Jaarverslag Vriendendienst Zuid Holland Noord 2009
Algemene doelstelling Het stimuleren van het welzijn van mensen met een langerdurende psychiatrische problematiek door de integratie en maatschappelijke participatie in de samenleving te bevorderen. Vriendendienst richt zich op zelfstandig wonende mensen. Concrete doelstelling Het bieden van sociaal contact en ondersteuning aan mensen met een langerdurende psychiatrische problematiek, door geschikte vrijwilligers te koppelen aan deze doelgroep. De termen integratie en maatschappelijke participatie kunnen als volgt geoperationaliseerd worden: toename van de zelfstandigheid toenemende deelname aan het maatschappelijk verkeer uitbreiding van het sociaal netwerk vermindering van de zorgafhankelijkheid Uitdrukkelijk worden deze termen niet in de concrete doelstelling opgenomen. Indien de deelnemer gekoppeld kan worden aan een geschikte vrijwilliger met wie een vorm van contact wordt onderhouden, is het doel bereikt. De integratie en maatschappelijke participatie is nooit het doel in het intermenselijke contact tussen deelnemer en vrijwilliger. Deze vormen van contact kunnen wel bijdragen bij integratie en maatschappelijke participatie. Doelgroep Vriendendienst Zuid-Holland Noord richt zich expliciet op mensen met een langerdurende psychiatrische problematiek. Te denken valt aan ziektebeelden zoals schizofrenie, depressie en persoonlijkheidsstoornissen. De doelgroep voldoet bij de intake aan de volgende criteria: Deelnemers zijn vanwege hun psychiatrische problematiek in zorg bij een GGZ-instelling (maar niet opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis) of bij een vrijgevestigde psychiater Ofwel deelnemers zijn, zo mogelijk recent, vanwege psychiatrische problematiek in zorg geweest bij een GGZ-instelling, maar zijn daar op dit moment om uiteenlopende redenen niet (meer) ingeschreven. De problematiek van de deelnemers heeft een langerdurend karakter; er is een gerede kans aanwezig dat ze steeds opnieuw worden geconfronteerd met eventuele terugvallen en daardoor opnieuw een zorgbehoefte gaan ontwikkelen. Deelnemers hebben door hun problematiek herhaaldelijk te maken met vooroordelen, eenzaamheid en isolement. Op eigen kracht kunnen ze dit niet doorbreken. Een eigen sociaal steunsysteem is nauwelijks aanwezig.
Organisatie De Vriendendienst is een samenwerkingsverband tussen Rivierduinen, ActiVite, Valent en Libertas. De stuurgroep bestaat uit de volgende personen: • Dhr P. Vader (Rivierduinen) • Mw M. Kraakman (Activite) • Mw Y. Seebreghts (Valent) • Dhr F. van Oosten (Libertas) Vriendendienst bestaat uit de volgende regio’s • Duin en Bollenstreek – gemeente Katwijk, gemeente Teylingen, gemeente Hillegom, Noordwijk, Noordwijkerhout. • Gemeente Leiden - Warmond en gemeente Zoeterwoude • Alphen aan den Rijn en de Rijnstreek – gemeente Alphen aan den Rijn, gemeente Nieuwkoop, gemeente Rijnwoude en gemeente Kaag en Braassem. De coordinatoren zijn : • Jolanda Barten (Duin en Bollenstreek) • Geny Sauveur (Leiden) • Marian Krol (Alphen aan den Rijn en de Rijnstreek)
Werven Bij het werven van nieuwe vrijwilligers blijft het van groot belang om door middel van het geven van voorlichting zoveel mogelijk vooroordelen weg te nemen over psychiatrische ziektebeelden. De onbekendheid met de doelgroep psychiatrie blijft daarin nog altijd een hindernis. Dat blijkt ook wel uit het aantal vrijwilligers dat zich aanmeld voor dit soort vrijwilligerswerk. Het werven van vrijwilligers vraagt continu om een creatieve inspanning. Gezien de stijging van het aantal deelnemers neemt de vraag naar vrijwilligers alleen maar toe. De Vriendendienst wil daarom zo breed mogelijk nieuwe groepen van vrijwilligers aanboren door in te spelen op nieuwe trends in de samenleving. Zoals het inzetten van jongeren vanuit maatschappelijke stages, het benaderen van bedrijven vanuit de gedachte van het maatschappelijk ondernemen en het nuttig kunnen inzetten van ouderen vanuit het project “Senioren+” van de gemeente. De coördinatoren werken middels een PR plan dat jaarlijks wordt herzien. Steeds wordt dit plan geëvalueerd en aangepast zodat het aanbod zich zoveel mogelijk verhoudt met de vraag van de deelnemers op de wachtlijst. Te denken valt aan criteria als leeftijdsgroep, sekse, allochtoon/autochtoon, activiteiten, beschikbaarheid en (levens)ervaring. Gedurende het hele jaar hebben de coördinatoren in het hele werkgebied op diverse jaarmarkten en braderieën actief informatie gegeven over Vriendendienst
en vrijwilligers geworven. Dit waren o.a. de braderie in de Bollenstreek, de Jaarmarkt in Alphen aan den Rijn, de El CID markt bij opening van het universitaire jaar, de vrijwilligersinformatiemarkt van WAVeS in Leiden en de vrijwilligersmarkt in Voorschoten. Verder deed de Vriendendienst mee aan de “Senioren+” dag, die werd georganiseerd door de gemeente Leiden. Er werden diverse scholen bezocht om stagaires te werven met goed reslutaat. Stagaires werden ook ingezet om Pr activiteiten te organiseren, zo werd er een hyves site opgericht voor de Vriendendienst en werd er een film van de organisatie op deze site geplaatst. Zo konden wij jongeren als ambassadeur laten fungeren om nieuwe jongeren aan te trekken. De stagaires zijn afkomstig van de hogescholen Leiden, Amsterdam en Haarlem. Ook het ID College Leiden en Alphen aan den Rijn zijn betrokken bij het werven van studenten. Wachtlijst We zien per jaar de wachtlijst groeien, vooral de Duin en Bollenstreek en Leiden zien een sterke toename van aanmelding van deelnemers. Dit heeft mogelijk te maken met de toename van de eenzaamheid die landelijk ook werd geconstateerd. Omdat het aantal vrijwilligers dat nieuw per jaar komt niet in verhouding toeneemt met de vraag, onstaat er een situatie waarin deelnemers soms maanden wachten op een geschikte vrijwilliger. Dit is een buitengewoon ongewenste situatie en laat ons de noodzaak zien van het beheersen van de wachtlijst. Onze ervaring is dat vrijwilligers zich blijven binden aan de Vriendendienst en na een jaar dan weer opnieuwe gekoppeld willen worden. Dat is de verdienste van het inversteren in het binden van vrijwilligers, dat levert ons veel winst op om de wachtlijst te kunnen blijven bedienen.
Deskundigheidsbevordering Voor vrijwilligers werden er diverse gespreksvormen georganiseerd. Deze konden individueel of in groepsverband plaats vinden. Het doel is stilstaan bij de beleving van het vrijwilligerswerk. Het bespreken van positieve- en knelpunten die men tegenkomt in het werk en kijken naar eventuele wensen, verwachtingen en groeimogelijkheden van de vrijwilliger. Ook werden er diverse thema avonden georganiseerd. Enkele voorbeelden van de besproken thema’s zijn: • Reminiscentie • ADHD bij kinderen en volwassenen • Een leven lang fit • Diverse ziektebeelden zoals depressie, schizofrenie. • Grenzen aan het vrijwilligerswerk • Autisme • Mindmappen Diverse professionele gastsprekers werden uitgenodigd om de deskundigheid van de vrijwilligers te vergroten. Wat ook belangrijk was tijdens de thema avond waren de ervaringen die vrijwilligers hadden opgedaan met hun maatje. Er werden mooie, ontroerende en byzondere verhalen gedeeld. Want dat is waar vrijwilligers het over eens zijn, het is een intensief en byzonder contact. Je bent voor een periode onderdeel van iemands leven en ziet de gevolgen van het langdurig ziek zijn. Als vrijwillliger kan je zoveel voor iemand in deze situatie betekenen en dat leidt tot mooie verhalen op deze avonden. Verder werden er maandelijkse startersbijeenkomsten gehouden voor nieuwe vrijwilligers. Hier kregen zij achtergrondinformatie over de organisatie en omgang met de doelgroep. Hoe ga je om met grenzen van jezelf en die van een ander. Wat doe je als je problemen signaleert en wat zijn de vervolgstappen. Verder gingen we in op de wijze van communiceren met de doelgroep.
Activiteiten voor koppels We hebben dit jaar twee gezamenlijke activiteiten georganiseerd: • Voorjaarsactiviteit: bestaande uit een gezellige lunch in Restaurant de Tender aan het Valkenburgs Meer. Koppels hadden na afloop de mogelijkheid het spoormuseum te bezoeken. In totaal waren er 81 bezoekers. • Kerstdiner: dit jaar gehouden in het Archeon. 105 mensen waren hierbij aanwezig en genoten van een koud/warm buffet en theater. Op de avond zelf was er een theatergezelschap die zorgde voor de nodige vertier.
Op deze foto is te zien dat een maatje haar vrijwilligster voor de groep feestvierders wilden bedanken. Zij vertelde hoe fijn het was dat zij bij haar langs kwam. Dan ging ze voor het raam zitten wachten tot haar vrijwilligster kwam, en voordat de fiets op slot stond stond de deur al open. Zonder deze momenten samen met haar zag haar leven er een stuk minder zonnig uit.
Maatjescontact in de praktijk
Echt heel leuk om te doen zegt vrijwilligster Ilse: “De Vriendendienst koppelt de deelnemer en het maatje zoveel mogelijk op basis van interesses. Ik geef bijvoorbeeld niet veel om sportieve activiteiten, maar wel om koken, eten en op een terrasje zitten. Op die manier is er altijd iets wat je samen kunt doen. Ik had geen idee dat er zoveel mensen alleen zijn: er zijn er die geen verjaardagsbezoek krijgen, nog geen kaartje of telefoontje. Terwijl het zo'n kleine moeite is om iemand een wat beter gevoel te bezorgen door wat aandacht. Ik ben nadrukkelijk geen hulpverlener, ik zeg weleens tegen degene die ik bezoek: 'zie me als de buurvrouw die een bakkie komt doen'. Dat betekent niet dat we het niet hebben over het leven en problemen van de deelnemer. Het zijn mensen die meestal op jonge leeftijd al veel hebben meegemaakt en daarover willen vertellen. Ik zie het als uitdaging om te proberen hun wereld iets te vergroten, zoals de contacten met de deelnemers de mijne vergroot. De bezoekjes zijn ook niet allemaal zwaar beladen: de mensen die ik tot nu toe heb ontmoet hebben voldoende zelfspot en er valt genoeg te lachen.”
Foto: Ilse
Maatschappelijke stage De maatschappelijke stage kwam dit jaar onder de aandacht. Diverse bijeenkomsten werden bijgewoond en er werden ideeën bedacht om hier op in te spelen. Wij hebben geconcludeerd dat levenservaring en weerbaarheid belangrijke eigenschappen zijn om vrijwlliger te kunnen zijn bij de Vriendendienst. Een hoge mate van zelfstandigheid is gewenst, omdat het in de thuissituatie plaats vindt en er geen directe begeleiding is. We hebben ook de alternatieve activiteiten bekeken. De ideeën die hierbij naar voren kwamen blijken meer op het gebied van de dagbesteding aan te sluiten dan op het een op een contact dat de Vriendendienst zo uniek maakt.
Resultaat overzicht 2009
2009
Nieuwe Koppels koppels actief op 01-01-2009
Afgesloten koppelingen
Totaal begeleidde koppels in 2009
Leiden e.o
40
45
29
85
Regio Alphen
21
25
18
46
Duin- en Bollenstreek
39
25
84
Totaal VDZHN
100
72
215
2009
45 115
Nieuwe Nieuwe vrijwilligers deelnemers
Wachtlijst 1e koppeling 31-12-2009
Wachtlijst Totaal 2e koppeling wachtlijst dec 2009 31-122009
6
8
Regio Duin- en Bollenstreek Mannen
7
11
15
Vrouwen
10
19
9
10
23
Totaal
17
30
15
18
38
Mannen
1
5
1
2
3
vrouwen
12
10
4
2
6
Totaal
13
15
5
4
9
Mannen
6
10
11
10
21
Vrouwen
20
15
10
18
24
Totaal
26
25
22
28
45
Totaal VDZHN
56
70
42
50
92
Regio Alphen
Regio Leiden
Toekomst Wij verwachten voor 2010 een toename van het aantal deelnemers bij Vriendendienst. Redenen hiervan zijn bezuinigingen in AWBZ voorzieningen en PGB gelden. Ook zijn er veranderingen in het beleid voor het deelnemen aan de dagbestedingsmogelijkheden die de GGZ biedt. Vanaf 1 juni is er een CIZ indicatie nodig en wordt er een eigen bijdrage ingevoerd. Mensen die geen mogelijkheden hebben voor ondersteunende begeleiding thuis of dagbesteding, zullen zoeken naar alternatieven. Vriendendienst valt binnen deze mogelijkheden. Gevolg van deze ontwikkeling is dat er een groter beroep wordt gedaan op het beheersen van de wachtlijst. Het vergt grote creativiteit van de coördinatoren om het gewenste aantal vrijwilligers binnen te halen en deze doelgroep te gaan bedienen.
