jl

Gedragsverandering      hoe sport te integreren in je leefs/jl                                                                                              Afstudeerscrip-e Hbo Psychologie                                                                                                                 Da Vinci College te Dordrecht          19 Mei  2010        Yvonne van Wanrooij (85032780)                

Afstudeerbegeleider:   Ruud van den Berg Afstudeerbeoordelaar: Hilda Verhoog

1

SamenvaOng Dit onderzoek is van belang om inzicht te krijgen in hoe mensen te mo7veren zijn te gaan en blijven  sporten. Goede voornemens blijken niet voldoende om het sporten vol te houden. Iedere maand  neemt de bezoekersfrequen7e van mensen aan een sportcentrum rela7ef  gezien af.  Aan de hand van het boek ‘lekker sporten’ van Marianne van der Sluis(2009) heb ik een experiment  uitgevoerd om het effect te meten van het lezen van dit boek op de bezoekersfrequen7e per maand  van leden aan een sportcentrum. 40 leden hebben wel een boek ontvangen en 40 leden niet.  Ter onderbouwing van dit effect heb ik literatuuronderzoek gedaan naar algemene mo7even om te  gaan sporten en naar theorieën die de afname in bezoekersfrequen7es kunnen verklaren. Ook heb ik  een nulme7ng gedaan om de resultaten uit het experiment te kunnen vergelijken. 15 van de 40 leden gaven aan het boek te hebben gelezen. De bezoekersfrequen7e per maand was  bij deze 15 leden hoger dan bij de overige leden. De bezoekersfrequen7e daalde echter nog wel per  maand. Het krijgen van het boek ‘lekker sporten’ heeR een posi7ef effect op de bezoekersfrequen7e  per maand maar heeR geen duidelijk effect op het verloop onder leden. Coachingstrajecten kunnen  hier verandering in brengen.  Zaak is in te schaUen wie wel en wie geen extra begeleiding nodig heeR in de vorm van een  coachingstraject. Sporters die in de eerste maand na het afsluiten van een abonnement niet komen  sporten vormen een risicogroep voor verloop op langere termijn.   Verder onderzoek over het effect van intensievere begeleiding aan de hand van het boek ‘lekker  sporten’ is gewenst. Dankzij de nulme7ng kun je het effect makkelijk vaststellen.

2

Voorwoord Voor u ligt het afstudeeronderzoek gericht op gedragsverandering. Menselijk gedrag boeit mij enorm.  Ik ben sinds enkele jaren ac7ef op het gebied van sport en heb kennis gemaakt met een innova7ef  sportcentrum te Beek en Donk, ‘Coach’ genaamd. Ik ben geboeid door het gegeven dat een groot  percentage van de mensen die begint met sporten, binnen een jaar ook weer stopt. Als  groepslesinstructrice en toekoms7ge hbo psycholoog is het voor  mij dubbel interessant om meer  inzicht te krijgen in dat gegeven. Hoe kunnen we de mensen zover krijgen dat ze blijven sporten en  het ook nog leuk gaan, en blijven, vinden? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat mensen niet in hun  eigen valkuilen vallen en de kracht uit zichzelf kunnen halen om vol te houden? Dit zijn vragen waar ik  graag meer inzicht in wil hebben. Of het gaat lukken om mensen zover te krijgen dat ze blijven  sporten is natuurlijk een vraag voor langere duur. Maar ik wil met dit onderzoek de eerste stappen  zeUen naar een verandering in het sportgedrag van mensen. Kan de sportschool er zelf iets aan doen  of ligt het puur bij de mensen zelf? Dit onderzoek is mede tot stand gekomen met de hulp en exper7se van psychologe en  fysiotherapeute Marianne van der Sluis. Marianne van der Sluis (2009) schreef een boek om mensen  te helpen te gaan en blijven sporten. Dit boek is genaamd ‘lekker sporten’. In dit boek wordt de stap  naar concreet gedrag vergemakkelijkt aan de hand van opdrachten en handige 7ps. Dit komt overeen  met de theorieën die ik in het vervolg van dit onderzoek zal expliciteren. Marianne van der Sluis heeR  maar liefst 70 boeken ‘lekker sporten’ ter beschikking gesteld om dit onderzoek mogelijk te maken.  Een speciale dank aan Marianne van der Sluis is dus zeker wel op z’n plaats.  Verder wil ik ook sportcentrum Coach en mijn opdrachtgever, Michael Houët, bedanken voor het  mogelijk maken van dit onderzoek. Dit sportcentrum wil graag blijvend verbeteren voor de leden en  daardoor stond er een deur voor mij open wat betreR het verrichten van onderzoek. Voor de  resultaten was ik deels aânkelijk van het soRwaresysteem dat binnen sportcentrum ‘Coach’  gehanteerd wordt. Michael is de deskundige op dit gebied en heeR mij dan ook geholpen aan de  nodige gegevens die alleen aan de hand van het soRwaresysteem gefilterd konden worden.  Ook wil ik Peter Wolâgen bedanken voor de ar7kelen die hij mij gezonden heeR. Deze ar7kelen  omvaUen onderzoeksbewijzen die ik aanhaal in mijn scrip7e. Je kunt ze nalezen in de bijlagen. Deze  wetenschappelijke ar7kelen zijn het fundament van mijn onderzoek en daarom van wezenlijk belang  geweest.   Tot slot een bedankje aan mijn afstudeerbegeleider Ruud van den Berg. Ruud, bedankt voor alle  goede 7ps en de enthousiasme omtrent mijn onderzoek.  Ik wens iedereen veel plezier met het lezen van dit onderzoek. Vriendelijke groet, Yvonne van Wanrooij Student Hbo Psychologie

3

Inhoudsopgave Inleiding 

 

 

 

 

 

 

 

 

Pagina 5

 

 

 

 

 

 

 

Pagina 7

Methoden van onderzoek 

 

 

 

 

 

 

Pagina 9

Resultaten 

 

 

 

 

 

 

 

 

Pagina 13

Conclusies 

 

 

 

 

 

 

 

 

Pagina 19

Discussie 

 

 

 

 

 

 

 

 

Pagina 20

Aanbevelingen   

 

 

 

 

 

 

 

Pagina 24

Verklarende woordenlijst 

 

 

 

 

 

 

Pagina 26

Literatuurlijst   

 

 

 

 

 

 

 

Pagina 27

Bijlagen  

 

 

 

 

 

 

 

Pagina 29

Probleemverkenning 

 

4

Inleiding “Vanaf volgend jaar ga ik het anders doen. Vanaf 1 januari 2010 ga ik stoppen  met roken. Volgende  maand ga ik beginnen met sporten. Volgende week ga ik weer gezond eten.  Morgen sta ik vroeger  op. Allemaal goede voornemens die vaak op niets uitdraaien. HeeB u zich nooit afgevraagd hoe dat  kan? Vast wel. Ik ook. Vandaar dat ik ben gaan zoeken naar een theorie achter deze feiten: Goede  voornemens lopen in veel gevallen op niets uit. Hoe kan dat nou?”  Een plek waar veel mensen hun goede voornemens vorm willen geven is de sportschool. Binnen  sportscholen is het een landelijke trend dat een bepaald percentage van de leden die begint met  sporten, binnen een jaar weer stopt. Dit geldt ook voor Sportcentrum Coach te Beek en Donk. Dit  sportcentrum bestaat nu 14 maanden en biedt een all‐inclusive dienstenpakket aan tegen een  scherpe prijs‐ kwaliteitverhouding. Er wordt veel aandacht besteed aan de begeleiding van leden. Te  denken valt aan introduc7es, tussen7jdse evalua7es, schema’s op maat, noem maar op. Toch blijkt  binnen sportcentrum ‘Coach’ een verloop te zijn onder de leden. Dit houdt in dat een bepaald  percentage van de leden die daar begint met sporten, ook weer stopt binnen een jaar. Dit is een  landelijke trend. Een verloop van 35% op jaarbasis is redelijk normaal. Binnen sportcentrum ‘Coach’ is   de bezoekersfrequen7e gemeten. Deze neemt per maand met gemiddeld 20% af. Dit houdt in dat  wanneer iemand in de eerste maand 6 keer is komen sporten, dit in de maand erop gemiddeld 4,8  keer zal zijn. Dit verschilt per lid. Probleemstelling van deze scrip7e luidt: Ondanks goede voornemens van leden van sportcentrum  Coach, neemt de bezoekersfrequen/e aan sportcentrum Coach elke maand met gemiddeld 20% af.   Gerelateerd aan het thema dat ik eerder noemde, namelijk goede voornemens, wordt het voor mij  als toekoms7g hbo psycholoog heel interessant om hier onderzoek  naar te gaan doen. Want hoe kan  het dat mensen  zich voornemen om te gaan sporten en dan toch weer stoppen na een 7jdje? Is het  niet leuk, niet uitdagend, niet intensief genoeg? Of is het te saai, te zwaar, te belastend, noem maar  op. Redenen die mensen opgeven voor het stoppen met sporten bij sportcentrum Coach zijn in de  meeste gevallen genoteerd. Veel voorkomende redenen zijn  geen /jd, geen zin meer. Ik wil graag  meer inzicht in de dalende lijn in de bezoekersfrequen7e. Ik vind dit een interessant gegeven  aangezien mensen zichzelf aanmelden bij een sportcentrum en vervolgens toch weer aâken. Er  moet iets zijn wat daarvoor zorgt.  Na overleg ben ik samen met mijn opdrachtgever overeengekomen dat we het onderzoek gaan  richten op zelfmo7va7e onder leden. Liggen de factoren die ervoor zorgen dat mensen stoppen niet  gewoon in de mensen zelf? Gezien de klanUevredenheid binnen Coach en de redenen die mensen  opgeven voor het stoppen verwacht ik dat de afname in de bezoekersfrequen7e veelal te maken  heeR met factoren binnen de mensen zelf en dat er iets bij de mensen moet veranderen wil hun  gedrag op het gebied van sport veranderen. Onderzoek van de IHRSA toont aan dat mensen die  gemiddeld 2,5x per week sporten, 3 maanden lang, de meeste kans hebben sport te integreren in  hun leefs7jl. Deze mensen blijken na een jaar nog steeds te trainen. Een ander onderzoek ( FIA,  Branigan & Gladstone MRM, 2001) legt het verband met het bezoek in de eerste maand na afsluiten  van het abonnement: ieder bezoek in de eerste kalendermaand nadat iemand lid is geworden  verkleint de kans dat het lidmaatschap 7jdens de eerste 80 weken opgezegd wordt met 5%. Deze  gegevens kunnen belangrijk zijn in het bereiken van een lifestyleverandering bij leden.          John Norcross(2006), onderzoekt al jaren het effect van goede voornemens. Zijn conclusie is: “Een  concreet voornemen is effec/ever dan alleen een wens.”  Het onderzoek van Ben Tiggelaar(2005) naar  Nieuwjaarsvoornemens geeR de volgende conclusie: “ Als een wens tot verandering niet heel  nauwkeurig wordt vertaald naar concreet gedrag dat daarvoor nodig is, helpt het niet (veel).  Wanneer je iets wilt veranderen, moet je je concentreren op je gedrag.” Binnen de  gedragspsychologie is het een gegeven dat 5% van ons gedrag bewust is. De Amerikaanse  5

onderzoeker, Icek Ajzen (1988, 1991), geeR aan dat onze overtuigingen deze bewuste  voornemens  sturen. Het speelt zich dus allemaal in onze gedachten af. 95% is vol automa7sch en onbewust.  Gedragspsychologen verklaren het wegblijven van bepaald gedrag als gevolg van de consequen7es  die dat gedrag heeR. Met andere woorden: wanneer mensen niet meteen een posi7ef effect  verkrijgen na het uitoefenen van bepaald gedrag, wordt het gedrag niet meer herhaald. Er is dan  geen mogelijkheid tot versterking/ herhaling van dat gedrag.  Gedragsveranderingen leveren op  termijn pas iets op.  Het is en blijR een probleem om mensen aan het sporten te krijgen en vooral te houden. Kijk maar  naar alle ac7es die de overheid voert om mensen aan het sporten te krijgen, onderzoeken die  verricht zijn naar sport en gezondheid, nieuwsberichten over mensen die te weinig bewegen en het  probleem van overgewicht. Het is bewezen dat sportbeoefening vele posi7eve effecten kent. Zo leidt  een regelma7ge lichamelijke ac7viteit tot een kleinere kans op hart‐ en vaatziekten, osteoporose  (botontkalking), overgewicht, beroertes, lage rugklachten, diabetes en voor7jdig overlijden.  Daarnaast bevordert sport het afweersysteem en de lichamelijke fitheid. Ook zijn mensen die sporten  beter bestand tegen stress. Het wordt niet voor niets als aanvullende therapie benut bij  aandoeningen als astma, depressie en chronische harralen. 1 keer per week sporten is voldoende  gebleken voor onderhoud van de spieren.  Om de stap naar concreet gedrag te vergemakkelijken heeR psychologe en fysiotherapeute Marianne  van der Sluis(2009) een ‘zelfmo7va7eboek’ geschreven om te gaan en blijven sporten. Voor mij een  leuke uitdaging om aan de hand van dit boek een experiment samen te stellen. Het boek begeleidt de  mensen uitvoerig naar het stellen van concrete doelen en het analyseren van je eigen valkuilen. Dit  sluit aan bij bovenstaande theorieën die verklaren waarom mensen goede voornemens niet  volhouden. Dit onderzoek is relevant om inzicht te krijgen in hoe mensen te mo7veren zijn te blijven sporten.  Wanneer we daar meer zicht op hebben kunnen we ook beter coachen en begeleiden. In de  probleemverkenning ga ik dieper in op theore7sche inzichten omtrent mo7va7e en gedrag. De centrale vraag die ik wil beantwoorden met dit onderzoek luidt: Wat is het effect van het lezen van  het boek ‘Lekker sporten’ op de bezoekersfrequen/e van leden die een abonnement afgesloten  hebben in de maand november 2009 bij Sportcentrum Coach? Om deze vraag te beantwoorden ga ik eerst informa7e verzamelen over de aanmeldingsredenen van  mensen, de bezoekerfrequen7e van vorig jaar in dezelfde maanden en ga ik een experiment  uitvoeren waarna ik de bezoekersfrequen7e ga meten voor dit jaar. Hierover meer in het deel  ‘methoden van onderzoek’.

6

Probleemverkenning In de inleiding kwamen een aantal namen voorbij van Nederlandse en Amerikaanse onderzoekers. Ik  wil in dit hoofdstuk dieper in gaan op deze onderzoeken om een duidelijk beeld te scheppen van de  theorie achter de centrale vraagstelling. Ook haal ik andere onderzoeken en theorieën aan die  raakvlakken hebben met dit onderzoek. De reden dat ik voor het boekje ‘lekker sporten’ van Marianne van der Sluis(2009) heb gekozen is dat  dit boekje mensen begeleidt in het stellen van concrete doelen en het maken van een concreet  stappenplan. Aan de hand van de opdrachten in dit boekje word je bewust van je eigen valkuilen en  je manier van belonen en/of straffen. Dit alles sluit aan bij de theorieën die in al aanhaalde in de  inleiding. John Norcross(2006), stelde al vast dat een concreet voornemen effec7ever is dan alleen een wens.  Hij heeR bijgedragen aan het transtheore7sche model van Prochaska en DiClemente. Dit model  houdt kort gezegd in: “Wie zich iets voorneemt, wil graag iets veranderen.”  Volgens deze theorie zijn  er bij gedragsverandering vijf ontwikkelingsfasen te onderscheiden. In deze fasen wordt een  onderscheid gemaakt tussen het overwegen en besluiten tot verandering aan de ene kant en het  daadwerkelijk uitvoeren van het nieuwe gedrag aan de andere kant. Hiertussen in zit een fase van  ‘voorbereiding’. Deze voorbereiding is van groot belang en vraagt de nodige 7jd. Het boek ‘lekker  sporten’ helpt bij deze voorbereidende fase. In de inleiding zagen we al dat Ben Tiggelaar(2005) ook een vergelijkende conclusie trok. Hij schreef  over het vertalen van een wens naar concreet gedrag om deze wens ook daadwerkelijk tot uitvoering  te laten komen. Je moet je concentreren op je gedrag, niet alleen op de wens. Door middel van de  opdrachten uit het boek van Marianne van der Sluis(2009) wordt het omzeUen van een wens naar  concreet gedrag makkelijker en overzichtelijker. Deze onderzoeken geven dus aan dat het belangrijk is  goede voornemens om te zeUen in concreet gedrag, in bewust gedrag. Om dit te ondersteunen kijken  we nog naar de gedragspsychologie. Gedragspsychologen verklaren dat gedragsverandering op  termijn pas iets oplevert. Ac7ef gedrag is een vereiste, wil het leiden tot versterking van een gedrag.  De term ‘operante condi7onering’ is hier van toepassing. Via beloningen kun je jezelf leren presta7es  te leveren. Deze beloningen moeten dan wel afgestemd worden op de persoon en situa7e. Hiervoor  geeR het boek ‘lekker sporten’ ook duidelijke 7ps en handvaUen. Dit is een belangrijk onderdeel voor  het volhouden van gedrag want te weinig belonen zorgt ervoor dat je het gedrag achterwege laat.  Een andere theorie, de Theorie van Gepland Gedrag, van Icek Ajzen(1988.1991) helpt om te  begrijpen hoe wij gedrag van mensen kunnen veranderen. De menselijke ac7e wordt geleidt door  drie soorten van overwegingen: gedragsovertuigingen, norma/eve overtuigingen en controle  overtuigingen. Gedragsovertuigingen gaan over de waarschijnlijke gevolgen van gedrag en resulteren  in een bepaalde houding ten opzichte van dat gedrag, norma7eve overtuigingen gaan over  verwach7ngen van anderen en resulteren in subjec7eve normen en sociale druk, controle  overtuigingen gaan over de aanwezigheid van factoren die je presta7e kunnen faciliteren en/of  belemmeren en resulteren in gedragscontrole. Deze drie samen leiden tot de vorming van een  gedragsinten7e. Ajzen(1988,1991) stelt als algemene regel: “als de houding en de subjec/eve norm  guns/ger zijn, zal de waargenomen controle groter zijn. De bedoeling van de persoon om het gedrag  uit te voeren zou in dit geval sterker moeten zijn.”  Het is dus van belang zicht te krijgen op de  overtuigingen van mensen rondom de gevolgen van bepaald gedrag, verwach7ngen van anderen en  controle over het gewenste gedrag. Met behulp van inzicht in de overtuigingen van het individu  kunnen we meer grip krijgen op het gedrag. Uiteindelijk is het de taak aan de mensen zelf om het gewenste gedrag te bereiken en vol te houden.  Mo7va7e is een belangrijk onderdeel van het boek ‘lekker sporten’. Hoe kun je ervoor zorgen dat  mensen gemo7veerd raken en blijven? Gedragspsycholoog McClelland(1961) geeR in zijn ‘Theorie  7

van BehoeRen’ aan dat de mo7va7e van een individu uit drie dominante behoeRen voortkomt: de  behoeRe aan Presta7e, Macht en Verwantschap. Hij stelt dat in het algemeen alle drie de behoeRen  aanwezig zijn maar dat in de loop van de 7jd het behoeReprofiel gevormd wordt door  omgevingsinvloeden. Een behoeRe staat al7jd voorop. McClelland(1961) past deze theorie  voornamelijk toe in werksitua7es. Mijn inziens is deze theorie ook van toepassing binnen de sport.  Wanneer je bij een sporter nagaat welke behoeRe voorop staat kun je hier op in spelen. Iemand die  een hoge behoeRe aan presta7e heeR kun je bijvoorbeeld uitdagende oefeningen geven en vaker  complimenteren.  Iemand die een hoge behoeRe heeR aan macht kun je bijvoorbeeld vrijer laten  7jdens het trainen en iemand die een hoge behoeRe aan verwantschap heeR  spreek je juist vaker  aan. Hiervoor zou je ook andere systemen kunnen gebruiken maar het gaat erom dat je inzicht krijgt  in wat voor een persoon voor je zit, met welke behoeRen. Dan weet je ook waar zijn of haar  mo7va7e ligt. Ik heb nu veel beschreven rondom gedragsveranderingen. We hebben het gehad over het concreet  maken van een wens, over jezelf belonen, over overtuigingen en mo7va7e. Tot slot wil ik nog kort in  gaan op een onderzoek van John KoUer(1990). Hij geeR zijn verklaring van veranderingsfasen.  KoUer(1990) zegt met name dat je om een veranderingsproces te laten slagen, een gevoel van  urgen7e moet kweken, een coali7e moet vormen, een visie moet ontwikkelen, korte termijn winsten  moet veilig stellen en mensen in staat moet stellen obstakels uit de weg te gaan. Dit impliceert dat  het erom gaat dat mensen zich vooral anders moeten gaan voelen. John KoUer(1990) paste dit  verandermodel toe op het gebied van management, leiderschap. Ik wil dit model ook linken aan dit  onderzoek. Want het ‘anders gaan voelen’ is bij verandering op elk niveau dus duidelijk van groot  belang. Niet alleen door middel van beloningen en verwach7ngen zoals we al zagen, maar ook op het  gebied van samenwerking, visie, korte termijn winsten en coping. Hoe gaan mensen om met  problemen? Wat is het goede moment om te evalueren? Dit zijn belangrijke onderdelen van een  effec7eve coaching, zoals blijkt uit het verandermodel van KoUer(1990). In de discussie kom ik terug op onderwerpen die in dit hoofdstuk behandeld zijn.

8

Methoden van onderzoek met argumenta-e Ik heb gebruik gemaakt van de volgende onderzoeksmethoden:  ‐ Literatuuronderzoek ‐ Telefonisch interview; (semi‐)gestructureerde vragenlijst (open en gesloten vragen). ‐ Experiment; een experimentele groep en een controlegroep. De indeling van de proefpersonen in  beide groepen gebeurt op basis van toeval.  Ik heb deze methodieken gekozen aangezien ze het beste aansluiten bij mijn probleem‐ en  vraagstelling. Mijn onderzoek is beschrijvend van aard en daarbij passen bovenstaande  onderzoeksmethoden omdat ik erachter wil komen of het ontvangen van het boek ‘Lekker sporten’  effect heeR op het gaan en blijven sporten bij leden van Sportcentrum Coach. Het boek helpt om  doelen concreet op papier te zeUen en er bewust mee aan de slag te gaan. Dit sluit aan bij wat in de  gedragspsychologie wordt gezegd: “Als een wens tot verandering niet heel nauwkeurig wordt vertaald naar concreet gedrag dat  daarvoor nodig is, helpt het niet (veel)”.  Uitwerking per deelvraag:  Deelvraag 1: Met welke behoeUen melden mensen zich aan bij sportcentrum Coach? Ik ga de eerste deelvraag beantwoorden door gegevens te verzamelen over de aanmeldingsredenen  van de leden 80 leden uit het experiment. De 80 leden zijn willekeurig toegewezen tot de  experimentele groep en de controle groep. Al deze leden hebben gemeen dat ze zich vrijwillig  hebben aangemeld  voor een abonnement in de periode eind oktober tot heel november van het jaar  2009. Iedereen die zich aanmeldt vult een welkomstkaart in met daarop de, voor hen, 3 belangrijkste  redenen om te gaan sporten. Daarnaast heb ik landelijke gegevens verzameld over de  aanmeldingsbehoeRen van mensen binnen fitnesscentra. Dit zodat ik kan kijken of de groep die ik  heb onderzocht representa7ef kan zijn voor een grotere groep mensen. Deze landelijke gegevens  vind je terug in de bijlage. Deelvraag 2: Wat is de gemiddelde bezoekersfrequen-e per maand van leden die vorig jaar een   abonnement hebben afgesloten ? Deelvraag 2 fungeert als een nulme7ng. De bezoekersfrequen7es van vorig jaar zijn een gegeven.  Doordat deze nu berekend zijn hebben we een vergelijkingspunt. Deze gegevens kunnen worden  gebruikt voor het vaststellen van het effect van het experiment. Ook kunnen deze gegevens in de  toekomst fungeren als basis voor een effectme7ng. Dit zijn dus de gegevens zoals ze waren bij  sportcentrum Coach, voordat er veranderingen zijn doorgevoerd op het gebied van coaching. Deze deelvraag ga ik beantwoorden door gegevens te verzamelen uit het soRwaresysteem dat binnen  sportcentrum Coach gehanteerd wordt. Ik bereken de bezoekersfrequen7e aan de hand van  standaarden die hier gehanteerd worden. Deze standaarden hanteer ik ook bij de berekening van de  uitkomsten van mijn onderzoek. Zo kan ik de gegevens betrouwbaar analyseren. Ik verwerk de  gegevens in grafieken. Dit gaat als volgt: In het systeem kan ik de gegevens filteren van leden die in december 2008 zijn gestart/ in januari  2009 zijn gestart et cetera. Ik maak per startmaand een grafiek die loopt van startmaand tot en met  de vijfde sportmaand. Deze grafiek weerspiegelt de bezoekersfrequen7e van de leden die in die  startmaand zijn begonnen tot en met de vijfde maand dat ze sporten. Om het een en ander  duidelijker te maken laat ik op de volgende pagina een voorbeeld zien van zo’n grafiek en de  gegevens die ik eraan ontleend heb. 

9

Uitleg bij de grafiek: ‐ Onbeperkte lidmaatschappen. ‐ Abonnementen zijn afgesloten tussen in de maand februari 2009. Dit is dus de startmaand. ‐ De abonnementen zijn gevolgd gedurende de 5 maanden die volgen na het afsluiten van een  abonnement. (iedereen heeR een startmaand, tweede maand, derde maand etc.) ‐ De onderste groene lijn geeR de bezoekersfrequen7e aan per maand. ‐ Voor de rest zie legenda.  Uit gegevens van Sportcentrum Coach is gebleken dat de bezoekersfrequen7e per maand 20%  afneemt. Dat kun je ook in bovenstaande grafiek ontlenen. De startmaand wijkt hiervan af aangezien  dit geen volledige maand is. Leden die half februari of eind februari zijn gestart worden namelijk ook  meegeteld. Om een volwaardige bezoekersfrequen7e te krijgen in de startmaand maak ik de  volgende berekening: • 6,35 (frequen7e maand 1) x 100:80= 7.9 voor de startmaand. Dit ga ik doen voor elke maand  zodat de beginwaarden juist zijn.   Deelvraag 3: Hoeveel leden van het ‘panel met boek’ hebben gebruik gemaakt van het boek  ‘Lekker sporten’? Deze deelvraag heeR als func7e te analyseren hoeveel mensen gebruik maken van het boek ‘lekker  sporten’. De leden krijgen het boek ‘lekker sporten’ gra7s mee naar huis na hun inschrijving. Er is  geen verplich7ng om het boek te gaan lezen. Zo kan ik kijken bij hoeveel mensen de behoeRe ligt het  boek te gaan lezen/ gebruiken en vooral ook bij welke mensen. . Mogelijk zijn er bepaalde kenmerken  die kenmerkend zijn voor de groep die het boek wel gelezen heeR. Deze kenmerken zijn dan  bruikbaar in de toekomst voor de begeleiding van de leden. Met behulp van het telefonisch interview  ontvang ik aanvullende informa7e over de redenen van mensen om het boek wel of niet te lezen. Zo  krijg ik een beeld van de achterliggende overtuigingen en verwach7ngen van deze mensen. 10

Om deelvraag 3 te beantwoorden ga ik een experiment samenstellen. Een experiment is hier het  meest geschikt aangezien ik een effectme7ng wil doen. Ik ga twee groepen vormen. Dit gebeurt als  volgt: 1. Er worden twee groepen gevormd: een experimentele groep en een controlegroep. Dit om  het experiment zo zuiver mogelijk te maken. 2. Mensen die zich eind oktober tot eind november 2009 inschrijven bij sportcentrum Coach  voor een abonnement worden willekeurig aan een groep toegeschreven. Dit geldt voor de  eerste 80 aanmeldingen. 3. Willekeurig houdt in: De eerste die een abonnement afsluit krijgt wel een gra7s boek mee  naar huis. Het tweede lid krijgt geen boek .De derde wel, etc.   4. In totaal bestaan beide (2)groepen uit 40 leden. 5. De leden die het boek krijgen behoren tot de experimentele groep. De leden die geen boek  krijgen behoren tot de controlegroep. 6. De experimentele groep krijgt het boek in de maand november uitgereikt, zodra ze zich  melden bij de servicebalie. Er wordt een herinnering in het systeem geplaatst bij leden die  het boek nog niet binnen twee weken hebben opgehaald. Er wordt verteld dat ze het boek in  het kader van een onderzoek ontvangen van sportcentrum Coach.  7. De groep die het boek heeR ontvangen ga ik in totaal 2x telefonisch benaderen met een  (semi‐) gestructureerd interview. Deze vragenlijst helpt analyseren wat de groep heeR  gedaan met het boek en wat ze er mee van plan zijn. Dit levert ondersteunende informa7e  op voor mijn uiteindelijke resultaten en conclusie. Deze groep zal zich dan gaan splitsen in  een groep die het nog niet gelezen heeR en een groep die het al wel gelezen heeR. Deze  gegevens leveren het antwoord op deze deelvraag. Ik verwerk de gegevens in een  cirkeldiagram voor een overzichtelijk resultaat. Aanvullende informa7e over het telefonisch interview: • Mocht een lid niet te bereiken zijn dan stop ik met proberen na de derde keer bellen.  • Na 10‐14 dagen, na het verkrijgen van het boek, wordt het eerste interview afgenomen, na  40‐50 dagen het tweede, tevens laatste interview. De reden dat ik voor een telefonisch  interview kies is dat het weinig 7jd kost in vergelijking met persoonlijke interviews, het  verwachte respons vrij hoog is en het risico op sociaal wenselijke antwoorden niet erg groot. • Alle leden krijgen ook de normale evalua7egesprekken die Coach al doet.  • Aan de hand van dit telefonisch interview worden 3 groepen gevormd: de leden die het boek  wel hebben gelezen, de leden die het boek niet hebben gelezen en de groep ‘missing’. (leden  waarvan ik geen bruikbare informa/e heb verkregen, geen respons, boek retour, geen lid  meer.) • Het tweede telefonisch interview is een evalua7e om te checken wat de leden nog met het  boekje hebben gedaan. Op deze manier krijg ik aanvullende informa7e over het effect van  het boekje ‘lekker sporten’ op de bezoekersfrequen7e van deze leden. Deelvraag 4: Wat is het effect van het lezen van het boekje ‘lekker sporten’ op de  bezoekersfrequen-e per maand? Door de uitkomst van deze deelvraag kan ik zien of er enig verschil is in bezoekersfrequen7e per  maand tussen de leden die het boek wel gelezen hebben, niet gelezen hebben en de leden die het  boek niet gekregen hebben. Dit verschil is van belang om het effect van het krijgen van het boek vast  te stellen en om het effect van het lezen van het boek vast te stellen op de bezoekersfrequen7es. Wat  ik onder lezen versta kun je terugvinden in de bijlage, onder ‘verklarende woordenboek’. Deze  deelvraag is van belang om vast te kunnen stellen of het krijgen van het boek ‘lekker sporten’ mensen  helpt om vaker in de week te komen trainen. Wanneer de bezoekersfrequen7e hoger is bij de  mensen die aangeven het boek te hebben gelezen, dan kan het waardevol zijn het boek te betrekken  in de werkvormen binnen het sportcentrum. Met deze deelvraag ga ik dus kijken naar de effecten op  11

de bezoekersfrequen7e per maand en trek ik een conclusie over het coachen binnen sportcentrum  Coach. Voor deze deelvraag ga ik verschillende gegevens met elkaar vergelijken: 1. Als eerst ga ik de bezoekersfrequen7es meten voor drie groepen: boek wel gelezen(1), boek  niet gelezen(2) en geen boek gekregen(3). (hierna; groep 1,2 en 3) 2. Deze groepen zijn zichtbaar geworden dankzij het telefonisch interview.  3. De bezoekersfrequen7es komen uit het systeem wat binnen coach gehanteerd wordt. Het  systeem berekend als standaard dat leden minimaal 1x per maand gesport moeten hebben.  Anders worden ze dus niet meegenomen in de gemiddelde bezoekersfrequen7e per maand. 4. De bezoekersfrequen7es ga ik met elkaar vergelijken: wat is het verschil tussen groep 1 en 2,  1 en 3, 2 en 3.  5. De leden die het boek wel gelezen hebben worden apart gefilterd. Er wordt een staafdiagram  gemaakt van de reten7e en bezoekersfrequen7e van alleen deze leden. Ook wordt er een  staafdiagram gemaakt van de leden die het boek niet hebben gelezen zodat ik een  vergelijkingspunt heb. Tot slot wordt er een staafdiagram gevormd van de 40 leden die het  boek niet hebben ontvangen, de controlegroep. 6. Ik maak een tabel met de bezoekersfrequen7es van de startmaand en de drie opvolgende  maanden. Deze drie maanden zijn volgens het onderzoek van de IHRSA het meest belangrijk  bij lifestyleverandering. 

12

Resultaten Deelvraag 1: Met welke behoeUen melden mensen zich  in november 2009 aan bij sportcentrum  Coach? Ik heb 80 leden verzameld voor mijn experiment. Deze leden hebben gemeen dat ze zich allen  vrijwillig hebben aangemeld bij sportcentrum ‘Coach´. Dit houdt in dat deze leden zichzelf hebben  ingeschreven voor een abonnement en een welkomstkaart hebben ingevuld. Bij aanmelding wordt aan leden gevraagd de belangrijkste 3 redenen op te schrijven om te beginnen  met sporten. Ik heb van alle 80 leden de eerste reden voor aanmelding genoteerd en in een  overzichtelijke cirkeldiagram weergegeven. Je ziet in de diagram dat van 20 leden de  aanmeldingsredenen niet genoteerd waren. Dit is 25% van de 80 leden. 

Toelich7ng bij cirkeldiagram: Aantal 

% Percentage

Belangrijkste aanmeldingsreden

20

25%

Wil de condi7e verbeteren

16

20%

Wil afvallen

6

7,50%

Wil de buik, billen en benen verstevigen.

6

7,50%

Wil de algehele fitheid verbeteren

4

5%

Wil de spieren verstevigen

3

3,75%

Wil krachUoename

1

1,25%

Wil werken aan spiertoename

1

1,25%

Wil sporten om de stress te verlichten

1

1,25%

Sport voor de ontspanning

1

1,25%

Sport om zijn/ haar energie niveau te verhogen

0

0.00%

Sport om het zelfvertrouwen te verhogen

13

20

25%

Aanmeldingsreden is onbekend

Nogmaals: dit zijn de eerste aanmeldingsredenen van de 80 leden die zijn geselecteerd voor dit  onderzoek. Reden 2 en 3 die werden opgegeven zijn hier niet in verwerkt vanwege irrelevan7e. De belangrijkste aanmeldingsreden is dus in de meeste gevallen ‘condi7e verbeteren’ en/of afvallen. Deelvraag 2: Wat is de gemiddelde bezoekersfrequen-e per maand van leden die vorig jaar een   onbeperkt abonnement hebben afgesloten ? Deze gegevens heb ik gefilterd uit het systeem wat binnen Sportcentrum Coach gehanteerd wordt.  Dit systeem heet ‘Coach’.  In onderstaand tabel kun je de gegevens per maand en per week lezen. Ik  heb gekozen voor de maanden december 2008 en januari tot en met april 2009 aangezien ik deze  gegevens ook van een  jaar later ga bekijken.  

 

 

 

BEZOEKERSFREQUENTIE PER MAAND

Maanden waarin  abonnement werd  afgesloten.  December 2008

Startmaand Eerste volle  Tweede volle  Derde volle  maand  maand sporten maand  sporten sporten 4.41 7.20 4.50 5.13

Vierde volle  maand  sporten 4.33

Januari       2009

3.80

4.89

5.23

4.00

3.40

Februari     2009

3.61

6.35

4.79

4.41

4.18

Maart         2009

5.15

5.63

4.50

4.43

3.20

April           2009

3.64

6.48

5.44

3.20

2.00

4.89

4.23

3.42

1.12

0.97

0.79

‐20%

‐13.5%

‐18.6%

Gemiddelde bezoekers‐   4.12/ 7,6** 6.11 frequen7e per maand Bezoekersfrequen7e  1.75 1.4 gemiddelde per week  (gem. per maand: 4,35)*           Afname/ toename ‐ ‐19.6%

*een maand wordt geteld als 30,5 dagen. 30,5 : 7= 4,35 (weken per maand). **7,6 is de totale bezoekerfrequen7e per maand berekend obv de andere gemiddelden aangezien de  startmaand niet volledig kan zijn. (wanneer iemand bijvoorbeeld 15 dec. begint wordt de frequen7e  over 2 weken berekend en meegeteld ipv over 30,5 dag.)                                                                         Berekening als volgt:  telkens neemt het aantal af met ongeveer 20%, 6.11 is dus nog 80% van een  volledige startmaand. 6,11 : 80 x 100 = 7,6.  De dikgedrukte cijfers zijn de gemiddelde bezoekersfrequen7es per maand van leden die een jaar  geleden een abonnement hebben afgesloten. Deze gegevens vormen dus het antwoord op deelvraag  2 en aan de hand van deze cijfers maak ik een vergelijking met de resultaten uit deelvraag 4.

14

 Deelvraag 3: Hoeveel leden van de experimentele groep hebben gebruik gemaakt van het boek  ‘Lekker sporten’? Resultaat evalua-e 1: (na 10‐14 dagen ontvangst boekje)

Toelich7ng: 15 leden hebben het boekje wel gelezen. 15 leden hebben het boekje niet gelezen.

Boek gelezen 

Evalua-e 2,  Frequency 15

percent

Valid percent

37,5

50,0

Boek niet gelezen 

15

37,5

50,0

Total

30

75,0

100,0

Missing (niet bereikbaar/ geen boek) Total

10

25,0

40

100,0

Cumula-ve  Percent 50,0

10 leden  behoren tot  de groep  ‘Missing’.

100,0

De tweede evalua7e vond plaats 40‐50 dagen na de eerst evalua7e. Na de tweede evalua7e is het  volgende resultaat zichtbaar: Van de 15 leden die het boek WEL gelezen hadden: ‐ hebben 2 leden het boek nog gebruikt ‐ hebben 9 leden het boek niet meer gebruikt ‐ waren 4 leden niet bereikbaar Van de 15 leden die het boek NIET gelezen hadden: ‐ hebben 3 leden het boek alsnog gelezen ‐ hebben 9 leden het boek nog steeds niet gelezen ‐ waren 3 leden niet bereikbaar 15

Een opvallend gegeven is het leeRijdsverschil per groep. Gemiddelde leeUijd Boek wel gelezen

33

Boek niet gelezen

25,6

  Deelvraag 4: Wat is het effect van het lezen van het boekje ´lekker sporten´ op de  bezoekersfrequen-e? Met behulp van het systeem ‘Coach’ zijn de leden van de experimentele groep en van de  controlegroep gefilterd in een groep ‘wel boekje’ en ‘geen boekje’. Naar aanleiding van het  telefonisch interview is er van de groep ‘wel boekje’ ook onderscheid gemaakt in een groep ‘wel  gelezen’ en ‘niet gelezen’. De bezoekersfrequen7es van deze verschillende groepen vind je in  onderstaande, uitgebreide staafdiagrammen. Bovenaan de staafdiagrammen staat op welke groep die  gegevens van toepassing zijn. Ik spreek deze groepen vanaf nu ook aan als groep 1, groep 2 of groep  3.In de blauwe tabellen zie je deze cijfers geordend.   Staafdiagram: Boekje wel gelezen (groep 1)

Staafdiagram: Boekje wel gekregen maar niet gelezen (groep 2) 16

Staafdiagram: Boekje niet gekregen (groep 3)

17

In onderstaand tabel zet ik de gegevens onder elkaar zodat ze beter te vergelijken zijn: (ik begin bij november aangezien oktober alleen het eind van de maand omvat) Gemiddelde  bezoekersfrequen-e per  maand Boek wel gelezen

November  2009

December  2009

Januari 2010

Februari 2010

6,47

7,27

5,00

3,87

Boek niet gelezen

3,40

3,20

3,50

3,29

Boek niet gekregen

3,20

4,10

4,03

3,26

Je ziet hier dus een toename in de bezoekersfrequen7e bij groep 1. De leden hebben het boek in de  maand november ontvangen. In december zie je een ruime verdubbeling in de bezoekersfrequen7e  ten opzichte van groep 2: +227%. Ook is er in de eerste maand een toename ten opzichte van groep  3: +77%. Verder zie je dat de bezoekersfrequen7e na december afneemt bij groep 1 en 3 en bij groep  2 vrij stabiel blijR. Echter blijR de bezoekersfrequen7e bij groep 1 het hoogst.

18

Conclusie  Aanleiding van dit onderzoek is de afname in bezoekersfrequen7e per maand binnen sportcentrum  Coach. Het is bekend dat de bezoekersfrequen7e per maand met gemiddeld 20% afneemt. Deze  afname beperken is van belang voor het bevorderen en onderhouden van de gezondheid van de  mensen in het algemeen. Mensen nemen zich voor te gaan sporten maar houden dit niet vol. Aan de  hand van het boek ‘lekker sporten’, dat is geschreven om mensen te mo7veren te gaan en blijven  sporten, hoop ik de mensen te s7muleren te gaan en blijven sporten. De centrale vraagstelling van  deze scrip7e luidde: Wat is het effect van het lezen van het boek ‘Lekker sporten’ op de  bezoekersfrequen/e van leden die een abonnement afgesloten hebben in de maand november 2009  bij Sportcentrum Coach? Om deze vraag te beantwoorden heb ik eerst onderzocht met welke  redenen mensen zich aanmelden binnen sportcentrum Coach. Daarna heb ik  de  bezoekersfrequen7es gemeten van vorig jaar en heb ik een experiment uitgevoerd.  Om een antwoord te kunnen geven op de centrale vraagstelling ga ik eerst in op de deelvragen. De mo7even om te gaan sporten zijn in de afgelopen vijf jaar niet veranderd. Je kunt de gegevens uit  deelvraag 1 vergelijken met bijlage 4. Gezondheidsgerelateerde aspecten als een ‘condi7e  verbeteren’ of ‘afvallen’ blijven de belangrijkste mo7even om te gaan fitnessen. Mo7even als  plezierbeleving of sociale contacten worden veel minder vaak genoemd. Dit komt dus overeen met  de popula7e die binnen sportcentrum Coach traint. In 20% van de gevallen is er geen reden  genoteerd. De gegevens van vorig jaar met betrekking tot de bezoekersfrequen7e laten zien dat een verloop van  10‐20% per maand te verwachten is. De gegevens van 2009‐2010 laten zien dat er in groep 1 en 3  sprake is van een wisselend verloop. Groep 2 laat een stabieler verloop zien. Dit is de groep die het  boek wel gekregen heeR maar niet gelezen heeR. Het verloop is het hoogst onder de leden die het  boek wel gelezen hebben. De bezoekersfrequen7e is bij deze laatste groep echter nog wel het hoogst  in de laatste maand. Dat wil zeggen dat deze groep, absoluut gezien, de hoogste  bezoekersfrequen7es telt in alle maanden die gemeten zijn.  Aan de hand van de resultaten kan ik concluderen dat het effect van het lezen van het boek ‘lekker  sporten’ op de bezoekersfrequen7e van leden, die een abonnement hebben afgesloten in de maand  November 2009, posi7ef te noemen is. Deze leden vertonen een toename van 227% in de  bezoekersfrequen7e in de eerste maand na het lezen van het boek. Er is een minder stabiele afname  in de bezoekersfrequen7e maar aan het einde van de drie maanden sporten deze leden nog steeds  vaker per maand dan de leden die het boek niet gelezen of niet gekregen hadden.

19

Discussie In deze discussie ga ik dieper in op de gevonden conclusies aan de hand van het theore7sche kader  uit de inleiding en de probleemverkenning van dit onderzoek. Ook werp ik mijn kri7sche blik op de  uitvoering van dit onderzoek. Zoals genoemd in de conclusie blijkt dat de mo7even van leden om te gaan fitnessen veelal  gezondheidsgerelateerd zijn. Mo7even als plezierbeleving of sociale contacten worden veel minder  vaak genoemd. Zoals we zagen in de onderzoeken van John Norcross(2006) en Ben Tiggelaar(2005), is  het belangrijk de wens achter de opgegeven mo7even te weten. Deze wens moet dan vervolgens in  concreet gedrag vertaald worden, wil het leiden tot ac7ef gedrag. Het noteren van de  trainingsmo7even op de welkomstkaart verdient dus meer prioriteit bij een aanmelding in het  sportcentrum. Bij 20% van de aanmeldingen was dit niet genoteerd. Zaak dus om het nauwkeuriger  bij te gaan houden.  De gegevens van vorig jaar tonen een verloop van ongeveer 20% per maand. De vraag is in hoeverre  dit te voorkomen is. Omdat de cijfers van dit jaar een schommeling vertonen in het verloop verwacht  ik dat hier moeilijk controle over te krijgen is. Het verloop is aânkelijk van een verscheidenheid aan  factoren.  Wanneer een lid een keer ziek is of een week op vakan7e gaat dan zakt de  bezoekersfrequen7e natuurlijk al. Dit zijn factoren die onderdeel zijn van het leven en die niet te  voorkomen zijn. Het verloop is naar mijn mening dus niet te voorkomen, maar wel te beperken.  Mensen kunnen zichzelf via beloningen leren presta7es te leveren. Wanneer mensen zichzelf effec7ef  belonen zal de kans op herhaling van het gedrag, het sporten, vergroten.  Van de 40 leden die het boek ‘lekker sporten’ gra7s ontvangen hadden, hebben 15 leden het boek  gelezen. 15 leden hadden het boek niet gelezen. Er is een duidelijk verschil in het wel en niet lezen  van het boek ‘Lekker sporten’.  Zoals je in de tabel van deelvraag 4 kunt zien is de  bezoekersfrequen7e hoger bij de leden die aangaven het boek te hebben gelezen (hierna: groep 1).   Verklaring hiervoor kan zijn dat deze mensen een extra duwtje nodig hadden. Zij zagen het boek als  een kans om hun mo7va7e te verhogen of te onderhouden en hebben deze kans gegrepen. Dit  resulteerde in een hogere bezoekersfrequen7e dan bij de leden die het boek niet gelezen hadden.  Deze leden zijn de doelgroep van het boek ‘lekker sporten’  aangezien zij sporten nog niet  geïntegreerd hebben in hun leefs7jl maar wel de wens hebben hun leefs7jl te veranderen. Het  sporten heeR een hoge prioriteit maar het uitvoeren laat soms te wensen over.  Een verklaring voor de lagere bezoekersfrequen7e bij de leden die het boek niet gelezen hadden  (hierna: groep 2) kan zijn dat deze mensen het niet nodig achUen en zichzelf al als een gemo7veerde  sporter zagen. Zij blijven redelijk constant in de bezoekerfrequen7e en  hebben waarschijnlijk vaste  dagen waarop ze gaan sporten. Het sporten is bij hen al geïntegreerd in hun weekschema. Dit  verklaard meteen waarom het verloop bij deze groep stabieler is. Informa7e uit de telefonische  interviews wees uit dat de leden die het boek niet gelezen hadden veelal als reden opgaven dat ze  het niet nodig hadden omdat ze toch wel zouden gaan sporten en/of dat ze geen 7jd hadden om het  boek te gaan lezen. Deze mensen zijn niet per defini7e de doelgroep van het boekje aangezien zij  toch wel komen sporten: gemiddeld 3,30 keer per maand.  Een verklaring voor de bezoekersfrequen7e van het panel dat geen boek ontvangen heeR (hierna:  groep 3) is dat deze groep leden omvat die al gemo7veerd zijn en leden die minder gemo7veerd zijn.  Deze groep is dus een combina7e van de leden die we gefilterd hebben in de experimentele groep  (groep 1 en 2). Dat verklaart dat het verloop in groep 3 minder stabiel is dan in groep 2. Groep 3  omvat namelijk beide ‘type’ leden: leden die al gemo7veerd zijn en leden die nog niet gemo7veerd  genoeg zijn. Deze laatste ‘type’ leden zorgen voor een meer instabiel verloop. Zij zijn de leden waar  het boek ‘lekker sporten’ geschikt voor is omdat het van belang is voor het integreren van sport in de  weekindeling van deze leden. 20

Aangezien alle 15 leden van groep 1 aangaf dat ze de 7ps heel bruikbaar vonden en nog niet aan de  slag waren gegaan met de opdrachten uit het boek ‘lekker sporten’ kan het zijn dat de 7ps onbewust  of bewust hebben doorgespeeld in de eerste maand na het lezen van het boek. Dit zou de s7jging  kunnen verklaren in de eerste maand na het lezen van het boek. Daarna zie je een daling in de  maanden januari en februari. De bezoekersfrequen7e is echter nog steeds hoger dan in groep 2 en 3.  Ik gaf eerder in deze discussie al aan dat het verloop moeilijk te stabiliseren is door een  verscheidenheid aan factoren. Ik verwacht dat het verloop wel te beperken is door het maken van de  opdrachten uit het boek. Met behulp van deze opdrachten maken de leden een concreet doel, een  stappenplan, een valkuilenlijst en verwerven de leden meer inzicht in hun manier van belonen. Deze  opdrachten sluiten aan bij de theore7sche onderbouwing van dit onderzoek (zie  probleemverkenning).  We weten nu dat een wens alleen niet effec7ef is. Dit toonde de Amerikaanse  onderzoeker John Norcross aan: “Een concreet voornemen is effec/ever dan alleen een wens.”  Het  maken van een concreet doel en stappenplan is heel waardevol voor een coachingstraject binnen het  sportcentrum. Wanneer mensen dreigen uit te  vallen of minder vaak komen dan aanvankelijk de  bedoeling was (aangegeven op de welkomstkaart) dan kan het nuzg zijn een gesprek aan te gaan en  samen te gaan kijken waar de valkuilen liggen. We zagen ook al het belang van de manier van  belonen. Te weinig belonen zorgt ervoor dat het sporten achterwege blijR. Ieder mens heeR zijn  eigen manier van belonen en het is belangrijk deze manier te onderzoeken en af te stemmen op de  persoon en situa7e. Het boekje geeR daar een solide basis voor en kan helpt bij het effec7ef coachen  van leden.  Een ander gegeven om over te discussiëren is de leeRijd van de leden. De groep die het boek wel  heeR gelezen is gemiddeld ouder dan de groep die het boek niet heeR gelezen. Het is geen  overduidelijk verschil maar in groep 2 zaten wel duidelijk meer 16‐17 jarigen dan in groep 1. Mijn  conclusie is dat jongeren van 15‐18 jaar sport minder als prioriteit zien. De jongeren van deze leeRijd  gaven in het telefonisch interview aan te sporten omdat vrienden het ook doen. Zij zijn dus meer op  het sociale aspect gericht dan op het bereiken van doelen, wat ook overeenkomt met hun levensfase.  Mijn advies is dan ook het coachen aan de hand van het boek vooral te richten op leden die buiten  deze leeRijdscategorie vallen, tenzij de leden uit deze leeRijdscategorie dreigen uit te vallen.  Ook is binnen de gedragspsychologie veel onderzoek gedaan naar het toenemen van gedrag.  Nieuw  gedrag moet ac7ef worden aangeleerd. Daarbij is een duidelijk stappenplan van belang. Wanneer je  merkt dat een bepaalde handeling een posi7ef resultaat oplevert, dan is de kans groot dat je het  vaker gaat proberen. Gedragsveranderingen leveren echter op termijn pas iets op. Daarom is het  volhouden van belang. Wanneer mensen een abonnement afgesloten hebben is het van belang dat  ze direct starten met sporten. Het aantal bezoeken in de eerste kalendermaand na de inschrijving  voorspelt het volhouden van de leden. Dit is een gegeven waar binnen sportscholen op ingespeeld  kan worden.  Iden7ficeer de leden die binnen twee weken nog niet gestart zijn en nodig ze uit voor  een coachingsgesprek. Bied het boek ‘lekker sporten’ aan en ga samen aan de slag met het  formuleren van een concreet doel. Leg de noodzaak uit van het vroeg beginnen met sporten voor het  integreren van de sport in iemands leefs7jl.  We zagen al dat er binnen een groep mensen die een  abonnement afsluiten al7jd mensen ziUen die hiermee geholpen worden te blijven sporten. Ik  verwacht dat dit de bezoekersfrequen7e en daarmee de gezondheid van de leden bevorderd. Verder wijst onderzoek van de IHRSA uit dat mensen 3 maanden lang gemiddeld 2,5 keer per week  moeten sporten wil het leiden tot een lifestyleverandering. 2,5 keer per week wil zeggen 10,8 keer  per maand aangezien een maand 4,35 weken omvat. We konden al zien dat de hoogst behaalde  bezoekersfrequen7e 7,27 was. Dit is 1,67 keer per week. Mensen zouden om de 10,8 keer per maand  te behalen dus elke maand bijna 4x vaker moeten komen. Dit is veel. Nu is het ook de vraag of het  van belang is dat mensen zo vaak gaan trainen. Willen we tot gedragsverandering komen dan is dat  wel van belang maar niet iedereen heeR sporten op nummer 1 staan. Voor het onderhoud van  spieren kan volstaan worden met 1x per week een goede training. Wil je meer dan alleen onderhoud  21

van de spieren kun je vaker gaan trainen. Hoe vaak is dus aânkelijk van je doel. Aan de hand van het  boek kun je dit doel concreet maken en daarop je trainingsschema aanpassen. Een mooi  uitgangspunt hierbij is leden te s7muleren in de eerste kalendermaand na het afsluiten van het  abonnement de club minimaal 4x te bezoeken. Dit voorkomt 12 % van alle afzeggingen, aldus  onderzoek vanuit de FIA ( Fitness Industry Associa/on, a summary of two years of research). Met deze gegevens ga ik de centrale vraagstelling beantwoorden. Het effect van het lezen van het  boek ‘lekker sporten’ is dat het tot een toename van de bezoekersfrequen7e heeR geleid in de eerste  3 maanden na het ontvangen van het boek. De leden die aangaven het boek te hebben gelezen  vertonen een toename van 227% in de eerste maand na het lezen van het boek. Het effect is dan het  grootst. De bezoekersfrequen7e neemt per maand nog wel af met gemiddeld 28% maar de  bezoekersfrequen7e is in vergelijking met groep 2 en 3 nog steeds hoger in de laatst gemeten maand.  Het lezen van het boek ‘lekker sporten’ kan dus bijdragen aan het gaan en blijven sporten bij leden  die dit extra duwtje nodig hebben. In elke groep ziUen deze ‘type’ mensen dus is het zaak hen op te  sporen en een coachingstraject aan te bieden. Het geven van het boek alleen is niet genoeg om  ervoor te zorgen dat leden een concreet doel opstellen en ac7ef aan de slag gaan. Om het effect van  het boek ‘lekker sporten’ te maximaliseren is ac7evere coaching aan de hand van dit boek nodig. Na uitvoerig te zijn ingegaan op de antwoorden van dit onderzoek geef ik nu nog een kri7sche  reflec7e op het onderzoek. In de discussie wordt beschreven wat tekortkomingen van het onderzoek  zijn en hoe deze in de toekomst opgelost moeten worden. Ook worden in het hoofdstuk discussie  sugges7es voor verder onderzoek gedaan. Gedurende het onderzoek stuiUe ik op een aantal tekortkomingen. Als eerste tekortkoming noem ik  mijn aanwezigheid binnen sportcentrum Coach. Doordat ik 2 dagen in de week beschikbaar was  moest ik het uitdelen van de boeken overdragen aan collegae. Het uitdelen van de boeken liep  daardoor minder vlot dan ik had gedacht. Ik had een melding in de computer gemaakt bij elk lid uit  de experimentele groep. Deze leden werden bij binnenkomst geblokkeerd zodat ze zich moesten  melden bij de balie. Het was de bedoeling dat de dienstdoende collega dan in de computer keek wat  er aan de hand was en het boek zou meegeven. Ook had ik gevraagd te noteren wie het boek had  meegegeven en wanneer. Ieder lid moest het boek ontvangen in de maand november. Dit werd krap  aangezien vele collegae niet adequaat in de computer hadden gekeken wat de reden van de blokkade  was. Hierdoor heb ik in de laatste weken nog twee boeken verzonden via de post. In het vervolg raad  ik aan alle boeken te verzenden via de post of ervoor te zorgen dat je als onderzoeker zelf in de  gelegenheid bent de boeken uit te delen aan de leden van de experimentele groep. Dat geeR meer  overzicht en kost minder 7jd. Verder is het niet mogelijk geweest een zuiver experiment op te zeUen. De leden kwamen vrijwillig  naar het sportcentrum en de kans dat het familie/vrienden/bekenden van elkaar zijn is groot. Dit  onderzoek is dus niet vrij van omgevingsinvloeden. Binnen een sportschool kan iedereen met elkaar  communiceren en de boeken kunnen onderling uitgeleend worden. Een volledig zuiver experiment is  niet haalbaar aangezien dat in een laboratorium zou moeten plaatsvinden, vrij van  omgevingsinvloeden. Dat is niet het doel van dit onderzoek aangezien ik het effect in de prak7jk wilde  meten. In een volgend onderzoek zou hier nog meer rekening mee gehouden kunnen worden door  een andere vorm van aselecte toewijzing te kiezen. Ik heb nu gebruik gemaakt van een systema7sche  steekproef met aselect begin door om en om een lid te selecteren. Om en om zou ik in het vervolg  vervangen door ‘iedere 7ende’ of ‘iedere vijRiende’ persoon zodat de kans dat het familieleden/ vrienden/bekenden betreR minder groot wordt. Ik ben namelijk van mening dat zij zich vaak tegelijk  aanmelden voor een abonnement om samen te gaan sporten.  Ook de interne validiteit kan in twijfel getrokken worden aangezien het gevonden effect niet met  zekerheid door de experimentele variabele (het boek) wordt veroorzaakt. Ik noemde al het gegeven  dat onderling over het boek gesproken kan worden of het boek uitgewisseld kan worden.  Ook  22

belangrijk om aan te denken in de toekomst is het feit dat het krijgen van het boek al zijn invloed kan  hebben op de resultaten. Het boek kan fungeren als ‘incen7ve’ en daardoor inwerken op de  mo7va7e van de leden. Dit zegt dan niets over het effect van het lezen van het boek. Ook het lezen  van het boek is voor iedereen verschillend. De een verstaat ‘plaatjes bekijken’ onder lezen, de ander  ‘elke leUer lezen’. Dit zorgt ervoor dat het onduidelijk blijR wat precies het effect op de  bezoekersfrequen7e veroorzaakt. In de toekomst zou dit voorkomen kunnen worden door de  vragenlijst anders op te stellen. In plaats van te vragen: ‘HeeR u het boek gelezen?’ kan gevraagd  worden: ‘Wat heeR u met het boek gedaan?’  Ook kan de interne validiteit vergroot worden door de  kri7sche blik van collega‐onderzoekers op de conclusies van dit onderzoek. Ook kan de betrouwbaarheid van de gevonden resultaten vergroot worden door de steekproef groter  te maken. Immers, hoe groter je steekproef, des te nauwkeuriger kun je een uitspraak doen. Dit was  echter niet mogelijk aangezien ik binnen één organisa7e onderzoek heb gedaan en er geen 7jd was  voor een (nog) groter onderzoek. Aangezien we voor de onderzoeken op hbo‐ niveau geen gebruik  maken van het programma spss, is het moeilijker na te gaan of alle vragen uit de vragenlijst  ‘hetzelfde’ meten.  Het onderzoek zou nogmaals uitgevoerd kunnen worden bij verschillende groepen  om te kijken of de resultaten onderling overeenkomen.  Daarnaast heb ik als tekortkoming ervaren dat ik geen bestaande vragenlijst beschikbaar had voor  mijn onderzoek. De begripsvaliditeit kan hierdoor moeilijker worden vastgesteld. Wel heb ik de  begrippen goed omschreven  en omgezet in een vragenlijst om zoveel mogelijk ‘te meten wat ik wil  meten’. Daarnaast heb ik geen rekening gehouden met geslacht en leeRijd 7jdens mijn aselecte  steekproeRrekking.  Ik heb geen beeld van de verhouding man/vrouw die zich aanmeldt binnen  sportcentrum Coach. Hier zou nog onderzoek naar gedaan kunnen worden om de popula7evaliditeit,  en daarmee de reikwijdte van het onderzoek, te vergroten.

23

Aanbevelingen De begeleiding binnen sportcentrum Coach vindt plaats door trainers en coaches. Deze  aanbevelingen zijn gericht op de werkwijze van de coaches aangezien de trainers voor de  trainingsinhoudelijke aspecten contact onderhouden met de leden. Het is wel van belang dat de  trainers en coaches samenwerken zodat de werkwijze per lid op elkaar afgestemd is. Er is een duidelijk verschil te zien tussen de bezoekersfrequen7es van de verschillende groepen uit  het experiment. Aangezien de leden die het boek van Marianne van der Sluis(2009) wel gelezen  hadden een hogere bezoekersfrequen7e tonen in de eerste drie maanden na het lezen van het boek,  raad ik aan het boek binnen sportcentrum Coach te gaan gebruiken als leidraad voor coachings‐ en/of  evalua7egesprekken. Met gebruiken bedoel ik de opzet van het boek te volgen. Er staan vele  bruikbare oefeningen in die helpen bij het inzichtelijk maken van iemands wensen en valkuilen.  Het boek bij iedereen gebruiken zal niet effec7ef zijn aangezien niet ieder lid behoeRe heeR aan extra  begeleiding. Sterker nog, niet ieder lid heeR het nodig. Ook zal het qua 7jd niet haalbaar zijn. We  hebben dankzij dit onderzoek gezien dat binnen de aanmeldingen mensen ziUen die elke week  standaard komen sporten (zij hebben sport geïntegreerd in hun leefs7jl) en mensen die meer  ondersteuning nodig hebben voor het gaan en blijven sporten. De aanbevelingen die ik doe omtrent  extra begeleiding hebben betrekking op deze laatste groep mensen. Waar kunnen we deze mensen  aan herkennen? We hebben in de inleiding kunnen lezen dat sporten in de eerste maand na het afsluiten van een  abonnement belangrijk is voor het blijven sporten ( FIA, Branigan & Gladstone MRM, 2001). Mijn  aanbeveling is mensen die niet meteen starten met sporten na het afsluiten van hun abonnement in  de gaten te houden. Dit kan een eerste teken zijn dat het lid meer ondersteuning nodig heeR bij het  gaan en blijven sporten. Dit staat los van de komst op introduc7es. Het gaat er dus om dat ze op  eigen ini7a7ef naar het sportcentrum komen. Ook het afzeggen of opschuiven van afspraken of het  minder vaak komen dan aangegeven op de welkomstkaart kan een signaal zijn voor verloop op de  langere termijn. Deze mensen zou je kunnen uitnodigen voor een coachingsgesprek. Ik noemde al de welkomstkaart. Een ingevulde welkomstkaart bevat vele nuzge informa7e. Het lid  vult zijn of haar mo7even in om te gaan sporten en geeR aan waarom hij of zij op dit moment een  abonnement wil afsluiten. Wat is er nu anders dan andere dagen of weken dat het lid nu een  abonnement komt afsluiten? Ik adviseer dit heel concreet te maken zodat het voelbaar is voor de  persoon in kwes7e. Dit gevoel kun je terug halen op het moment het lid minder vaak komt sporten of  dreigt uit te vallen. Zorg er dus voor dat de welkomstkaarten volledig zijn ingevuld en maak zaken als  behoeRen en mo7even concreet zodat je er later op terug kunt pakken.  Extra ondersteuning door middel van een coachingsgesprek kan leden die moeite hebben met het  gaan en blijven sporten helpen op de langere termijn. In dit coachingsgesprek pak je het boek van  Marianne van der Sluis(2009) erbij en ga je samen kijken naar zijn/haar behoeRen en mo7even om te  gaan sporten. Deze zijn in eerste instan7e ingevuld op de welkomstkaart. Deze behoeRen en  mo7even ga je omzeUen in een concreet doel. Bij dit concrete doel hoort een stappenplan. Zorg  ervoor dat het stappenplan wordt opgedeeld in kleine, haalbare stappen zodat de kans op kleine  successen groot is. Dat zal de persoon in kwes7e een fijn gevoel geven en de kans op herhaling van  het sportgedrag is groter geworden. Het is belangrijk dat het doel een gevoel van urgen7e oproept bij  het lid. Het is zijn of haar doel, niet die van de coach.  Belangrijk is ook het coachingsgesprek af te stemmen op de persoon. Ieder mens komt met een eigen  geschiedenis het sportcentrum binnen. In welke ontwikkelingsfase zit hij/zij op dit moment? Ga niet  te snel over tot het uitvoeren van nieuw gedrag maar besteed genoeg 7jd aan de voorbereidende  fase. Het transtheore7sche model van Prochaska en DiClemente kan in de prak7jk een richtlijn  24

vormen van hoe je personen het beste kunt begeleiden in de fase waarin ze op dat moment ziUen.  Dit model kun je terug vinden in de bijlagen. Ook kun je aan de hand van het boek ‘lekker sporten’ de  voorbereidende fase doorwerken. Een ander onderdeel van iemands geschiedenis is hoe het lid het beste te mo7veren is? Het gaat  erom dat je inzicht krijgt in wat voor een persoon voor je zit, met welke behoeRen. Dan weet je ook  waar zijn of haar mo7va7e ligt. Een ingangspunt hiervoor is de ‘Theorie van BehoeRen’ (McClelland, 1961). We zagen in de probleemverkenning dat de mo7va7e van een individu voortkomt uit drie  dominante behoeRen: de behoeRe aan Presta7e, Macht en Verwantschap. Onderzoek het  behoeReprofiel van het lid en stem hier je werkwijze op af. Iemand die een grote behoeRe aan  presta7e heeR kun je bijvoorbeeld uitdagende oefeningen geven en vaker complimenteren.  Iemand  die een hoge behoeRe heeR aan macht kun je bijvoorbeeld vrijer laten 7jdens het trainen en iemand  die een hoge behoeRe aan verwantschap heeR  spreek je juist vaker aan. Je kunt achter het  behoeReprofiel komen door de persoon een vragenlijst in te laten vullen met specifieke uitspraken  die betrekking hebben op een van de drie dominante behoeRen. De eindscore geeR dan de  dominante behoeRe aan. Wanneer een lid vastloopt in het gaan en blijven sporten krijg je in het gesprek te maken met  overtuigingen die hij/zij heeR rondom de gevolgen van bepaald gedrag, rondom de verwach7ngen  van anderen en rondom de controle over het eigen gedrag. Met behulp van inzicht in de  overtuigingen van het individu kunnen we meer grip krijgen op het gedrag. Dit zagen we in de  Theorie van Gepland Gedrag, van Icek Ajzen(1988.1991). Geef het lid opdrachten die ervoor zorgen  dat nega7eve ervaringen geen kans krijgen. Hier komt weer het belang van kleine successen naar  voren zoals ook John KoUer(1990) beschreef. Dit kan ook in de vorm van belonen na het sporten. Alles wat hierboven genoemd wordt is ook van toepassing binnen sportcentra door heel Nederland.  Naar mijn mening wordt er binnen sportcentra (zeker de grotere) te weinig persoonlijk aandacht  gegeven aan leden. Je zou het boek van Marianne van der Sluis(2009) kunnen aanbieden aan leden  die starten of leden die lange 7jd niet meer zijn komen trainen. Alleen het geven van het boek ‘lekker  sporten’ is niet genoeg om ervoor te zorgen dat mensen blijven sporten. Ga met de mensen om tafel  ziUen om te weten te komen wat ze echt nodig hebben om te blijven sporten en verwerk dit in een  coachingstraject. Dat zou een mooie combina7e zijn aangezien je de mensen op deze manier  lichamelijk en psychisch ondersteund. Dat maakt het geheel sterker.  Het gaat hier vooral om bewustwording. Waarom lukt het mensen niet te gaan en vooral te blijven  sporten? Het kan voor het lid zelf heel leuk zijn hier inzicht in te krijgen en vooral heel bevrijdend. Je  leert jezelf als het ware beter kennen en dus ook wat je wel en niet moet doen om je doelen te  bereiken. De menselijke geest is zo geprogrammeerd dat het pijn wil voorkomen en geluk wil voelen.  Zeker in de eerste periode na het afsluiten van het abonnement ben je als coach heel belangrijk. Help  leden de eerste obstakels te overwinnen. Help mensen met het kiezen van een goede, passende  beloning en zorg ervoor dat ze gezien en gehoord worden. Onderzoek wat de overtuigingen van  mensen zijn en help deze bijstellen. Zoek waar het lid gevoelig voor is als het gaat om mo7va7e. Leer  dus op verschillende gebieden te onderzoeken waar de drijfveren en belemmeringen liggen. Het gaat  er om dat je een gevoel van urgen7e kweekt omtrent het sporten, dat je het belang laat inzien van  het gaan en blijven sporten voor bijvoorbeeld je lichamelijke gezondheid. Het gaat erom dat de  persoon zich anders gaat voelen voor, 7jdens en na het sporten. Werk samen met je leden. Dit kun je  het beste realiseren aan de hand van coachingsgesprekken. Dat is mijn aanbeveling.  De effec7viteit van deze aanpak is in de toekomst makkelijk na te gaan aangezien er een nulme7ng is  gedaan in deelvraag 2 van dit onderzoek. 

Verklarende woordenlijst

25

Hieronder geef ik de defini7e van de begrippen die worden gebruikt in dit onderzoek. De begrippen  staan op alfabe7sche volgorde. ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐

Abonnement: een abonnement bij sportcentrum Coach, variërend van 6/12/24 maanden,  onbeperkt sporten en een strippenkaart. (20x afstempelen binnen een jaar). BehoeRen: de redenen voor aanmelding onbeperkt abonnement die de leden afgelopen jaar  hebben opgegeven en die de panels hebben opgegeven. Betrouwbaarheid: toevallige fouten in opzet en uitvoering van het onderzoek oRewel de  herhaalbaarheid van het onderzoek. Boek ontvangen: gra7s ontvangen bij sportcentrum Coach of opgestuurd naar het huisadres in de  maand november 2009.  Controle groep: onderdeel van het experiment. Deze groep bestaat uit 40 willekeurige leden die  zich in november 2009  hebben ingeschreven bij sportcentrum Coach. Zij ontvangen geen boek. Effect:  effect op de bezoekersfrequen7e ten opzichte van de cijfers van 2008 (deelvraag 2) in  dezelfde maanden en ten opzichte van de andere groepen. (zie groep 1, 2 en 3)

‐

Experimentele groep: de groep die onderworpen wordt aan een experiment. Deze groep bestaat  uit 40 willekeurige leden die zich in november 2009 hebben ingeschreven bij sportcentrum  Coach. Zij ontvangen een boek.

‐

Gebruik maken van het boek: zie Lezen.

‐

Gemiddelde bezoekersfrequen7es per maand: hoe veel keer per maand iemand gemiddeld is  komen sporten.  Goede voornemens: het willen gaan sporten/ het afsluiten van een onbeperkt abonnement bij  sportcentrum Coach. Groep 1: boek wel ontvangen en boek wel gelezen. Groep 2: boek wel ontvangen maar niet gelezen. Groep 3: boek niet ontvangen. Incen7ves: manier om mensen over te halen mee te werken aan een onderzoek. Leden: mensen die een abonnement bij sportcentrum Coach hebben afgesloten. Lezen: het boek lezen op de manier die het lid zelf aangeeR. Dat kan inhouden doorbladeren/  lezen en/of ook daadwerkelijk de opdrachten maken. Dit omdat iedereen een eigen manier van  lezen en leren heeR.  Popula7e: eenheden waar dit onderzoek betrekking op heeR: alle mensen met goede  voornemens (met name op het gebied van sport). Popula7evaliditeit: de generaliseerbaarheid van de onderzoeksresultaten. Reten7e: behoud van leden binnen een sportcentrum. Sporten: binnen zijn in sportcentrum Coach en geregistreerd staan bij binnenkomst door het  poortje. Steekproef: deelverzameling van de popula7e, op basis van toeval (de 80 leden van het  experiment). Validiteit: Geldigheid van het onderzoek oRewel ‘meet je wat je wilt meten’. (Interne: geldige  conclusies kunnen trekken, externe: generaliseerbaarheid van de gegevens.)  Verloop: het minder gaan sporten of het beëindigen van een sportabonnement. Vrijwillig: zonder gemaakte afspraak naar het sportcentrum komen. Willekeurig: op toeval gebaseerde toewijzing tot een groep binnen het experiment. Zuiver experiment: een experiment, vrij van omgevingsinvloeden.

‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐

26

Literatuurlijst  Ar7kelen: ‐

Ajzen, I. (1988, 1991), de theorie van gepland gedrag. Nederlands.

‐

Ajzen, I., & Czasch, C., & Flood, M. G. (2009). From inten7ons to behavior: Implementa7on      inten7on, commitment, and conscien7ousness. Journal of Applied Social Psychology, 39,  1356–1372

‐

Backx, F.J.G., Baarveld, F., Voorn, Th. B., (2009). sportgeneeskunde, Bohn Stafleu van Loghum

‐

EFAA: brancheprofiel het fitnesscentrum in beeld 2009, gezondheid en lichaamsbeweging,  belangrijkste mo/ef.(onderzoek door Mulier Ins/tuut en Sociaal Cultureel Planbureau).

‐

FIA: A summary of two years of research, Top Ten Strategies For Winning The Reten/on  Badle.

‐

Tiggelaar, B. (2005). Dromen, Durven, Doen. Spectrum.

Internetsites: ‐

www.12manage.com/methods_ajzen_theory_planned_behavior_nl.html 

‐

hUp://www.alexianen7enen.be/terdennen 

‐

hUp://www.efaa.nl/download/brancheprofiel_het_fitnesscentrum_in_beeld_2009.pdf

‐

www.fitnessnet.be/...1x‐per‐week../trainingsschema‐5‐onderlichaam‐1x‐per‐week‐ onderhoud.html‐

‐

hUp://www.library.thinkquest.org

‐

hUp://www.mens‐en‐samenleving.infonu.nl/psychologie/34498‐operante‐condi7onering‐ gedragsverandering‐door‐gevolgen.html 

‐

hUp://www.7ggelaar.nl/onderzoek.html

Boeken: ‐

Ajzen, I., & Fishbein, M. (1980). Understanding aftudes and predic/ng social behavior.  Englewood Cliffs, NJ: Pren7ce‐Hall. 

‐

KoUer, J., (1990), a force for Change, New York: The Free Press.

‐

McClelland, D., (1961), The Achieving Society, New York: The Free Press.

‐

Van der Molen,T.H., (2007, 2009), klinische psychologie, Noordhoff Uitgevers B.V. 

‐

Van der Sluis, M., (2009), lekker sporten, Utrecht: LaVita Publishing. 

27

‐

Verhoeven, N.(2007), Wat is onderzoek, Amsterdam: Boom. 

Audio: ‐

 Tiggelaar, B., Dromen, Durven, Doen (2005). Audiocd.

28

Bijlagen: Hieronder vind je de vragenlijst die gebruikt is voor het telefonisch interview. Overige  bijlagen zijn bijgevoegd in een aparte map, gezien de hoeveelheid. Bijlage: Vragenlijsten Vragenlijst 1e evalua7e: telefonisch interview Na eerste 10 dagen: ‐ HeeR u het gra7s boekje wat u heeR ontvangen van sportschool Coach gelezen?

Groep 1:

‐

Zo nee, mag ik vragen naar de reden daarvoor?

‐

HeeR u de inten7e het alsnog te gaan lezen?

Bedankt voor het beantwoorden van deze vragen. Zou ik u over een maand weer mogen bellen in het kader van  een onderzoek? Dat gaat het belang van het onderzoek ten goede doen.

Groep 2: ‐ Zo ja,  hoe heeR u het boek gelezen?

‐

Bent u van plan de opdrachten uit het boek te gaan maken? 

Bedankt voor het beantwoorden van deze vragen. Zou ik u over een maand weer mogen bellen in het kader van  een onderzoek? Dat gaat het belang van het onderzoek ten goede doen.

29

Vragenlijst 2e evalua-e: telefonisch interview Na 40 dagen: Bij de groep die het NIET gelezen had na 10 dagen: Ik heb u 30 dagen geleden gebeld in het kader van een onderzoek.  Daarbij  vroeg ik u of u het boekje ‘lekker sporten’  gelezen had en  dat was niet het geval. HeeR u het misschien in de tussen7jd alsnog gelezen? Groep 1A:    NEE ‐ Zo nee, mag ik vragen naar de reden daarvoor?

‐

HeeR u het idee dat het boekje u kan helpen bij het gaan en blijven sporten? (+reden)

‐

Wat voor prioriteit heeR sporten voor u? (1‐10)

Groep 1B:  

JA 

‐

Wat heeR u daartoe gedreven? 

‐


‐


Hartelijk bedankt voor uw informa7e.  Ik hoop dat u het boekje gaat gebruiken wanneer u er behoeRe aan heeR. 

30

Na 40 dagen: Bij de groep die het WEL gelezen had na 10 dagen: Ik heb  u 30 dagen geleden gebeld in het kader van een onderzoek.  U gaf aan dat u het boek ‘lekker sporten’ had gelezen.  HeeR u de afgelopen 30 dagen gebruik gemaakt van het boekje?

Groep 2A: NEE ‐

Zo nee, wat is daar de reden voor?

‐


‐


Groep 2B: JA ‐

Zo ja, op welke wijze?

‐


‐


Hartelijk bedankt voor uw informa7e.  Ik hoop dat u het boekje gaat gebruiken wanneer u er behoeRe aan heeR. 

31

Mo-even om te gaan sporten 2005 Mo7ef

Gebruikers fitnesscentra

Leden sportcentra

Gezondheid, fitheid, lichaamsbeweging

88%

64%

Strak of slank lichaam

34%

5%

Plezierbeleving

27%

57%

Sociale contacten

25%

53%

sportvereniging Spieropbouw, kracht  

24%

5%

Uitlaatklep, compensa7e dagelijks leven

23% 

16%

Afvallen  

11%

4%

Boeiende ac7viteit, leren van vaardigheden

2%

23%

Presteren, compe77e, winnen 

1% 

27%

Bron: Sociaal Cultureel Planbureau en Mulier Ins7tuut, 2005 Gezondheid en lichaamsbeweging belangrijkste mo-ef Uit onderzoek van het Mulier Ins7tuur en het Sociaal Cultureel Planbureau (zie tabel) uit 2005 blijkt dat zowel bij fitness (88%) als bij andere sportverenigingen (64%) gezondheid, fitheid en lichaamsbeweging het belangrijkste mo7ef is om te sporten. Opvallend is dat bij fitness veel sterker gezondheidsgerelateerde aspecten als een “strak lichaam” of “afvallen” worden genoemd en minder vaak mo7even als plezierbeleving of sociale contacten. De belangrijkste reden om níet te fitnessen is dat men het te duur vindt. V e r v o e r  Bron: hdp://www.efaa.nl/download/brancheprofiel_het_fitnesscentrum_in_beeld_2009.pdf

32

Ar-kel ‘Goede voornemens’ Goede voornemens werken, mits doordacht 16 juni 2006 in Ongezonde leefgewoonten by Frank Ruiters Mensen die goede voornemens maken hebben een 10 maal zo grote kans om een  gewenste verandering door te voeren dan mensen die dat niet doen. Ongeveer 2 op de 5 mensen schijnt een goed voornemen te bedenken 7jdens de  jaarwisseling, waarbij het meestal gaat om: meer lichaamsbeweging, gewichtsverlies en  stoppen met roken. Dit alles geeR natuurlijk goede gezondheidsverbeteringen. Veel goede voornemens lopen echter op niets uit. Eerder onderzoek laat zien dat 81%  van de goede voornemens binnen de twee jaar stukloopt. De kans op succes wordt verhoogd als je een heel duidelijk besluit neemt dat je bepaald  gedrag wil veranderen, zo laat onderzoek zien. Daarbij is het van belang dat ook de lange‐termijn‐ veranderingen worden meegewogen in een goed doordacht plan van aanpak. Norcross onderzocht 159 mensen die een goed voornemen opstelden en 123 mensen die alleen maar wilde  veranderen, maar geen voornemens uitwerkten. 46% van de groep met voornemens veranderde zijn gedrag 7jdens het hal€aar waarin ze gevolgd werden,  tegenover maar 4% van de groep die alleen een verandering wilde. Verandering vraagt namelijk meer dan alleen het verlangen. Je moet weten hoe je een plan moet uitvoeren en  welke valkuilen je tegenkomt. Een plan omvat de bereidwilligheid om echt te veranderen en daarmee ook de  bekrach7gers op te geven die de slechte gewoonte je lange 7jd bracht, zoals het ‘ontspannende gevoel’ na  roken van een sigaret of het toegeven aan de luiheid van het niksen. Sjoerd Swaen: “Veel mensen nemen zich voor om iets aan een, ongezonde verslaving te doen. ‘Ik stop met  roken!’ Of ‘Ik ga minder drinken!’ Dat zijn de dingen die je mensen hardop hoort zeggen. Maar misschien zijn er  wel meer persoonlijke voornemens waar mensen niet publiekelijk over praten. ‘Ik zal proberen om niet zo snel  boos te worden!’ Of:’ Ik zal meer aandacht aan mijn partner besteden!’ Ik denk dat veel mensen voornemens  maken waar ze niet met anderen over praten.” Fred Sterk: “Voor mensen die willen stoppen met roken of een paar kilo af willen vallen, is het verstandig om er  wel over te praten. Dan kunnen ze medestanders vinden. Om elkaar te steunen en te coachen: Als niemand  weet dat je in het nieuwe jaar wilt stoppen met roken; zegt ook niemand iets als je op 2 januari een sigaret op  steekt. Maar als iedereen weet dat je wilt stoppen, dan kan ook iedereen je steunen als je naar een sigaret  snakt. ‘Kom op joh, doe nou’ niet!’ Die steuntjes in de rug zijn een groot voordeel als je het even moeilijk hebt.”

33

Onderzoek Icek Ajzen From Inten-ons to Behavior: Implementa-on Inten-on, Commitment and  Conscien-ousness A variety of factors may be responsible for this observed failure of effec-ve self‐regula-on (see Ajzen, 2002),  yet a simple interven-on can do much to reduce the gap between intended and actual behavior. When  individuals are asked to formulate a specific plan—that is, an implementa0on inten0on(Gollwitzer, 1993,  1996)—indica-ng when, where, and how they will carry out the intended ac-on, the correspondence  between intended and actual behavior drama-cally increases (for reviews, see Gollwitzer, 1999; Gollwitzer &  Sheeran, 2006). Een uitgebreid verslag van dit ar0kel kun je vinden in de bijgeleverde bijlagen.

34

Prochaska en DiClemente; De veranderingscirkel

Al  is  verandering  niet  zulk  een  lineair  proces  als  de  figuur  suggereert,  is  het  model  hier  voorgesteld  (van  Prochaska en Di Clemente) toch wel een nuzg gereedschap om ons te helpen verandering te begrijpen. Voorbeschouwing In het begin is er  weerstand. Het  probleem is de vervelende ander die een  last  heeR met  het drinken/gebruik.  Door  uit  te  gaan  van  het  doel  van  de  persoon  trachten  we  weerstand  tegen  de  therapie  te  vermijden.  Confronta7e is in  het begin  het meest effec7ef vanuit de  vertrouwde omgeving. Als men  in de therapeu7sche  groep komt is men meestal in de tweede fase beland. Beschouwing Verandering is niet al7jd  goed! Het is  allemaal  een  kwes7e van voordelen en nadelen. Alvorens men  echt een  beslissing kan nemen, moet  men  dit in  overweging nemen. We kunnen helpen door  de persoon  te s7muleren  deze evalua7e eerlijk te maken. Beslissing Bij  het  nemen  van  erns7ge  beslissingen  zullen  de  meeste  mensen  dus  hun  rekening  maken. Welke  zijn  de  voordelen  en  de nadelen van  de  beslissing? Is het  niet  beter  niet  te veranderen? Ambivalen7e en  weerstand  zijn  dan  ook  'normale'  processen.  Twijfelen  is  een  teken  van  mo7va7e.  Het  is  moeilijk  zich  iemand  voor  te  stellen die over belangrijke zaken helemaal niet ambivalent zou zijn. Honderd procent duidelijk weten wat je wil  bij belangrijke  beslissingen is eerder uitzondering dan regel. Dit  fenomeen van ambivalen7e speelt meermaals  een sleutelrol bij  veel psychologische problemen. Iemand die  lijdt aan  agorafobie kan tegen zichzelf zeggen 'Ik  wil  naar buiten, maar  ben  ontzeUend bang dat ik flauw  zal  vallen'. Zo ook kan  iemand, die  sociaal geïsoleerd,  ongelukkig en  depressief is, zeggen: ' Ik zou naar mensen willen toegaan en  contacten leggen, maar  ik voel mij  onaantrekkelijk  en  oninteressant'. Soms  kan  deze  ambivalen7e  emo7oneel  heel  sterk  zijn.  Iemand  die  een  buitenechtelijke  rela7e  heeR  kan  heel  sterke  ambivalente  gevoelens  hebben  die  voortdurend  schommelen  tussen  zijn  echtgenote  en  zijn  minnares.  Iemand  met  dwanghandelingen  kan  heel  sterk  lijden  onder  zijn  35

verlangen zijn dwangritueel  uit te voeren  en  zijn verlangen het  niet  te doen. Maar ambivalen7e en weerstand  zien als 'normaal' is een goed uitgangspunt. Ac-eve verandering           Eens de beslissing gevallen is blijR de vraag hoe te veranderen. De veronderstelling is dat het moeilijk zal zijn,  en dus moeten we op zoek gaan naar een werkbare gedragsverandering die ook effec7ef is. Consolida-e Gezien  het  zo  moeilijk  is  blijR de  vraag  hoe  om  te  gaan  met  las7ge  situa7es  actueel  om  het  juiste  spoor  te  houden. Terugval Een vervelend kenmerk van het veranderingsproces is de mogelijkheid van een herval. Ook al is de verandering  7jdelijk  zinvol, toch  zien  we  dat  mensen  vaak hervallen  in  hun  oude  gewoontes. Vier  maanden  gestopt  met  roken en  dan plots!  Werken met een  mogelijke terugval  is een  essen7eel  onderdeel van  het  mo7va7eproces.  Dit  heeR natuurlijk veel te maken met het  feit dat wij  allen gecondi7oneerde wezens zijn. De hond van Pavlov  zit in ons! Naast herval is er ook iets als stagna7e. Een veranderingsproces kan 's7l vallen'. In veel programma's  met  anorexia‐pa7ënten  werkt  men  bijvoorbeeld met  een 'stagna7eprotocol'. Stagna7e  wordt  dan  niet  gezien  als een totaal mislukken, maar als een 7jdelijk s7lvallen op de weg naar verdere verandering. Bron: hdp://www.alexianen/enen.be/terdennen/index.php?navID=2&subNavID=2

36

jl

Recommend Documents