Jaarverslag
Regionaal Bureau Leerlingzaken
2012-2013
Gooi en Vechtstreek
Op tijd! De leerplichtambtenaren van het RBL eisen nogal wat van jongeren. We verwachten dat ze op tijd op school zijn en dat ze op tijd aan de bel trekken als ze vast dreigen te lopen, problemen hebben of niet op de juiste opleiding zitten. In het contact met scholen is ‘op tijd’ eveneens een terugkerend thema. Van de scholen verwachten we dat ze op tijd het verzuim van hun leerlingen melden en de zorgen rondom leerlingen tijdig in het ZorgAdviesTeam van de school bespreken.
We houden ons bezig met het realiseren van het recht op onderwijs voor elke jongere in de regio Gooi en Vechtstreek. We lopen ons het vuur uit de sloffen om de thuiszitters weer op een school te krijgen. We werken samen met de scholen aan het terugdringen van schoolverzuim en proberen problemen zo vroeg mogelijk te signaleren in de ZorgAdviesTeams, de schoolbezoeken of de leerplichtspreekuren. Het RBL wil er op tijd bij zijn als de schoolcarrière van een leerling in het gedrang komt.
Natuurlijk moeten we zelf het goede voorbeeld geven door op tijd een jaarverslag te leveren, maar belangrijker nog, door in ons werk adequaat en snel te reageren. We hebben ons het achterliggende schooljaar, zoals altijd ingezet om op alle vlakken goede kwaliteit te leveren. Het oude pedagogisch principe blijft waar: goed voorbeeld doet goed volgen.
In dit jaarverslag leest u wat wij het afgelopen schooljaar gedaan hebben, met vanzelfsprekend veel aandacht voor onze belangrijkste thema’s: de aanpak van schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten. Ook andere onderwerpen komen aan de orde. Het RBL beschouwt het aanpakken van problemen in de context. Zo wordt onder andere gekeken naar de situatie
november 2013 O r g a n i s at i e
waar een kind zich in bevindt, het gezinsleven en eventuele achterliggende problematiek. In de vorige schooljaren nam het verzuim telkens toe met ruim dertig procent. Voor het eerst is dit jaar het schoolverzuim licht teruggelopen. Wel lijkt het verzuim zich steeds verder te concentreren bij een harde kern van verzuimers. Na één jaar daling valt overigens nog niet met zekerheid te concluderen of hier sprake is van een trendbreuk dan wel een tijdelijke dip. Het ziet er naar uit dat scholen op tijd zijn geweest met het reageren op schoolverzuim en dat daardoor minder gemeld hoefde te worden bij het RBL.
fors lager. De landelijke doelstelling is gehaald! Blijkbaar hebben onze concrete acties en projecten vruchten afgeworpen. In het achterliggende jaar is ook veel aandacht besteed aan de oud-voortijdig schoolverlaters. Met alle ontwikkelingen voor de deur zoals de transitie jeugdzorg, passend onderwijs en de participatiewet, leek het ons een goede zaak om extra aandacht te schenken aan deze doelgroep. Het scheelt de gemeenten namelijk veel geld als deze jongeren niet in een uitkeringstraject terecht komen maar een maatschappelijke positie verwerven. Het RBL draagt daar een flinke steen aan bij!
De leerplichtambtenaren en RMC medewerkers hebben door hun inzet op de scholen daar natuurlijk ook een aandeel in gehad. Het aantal voortijdig schoolverlaters is dit schooljaar
Arturo E. van Haag Directeur RBL
Het Regionaal Bureau Leerlingzaken (RBL) ziet toe op de naleving van de Leerplichtwet in de Gooi en Vechtstreek en werkt voor de gemeenten Hilversum, Huizen, Bussum, Naarden, Weesp, Muiden, Wijdemeren, Laren, Blaricum en Eemnes. Het RBL is verantwoordelijk voor de uitvoering van de taken die voortkomen uit de Leerplichtwet. Daarnaast draagt het RBL zorg voor de uitvoering van de Wet Regionale Meld- en Coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten (RMC).
Dienstverlenend en zorgzaam Het RBL stelt dienstverlening aan en zorg voor leerlingen, ouders en scholen voorop. Werkt waar mogelijk preventief, handhaaft wanneer het moet en kan niet zonder samenwerking met alle partijen in het veld.
Bestuur Het RBL heeft een algemeen bestuur bestaande uit alle wethouders onderwijs van de genoemde gemeenten en een dagelijks bestuur bestaande uit de wethouders onderwijs van de gemeenten Bussum, Hilversum en Huizen.
Gemeenschappelijke regeling en ambtsinstructie Het RBL heeft van de gemeenten mandaat voor het uitvoeren van de Leerplichtwet. Dit mandaat is geregeld in een gemeenschappelijke regeling. In de ambtsinstructie staat hoe de medewerkers dienen te handelen. De ambtsinstructie is aan de hand van het format van Ingrado, de landelijke branchevereniging voor leerplicht en RMC, geactualiseerd. In een van de komende algemene bestuursvergaderingen zal de nieuwe ambtsinstructie bekrachtigd worden.
Financiën Het RBL ontvangt jaarlijks bijdragen van de deelnemende gemeenten voor de uitvoering van de Leerplichtwet. In 2012 bedroeg de gemeentelijke bijdrage 9,62 euro per jongere tot 18 jaar. Met ingang van 2013 bedraagt de gemeentelijke bijdrage 12,37 euro. De verhoging was noodzakelijk voor een gezonde bedrijfsvoering. In 2007 is de gemeentelijke bijdrage verlaagd van 10,42 euro naar 9,62 euro. Naar de wens van het algemeen bestuur zijn in de periode van 2007 tot 2012 de reserves aangewend. Ongeveer een derde van het budget van het RBL bestaat uit de gemeentelijke bijdragen. Tweederde bestaat uit geoormerkte landelijke gelden voor de RMC-functie voortijdig schoolverlaten en ten behoeve van extra inspanningen voor kwalificatieplichtigen. De financiële verantwoording vindt plaats per kalenderjaar. Dit jaarverslag is een inhoudelijke verantwoording van het laatste schooljaar en heeft betrekking op de periode van 1 augustus 2012 tot en met 31 juli 2013, met uitzondering van het aantal voortijdig schoolverlaters (VSV). De voorlopige VSV-cijfers worden altijd bekend gemaakt in oktober. Deze zijn meegenomen in dit jaarverslag.
Jongeren 5-23 jaar BLARICUM
BUSSUM
EEMNES
HILVERSUM
HUIZEN
LAREN
MUIDEN
NAARDEN
WEESP
WIJDEMEREN
TOTAAAL
ta b . 1 : l e e r l i n g e n p e r g e m e e n t e
5 jaar
76
427
122
1016
474
111
67
269
186
241
2989
6 jaar
90
431
112
962
458
130
73
238
205
257
2956
7 jaar
107
463
106
988
495
106
89
278
193
261
3086
8 jaar
109
479
112
1045
504
134
91
252
196
287
3209
9 jaar
135
466
131
1044
546
146
89
276
199
326
3358
10 jaar
135
423
137
1073
517
148
95
256
205
287
3276
11 jaar
130
452
143
980
498
149
89
255
204
314
3214
12 jaar
129
467
129
989
556
122
87
255
210
293
3237
13 jaar
113
443
143
1008
497
135
87
276
185
316
3203
14 jaar
122
411
121
1005
541
136
83
247
194
299
3159
15 jaar
109
400
136
925
482
114
69
240
201
283
2959
16 jaar
117
401
107
895
512
135
85
234
177
282
2945
17 jaar
111
403
125
928
499
125
84
223
174
272
2944
18 jaar
78
324
101
886
529
90
58
206
204
242
2718
19 jaar
83
259
113
871
440
102
69
143
166
235
2481
20 jaar
56
218
81
866
447
70
48
110
168
197
2261
21 jaar
59
264
68
942
452
57
46
89
187
216
2380
22 jaar
44
261
67
893
430
54
44
99
183
185
2260
1803
6992
2054
17316
8877
2064
1353
3946
3437
4793
52635
TOTAAL
Schoolbezoeken en controles Luxe verzuim controles Een aantal jaren geleden heeft het RBL intensieve acties gehouden om het luxe verzuim in de regio tegen te gaan. Nu is het RBL veel selectiever en probeert met gerichte, goed gekozen acties effectief te zijn. Ook worden controles uitgevoerd op verzoek van de scholen. Het aantal luxe verzuim processen-verbaal is dit schooljaar stevig gedaald, omdat het OM Utrecht, waar we sinds januari 2013 bij horen, het beleid heeft om vaker een waarschuwing uit te delen. Het OM Amsterdam eiste voorheen dat direct werd overgegaan tot proces-verbaal. Het aantal processen-verbaal luxe verzuim was vorig jaar 94 en dit schooljaar 54. Het aantal meldingen is hoger dat het aantal processenverbaal. Dit heeft twee redenen: niet alle meldingen resulteren in een proces-verbaal en per gezin wordt één proces-verbaal opgemaakt. Nulmetingen voortgezet onderwijs Sinds het schooljaar 2010-2011 is het RBL gestart met de schoolbezoeken. Het RBL heeft een protocol schoolbezoeken ontwikkeld om de analyse van het verzuimbeleid van scholen op een eenduidige en zorgvuldige wijze uit te voeren. Centraal staat het verzuimbeleid van de scholen en de uitvoering van het administratieve verzuimproces. Onderwerpen waarop de scholen worden beoordeeld zijn de aanwezigheid van een verzuimprotocol, de aanpak van verzuim,
Het RBL houdt zich bezig met ruim vijftigduizend kinderen en jongeren die in het Gooi wonen. De schoolcarrière van jongeren in de leeftijd van 5 tot 23 jaar wordt gevolgd. Een sluitende registratie is voor het RBL de basis voor het uitvoeren van de wettelijke taken. Wij ontvangen de persoonsgegevens van leerlingen uit de Gemeentelijke Basis Administratie (GBA). Om de jongeren te kunnen volgen, werken we nauw samen met alle scholen in de regio. Scholen zijn verplicht om de in- en uitschrijvingen van leerlingen bij DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs) te melden. Het RBL krijgt de gegevens van DUO.
Leerplicht 5-16 jaar
Ieder kind heeft recht op onderwijs en tegelijkertijd een plicht tot het volgen van onderwijs.
Kwalificatieplicht 16-18 jaar
Waar de leerplicht ophoudt begint de kwalificatieplicht. Dit houdt in dat jongeren tot 18 jaar onderwijs moeten volgen tot zij een startkwalificatie hebben. Een startkwalificatie is een havo-diploma, vwo-diploma of een mbo-diploma op niveau 2 of hoger.
RMC 12-23 jaar
De Regionale Meld- en Coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten heeft tot doel om voortijdig schoolverlaters terug te leiden naar het onderwijs, al dan niet in combinatie met werk, met als doel het behalen van een startkwalificatie.
Verzuim
verzuimregistratie en het tijdig melden van verzuim bij DUO. Het RBL heeft dit jaar negen scholen bezocht. Vorig schooljaar vier. Drie van de bezochte scholen zijn op alle aspecten als voldoende beoordeeld. Bij de andere scholen was nog sprake van verbeterpunten. Het RBL zal bij alle scholen voor voortgezet onderwijs een dergelijke nulmeting uitvoeren.
Samenwerkingsovereenkomst inspectie In februari 2013 heeft het RBL een samenwerkingsovereenkomst getekend met de Inspectie voor het Onderwijs. Tot nu toe hebben vooral de grote steden een samenwerkingsovereenkomst met de Inspectie. Wij zijn de eerste regio met een dergelijke overeenkomst. Het RBL vormt een team van leerplichtambtenaren die geschoold worden om de controles uit te voeren. In het najaar 2013 wordt gestart met de eerste schoolbezoeken aan de hand van het format van de Inspectie. We vertrouwen erop dat de schoolbezoeken een bijdrage leveren aan het verbeteren van het verzuimbeleid van de scholen. Het uiteindelijke doel is dat het schoolverzuim nog beter aangepakt wordt en het voortijdig schoolverlaten zal verminderen. Bij de schoolbezoeken tot nu, volgens onze methode, zien we dat scholen de rapportage serieus nemen en verbeterpunten doorvoeren.
Als een leerling meer dan 16 uur per vier weken verzuimt, dan wordt het verzuim door school via DUO gemeld bij het RBL. Het primair onderwijs meldt verzuim rechtstreeks bij het RBL. De eerste actie is meestal het sturen van een waarschuwingsbrief. Als het verzuim niet stopt wordt een leerling met de ouders uitgenodigd voor een gesprek. Samen met hen wordt een plan gemaakt om te zorgen dat het verzuim alsnog stopt door bijvoorbeeld maatregelen thuis te nemen, maatschappelijk werk, de mentor of anderen in te schakelen. Helpt dit alles niet en is het verzuim verwijtbaar, dan stuurt de leerplichtambtenaar de jongere door naar Bureau Halt of maakt proces-verbaal op. In de leerplichtwet wordt onderscheid gemaakt tussen absoluut en relatief verzuim.
Absoluut verzuim:
Een leerplichtige of kwalificatieplichtige leerling staat niet ingeschreven bij een school of een onderwijsinstelling.
Relatief verzuim:
Een leerplichtige of kwalificatieplichtige leerling verzuimt, al dan niet met medeweten van de ouders/verzorgers, incidenteel of geregeld de school zonder dat hiervoor toestemming is verleend.
Signaal verzuim:
Een leerplichtige of kwalificatieplichtige leerling komt structureel te laat of verzuimt lessen. In veel gevallen is dan sprake van gezinsproblematiek of sociaal - emotionele problemen van een leerling.
Luxe verzuim:
Een leerplichtige of kwalificatieplichtige leerling die buiten de schoolvakanties om op vakantie gaat en daarvoor geen toestemming heeft van de schoolleiding.
Protocol verzuim en ziekteverzuim Protocol schoolverzuim voortgezet onderwijs Sinds 2009 werken het RBL en de scholen voor voortgezet onderwijs in het Gooi met het Protocol Schoolverzuim. In dit protocol staan de verantwoordelijkheden van de school en de leerplichtambtenaar conform de wettelijke bepalingen beschreven. Scholen hebben steeds meer aandacht voor schoolverzuim en reageren daar sneller op. Dit is een mogelijke verklaring voor de terugloop van het aantal verzuimmeldingen.
2
Wel zien we een verschuiving van ongeoorloofd schoolverzuim naar geoorloofd ziekteverzuim. Met
andere woorden: jongeren worden vaker ziek gemeld. Dit vermoedden we al enige tijd en daarom is het Protocol Ziekteverzuim Voortgezet Onderwijs in 2011 ontwikkeld. In het afgelopen schooljaar is een soortgelijk protocol voor het MBO gemaakt.
ziek zijn of extra zorg nodig hebben lopen een groter risico op het voortijdig verlaten van de school dan andere leerlingen. Niet bij iedereen is de werkwijze volgens dit protocol al helemaal ingesleten, maar aldoende worden door alle partijen stappen gezet.
Protocol ziekteverzuim vo en mbo Vanaf augustus 2012 wordt door de meeste scholen voor voortgezet onderwijs, de jeugdartsen en de leerplichtambtenaren gewerkt volgens het Protocol Ziekteverzuim Voortgezet Onderwijs. Dit protocol is gebaseerd op de landelijke handreiking ‘Snel terug naar school is veel beter’. Leerlingen die veelvuldig
Het belangrijkste is dat de mentor en anderen op school aandacht hebben voor jongeren die ziek gemeld zijn. Een leerling die echt ziek is, heeft recht op onderwijs (als dat mogelijk is) en recht op zorg vanuit school en van de jeugdarts. Als het een mogelijk onterechte ziekmelding is, dan hoort een actie te volgen door de leerplichtambtenaar.
Het Protocol Ziekteverzuim heeft een andere status dan het Protocol Schoolverzuim. Schoolverzuim is ongeoorloofd verzuim en ziekteverzuim is geoorloofd verzuim. Het RBL kan daarom scholen niet verplichten om met het Protocol Ziekteverzuim te werken maar zal hen hierin wel stimuleren, zodat de zorg voor zieke leerlingen gewaarborgd kan worden. Op het MBO College Hilversum loopt al enkele jaren het project Stipt! Dit project is gericht op jongeren die veel ziek gemeld worden. Deze succesvolle aanpak is nu vastgelegd in het Protocol Ziekteverzuim MBO.
Verwijsindex 2013
%
2012
%
2011-
%
2012-
2012
2011-
%
Het RBL denkt dat de Verwijsindex een goed samenwerkings- en risicotaxatie instrument kan zijn, maar in het Gooi functioneert de Verwijsindex nog niet als zodanig, omdat het aantal deelnemende instanties en personen nog steeds beperkt is. Vlak voor de zomervakantie heeft de gemeente Hilversum voor de hele regio een coördinator VWI aangesteld. Het doel hiervan is dat de Verwijsindex in de regio meer en beter gebruikt wordt.
Ta b . 3 : m e ld i n g e n p e r i n s ta n t i e
2013
De jongere en de ouders krijgen tijdens het gesprek een folder mee en de leerplichtambtenaar licht deze mondeling toe. Zonder voorlichting wordt er niet gemeld in de Verwijsindex. Een jongere blijft twee jaar in de Verwijsindex staan. Daarna kan de melding verlengd worden. Wij verlengen de melding pas als de jongere opnieuw minimaal 16 uur verzuimt en bij ons op gesprek komt. In het achterliggende schooljaar heeft het RBL 116 maal gemeld in de Verwijsindex.
Ta b . 2 : ME L D INGEN V ER W I J SIN D E X 2012-
Het RBL meldt sinds circa april 2010 in de Verwijsindex volgens een intern vastgesteld protocol. Als een RBL-medewerker een gesprek heeft met een jongere en er is sprake van 16 uur schoolverzuim of meer dan doet de ambtenaar een melding in de Verwijsindex. Bij ernstige zorgen over een jongere, wordt na interne collegiale consultatie ook gemeld in de Verwijsindex. In dat laatste geval is schoolverzuim niet altijd aan de orde.
0
0
1
1.9
Versa
19
1.7
14
1.4
BUSSUM
10
8.6
5
9.6
JGZ
30
2.7
30
3
EEMNES
7
6.05
0
0
WSG
41
3.6
16
1.6
HILVERSUM
48
41.4
22
42.3
MEE
25
2.2
26
2.6
HUIZEN
21
18.1
12
23.1
Vangnet
34
3
31
3
LAREN
2
1.7
1
1.9
RBL
116
10.3
52
5.2
MUIDEN
3
2.6
1
1.9
AMK
269
23.9
279
27.9
NAARDEN
3
2.6
3
5.8
BJZ
593
52.6
555
55.3
15
12.9
7
13.5
1127
100
1003
100
7
6.05
0
0
116
100
52
100
BLARICUM
WEESP WIJDEMEREN TOTAAL
TOTAAL
N.B. BJZ en het AMK melden alle cliënten
Vrijstellingen art.5
art.11
art.15
TOTAAL
art.3
art.5
art.11
art.15
TOTAAL
0
3
0
0
4
0
3
0
0
3
0
0
0
0
0
BUSSUM
0
12
1
0
13
0
10
7
0
17
0
4
6
3
13
EEMNES
0
1
1
0
2
0
6
1
0
7
0
2
1
1
4
HILVERSUM
0
35
7
0
42
0
28
6
0
34
1
17
11
1
30
0
16
4
0
20
2
28
6
0
36
0
8
5
0
13
0
3
0
0
3
0
3
1
0
4
0
0
2
0
2
MUIDEN
0
4
1
0
5
0
10
0
0
10
0
3
2
0
5
NAARDEN
1
4
1
0
6
1
7
2
0
10
1
3
1
0
5
WEESP
0
3
2
1
6
0
5
3
0
8
0
0
0
0
0
WIJDEMEREN
0
7
1
1
9
0
4
1
0
5
0
3
1
0
4
OVERIG
0
0
1
0
0
0
5
0
0
5
0
3
0
0
3
TOTAAL
1
88
19
2
110
3 109
27
0
139
2
43
29
5
79
HUIZEN LAREN
De kinderen die vallen onder artikel 5a willen meestal graag naar school, maar zijn aangewezen op een dagopvang of op een opname of een behandeling in een instelling. Als deze kinderen naar school kunnen dan willen ouders meestal niets liever dan dat. Vaak gaat het om ernstig gehandicapte kinderen. Het RBL geeft alleen op aanvraag van ouders een vrijstelling. Het RBL neemt zelf niet het initiatief en vraagt ook geen medische verklaring van een onafhankelijk niet behandelend arts, al zou dat strikt volgens de Leerplichtwet wel moeten. Met het passend onderwijs voor de deur, wordt dat wellicht een andere situatie. Ook deze kinderen hebben recht op onderwijs, als dat mogelijk is. Wie gaat bepalen of kinderen leerbaar zijn? Wat doet een school als ouders aankloppen bij een school? Bij artikel 5b hebben ouders bezwaar tegen de richting van de school en is er geen school binnen redelijke afstand die past bij de levensovertuiging. Deze ouders willen meestal thuisonderwijs geven. In het Gooi hebben we maximaal drie gezinnen per jaar. Het afgelopen jaar is het slechts één keer voorgekomen. Het RBL heeft afgesproken met de GGD dat deze kinderen door de jeugdarts worden gezien, omdat ze anders bij geen enkele instantie in beeld zijn. De groep die bedoeld wordt bij art. 5c, bestaat uit kinderen die in het buitenland op school zitten. In 2011/2012 steeg het aantal verleende
vrijstellingen fors, van 79 in het schooljaar 2010/2011 tot 138 in 2011/2012 jaar (+75%). Die toename was geen gevolg van het feit dat het aantal leerlingen op school in het buitenland was toegenomen, maar eerder omdat het RBL het formeel en sluitend afhandelen van deze aanvragen meer prioriteit heeft gegeven. Waar we voorheen genoegen namen met een éénmalige mededeling, vereiste veranderde wetgeving nu dat we ouders ieder jaar houden aan de verplichting om hun zaken netjes in orde te maken. In en-
2010-2011
art.3
BLARICUM
2011-2012
TOTAAL
•
art.15
•
art.11
•
art.5
•
Artikel 3: vrijstelling vanwege vervangende leerplicht. Artikel 5a: vrijstelling van inschrijving op een school wegens lichamelijke of psychische ongeschiktheid. Artikel 5b: vrijstelling van inschrijving op een school wegens bezwaar tegen de richting van het onderwijs. Artikel 5c: vrijstelling van inschrijving wegens inschrijving op een school in het buitenland. Artikel 11g: vrijstelling van geregeld schoolbezoek wegens omstandigheden voor meer dan tien dagen. Artikel 15: vrijstelling wegens het volgen ander onderwijs.
art.3
• •
Ta b . 4 : V r i j s t e ll i n g e n p e r g e m e e n t e
2012-2013
De Leerplichtwet kent zes soorten vrijstellingen:
kele gevallen heeft dit ertoe geleid, dat ouders hun kinderen alsnog hebben uitgeschreven uit Nederland. We zien dit schooljaar een daling, omdat de inhaalslag voltooid is. In het schooljaar 2013-2014 zullen we onderzoeken hoe we vrijstellingen wegens lichamelijke en psychische ongeschiktheid beter in beeld kunnen krijgen. Dit is belangrijk omdat vrijstellingen in een landelijk register vastgelegd gaan worden.
3
Verzuimcijfers TOTAAL
WIJDEMEREN
3
WEESP
HUIZEN
3
NAARDEN
HILVERSUM
1
MUIDEN
EEMNES
1
LAREN
BUSSUM
BLARICUM
ONBEKEND Absoluut verzuim
1
Onterechte melding
2
Relatief verzuim
1
TOTAAL
4
9 2 1
2
1
13
1
1
3
3
1
2
1
10
2
1
1
15
61
14
283
125
15
19
41
10
3
48
19
12
3
3
5
1
29
8
13
14
1
3
2
2
4
43
6
21
63
37
297
135
8
2
32
89
69
759
15
81
145
56
680
303
37
30
79
192
153
1771
3
4
1
1
2
1
13
72
37
6
5
11
33
12
220
3
6
1
2
10
SCHOOL BINNEN REGIO Onterechte melding 9
Luxe verzuim Signaal verzuim Verzuim wegens ziekte 18+ verzuim TOTAAL
4
1
24
30
85
66
722
15
6
12
169
5
1
54
2
In het algemeen geldt voor de tabellen dat de aantallen van vorige jaren niet in alle gevallen volledig overeenkomen met die van het verslagjaar. De reden hiervoor is dat onze registratie een fluctuerend bestand is. De verschillen zitten voornamelijk in de rubriek 'onbekend'. De meerderheid hiervan, 9, betreft absoluut verzuim, dat niet gerangschikt kan worden naar school binnen of buiten de regio, aangezien er geen school is. De overige vier meldingen waren zo summier dat niet bekend was voor welke leerlingen deze meldingen bedoeld waren. Verder zijn er wat betreft voorgaande jaren enkele rectificaties uitgevoerd.
Wat valt op?
Dit jaar zien we voor het eerst een daling van het aantal verzuimmeldingen.
SCHOOL BUITEN REGIO Onterechte melding Relatief verzuim
1 1
26
17
Luxe verzuim Signaal verzuim
1
Verzuim wegens ziekte 18+ verzuim TOTAAL EINDTOTAAL
10 1
1
1
3
3
3
2
13
50
19
168
84
7
3
17 1
16
17
25
14 17
416
1
15
78
39
251
144
16
23
32
61
30
690
20
96
224
96
934
450
53
53
111
254
183
2474
2011-2012
Mogelijke
Scholen pakken intern schoolverzuim strakker aan, dus komt het minder vaak tot een melding. Door economische crisis bestaat er een groter bewustzijn bij leerlingen en ouders dat naar school gaan belangrijk is. De werkgelegenheid daalt als gevolg van de economische crisis. Problemen bij jongeren worden sneller aangepakt. Jongeren vluchten daardoor minder vaak in spijbelgedrag.
SCHOOLVERZUIM NAAR SOORT 2
1 6
2
5
3
9
6
14
67
15
218
119
19
20
12
2
1
1
1
1
14
SCHOOL BINNEN REGIO Onterechte melding
Luxe verzuim
1
15
2
49
18
Signaal verzuim
2
6
5
21
4
Verzuim wegens ziekte
1
3
12
6
1
%
1
2011
4
%
Relatief verzuim
6
Ta b . 6 : V e r z u i m p e r o n d e r w i j s s e c t o r
12
2012
1
6
%
Onterechte melding
1
2013
3
2012-
Absoluut verzuim
Relatief verzuim
verklaringen hiervoor zijn:
ONBEKEND
TOTAAL
Het schoolverzuim loopt licht terug (-2%). De daling zit vooral in de 18+ verzuimmeldingen binnen de regio. Het aantal verzuimmeldingen relatief verzuim 18- van zowel binnen als buiten de regio blijft stijgen.
2010-
Relatief verzuim
5
Toelichting
2011-
2012-2013
VERHUISD
Ta b . 5 : s c hoolv e r z u i m n a a r s oo r t
bo
176
7.1
192
7.6
161
8.4
vo
547
22.1
717
28.3
761
39.9
1649
66.7
1550
61.2
933
48.9
3
2
29
43
50
54
625
mbo
27
14
17
157
rec/zmlk
49
2
56
2.2
29
1.5
overig
53
2.1
17
0.7
25
1.3
2474
100
2532
100
1909
100
6
44
1
2
6
32
18+ verzuim
32
22
96
42
408
195
15
9
56
88
98
1061
TOTAAL
41
48
192
67
717
348
37
31
127
163
177
1948
3
6
16
1
37
29
2
7
6
7
5
1
2
3
4
2
1
2
3
2
1
1
1
TOTAAL
SCHOOL BUITEN REGIO Onterechte melding Relatief verzuim
1
Luxe verzuim Signaal verzuim Verzuim wegens ziekte
1
2
7
121
3
14
Toelichting
1
13
Hieronder een nadere analyse van de gecombineerde cijfers uit tabel 5 en 6.
5
18+ verzuim
25
22
57
14
125
74
6
10
29
27
26
415
TOTAAL
28
28
79
16
168
110
10
20
35
38
38
570
EINDTOTAAL
73
76
271
84
891
460
47
51
162
202
215
2532
2010-2011
SCHOOLVERZUIM NAAR SOORT
ONBEKEND Absoluut verzuim
4
3
Relatief verzuim
1
1
3
Verzuim wegens ziekte
10 1
3
1
1 17
18+ verzuim
1
1
TOTAAL
1
1
5
4
4
1 2
3
7
35
15
143
62
5
13
24
SCHOOL BINNEN REGIO Relatief verzuim
7
33
46
390
Luxe verzuim
3
1
16
4
55
11
6
3
14
6
24
143
Signaal verzuim
4
1
4
1
31
4
3
5
5
1
9
68
1
2
9
3
1
2
2
Verzuim wegens ziekte
20
18+ verzuim
66
24
83
20
346
174
14
24
44
63
67
925
TOTAAL
80
34
140
40
584
254
28
46
89
105
146
1546
1
1
5
Wat valt op? Mogelijke
verklaringen +%
Mogelijke
Het aantal verzuimmeldingen van mbo leerlingen die buiten de regio op school zitten neemt aanzienlijk toe (+15%). Het aantal meldingen van leerlingen die binnen de regio op school zitten is stabiel. Het aantal verzuimmeldingen van vo leerlingen die binnen de regio op school zitten neemt af (-31%). Het aantal verzuimmeldingen van vo leerlingen die buiten de regio op school zitten neemt toe (+40%).
Betere samenwerking met omliggende leerplicht- en RMC-regio's. Intensiever contact met de mbo instellingen en vo scholen buiten de regio. Het bestaan van het digitale verzuimloket van DUO.
verklaringen -%
Leerplichtambtenaren zijn meer op scholen aanwezig. Het verzuim staat al in een beginstadium hoog op de agenda. Verschuiving van verzuimmeldingen naar ziekteverzuimmeldingen.
SCHOOL BUITEN REGIO Relatief verzuim
4
1
6
4
Luxe verzuim
1
1
2
6
Signaal verzuim
4
10
2
Verzuim wegens ziekte
22
1
1
4
2
2
18+ verzuim
32
11
26
12
93
46
8
5
22
23
26
304
TOTAAL
32
11
31
14
105
58
9
6
25
29
26
346
112
45
172
55
694
316
41
54
114
134
172
1909
EINDTOTAAL
2
Ta b . 7 : s c hol e n i n h e t g oo i
6
Primair onderwijs
voortgezet onderwijs
speciaal onderwijs
116
24
5
Leerplicht en Justitie
Uit de praktijk Klachten en rechtszaken
Steeds vaker wordt het RBL geconfronteerd met ouders die een klacht indienen of juridische stappen zetten. Ook hebben we vaker te maken met agressieve ouders, ouders die op directieniveau iemand willen spreken over een dossier, informatie willen krijgen van ons die we vanwege de veiligheid van de kinderen niet kunnen geven of waar we heel goed moeten afwegen of we het belang van kinderen of van een ouder schaden. Dit geeft naast de praktische werkdruk ook een emotionele belasting van het team. Het vraagt een bepaalde deskundigheid en zijn het cases die niet door één leerplichtambtenaar afgedaan kunnen worden, maar waarbij collegiale consultatie en hulp nodig is. Kortom, zaken waar een medewerker veel tijd en energie insteekt. Het RBL heeft in het schooljaar 2012-2013 twee klachten over leerplichtambtenaren ontvangen. In één geval is het vertrouwen tussen ouders en het RBL na een gesprek hersteld en is na enige tijd een oplossing gevonden voor de ontstane situatie. De andere zaak loopt nog. Voorheen handelden we klachten af volgens de Algemene Wet Bestuursrecht. Hiermee voldeden we aan de wet, maar om een klacht nog zorgvuldiger en passender bij het werkveld af te handelen zullen we vanaf volgend schooljaar werken volgens onze eigen klachtenregeling, waarbij een klachtencoördinator en een klachtencommissie benoemd zijn.
BUSSUM
EEMNES
HILVERSUM
HUIZEN
LAREN
MUIDEN
NAARDEN
WEESP
WIJDEMEREN
TOTAAL
5
7
1
34
17
4
2
8
9
5
92
Halt
0
3
0
7
5
0
1
0
3
0
19
TOTAAL
5
10
1
41
22
4
3
8
12
5
111
Het aantal processen-verbaal loopt terug, omdat het Openbaar Ministerie in Utrecht terughoudend is met het in behandeling nemen van processen-verbaal.
Relatief verzuim
32
45
32
Relatief verzuim luxe
54
94
59
Signaal verzuim
5
7
9
Rel. verzuim ziekte
1
1
1
92
149
103
TOTAAL
2010-2011
2
2011-2012
2
Ta b . 1 0 : H A Lt 2012-2013
Absoluut verzuim
2010-2011
ta b . 9 : Pv n a a r s oo r t 2011-2012
Bureau Halt Voor een verwijzing naar Halt bij schoolverzuim geldt een onder- en bovengrens. Vanaf 9 uren verzuim of vanaf 12 keer te laat komen, kunnen leerplichtambtenaren verwijzen naar Halt. Leerlingen die meer dan 60 uur hebben verzuimd of meer dan 60 keer te laat zijn gekomen, kunnen niet meer naar Halt worden verwezen. Jongeren worden bij de Halt-straf geconfronteerd met hun gedrag en met de gevolgen. Ze krijgen een leeropdracht, moeten excuses aanbieden en soms krijgen ze een werkopdracht. In het achterliggende jaar zijn er weinig leerlingen naar Halt verwezen. Dit is voor het komende jaar een aandachtspunt.
PV
2012-2013
Veelplegersoverleg en Justitieel Casus Overleg (JCO) Sinds oktober 2011 participeert het RBL in het Veelplegersoverleg. Jongeren tot 18 jaar, die meerdere malen met justitie in aanraking zijn gekomen worden in dit overleg besproken. Het doel van dit overleg is om informatie te delen. Tijdens het overleg wordt een casemanager aangewezen. Daarnaast wordt nagegaan welke acties instellingen kunnen ondernemen om te voorkomen dat een veelpleger opnieuw de fout in gaat. Voorts wordt er aan het OM een advies gegeven in het geval dat de veelpleger opnieuw voor een strafbaar feit is aangehouden. Vanaf januari 2013 bestaat het JCO overleg niet meer, omdat processen-verbaal worden behandeld door het OM Utrecht. We voeren met de parketsecretaris aldaar en de Raad voor de Kinderbescherming op casusniveau doorlopend overleg over het al dan niet opmaken van een proces-verbaal en over de afdoening.
ta b . 8 : PR O CES - V ER B AA L EN H A LT BLARICUM
Veiligheidshuis Voor een specifieke risicogroep die met politie of justitie in aanraking is gekomen, is het zogenoemde Veiligheidshuis opgericht. Hierbinnen vinden zowel het veelplegersoverleg als het Justitieel Casus Overleg (tot januari 2013) plaats. Wanneer de verzuimaanpak via brieven en waarschuwingsgesprekken niet meer afdoende is, zal in een aantal gevallen een proces-verbaal (pv) worden opgemaakt. Voor relatief lichte gevallen kan voldaan worden met een Halt pv (taakstraffen), voor de zwaardere wordt het een justitieel pv. Door de andere visie van het OM Utrecht, waar we sinds januari 2013 bij horen en door de bezuinigen bij het Openbaar Ministerie, hebben we minder processen-verbaal opgemaakt. We zijn in gesprek om overeenstemming te bereiken met het Openbaar Ministerie over de criteria voor een proces-verbaal. Veelal wordt op casusniveau besproken welke acties zinvol zouden kunnen zijn.
12
19
20
MBO
7
2
0
REC/ZMLK
0
0
2
19
21
22
VO
TOTAAL
Vechtscheidingen
Een gezin met vier basisschoolkinderen. Moeder verhuist met haar kinderen naar een woonplaats buiten de regio. Vader en moeder kunnen niet meer met elkaar door een deur. Vader spant rechtszaak na rechtszaak aan tegen allerlei mensen en instanties. Ook bij het RBL probeert hij informatie in te winnen over de verblijfplaats van zijn kinderen en de scholen. Hij wil de dossiers inzien, vraagt opheldering omtrent de acties van het RBL en dreigt met juridische stappen. Met hem spreken of corresponderen vergt een behoedzame aanpak. De tijdsinvestering in deze zaak is enorm.
Geen hulpverlening
Een moeder met vier tieners die gevlucht zijn uit het Midden-Oosten. Ze spreken geen vloeiend Nederlands. Moeder heeft aangegeven dat ze hulp wil. Zij moet een operatie ondergaan en zij heeft moeite met de opvoeding van de jongens. De leerplichtambtenaar heeft bemoeienis, omdat de school van een van de jongens hem kwijt wil. De jongen is de Nederlandse taal onvoldoende machtig om de school met succes af te ronden. School is niet bereid om hem bij te spijkeren. Deze jongen is licht verstandelijk gehandicapt verklaard, wat zeer waarschijnlijk geen terechte conclusie is. De leerplichtambtenaar hoort dat moeder in het ziekenhuis ligt in Amsterdam en dat dit gezin nog steeds geen hulp heeft. Hij gaat op huisbezoek. Hij treft een van de jongens thuis. Hulp is nog steeds niet opgestart. Na veel telefoontjes komt de leerplichtambtenaar er achter dat de hulpvraag bij de verkeerde afdeling was terecht gekomen, een gevolg van een onvolledige intake. De leerplichtambtenaar regelt dat de hulpverlening opgestart wordt. Maatschappelijk werk en leerplicht spreken af dat de leerplichtambtenaar contact houdt met het gezin over school. De maatschappelijk werkster checkt of er hulp is in het gezin en onderhoudt contact met moeder.
Geen passende school
Een jongen van 11 jaar vertoont gedrag waar de school niet mee om kan gaan. Ouders willen niet meewerken aan onderzoeken en accepteren de resultaten van de onderzoeken, die uiteindelijk toch verricht zijn, niet. De uitkomsten zijn ook niet eenduidig. Er kan geen goede diagnose gesteld worden. Niemand kan blijkbaar goed in beeld brengen wat deze jongen nodig heeft. Gevolg: hij zit maanden thuis. Ouders zijn zo wanhopig dat moeder met twee kinderen vertrekt naar haar land van herkomst. Daar gaat het op een heel klein schooltje goed met de jongen. Helaas kan het andere kind niet wennen. Bovendien is het gezin verscheurd, omdat vader in Nederland is gebleven voor zijn werk. Na een paar maanden keren ze terug. Uiteindelijk gaat de jongen naar een school, maar nog steeds is niet duidelijk of dat wel de juiste onderwijsvorm voor hem is. De leerplichtambtenaar heeft een centrale rol gespeeld in het bemiddelen tussen ouders en scholen. Ouders voelen zich slecht begrepen en niet gehoord. In dit dossier heeft de leerplichtambtenaar veel tijd gestoken. Het RBL heeft het initiatief genomen om dit dossier te evalueren met alle professionals, om in een volgende vergelijkbare situatie in ieder geval de communicatie tussen de verschillende partijen goed te laten verlopen.
5
Voortijdig Schoolverlaters Regionale samenwerking bij aanpak voortijdig schoolverlaten In de regio Gooi en Vechtstreek wordt door alle scholen voor het voortgezet onderwijs, het MBO College Hilversum en het RBL als partner vanuit de gemeenten, met begeleiding van de accountmanager van OCW, samengewerkt om het aantal voortijdig schoolverlaters terug te dringen. Het ministerie van OCW stelt geld beschikbaar voor het uitvoeren van hierop gerichte projecten. In juni 2012 is het VSV4 convenant ondertekend voor de jaren 2012 tot 2015. Het eerste schooljaar is achter de rug. Een deel van de projecten wordt uitgevoerd door de scholen. Ook het RBL participeert in een aantal projecten. Tevens heeft het RBL een regiefunctie. Dit is een logisch gevolg van het feit dat de RMC-functie belegd is bij het RBL en het terugdringen van voortijdig schoolverlaten hier nauw aan verwant is.
Voortijdig schoolverlater:
Iedere jongere tussen de 12 en 23 jaar die zonder startkwalificatie het onderwijs verlaat.
Nieuwe voortijdig schoolverlater:
Iedere jongere tussen de 12 en 23 jaar die in de periode vanaf 1 oktober 2012 tot 30 september 2013 door DUO is gemeld als VSV-er.
Oud voortijdig schoolverlater:
Iedere jongere tussen de 12 en 13 jaar die voor 1 oktober 2012 door DUO is gemeld als VSV-er.
HUIZEN
LAREN
MUIDEN
NAARDEN
WEESP
WIJDEMEREN
TOTAAL
19
127
66
16
7
27
26
34
380
2011-2012
23
61
21
212
94
27
12
44
41
62
597
2010-2011
30
59
26
214
121
36
8
41
60
56
651
2009-2010
19
71
29
262
133
46
19
44
50
62
735
2008-2009
22
66
26
196
144
45
16
33
66
51
665
2007-2008
28
85
22
293
136
26
16
50
53
66
775
2006-2007
23
88
33
311
183
34
21
38
67
77
875
2005-2006
27
100
34
282
178
37
26
41
65
63
853
Doelstelling
Ta b . 1 2 : V S V 2 0 0 9 - 2 0 1 3 2009-2010
HILVERSUM
47
2010-2011
EEMNES
11
2011-2012
BUSSUM
2012-2013
2012-2013
BLARICUM
Ta b . 1 1 : V S V ’ ERS REGI O g O O I EN vEC H TSTREE K
Uitschrijvingen
1261
1701
1265
1734
Herplaatsingen
881
1213
614
865
Bron: DUO t/m schooljaar 2011-2012 betreft dit de definitieve cijfers.
BLARICUM
BUSSUM
EEMNES
HILVERSUM
HUIZEN
LAREN
MUIDEN
NAARDEN
WEESP
WIJDEMEREN
TOTAAL
Ta b . 1 3 : V S V u i t s c h r i jv i n g e n / h e r p l a at s i n g e n 2 0 1 2 - 2 0 1 3
Uitschrijvingen
42
160
75
383
290
48
24
79
72
128
1261
Herplaatsingen
31
113
56
256
184
32
17
52
46
94
881
TOTAAL
Het schooljaar 2011 – 2012 was de doelstelling voor onze regio maximaal 512 voortijdig schoolverlaters. Officieel was op 1 oktober 2012 de voorlopige stand 578. De cijfers van DUO worden ruim een jaar later definitief vastgesteld. De definitieve stand is gezet op 597 vsv'ers in het schooljaar 2011-2012. Volgens onze eigen cijfers waren er 488 voortijdig schoolverlaters. Jongeren op het particulier onderwijs zijn daarbij niet tot de voortijdig schoolverlaters gerekend. Het ministerie rekende deze jongeren echter wel tot de voortijdig schoolverlaters. Voor het schooljaar 2012-2013 was onze doelstelling maximaal 485 voortijdig schoolverlaters. Met de voorlopige stand van 380 VSV'ers is deze doelstelling ruimschoots behaald.
380
VSV-projecten Jongeren in Beeld (JIB) Op 15 maart 2012 is JIB officieel geopend op het MBO College Hilversum door onderwijswethouder Erik Boog. JIB is een samenwerking van het LeerWerkLoket, het UWV, de gemeente Hilversum, het MBO College Hilversum en het RBL. Binnen het JIB werken de genoemde instanties samen om jongeren zonder startkwalificatie nog beter in beeld te krijgen en ze te ondersteunen en te adviseren bij onder andere de studieloopbaan, maar ook bij bijvoorbeeld financiële, psychische en/of psychosociale problematiek. JIB is gevestigd in het MBO College Hilversum. De doelgroep van het JIB bestaat uit niet-leerplichtige jongeren met een schoolregistratie waarvan gedurende het lopende schooljaar via het DUO verzuimloket meer dan één DUO verzuimmelding is ontvangen. Het in contact komen met deze jongeren is vaak erg lastig. Daarom hebben de medewerkers van het JIB een lange adem. Zij blijven pogingen wagen om de jongere te bereiken. De meeste aanmeldingen komen van het MBO College Hilversum. Het totaal aantal leerlingen in beeld en traject in het schooljaar 2012-2013 is 444 (inclusief doorlopende dossiers uit voorgaande jaren). 80% van de benaderde leerlingen heeft hun opleiding hervat na interventie van JIB. Veertig leerlingen hebben hun startkwalificatie behaald. Door het JIB zijn 45 huisbezoeken uitgevoerd.
6
HUIZEN
LAREN
MUIDEN
NAARDEN
WEESP
WIJDEMEREN
TOTAAL
%
HILVERSUM
2012-2013
EEMNES
%
BUSSUM
2011-2012
BLARICUM
Ta B . 1 4 : J I B K a n d i d at e n
7
19
8
102
46
3
9
18
18
13
243
2.9
7.8
3.3
42
19
1.2
3.7
7.4
7.4
5.3
100
9
25
20
151
61
4
9
14
33
29
355
2.5
7
5.6
42.5
17.2
1.1
2.5
3.9
9.3
8.2
100
JOA (Jongeren Onderwijs Arbeidsmarkt) Het RBL levert een bijdrage aan de totstandkoming en uitvoering van het regionale Actieplan Jeugdwerkloosheid door onder andere te participeren in het project JOA (Jongeren Onderwijs Arbeidsmarkt). Dit is een initiatief van de gemeente Hilversum, maar bedoeld voor de hele regio. Het nieuwe aan JOA is de integrale aanpak, waarbij aandacht is voor alle leefgebieden van de jongeren. Daarbij is niet alleen sprake van inhoudelijke ontschotting, maar ook financiële.
Het RBL heeft samen met het Leerwerkloket en de gemeente Hilversum de groep 'kwetsbare jongeren' in de leeftijd van 18 tot 27 jaar in kaart gebracht. Belangrijkste kenmerken daarbij waren: zij zitten niet op school en het halen van een startkwalificatie lijkt in eerste instantie niet haalbaar. Ook is er meestal sprake van meervoudig, vaak complexe persoonlijke problematiek. Een aantal jongeren uit deze groep heeft meegedraaid in een pilot 'Power For You'. Daarin werd gekeken of deze groep door intensieve begeleiding en een speciale aanpak geholpen kon worden om hun leven weer op de rit te krijgen. Het is niet vanzelfsprekend dat het RBL iets voor deze jongeren doet. Met name omdat deze populatie voor wat betreft leeftijd en bovengenoemde problematiek deels niet tot onze doelgroep behoort. De jongeren die bijvoorbeeld niet in staat zijn om een startkwalificatie te halen vallen niet onder de RMC-activiteiten. Het RBL vindt het echter wel belangrijk dat deze jongeren hulp krijgen en daarom werken wij ter ondersteuning van de gemeenten mee aan deze projecten. Bovendien is ons registratiesysteem voor het RBL maar zeker ook voor de samenwerkende partners, een belangrijke bron van informatie voor JOA vanwege de gegevens over schoolloopbanen, schoolverzuim en eventuele andere(gezins-)problematiek. Productief Leren Productief Leren (PL) is in 2009 door het RBL samen met het vo en mbo opgezet voor overbelaste jongeren met behulp van de VSV plusgelden. Ook dit schooljaar was het RBL nauw betrokken. In het achterliggende jaar bood PL aan 86 leerlingen onderdak. Het blijft een zware opgave om deze jongeren te bieden wat ze nodig hebben. Vanwege hun geschiedenis hebben ze vaak intensieve begeleiding en zorg nodig, voordat deze jongeren een start kunnen maken met beroepsonderwijs en ze voorbereid zijn op een stage. Door gescheiden geldstromen tussen zorg en onderwijs is dit soms moeilijk te realiseren. Het RBL let ook bij Productief Leren op schoolverzuim, maar de aanpak is op maat en daarom niet altijd strikt volgens het standaard protocol schoolverzuim. Productief Leren biedt de opleidingen media aan op niveau 1 en niveau 2, de opleiding horeca assistent niveau 1, maar de meesten leerlingen volgen de opleiding handel niveau 2. Daarnaast heeft PL tijdens het afgelopen schooljaar een aantal leerlingen de mogelijkheid geboden om staatsexamen vmbo-t te doen. PL geeft de leerlingen twee dagen les om hen te begeleiden naar hun diploma en drie stagedagen bij bedrijven en maatschappelijke organisaties. Deze begeleiding richt zich met name op structuur, begeleiding bij het leren, discipline. Productief Leren biedt plaats aan maximaal 100 leerlingen. Het laat zich aanzien dat in het nieuwe schooljaar de opname grens bereikt wordt. Een teken dat de regio in ieder geval behoefte heeft aan een opvangvoorziening als PL. De afspraak is overigens gemaakt dat er niet meer dan 20 % buitenleerlingen instromen om de kwaliteit (en voldoende plaatsen) te waarborgen voor de leerlingen uit deze regio. In het nieuwe schooljaar zal het aantal leerlingen van buiten de regio tot een minimum beperkt worden. Inmiddels hebben 23 leerlingen PL verlaten met een diploma op niveau 1 of 2. Gesteld kan worden dat zonder de opvang van (potentiële) uitvallers door Productief Leren de regionale VSV cijfers ca. 100 hoger zouden liggen.
Maandrapportage DUO
Elke maand ontvangt het RBL van DUO een lijst met leerlingen die worden uitgeschreven zonder startkwalificatie. Deze jongeren krijgen onmiddellijk een brief. Velen reageren en dan volgt er een gesprek of traject. In sommige gevallen zijn de jongeren al weer bezig met een opleiding en/of werk. Jongeren die niet reageren ontvangen een rappelbrief. Als ze voor de zomervakantie nog niets van zich hebben laten horen, worden ze in de zomervakantie nogmaals benaderd door middel van een telefoontje of een huisbezoek.
Doel:
Jongeren die overstappen van het VMBO naar het MBO lopen het risico op voortijdig schoolverlaten. Deze jongeren worden via een digitaal systeem (Intergrip) gevolgd, van het moment van keuze maken tot aankomst op het MBO.In de zomer worden de overstappers die nog niet aangenomen zijn op een MBO benaderd via een brief, mail, telefoon, huisbezoek.
Doel:
Achterhalen welke opleiding al dan niet in combinatie met werk deze jongeren
Overstappers VMBO naar MBO
Begeleiden naar een opleiding.
Resultaat:
willen gaan volgen.
Begeleiding bij opleidingskeuze aanbieden.
In april heeft 77% een keuze gemaakt, in juni 89% en in sept. 96%. In juni is 29% geplaatst op een vervolgopleiding, in september is 74% definitief geplaatst.
Resultaat:
Met vrijwel alle 1261 gemelde jongeren is in de loop van het jaar contact geweest. 881 Leerlingen zijn weer op een school ingeschreven.
Acties en projecten voortijdig schoolverlaters
Niveau 3 en 4 jongeren
Niveau 3 en 4 jongeren vallen in onze regio meer uit dan landelijk. Daarom besteden we extra aandacht aan deze groep van circa 200 jongeren. Zij hebben het onderwijs nog maar kort verlaten, dus de kans op succes (=terugkeer naar een opleiding) is groot.
Doel:
Nieuw in de regio
Voorheen kwamen jongeren die nieuw waren in de regio op de status ‘heeft waarschijnlijk een startkwalificatie’. Om zeker te weten of deze aanname terecht was is deze groep van 800 jongeren integraal benaderd.
Doel:
Voortijdig schoolverlaters terug in het onderwijs krijgen is geen eenvoudige opgave. Veel hangt af van het goede moment en het goede aanbod. Het is dus een kwestie van lange adem. Het RBL blijft jongeren die niet op een opleiding zitten en geen startkwalificatie hebben benaderen. Iedereen die pas een paar weken uitgeschreven is, krijgt een brief en het aanbod om te komen
praten met de loopbaanadviseur. Alle andere voortijdig schoolverlaters krijgen twee keer per jaar een
van het RBL om te spreken over terugkeer naar het onder- wijs. Zo nodig informeren over opleidingen, beroepskeuzetest doen, helpen bij inschrijving op MBO, e.d.
brief. In veel gevallen is op een mooie dag het moment daar dat een jongere terug wil naar school en
85 van de 200 benaderde leerlingen zijn weer terug naar school.
Gesprek met loopbaanadviseur
Resultaat:
openstaat voor een gesprek met het RBL. Het is dus zaak dat het RBL regelmatig van zich laat horen. Sommige groepen voortijdig schoolverlaters of jongeren die het risico lopen om uit het onderwijs te vallen, krijgen extra aandacht in speciale acties. Het RBL baseert de acties op de cijfers van voortijdig schoolverlaten. Zo zien we dat in onze regio de uitval bij niveau 3 en 4 op het MBO hoger is dan het landelijk. Deze jongeren kunnen makkelijk een startkwalificatie halen. De kans is groot dat energie steken in deze groep succesvol is. Op deze pagina wordt een
Informatie verkrijgen over start- kwalificatie, opleiding, werk, dagbesteding. Begeleiding bij opleidingskeuze aanbieden als ze geen start- kwalificatie hebben.
Resultaat:
Tweederde van de jongeren heeft gereageerd op een brief. De andere jongeren zijn benaderd door een huisbezoek. Van 150 jongeren is nog steeds onbekend wat ze doen. Circa 100 jongeren zijn in beeld bij het RBL. De overigen zitten op school of hebben een startkwalificatie.
uitleg gegeven van de acties die zijn ondernomen, wat het doel en het resultaat van deze acties is.
Tweejaarlijkse update oud vsv'ers
Huisbezoeken oud vsv'ers
Alle oud voortijdig schoolverlaters krijgen twee keer per schooljaar een brief waarin gevraagd wordt om opleidingsgegevens en informatie over werk aan ons door te geven. Ook wordt aangeboden om op gesprek te komen om over opleidingsmogelijkheden te praten.
Sinds vorig schooljaar besteden we in een gekozen gemeente extra aandacht aan hun oud voortijdig schoolverlaters. Dit jaar was Wijdemeren aan de beurt. 311 jongeren zonder startkwalificatie en schoolinschrijving zijn benaderd.
Doel:
Informatie verkrijgen over startkwalificatie, opleiding,
werk, dagbesteding. Begeleiding bij opleidingskeuze aanbieden als ze geen startkwalificatie hebben.
Resultaat:
Van de 311 jongeren die zijn benaderd, bleken 196 leerlingen een startkwalificatie te hebben. Met 25 leerlingen is het niet gelukt om contact te leggen. De overige 90 leerlingen zijn in beeld bij het RBL.
Doel: MBO exit studenten
Alle eindexamenstudenten van het MBO College Hilversum die het MBO verlaten, krijgen een mail van het RBL met de vraag naar hun vervolgplannen, zowel jongeren met als zonder startkwalificatie.
Doel
Voortijdig schoolverlaters in beeld krij- gen, zodat ze benaderd kunnen worden.
Informatie verkrijgen over startkwalificatie, opleiding,
werk, dagbesteding. Begeleiding bij opleidingskeuze aanbieden als ze geen startkwalificatie hebben.
Resultaat:
Op de verstuurde brieven was de respons 40%. In het achterliggende jaar zijn ruim veertig Dillemmamanagertesten afgenomen. Deze test helpt bij het maken van een opleidingskeuze.
Resultaat:
700 jongeren zijn benaderd, (respons 35 %): 80% hiervan heeft een vervolgstudie, 10% heeft werk 10% wil een gesprek bij het Leerwerkloket.
7
Thuiszitters Bovenschoolse Plaatsingscommissie Ongeveer vijf jaar geleden is op initiatief van het RBL de Bovenschoolse PlaatsingsCommissie opgericht. Deze komt tweewekelijks bijeen onder voorzitterschap van de directeur van Qinas (samenwerkingsverband VO). In dit overleg zit een aantal deskundigen waaronder de coördinator van Op de Rails en Herstart. Het doel van de Plaatsingscommissie is om te voorkomen dat leerlingen geen plek hebben binnen het onderwijs of om thuiszitters zo snel mogelijk weer op school te krijgen. In het schooljaar 2012/2013 zijn 83 jongeren besproken in de PlaatsingsCommissie. In 2011/2012 waren dat er 106. Dit is een afname van ruim 20%. Gedrag is een van de belangrijkste redenen waardoor leerlingen thuis komen te zitten. Meestal hebben de jongeren na twee of drie besprekingen in de plaatsingscommissie weer een dagbesteding. Veelal gaan ze naar een bijzondere voorziening of naar speciaal onderwijs zoals Mulock Houwer, de Vliegden, Rebound, Productief Leren of het Arbeidstrainingscentrum in Amersfoort. Het ontbreken van doorzettingsmacht blijft de slagvaardigheid van de Bovenschoolse Plaatsingscommissie parten spelen. Bij de invoering van passend onderwijs zullen Herstart en Op de Rails met de daarbij behorende gelden verdwijnen. Het zal de plaatsing van leerlingen er vermoedelijk niet gemakkelijker op maken. Een leerplichtige jongere tussen de 5 en 16 jaar of een jongere van 16 of 17 jaar die valt onder de kwalificatieplicht en ingeschreven staat op een school of onderwijsinstelling die zonder geldige reden meer dan 4 weken verzuimt, zonder dat hij/zij ontheffing heeft van de leerplicht respectievelijk vrijstelling van geregeld schoolbezoek wegens het volgen van ander onderwijs.
Thuiszitter
Ta b . 1 6 : Th u i s z i t t e r s 2012-
2011-
2010-
2012-
2011-
2010-
2013
2012
2011
2013
2012
2011
Terug naar school
Niet terug naar school
BLARICUM BUSSUM
2
EEMNES
2
3
5
3
1
HILVERSUM
20
31
24
9
3
HUIZEN
12
13
9
3
2
3
3
LAREN MUIDEN
3
1
1
NAARDEN
1
7
2
1
1
WEESP
5
10
4
1
1
WIJDEMEREN
1
2
1
(OVERIG)
1
5
7
2
3
TOTAAL
50
73
57
16
11
1
2
Ta b . 1 5 : L e e r l i n g e n b e s p r ok e n i n p l a at s i n g s c o m m i s s i e Bovenstaande tabel laat zien dat veel thuiszitters terug naar school zijn gegaan. Deze 6 x besproken
5x
4x
3x
2x
1x
TOTAAL
2012-2013
3
6
11
18
37
cijfers geven de stand van einde schooljaar 2012-2013 weer. De jongeren die niet terug
8
83
2011-2012
10
9
10
21
naar school zijn, kunnen in theorie al een heel schooljaar thuis zitten, maar dit is vrijwel
39
17
106
2010-2011
1
5
4
nooit het geval. De jongeren die eind juli 2013 nog niet terug op school zijn, zijn meestal
15
33
21
79
2009-2010
5
0
6
14
38
16
79
rond april of later thuiszitter geworden.
Casusoverleggen Het RBL participeert in een breed scala aan overleggen zowel vanuit een preventief als curatief oogpunt. Vooral de preventieve inzet is van groot belang. Immers, onderzoek toont aan dat elke euro ingezet op preventie de gemeenschap het 7-voudige aan latere kosten bespaart.
Overleggen Zorgadviesteams primair onderwijs
doel/doelgroep afstemming interne en externe zorg, signalen bespreken, adviseren
ca. 2x per schooljaar
Zorgadviesteams voortgezet onderwijs
afstemming interne en externe zorg, signalen bespreken, adviseren
5x per schooljaar
Zorgadviesteam MBO College Hilversum
afstemming interne en externe zorg, signalen bespreken, adviseren
5x per schooljaar
Signaleringsoverleggen 12- /12+*
signalen vnl buiten schooltijd
5x per schooljaar
Casusoverleg/CJG *
Risicojongerenoverleg
Wrap around care Kernteam Bussum
Vangnet Jeugd **
Bovenschoolse Plaatsingscommissie
FAQ •
Mag de school mijn kind verwijderen?
•
Mag ik met een
•
Is een VMBO-diploma een startkwalificatie?
VMBO-diploma altijd overstappen naar Havo?
•
Hoe verzorg ik onderwijs aan een langdurig
•
Ik vermoed dat er sprake is van huiselijk geweld in dit gezin, wat doe ik?
•
ziek kind op mijn school?
Elk gezin heeft toch recht op ski-vakantie, de directeur moet toch 10 dagen verlof geven?
multiproblemgezinnnen bespreken met kernpartners
1x per maand
insteek is politiecontacten
1x per week
•
Deze leerling wil een half jaar in het buitenland
naar school, mag dat ?
•
De schoolvakanties van de school wijken af van de landelijke richtlijnen, dat wist ik niet bij het plannen van mijn vakantie. Wat nu?
•
Wij zijn niet in de regio komen wonen,
•
Mijn kind wordt nergens toegelaten?
welke basisschool heeft plek?
•
Waarom moet mijn kind naar het speciaal basisonderwijs?
•
Ik kan geen stageplaats vinden en, nu word ik van school gestuurd, mag dat?
•
Kan ik in februari naar een andere opleiding?
•
Ik heb een cliënt die net uit detentie komt, naar welke school kan hij?
•
Kan ik bij u een beroepentest doen?
•
Mijn kind wordt gepest, de school doet niks. Ik ga haar thuis houden.
•
Mag mijn dochter onder schooltijd naar een dyslexiebegeleiding?
hulp door inzet eigen netwerk met profes- RBL niet direct betrokken sionele ondersteuning
•
Mijn dochter is vijf en kan de schoolweek niet volhouden, moet ik haar ziek melden?
•
Mijn zoon mag meedoen met een musical, mag hij vrij v an school?
pilot, werkt t/m 18 jaar
•
Dit kind vormt een bedreiging voor de veiligheid van zichzelf en van anderen mag ik
bemoeizorg voor hulpmijders
RBL zit niet in Kernteam 8 uur per week
(dreigende) thuiszitters, plaats in het onderwijs regelen
1x per 2 weken
Bovenschools ZAT
(dreigende) thuiszitters PO
1x per maand
Ronde-tafel-conferenties en andere incidentele overleggen over één gezin of kind
alle betrokkenen om de tafel met profes- doorlopend, RBL sionals organiseert/schuift aan
*= voor zover ze nog bestaan **= 8 uur uitvoering en zitting in stuurgoep
8
frequentie
Achter relatief eenvoudige vragen gaat vaak zwaardere problematiek schuil. Een greep uit de vragen die aan het RBL worden gesteld:
het •
verwijderen?
Moet ik komen naar het hoorgesprek bij de leeprlichtambtenaar voor het opmaken van een proces-verbaal?
•
Waarom noteert u mijn kind in de Verwijsindex?
•
Waarom heb ik een brief van jullie gekregen, ik ben toch niet meer leerplichtig?
•
Mijn ex heeft de kinderen na het weekend niet terug gebracht en nu zijn ze niet op school. Krijg ik een boete?
•
Ik ben zwanger, ben ik dan nog leerplichtig?
•
Wij willen een leerling
•
Ik heb een klacht over een docent, wat kan ik doen?
•
Ik maak me zorgen over mijn kleinkind, waar kan ik om hulp vragen?
•
Deze kinderen zijn al drie keer gewisseld van basisschool, nu willen ze weer naar een
schorsen
andere school, wat kan ik als directeur doen?
, hoe regelen we dat?
Niet spijbelen, maar doorzetten! Van het speciaal basisonderwijs naar MBO niveau 3 We hebben afgesproken op het kantoor van het RBL. Niet omdat ze spijbelt of ooit gespijbeld heeft, maar omdat Jacqueline Fokker (22 jaar) een topprestatie heeft geleverd. Het leren ging haar niet zo makkelijk af en toch heeft ze vorig schooljaar niveau 3 kappen op een MBO in Leusden afgerond en is het haar gelukt om een baan te vinden in deze economisch slechte tijden. Ik ben benieuwd naar het geheim achter dit succes. Waar heb je op school gezeten? Ik ben begonnen op de Julianaschool aan de Kalfflaan in Bussum. Het is lang geleden, ik weet het niet precies meer, maar ik vond het leuk, al heb ik er niet zo lang gezeten. Wel volle klassen, hoor! In groep 4 ben ik overgestapt naar de Indon. Daar waren de klassen kleiner en dat vond ik heel prettig. De Indon is een school voor speciaal basisonderwijs, daar krijg je veel begeleiding. Vanaf groep 6 zat ik met een meisje in de klas met wie ik nu nog bevriend ben. Zij is net als ik ook naar het Wellant gegaan en daarna naar de kappersopleiding. Het Wellant is toch een groene school? Paste dat wel bij jou? Hmm, planten vind ik leuk, maar dieren nou nee niet echt. Het kappersvak trok me veel meer. Ik heb mijn diploma gehaald op het Wellant en toen ben ik door gegaan naar de kappersopleiding. Waarom ben je naar Leusden naar de kappersopleiding gegaan? Ik ben samen met mijn moeder ook in Hilversum en in Amsterdam gaan kijken. In Leusden vond ik het meteen prettig. Het is een kleine school en je wordt heel goed begeleid. Welk niveau heb je gehaald? Ik heb nu een niveau 3 diploma. Eerst niveau 2 en daarna nog een jaar door. Ik geloofde eigenlijk pas na de diploma-uitreiking dat ik het echt gehaald had. Ik weet nog goed dat ik op 21 mei examen had, op 22 mei ben ik jarig. Ik dacht nog: ‘als ik het niet haal, wordt het geen leuke verjaardag' , maar ik haalde het wel! Heel knap dat je een MBO 3 diploma hebt. Hoe heb je dat klaar gespeeld? Het was af en toe erg moeilijk. Vooral de theorie. De praktijk lukte meestal in één keer, maar de theorie was soms een enorm probleem. Gelukkig had ik veel hulp op school. Mijn mentor ging elke twee weken samen met mij zitten om te bespreken wat ik moest doen. Dat hielp. Regelmatig dacht ik: ‘Ik stop ermee! Ik ga iets anders doen.’ Gelukkig heb ik doorgezet. Eigenlijk heb ik nooit een hekel aan school gehad en op de kappersopleiding hoefde ik maar één dag naar school. Je werkt dus ook al een hele tijd? Ik werk al vijf jaar bij een kapsalon in Bussum. Het bevalt me prima. Eerst mocht ik bijna niks doen en nu bijna alles. Tijdens de opleiding kreeg ik vaak hulp van mijn bazin bij opdrachten voor school en ze heeft me vaak opgevangen als het allemaal even heel zwaar voor mij was. Voel je je gewaardeerd op je werk? Zeker! De afgelopen twee weken had ik vakantie. Toen ik terug kwam zei mijn bazin: ' Ik heb je wel gemist hoor!' Ik was natuurlijk benieuwd wat ze precies bedoelde. Ze vindt dat ik altijd zorg dat de boel goed op orde is. Alle afspraken netjes in de computer en de salon keurig opgeruimd. Op vrijdagavond zijn we open tot half negen. Ik zorg altijd dat we dan ook echt klaar zijn. Ik ruim voor die tijd al zoveel mogelijk op en maak alles vast schoon. Ik ben daar blijkbaar handig in. Tijdens mijn vakantie moesten ze alles nog na sluitingstijd doen. Wat doe je over tien jaar? Soms denk ik na over een andere baan. Een kledingwinkel, niet zo'n merkwinkel hoor, maar een winkel met kleding, sieraden, tassen enzo, dat lijkt me erg leuk. Ik heb het nu nog heel goed naar mijn zin in deze kapsalon, behalve als het stil is, maar dat is het gelukkig niet zo vaak. Ik wil wel lekker bezig zijn. En verder, wat wil je nog meer in je leven? Ik wil dolgraag een woning voor mezelf. Het liefst meteen. En een gezin, kinderen? Ja dat wil ik ook, maar niet pas over tien jaar. Opeens enthousiast: 'Wie weet ga ik als ik kinderen heb voor mezelf werken als kapster in een bedrijfsruimte aan huis. Dat zou dan handig zijn, denk ik'. Heb je een tip voor jongeren die net als jij meer van de praktijk zijn dan van de theorie? Ja, elke week gaan zitten met je mentor om een goede planning te maken. Je moet je er dan natuurlijk wel aan houden, anders heeft het geen zin. Heb je ook een tip voor ouders? Het is fijn als je moeder steeds blijft vragen hoe het op school was en hoe het gaat. Uithuilen bij mijn moeder heb ik natuurlijk ook gedaan, als ik het even niet meer zag zitten. Heb je nog contact met klasgenoten van vroeger? Vanavond heb ik een reünie van het Wellant. Ik ben heel benieuwd hoe het met iedereen is. Ik weet dat sommige leerlingen na het Wellant zijn gaan werken. Zij hadden geen zin meer om verder te leren. Voor mij was het ook moeilijk, maar ik ben er trots op dat ik wel doorgeleerd heb. De drie kwartier die ze voor het interview beschikbaar heeft vliegen voorbij. We ronden snel af en spreken af dat ik straks kom om een foto te maken op haar werkplek. Als ik de kapperszaak binnenstap, komt ze me met een lach op haar gezicht tegemoet. Ze is hier duidelijk op haar plek. De komende twee weken runt ze de zaak, omdat haar bazin met vakantie is. Dat is aan Jacqueline wel toevertrouwd.
Marjet van Elten
Speerpunten 2012 – 2013 • Overstap van arrondissement Amsterdam naar Utrecht (verplicht) v • Werken volgens de Landelijke Handreiking Strafrechtelijke Aanpak Schoolverzuim v • Plan maken voor aanpak oud-voortijdig schoolverlaters v • Protocol Ziekteverzuim mbo opstellen en uitrollen ± • Aansluiten bij de drie transities ± • Aansluiten bij de ontwikkelingen rondom passend onderwijs v • Aandringen bij het vo om de Bovenschoolse PlaatsingsCommissie te mandateren om leerlingen te plaatsen • Aanpak schoolverzuim mbo ± • Uitvoeren van het regionaal VSV convenant 2012-2015/16: - Behalen regionale doelstelling en daarmee bijdragen aan de landelijke doelstelling v - Jongeren in Beeld (JIB) verder vormgeven v - Zichtbaar zijn op school in de vorm van spreekuren, voorlichtingen enz. op maat per school ± v= gerealiseerd, ±= gaande, -= nog niet gerealiseerd
Speerpunten 2013 – 2014 • Evalueren van het Protocol Schoolverzuim voortgezet onderwijs en mbo • Evalueren en verder implementeren van Protocol Ziekteverzuim op het voortgezet onderwijs en het mbo • Procedure optimaliseren rondom vrijstellingen art. 5a wegens lichamelijke of psychische onge- schiktheid, 5b wegens bezwaar tegen de richting van het onderwijs, 5c wegens het volgen van onderwijs in het buitenland • Met Bureau Halt afspraken maken om nog beter lik-op-stuk te geven • Met het OM Utrecht de procedure rondom het proces-verbaal optimaliseren. • Elke twee maanden in een gemeente een intensieve actie contact zoeken met oud-voortijdig schoolverlaters via o.a. huisbezoeken • Uitvoeren van het regionaal VSV convenant 2012-2015/16: - Behalen regionale doelstelling en daarmee bijdragen aan de landelijke doelstelling ` - Jongeren in Beeld(JIB) continueren - Zichtbaar zijn op school in de vorm van spreekuren, voorlichtingen enz. op maat per school • Afstemmen met de omliggende regio’s van verzuimaanpak en aanpak voortijdig schoolverlaten van jongeren 18- en 18+ • Meldcode Kindermishandeling en Huiselijk Geweld verder implementeren • Eén gezin, één aanpak samen met de partners steeds meer in praktijk brengen • Frequenter initiëren van en deelnemen aan rondetafelgesprekken, met het uitgangspunt: ouders en eventueel de jongere zitten aan tafel • Positionering RBL binnen de transitie jeugdzorg • Mede vormgeven van de rol van de gemeente bij passend onderwijs en meedenken met het onderwijs over de invulling van het passend onderwijs
Erik Boog, Liesbet Tijhaar en Julian Spilt op de Praktijkschool
Leerplichtambtenaren in actie op de Dag van de Leerplicht Donderdag 21 maart vierden we voor de tiende keer de landelijke Dag van de Leerplicht. Op de Dag van leerplicht vraagt het RBL altijd op een ludieke manier aandacht voor het recht op onderwijs. Dit jaar waren de leerplichtambtenaren ’s morgens vroeg aanwezig op de Gooise Praktijkschool in Hilversum samen met de wethouders onderwijs van Hilversum en Huizen, Erik Boog en Liesbet Tijhaar. Alle leerlingen die op tijd waren, werden verwelkomd met een heerlijke koek.
Veelzijdigheid RBL team: maatschappelijk werker, docent, leerkracht basisonderwijs, politieagent, fotograaf, antropoloog, arabist, pedagoog, neerlandica, sociaal geograaf, vormgever, arbeidsdeskundige, docent tweede taalverwerving, weg en waterbouwkundige, sportinstructeur, etc. Colofon
Tekst en Opmaak: Marjet v. Elten en Annelies v.d. Kolk Fotografie: Brita v. Borssum Waalkes, Arturo v. Haag Grafisch ontwerp: Studio Futuro, Mieke Vaas Datum opmaak: November 2013
Regionaal Bureau Leerlingzaken Gooi en Vechtstreek Bezoekadres: Burg. de Bordesstr. 80, 1404 GZ Bussum Postadres: Postbus 251, 1400 AG Bussum Telefoon: (035) 692 66 20 Fax: (035) 692 66 29 E-mail:
[email protected] Internet: www.rblgooi.nl
