KRIMPEN AAN DEN IJSSEL ingekomen d.d. Rappel
Afdeling
- 7 MEI 2013 a
Reg.no.
Cl.no.
JbCHOGli K R I M P E N «AAN «DEN «IJSSEL
Toekomstmuziek Een bijdrage aan de
Voorzieningen-discussie
opgesteld door personeel van de Gemeentelijke Muziekschool Krimpen aan den IJssel onder redactie van Jan Hollanders docent dwarsfluit onderschreven door Joke de Mol, Theo Kloeg, Antoinette Visscher, Ingrid Snakkers, Jeroen Pek, Marleen van Willigenburg, Karin Snel, Frank de Gee, Annika Duits, Jan van Bijnen, Marga Verkuijl, Peter van Vugt, Felicia de Wilt, Herman Heijboer, Nelleke Ros, Wil Tahamata, Eelco Wisse, Aad Stijnen, Susan van de Lagemaat, Philip de Goeij, Henske Bakker, Johan van der Schelling Krimpen aan den IJssel, 6 mei 2013
_
,
£
U
Cultura is tot in de achttiende eeuw een actief woord: het vormen van. In de achttiende
eeuw
gaat men geleidelijk aan steeds meer spreken over de verschillende niveaus van vorming, en uiteindelijk wordt het Duitse woord Cultur (dan nog gespeld met C) ook gebruikt voor het gevormde
zelf.
Daaruit is vervolgens het begrip beschaving of cultuur geboren. Cultuur heeft inmiddels de brede betekenis zoals wij die nu gebruiken, de levensvisie en levenswijze van een volk.
namelijk
INHOUD AMBITIE DE H E E R S E N D E CULTUUR VOORZIENINGEN TER DISCUSSIE PER SALDO VERANTWOORDING BIJLAGE 1 STATUS Q U O BIJLAGE 2 A A N DE K N O P P E N BIJLAGE 3 DE W A A R D E VAN MUZIEKONDERWIJS BIJLAGE 4 ONDERZOEK
AMBITIE De Stichting Gemeentelijke Muziekschool uit 1962 is in 2012 als Gemeentelijke Muziekschool 50 jaar geworden. In die 50 jaar is de vorm, de inhoud en de rol van de Muziekschool voortdurend aan veranderingen onderhevig geweest. Deels bepaald door externe factoren heeft vanuit haar kenmerk als dynamische organisatie voortdurend evaluatie over de activiteiten, resultaten en rol van de Muziekschool plaatsgevonden. Naast het geven van kwalitatief uitstekend instrumentaal en vocaal muziekonderwijs vormen onderwijsprogramma's richting het regulier onderwijs een steeds groter deel van het aanbod van muziek-educatie. Omdat langzamerhand alle vakdocenten schoolmuziek uit met name het Primair Onderwijs zijn verdwenen heeft de Muziekschool het in toenemende mate als een logische opdracht ervaren hierin te voorzien. Na programma's als Kunst-in-de-klas biedt de Muziekschool sinds 1996 met de coördinatie van cultuur-educatie met KUNST+ een succesvol gebleken formule, waarmee de rol van de Muziekschool zich niet beperkt tot alleen het geven van instrumentaal en vocaal onderwijs. Het aanbod strekt zich inmiddels uit van een eerste kennismaking tot begeleiding van talent. De ambitie is die doorlopende lijn in muziek-educatie verder uit te breiden omdat het onze overtuiging is dat muziek en met name actieve muziek-beoefening een onmisbare schakel is in de algemene en sociale ontwikkeling van mensen. Die overtuiging wordt ondubbelzinnig bevestigd in talloze internationale onderzoeken naar de positieve invloed van muziek-educatie. En die invloed vindt op alle niveaus van ontwikkeling plaats: van kennismaking tot talentontwikkeling. • A a n de hand van de onlangs geformuleerde Basisopleiding versterken van een doorlopende leerlijn door het verbeteren van de aansluiting tussen de verschillende cursussen • Specifiek aanbod ontwikkelen gericht op jongeren van 12 t/m 18 jaar, te denk valt aan bijvoorbeeld een popschool • Ontwikkelen van oriëntatie-cursussen waarbij de leerling al kiest voor een bepaald instrument. In de vorm van bijvoorbeeld een blazers- of strijkersklas, 8 t/m 12 jaar • Intensiveren samenwerking met muziekverenigingen • Behouden van individuele- en groepslessen door stapsgewijs verhogen van de eigen bijdrage van de cursus • Uitbreiden en versterken aanbod primair onderwijs, denk aan het Muziek-Op-School project, maar ook aan Kunst+ activiteiten • Uitbreiden aanbod voorgezet onderwijs De medewerkers, docenten en onderwijs-ondersteunend personeel, zien het als hun taak deze ambitie in Krimpen aan den IJssel om te zetten in klinkend resultaat. In samenwerking met andere aanbieders van culturele activiteiten en het regulier onderwijs, in het bijzonder het Primair Onderwijs. En uiteraard het aanbieden van instrumentaal en vocaal onderwijs aan alle Krimpenaren, jong en oud.
DE HEERSENDE CULTUUR De vraag is wat de visie van de politiek is op het bestaansrecht van de culturele voorzieningen. Ooit begonnen als particuliere initiatieven hebben voorzieningen een plek binnen een gemeentelijke begroting gekregen. Omdat het nut en de noodzaak boven elke twijfel verheven was en terecht gezien werd als een maatschappelijke opdracht. Verheffing van het volk, neem het zo breed mogelijk. Om alle 'burgers' de kans te geven de smaak van Natuur, het geschreven Woord, Kunst, Muziek, Sport te kunnen proeven. Omdat de overheid terecht vond en zou moeten vinden dat het haar taak was en is de algemene ontwikkeling van de eigen bevolking handen en voeten te geven. Niet alleen bestemd voor de 'happy few' maar voor iedereen. Niets elitairs aan met andere woorden. E n dat kost. Geld inderdaad. Maar welbesteed. Aan begrip kweken, de geest scherpen, gezond blijven en de wereld begrijpen...Aan die urgentie en dat belang is feitelijk niets veranderd.
VOORZIENINGEN TER DISCUSSIE Wat binnen de voorzieningen-discussie opvallend tegenstrijdig is dat het grote maatschappelijke belang van voorzieningen breed onderschreven wordt maar er tegelijkertijd de moed en het inzicht lijkt te ontbreken het intact te houden. Toegespitst op muziekonderwijs blijkt dat alle argumenten die voor een stevige verankering van een gesubsidieerde vorm van muziekonderwijs pleiten op algemene instemming kunnen rekenen. Immers; laagdrempelig, 'groot', divers en bereikbaar aanbod, grote doelgroep, alles onder één dak, centrale aansturing, dienstbaarheid, faciliteit. De centrale rol van de muziekschool in Krimpen is tevens van wezenlijk belang als het gaat om het aanbieden van muziek-educatie binnen het Primair Onderwijs. Door het wegvallen van vakdocenten daar is de vraag om ondersteuning groter dan ooit omdat ook binnen het P O het besef van het grote belang van muzikale vorming op de algemene ontwikkeling aanwezig is. De discussie wordt gelardeerd met het besef dat "de kaasschaaf zijn langste tijd heeft gehad " Er moeten keuzes worden gemaakt. Dat vertaalt zich in eerste instantie naar de mate van inzet van geld. De hoeveelheid geld hangt af van de beschikbaarheid ervan maar ook van de politieke wil om het daadwerkelijk in te zetten. Luid en duidelijk is aangegeven dat alle opties 'open' staan. Het hele spectrum wordt uitgelicht en dat moet de Gemeenteraad uiteindelijk in staat stellen een weloverwogen keuze te maken. Logisch is dan dat gedurende het verloop van de discussie geen besluiten genomen worden die mogelijk vooruit lopen op de toekomst als het gaat om de organisatie van de voorzieningen en een eventuele vorm van verzelfstandiging. Desondanks wordt de indruk gewekt dat toch op de zaken vooruit wordt gelopen. Dit blijkt uit het inhuren van Synerkri als coördinator van alle Culturele activiteiten binnen Krimpen. De Muziekschool wordt hiermee beroofd van de kostendekkende aktiviteit KUNST+ die zij in samenwerkingsverband al vanaf 1996 met succes uitvoert . Inmiddels wordt duidelijk dat van naadloze overname van taken in de coördinatie lang geen sprake zal zijn. Terwijl Kunst+ noodgedwongen zal ophouden te bestaan is er over de overdracht en de inzet van Synerkri nog niets duidelijk en gecommuniceerd met de afnemers (regulier onderwijs). Ook zijn de contactpersonen van de betrokken instellingen - d e leveranciers- waaronder de muziekschool, door de afzwaaiende coördinatrice van Kunst+ Natascha Dorigoni pas op 16 april 2013 hierover geïnformeerd. Dus niet door de gemeente zelf of door de leidinggevende(n) van de muziekschool. Voor 2012/2013 is het inmiddels niet meer mogelijk het aanbod tijdig en volledig onder de aandacht van mogelijke afnemers te brengen.
Tevens wordt verwezen naar zogenaamde 'best practices'. Wat best daarbij inhoudt is dat het in alle gevallen gaat om Muziekscholen waar een vorm van verzelfstandiging tot met name een kostendaling heeft geleid. Wat de gevolgen zijn geweest voor het aanbod, de tariefstelling en -last but not least- de werknemers blijkt minder interessant. Bereidheid om voorbeelden van andere keuzes mee te nemen -desnoods over de grens- lijkt vervolgens niet erg groot te zijn. Uiteindelijk draait het dus om de centen die de overheid en meer specifiek de Gemeente Krimpen aan den IJssel over wil hebben voor Cultuur-educatie. Afgaande op de algemene erkenning van de onbetaalbaar grote waarde die het heeft zou het onnodig zijn zorgen te hebben over de afloop van de discussie. De werkelijkheid is echter een andere. Cultuur-educatie tenslotte heeft specifieke eigenschappen en kenmerken. Daarvan is een deel meetbaar maar het grote belang zit hem in de intrinsieke waarde. De waarde van de ontroering, de vreugde, de euforie, de humor, de troost, het verdriet, de verbazing, de bewondering en het leren uit eigen ervaring en toedoen van die waarde. De universele waarde van Schoonheid. Cultuureducatie draagt in hoge mate bij tot de capaciteit de waarde van iets te bepalen. En weg betekent definitief weg; éénmaal, andermaal, verkocht....
PER SALDO 2012 Laat ten opzichte van de begroting een totale besparing zien van bijna € 140.000,00. Op de begroting is over 2012 € 240.000,00 (begroot € 278.000,00 !) aan Toerekenings-kosten in rekening gebracht op een begroting van € 900.000,00. Dit betekent dat meer dan een kwart van de Begroting uit kosten bestaat die gemaakt worden binnen het ambtelijk apparaat van de Gemeente. Omgerekend houdt dat in dat er 4 volledige fte's (dagelijks, wekelijks, maandelijks, jaarlijks) werk hebben aan de Muziekschool Ter vergelijk: binnen de Muziekschool zijn er opgeteld nauwelijks 9 fte's werkzaam. De redelijkheid gebiedt de Gemeente deze kosten te herzien en op toekomstige begrotingen aan te passen aan de realiteit. Dit kan op de begroting van de Muziekschool alleen al een besparing van circa € 180.000,00 opleveren. In de personeelskosten zijn de kosten 'manager Muziekschool' inbegrepen. Ernstig overwogen moet worden in hoeverre deze kostbare functie binnen de School nog strikt noodzakelijk is. De afgelopen maanden is gebleken dat een belangrijk deel van de taken behorende bij die functie met enige aanpassing binnen het bestaande team overgenomen kunnen worden. Juist omdat de huidige manager eind 2013 de School vanwege zijn pensioengerechtigde leeftijd gaat verlaten is het in het kader van kostenbesparingen een serieuze optie. Dit levert een besparing op de invulling van de directeursfunctie op van circa € 30.000,00 op jaarbasis. Vanwege verdergaande digitalisering is besloten de relatief dure brochure van de muziekschool op een andere, veel goedkopere manier, vorm te geven. Besparing: € 12.000,00. Conclusie: er kan aanzienlijk bespaard worden zonder de Muziekschool te ontdoen van haar unieke taak, functie en diepgewortelde plaats binnen de Krimpense samenleving. Uiteindelijk is het toch het uitvoerende team van de Muziekschool dat de onderneming succesvol maakt. Elke andere bezuiniging doet afbreuk aan het kenmerk van een Muziekschool, immers: laagdrempelig, 'groot', divers en bereikbaar aanbod, grote doelgroep, alles onder één dak, centrale aansturing, dienstbaarheid, faciliteit. In dit verband onderschrijven wij graag de managementrapportage van de Muziekschool Katwijk (bijlage 3).
VERANTWOORDING Waar deze bijdrage in wil voorzien is enerzijds inzicht geven in waartoe een Muziekschool en zeker deze Muziekschool in staat is geweest en zal zijn. Anderzijds geeft het een antwoord op de vraag of en waar eventuele besparingen mogelijk zijn. Bestuurlijk Krimpen aan den IJssel heeft zich tot nu toe zorgvuldig getoond in de omgang met haar Muziekschool, zeker als dat afgezet wordt tegen het landelijke beeld. Dat neemt niet weg dat diverse bezuinigingsronde in het verleden in meer en mindere mate van invloed zijn geweest op met name de arbeidsvoorwaarden van het (docerend) personeel. Op de praktijk van alledag is dat vooralsnog niet duidelijk merkbaar gebleken. De Gemeenteraad staat voor misschien wel de meest ingrijpende beslissing van de afgelopen jaren die bovendien van grote invloed is op de toekomst van de Gemeente Krimpen aan den IJssel. Zoals te concluderen valt uit de diverse aangehaalde onderzoeken en de bijgevoegde passage uit de management-rapportage van de Muziekschool Katwijk speelt Cultuur-educatie en met name muzikale vorming daarbinnen een cruciale rol in de leefbaarheid van de samenleving. Het personeel van de Gemeentelijke Muziekschool Krimpen aan den IJssel hoopt er op te kunnen vertrouwen dat zij met deze bijdrage de Gemeenteraad in staat stelt een verantwoord besluit te nemen over de toekomst van deze voorziening.
Bijlage 1
STATUS QUO 1985 Hoofd-locatie: voormalige Lagere School naast de IJsseldijkkerk Instrumentale lessen (individueel, combinatie, groeps- en ensemble-les) viool, cello, panfluit, blokfluit, dwarsfluit, hobo, klarinet, saxofoon, koper (trompet/hoorn/trombone/baritone), zang (klassiek/populair), piano, orgel, gitaar (ak & el), slagwerk, accordeon, harp Algemeen Muzikale Vorming
vaste ensemble-lessen, koorscholing consulentschap
2013 Locatie: voormalige Lagere School aan de Tuinstraat (oud-Krimpen) Instrumentale lessen (individueel, combinatie, groeps- en ensemble-les) viool, cello, blokfluit, dwarsfluit, hobo, klarinet, panfluit, saxofoon, koper (trompet/hoorn/trombone/baritone) , zang (populair), piano, orgel, gitaar (ak & el), slagwerk, accordeon, djembé Muziek op Schoot, Kennismaken met Instrumenten, Muziektherapie, Beeldende Vorming vaste- en incidentele ensemble-lessen (Samenspelweken/workshops/Bandles) consulentschap
incidentele projecten richting basis- en voortgezet onderwijs (Workshops)
Kunst+ , Pop-Workshops richting voortgezet onderwijs, M(uziek)0(p)S(chool)-project (pilot)
Streekmuziekschool: Krimpen aan den IJssel (hoofdlocatie) met dependances in de Krimpenerwaard (Schoonhoven, Ouderkerk a/d IJssel, Bergambacht, Lekkerkerk, Krimpen a/d Lek)
Gemeentelijke Muziekschool Krimpen aan den IJssel
honorering docenten opgesplitst naar lesvorm; individueel (20 & 30 min.), duo (40 & 60 min.), klassikaal (60 min.) Klokuurdeler (aantal leerlingen per uur): 2,9
honorering onafhankelijk van lesvorm (ooit vastgesteld op tarief groepsles); Klokuurdeler (aantal leerlingen per uur): 3
Garantie-regeling was van kracht
geen Garantie-regeling; normjaartaakverhoging een feit; bepaling betrekkingsomvang 10de lesweek; bij geen jaar-contract met cursist maandelijkse opzegtermijn samenwerking met de AVRO-radio (VIRUS#), Studio 43 Geïnvesteerd is in een nieuw, ruimer en beter gebouw, lesaanbod richting regulier onderwijs (recentelijk MOS-instrumentarium, in opnameStudio (recentelijk opname-apparatuur), in de ontwikkeling van de formulering van een BasisOpleiding (man-uren) (afstemming tussen disciplines, efficiëntie, Samenspel...), KUNST+ incidentele projecten (Musicals, Samenspelweken)
Samenwerking met muziekvereniging Kunst & Strijd, Concordia (HaFa-opleiding)
Samenwerking met muziekvereniging Concordia (HaFa-opleiding) Harmonie Dag orkest Krimpenerwaard (bestaande uit voornamelijk senioren)/ Samenwerking Streekmuseum (Kerst-optreden december 2012, LenteFair 2013), verhuur les- en vergaderruimtes KUNST+ (coördinatie cultureel aanbod....) samen met Streekmuseum en Bibliotheek Krimpen Awards
Leerlinguitvoeringen in de muziekschool Jaarlijkse grote uitvoering
Locatie
Leerlinguitvoeringen in de muziekschool, Lenteconcert Popz in de T U Y T E R
aula van de en Night of the
voormalige basisschool aan de Tuinstraat 43 12 lokalen AULA docentenkamer directiekamer administratie opname-ruimte
Werknemers directeur 2 administratief/ondersteunend personeel dag-concierge avond-concierge 2 bijzonder onderwijs ondersteunend/organisatorisch personeel 16 bevoegde docenten in vaste dienst 2 bevoegde docenten op z z p basis 3 freelance-docenten TOTAAL (incl. ensembles/taakuren/kunst+/ZZP/administratie/directie) 8,91 fte Leerlingen
van1,5 tot 80 jaar tot 2011/2012 een gemiddeld aantal van rond de 500 jaarcursisten daarnaast via workshops en korte cursussen een veelvoud aan participanten
Bijlage 2
AAN DE KNOPPEN KNOPPEN
OORZAAK/REDEN
R E S U L T A A T / G E V O L G op de kosten/aanbod
het aantal docenten Beleid; Gemeente meer Besparing arbeidskosten (meer zzp reduceert in vaste loondienst is zzp, kortlopende de verplichting van de Gemeente naar de gereduceerd contracten toekomst/minder betrokkenheid)
Het aantal docenten Terugloop is gereduceerd door leerlingenaantal, Beleid disciplines samen te voegen Het verdwijnen van Beleid; de garantie-regeling Gemeente
Besparing arbeidskosten
Overheid, Besparing arbeidskosten (waar teruggang van leerlingen voor verdwijnen geen onmiddellijke daling in betrekkingsomvang (4-jaars garantie) tot gevolg had nu direkt gevolg: deeltijdontslag
het invoeren van de Beleid; gelijkschakeling Besparing arbeidskosten (door het verhogen verhoging van de C A O - k e C A R - U W O van de normjaartaak is het percentage fte met 10 normjaartaak tot 15% gedaald) deeltijdontslag
het hanteren van de Beleid; controleren 10de lesweek als urentoewijzing peilmoment voor de betrekking so m va ng
Besparing arbeidskosten docerend personeel (gebruikelijke fluctuaties in leerlingenaantallen (meestal groei gedurende het jaar) hebben geen invloed op de betrekkingsomvang) deeltijdontslag
Klokuurdeler 3 (= Genereren van meer Besparing arbeidskosten (maar invloed op aantal leerlingen per inkomsten tov uitgaven kwaliteit opleiding, aantrekkelijkheid tov uur) (meer kostendekkend) particuliere circuit?)
Opzegtermijn één maand
naar Klantvriendelijkheid maar Inkomstenderving
Besparing arbeidskosten* (onzekerheid over ook betrekkingsomvang en dus maandelijkse inkomsten docerend personeel)
Aanbod richting Werving, kennismaking regulier onderwijs (Kunst+, MOS, PopWorkshops)
Kostendekkend (!?), besparing arbeidskosten (al decennia vast onderdeel van het aanbod om vroegtijdig de kennismaking met Muziek tot een gang naar de Muziekschool voor te bereiden en het gat in Muzikale vorming op te vullen (wegvallen vakdocenten binnen het reguliere onderwijs))
Opstap-, Opfris- Werving, cursus, Kennismaken klantvriendelijk, Met Instrumenten kostendekkend
Verhouding Lesgebonden Uren/Niet Lesgebonden Uren
Besparing arbeidskosten (bedoeld om twijfelende klanten de mogelijkheid te geven eerst een indruk te krijgen alvorens aan een jaarcursus te beginnen)
Verhouding bepaalt Mogelijke besparing arbeidskosten (momenteel betrekkingsomvang 65/35. Bij een groter aandeel N L U worden andere invullingen (?) naast de eigenlijke werkzaamheden verlangd)
Verhouding vakantie- Verhouding bepaalt Besparing arbeidskosten (Meer lesweken les-weken inzetten arbeid tov betekent meer werkzame uren binnen dezelfde kosten betrekking (tarieven?))
C A R - U W O > C A O - k e Aanpassing primaire en Besparing op arbeidskosten (de C A R - U W O is voornamelijk secundaire op met name de secundaire arbeidsvoorwaarden arbeidsvoorwaarden gunstiger tov de CAO-ke met name op het punt van afvloeiing en ontslag; gelijkschakeling richting CAO-ke leidt tot verslechtering van die arbeidsvoorwaarden)
Management
De vraag is of binnen de huidige kleine organisatie een relatief 'dure' manager nodig is....
STUDIQ43
investering
Doel is faciliteiten te bieden voor professionele opnames binnen de organisatie en mogelijk aan derden om inkomsten te genereren....
MOS
investering
Het moment van Kennismaken vroeg in het P O brengen. Algemene ontwikkeling met het vooruitzicht op doorstroom naar instrumentaal/vocaal onderwijs
Basisopleiding
investering
Kwaliteitsbeheersing, effectiviteit, klantvriendelijk, uniformering in kennen en kunnen
Ondersteuning
Toerekeningskosten
€ 240.000,00 op jaarbasis = 4 tot 5 100% fte's (betekent 5 dagen in de week, van 9.00 tot 17.00, het hele jaar door uitsluitend ambtelijke ondersteuning vanuit het Gemeentehuis )
Bijlage 3 DE WAARDE VAN MUZIEKONDERWIJS uit managementrapportage muziekschool Katwijk, maart 2013 zoals opgesteld door dhr N. Heikens, directeur Muziekschool Katwijk
Kunst en cultuur zitten diep geworteld in de samenleving. Waar mensen wonen is cultuur en zolang de mens bestaat heeft hij behoefte aan expressie. Daardoor is hij in staat met zijn omgeving te communiceren en geeft hij betekenis aan zijn persoonlijke indrukken en sociale relaties. Taal is waarschijnlijk het belangrijkste communicatiemiddel, maar daarnaast heeft de mens ook altijd de behoefte gehad zich op meer abstracte wijze uit te drukken: door middel van creatieve en culturele uitingen. Actieve kunstbeoefening is dus een elementaire menselijke behoefte. Actieve kunstbeoefening gaat meestal niet vanzelf, maar heeft baat bij gerichte ontwikkeling, net als taal, rekenen of sport. Kunsteducatieve instellingen nemen deze ontwikkeling ter hand vanuit de overtuiging dat zij daarmee bijdragen aan de persoonlijke vorming van mensen en een creatieve, harmonieuze samenleving. Deze persoonlijke en sociale ontwikkeling zijn van onschatbare waarde voor een economie die drijft op kennis, innovatie en dienstverlening. In de ontwikkeling van het kind zijn drie gebieden te onderscheiden die met elkaar samenhangen en elkaar beïnvloeden: cognitief, motorisch en sociaal-emotioneel. Binnen school is er, zeker in Nederland, een sterke nadruk op de cognitieve ontwikkeling (met name taal en rekenen) en oriëntatie op de buitenwereld. Sportbeoefening is bij uitstek stimulerend voor de motorische ontwikkeling en vindt vooral buiten school plaats. Muziekonderwijs (kunsteducatie in het algemeen) heeft vooral betekenis op het gebied van de sociaal-emotionele vaardigheden, de oriëntatie op de binnenwereld, en vindt ook grotendeels in de vrije tijd plaats.
Persoonlijke vorming Actieve kunstbeoefening geeft op oppervlakkig niveau plezier, ontspanning en voldoening. De mens is over het algemeen gelukkiger als hij zich creatief kan uiten. Daarbij worden grenzen verlegd, mogelijkheden ontdekt en identiteit gevormd. Op een onderliggend niveau stimuleert kunstbeoefening de ontwikkeling van het zelfvertrouwen, reflectieve vermogens, het omgaan met emoties, het concentratievermogen en het vermogen betekenisvolle sociale relaties aan te gaan. Bovendien is in diverse wetenschappelijke studies aangetoond dat muziek maken niet alleen een positieve invloed heeft op de sociaal-emotionele ontwikkeling, maar ook op de cognitieve ontwikkeling. Kinderen die muziek maken ontwikkelen een hoger IQ en presteren beter met taal en rekenen. Zo helpt muziekonderwijs burgers op eigen benen te staan, hetgeen goed aansluit bij de huidige benadering in het maatschappelijk domein.
Sociale binding Kunstbeoefening en kunsteducatie vinden voor het grootste deel in groepsverband plaats. Door samen iets moois te maken dat groter is dan jezelf, ontwikkelen mensen het vermogen verantwoordelijkheid en onderlinge afhankelijkheid te delen. Omdat muziek maken niet aan rangen of standen verbonden is, brengt het verschillende bevolkingsgroepen nader tot elkaar. Muziek draagt bij aan een harmonieuze samenleving. Door samen muziek te maken wordt identiteit gedeeld en versterkt. Kunst en cultuur zorgen echter niet alleen voor cohesie en een gemeenschappelijk referentiekader, maar zetten ook aan tot nadenken en bieden een prikkeling die het culturele klimaat dynamisch houdt. Kunsteducatie draagt daarmee op directe wijze bij de kwaliteit van de sociale relaties. Op deze relaties is de samenleving gebouwd.
Economische waarde Ondersteuning van actieve kunstbeoefening kost niet alleen geld, maar levert ook geld op. De directe economische bijdrage van amateurkunst en kunsteducatie zit hem in de aanschaf van instrumenten, materialen, betaling van cursusgelden etc. Van de 1,35 miljard euro die amateurkunstenaars in Nederland gezamenlijk uitgeven aan hun liefhebberij komt het grootste gedeelte, ca. 4 0 % terecht in de detailhandel. Een belangrijk ander deel komt ten bate van de werkgelegenheid van docenten, dirigenten e t c . Daarnaast wordt er geld uitgegeven aan zaalhuur, vervoer, horeca etc. De economische doorwerking van actieve kunstbeoefening is dus aanzienlijk en de geldstromen die met kunsteducatie gemoeid zijn reiken verder dan de cursusgelden of de gemeentelijke ondersteuning. Tegenover iedere euro die de overheid in actieve kunstbeoefening stopt, geeft de amateurkunstenaar in zijn leven zelf ongeveer het tienvoudige uit. De indirecte economische betekenis van kunsteducatie is moeilijk te kwantificeren en zit hem in de ontwikkeling van creativiteit, innovatief denken, vermogen tot reflectie, samenwerking, persoonlijke balans etc. Deze vaardigheden en eigenschappen zijn van grote betekenis voor een succesvol opereren op de arbeidsmarkt en maatschappelijke participatie in het algemeen. Hoe beter opgeleid, des te ruimer het toekomstperspectief. Kunsteducatie stimuleert het creatieve vermogen van mensen. Dat vermogen is van onschatbare waarde voor een economie die is gebaseerd op kennis, innovatie en dienstverlening. Voor zover te onderzoeken valt, duidt actieve kunstbeoefening concreet op een lager ziekteverzuim en een hogere productiviteit. Voor iedere gemeente is het van belang een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor (toekomstige) inwoners te bieden. Een goede culturele infrastructuur draagt daar in belangrijke mate aan bij, evenals professionele onderwijsvoorzieningen. Ook hierbij geldt dat de economische waarde van een muziekschool verder rijkt dan de directe kosten en baten.
De meerwaarde van een muziekschool Een muziekschool heeft, in vergelijking met muziekonderwijs door particulier gevestigde docenten, een belangrijke meerwaarde voor de samenleving. Die meerwaarde betreft met name de borging van kwaliteit, continuïteit, diversiteit, samenhang en toegankelijkheid. De bundeling van deze elementen binnen één instelling versterkt de meerwaarde. De muziekschool heeft als organisatie de kracht om vastgestelde beleidsdoelstellingen te realiseren, waar het particuliere aanbod belangrijke tekortkomingen kent. Hieronder een toelichting op de genoemde elementen.
Kwaliteit Binnen het verband van een school is meer zorg voor kwaliteit mogelijk dan bij particuliere aanbieders het geval is. Dankzij een zorgvuldig personeelsbeleid is er een goede balans in het team van de muziekschool. De aanvullende competenties van de docenten maken vruchtbare samenwerking mogelijk die voor particulier gevestigde docenten buiten bereik ligt. Tijdens teamoverleggen, werkgroepen, studiedagen, collegiale feedback en scholing is structureel aandacht voor vakinhoudelijke en pedagogisch-didactische ontwikkeling. Naast de borging van de kwaliteit van het primaire proces, zorgt het verband van een school ook dat allerlei zaken die niet direct met het lesgeven te maken hebben beter kunnen worden geregeld dan voor individuele docenten mogelijk is. Bijvoorbeeld een betrouwbare administratie, deugdelijke communicatie, transparantie in tariefstelling en voorwaarden, informatievoorziening, klachtenregeling, integriteitsbeleid etc. In de verplichtingen die op deze gebieden ten opzichte van de cursisten worden aangegaan is het kwaliteitsniveau gewaarborgd. Bovendien maakt het schaalvoordeel investeringen in goede faciliteiten lonend (bijvoorbeeld instrumentarium, inventaris, bibliotheek, digitale voorzieningen e t c ) .
Continuïteit In vergelijking met particuliere docenten is de continuïteit van het aanbod bij een muziekschool beter gegarandeerd. Doordat de cursist een overeenkomst is aangegaan met een instelling, en niet met een individuele docent, zal hij of zij minder snel nadeel ervaren in geval van ziekte, zwangerschap, verhuizing of overmacht van de docent. De school verplicht zich voor adequate vervanging te zorgen en zal slechts in laatste instantie overgaan op restitutie van cursusgeld. Ook de continuïteit op de lange termijn is bij een school beter gewaarborgd, dan bij een individuele docent. Als een docent om wat voor reden dan ook stopt met lesgeven, zal bij een school een vacature ontstaan en ingevuld worden, waar bij een particuliere docent de praktijk „eenvoudigweg" stopt.
Diversiteit Een school kan veel beter dan een particulier gevestigde docent inspelen op de vraag vanuit de samenleving naar diverse producten en diensten. Het team van de muziekschool bestaat zowel uit specialisten als „breed inzetbare" docenten. In het personeelsbeleid wordt uitdrukkelijk rekening gehouden met een brede, aanvullende oriëntatie binnen het team. De diversiteit van het aanbod betreft onder andere cursussen voor uiteenlopende leeftijden (van 6 maanden tot gepensioneerd), verschillende muziekstijlen, verschillende cursusvormen, allerlei activiteiten buiten de lessen om (uitvoeringen, evenementen, workshops etc.) en pedagogische specialisaties (zoals voor speciaal onderwijs). De borging van de diversiteit komt ook terug in de missie die in het beleidskader is vastgesteld "... verzorgt een breed aanbod
Samenhang Een school is veel beter in staat samenhang te creëren in de beantwoording van de brede vraag naar muziekonderwijs dan een particulier gevestigde docent. Binnen het aanbod van de muziekschool is sprake van een doorlopende leerlijn, bijvoorbeeld van oriënterende cursussen naar instrumentale lessen. Ook een goede afstemming tussen instrumentale lessen en samenspel is gewaarborgd. In het groter wordende aanbod aan korte cursussen is plaats voor verbreding en verdieping. Het aanbod van de muziekschool sluit aan op het vakonderwijs op de conservatoria. Mede dankzij een samenhangend aanbod stromen ieder jaar één of meerdere leerlingen door naar een vakopleiding. Behalve een goede interne afstemming, is de muziekschool als instelling ook in staat samenhang te creëren tussen het „eigen" aanbod, dat van andere lokale culturele partners, het basis- en voortgezet onderwijs, B S O etc. In deze samenwerking speelt de muziekschool een rol die door een particulier gevestigde docent niet vervuld kan worden.
Toegankelijkheid O p de muziekschool is iedereen welkom, ongeacht aanleg, niveau, ambitie, leeftijd, muzikale voorkeur of geslacht. De in het beleidskader vastgestelde kortingsregeling voor meerdere kinderen uit één gezin draagt ook bij aan de toegankelijkheid van het onderwijs. Deze regeling kan vooral op het niveau van een school bestaan en niet op het niveau van particulier gevestigde docenten (een particuliere viooldocent zal bijvoorbeeld geen korting berekenen als de broer van zijn leerling klarinetles heeft bij een andere docent). In de missie komt de toegankelijkheid voor kinderen en jeugd terug in "...met een lage drempel voor kinderen en jeugd". Toegankelijkheid heeft natuurlijk een sterke relatie met tariefstelling. De belangrijkste reden voor financiële ondersteuning van kunsteducatieve instellingen door de overheid is, dat het onderwijs daardoor toegankelijk is voor brede groepen uit de samenleving.
De meerwaarde van de gemeentelijke status van de muziekschool De meerwaarde van de publieksrechtelijke status van de muziekschool is met name gelegen in de nadrukkelijker borging van de in het bovenstaande genoemde elementen (kwaliteit, continuïteit, diversiteit, samenhang en toegankelijkheid) en het voordeel in de bedrijfsvoering door gebruik van shared services. Nadrukkelijke borging kwaliteit, continuïteit, diversiteit, samenhang en
toegankelijkheid
In de publieksrechtelijke status van de muziekschool ligt een nadrukkelijker borging van de in het bovenstaande toegelichte elementen van meerwaarde besloten (kwaliteit, continuïteit, diversiteit, samenhang en toegankelijkheid) dan bij een privaatrechtelijke status het geval kan zijn. Het zijn waardes waar die voor de samenleving van belang worden geacht en waar de gemeente zelf voor staat. De burger kan en mag er op vertrouwen dat deze waardes bij ieder onderdeel van de gemeentelijke organisatie geborgd zijn en de muziekschool draagt bij aan het uitdragen hiervan. De burger mag van een gemeentelijke dienst verwachten dat er kwaliteit geleverd wordt, zeker gezien de uitgesproken ambitie van „excellente dienstverlening". Ook mag de burger er op vertrouwen dat deze dienst geen tijdelijk karakter heeft, maar dat continuïteit gewaarborgd is. Het spreekt voor zich dat de gemeente er is voor alle burgers, in al hun diversiteit, en dat zij zich er ook voor inspant dat de voorzieningen voor al die verschillende burgers toegankelijk zijn. Tot slot mag van een gemeente samenhang in beleid en uitvoering verwacht worden. Kortom: de meerwaarde van een muziekschool ten opzichte van particuliere aanbieders zit hem in elementen waar de gemeente als geheel ook niet vrijblijvend mee om kan en wil gaan. Als gemeentelijke dienst is de muziekschool er ten opzichte van de burger en de politiek aan gehouden deze waardes serieus te nemen. Het in september 2012 door de raad vastgestelde beleidskader en de beleidsregels voorzien in de mogelijkheid van directe sturing hierop. Shared
services
Als onderdeel van de gemeente maakt de muziekschool gebruik van diverse „shared services" van de organisatie, waardoor er sprake is van een voordeel in de bedrijfsvoering. Het gaat om diensten op het gebied van personeelszaken, financiële zaken, juridisch advies, salarisadministratie, facturering, scholing management en -ondersteuning, bedrijfsarts, BHV, Arbo, onderhoud en schoonmaak gebouw, medezeggenschap etc. Als de school „op afstand" zou worden gezet, zouden deze diensten moeten worden ingekocht of apart georganiseerd, waarschijnlijk tegen een hogere kosten o f t e n koste van kwaliteit. Het principe "zelf doen, tenzij ..." (het anders goedkoper, beter of sneller kan) lijkt hier van toepassing. Uit de benchmark van branchevereniging Kunstconnectie blijkt dat het aandeel van de kosten ten behoeve van het primair proces bij de gemeentelijke muziekschool Katwijk hoger is in vergelijking met iedere relevante selectie van aangesloten kunsteducatieve instellingen (gemiddelde totaal, gemeentelijke instellingen, B-3 instellingen, private instellingen, muziekscholen). Anders gezegd: de overheadkosten van de muziekschool zijn lager in vergelijking met iedere relevante selectie van vergelijkbare instellingen. In het verlengde hiervan blijkt uit de benchmark dat de kosten per docentcontactuur van de gemeentelijke muziekschool Katwijk lager zijn in vergelijking met iedere relevante selectie van vergelijkbare instellingen.
Bijlage 4
ONDERZOEK
- De effecten van Cultuur(educatie)
op
met talrijke verwijzingen naar recent internationaal wetenschappelijk onderzoek
Cognitieve functies Creativiteit Economie Gezondheid Schoolverlaters Sociale cohesie http://www.cultuurnetwerk.nl/cultuureducatie/legitimering/onderzoek.html
- The Benefits of Music on Child
Development
http://www.paulborgese.com/report_benefitofmusic.html
- Twelve Benefits of Music
Education
http://www.childrensmusicworkshop.com/advocacy/12benefits.html
- Muziek maakt Slim! met diverse verwijzingen naar recent internationaal wetenschappelijk onderzoek
http://www.muziekmaaktslim.nlAA/etenschappelijke-onderzoeken.html
- Next checkt: 'Muziek maakt
slimmer'
waarbij naast de uitkomst (half waar) met name de commentaren interessant zijn
!
http://www.nrcnext.nl/blog/2012/12/11/next-checkt-%E2%80%98muziek-maakt-slim...
