jicht Birgit Kraft, Mirella Bes, Marjonne Creemers Namens de vakgroep reumatologie
inhoud 1. Casus 2. Jicht; pathofysiologie, epidemiologie en kliniek, epidemiologie 3. Richtlijn jicht
4. Zorgpad jicht JBZ in ontwikkeling 5. Nieuwe diagnostiek jicht 6. Do’s and don’ts
casus
65 jarige man Hypertensie Artritis aanvalsgewijs van mtp1 en/of enkel, 5x/jaar Kreat 145 Urinezuur 0,45 Medicatie: hydrochloorthiazide, metoprolol, simvastatine Bij aanval: prednison 5 dagen 30 mg
Probleem: Laatste aanval duurt weken Na staken prednison binnen een dag recidief Waarna start allopurinol 300 mg -> progressie -> verwijzing reumatoloog
inhoud 1. Casus 2. Jicht; pathofysiologie, epidemiologie en kliniek, epidemiologie 3. Richtlijn jicht
4. Zorgpad jicht JBZ in ontwikkeling 5. Nieuwe diagnostiek jicht 6. Do’s and don’ts
Jicht
+ + +
+
Kristalartropathie door uraatkristallen Huid: tophi Urinewegen: uraatstenen, tumor-lysissyndroom Mono-, oligo- en polyartritis
Jicht Uraatkristallen
Uraat = geïoniseerd urinezuur bij fysiologische pH. Afbraakproduct van plantaardige of dierlijke kerneiwitten Oplosbaarheid uraat afhankelijk van:
pH Dehydratie gewricht (aanval begint vaak in de nacht) Nucleating agents (jicht vaak bij arthrose) Temperatuur (koude acra) Uraatspiegel
Jicht Epidemiologie
man:vrouw = 9:1 M begin + 40 jaar F begin + 55 jaar pre-menopausale vrouw -> nooit jicht (oestrogenen) 5% volwassenen verhoogd uraat Mannen: 0.5-2.8% Vrouwen: 0.1-0.6%
Jicht toename prevalentie en ernst
Toename leeftijd
Toename gebruik diuretica
Toename gewicht
Toename nierfunctiestoornissen
Jicht
Acute jichtaanval Jichtcellulitis Podagra ( 50-75%) Enkel, knie, handen, polsen, ellebogen >> mono-articulair, 30% oligo/poly Slijmbeurs Vasten, alcohol, operaties, stress, nierfunctieverlies, diureticagebruik e e 10% krijgt na 1 jichtaanval geen 2 Chronische (topheuze) jicht
Chronisch hartpatiente op SEH Vraag: abces? Peri-artritiden re hand Li onpijnlijke tophi
jicht
Oorzaken van hyperurikemie en jicht Verhoogd aanbod urinezuur + + +
+
Purinerijk voedsel Alcohol Enzymen (HPRT, PRPPS) Myelopoliferatieve maligniteiten
Verminderde uitscheiding urinezuur + + +
+ +
Nierinsufficientie Alcohol(abusus) Medicatie (ciclosporine, diuretica) Hypothyreoidie/hyperparathyreoidie Acidose
inhoud 1. Casus 2. Jicht; pathofysiologie, epidemiologie en kliniek, epidemiologie 3. High lights richtlijn jicht
4. Zorgpad jicht JBZ in ontwikkeling 5. Nieuwe diagnostiek jicht 6. Do’s and don’ts
Jicht: uraatkristallen
Highlights richtlijn jicht Criteria American College of Rheumatology (ACR) + + + + + + + +
+
MTP-I pijnlijk en gezwollen Ontsteking zeer heftig en in korte tijd ontstaan Aanval van mono artritis Rood verkleurde zwelling nabij gewricht of nodus Unilaterale ontsteking van metatarsaal of tarsaal gewricht Synoviaal vocht met ontsteking ten tijde van aanval Zwelling zonder erosie op röntgenfoto Meer dan 1 acute artritis aanval Hyperurikemie
> 6 van deze voorgestelde criteria rechtvaardigen volgens de ACR de diagnose jicht.
Highlights richtlijn jicht Acr vs jichtcalculator vs kristalbewijs
Criteria
Sensitiviteit
ACR – 1e en 2e lijn
specificiteit
70-80%
64-79%
ACR 1e lijn
80%
64%
Jichtcalculator 1e lijn *
92%
66%
*De waarde van de jichtcalculator in de tweedelijns patientenzorg is niet vastgesteld
Kristalbewijs in synoviale vloeistof of tofus is gouden standaard
Highlights richtlijn jicht Therapie
+
acute aanval + Colchicine + NSAID + Prednison Geen verschil, rekening houdend met individuele relatieve/absolute contra-indicaties
+
+
chronische jicht – urinezuurverlagend + Preventief colchicine + Allopurinol (tot 900 mg/dag) - nierfunctie + Benzbromaron – urolithiasis Preventieve maatregelen + Leefstijl, gewicht, dieet, alcohol
Highlights richtlijn jicht Cardiovasculair risicomanagement
Traditionele risicofactoren in kaart brengen Hyperurikemie Jicht Overweeg allopurinol met sterk verhoogde traditionele risicofactoren bij patient met jicht
inhoud 1. Casus 2. Jicht; pathofysiologie, epidemiologie en kliniek, epidemiologie 3. High lights richtlijn jicht
4. Zorgpad jicht JBZ in ontwikkeling 5. Nieuwe diagnostiek jicht 6. Do’s and don’ts
Zorgpad jicht
Protocol jicht vakgroep reumatologie 2010 Implementatie richtlijn jicht Multidisciplinaire zorg (Leefstijl, therapietrouw) Cardiovasculair risicomanagement 1e lijn
Voor welke patienten:
Jicht met indicatie voor urinezuurverlagende therapie
Doel zorgpad
> 6 maanden aanvalsvrij Urinezuur < 0,30
inhoud 1. Casus 2. Jicht; pathofysiologie, epidemiologie en kliniek, epidemiologie 3. Richtlijn jicht
4. Zorgpad jicht JBZ in ontwikkeling 5. Nieuwe diagnostiek jicht 6. Do’s and don’ts
Nieuwe diagnostiek jicht
Thiele R G , and Schlesinger N Rheumatology 2007;46:1116-1121 ©
Nieuwe diagnostiek jicht
inhoud 1. Casus 2. Jicht; pathofysiologie, epidemiologie en kliniek, epidemiologie 3. Richtlijn jicht
4. Zorgpad jicht JBZ in ontwikkeling 5. Nieuwe diagnostiek jicht 6. Do’s and don’ts
casus
65 jarige man Hypertensie Artritis aanvalsgewijs van mtp1 en/of enkel, 5x/jaar Kreat 145 Urinezuur 0,45 Medicatie: hydrochloorthiazide, metoprolol, simvastatine Bij aanval: prednison 5 dagen 30 mg
Probleem: Laatste aanval duurt weken Na staken prednison binnen een dag recidief Waarna start allopurinol 300 mg -> progressie -> verwijzing reumatoloog
Do’s and don’ts fabels en feiten allopurinol en nierfunctie allopurinol en stoppen aanval allopurinol en colchicine statines en colchicine tofus zonder ‘jicht’ chronisch colchicine zonder urinezuurverlagende therapie tofus en chirurgische interventie hoogte serum urinezuur en effect tofusvermindering
26
