Je gaat een tekst lezen over insecten eten. Lees de uitleg hierna en lees de tekst. Maak dan de vragen

2015 | blok 2, wEEK 7, les 1 | Groep 7-8

Samenvatten Wat ga je leren? Je kunt straks: • het schrijversdoel herkennen • de hoofdgedachte herkennen • uitleggen hoe je de hoofdgedachte en/of het schrijversdoel gebruikt in een samenvatting Wat ga je doen? Je gaat een tekst lezen over insecten eten. Lees de uitleg hierna en lees de tekst. Maak dan de vragen. Wat moet je weten? Je weet dat een samenvatting bij je leesdoel moet passen. Ook weet je dat je hoofd- en bijzaken moet scheiden. Je krijgt een goed overzicht door kernwoorden en kernzinnen te markeren. Een goede samenvatting krijg je ook door deze vragen te stellen: • Wat is de mening of de boodschap van de schrijver? • Wat is de hoofdgedachte van de tekst? Let op de signaalwoorden dus en kortom. Welke wijze les leer je van de tekst? • Een schrijver schrijft zijn tekst met een doel. Hij wil je vermaken, iets leren, iets voordoen, iets verkopen of zijn mening geven. Dat heet: het schrijversdoel. Als je dit doel herkent, kun je op zoek gaan naar de hoofdgedachte. De meeste teksten hebben een hoofdgedachte. De hoofdgedachte is een zin waarin de schrijver het allerbelangrijkste uit zijn tekst vertelt. Markeer de hoofdgedachte met een andere kleur dan de kernwoorden en kernzinnen. Het schrijversdoel en de hoofdgedachte zijn belangrijke onderdelen van je samenvatting. Ze helpen je ook de hoofd- en bijzaken beter van elkaar te scheiden. Moeilijke woorden duurzaam = de delicatesse = het broeikasgas = de consumptie =

iets is duurzaam als het minder slecht is voor de aarde. Er is bijvoorbeeld duurzame landbouw en duurzame energie. iets bijzonders dat heel erg lekker is een gas dat het broeikaseffect versterkt, bijvoorbeeld methaan. Koeien brengen veel methaan in de lucht door boeren en winden te laten. het eten of drinken van iets

© MALMBERG | LEESLINK, niveau 3

❮ 1 / 4 ❯


1

5

10

15

20

25

30

35

Insecten eten Waar denk je aan bij insecten? Waarschijnlijk vooral aan irritante beestjes die zoemen en steken. Je stelt je er vast geen lekkere snack bij voor. Toch staan insecten in zo’n honderd landen regelmatig op het menu. Ook in Nederland zijn er steeds meer mensen die zich wagen aan gebakken sprinkhanen of meelwormen. En gelijk hebben ze, want insecten zijn lekker en gezond. Daarnaast is insecten eten duurzaam. Kortom: er zijn genoeg redenen om insecten te eten! Lekker Het lijkt jou vast heel vies om insecten te eten, maar niet iedereen denkt er zo over. In een groot deel van de wereld vinden de mensen insecten lekker. Ze vinden insecten en spinachtigen zelfs een delicatesse! In Colombia eten mensen in de bioscoop geen popcorn, maar geroosterde mieren. Japanners houden van rijst met gekookte wespen. In Madagaskar smullen ze van kakkerlakken. En in Thailand en China eten ze zelfs geroosterde schorpioen! In Azië, Afrika en Latijns-Amerika komen veel meer eetbare insecten voor dan in Europa. Misschien is dat de reden dat insecten eten daar normaler is. Gezond Insecten zijn niet alleen lekker, ze zijn ook heel gezond. Er zitten minstens evenveel eiwitten, ijzer en vitamines in als in gewoon vlees. En insecten bevatten meer gezond vet. Vind je het misschien een vies idee om insecten te eten? Voor ziektes hoef je in elk geval niet bang te zijn. Insecten verschillen veel meer van mensen dan koeien en varkens. Daardoor is de kans klein dat ze ziektes kunnen overbrengen op mensen. Wees wel voorzichtig als je allergisch bent voor garnalen. Het zou kunnen dat je dan ook allergisch bent voor insecten. Duurzaam Om insecten te kweken is minder voer nodig dan om koeien, varkens en kippen te houden. Voor 1 kg rundvlees is 25 kg voer nodig; voor 1 kg krekels maar 2 kg. Daardoor is er ook minder landbouwgrond nodig. Dat is een groot voordeel, omdat er steeds meer mensen op de wereld komen. Voor al die mensen moet immers voedsel worden verbouwd. Verder komen er bij het kweken van insecten minder broeikasgassen vrij dan bij het houden van vee. Insecten eten is dus duurzamer dan het eten van gewoon vlees.

vraag 1b

vraag 3b

vraag 4a vraag 4b vraag 4b vraag 5c vraag 5c vraag 5c

vraag 6c vraag 6c

vraag 6c vraag 6c

40

45

50

Proberen? Wil je insecten eten, dan kun je ze het best in de winkel kopen. Die insecten zijn speciaal gekweekt voor consumptie, dus dan weet je zeker dat ze eetbaar zijn. Je hebt keus uit allerlei soorten, zoals sprinkhanen, buffalowormen, meelwormen en wasmotlarven. Hoe ze smaken? Dat verschilt per soort. Sprinkhanen smaken een beetje naar noten. Meelwormen doen denken aan popcorn. Geloof je het niet? Probeer het gewoon zelf eens!

vraag 7a

Bronnen: duurzaaminsecteneten.nl, www.insecteneten.nl, www.refdag.nl.


❮ 2 / 4 ❯


Maak de vragen 1 a

In deze les ga je een samenvatting maken van de tekst Insecten eten. Je begint met het bepalen van het schrijversdoel. Wat is het belangrijkste schrijversdoel? Kruis aan. De schrijver wil mij vooral ... ■ iets leren. iets verkopen.

vermaken. zijn mening geven.

b

Zoek nu de hoofdgedachte. Tip: let op de woorden dus en kortom. Markeer de hoofdgedachte. Weet je nog? Je markeert hem met een andere kleur dan de kernwoorden en kernzinnen.

2 a

Lees de eerste, vetgedrukte alinea. Wat is de belangrijkste rol van deze alinea? Vul in. De schrijver vertelt in het kort

b

Wat is de boodschap van de schrijver? Kruis het beste antwoord aan.

■

3 a

Gebakken sprinkhanen en meelwormen zijn lekker. Het is een goed idee om insecten te eten. In veel landen eten mensen regelmatig insecten. Insecten zijn irritante beestjes die zoemen en steken.

Lees de alinea Lekker. Wat is de kernzin van deze alinea? Kruis aan.

■ b

waar de tekst over gaat.

Het ... over. (r. 13 en 14) In ... lekker. (r. 14)

Ze ... delicatesse! (r. 15) Misschien ... is. (r. 20)

Markeer de kernzin in de tekst.

c Lees: In ... schorpioen! (r. 15 t/m 18) Wat voor soort bijzaken staan er in dit stukje? Streep de foute antwoorden door. details / herhalingen / voorbeelden 4 a

Lees de alinea Gezond. Wat is de kernzin van deze alinea? Markeer hem in de tekst.

b Lees: Er ... vet. (r. 23 t/m 25) In deze zinnen wordt de kernzin uitgelegd. Wat zijn de kernwoorden van die uitleg? Markeer vijf woorden in de tekst. 5 a

Lees: Vind ... insecten. (r. 25 t/m 30) Wat wordt er in dit stukje uitgelegd? Vul in.

mee uit moet kijken / op moet letten als je insecten eet.

In dit stukje wordt uitgelegd waar je wel en niet

b

Wat zijn de kernwoorden van die uitleg? Kruis aan.

■ c

insecten, mensen, koeien, varkens, garnalen verschillen, kans, overbrengen, zou kunnen vies idee, veel meer, klein, wel voorzichtig ziektes, niet bang, voorzichtig, allergisch, garnalen

Markeer de kernwoorden in de tekst.


❮ 3 / 4 ❯


6 a

Lees de alinea Duurzaam. Wat is de kernzin van deze alinea? Kruis aan.

■

de eerste zin de tweede zin b

de laatste zin een andere zin

In de rest van de alinea wordt de kernzin uitgelegd. Wat zijn de kernwoorden van die uitleg? Vul in.

voer en minder broeikasgassen.

De kernwoorden zijn: minder

, minder

landbouwgrond

c

Markeer de kernzin en de kernwoorden in de tekst.

7 a

Lees de alinea Proberen? In deze alinea staan twee kernzinnen achter elkaar. Markeer ze in de tekst.

b Lees: Je ... wasmotlarven. (r. 45 t/m 47) In deze zin staan voorbeelden. Waar zijn het voorbeelden van? Vul in. Het zijn voorbeelden van

kunt kopen.

eetbare insecten die je in de winkel

8

Maak een samenvatting van de tekst op een los blaadje. Doe het zo: • Schrijf bovenaan de titel van de tekst op. • Schrijf de hoofdgedachte op. Gebruik je antwoord op vraag 1b. • Schrijf de kernzinnen op. Leg de kernzinnen zo nodig uit met behulp van de kernwoorden. Gebruik je antwoorden op vraag 3b, 4a, 4b, 5c, 6c, 7a.

9

Lees je samenvatting nog eens door. Staat alle belangrijke informatie erin? Kunnen er misschien woorden weg? Verbeter je samenvatting.

10 In de laatste zin roept de schrijver je op om insecten te proeven. Ga je dat doen, denk je? Streep door en vul in.

Bijvoorbeeld: Ja, want ik ben toch wel nieuwsgierig geworden. Als zoveel mensen op de wereld insecten eten, dan zal het vast wel lekker zijn.

Ja / nee, want

11 Deze tekst is geen meningtekst. Maar als je goed leest, merk je toch wel wat de mening van de schrijver is. Wat denk jij? Hoe denkt de schrijver over het eten van insecten? Schrijf op. Tip: kijk nog even naar je antwoord op vraag 2b.

Bijvoorbeeld: Hij vindt insecten eten een goed idee. Hij vindt dat we het gewoon moeten proberen. Wat heb je geleerd? In deze les heb je geleerd dat het schrijversdoel en de hoofdgedachte belangrijke onderdelen van je samenvatting zijn.


❮ 4 / 4 ❯


Alle leesstrategieën Wat ga je leren? Je kunt straks: • de tekst bekijken voordat je gaat lezen (stap 1 t/m 3) • bedenken wat je moet doen als je het niet meer snapt (stap 4) • vragen over de tekst beantwoorden tijdens het lezen (stap 5) • van de tekst een plaatje maken in je hoofd (stap 6) • de tekst samenvatten (stap 7) Wat ga je doen? Een paar dagen geleden las je over insecten eten. Deze les gaat daar ook over. Bekijk eerst de teksten. Maak stap 1 t/m 3. Lees dan de teksten helemaal en maak stap 4 t/m 7. Weet je het nog? Lezen doe je in zeven stappen. De vorige les heb je meer geleerd over stap 7: Samenvatten. Tip! Vind je samenvatten moeilijk? Bekijk het filmpje dan nog eens op de computer.

Maak de vragen voor het lezen

Stap 1 1 a

Leesdoel bepalen Bekijk de twee teksten op bladzijde 2 en 3. Stel, je wilt weten hoe je insecten kweekt. Welke tekst kun je dan het best lezen? Kruis aan. tekst 1 tekst 2

b

■

beide teksten geen van beide teksten

Welk leesdoel past het best bij tekst 2? Kruis aan.

■

Ik wil ergens een mening over krijgen. Ik wil iets doen.

Ik wil iets kopen. Ik wil iets leren.

stap 2 Voorspellen 2 Lees tekst 1 globaal. a Wat helpt je niet om het onderwerp te vinden? Kruis aan.

de kopjes de opvallende woorden b

Lees nu de eerste en de laatste zin van elke alinea. Waar gaat tekst 1 over, denk je? Vul in. Tekst 1 gaat over

3

■

de titel het onderschrift bij de illustratie

insecten kweken in een kwekerij.

Lees tekst 2 globaal. Wat is tekst 2 voor tekst? Vul in. Tekst 2 is een

uitleg


over

zelf thuis meelwormen kweken. ❮ 1 / 4 ❯


stap 3 Kennis ophalen 4 Wat weet jij al over insecten kweken? Maak een woordweb. Je mag extra lijnen in het web tekenen.

insecten kweken

1

5

10

15

20

25

30

35

1 Op bezoek bij kweker Tina Ivo bezoekt een insectenkwekerij in Gelderland. Hier worden insecten gekweekt voor consumptie. Ivo kijkt zijn ogen uit. Miljoenen krioelende beestjes in plastic bakken! Hoe leven insecten voordat ze als snack in de supermarkt liggen? Kweker Tina geeft een rondleiding. Hygiënisch kweken ‘Insecten eten is lekker, gezond en duurzaam,’ zegt Tina tegen Ivo. ‘Maar je kunt natuurlijk niet zomaar een kever uit de struiken in je mond stoppen. In de kwekerij brengen we de insecten op een hygiënische manier groot totdat ze klaar zijn voor consumptie. Dat noemen we kweken.’ Ivo kan Tina bijna niet verstaan, zo hard tjirpen de krekels. ‘Er zijn strenge regels voor de hygiëne,’ vervolgt Tina. ‘De insecten moeten schoon zijn voordat we ze verkopen. Er mag bijvoorbeeld geen poep meer in hun darmen zitten. Ook mag hun voer geen schadelijke bacteriën bevatten.’ Natuurlijke leefruimte In de kwekerij leven de insecten per soort bij elkaar in plastic bakken. Er zijn krekels, sprinkhanen en buffalowormen. ‘Buffalowormen zijn de larven van de buffalokever,’ legt Tina uit. Ivo vindt ze er maar vies uitzien met hun gestreepte lijfjes. ‘Is dat niet zielig, zo veel beestjes samen in één bak?’ vraagt hij. ‘Helemaal niet,’ antwoordt Tina. ‘Insecten zijn juist gewend om dicht bij elkaar te leven. En we houden de lucht lekker warm en vochtig, dat vinden ze prettig. De bakken lijken dus op hun natuurlijke leefruimte.’

vraag 7b

Nootjes op pootjes

Met de hand voeren De insecten worden met de hand gevoerd. Meel voor de wormen en gras voor de krekels en sprinkhanen. ‘Vooral de sprinkhanen eten vaak en veel,’ vertelt Tina. ‘Zij krijgen zes keer per dag voer. Dat voeren duurt per keer bijna een uur.’ Uiteindelijk gaan alle insecten een nachtje de diepvries in zodra ze klaar zijn voor consumptie. Daar gaan ze rustig in hun slaap dood, dat doet geen pijn. Kortom: insecten kweken is een tijdrovend maar diervriendelijk karwei!’

vraag 10b

Bron: www.duurzaaminsecteneten.nl, www.kreca.nl.


❮ 2 / 4 ❯


1

5

10

15

2 Zelf meelwormen kweken is makkelijk! Ga direct thuis aan de slag. Doe het zo: - Strooi een laagje meel in een plastic bakje. - Leg de meelwormen in het bakje met meel. - Zet het bakje op een droge, donkere plek. - Zorg dat de temperatuur altijd 28 graden is. - Veranderen de meelwormen in witte poppen? Doe de poppen dan in een apart bakje met meel. Dit heb je nodig: - Komen er kevers uit de poppen? Doe de kevers plastic bakjes weer in een ander bakje. Strooi in dit bakje verse meelwormen eerst een laagje zand en daarna een laagje meel. volkoren meel - Houd de kevers drie weken in dit bakje. Die tijd gezeefd zand hebben ze nodig om eieren te leggen in het zand. - Wacht tot je kleine velletjes op het meel ziet liggen. Gefeliciteerd! De eieren zijn uitgekomen, je hebt je eerste meelwormen gekweekt. - Wacht tot de wormen een paar keer zijn verveld. Daarna zijn ze dik genoeg om een lekker maaltje mee te bereiden. Eet smakelijk! Bron: www.duurzaaminsecteneten.nl.

Maak de andere vragen Tijdens het lezen

stap 4 5 a

Herstellen Lees de teksten helemaal. Lees in tekst 1: Ivo kijkt zijn ogen uit. (r. 3) Bedoelt de schrijver dit letterlijk of figuurlijk? Streep de foute antwoorden door. Letterlijk / figuurlijk, want Ivo’s ogen vallen wel / niet echt uit zijn hoofd.

b

Wat bedoelt de schrijver, denk je? Vul in.

verbaasd is over de miljoenen insecten in de plastic bakken.

De schrijver bedoelt dat Ivo

6

Lees in tekst 1: Maar ... stoppen. (r. 9 en 10) Waarom staat hier natuurlijk, denk je? Streep de foute antwoorden door. Zomaar een kever uit de struiken opeten is wel / niet hygiënisch. De schrijver denkt dat ik dat wel / niet weet.

stap 5 Vragen stellen 7 Lees in tekst 1: Is ... bak? (r. 23 en 24) a Welke Waarom-vraag kun je van deze vraag maken? Vul in.

is het niet zielig dat er zo veel beestjes samen in één bak leven?

Waarom

b

Markeer het antwoord op je WH-vraag in de tekst. Het zijn twee zinnen.

8

Wat is de belangrijkste WH-vraag die je kunt stellen bij tekst 2? Schrijf op.

Hoe kweek je zelf meelwormen? © MALMBERG | LEESLINK, niveau 3

❮ 3 / 4 ❯


stap 6 Visualiseren 9 Waarom is de volgorde van tijd in tekst 2 belangrijk? Vul in.

je de stappen in een vaste volgorde moet uitvoeren. Omdat

na het lezen

stap 7 Samenvatten

Weet je het nog? Samenvatten Ga je een samenvatting maken? • Bedenk eerst wat het schrijversdoel is. • Markeer de hoofdgedachte: het belangrijkste uit de tekst. • Markeer de kernwoorden en kernzinnen met een andere kleur. • Gebruik de hoofdzaken in je samenvatting. Laat bijzaken weg. 10 Je gaat tekst 1 samenvatten. a Wat is het belangrijkste schrijversdoel van tekst 1? Kruis aan. De schrijver wil mij vooral ... n iets leren. iets verkopen.

iets voordoen. vermaken.

b

Wat is de hoofdgedachte van tekst 1? Markeer hem in de tekst met een andere kleur. Tip: let op de woorden dus en kortom.

c

Streep drie zinnen met bijzaken weg. Je houdt zo de hoofdzaken over. Ivo bezoekt een insectenkwekerij in Gelderland. In de kwekerij brengen ze de insecten op een hygiënische manier groot totdat ze klaar zijn voor consumptie. Ivo kan Tina bijna niet verstaan, zo hard tsjirpen de krekels. Voor de hygiëne zijn strenge regels: de insecten en hun voer moeten schoon zijn. Er mag bijvoorbeeld geen poep meer in hun darmen zitten. In de kwekerij leven de insecten per soort bij elkaar in plastic bakken. De bakken lijken op hun natuurlijke leefruimte. De insecten worden met de hand gevoerd. Vooral de sprinkhanen eten vaak en veel. Insecten kweken is een tijdrovend maar diervriendelijk karwei.

Kijk terug 11 Kijk nog eens naar je antwoorden op vraag 1, 2 en 3. Verbeter ze zo nodig. Kijk ook naar vraag 4. Schrijf nieuwe woorden er in een andere kleur bij. Tijd over? 12 Wat vindt de schrijver van tekst 2 over meelwormen kweken? Denk je dat hij gelijk heeft? Waarom? Schrijf de antwoorden op een apart blaadje. Tip! Het Klokhuis heeft een uitzending gemaakt over een insectenkwekerij. Ga naar www.hetklokhuis.nl. Typ insecten eten in de balk en start de uitzending.


❮ 4 / 4 ❯

Je gaat een tekst lezen over insecten eten. Lees de uitleg hierna en lees de tekst. Maak dan de vragen

Recommend Documents