Jan van Wieringen en David Schreurs over The Shocking Miss Emerald

een uitgave van buma•s te mra voorjaar 2013

Jan van Wieringen en David Schreurs over

The Shocking Miss Emerald  100 jaar Buma  Spotify  Kapok en de Jazzdag  Jacco Gardner  Nieuw Buma-bestuur en -ledenraad  In memoriam Otto Ketting

n In dit nummer van buma•stemra magazine

20 Fred van Diem

De mannen achter Caro Emerald Op 3 mei verschijnt The Shocking Miss Emerald. Veer-winnaar David Schreurs en partner in crime Jan van Wieringen vertellen hoe composities en productie van het album tot stand zijn gekomen. Jan van Wieringen en David Schreurs

12 Special 100 jaar Buma

28 Nieuw Buma-bestuur en -ledenraad

24 Spotify

En verder 4 Evenementen Buma Cultuur op komst • 8 Update • 18 Verslag

In deze Special ter ere van 100 jaar Buma een interview met Hein van der Ree, aandacht voor de festiviteiten rondom dit jubileum en een artikel van Pim van Klink over 100 jaar Auteurswet.

Muziek streamend beluisteren is booming. Spotify heeft daarin het voortouw genomen en ‘director of economics’ van de Zweedse onderneming, Will Page, ziet de toekomst rooskleurig tegemoet.

Het bestuur van Buma is verkleind en vernieuwd, en een leden raad is voor het eerst geïnstalleerd. We stellen de leden voor.

Eurosonic Noorderslag 2013 • 26 In memoriam Otto Ketting 30 Buma Music Academy • 32 Buma/Stemra presenteert… Jacco Gardner

n Colofon buma•stemra magazine© is een uit gave van auteursrechtenorganisatie Buma/Stemra. Het magazine verschijnt vier keer per jaar en wordt gezonden aan meer dan twintig duizend componisten, tekstdichters en muziekuitgevers in Nederland en daarbuiten die hun auteursrechten hebben toevertrouwd aan Buma/Stemra. Daarnaast wordt Buma Stemra Magazine gelezen door ruim duizend gebruikers van muziek en door functionarissen bij overheid en media.

Redactieadres Vereniging Buma/Stichting Stemra Afdeling Communicatie & PR Postbus 3080, 2130 KB Hoofddorp Tel. 023 799 7999, Fax 023 799 7777 [email protected]

Bas Erlings, Monique Paauw, Layla Sala, Erik Verzijl (Buma/Stemra), Boudewijn Hagemans (Buma Cultuur) Eindredactie Tineke van Brederode

Druk Grafisch Bedrijf Tuijtel Aan deze editie werkten verder mee Peter van Amstel, Alex Buurman, Ernst Jan Jonkman, Pim van Klink en Rienk Wopereis

Publicatie van artikelen is toe gestaan, mits met bronvermelding en na toestemming van de uitgever. © 2013 Buma/Stemra www.bumastemra.nl

Coverfoto Fred van Diem Hoofdredactie Frank Helmink (Buma/Stemra - Buma Cultuur) Redactie en redactiemanagement Erk Willemsen en Mark van Schaick (Keijser 18 Mediaproducties bv), Erik de Boer (Boardroom), Joris Bos,

Vormgeving Marcel Willemsen, Keijser 18 Mediaproducties bv (ontwerp), Gilles Graafland, Lisbeth van Lintel, Sanne van den Berg, LandGraphics bv (lay-out)

Advertentieacquisitie Keijser 18 Mediaproducties bv Ronald Willemsen Tel. 020 675 5308 Fax 020 531 2019 [email protected]

Lezers van Buma Stemra Magazine worden van harte uitgenodigd te reageren op de onderwerpen in het magazine. U kunt dit doen door een mailtje te sturen naar [email protected].

voorjaar 2013 buma•stemra magazine

3

e

buma•stemra magazine evenementen Buma Music in Motion - Amsterdam, 16 mei Muzikantendag on Tour - Groningen, 25 mei & Rotterdam, 8 juni Buma Rocks! - Nijmegen, 31 mei Jazzdag - Rotterdam, 28 & 29 juni

Evenementen Buma Cultuur Na het afsluiten van een zeer succesvolle Eurosonic Noorderslag – waarvan elders in dit magazine verslag – kondigt Buma tot de zomer een grote reeks evenementen aan ‘ter stimulering van het Nederlands copyright’. Op de komende pagina’s introduceren we deze evenementen.

Buma Music in Motion

 Pakhuis de Zwijger Amsterdam, do 16 mei

De derde editie van Buma Music in Motion, de conferentie en awardshow voor mediacomponisten en producenten, vindt dit jaar plaats op 16 mei in Pakhuis de Zwijger te Amsterdam.

B

uma Music in Motion (BMIM) is een conferentie die een brug slaat tussen muziek en de wereld van games, film, commercials en televisie. Het evenement biedt overdag een uitgebreid programma met tal van workshops, keynotes en levendige discussies over muziekgebruik in de media. ’s Avonds wordt de Buma Music in Motion Talent Award uitgereikt aan de beste jonge mediacomponist van Nederland. De awarduitreiking wordt omlijst door een show waarbij het beste werk van het afgelopen jaar getoond wordt.

Holland-Hollywood In de eerste twee edities kwam Hollywood al een aantal keer voorbij, in deze Vidjay Beerepoot

4

derde editie van BMIM is de focus daar nog sterker op gericht met het thema Holland-Hollywood. Twee Nederlandse componisten, Sunna Wehrmeijer en Vidjay Beerepoot, werken succesvol in Los Angeles en komen voor de conferentie naar Amsterdam om hun ervaringen te delen. Wehrmeijer maakte muziek voor Ridley Scott’s films Robin Hood (2010) en Prometheus (2012). Beerepoot werkt samen met Tom Holkenborg alias Junkie XL bij Remote Control Productions, het bedrijf van ’s werelds succesvolste filmmuziekcomponist Hans Zimmer.

Sound design Sound design is het vak van de maker van de legendarische tune voor de Commodore 64, Charles Deenen. Hij komt vertellen over de ins en outs van zijn carrière van 25 jaar, waarin hij muziek maakte voor zo’n tweehonderd games. Hij is werkzaam bij gameproducent Electronic Arts Vancouver. Gary Calamar is President van Go Music en geeft inzicht in zijn rol als music supervisor voor tv-series als Dexter, Six Feet Under, House en True Blood.

‘Artist brander’ Josh Rabinowitz neemt plaats in het panel Hitting the Charts. Hij is expert in de conncectie reclamemuziek-hitsongs.

Panels Op 16 mei zijn er tal van panels met vooraanstaande multimediacomponisten, zoals Mark Cameron (Booktrack app), Gavin Harrison (BBC/Channel4), Georg Bissen (MetaTechnik), Joost Haartsen, Stephen Emmer, Justin Billinger, Friso Schoone, Michiel Marsman, Bjorn Schipper, Martijn Schimmer, Geert van Gaalen, Eelke Kleijn en Ivo Witteveen. www.buma-music-in-motion.nl

Leden van Buma/Stemra kunnen registreren tegen een gereduceerd tarief. Stuur een mail naar [email protected] voor informatie.

Buma Cultuur ondersteunt en promoot het Nederlands muziekauteursrecht in zowel Nederland als in de belangrijkste exportmarkten voor de Nederlandse muziek. Het doel is enerzijds het aandeel op de Nederlandse markt te vergroten en anderzijds een hogere inkomstenstroom door het gebruik van Nederlands muziekauteursrecht op buitenlandse markten te stimuleren. Buma Cultuur organiseert daartoe jaarlijks diverse evenementen, waaronder Amsterdam Dance Event, Eurosonic Noorderslag, Buma Rotterdam Beats en Buma NL. Op deze pagina’s aankondigingen van Buma Music in Motion, Buma Rocks!, Muzikantendag on Tour, Jazzdag en de activiteiten in het kader van 100 jaar Buma.

in de komende maanden Buma en Sena presenteren

Muzikantendag on Tour  Groningen, za 25 mei  Rotterdam, za 8 juni Na vier succesvolle edities in 2012 komt de Muzikantendag on Tour dit voorjaar naar Groningen en Rotterdam. De Muzikantendag biedt workshops, masterclasses en demo- pitches. De laatste edities van de Muzikantendag, in Sittard, Den Bosch, Leeuwarden en Amsterdam, zinderden van de activiteit, en hebben tal van muzikanten nieuwe inzichten en contacten opgeleverd wat betreft zowel artistieke als zakelijke aspecten van het muzikantschap. In Groningen zullen in Simplon panels en workshops plaatsvinden met Reyn Ouwehand, Perquisite, Joep Pelt, Steve L. Cooper, Tim Knol en vele anderen. Programma en locatie voor Rotterdam worden binnenkort bekend gemaakt.

Buma Rocks!  Doornroosje Nijmegen, vr 31 mei In samenwerking met Mojo Concerts en FortaRock organiseert Buma Cultuur op 31 mei Buma Rocks!, een kleinschalig rocken metalevenement in Nijmegen. Buma Rocks! is net als tal van andere Buma Cultuur-evenementen een combinatie van conferentie en showcasefestival. De ondertitel van Buma Rocks! luidt ‘The international conference and showcasefestival for loud music’ en zal zich richten op internationale

De Muzikantendag on Tour wordt gepresenteerd door Buma en Sena. De dag wordt georganiseerd door Buma Cultuur en GRAP in samenwerking met POPnl, 3FM Serious Talent met medewerking van Interface Magazine en Musicmaker.

www.muzikantendag.nl Kaarten € 10,- (Buma/Stemra-leden kunnen zich gratis inschrijven via www.bumastemra.nl)

Black-Bone

boekers, festivaldirecteuren en professionals uit die muziekcategorie. Tijdens de conferentie vinden er onder meer seminars, meet & greets, een bbq en een showcasefestival plaats. Daar zullen onder meer de volgende bands aantreden: Black-Bone, The Charm The Fury en Textures. Buma Cultuur-directeur Frank Helmink: “Buma Rocks! is een kleinschalig evenement waarmee we de op zich bloeiende scene van de harde muziek een impuls willen geven.” Rock en metal in Nijmegen, dus, gekoppeld aan het prestigieuze FortaRockfestival dat een dag later in Park Brakkenstein plaatsvindt. Informatie en registratie: www.bumarocks.nl


5

buma•stemra magazine evenementen Jazzdag  LantarenVenster, Kantine Walhalla, Hotel New York Rotterdam, vrijdag 28 juni en zaterdag 29 juni De Jazzdag, het belangrijkste Nederlandse jazznetwerkevenement, vindt dit jaar voor het eerst plaats gedurende twee dagen: 28 en 29 juni.

D

e Jazzdag is een podium voor alle spelers uit de Nederlandse jazzwereld. Tijdens de conferentie overdag, bedoeld voor professionals, kun je je inschrijven op het match makingprogramma, en kun je panels, workshops en presentaties volgen. Het avondprogramma is voor iedereen toegankelijk en biedt een keur aan showcaseoptredens van spraakmakende jazzartiesten, en de finale van de European Jazz Competition, waarin het Nederlandse Kapok zal aantreden.

European Jazz Competition Met het binnenhalen van die com petitie wordt een begin gemaakt met de internationalisering van de Jazzdag. Ikaros van Duppen, verantwoordelijk bij Buma Cultuur voor de organisatie van de Jazzdag: “Voor Nederlandse spelers is het steeds belangrijker over de grens te kijken, want het aantal speelplekken hier dunt steeds verder uit. We gaan met als vliegwiel die competitie kijken of we een ETEP-programma kunnen opzetten voor de jazz

Ikaros van Duppen

(European Talent Exchange Program; red.). Daarmee worden de publieke omroepen van de diverse landen erbij betrokken en via die kanalen ook de festivals in die landen.” Tijdens het conferentieprogramma snijden experts uit diverse disciplines actuele kwesties en thema’s binnen de nationale en internationale jazzsector aan. Er zijn prikkelende panels, opvallende presentaties, boeiende lezingen en inspirerende workshops. Ook voor breed geïnformeerde professionals zijn hier nog weer nieuwe gezichtspunten op te doen. Het leeuwendeel van het conferentieprogramma vindt op de vrijdag plaats. Tot 1 mei is de registratie voor de conferentie gratis, tot 24 juni wordt voor registratie € 25,- gerekend, na 24 juni € 40,-.

Talentontwikkeling Vrijdagavond 28 juni bestaat het gratis toegankelijke festivalprogramma uit showcases van getalenteerde Nederlandse jazzartiesten die komend jaar op de binnenlandse en buitenlandse podia te vinden zullen zijn. De finale van de European Jazz Competition, met aansluitend de ‘celebration set’ van de winnende groep, is op zaterdagavond 29 juni. Van Duppen: “De vrijdag gaat wat betreft de showcases meer richting talentontwikkeling, en de zaterdag wordt meer gereserveerd voor de artiesten die zich internationaal richten. Ook tijdens de panels op vrijdag zullen we talentontwikkeling en opleidingen goed naar voren laten komen. In Next Generation Jazz zal van alle conservatoria één afstuderende masterstudent komen optreden, met een vaste ritmesectie erachter.”

werking met de European Jazz Competition (EJC) en een aanzet tot een European Talent Exchange Program (ETEP) voor de jazz. Met de uitbreiding onderstreept de Jazzdag zijn internationale ambitie om uit te groeien tot hét podium voor jazzmuziek in Europa. Van Duppen: “We hebben meer dan tweehonderd aanmeldingen voor de showcases gehad. Die zijn beoordeeld door een jury met daarin Rolf Delfos, Frank Bolder, Koen Graat, Niels Nieuborg, Co de Kloet en voorzitter Lodewijk Bouwens.” Een selectie uit de namen: BL3NDER, Teus Nobel Liquid Music Quintet, Heleen van den Hombergh, Rembrandt Frerichs Trio, CBG, Elizabeth Simonian, Re:Freshed Orchestra, The Hague Jazz Project, eBraam, Maite Hontelé, Stephanie Francke Quartet, Simin Tander Quartet, Benjamin Herman, Anna Elis de Jong Group Stages of Being, Miguel Rodriguez, Koffie, Batik, TILTAN, Phaedra & Band, Pumporgan, Tommy Moustache, Wolfgang Maiwald Trio, Dimami, en Plastik Soldiers. Informatie over de conferentieonder werpen en het showcaseprogramma zal kort na verschijnen van dit magazine op de website bekend gemaakt worden. Op de site kun je je ook registreren. www.jazzdag.nl

Zevende editie Maurice Mikkers

De Jazzdag, die voor de zevende keer plaatsvindt, kijkt dit jaar meer over de grenzen, onder andere door een samen-

6

buma•stemra magazine voorjaar 2013

Maite Hontelé

Kapok

Morris Kliphuis - hoorn

Remco Menting - drums

Timon Koomen - gitaar

Improvisatielustige avonturiers op Jazzdag Het trio met de aparte aanpak, winnaars van de Dutch Jazz Competition, Kapok, speelt in de finale van de European Jazz Competition, het slotstuk van de Jazzdag op 29 juni. Een portret. - door Rienk Wopereis

H

et is geen instrument dat je vaak tegenkomt in hedendaagse muziek - misschien heeft Kapok daarom de hoorn tot ‘leadzanger’ gebombardeerd. Aan de mond van Morris Kliphuis (ex-The Kyteman Orchestra) blijkt de inzetbaarheid van het blaasinstrument opvallend veelzijdig. Flatlands (2012), het debuutalbum van dit instrumentale trio, geeft daar een prachtig beeld van. De improvisatielustige avonturiers klinken onder aanvoering van de klassiek geschoolde hoornist het ene moment verstild en sfeervol, het andere moment jazzy, avant-gardistisch, of zelfs als een

uitgelaten Latijns-Amerikaans carnaval. In alle gevallen weet Kapok te overtuigen. Niet in de laatste plaats door de fantasierijke bijdragen van de twee andere bandleden: Timon Koomen (gitaar) en Remco Menting (drums).

Talentvol combo Het talent van dit combo blijft dan ook niet onopgemerkt. In de zomer van 2012 wint Kapok de prijs voor beste groep tijdens de Dutch Jazz Compe tition. “Een mooie mijlpaal voor ons”, vertelt Kliphuis. “We zijn er trots op. Na die prijs hebben we veel kansen

gekregen. Zo stonden we dankzij de Dutch Jazz Competition op North Sea Jazz, wat een droom voor ons was. Heel gaaf dat we binnen een half jaar na het uitkomen van onze plaat al op het festival stonden. De Dutch Jazz Competition is een steuntje in de rug en een erkenning voor waar je mee bezig bent.”

Europese eindstrijd Als winnaar van de Dutch Jazz Competition is Kapok automatisch tot de eindstrijd van de European Jazz Competition doorgedrongen. De vier andere finalisten worden dit voorjaar geselecteerd tijdens een aantal voor ronden. Kliphuis: “Ook de Jazzdag is een prachtige gelegenheid om je muziek te presenteren. Het is belangrijk dat dit soort initiatieven er zijn.” www.kapokmusic.com

Krijn van Noordwijk


7

buma•stemra magazine update

The Metal Factory Terwijl de komende maanden het Buma 100 jaar jubileum gevierd wordt (zie elders in dit magazine), gaan ook de evenementen van Buma Cultuur door. Niet alleen de evenementen die al wat langer bekend zijn – Buma Music in Motion, de Jazzdag, Buma Music Academy (muziekonderwijs op school) –, maar ook een nieuw evenement. In samenwerking met Mojo Concerts en het jaarlijkse metalfestival FortaRock in Nijmegen – dit jaar met zo’n 40.000 verwachte toeschouwers – organiseert Buma Cultuur Buma Rocks! op 31 mei in Doornroosje, Nijmegen. Dit evenement is ontstaan vanuit de overtuiging dat met hagel schieten niet altijd succesvol is en dat, na een aantal jaren proberen tijdens Eurosonic Noorderslag, de belangrijke industriemensen niet geneigd waren naar de geprogrammeerde – en getalenteerde – Nederlandse metalacts te komen kijken. Tijd dus voor een kleinschalig evenement waar de toptalenten uit de Nederlandse metal (ofwel harde muzieksector) aan de bak kunnen, terwijl in de zaal de programmeurs en festival directeuren van de belangrijkste afzetgebieden van deze muzieksoort toekijken. Voorafgegaan door een bbq en uiteraard een kort seminarprogramma moet Buma Rocks! vanaf jaar één een hogere spot op de bill van diverse metalfestivals ter wereld opleveren. Ondertussen is – toevallig – in Eindhoven een oplei ding begonnen die zo’n dertig studenten opleidt tot… metalmuzikant. Dat de Rockacademie in Tilburg af en toe talenten een springplank biedt, moet ook voor de beoefenaars van keiharde muziek gelden. Een mooi initiatief, waarbij je vervolgens moet hopen dat het gros van de studenten ooit een boterham met pindakaas kunnen beleggen omdat ze een metalbaan hebben bemachtigd. Maar daar waar ook bij de Rockacademie in Tilburg de wenkbrauwen gefronst waren toen hij werd opgericht: de timing van The Metal Factory zou zo maar eens perfect kunnen zijn. Deze herrie – zoals veel ouders en zelfs hun kinderen deze stroming noemen – wordt populair als de elektronische muziek de overhand neemt. Dat zal – gezien de absurd hoge standaard die Nederlandse dj’s en componisten in de Electronic Dance Music presenteren – ook nog wel een tijdje zo blijven. Maar het zal hoe dan ook onder jonge meiden en gasten een tegenbeweging veroorzaken die wellicht tot een korte opleving van het hardere segment zal leiden. Het wachten is op een goede cross-over. Opdat iedereen tevreden is. Frank Helmink Directeur Buma Cultuur Manager Pr & Communicatie Buma/Stemra

8


Annie M.G. Schmidtprijs

Jan Beuving

Op 7 april is tijdens het Amsterdams Kleinkunst Festival in Theater Bellevue in Amsterdam de Annie M.G. Schmidtprijs, de prijs voor het beste theaterlied van 2012, toegekend aan tekstschrijver Jan Beuving, componist Nico Brandsen en zangeres Angela Groothuizen voor het lied Vinkeveen. De jury over het lied: “Een modern chanson met een schitterende tekst, met mooie binnenrijmen die heel natuurlijk aandoen en verstevigen in plaats van storen. Aan het eind van het lied denk je schaatsgeluiden te horen, staar je over het Hollandse plassenlandschap en heb je geluisterd naar een ode aan Vinkeveen.”

De Annie M.G. Schmidtprijs, een initiatief van Buma Cultuur en het Amsterdams Kleinkunst Festival, is ingesteld om het beste lied te bekronen dat in het voorgaande jaar is uitgevoerd in een Nederlands theater. De prijs: 3.500 euro en het bronzen borstbeeld van Annie M.G. Schmidt, gemaakt door Frank Rosen.

www.anniemgschmidtprijs.nl

Muziekexport stijgt met 23 procent De Nederlandse dance-sector is voor een groot deel verantwoordelijk voor de enorme stijging van de Nederlandse muziekexport. Het rapport Exportwaarde van de Nederlandse Populaire Muziek 2011 meldt dat de groei in 2011 maar liefst 23 procent was ten opzichte van 2010. En toen groeide de exportmarkt ook al 25 procent. De zes jaren daarvoor was er ook altijd groei. De waarde van de Nederlandse muziek export voor de economie bedraagt nu naar schatting 100,14 miljoen euro, waarvan ruim 68 procent werd verdiend in de dance. Ongeveer 15,4 procent is afkomstig uit auteursrecht en naburige rechten (15,42 miljoen euro). Nederland blijft het goed doen in de genres populair-klassiek, punk/metal/rock en met name dance, met topartiesten als Tiësto, Armin van Buuren, Laidback Luke, Hardwell en Afrojack. Chuckie was in 2011 de meest optredende artiest: maar liefst 202 gigs in het buitenland. Ondanks ziekte in 2010 en 2011 scoort André Rieu nog steeds hoog, evenals Within Temptation. Het rapport is te downloaden: www.bumacultuur.nl/activiteiten/exportbevordering/

Chuckie was in 2011 de meest optredende Nederlandse artiest in het buitenland.

releases

door Erik Verzijl

Peter Corn - Love Is Here (Waylo records) Hollandse zanger neemt een lp (!) op in Memphis’ Hi Studios (van voormalig producer Willie Mitchell) en raakt zo geïnspireerd en doordesemd door de sfeer, dat hij een ouderwetse deepsoulplaat aflevert voor fans van Al Green, Ann Peebles, e.a. traumahelikopter - traumahelikopter (Excelsior Recordings) Eerste cd die zich mag scharen in het illustere rijtje van debuutplaten van Ivy Green en Claw Boys Claw. Jeugdige energie verpakt in een half uur onstuimige songs met catchy hooks en meebrulrefreinen: er gaat inderdaad niets boven Groningen! Bettie Serveert - Oh, Mayhem! (Excelsior Recordings) De verjongingskuur door drummer Joppe Molenaar bezorgde de Betties een adrenalinestoot en levert (ondanks de titel) geen chaotisch geheel op, maar juist een tiental krachtige en puntige songs, waarin het liefdesverdriet van zangeres Carol van Dyk uitstekend verwoord wordt. Stroatklinkers - Vrizze Wind (Marista) Bluegrass uit het hoge Noorden? Waarom niet! Op hun zesde (!) cd mixt Stroatklinkers’ Bob Heidema een lach en een traan in het Gronings met een fris folky resultaat. iET - Kitchen Recordings Series 2 (Eigen beheer) Lisa van Viegen bezit een goed gevulde Rolodex met Nederlandse zangeressen, want onder anderen Stevie Ann, Esperanzah, Janne Schra en Lilian Hak zingen mee op haar tweede album, waarbij iET er toch een coherent en intiem geheel van weet te maken, mede door de uitstekende productie van Budy Mokoginta. Broeder Dieleman - Alles Is IJdelheid (Beep! Beep! Pack up the Truck) Uit de Zeeuwse klei getrokken elementaire folk van singersongwriter Broeder (Tonnie) Dieleman. Verwacht geen feest muziek, maar hij weet je wel te raken met zijn sombere, vanuit een gereformeerde achtergrond ontstane, weemoedige songs. Polar Twins - Wee Small Hours at Swansneck (Tonefloat Records) Altijd weer een genoegen de bariton van de charismatische Dirk Polak te verwelkomen, deze keer in combinatie met die andere oud-Spasmodique-zanger Mark Ritsema. Chansons in het Engels, Frans en Duits zorgen voor een Europees interbellumsfeertje. Ad van Meurs - En Soms (Inlok) The Watchman klinkt tegelijkertijd spannend en ontspannend op de cd die bekende thema’s omvat maar dit altijd weer verrassend weet te laten klinken. Een zestiger die wat te vertellen heeft, deze keer in het Nederlands, en dat met humor en diepgang doet. Susan Zeegers - Suus (Eigen beheer) Samen met Gé Reinders heeft musicalster Suzan Zeegers een Limburgstalige cd afgeleverd, die ook voor westerlingen goed te verteren valt. Je voelt de passie en liefde voor haar moerstaal. Frank Boeijen - Liefde & Moed (Coast to Coast) De tijd van hits is misschien voorbij, maar Boeijen bouwt nog steeds aan een prachtig oeuvre. Vakmanschap is meesterschap bewijst hij op Liefde & Moed met tien tijdloze, melancholieke overpeinzingen.

Jubilerend Epica tourt in Azië en Mexico Al jaren zijn ze een van de meest in het buitenland spelende Nederlandse bands. Na het recente optreden op Paaspop en hun 10-jarig jubileumoptreden in het Klokgebouw in Eindhoven op 23 maart, vertrekt de band op 11 april weer voor een tournee langs China (Peking en Sjanghai), Taiwan, Australië (Brisbane, Sydney, Melbourne, Perth) en Mexico, om in juni en juli Frankrijk, België en Tsjechië aan te doen. www.epica.nl

Café met muziek lucratiever Uit een representatief onderzoek, uitgevoerd in opdracht van Buma/Stemra onder ruim veertienhonderd respondenten, blijkt dat 63 procent van de Nederlanders bereid is meer te betalen voor consumpties wanneer er leuke muziek te horen is in een café. Daarnaast geeft een derde van de bezoekers van een café aan meer te consumeren wanneer de muziek aan staat. Muziek is een hele belangrijke sfeermaker in cafés. Voor slechts 5 procent van de ondervraagden is muziek niet van belang. Ook blijkt muziek er voor een grote meerderheid van de Nederlanders voor te zorgen dat ze zich meer op hun gemak voelen en meer genieten van een drankje. Voor meer dan de helft van de cafébezoekers zorgt muziek ervoor dat ze langer in een café blijven. Muziek in het café zorgt voor herhaalbezoek (53 procent) of aanbeveling van het café aan anderen (49 procent).


9

buma•stemra magazine update

Voorzichtig herstel muziekmarkt De wereldwijde muziekmarkt toont voor het eerst sinds 1998 een voorzichtig herstel. Het jaarlijkse Digital Music Report van de IFPI ((International Federation of the Phonographic Industry) vermeldt een groei van 0,3 procent. De Nederlandse markt blijft volgens het NVPI (Nederlandse Vereniging van Producenten en Importeurs van beelden geluidsdragers) nog achter bij de wereldmarkt: in 2012 een krimp van 11,5 procent. Dat komt vooral door de verdere daling van album verkopen: maar liefst 42 miljoen euro minder dan in 2011. De streaming diensten zijn in opkomst en goed voor een groei van 20,8 miljoen euro, van 8,9 miljoen naar 29,6 euro, een enorme sprong. De downloadmarkt groeide 2,3 miljoen euro. De NVPI is positief over de ontwikkeling van de digitale markt. Ze wijst op het belang van de afsluiting van The Pirate Bay en onderkent de conclusie van de IFPI dat Nederland de potentie heeft om een soort gelijke ontwikkeling door te maken als Zweden, waar de inkomsten uit digitale distributie inmiddels groter zijn dan die uit de verkoop van cd’s. Nederland krijgt naast India, Brazilië en Rusland speciale aandacht als ‘emerging market’ in het IFPI-rapport. Anti-piraterijsuccessen (Mega upload vanuit VS afgesloten, The Pirate Bay-doorgifte door de rechter verboden in Nederland) parallel aan de opkomst van streaming services

als Spotify en Deezer, die allianties met respectievelijk KPN en T-Mobile aangingen, leidde wat betreft Nederland tot de grootste stijging van de digitale markt (+66 procent) van de grote Europese landen. www.ifpi.org, www.nvpi.nl

miljoenen

200 150 100 50

0


0,9 0,6

18,4 12,8

16,4 16,0

8,7 11,4

Albums (fysiek)

Singles (fysiek)

Muziek VIDEO (dvd/vhs)

Albums (digitaal)

Singles STREAMING- TOTAAL (digitaal) ABONNEAUDIO MENTEN

2011

- advertentie -

10

161 119,2

8,9 29,6

214 189,6

10

2012

Mike Breeuwer

Town Hall Meetings

Interactive Awards uitgereikt BLØF en Vyclone zijn de winnaars van de Interactive Awards 2013: “BLØF wint de Artist Award, de prijs voor de band met het meest innovatieve onlinemarketingconcept. De Company Award, de prijs voor het bedrijf met de meest onderscheidende en vernieuwende

manier van muziek aanbieden, gaat naar Vyclone.” De Interactive Awards zijn een initiatief van Buma/Stemra, Eurosonic Noorderslag en theFactor.e en werden uitgereikt tijdens Eurosonic Noorderslag. www.interactive-awards.nl

- advertentie -

Tijdens de Town Hall Meetings beantwoorden bestuurders van Buma/Stemra vragen van leden. Op de website kunt u zich hiervoor aanmelden. Als u een specifiek thema wilt bespreken, kunt u dit bij uw aanmelding vermelden. Uiteraard kan dat ook tijdens de meeting. Na de korte presentatie is het woord namelijk aan u! Meld u aan via www.bumastemra.nl/leden/town-hall-meetings. De eerstvolgende meetings vinden plaats in Utrecht, Den Haag en Haarlem. do 2 mei: Ekko, Utrecht di 4 juni: Poppodium Supermarkt, Den Haag di 25 juni: Patronaat, Haarlem Voor de exacte locatie, kijk op www.bumastemra.nl

Buma NL Buma NL, conferentie en festival voor de Hollandse muziek, vindt dit jaar plaats op 19 september, wederom in Den Bosch. De Buma NL Awards worden dit jaar in het tvprogramma Nederland Muziekland uitgereikt. Het festival Nederland Muziekland vindt op 22 juni plaats in Oosterhout. Op verschillende locaties in het land worden de afleveringen opgenomen. Een van die locaties is Den Bosch, op het moment dat daar het Buma NL-evenement plaatsvindt. www.bumanlmuziekfestival.nl

Sander Baks

Pop Media Prijs De Pop Media Prijs 2012 ging naar Saul van Stapele (NRC Handelsblad, nrc.next, en de roman Witte Panters). Het juryrapport: “Saul van Stapele is onbetwist de nummer één op het gebied van de moderne zwarte muziek. Hij interviewde zo’n beetje alle groten van de afgelopen vijftien jaar en dat resulteerde in vaak smakelijke verhalen. Van Stapele combineert cultureel besef met zakelijk inzicht en paart een prettige, toegankelijke schrijfstijl aan inhoud.” De Pop Media Prijs is een prijs ter stimulering van de Nederlandse popjournalistiek die wordt uitgereikt door de Hogeschool Inholland, in samenwerking met Eurosonic Noorderslag. De Pop Media Prijs werd uitgereikt tijdens Eurosonic Noorderslag. Aan de prijs is een bedrag verbonden van 2.500 euro. www.popmediaprijs.nl


11

n Buma 100 jaar

Hein van der Ree

100 jaar Buma toen en straks Buma bestaat 100 jaar. Samen met directievoorzitter Hein van der Ree schetsen we de stand van zaken in dit jubileumjaar. Óp naar de volgende 100 jaar. - door Erk Willemsen

S

inds mei 2010 is hij directievoorzitter van Buma/Stemra. Hij nam het roer over van zijn voorganger in ogenschijnlijk de meest roerige tijd sinds de oprichting van Buma/Stemra, 100 jaar geleden. Zelf is Hein van der Ree daar nuchter over. Buma is, zoals verwacht mag worden, de afgelopen 100 jaar voortdurend in beweging geweest. Naar het boek van Witbraad over de historie van Buma verwijzend (zie het kadertje), zegt hij zich ook te realiseren hoe weinig er eigenlijk is veranderd op het gebied van publiek draagvlak en bewustzijn van de financiële waarde van het auteursrecht. Mensen die wel muziek willen gebruiken vanwege de positieve effecten voor hun eigen bedrijf of activiteit, maar daar niet voor willen betalen. Of het nu gaat om radiostations in de jaren dertig die zeggen promotie te doen, of om het embedden van nu. De techniek verandert, maar de discussies zijn hetzelfde.

Collectief beheer Op initiatief van Jan van Gilze werd Buma in 1913 opgericht. Auteurs waren tot de conclusie gekomen dat, in navolging van Frankrijk en Duitsland, het collectief beheren en uitoefenen van auteursrechten de enige manier is waarop auteurs een eerlijke vergoeding kunnen verkrijgen. Gezamenlijk konden ze afdwingen wat alleen niet lukte. Dit gegeven is vandaag de dag relevanter dan ooit. Collectief beheer is in de huidige digitale wereld essentieel. Wat zouden auteurs individueel moeten doen om een

12


vergoeding te ontvangen van Google, bijvoorbeeld. Wat zou Google dan bereid zijn te betalen? En wat doe je dan als je het te weinig vindt? Voor Buma/Stemra is het al moeilijk genoeg om fatsoenlijke deals te onderhandelen, laat staan dat auteurs dat op individuele basis zouden kunnen doen. Ja natuurlijk, iedereen kan content uploaden en downloaden. Maar wat 100 jaar geleden al de motivatie was om Buma op te richten, is relevanter dan ooit, juist in verband met alles wat het internet ons heeft gebracht. Nu, 100 jaar later, is er een netwerk ontstaan van meer dan tweehonderd auteursrechtenorganisaties. De wereldwijde waarde van het auteursrecht bedraagt 7,5 miljard euro, waarvan 4,6 miljard euro in Europa. De sociétés vertrouwen hun repertoire aan elkaar toe en vertegenwoordigen elkaars belangen. Het is een indrukwekkend voorbeeld van internationale samenwerking.

Uitdaging voor de toekomst Er liggen heel wat uitdagingen in het verschiet voor Buma/Stemra de komende jaren. Een daarvan is dat de monopoliepositie van Buma niet geldt voor onlinerechten. Iedereen zou een organisatie kunnen optuigen om onlinerechten te beheren en exploiteren. Hein van der Ree: “Zouden we dan bang zijn voor de concurrentie? In het geheel niet, eigenlijk zou ik dat toejuichen. Wat mij betreft zou de overheid ook de exclusieve licentie die Buma in 1933 is toegekend mogen intrekken, en dan de markt vrijgeven. In Zweden, bijvoor-

Cor Witbraad Buma/Stemra, Sedert 1913 De geschiedenis van Buma/Stemra, vijf jaar geleden te boek gesteld door Cor Witbraad, telt zeshonderd pagina’s. Buma/Stemra, Sedert 1913, neemt je op boeiende en meeslepende wijze mee in de wereld van auteursrecht en auteurswetten. Niets blijft onbesproken: de beide wereldoorlogen, de automatisering, de Nationale Hitparade, Radio Noordzee Nederland, de piraterij van geluid- en beelddragers, et cetera, et cetera. www.walburgpers.nl

beeld, heeft Stim, de Zweedse Buma, helemaal geen monopoliepositie. Dat zou ook in Nederland zo kunnen. Het geeft Buma de kans echt te laten zien hoe goed ze haar werk doet. Want dat doet ze! “In de huidige constructie heeft de overheid, volledig terecht, een rol als toezichthouder. Naar mijn mening echter is zij doorgeschoten in haar rol, met als mogelijk gevolg dat de belangen van de auteurs worden geschaad, met name internationaal. Buma wordt niet gefinancierd door de belastingbetaler, voor geen cent. Maar Buma wordt nu neergezet alsof het een door publieke middelen gefinancierde zorginstelling is. Buma moet als middelgrote organisatie een plek afdwingen in het internationale landschap en dat vereist de nodige vrijheid om te manoeuvreren. Die vrijheid wordt Buma voor een belangrijk deel ontnomen door de nieuwe Wet toezicht.”

Tegenstrijdige richtlijn De rol van Brussel met betrekking tot het auteursrecht is groot. Buma/Stemra probeert vanzelfsprekend de politiek zo goed mogelijk te informeren over de consequenties van beleidsvoornemens en het belang van een sterk collectief beheer. Van der Ree: “In de richtlijn waar de Europese Commissie nu mee bezig is, zit een grote tegenstrijdigheid. We moeten nog maar zien hoe zich dat ontwikkelt. Aan de ene kant zegt de richtlijn dat de rechthebbende zelf moet kunnen bepalen hoe zijn rechten worden geadministreerd, aan de andere kant is  er de gedachte dat de gebruiker van

Hein van der Ree: “Wat mij betreft zou de overheid de markt mogen vrijgeven” Rob Becker


13

n Buma 100 jaar

 muziek naar één loket moet kunnen gaan om alle rechten te licenseren; dat is volstrekt tegenstrijdig.

De waarde van een CBO Van der Ree is resoluut als het gaat om zijn opinie over de houding van Brussel jegens de collectiviteitsgedachte: “De macht van de grote nieuwe digitale bedrijven, Google voorop, is gigantisch. Die hebben Brussel volledig ingepakt. Ze investeren zo veel geld in studies en seminars die allemaal gaan over fair use en de verruiming van auteurswetten, en hebben zo veel financiële middelen om iedereen links en rechts te beïnvloeden, dat Brussel als vanzelf gevoelig wordt voor hun argumenten. Google doet het voorkomen alsof de belemmering van de onlineontwikkeling het resultaat zou zijn van het starre auteursrecht. Welke belemmering precies, vraag ik mij dan af. De grootste belemmering van de ontwikkeling van de legale onlinemarkt zit hem in de grootschalige illegale

te gaan licenseren. Van der Ree: “We hebben een bepaalde expertise, dus we kunnen dat in de nieuwe wereld ook goed inzetten. In de periode die gaat komen zullen we laten zien dat we in die veranderde markt heel goed kunnen functioneren. We hebben de mogelijkheid Europees te gaan opereren. Dat heeft op termijn voordelen.” De rechterlijke uitspraak dat de radioverzamelsite Nederland FM wel degelijk een licentie moet afsluiten voor het doorgeven van radio-uitzendingen via haar site, heeft nogmaals laten zien dat auteurs en uitgevers recht hebben op een eerlijke vergoeding wanneer een website muziek openbaar maakt. Van der Ree: “We zijn heel hard bezig met het op peil houden van het auteursrecht voor de volgende 100 jaar. Door te handhaven. We hebben een buitendienst, we hebben juristen, we voeren procedures. Dat moeten we doen, dat hoort bij ons werk. Auteurs willen dat wij hun rechten beschermen. Misschien word je er niet populair mee. Maar als

BUMA De afkorting BUMA staat voor Bureau voor Muziek-Auteursrechten. De vereniging is in een vergadering van 14 december 1913 opgericht.

Hein van der Ree: “We zijn heel hard bezig met het op peil houden van het auteursrecht voor de komende 100 jaar. Door te handhaven” distributie van content, oftewel piracy. “Google wil alles zelf met de auteurs regelen, zonder een middle man als Buma. En daar zijn een heleboel politici ingetuind. De commissie heeft dus nooit begrepen wat nou echt de rol van een CBO (Collectieve Beheer Organi satie; red.) is. Nogmaals, de waarde van het auteursrecht komt tot stand door het collectieve beheer en de exploitatie van deze rechten. Muziekauteurs weten dat heel goed. Daarom hebben we 21 duizend leden en daarom komen er elk jaar duizend bij.”

Europees opereren In de snel veranderende markt heeft Buma een vooraanstaande positie op Europees niveau. Omdat er vrijheden zijn bij het licenseren, kan Buma inmiddels ook de rechten verkrijgen om onlinerechten ook in andere landen

14


dat onze missie zou zijn, populair zijn, dan hebben de auteurs straks nog weinig inkomen, voorspel ik je. “Vinden onze auteurs en muziek uitgevers dat er goed werk wordt verricht, zijn ze tevreden over de dienstverlening, beschermt Buma hun rechten, wordt het auteursrecht te gelde gemaakt, daar gaat het om. We zijn nooit tevreden en kijken constant kritisch naar ons func tioneren. Betekent dat dan dat er nooit meer meningsverschillen of conflicten zullen zijn met onze eigen leden? Nee, natuurlijk niet. Buma is soms een beetje Ajax, met onze 21 duizend leden in Nederland kun je dat niet verwachten. Maar dit is een bedrijf van en voor de rechthebbenden en niemand anders. “Natuurlijk willen wij goede relaties met het bedrijfsleven en de politiek. Samen met Sena is Scan tot stand gekomen, om het makkelijker te maken een licentie af te sluiten. Echter, wij zul-

len van MKB/VNO of van de politiek nooit horen dat ze blij zijn met Buma. Dat is de realiteit en ik heb daar geen probleem mee.

Buma is in verandering “Waar Buma/Stemra wel degelijk op afgerekend wordt, is of haar bestuur voldoet aan de hedendaagse eisen die door de overheden gesteld worden. We hebben VOI©E, er is een keurmerk, een gedragscode voor bestuurders, er is een kleiner bestuur met een onafhankelijke voorzitter, en een ledenraad. Dat alles ziet er allemaal totaal anders uit dan in 2011. En dat is een compliment aan het vorige bestuur en de vereniging als geheel. De wil om te veranderen was er en daar is nieuwe vorm aan gegeven. “De organisatie is in beweging. Zo is het commentarentraject flink aangepast en hebben we met boekingskantoren overeenkomsten gesloten voor het aanleveren van setlijsten. De site Airplayclaim.nl is online gegaan en Buma Music Academy is gelanceerd. En dit is nog maar een greep uit alle ontwikkelingen van het afgelopen jaar. “Wat deze vereniging in 100 jaar heeft opgebouwd is van grote waarde. De expertise van de medewerkers heeft een hoog niveau, en hun toewijding en inzet is groot. Men heeft hart voor de zaak, en de zaak is het auteursrecht van onze leden, de componisten, tekstdichters en muziekuitgevers.”

145 miljoen “Daarnaast kijken we ook altijd naar de lange termijn. Buma is een vereniging met een omzet van 145 miljoen. Elke beslissing moet worden getoetst aan de verantwoordelijkheid die wij hebben om die omzet in stand te houden en uit te bouwen. Besluitvorming moet altijd zijn gericht op de lange termijn. Als CBO’s en muziekuitgevers beslissingen nemen die alleen op korte termijn rendement leveren, dan halen we de volgende 100 jaar niet. Gezien het massale gebruik van muziek online en gezien de huidige beperkte inkomsten ligt daar een grote uitdaging. “Er zal in de toekomst veel meer worden samengewerkt met CBO’s in andere landen. Ik zie namelijk veel kansen om gezamenlijk het beheer van muziekwerken en de processen die nodig zijn om de inkomsten en data te verwerken, efficiënter uit te voeren.” 

Buma 100 jaar evenementen

Een jaar lang vieren en delen ‘Nothing Moves You Like Music’ is het motto waarmee Buma haar 100-jarig bestaan viert én deelt. Tal van muziekevenementen geven cachet aan dit jubileum. Een overzicht.

M

uziek raakt, ontroert en zet in beweging. Muziek verbindt en verbroedert. Muziek maakt slim en sociaal. Niets kan zo veel doen als muziek. Daarom het motto ‘Nothing Moves You Like Music’, waarmee 100 jaar Buma wordt gevierd én gedeeld. “De Nederlandse componisten, tekstdichters en uitgevers willen het Nederlands publiek wat teruggeven”, zegt Buma/Stemra-directeur Hein van der Ree, als hij de festiviteiten toelicht die rondom het 100-jarig bestaan van Buma georganiseerd gaan worden in 2013. “100 jaar Buma is een terugblik, maar vooral ook een blik op de toekomst. Buma richt zich in het komende jaar met name op de jeugd, die een belangrijke rol speelt in de toekomst van muziek in het algemeen en Buma in het bijzonder.”

Muziekevenementen Tussen mei en oktober organiseert Buma zeven muziekevenementen door heel Nederland. Het doel van die evenementen is om Nederland (beter) kennis te laten maken met de Nederlandse muziekwereld. Om de breedte van het muzikale werkterrein van Buma weer te geven is de programmering van de evenementen gebaseerd op zowel gevestigde namen als op nieuw talent, en komen de meest uiteenlopende muziekstromingen aan bod.

Buma Music Academy

de scholen, leidraad zijn in de publiciteit die rondom de evenementen wordt gemaakt. Buma is 100 jaar, en natuurlijk viert zij dat met Nederland. Maar Buma constateert ook het probleem dat er steeds minder muziekonderwijs op de Nederlandse scholen wordt gegeven. Buma zet zich in om dit terug te draaien

en ervoor te zorgen dat jong en oud in Nederland in aanraking komt met muziek luisteren én maken. De opbrengst van de ticketverkoop van de evenementen komt geheel ten goede van de Buma Music Academy en dus van het muziekonderwijs op Nederlandse basisscholen en middelbare scholen. 

Kraantje Pappie is een van de acts op 14 juni.

Data van de evenementen • zaterdag 25 mei Jazz Singer, Laren

• zaterdag 8 juni Pop Drafbaan, Groningen

• zaterdag 1 juni Dance Atlantisstrand, Almere-Stad

• vrijdag 14 juni Nederlandstalig Goffertpark, Nijmegen

• zaterdag 22 juni Kleinkunst Diligentia Theater, Den Haag

• datum en locatie n.t.b. Klassiek

Bij het ter perse gaan van dit magazine was de programmering van de zeven

• datum n.t.b. muziekevenementen nog niet bekend. Multimedia Ga naar www.bumastemra.nl Eye Institute, Amsterdam voor meer informatie.

Bij al deze activiteiten zal het nieuwe initiatief Buma Music Academy, dat het muziekonderwijs terugbrengt naar


15

n Buma 100 jaar

100 jaar Auteurswet: tijd voor De Auteurswet bestaat honderd jaar, maar wordt in het huidige digitale tijdperk aan alle kanten omzeild. Herwaardering is op zijn plaats, zéker in het licht van de inmiddels ruimschoots onderkende, immense economische betekenis van de creatieve industrie. - door Pim van Klink

O

Op 23 september 2012 was het precies honderd jaar geleden dat Koningin Wilhelmina de Wet op het auteursrecht bekrachtigde. Nederland liep daarmee bepaald niet voorop. Alle belangrijke Europese landen hadden zich daar al in 1886 toe verplicht en Amerika kende sinds 1909 de Copyright Act. Kern van deze wetgeving is dat iedereen die een creatief werk maakt, het alleenrecht heeft om dit te exploiteren. Tot de komst van het internet heeft dit principe nooit ter discussie gestaan. De generatie die met het world wide web opgroeit, kijkt er anders tegenaan:

cultuurproducten behoren vrij toegankelijk te zijn, gewoon, omdat het technisch kan. Het vrije internet heeft bij jongeren een geuzenstatus verkregen die de kiem vormt voor de opkomst van de Piratenpartij. Sympathisanten zien de Auteurswet als een fossiel uit het analoge tijdperk. De ideologische onderbouwing wordt gevonden in het argument van free speech: in een democratie behoort iedere burger te kunnen beschikken over alle relevante informatie. Geen weldenkend mens zal dit bestrijden, maar is het ook afdoende om auteursrechtelijke claims te verwijzen naar de voltooid verleden tijd?

Vraag en aanbod Ooit is de Auteurswet in het leven geroepen om een economisch zwakke beroepsgroep een steun in de rug te

geven. Kunstenaars ondervinden meer marktproblemen dan andere beroepsgroepen. De aanbodzijde van de kunstmarkt wordt gekenmerkt door een chronisch overaanbod omdat kunstenaars zich niet laten ontmoedigen door tegenvallende inkomens. Zij worden gedreven door een innerlijke noodzaak tot creatie die zij desnoods zelf financieren als marktvraag uitblijft. Het overaanbod verdunt de verdienkansen van kunstenaars en maakt het voor de consument tegelijkertijd lastig een keus te maken. Aan de vraagzijde is de onzekerheid bij potentiële kunstkopers bovendien veel groter vanwege het per definitie unieke karakter van kunstproducten. Deze specifieke marktomstandigheden maken het voor een kunstenaar extra moeilijk een succesvolle beroepspraktijk op te bouwen. En als dat al lijkt te lukken, is het gevaar dat copycats daarin willen delen levensgroot. De Auteurswet beschermt hen daartegen. In de fysieke wereld heeft dit nooit tot problemen geleid: betaling voor het gebruik van muziek, film en boek was net zo normaal als het kopen van koffie. In de digitale omgeving lijkt inmiddels het omgekeerde het geval: betalen voor muziek of film is voor dummies.

Enorme inkomstenderving Deze omkering in het normbesef komt aan het licht in 2000 als metalband Metallica de aanval opent op Napster, de eerste filesharingservice die het illegaal downloaden op grote schaal mogelijk maakt. Doel van de acties is aandacht voor de enorme inkomstenderving die artiesten hierdoor ondergaan. In plaats van sympathie te oogsten, worden zij het mikpunt van spot en hoon. Napster mobiliseert internetkids voor een tegenactie waarin Metallica wordt weggezet

16


herwaardering als toonbeeld van de inhalige artiest die over de rug van arme jongeren nog rijker wil worden. Een 21ste eeuwse versie van Robin Hood is geboren: technologiebedrijven als Napster en The Pirate Bay stelen van rijke artiesten ten behoeve van arme jongeren. In de strijd tussen de technologische en creatieve sector delen de ‘techs’ een mokerslag uit. De creatieve industrie heeft moeite zich aan te passen aan veranderende marktomstandigheden en houdt vast aan oude verdienmodellen. Napster wordt dan wel verboden door de rechter, maar ingenieuzere opvolgers dienen zich in rap tempo aan.

Kansrijk verdienmodel Terwijl het water de muziekindustrie tot aan de lippen stijgt, krijgt die uitgerekend een reddingsboei toegeworpen door Steve Jobs, held van de internet generatie. Jobs realiseert zich dat zijn in 2001 gelanceerde iPod pas echt een succes kan worden als de muziek beter beschikbaar wordt gesteld. Dat leidt in 2003 tot de legendarische productpresentatie van iTunes. Naast argumenten als kwaliteit, zekerheid en toegankelijkheid spreekt Jobs bij die gelegenheid expliciet over diefstal in geval van illegaal downloaden. Het betekent niet alleen een kentering in het denken over auteursrechtelijk beschermd werk op het internet, ook wordt hiermee een kansrijk verdienmodel, passend bij het digitale tijdperk gelanceerd. Maar de spectaculaire stijging van

zal de muziekindustrie in het tweede decennium ten grave gedragen kunnen worden.

Market maker Volgens sommigen is dit geen probleem, want het maakt de weg vrij voor een direct contact tussen kunstenaar en publiek, waardoor duizend bloemen zullen gaan bloeien. Deze optimistische visie gaat voorbij aan de eerder geschetste complexiteit van de kunstmarkt en de rol die platenmaatschappijen, filmmaatschappijen en uitgevers daarin spelen. Deze bedrijven spelen de onmisbare rol van market maker: uit de veelheid van aanbod selecteren zij kunstenaars met potentie, investeren in artistieke ontwikkeling, definiëren een kansrijke marktstrategie die zij mede uitvoeren. Dit heeft geleid tot de bloei van de populaire cultuur die zo karakteristiek is voor de tweede helft van de vorige eeuw. De ondergang van de creatieve industrie zal leiden tot een onoverzichtelijke en wanordelijke kunstmarkt waarin veel artistiek talent verspild wordt door een gebrek aan beroepsperspectief en waarin consumenten de weg kwijtraken.

Pim van Klink Pim van Klink is kunsteconoom, verbonden aan de Universiteit van Antwerpen. Hij is tevens onafhankelijk voorzitter van de Federatie Auteursrechtbelangen, het nieuwe samenwerkingsverband tussen het Platform Makers, het Platform Creatieve Media Industrie en de Vereniging VOI©E dat in september 2012 is ontstaan door een statutenwijziging van de Stichting Auteursrechtbelangen die al sinds 1984 bestond.

Grote economische betekenis Een dergelijke implosie staat haaks op het overheidsbeleid dat de creatieve sector tot een van de topsectoren voor economische groei heeft uitgeroepen. Om dit te bewerkstelligen is het noodzakelijk dat kunstenaars en creatieve

“In de digitale omgeving lijkt het inmiddels alsof betalen voor muziek of film iets voor dummies is” het aantal downloads via iTunes is bij lange na niet voldoende om de dramatische daling in fysieke omzet te compenseren. Meer recente, legale initiatieven zoals Spotify, waarbij consumenten zich met een abonnement toegang kunnen verschaffen tot miljoenen titels uit het wereldrepertoire, zijn vooralsnog zelfs niet winstgevend. In dit tempo

industrie hun auteursrecht in de digitale wereld kunnen exploiteren. Niet vanuit het eigen belang, maar vanwege de cruciale rol voor de ontwikkeling van de gehele economie. Deze belangrijke conclusie kan getrokken worden uit een gedetailleerde studie van de OECD uit 2010. Hierin wordt onder meer vast gesteld dat het overgrote deel van de

populaire cultuur die mondiaal wordt geconsumeerd afkomstig is uit landen met een sterk auteursrecht, zoals Amerika en de West-Europese staten. Daartegenover staan landen als Rusland en China, met een geringe export van populaire cultuurproducten en een zwak auteursrecht, maar dominante staatsfinanciering van cultuur. Uit deze studie kan de stelling worden betrokken dat auteursrecht een meer marktgericht optreden van kunstenaars stimuleert, terwijl overheidssubsidie een meer introverte, op de staat gerichte houding bij kunstenaars genereert. Uitgaande van de overheidsdoelstellingen op cultureel en economisch gebied ligt het voor de hand dat de Auteurswet in Nederland aan een herwaardering toe is en gezien wordt als een noodzakelijk instrument voor een levendige cultuur met een grote economische betekenis. Als we de standpunten van de politieke partijen bezien, is het nog niet zover. Net als honderd jaar geleden lijken we ook nu weer achter te lopen. Laat onze nieuwe minister-president een voorbeeld nemen aan Angela Merkel die zich al in 2009 tijdens de Frankfurter Buchmesse uitsprak voor een krachtige handhaving van het auteursrecht op internet. De culturele sector zal het ruimschoots terugbetalen. 


17

n Buma Cultuur evenement

“De ‘experience’ is nu het product”

Eurosonic Noorderslag Parlementariërs, tech-experts, boekers, wetenschappers, journalisten, advocaten, en – ja die ook – songwriters zijn allemaal aan het woord geweest tijdens de Eurosonic Noorderslagconferentie in Groningen. We noteerden boude, leerzame, discutabele en wijze uitspraken.

Mike Breeuwer

Martin Mills (The Beggars Group): “Streaming is geen buy-out. Dus als een gebruiker je vaak draait, kunnen uiteindelijk de inkomsten hoger worden dan bij een eenmalige afrekening van een download”

Tim Kuik

Marietje Schaake (ALDE) over de spagaat tussen intellectueel eigendom en digitale vrijheid: “Er is enorme druk om content offline te halen. Hoe activistischer rechthebbenden worden, des te meer wordt de digitale vrijheid beknot”

18


Econometrist René Goudriaan (APE) over de cijfers van de Nederlandse poppodia in de periode 2005-2011: “Jullie doen het eigenlijk best goed, zeker in vergelijking met de vrije theaterproducenten. Daar wilde ik het bij laten” Hein van der Ree (directievoorzitter Buma/Stemra): “Buma bestaat honderd jaar. In die lange historie is ‘handhaving’ altijd een belangrijk aspect geweest in wat we gedaan hebben. Daarmee maak je je niet altijd populair”

Peter Jenner (Sincere Management, Pink Floyd): “Het maakt niet uit hoe, maar uiteindelijk wil de artiest gewoon netjes betaald worden”

2013

Eurosonic Noorderslag in haar nawoord: “Tijdens de 27ste editie van Eurosonic Noorderslag presenteerden 304 veelbelovende Europese acts en bands zich in Groningen aan een publiek van 35.000 muziek liefhebbers en professionals. Het aantal internationale deelnemers aan de muziekconferentie steeg van 1.100 naar 1.500 ten opzichte van vorig jaar. Muziekliefhebbers uit de hele wereld konden via radio, televisie en internet Europa’s belangrijkste conferentie en showcasefestival volgen”. De volgende Eurosonic Noorderslag vindt plaats van 15 t/m 18 januari 2014.

Dennis Boxem

Simon Morrison (Copyright Public Policy Manager Google): “Iedere klik is een kans”

Mike Breeuwer

Mike Breeuwer

Mike Breeuwer

Mark Mulligan (Music Industry Blog): “Niet de song, niet het album, maar de ‘experience’ is het product tegenwoordig”

Astrid Oosenbrug (Tweede Kamerlid PvdA): “Als er voldoende legaal aanbod is, zal de behoefte iets illegaal te willen downloaden verminderen” Hans Kosterman (Buma/Stemra & Sena) tijdens het Auteursrechtdebat: “In de Europese wetgeving is erkend dat auteursrecht een grondrecht is. Maar de politici hier aan tafel (Groen Links, PvdA, VVD; red.) onteigenen het auteursrecht met wat ze hier voorstellen”


19

n profiel

Jan van Wieringen en David Schreurs

De mannen achter The Caro Emerald verkocht wereldwijd 1,5 miljoen exemplaren van Deleted Scenes from the Cutting Room Floor. We vroegen songwriters/producers David Schreurs en Jan van Wieringen hoe ze te werk gingen bij the making of het nieuwe album The Shocking Miss Emerald. - door Alex Buurman, foto’s Fred van Diem

H

et uitgangspunt voor het maken van het nieuwe album van Caro Emerald was totaal anders dan voor het eerste, in 2009, toen de single Back It Up werd uitgebracht. Vanaf begin 2008 hadden David Schreurs en Jan van Wieringen thuis fulltime gewerkt

aan het concept van de muziek van dit project met zangeres Caro Emerald en de Canadese songwriter Vince Degiorgio. Er werd een virtueel wereldje gecreëerd met verwijzingen naar de muziek en sound van vooral de jaren vijftig, met prominente gebruikmaking van loops en samples. Pittige, heden 

20


Shocking Miss Emerald daagse dansmuziek met componenten uit bijvoorbeeld ballroomjazz en tango. De faciliteiten die ze ter beschikking hadden, waren minimaal: een geluids cabine, een computer voorzien van de noodzakelijke opnamesoftware, enkele microfoonvoorversterkers en een con densatormicrofoon. Nu hebben beide heren elk hun eigen productieruimte en kunnen ze putten uit een meer dan luxueuze verzameling apparatuur. Deze productieruimtes bevinden zich in een pand waarin zich ook een grote, facili taire geluidsstudio bevindt: Electric Monkey. Deze studio heeft vintage op nameapparatuur als specialiteit en heeft zodanige afmetingen en akoestische eigenschappen dat er ook met grote orkestbezetting kan worden opgenomen. Zo hebben Van Wieringen en Schreurs

ideale voorwaarden geschapen voor de conceptie van het nieuwe album.

Risicovolle investering Dit laatste past ook goed in de sfeer rondom het producersduo. Ze gaan niet over één nacht ijs, en wat ze aanpakken doen ze met zelfvertrouwen: “Na jaren produceren en flutmuziek maken”, vertelt David Schreurs over Back It Up, “hóór je wanneer iets goed is of niet. Niet voor niets hebben we er zo veel tijd in gestoken, terwijl we helemaal geen geld hadden en ook wat anders hadden kunnen gaan doen. Het was een risico volle investering, maar we zagen dat de mensen er goed op reageerden en de sound leuk vonden. Op een gegeven moment zit je er ook zó diep in dat je

denkt: laten we het maar afmaken. “De troef was het concept en de combinatie van talenten. Het album en de geconstrueerde wereld eromheen zijn een wezenlijk onderdeel van dat concept – niet alleen Caro als zangeres of alleen de liedjes. We realiseerden ons dat het heel sterk was, en daarom hebben we ook zelf ons label (Grand mono Records) opgezet, zodat niet anderen rijk zouden worden door het werk dat wij gedaan hadden. Dat zat er toch een beetje aan te komen.”

Keihard referentiepunt Op zich verschilt de manier van werken deze keer niet erg van het productieproces van Deleted Scenes from the Cutting Room Floor, behalve dat er 


21

n profiel

 zich nu veel meer in de achtergrond afspeelt. David Schreurs: “De eerste keer was er vooral focus op de plaat. Die ligt nu ook bij andere dingen. Caro is druk bezig met artiest-zijn en alles wat daar bij hoort, Jan is bezig geweest met het inrichten van zijn studio, en ik run het zakelijke verhaal, waarbij een team van zes man plus nog wat free lancers moet worden aangestuurd. Er zit dus nogal wat ruis op de lijn. We kunnen niet meer ‘zomaar wat doen’, want de plaat moet in Europa gelijk tijdig uit en we hebben ons ook wel het een en ander op de hals gehaald door labelactiviteiten in de VS op te starten.” Jan van Wieringen, de eigenlijke soundengineer van de twee, laat zich pertinent niet van zijn stuk brengen door het overweldigende succes van het vorige album: “De eerste plaat hebben we honderd procent naar onze eigen smaak gemaakt en dát heeft het succes bepaald. Je kunt erg in de war raken door de meningen van anderen, en dan ga je gokken. Je verliest je zelfvertrou wen. Je hebt nu weliswaar de tijdsdruk, want er zitten allemaal mensen en labels op je te wachten, maar de druk van wat het publiek verwacht… nou nee. Uiteindelijk heb je je eigen smaak, je eigen referentiekader, en als je ervan overtuigd bent dat je kwalitatief het hoogst mogelijke levert, heb je een kei hard referentiepunt.”

Neergezet wereldje Klankmatig streven Schreurs en Van Wieringen naar een zelfde sfeer als die op het eerste album. Doordat ze nu veel meer, en vooral veel betere apparatuur tot hun beschikking hebben, ligt het voor de hand dat het resultaat anders gaat klinken. “Zolang het beter klinkt”, pareert Van Wieringen, “ga ik ervan uit, dat het geen bezwaren oplevert. Het wereldje dat we met het eerste album hebben neergezet, was eigenlijk een heel

22


Cd en single In de aanloop naar het uitkomen van het nieuwe album The Shocking Miss Emerald, dat op 3 mei zal verschijnen, is op 22 februari de single Tangled Up uitgekomen.

rare mengelmoes van jarenegentigbeats met daarnaast sfeertjes uit de jaren twintig tot en met de jaren zestig, maar het voelt toch als één geheel. Op het nieuwe album zullen mensen vrijwel elk nummer gelijk herkennen als een Caro Emerald-liedje. Dat komt – natuurlijk – door haar stem, maar ook door het type grooves en de sound. Geluidskwaliteit is iets anders dan sound. Als je het frequentiespectrum mooier in balans uitvult, met mooiere converters opneemt en dergelijke, denk ik dat niemand daarover gaat klagen. Maar het moet nooit ten koste gaan van de sound.”

Songs en sound Vince Degiorgio vormt een vast onder deel van het team dat de liedjes voor Caro Emerald schrijft. “Soms schrijf ik wel eens een liedje achter de piano, althans, zo ben ik ooit begonnen”, legt David Schreurs uit, “maar meestal zit ik eerst achter de computer te klooien met geluidjes. Ik knutsel dingetjes in

elkaar en met zo’n idee ga ik naar Vince of ik stuur het naar Caro, of ik doe beide. Ook Jan en toetsenist/producer Robin Veldman brengen beats en opzet jes in. Voor dit album leverde ook Caro’s vaste gitarist Wieger Hoogendorp mate riaal aan. Vervolgens verzinnen Vince, ik en Caro daar toplines op. Vince schrijft de teksten, waarbij Caro en ik ideeën aandragen. Het aandeel van Caro hierin verschilt heel erg. Het schrijven gebeurt grotendeels door Vince en mij, maar Caro komt ook steeds meer met toffe ideeën en toplines. “Zonder Vince zou die hele sound er niet geweest zijn. Hij is essentieel in het geheel. Zijn teksten zijn te gek en de meeste toplines komen van hem. Vince en ik hebben van de zomer ook een paar nummers geschreven met Guy Chambers (songwriter voor onder an deren Robbie Williams), maar dan merk je vrij snel dat het een andere sound krijgt. Eén nummer daarvan komt nu op de plaat, en met een ander te gek nummer, dat prachtig is opgenomen

David Schreurs: “Al schrijf je een nummer over hondenvoer, als het een heel leuk liedje is, gaat heel de wereld plat”

met orkest, gaan we zeker ook nog wat doen. Drie andere liedjes met Guy passen net niet genoeg bij de sound die wij in gedachten hebben. Die is heel specifiek en hangt ook vrij zwaar op dat geklooi van Vince en mij.”

Buitenland Wanneer een album in een groot aantal landen uitkomt, moet je met veel zaken rekening houden die consequenties hebben voor de voorbereidingstijd van de release en uiteindelijk de release datum. Schreurs: “Hier in Nederland kunnen we morgen naar de radio stappen, en wanneer het album precies uitkomt maakt niet zo heel veel uit. Maar in Engeland en Duitsland, na Nederland de belangrijkste landen, heb je meer tijd nodig. Caro is daar lang niet zo bekend als hier. Ze staat daar wel op de kaart, je bent een van de mensen die het goed doen, maar je kostje is nog niet gekocht. De radio staat daar weliswaar te springen om nieuwe singles – je begint dus niet helemáál bij nul –, maar je hebt veel tijd nodig.

“In Nederland heb je een stuk of tien radiostations die je moet bedienen, maar in Duitsland zijn dat er een paar honderd. Als je wilt dat een nummer daar in de charts komt, moet je minstens twee- tot driehonderd spins per week hebben. Dat krijg je niet voor elkaar als je te laat begint. We kunnen ook niet alvast een single in Nederland uitbrengen, want dan zeggen die Duitse en Engelse stations: wat gebeurt er nou? Dus we moeten nu de plaat simultaan in heel Europa uit brengen, wat betekent dat er tussen het moment dat de plaat af is en het moment van uitbrengen minstens twee, tweeën halve maand zit.”

Geen concessies

De Veer 2012 David Schreurs ontving tijdens Eurosonic Noorderslag, in de hoedanigheid van general manager van Grandmono Records, de Veer 2012. Buma Cultuur kent deze onderscheiding jaarlijks toe aan een persoon die binnen de Nederlandse muziekindustrie een bijzondere prestatie heeft geleverd ten behoeve van het nationaal muziekproduct.

net als Nederlanders, Engelsen, Russen en Eskimo’s of Brazilianen”, verklaart Schreurs. “Als ze een nummer leuk vinden, kopen ze het plaatje, en anders niet. Het is niet zo dat ze compleet andere dingen leuk vinden en het is ook niet zo dat als je er een Braziliaanse shaker in gooit, de kans groter wordt dat je in Brazilië doorbreekt. Of dat, als je een tekst schrijft over Parijs, dan de Fransen in een keer omvallen. Al schrijf je een nummer over hondenvoer, als het een heel leuk liedje is, gaat heel de wereld plat. “Neem nou het nummer Gangnam Style: niemand weet waar het over gaat, maar ’t is wel een leuk liedje. Kinderen horen het één keer, geven het aan elkaar door en staan het op het schoolplein te zingen. Veel producers, songwriters en artiesten maken zich er zorgen over of iets wel ‘internationaal’ klinkt. Ik hoor dat heel vaak, maar tegelijkertijd heb ik nog nooit iemand gehoord die daar een ver haal van kon maken dat hout snijdt.” 

David Schreurs en Jan van Wieringen zien niets in concessies ten behoeve van buitenlandse luisteraars. “Duitsers zijn

Jan van Wieringen: “De eerste plaat hebben we honderd procent naar onze eigen smaak gemaakt en dát heeft het succes bepaald” voorjaar 2013 buma•stemra magazine

23

n feature

“Spotify laat de markt groeien”

De visie van Spotify econoom Will Page Spotify is dé talk of the town. De Zweedse onderneming heeft in Nederland de standaard gezet voor streamend muziek luisteren. Een interview met Spotify’s Will Page. - door Erk Willemsen

W

ereldwijd verwacht Spotify dit jaar 500 mil joen dollar uit te keren aan artiesten, labels, uitgevers en rechtenorganisaties. Dat is evenveel als het totaal aan uitkeringen tussen 2008 en 2012. De groei is enorm. Zeker ook in Nederland. De ‘director of economics’ van Spotify, Will Page, is enthousiast over die groei: “We hebben Spotify Nederland in 2010 gelanceerd, en dat ging meteen heel goed. Maar de KPN-deal in de tweede helft van 2011 heeft een explosieve

groei opgeleverd. En daarmee ontstaat een viraal effect en kan de groei expo nentieel toenemen. Want als je vrienden een Spotify-abonnement via KPN heb ben, wil jij natuurlijk ook Spotify gaan gebruiken. Daarmee neemt ook het aan tal organische abonnementen flink toe.” Page, voorheen ‘chief economist’ van de Engelse auteursrechtenorganisatie PRS, heeft van verschillende labelexecutives begrepen dat “Nederland het nieuwe Zweden wordt”. Ook in Zweden was er een groot probleem met een tanende muziekindustrie. Maar daar is

Will Page is ‘director of economics’ van Spotify. Voorheen was hij ‘chief economist’ van de Engelse auteurs rechtenorganisatie PRS.

er licht aan het eind van de tunnel. In Nederland misschien nog net niet. Maar dat gaat komen!”

Het sociale aspect Spotify heeft inmiddels meer dan 6 miljoen betalende gebruikers en 24 miljoen actieve gebruikers, en is in 20 landen beschikbaar. Spotify wil de radiofunctie binnenkort ook voor tablets en mobieltjes gratis beschikbaar gaan stellen. Ford en Volvo bouwen Spotify al in hun nieuwe automodellen in. In de recente upgrade van Spotify neemt het sociale aspect een nog belangrijker positie in. Will Page zet hoog in op dat sociale aspect van Spotify. Hij wijst me op een initiatief van de Engelse krant The Guardian, dat met Six Songs of Me een fraaie ‘op delen gerichte’ dienst heeft geïnitieerd, die ervoor zorg draagt

“Als Nederlandse Spotify- gebruikers nog steeds ook torrents gebruiken, zullen ze dat al veel minder doen dan voorheen” 24


dat gebruikers zich realiseren wat zij zelf en anderen mooi vinden – om dat vervolgens weer op Spotify te gaan streamen (www.sixsongsof.me). Page: “Blue Note heeft een schitterende Spotify app gemaakt waarin de hele historie van het label voorbijkomt.” In Nederland is Oor een van de pioniers met haar Spotify app: binnen Spotify kan je recensies lezen terwijl je luistert. Kortom, Spotify stimuleert het beluis teren van zowel catalogusrepertoire als van nieuwe releases. Met die marketing kan Spotify het gebruik stimuleren. De rechthebbenden zijn op hun beurt blij met die stimuli, zeker ook als het ouder repertoire betreft. Want zij realiseren zich dat de revenuen uit een enkele stream laag zijn, maar dat iedere keer dat hun song gespeeld wordt, de kassa weer heel even rinkelt. Met downloads en albumverkopen zijn er weliswaar meer inkomsten ineens, maar houdt het daarna wél direct op. Page wijst erop dat Spotify naar een annuity-model streeft: elke keer dat jouw muziek wordt afgespeeld, word je ook betaald: “Spotify is narrowcasting, in tegenstelling tot broadcasting. De eerste exploitatievorm is een een-op-een-model, met broadcasting bereik je velen tegelijk. Bij tv en radio wordt je muziek herkend door sampling of logsheets en wordt vervolgens de royalty die het op levert gedeeld door het aantal luisteraars. Het procentuele aandeel van de omzet dat wordt terugbetaald aan rechtheb benden ligt veel lager bij broadcasting dan bij narrowcasting. Twee derde van wat Spotify verdient komt rechtstreeks ten goede aan de rechthebbenden.”

Minder illegale downloads Will Page heeft weliswaar nog geen echt sluitend wetenschappelijk bewijs voor de terugloop in muziekdownloads uit illegale bron sinds Spotify actief is, maar alles wijst erop dat de tendens

zeker in die richting gaat. Vooral het feit dat het illegaal downloaden van films en boeken nog steeds flink toe neemt, terwijl onderzoek laat zien dat illegale downloads van muziek gelijk blijven of afnemen, brengt hem tot deze observatie. Page: “Ik viel van mijn stoel toen ik hoorde dat niemand in Neder land ooit nog echt onderzoek had gedaan naar de mate van illegaal downloaden, terwijl de muziekindustrie zo ontzettend onder druk staat. We hebben Music Metric ingeschakeld. Ze hebben gedurende twaalf maanden unieke ip-adressen onder de loep genomen en kwamen tot een schatting van 1,9 miljoen ip-adressen die illegale downloads deden, véél minder dan tot dan toe werd aangenomen. Die lagen op 4 tot 5 miljoen. Natuurlijk moet je

Will Page

“De KPN-deal in de tweede helft van 2011 heeft een explosieve groei opgeleverd. En daarmee ontstaat een viraal effect en kan de groei exponentieel toenemen” foutcorrectie toepassen, maar eindelijk hebben we nu redelijk betrouwbare cijfers.”

Nederland hoge prioriteit Page besluit met te zeggen dat hij als econoom binnen Spotify-wereldwijd Nederland hoog op zijn prioriteitenlijst heeft staan: “En ik zeg dat echt serieus. In Nederland zijn torrents groot, maar Spotify heeft ook heel veel succes. En als Spotify-gebruikers nog steeds ook torrents gebruiken, zullen ze dat al veel minder doen dan voorheen. Als we dan ook het publiek er nog bewuster van gaan maken dat torrents verdienen aan hun illegale downloads van Nick & Simon-tracks, maar dat het duo zelf niets krijgt, dan zijn we een heel eind om die torrents van de kaart te vegen. Daarbij zijn ook ándere digitale muziek diensten aan het groeien in Nederland. De omzet van iTunes groeit ook door. We trekken samen op. We kapen geen markt weg, maar laten de markt groei en!” Will Page is enthousiast over het feit dat Spotify barrières verwijdert binnen de muziekmarkt. “Als Spotify door blijft groeien in Nederland heb ik er vertrouwen in dat dit unieke access- model Nederlandse songwriters en artiesten een fair shot zal geven om hun fans in Nederland en daarbuiten te bereiken. It’s a flat market.” 


25

n in memoriam

Componeren was voor hem construeren

Otto Ketting In december overleed een van Nederlands grootste componisten, Otto Ketting. Een in memoriam. - door Peter van Amstel

H

ebt u de Ketting-proef al uitgeprobeerd? De op 13 december 2012 overleden componist Otto Ketting bedacht hem zelf. Dat wil zeggen, hij ontwierp de Pijper-proef naar zijn illustere voorganger Willem Pijper. “Dat gaat zo”, schreef hij in 1972. “Wat voor platen met muziek van Pijper heeft u?” Een vraag aan de verkoper in de grootste platenzaak in de buurt. Die zal kiezen uit twee antwoorden: a) Van wie zegt u? en b) Nee, daar kunnen wij u niet aan helpen. “Van onze eerste moderne meester, van onze belangrijkste 20ste-eeuwse toondichter is geen noot verkrijgbaar”, concludeerde Ketting bitter. Of, bitter… nee, onbedaarlijk ongerust, dat typeert beter Kettings nooit aflatende pleidooi voor het spelen van en luisteren naar nieuwe, vooral ook Nederlandse muziek. Zijn eigen oeuvre is daar een blij makende uitnodiging toe: het is omvangrijk, ijzersterk en omvat voor elk wat wils.

Zes symfonieën Terug naar 1972 – hij scheef toen Time Machine voor blazers en slagwerk, sindsdien wereldwijd honderden malen uitgevoerd –, Ketting is een van de meest gespeelde eigentijdse Nederlandse componisten. Hij had toen al een symfonie op zijn naam staan, er volgden er nog vijf. De zesde, zijn laatste, in januari 2012. Daartussendoor ensemblestukken als Monumentum uit

26


1983 voor blazers, piano en slagwerkers (“een van mijn beste stukken”), twee kameropera’s, en de nodige muziek voor harmonie- en fanfareorkest. Ketting was wars van inspiratie. “Hogere machten, lagere machten, dat moet je wantrouwen”, vond hij. Componeren was voor hem construeren, en die aanpak veroorzaakte een weelde aan wonderschone en dramatische, speelse en ontroerende prachtcomposities. En filmmuziek. “Soms lijkt filmmuziek bedrieglijk veel op echte muziek”, betoogt hij in de bundel De Ongeruste Parapluie. “Gelukkig gebeurt dat zelden. Want het aardige van filmmuziek is nu juist de mate waarin zij verschilt van zelfstandige, autonome muziek.” Om vervolgens zeventien pagina’s uit te wijden over het componeren voor bijvoorbeeld Bert Haanstra’s films Alleman, Bij de Beesten Af en Dokter Pulder Zaait Papavers. Begrijpelijk schrijven over muziek, ook een van zijn stokpaardjes.

Loftuitingen

Boek Otto Ketting - De Ongeruste Parapluie - Notities over Muziek 1970-1980 (Ulyssen 1981, ISBN 90 650 30018)

YouTube Op YouTube staat een filmportret van Otto Ketting uit 2010, gemaakt in opdracht van het Brabants Orkest.

in het Amsterdamse Concertgebouw, de Duitse Componist Karl Amadeus Hartmann centraal, uitgerekend de man bij wie Ketting in de jaren zestig in München Compositie studeerde. Daarom stond ook een nieuw te componeren werk van Ketting op het programma, Ode aan Hartmann zou het heten. Het kwam er niet meer van. De dag voordat Otto Ketting overleed kreeg hij van het Fonds voor de Podiumkunsten de toezegging voor een werkbeurs om het stuk te kunnen schrijven, riant onderbouwd met loftuitingen over zijn vakmanschap, fantasie en muzikale zeggingskracht. Dat heeft hem misschien nog goed gedaan.

De Ketting-proef Dan nu nog even de Ketting-proef uitgevoerd op de grootste platenzaak in de buurt: de iTunes Store. Score: drie uitvoeringen van de drie minuten durende trompetsolo Intrada, en één uitvoering van Symphony No.1. Alle reden tot ongerustheid dus. Otto Ketting had gelijk. 

Dit jaar staat in de ZaterdagMatinee, de concertserie van de publieke omroep

Zijn oeuvre biedt een weelde aan wonderschone en dramatische, speelse en ontroerende prachtcomposities

foto Donemus


27

n achtergrond

Ledenraad geïnstalleerd

Buma/Stemra-bestuur verkleind en vernieuwd De leden van Buma/Stemra hebben tijdens de extra Algemene Ledenvergadering, 13 december 2012 in Bunnik, een nieuw bestuur en een ledenraad gekozen. Een introductie. 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

H

et bestuur van Buma/Stemra is kleiner geworden per 1 januari 2013. Bestond het eerst uit vierentwintig bestuursleden en een onafhankelijk voorzitter, nu zijn er nog slechts twaalf bestuursleden en een onafhankelijk voorzitter. Voor het eerst sinds het bestaan van Buma/Stemra heeft de organisatie nu ook een ledenraad, bestaande uit twaalf leden en met een uit eigen midden gekozen voorzitter. De verkiezingen waren onderdeel van het proces van bestuurlijke vernieuwing waarin Buma/Stemra vorig jaar grote stappen heeft gezet op het gebied van bestuurs-

28


structuur, transparantie en participatie van de leden. Het nieuwe bestuur zal zich concentreren op de grote lijnen en zal belangenoverstijgend besturen. De ledenraad is een adviesorgaan voor het bestuur, waarin onderwerpen voor het bestuur voorbereid worden. De ledenraad is hierdoor de schakel tussen het bestuur en de Algemene Ledenvergadering. In 2014 zal door middel van een externe audit worden bekeken of de bestuur lijke vernieuwing tot de gewenste resultaten heeft geleid. Op deze pagina’s stellen we het nieuwe bestuur en de ledenraad voor.

12

Bestuur Leo de Wit - bestuursvoorzitter a.i. Rechter plv. strafsector rechtbank Rotterdam, algemeen voorzitter Raad voor Strafrechttoepassing en Jeugd bescherming, reviewer bij Bureau Gateway Binnenlandse Zaken (1) Henk Westbroek - vicevoorzitter componist/tekstdichter Uitvoerend artiest, columnist, voorzitter BV POP, presentator bij radio Veronica, resp. RTV Utrecht, mededirecteur café-restaurant Stairway to Heaven (2)

André de Raaff - secretaris - uitgever CEO Imagem Music CV (3) Paul van Brugge - componist Directeur Paul M. van Brugge bv, hoofdvakdocent Compositie Codarts Hogeschool voor de Kunsten Rotterdam, uitvoerend musicus en dirigent ZZP (4) Bèr Deuss - uitgever Eigenaar/directeur Albersen verhuur bv / Deuss Music, Den Haag, sinds 2002, auteur boek Groot Recht, Klein Recht 2007, adviseur Culturele projecten Gemeente Den Haag (5) Loek Dikker - componist Bestuurslid FFACE (Federation of Film- and Audiovisual Composers of Europe), bestuurslid World Soundtrack Academy, Ghent, lid van de Oscar- selectiecommissie Nederland (6)

13

Martijn Schimmer - componist Schimmer Music Productions bv, arrangeur, musicus (10) Raymond van Vliet - uitgever Managing Director/mede-eigenaar Cloud 9 Holding (11) Niels Walboomers - uitgever Walboomers Publishing bv, Mana ging Director Sony / ATV Music Publishing bv (12)

Eén bestuursfunctie is momenteel vacant.

Ledenraad Mark Bremer - uitgever Managing Director Universal Music Publishing Benelux (13)

Marcin Felis - componist Gastdocent Fontys Hogeschool voor de Kunsten, basgitarist Moke (17) Ward Henselmans - componist Vennoot Joosten & Kuitenbrouwer (18) Hans Kosterman - componist/tekstdichter Musicus in Braak, schrijver/producent muziektheaterprogramma’s (19) Maarten van Norden - componist Docent Utrechts Conservatorium, secretaris en voorzitter van Componisten 96 (20) Beatrice van der Poel - componist/ tekstdichter Uitvoerend muzikant, performer, oprichter platenlabel Moerasgas, producer theatertournees, stemactrice en mede auteur luisterboeken (21)

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

Jeff Hamburg - componist Eigenaar Hamburg Music en FutureClassicMusic (7) Arriën Molema - componist Zakelijk manager Room Eleven tot 2011, student filosofie, oprichter webshop GreenMill Tea (8) Pieter Perquin - componist Artiest, songwriter, producer (onder de naam Perquisite), eigenaar Unexpected Records, wederhelft van muziek/cartoonduo Spur Of The Moment, gastdocent Codarts Rotterdam (9)

Brian Dessaur - uitgever General Manager Strengholt Music Group, Senior Creative Manager / A&R Strengholt Music Group, werkzaam voor Purple Eye Entertainment, werkzaam voor Astral Music (14) Ad van Dongen - componist Mede-eigenaar Big Orange Music (15) Hans Everling - componist DGA Haramitsu Holding, DGA SOB Audio Imaging, Managing Director van Groves Netherlands (16)

24

Gé Reinders - componist/tekstdichter Producent cd’s Toon Hermans, Lenette van Dongen en Suzan Seegers, auteur van Het Zakdoekje, medeoprichter Studio Rendier (22) Jan Tiemersma - uitgever General Manager muziekuitgeverij De Haske Hal Leonard (23) Ronald Visser - uitgever International Business Manager bij Talpa Music bv (24)


29

n achtergrond

Buma Music Academy

Eerste jaar nadert apo Vanaf 27 april komt het eerste jaar Buma Music Academy in de laatste fase: zes schoolacts van de vijftig deelnemende middelbare scholen gaan op kamp en spelen in de finale. - door Erk Willemsen

Music master Krystl geeft een Buma Music Academy-les.

E

en klein jaar lang doen jongeren uit de tweede tot en met de vierde klas van de middelbare school mee aan een project waarbij ze kennis maken met alle facetten uit de muziekwereld. In de vorige editie van Buma Stemra Magazine hebben we dit nieuwe Buma-initiatief uitgebreid geïntro duceerd. Inmiddels is Buma Music Academy op stoom gekomen. Meer dan vijftig scholen hebben geparticipeerd in dit project dat muziekonderwijs op scholen weer op de kaart heeft gezet. Ruim 74 procent geeft nu al aan volgend jaar weer mee te gaan doen, en 22,5 procent zegt dat misschien te gaan doen. Dat is een geweldige score voor een pilot. Bovendien zijn op één school na álle scholen positief over het project. De scholen zijn verdeeld in de regio’s Noord, Midden en Zuid. Iedere regio wordt ondersteund door een professionele Music Master met workshops op school. Voor Noord is dat Krystl, voor

30


Zangeres Krystl gaf 5 maart een workshop aan leerlingen van het Dr. Nassau College Quintus in Assen.

Midden is dat Lange Frans en voor Zuid Shary-an. Van de vijftig scholen gaan uiteindelijk zes schoolacts mee op kamp van 27 april tot en met 1 mei. In de week van 2 april heeft elke Music Master een verrassingsbezoek gebracht

aan de twee geselecteerde scholen uit de betreffende regio om te vertellen dat zij door zijn naar de finale. Tijdens het kamp krijgen de zes scholen de kans om samen met toppers uit het vak (producers, componisten, tekstschrij-

Muziekonderwijs terug naar school Buma Music Academy is een landelijk project van Buma Cultuur dat het muziekonderwijs terugbrengt naar scholen. Door bezuinigingen is het muziekonderwijs de afgelopen jaren zo goed als verdwenen. Buma Cultuur heeft samen met onder anderen Krystl, Caro Emerald, Shary-an, Lange Frans, Han Kooreneef en Eric van Tijn een lespakket ontwikkeld. De Buma Music Academy is een unieke manier om op school met muziek bezig te zijn. Een klein jaar lang doen jongeren uit de tweede tot en met de vierde klas van de middelbare school mee

aan een project waarbij ze kennis maken met alle facetten van de muziekwereld. Niet alleen het maken van muziek, de promotie ervan, het vormen en managen van een band, maar ook het schrijven van een liedje: alles komt aan bod. Directeur Buma Cultuur Frank Helmink: “Met ons initiatief proberen we het beste van twee werelden samen te brengen: het jonge talent, de ambities en de frisse ideeën vanuit de scholen, en de aantrekkingskracht, kennis en ervaring van de professionele muziekindustrie.”

PS.

n column

theose

vers, stylisten, managers) te werken aan hun finale act, dat het slotstuk van de kampweek wordt. De winnaar krijgt de Buma Music Academy Award 2013.  www.bumamusicacademy.nl www.facebook.com/musicacademy

Een wereld vol muziek Lesprogramma Leerlingen komen tijdens de Buma Music Academy met alle aspecten van muziek in aanraking. Bijvoorbeeld hoe een nummer tekstueel in elkaar zit en hoe je een spannende melodielijn maakt, en ook leer je van artiesten hoe ze Facebook gebruiken om meer fans te krijgen. De modules van het programma zijn als volgt opgebouwd: 0) Kies je schoolact 1) Popquiz – test je kennis 2) Wie wordt jullie music master? 3) Hoe schrijf je een songtekst? 4) Raptekst schrijven 5) Songstructuur 6) Tijd om te jammen 7) Ontmoet de muziekprofessionals – interview technieken 8) Ontmoet de zakelijke kant van muziek: dance, hiphop, pop, rock, metal, singer/songwriter 9) Muziek en online media 10) Voorbereiding optreden 11) Showtime!

Evaluatie eerste periode

Hopelijk tot snel!

Rob Becker

Met het eerste jaar bijna achter de rug is Buma alweer bezig met de volgende editie. In de eerste evaluaties konden we veel enthousiasme noteren. Zo beveelt meer dan 90 procent van de leraren Buma Music Academy aan bij andere scholen. Een docent geeft aan: “Een leerling uit mijn klas had nooit muziek gemaakt. Hij heeft zichzelf binnen een paar maanden met behulp van internet piano leren spelen.” De verhouding theorie-praktijk werd per schooltype anders gewaardeerd: VWO vond de verdeling over het algemeen ideaal, VMBO achtte het toch wat te theoretisch en soms te moeilijk. Voor volgend jaar zou het goed zijn aanvullende modules te maken die flexibel voor verschillende niveaus kunnen worden ingezet.

E

lders in het magazine kunt u alles lezen over de evenementen die we hebben georganiseerd rond het 100-jarig bestaan van Buma/Stemra. Graag wil ik van deze gelegenheid gebruik maken u te vertellen over de evenementen die we elk jáár organiseren. Veel mensen kennen ons alleen van het incasseren en distribueren van gelden voor de aangesloten auteurs en uitgevers. Maar hiernaast doen we ook heel veel aan de promotie van muziek afkomstig uit Nederland. Hiervoor is er Buma Cultuur. Via Buma Cultuur ondersteunt en promoot Buma muziek uit Nederland in zowel Nederland als in de belangrijkste exportmarkten voor de Nederlandse (niet per se Nederlandstalige) muziek. Het doel is enerzijds het aandeel op de Nederlandse markt te vergroten en anderzijds een hogere inkomstenstroom te bewerkstelligen door het gebruik van het Nederlands muziekproduct op buitenlandse markten te stimuleren. In vrijwel elk genre organiseert Buma Cultuur een toonaangevend evenement waar de nadruk ligt op kennis vergroten en zakendoen. Evenementen als Amsterdam Dance Event en Eurosonic/Noorderslag zijn zelfs wereldwijd toonaangevend in hun genre. Voor menig Nederlands auteur is het buitenlandse succes daar begonnen. Daarnaast worden er elk jaar auteurs onderscheiden voor hun belangrijke bijdrage aan de Nederlandse muziek door het uitreiken van de Harpen. We helpen startende muzikanten door middel van de muzikantendagen en hebben het muziekonderwijs teruggebracht naar middelbare scholen door de Buma Music Academy. En dit is nog lang niet alles. Op www.bumacultuur.nl is een overzicht te vinden van alle door onszelf georganiseerde of door ons geïnitieerde evenementen. Velen van u kom ik tegen bij deze evenementen. Maar velen ook niet. Daarom wil ik dit ook via deze weg nog een keer onder uw aandacht brengen. Of het nu gaat om de Jazzdag, Buma NL, de Annie MG Schmidtprijs, de Toonzetters Prijs, Buma Music in Motion, of Buma Rotterdam Beats, we hebben u er graag bij, en deze evenementen hebben bewezen van zeer groot belang te kunnen zijn voor componisten, tekstschrijvers en uitgevers.

Hein van der Ree Directievoorzitter Buma/Stemra


31

Buma/Stemra presenteert...

Jacco Gardner

M

Nick Helderman

ulti-instrumentalist en producer Jacco Gardner (24) uit Hoorn maakt naar eigen zeggen neopsyche delische, barokke kamerpop, geïnspireerd door jarenzestigiconen als Syd Barrett, Brian Wilson en The Zombies. Begin februari verscheen zijn (op de drums na) volledig zelf ingespeelde debuutalbum Cabinet of Curiosities in de Benelux bij Excelsior Recordings en wereldwijd via Trouble In Mind in Chicago. Voordat Gardner op Eurosonic Noorderslag onder veel aandacht werd gelanceerd had hij internationaal al een cultstatus opgebouwd. Zijn fantastische eerste 7”-single Clear the Air werd uitgebracht op een Spaans label en online opgepikt door onder meer de invloedrijke Amerikaanse muzieksite Pitchfork, de Britse bladen NME en Shindig!, en collega-muzikanten als The Horrors. Gardner: “Ik speelde met mijn voormalige freakbeatduo The Skywalkers in de Londense club van Rhys Webb, de bassist van The Horrors. Hij wilde graag dat ik Clear the Air speelde, dus chauffeur Jos van Tol drumde, Skywalkers-drummer Hugo speelde gitaar en Rhys baste. Dat was de eerste keer dat ik mijn solowerk uitvoerde terwijl de plaat al was opgenomen.” Inmiddels bestaat Gardners liveband naast Van Tol uit Keez Groenteman (gitaar) en Jasper Verhulst (basgitaar), met wie hij ook in Lola Kite speelt. Gardner heeft zijn album via Excelsior aangemeld bij Buma/Stemra en is bezig met een internationale publisher. “Buma/Stemra doet goed werk en is de monopolist: je kunt er niet omheen.” In maart vertrok Jacco Gardner naar Amerika voor een drieweekse tournee, opgebouwd rond het prestigieuze SXSWfestival in Austin, Texas. In april is Europa aan de beurt, gevolgd door een intensieve tournee door Nederland in mei. - door Ernst Jan Jonkman

Jan van Wieringen en David Schreurs over The Shocking Miss Emerald

Recommend Documents