. Nu veevoeder fabriek ‘De Heus’ een nieuwe invulling krijgt zal ook de sfeer in het gebied moeten veranderen.
tenzij je heel goed gaat programmeren.
De voorkant aan de Dieze is prachtig, maar hoe kom je daar? Door een promenade te ontwikkelen, vanaf de Boschdijkstraat naar de Dieze, wordt je letterlijk het gebied ingezogen en kan de vonk overslaan. In het midden van het terrein komen alle paden samen, zowel vanaf De Heus als de Verkadefabriek. Op deze plek wordt iedereen uitgedaagt om met initiatieven te komen: Kom genieten in Het bonte circus van De Heus.
concept
jury
OVERIGE INZENDINGEN
DEHEUS EX MACHINA organisatie
niels van ham, menno voss
plaats
den bosch
render
tea m
overzicht
detail
DEHEUS EX MACHINA, GEEFT DE VERLATEN FABRIEK EEN NIEUW LEVEN Wat opvalt bij de eerste aanblik van het complex de Heus is het stelsel van transportbanden, welke de verschillende onderdelen van de fabriek met elkaar verbindt.
Mooi plan om de fabriek nieuw leven in te blazen, zodat het industriële karakter blijft bestaan.
Het idee is om langs die productroute, de Bosschenaren een plek te geven om verschillende initiatieven in het gebouwencomplex te ontwikkelen. De hergebruikte loopkat wordt de entree tot de route en zorgt ervoor dat het industriële karakter gehandhaafd blijft.
Dat deze ‘wonderbaarlijke opstanding’ duurzaam is en gerealiseerd kan worden tegen geringe kosten, is ook
Hierdoor blijft het verleden een belangrijk onderdeel uitmaken van de nieuwe toekomst. Ze ligt op een heel zichtbare plek en kan een belangrijk onderdeel uitmaken van de herontwikkeling van de kade tot recreatief en cultureel gebied. De loopkat legt de verbinding tussen het water, de kade en het pakhuis. Het terras bovenop de loopkat vormt een enorm luifel en markeert het nieuwe begin.
sterk. Enige bezwaar is, dat er niets wordt toegevoegd aan het bestaande. Winnaar Het Graanlabyrinth gaat net een stukje verder. Die verbindt
Deze 'wonderbaarlijke verschijning’, DeHeus ex machina, geeft de verlaten fabriek een nieuw leven en het verhaal van de Heus een onverwachte ontknoping.
De Heus met zijn omgeving.
concept
jury
OVERIGE INZENDINGEN
41
DE GEURFABRIEK archistad ton van der hagen
tea m plaats
tilburg
detail
organisatie
overzicht
detail
GEUR IS ONDERDEEL VAN HET (COLLECTIEF) GEHEUGEN De vestigingsfactoren voor industrie waren in de periode 1850-1980 in ’s-Hertogenbosch ideaal, locatie De Heus laat het zien: verbindingen over water, weg en spoor waren beschikbaar. Veel grote fabrieken kwamen hierop af, dat was merkbaar in het dagelijks leven in de stad.
Geweldig idee om in te gaan op het collectieve, industriële geheugen van Den Bosch met geurkasten en info op beeldschermen over de
Geur is onderdeel van het (collectief) geheugen,’s-Hertogenbosch had veel te bieden: De Gruyter, Drie Mollen, Koudijs – de Heus, Verkade, Willem II, Michelin, Heineken, de Veemarkt,etc. De stad rook regelmatig naar koffie, chocolade, veevoer, een plaatsgebonden ervaring, uniek voor ’s-Hertogenbosch.
industrieën van weleer. Veel fabrieken in de omgeving van De Heus stootten in het verleden en soms nu ook nog, geur uit.
Het “bouwsel” in deze inzending is een Geurfabriek boven het water die, als een Panorama-plek uitzicht biedt op de locaties, waar geurende industrieën hebben gestaan. De ouderwetse geur, en daarmee de indringende herinnering aan een tijdsbeeld is beschikbaar, in de vorm van geurkasten. Het paviljoen is tevens horecalocatie en genereert opbrengsten in de komende 10 jaar dat De Heus als Bosch Industriehuis op definitieve herbestemming wacht.
concept
Over het concept is goed nagedacht. Alleen waarom is daar een nieuw extra paviljoen voor nodig?
jury
OVERIGE INZENDINGEN
100 IDEEËN organisatie
rogier rouwet, fabian van der leer
plaats
winterswijk
impressie
tea m
overzicht
detail
EEN VERKENNING AAN IDEEËN De Heus. Een veevoerfabriek omringd door de stad, een aanzicht van rustiger land.
Wij willen spelen, dansen, zingen en verdwalen. Maar neen! Te gevaarlijk!
De werknemers en machines ver-
Wat is over? Wat is weg? De schoonheid van de stilte. De stank!
ideeënbus dan een daadwerkelijke aanzet tot een eerste vonk, die de
Het vraagt een route. trokken. Niet meer teruggekomen. De geschiedenis van het complex nagelaten in al wat over is.
Het is meer een soort
komende jaren moet leiden tot een spervuur aan
Laten we samen een route leggen. Aaneengeschakelde ideeën. De route begeleidt bezoekers. Een rondleiding. Een verkenning aan ideeën. 100 ideeën.
bruisende ideeën. Maar als platform waar allerlei ideeën over de invulling van De Heus kunnen worden gedeponeerd, zeker welkom.
Toelichting bij afbeeldingen:
Nu is er een vraag. Naar ideeën. Wat is de vraag? Wie gaat er winnen?
De route staat 10 jaar lang open
De plek voelt achtergelaten. Opeens. Nu de ruimte en de verlaten tijd.
Hotel
concept
voor nieuwe ideeën. Samen bedenken we er 100!
Zo zal de onbekende plek vertrouwt raken. Iedereen kan zich inschrijven. jury
OVERIGE INZENDINGEN
43
FLOATING SPACE organisatie
eric goldhoorn, dex weel
plaats
almere
impressie
tea m
overzicht
detail
HET GEBOUW WORDT IN PREFAB MODULES OPGEDEELD Het complex typeert zich met zijn vele verbindende schachten. De ‘losse’ volumes zijn met elkaar verbonden door middel van schachten, waar het veevoer door wordt vervoerd.
Een combinatie van, behoud van het oude gecombineerd met nieuwbouw met vooral nadruk op het laatste.
Wij willen dit gebied actiever maken door er een sociale, historische en groene functie aan toe te voegen. Gecombineerd met een urban farming plek zullen ook duurzame bijeenkomsten en educatieactiviteiten plaatsvinden in en om het gebouw.
Met gedeeltelijk hergebruik van bestaande materialen, dat weer wel.
Het paviljoen is gemaakt van een stalen constructie, hergebruikt van een bestaande transport tunnel op het terrein. De gevel is gemaakt van translucente rodeca panelen. Dit laat de vakwerk constructie van buitenaf zien.
Toch zien we dit meer
Op het dak worden horizontale zonnepanelen geplaatst. Het gebouw wordt in prefab modules opgedeeld, in de doorsnede is de module zichtbaar. De modules zijn 6 meter lang, 3 diagonalen van de vakwerkligger. Het gebouw komt te hangen aan de bestaande spanten van de oude loods. Deze willen we behouden door hun karakteristieke vormgeving en duurzaamheid.
Dat er urban farming wordt
concept
jury
als een grote ingreep, een kampvuur in plaats van een vonk.
bedreven, maakt het plan sympathiek en ook bij de tijd.
OVERIGE INZENDINGEN
HERCOMPONEREN oomarchitects luc willekens, frank reitsma, roel van der klaauw
team
plaats
amsterdam
detail
organisatie
overzicht
detail
HERCOMPONEREN: EEN STRATEGIE Hercomponeren. De Heus wordt autarkisch. Alles wat niet (meer) gebruikt
Een opvallend mooie
wordt, krijgt een nieuwe bestemming in een zorgvuldige hercompositie.
presentatie. Er is uitgebreid nagedacht over autarkie,
Daarbij zullen elementen uit het interieur buiten worden geplaatst. Ronde
energie en hergebruik,
silo’s worden bakens van licht op de hoekpunten van het terrein. De grote
maar ook in dit plan
vulmachine als follie wordt kiosk/koffieshop.
wordt het volledige terrein meegenomen.
Buizen van het ventilatiesysteem worden wegwijzers en informatiepunt. Ventilatieschoepen worden windmolens. De binnenruimtes worden
Ook is het ons niet duidelijk,
onderdeel van de openbare buitenruimte: de wanden van de loodsen
hoe de techniek gaat
worden voorzichtig verwijderd en hergebruikt als schutting. De ruimte
bijdragen aan het opladen
gebruikt voor concerten.
van het terrein.
De begane grond verdieping van het portiersgebouw krijgt grote openingen voor exposities. De grote grijze vierkante silo word de energiecentrale. Hij krijgt perforaties in alle wanden en de schoepenraderen van de ventilatiemotoren als windmolens. Deze binnenste buitenruimtes worden verbonden door het plein (entree), de straat langs loodsen en expositieruimtes, om te eindigen bij een terras aan het water.
concept
jury
OVERIGE INZENDINGEN
45
DE HEUS BEZINT EN VERBINDT
organisatie onze kathedralenbouwers team imke van dillen, marianne van heeswijk kees v/d boogaart, rachel zwije ism verena stuit has plaats
den bosch
detail
overzicht
detail
BAZAAR VAN LEVENSKUNST Naar de Bazaar Kom je niet zomaar Je komt hier om iets mee te maken Iets te maken Het te maken Jezelf te maken Tot wat je nog niet was Of te hervinden wat je ooit eens bent geweest. Je zoekt bewust het labyrint op Zoekt je weg Om hem te vinden Of iets anders, iets nieuws. Want weg is weg Je hoeft je niet te verstoppen Mag je ook verpoppen Tot een vlinder Van welke kleur Tot een vogel Van welke pluimage dan ook. concept
Ontmoet hier Anderen De anderen De ander Betreed de kathedraal Schrijd plechtig binnen Of huppel er vrolijk Op los Vind er bezieling Of inspireer een ander Wat bezielt jou?
Poëtische presentatie, maar een vorm die toch meer thuishoort op festivals en andere feestelijke gelegenheden dan als een onderdeel van een dynamische stad. Met de bebouwde omgeving wordt niets gedaan, er worden alleen elementen neergezet in de ruimte.
Na de Bazaar Ben je Hoe dan ook Van alle markten thuis.
jury
OVERIGE INZENDINGEN
DE VERKENNER studio nuy van noort maartje nuy, joost van noort
tea m plaats
amsterdam
detail
organisatie
overzicht
detail
DE HEUS KOMT VRIJ Iedere Bosschenaar kan een kijkje gaan nemen, met de Verkenner wordt het terrein ontdekt. De Verkenner is geen vast object, met een opgelegde functie, maar een mobiel ontdekkingsmeubel.
We zijn erg gecharmeerd van het idee. Dit ontwerp heeft de potentie van een echte vonk.
De Verkenner doorkruist het terrein en zet de verborgen kwaliteiten van het gebied letterlijk in de schijnwerpers. De Verkenner speelt een spel met zijn omgeving en zorgt zowel overdag als 's avonds voor activiteit en ontmoeting. De mobiele installatie is uitgerust met een vrij in te stellen hefarm. Aan de hefarm hangt een sierlijke kroonluchter. De open armen nodigen uit tot ontmoeting. Door het wijzigen van de stand van de hefarm, de structuur van de kroonluchter of de intensiteit van het licht kan de Verkenner steeds weer een andere houding aannemen.
Punt is dat het geen duidelijke relatie heeft met De Heus en zijn omgeving. Dit object kan overal worden neergezet om de omgeving te verkennen.
Zou het niet fantastisch zijn als in de toekomst een familie van Verkenners door het terrein of zelfs door de stad trekt en nieuwe plekken tot leven brengt?
concept
jury
OVERIGE INZENDINGEN
47
VAN LAST NAAR LUST organisatie
froukje nauta
tea m plaats
vught
detail
overzicht
detail
LUSTHOF AAN DE DIEZE Kleine ingrepen, niet verbouwen of opruimen, maar kansen benutten! De industriële sfeer wordt behouden, maar voorzien van een menselijke schaal door een lommerrijk bomendak. Alleen echte pioniers zijn welkom: mensen die kansen zien, bloemen en planten die tegen een stootje kunnen en ‘vanzelf’ groeien.
Goed idee, alleen als vonk minder interessant. Want om te komen van stankplek tot lusthof vergt tien jaar. Buiten dat, het ontwerp
We brengen alleen de motor aan de gang, zonder grote investeringen. Met kortlopende (goedkope) huurcontracten houden we de bestemmingen en functies flexibel. Buiten ligt de potentie van een nieuw park aan de binnenstad: een lusthof, met een bosachtig karakter.
ontdoet het gebied van zijn rauwheid, juist een gegeven en een kwaliteit waaraan het gebied zijn identiteit ontleent.
De Dieze is toegankelijk via de bestaande aanlegsteigers. Binnen in het complex liggen de bijzondere ruimtes, de verbindingen met luchtbruggen en leidingenstraten. Volop kansen om te genieten van het uitzicht, te vertoeven in het groen. Het terrein was een last en wordt een lust voor zijn omgeving en bezoekers van ’s-Hertogenbosch. Als we vandaag beginnen, kunnen we volgend jaar genieten van deze bijzondere plek!
concept
jury
OVERIGE INZENDINGEN
REUSEFULL wts architecten michael strenk
tea m plaats
vlissingen
render
organisatie
overzicht
detail
DE RUIMTELIJKE DIMENSIE VAN HER-GEBRUIK De vlonder en het tribune-terras vormen het toneel voor een scala aan functies en activiteiten, die afhankelijk van het weer, het evenement of anderszins naar hartenlust gebruikt kunnen worden. De eterij zal gebruikt worden als leer- en werkplaats voor verstandelijk beperkten. Deze vaste functie zorgt voor levendigheid en aantrekkingskracht op momenten dat er bijvoorbeeld geen festival of zon is.
Weer één van de plannen welke dankbaar gebruik maakt van de kade. Het is een sympathiek, sociaal plan op een mooie plek. Jammer dat er zoveel moet worden toegevoegd
De jutezakken zijn vrij te verslepen en kunnen als zitje, decor of ‘tuin’ gebruikt worden. Ze zijn gevuld met zand of vlas om op te loungen, en met grond en compost om op autarkische wijze de eterij van natuurlijke producten te voorzien.
aan hetgeen nu al aanwezig is op het terrein.
Het paviljoen kan middels zijn flexibiliteit op verschillende manieren interacteren met haar gebruikers. In mijn optiek kan deze invulling van de oever ook op langere termijn van toegevoegde waarde zijn voor de Heus als plek en voor de theaterschool, het kunsthotel, bewoners en bezoekers als ‘gebruikers’.
concept
jury
49
STAM + DE KONING
BESTEMD VOOR DE TOEKOMST
Met 115 medewerkers ontwikkelen en realiseren wij in het zuiden van Nederland de meest uiteenlopende projecten op het gebied van wonen, werken en leren. Herbestemming, zoals Strijp-S in Eindhoven, is één van onze specialiteiten, naast verduurzaming met PlusRenoveren, energiezuinige nieuwbouw en zorgvastgoed. We zijn innovatief en beschikken over een grote dosis organisatietalent.
Stam + De Koning Bouw bv Postbus 7050 | 5605 JB Eindhoven T +31 40 250 43 00 | stamendekoning.nl
COLOFON
51
WIJ WILLEN GRAAG BEDANKEN JURY Kirsti Pol Renske van der Stoep Arie Voorburg
Coöperatief in opbouw MVRDV ARCADIS
WERKGROEP Francesca Altavilla Sander Penners Wendy van Rosmalen Kees Bechtold Elly Brugman GRAFISCH ONTWERP & FOTOGRAFIE Studio Daad www.studiodaad.nl
Projectleider
Tekstschrijver Coördinator
’s-Hertogenbosch
DRUKWERK Drukkerij npc bv Oplage www.drukkerij-npc.nl
Schijndel 300
TENTOONSTELLING ONTWERP & REALISATIE Karin van Pinxteren www.karinvanpinxteren.com ONTWERP WEBSITE Studio Daad www.studiodaad.nl
’s-Hertogenbosch
DE PRIJSVRAAG LAAT DE HEUS VONKEN IS MEDE TOT STAND GEBRACHT DOOR MEDEWERKING EN FINANCIËLE BIJDRAGEN VAN O.A.
www.janssendejongbouw.nl
www.stimuleringsfonds.nl
Gemeente ’s-Hertogenbosch www.s-hertogenbosch.nl
Conceptenbouwers www.conceptenbouwers.nl
BOSCH ARCHITECTUUR INITIATIEF POSTBUS 716 5210 AS ’S-HERTOGENBOSCH ELLY BRUGMAN +31 - 614476714 WWW.BAI-DENBOSCH.NL
