Zomer ‘13
In onze lentenieuwsbrief maakten we kennis met onze leveranciers van biologische koemelk. Wie de nieuwsbrief niet meenam in de winkel kan terecht op onze website. We beloofden om in de zomerbrief met onze boeren de stallen te bezoeken en de koeien te melken. Trek de gepaste kleren aan, daar gaan we.
J
ohan , hoeve Donderswal, Lo
..Na het gesprek in de huiskamer stappen we met Johan naar de melktank. Tijdens het gesprek dat we binnen met Johan hadden, kwam Biomelk Vlaanderen, die samen met het Hinkelspel de melk van deze koeien afneemt, de tank legen. De tank wordt na het legen automatisch schoongemaakt. Dat is nu bijna gebeurd. Johan legt ons uit dat het eindspoelwater boven de 40° moet zijn, want anders slaat het vet weer aan. Melk is moeilijk bij het kuisen, door het vet. Als boer moet je oppassen en heel goed schoonmaken, aldus Johan. De temperatuurmeter wijst 32°C aan, de laatste spoeling is nog niet zo lang voorbij. De koeling is begonnen en gaat heel traag. Na het schoonmaken komt er aanvankelijk maar 60 tot 70l melk per uur in de tank. We laten Johan verder vertellen. Dicht bij de koeien en het werk wordt hij helemaal enthousiast.
“
De vroegere boerderij hier was een gemengd bedrijf. We hadden 70 zeugen, geen mestvarkens. Later hadden we 110 zeugen en maakten die klaar voor de slachterij. Nu hebben we 70 koeien. Sedert 6 jaar melken we met een robot. We waren altijd een dierenboerderij. De 50 ha grond worden volledig benut voor de dieren. We kweken alles. Gras, klaver, maïs, graan, alles voor hen. Er kan 7000 liter in de tank. Dat is mooi meegenomen voor het geval we grote reserves hebben. Het Hinkelspel produceert bijvoorbeeld niet op een feestdag, maar die koeien leveren wel melk. Met die tank heb ik plaats om te stockeren.
Hier zijn we bij de robot. Zoals je hoort, er is behoorlijk wat lawaai. Als een koe zich aanmeldt, worden de spenen automatisch schoongemaakt. Dat is heel indrukwekkend. In een metaalbewerkend bedrijf bijvoorbeeld herhaalt elke handeling zich voor de robot. Hier niet. Iedere koe staat tenslotte anders, de spenen staan ook anders. Toch vindt de laser de spenen en dan worden ze proper gemaakt. Dat is een enorme uitvinding. Daarna wordt de koe gemolken. De melk gaat door de filter via de buizen naar de koeltank. De robot zelf wordt 3 maal per dag gekuist. Als de koe komt, wordt ze gewogen. Als de koe beweegt, beweegt de robotarm mee. Het is moeilijk om de koeien te leren door de robot te gaan, maar eens ze het kunnen, vergeten ze het niet meer. Na elke koe wordt de robotarm gekuist, zodat er geen bacteriën van de ene koe naar de andere gaan. Kijk, die eerste koe gaat door en de volgende koe komt. Als koeien te snel terugkomen, worden ze doorgestuurd. De robot zal ze niet melken. Dat zit allemaal in het software-programma. Als een speen gekwetst is, kan je instellen dat het niet gemolken wordt. We zijn nu 5 jaar aan het melken met een robot. Ik wou al langer een robot, maar eerst ging dat niet wegens de kwaliteitsnormen van het Hinkelspel. Ik wou verder leveren aan het Hinkelspel en die kwaliteitsnormen bij jullie zijn veel hoger. Dat ging niet voor robots. Als ik praat met collega’s en zeg dat coli (bepaalde bacterie) -10 moet zijn, dan zeggen die: dat kan niet, dat is niet haalbaar. De gangbare norm is -50. Wij hebben nog nooit een coli-probleem gehad en we leveren al 10 jaar. Wij zijn heel alert bij het kuisen. Het Hinkelspel is heel streng. Ik ben er trots op dat wij dat halen. We krijgen er wel een extra premie voor. De robot slaat de uierpositie van de koe op. Zo herkent hij een koe. De robot borstelt nooit naast de spenen, tenzij in het begin, als de robot de koe nog niet zo goed kent. Eenmaal de uier van de koe goed opgeslagen is, is er geen probleem meer. Een robot is heel duur. Als er iets scheelt, moet er ook direct ingegrepen worden. Er moet eigenlijk altijd iemand thuis zijn. In het begin hadden we veel problemen. Het is moeilijk geschoolde technici te vinden. Je moet technisch zijn, met de computer kunnen werken en met koeien kunnen werken. Het is ook altijd vuil werk.
Als je met me meegaat naar de ruimte achter de robot, komen we in de stal. Dat is een grote ruimte, die heel licht aanvoelt. We hebben ook een goede verluchting in de stal, dat is veel gezonder. In de winter en bij wind kan het systeem dicht. De roosterschuif verwijdert de mest 4 maal per dag. Er is een mestkelder onder de stal van 1,8 miljoen liter. Die wordt 3 maal per jaar gemixt, een vuil werk. Als de koeien in de stal willen liggen, liggen ze op matrassen. Dat is zacht en proper. Ik scheer ook de uiers, alles voor de properheid. Ik wil ze zo proper mogelijk in de robot laten komen. Ginder vooraan in de stal, dichter bij de robot, staan de koeien geduldig te wachten. Een koe die iets te vroeg is om te melken, wordt terug naar binnen gestuurd, niet naar buiten. De koeien begrijpen het systeem, een koe leert rap. Soms proberen ze 3 keer na elkaar om door de robot te komen, ze zijn graag buiten. Dan hebben ze door: ik moet wachten. Is dat niet prachtig? Ik hou van mijn dieren. Ik ken ze ook, ik weet precies hoe ik ze moet benaderen.
”
A
ntoon, Jacob & Annemie
het Ranke Riet, Reninge
“
...Als we de boerderij hier kochten, waren er geen koeien op het bedrijf, enkel wat ossen. Er waren wel 17 zeugen. De ossen hebben we snel verkocht en koeien gekocht. In 3 stallen hebben we pijpleidingen gelegd. In die 3 stallen stonden de koeien met de kop tegen de muur gebonden. We voerden met de kruiwagen tussen de koeien en met ons melkstel moesten we iedere keer door de knieën en dan verder naar de volgende. Dat waren de jonge jaren, de romantische jaren. Ondertussen zien de stallen er helemaal anders uit, dat zal je straks zelf merken. Wij kennen de Hinkelspelers reeds van in 1982. Toen was er nog geen vraag naar bio-melk, maar wij waren wel geïnteresseerd in omschakelen naar bio en kregen zo wat tijd om te experimenteren met mechanische onkruidbestrijding en het telen van vlinderbloemige gewassen. In 1994 kregen we een telefoon van het Hinkelspel met de vraag of wij het zagen zitten om bio-melk te leveren. Wij hadden toen 300.000 liter melk per jaar en het Hinkelspel engageerde zich voor 100.000 liter bio-melk. Wij zijn dan helemaal omgeschakeld en in 1996 heeft het Hinkelspel hier de eerste biologische melk opgehaald. Onze boerderij is ongeveer 100ha groot, verdeeld over 3 locaties. De kalfjes blijven hier tot een maand of 8. Daarna gaan ze naar Westouter, in de zomer op de weiden, in de winter op stal. Ze lopen bij een stier om drachtig te worden en een maand voor het afkalven komen ze hier om intensief opgevolgd te worden. Het kalfje wordt hier geboren en gaat later naar Westouter, de koe blijft hier voor de melk. Het bedrijf in Westouter heeft 35 ha grond, een deel ligt in Westouter en een deel ligt 6 km van hier, dat is handig om het voer naar hier te brengen. Antoon neemt ons mee naar een kalfje van 1 dag oud, nog een heel kleintje. Hij toont de weilanden voor de koeien en de velden, waarop al het voedsel voor de koeien gekweekt wordt.
Koeien krijgen hun voedsel gemalen, alles wordt gemengd tot een homogeen rantsoen. Antoon toont ons hoe dit werkt. Het gekweekte voedsel wordt in silo’s bewaard, samen met gras. We zien hakselmaïs, alles van de plant zit erin, een heel voedzaam product. Er is ook gewoon maïs, enkel de granen. Alles is aangezuurd en wordt ingekuild. Als je inkuilt moet je er voor zorgen dat de zuurstof zo snel mogelijk verdwijnt, zodat het graan niet warm wordt. De boer rijdt voortdurend met een bulldozer over de voorraden, zodat alle zuurstof eruit gaat. Dan wordt het geheel afgedekt, met plastiek, luchtdicht. De resterende zuurstof wordt verbruikt door de bacteriën die erin zitten en dat verzuurt helemaal. Iets verderop zien we de voorraad grasklaver die gemaaid werd een maand terug, de eerste snede (het gesprek vond plaats in juni 2012). Deze week willen we de tweede snede maaien, maar het weer zit niet mee. Die silo’s zijn van 1983. Toen moesten we de autobanden kopen, nu hebben ze er teveel, je krijgt ze. Van de silo’s en de mengmachine wandelen we naar de koestal. De compost die er ligt wordt om de 10 dagen ververst. Onder de stal zit de mest. Dagelijks worden de roosters gereinigd en wordt de mest verwijderd terwijl de koeien buiten zijn. In de winter gebeurt dat tijdens het melken. Terwijl Antoon melkt, kan zijn zoon Jacob het mestwerk doen. Antoon vertelt verder: als de kalfjes oud genoeg zijn, gaan ze in groep, met een stier. Die dekt ze het moment dat ze bronstig zijn. En als de bevruchting slaagt, zullen ze 9 maanden en 5 dagen later kalven. Een boer ziet aan de koe dat ze zal kalven, de uier verandert, je moet de koe goed bekijken. Er zijn ook koeien die hun kalfje verliezen, je weet dat niet altijd. Maar ze blijven een tijdje bij de stier en ze worden opnieuw gedekt. Bij de geboorte zijn we altijd aanwezig, je moet dat in het oog houden. Als ik in bed lig, herken ik het geloei van een koe die zal bevallen. Ik sta op en ga kijken. Als een koe ’s nachts zal kopen, zie ik dat ’s avonds, je voelt het aan de uier en aan het bekken. Ik schat in hoelang het zal duren en sta op. De eerste jaren stond ik ongeveer elke nacht op, maar nu weet ik wanneer het nodig is en wanneer niet.
De grootste kalveren gaan naar Westouter, ze kunnen daar heel de zomer buitenlopen. Deze grootste hier zijn daar klaar voor. Ze gaan naar Hulhove, die boerderij doet ook aan toerisme, je kan er logeren. Ik heb geen robot. Wij melken klassiek, in een visgraat. Wij staan in een put en hebben aan beide zijden van de put 6 koeien staan. We reinigen de uier, de spenen en hangen het melkstel manueel tussen de achterpoten. Daarna wordt de melk automatisch afgenomen. Als een koe maar 3 spenen heeft kunnen we het vierde speen in de machine afstoppen, zodat het speen niet gemolken wordt. Een koe met 3 spenen kan tot 90% van de gewone hoeveelheid melk geven. Als de 6 gemolken zijn, worden de spenen gedipt om ze te ontsmetten. Na het melken gaan ze terug in de stal. De melk verzamelt in de buizen en die gaan naar de tank. Onderweg wordt de melk al wel gekoeld. En in de tank wordt hij verder gekoeld. We melken 90 koeien per dag. Dat is ongeveer 2 uur werk, reken op 2,5 uur met de opkuis erbij. We doen dit ’s morgens en ’s avonds. Wij denken nog niet aan overschakelen naar een robot. We melken allebei heel graag, Jacob en ik. Jacob melkt ’s morgens, ik ’s avonds. Wij staan met een melkput die goed is, een robot staat niet op het verlanglijstje, het is trouwens ook heel duur. Wij hebben momenteel (juni 2013) 2 melktanks en die hebben samen een capaciteit van 13.000 liter. Biomelk Vlaanderen komt om de 3 dagen. De rest is voor het Hinkelspel. Als jullie camion komt, moeten wij niets doen. Jullie chauffeur doet het nodige. Laat ons verder gaan, ik toon jullie nog het stikstofvat, waarin sperma wordt bewaard op -200°. Dit aangekocht sperma is van verschillende rassen stieren (hostein, montbéliarde, fleckvieh, scandinavisch roodbont en belgisch witblauw). Dit sperma gebruiken we om de koeien vanaf 50 dagen na afkalven opnieuw te bevruchten, en dit volgens het principe van de driewegkruising. Het mooiste in mijn beroep vind ik het werken met dieren. Ik ben meer dierenboer dan landboer. Koeien die kalven, lammetjes die geboren worden, dat is voor mij de max! En mogen boeren in zo’n mooie streek is een prachtig kado!
”
Open deuren Voor de derde maal sinds de verhuis van onze kaasmakerij naar Sleidinge, openden we onze deuren voor het ‘grote’ publiek. In het kader van de week van de biologische landbouw ontvingen we op 1 juni de ganse dag ‘Sleinse’ en andere geïnteresseerden voor een kijkje achter de schermen, mét een boeiende uitleg door onze kaasmakers. Onze gasten waren onder de indruk van de fysieke noeste arbeid en de grote toewijding die nodig zijn om onze Hinkelspelkaas te maken. Uiteraard werd er geproefd:de Hinkelspelkaas en het Lousbergbier ‘van het huis’ konden eenieder bekoren. Op het einde van de dag werden we onverwacht -letterlijk- in de bloemen gezet door Wies (onze wedstrijdwinnares van de vorige opendeur-editie), die ons bovendien een zelfgemaakt ‘kaas-kunstwerk’ cadeau deed. Het was buiten koud die dag, maar hartverwarmend binnen...
Hinkelspel picknick Zondag 26 mei was een dag die in het teken stond van de duurzaamheid. Verschillende gemeentediensten organiseerden samen met hun inwoners allerlei activiteiten om zo hun steentje bij te dragen tot een ecologisch duurzame samenleving. Zo ook in Doornzele, deelgemeente van Evergem. Het was onverwacht een stralend zonnige dag, de locatie op het dorpsplein was ronduit schitterend, het programma was uitgebreid, en de aanwezigen waren talrijk. Om 12u startte de pic-nic, en daar kwam Het Hinkelspel op de proppen. Neergevleid op de reusachtige ‘pic-nicjurk’ van Griet en onder het welwillend toeziend oog van haar butler, genoot eenieder van al het lekkers dat we hadden klaar gemaakt: van frisse slaatjes, stevig biobrood, smakelijke quiches, en jawel, heerlijke Hinkelspelkaas..
Taleggio Als je een vierkante kaas met een roodflora in de winkel ziet, dan kijk je naar de Taleggio, een Italiaanse kaassoort, afkomstig uit het stadje Taleggio, vlak bij Bergamo in Lombardije. Het is een rauwemelkse koekaas met een gewassen korst en een beschermde oorsprongsbenaming (Denominazione di Origine Protetta), die al sinds de 11de eeuw in de regio gemaakt wordt en daarmee één van de oudste gewassen kazen is.
Burrata Burrata is een verse en heerlijk frisse, Italiaanse kaas, die gemaakt wordt van mozzarella en room. De buitenkant van dit kaasje is hetzelfde als die van een reguliere mozzarella. De binnenkant is gevuld met mozzarella en room. Hierdoor ontstaat er een zachte, romige structuur. Burrata wordt, net als mozzarella, gemaakt van buffelof koemelk. De kaas komt oorspronkelijk uit Murgia, een klein plaatsje in de regio Puglia (Zuid-Italië). Het vervaardigingsproces van de burrata begint op dezelfde manier als die van de mozzarella. Wanneer de buitenkant gemaakt is, wordt deze in de vorm van een zakje gegoten. Dit mozzarellazakje wordt gevuld met de overblijfselen van de mozzarella en met verse room. Mogelijk is het ontstaan omdat de boeren geen verliezen wilden na het produceren van de mozarella en zochten om restjes nuttig te gebruiken. Let wel: wij hebben Burrata enkel in huis als onze Italiaanse en Siciliaanse kazen geleverd worden!
Margaret Catarratto
van het wijnhuis Bagliesi
We hebben een nieuwe biologische witte wijn in de winkel gehaald, de Margaret Catarratto uit Sicilië. We dachten dat naast Siciliaanse kazen een Siciliaanse wijn hoorde. De wijn past uitstekend bij kazen, olijfolie, look, etc. De Catarratto is een typische oude druivensoort die enkel op Sicilië wordt verbouwd, voornamelijk in het uiterste westen van het eiland. De wijn is strogeel, met een lichtgroene reflectie en smaakt intens, evenwichtig en fruitig, met een lichte toets van wilde bloemen. Het wijnhuis Bagliesi is een familiebedrijf dat bestaat sedert 1960. Hun wijnen zijn biologisch.
Antico Sapore Het bedrijf van Dirk De Muynck is de distributeur van de Margaret Catarratto, we willen jullie even laten kennismaken met Dirk’s bijzondere project.
“
Ons bedrijf is gegroeid uit een passie voor Sicilië. In 2004 kochten we een eeuwenoude olijfgaard in centraal Sicilië, de provincie Enna. Op het terrein staan 42 olijfbomen, wiens leeftijd geschat wordt tussen de 400 en 500 jaar. Het gaat hier om de oude Siciliaanse soort Moresca. Ieder jaar starten we met de olijfpluk eind oktober, als de meeste olijven nog niet rijp zijn (en dus groen). Een vroege pluk betekent minder opbrengst maar garandeert een zeer uitgesproken fruitige smaak met een toets van gras. Sedert augustus 2012, hebben we een samenwerking opgestart met andere familiale bedrijven en coöperatieven waarvan we producten verdelen op de Belgische markt. Onze missie is produceren, importeren en vermarkten van Siciliaanse producten die voldoen aan de volgende criteria :
• Biologische productie, bij voorkeur op basis van oude en traditionele plantenrassen. • Afkomstig van kleinschalige productie. • Een zo hoog mogelijke positieve sociaal-economische impact voor de producenten en de maatschappij.
Wat het laatste criterium betreft, noemen we hier even één van de coöperatieves waar mee samengewerkt wordt: Libera Terra verenigt de sociale coöperatieven die kwalitatief hoogstaande voedingsprodukten maken op de gronden die geconfisceerd werden op de maffia.
”
Wie meer wil weten, kan terecht op www.anticosapore.be
Zomers recept met feta en een frisse kruidensla
4 blokken feta van gelijk formaat (Hinkelspel) olijfolie (Hinkelspel) 1 tl chilivlokken waterkers en korianderscheutjes jonge sla 25gr pijnboompitten
Leg de stukken feta elk op een vel aluminiumfolie en sprenkel er rijkelijk olijfolie en chilivlokken over. Sluit de aluminiumfolie en maak er stevige pakketjes van. Leg ze in een voorverwarmde oven van 190°C. Bak gedurende 8 minuten. Leg dan de feta op een bord en dresseer met de sla, waterkers en korianderscheutjes. Je kan natuurlijk ook andere slasoorten en scheutjes gebruiken, naar eigen keuze. Rooster de pijnboompitjes in een droge pan of in de oven en strooi ze over het gerecht.
openingsuren winkels F.Lousbergskaai 33, Gent 09/224.20.96 ma tem za van 10:00u -13:00u en van 14:00u -18:00u zomerverlof : van 5 augustus tem 18 aug
Weststraat 134a, Sleidinge 09/377.58.68 vr & za van 09:00u -12:00u en van 13:00u -17:00u zomerverlof : van 26 juli tem 22 augustus
www.hethinkelspel.be -
[email protected]
