Jaarverslag 2012
Stichting Natuurcentrum Slabroek
Voorwoord In 2012 is er weer veel veranderd in Natuurgebied de Maashorst. Het gebied ontwikkelt zich, mede door de daadkracht van stuurgroep de Maashorst, steeds verder. Alle borden zijn omgezet in Maashorst huisstijl en overal zijn er ontwikkelingen als bosomvorming, heide- en venherstel. Er is een nieuw fietspad aangelegd, er zijn Moeflons uitgezet en er broeden sinds 2012 Raven in het gebied. Uit inventarisaties is naar voren gekomen dat de Maashorst veel bijzondere dier- en plantensoorten herbergt en veel potentie heeft. Midden in dat gebied staat ons goed draaiend Natuurcentrum waar schoolkinderen uit de regio kind aan huis zijn en de toenemende aantallen bezoekers volop aan hun trekken komen. Er is sfeer en gemoedelijkheid en daar komen de mensen graag op terug. Er is volop informatie over natuur, ontstaansgeschiedenis, archeologie, waterhuishouding enzovoorts. Er is altijd weer iets nieuws te zien en er zijn betaalbare drankjes en lekkere streekproducten te verkrijgen, al dan niet te nuttigen aan onze (nieuwe) stamtafel of op ons gezellige terras. Er gebeurt veel, met dank aan onze enthousiaste vaste medewerkers en de vele tientallen vrijwilligers. De heemtuin en bijenstal worden goed bijgehouden en trekken veel bezoekers. Zonder onze tuin- en bijenman zijn we nergens en met hen en de vele andere vrijwilligers zijn we in staat het centrum draaiend te houden. Er waren weer interessante wisseltentoonstellingen waaronder een watertentoonstelling en een door de Vogelbescherming gesubsidieerde tentoonstelling over natuurdiversiteit met speciale aandacht voor de symboolsoort Grauwe Klauwier. Vermeldenswaardig is dat ons natuurcentrum steeds meer actief is via de sociale media. Eerder waren we al te vinden op Twitter en sinds kort ook op Facebook. De diverse activiteiten voor jong en oud slagen altijd en we sloten het jaar 2012 voor het eerste af met een bijzondere winterwende. Onze lespakketten hebben we verder doorontwikkeld en de voedinglessen in Herpen zijn een groot succes met dank aan subsidies van de Lions Bernheze en Plus supermarkt. Afgelopen jaar hebben we een interessante nieuwe buur gekregen; ziekenhuis Bernhoven. We zijn op zoek gegaan naar samenwerking en zijn gestart met groepswandelingen voor diabetici. Ook wordt gedacht in de Maashorst te starten met zogenaamde Allure-projecten. In dat kader hebben we via een filmpje onze ambitie qua uitbreiding van onze ruimtes kenbaar gemaakt en hopen we op nieuwe mogelijkheden. Groen zaken doen in de Maashorst wordt steeds meer van belang. We hebben verschillende bijeenkomsten georganiseerd met bedrijven uit de regio om hierover door te denken. Bijzonder goed nieuws is dat we eind december 2012 bouwbedrijf van der Heijden uit Schaijk hebben kunnen verwelkomen als eerste groene bedrijfspartner van ons natuurcentrum. We verwachten dat meer 2
koplopers in duurzaam ondernemen een dergelijke verbinding met ons willen aan gaan. We gaan de mogelijkheden hiervoor op verschillende manieren concreet maken en hopen dat zo meer bedrijven zich aan ons gaan verbinden. Onze subsidiënten; de regiogemeenten, waterschap Aa en Maas en Staatsbosbeheer, mogen tevreden zijn. Wij blijven zorgen voor gemoedelijkheid en een goede sfeer en blijven werken aan kwaliteit ! Dat wij de Maashorst mogen uitdragen als ontspanningsgebied bij uitstek is een geschenk dat we koesteren. Binnen onze mogelijkheden willen we dat zo goed mogelijk blijven doen. Actief, vriendelijk en creatief. Jos van der Wijst, voorzitter
Jos van der Wijst,voorzitter
3
Inhoud
Voorwoord................................................................................................. 2 Inhoudsopgave ……………………………………………………………………………………………………...4 1. Inleiding.. .............................................................................................. 5 2. Afdeling Educatie .................................................................................... 6 3. Afdeling Recreatie……………………………………………………………………………………………..12 4. Resultaten van gevoerd beleid ............. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 5 Organisatie .......................................................................................... 22
4
1. Inleiding Natuurcentrum Slabroek biedt al ruim 35 jaar vele mogelijkheden om de natuur te beleven, in het bijzonder in Natuurgebied De Maashorst. Men wil de bezoekers kennis over en respect voor de leefomgeving bijbrengen door simpelweg plezier in de natuur te beleven. Het natuurcentrum speelt in op de steeds veranderende behoeften van de bezoeker. Men werkt zo intensief mogelijk samen met partners in Natuurgebied De Maashorst. Een hoge kwaliteit van accommodatie, activiteiten en gastvrijheid wordt door het centrum nagestreefd. De gehele organisatie is hierop gericht. Dit blijkt ook uit het beleidsplan 2008-2013, waarin het uitbouwen van de gerealiseerde kwaliteit van het Natuurcentrum Slabroek centraal staat. In dit jaarverslag wordt beschreven op welke wijze Natuurcentrum Slabroek in 2012 invulling heeft gegeven aan deze ambities. In hoofdstuk twee zijn de activiteiten van de afdeling Educatie opgenomen. Hoofdstuk drie beschrijft de resultaten van de afdeling Recreatie. In hoofdstuk vier worden de resultaten van het beleid apart beschreven. In hoofdstuk vijf wordt tenslotte de organisatie van Stichting Natuurcentrum Slabroek beschreven. Met dit jaarverslag geeft het Natuurcentrum Slabroek haar subsidiënten inzicht in de resultaten die in 2012 zijn gerealiseerd en legt het verantwoording hierover af.
Het erf, een speel/leer plaats en een plek om rustig te genieten van streekproducten of het lezen van informatie over De Maashorst.
5
2. Afdeling Educatie Doel Leerlingen respect voor hun leefomgeving bijbrengen door plezier te beleven in de natuur. Plezierige ervaringen worden opgedaan door het uitvoeren van allerlei onderzoekende en ontdekkende activiteiten op het gebied van natuur, milieu en leefomgeving.
Les: schatten uit het bos
Aanbod aan de scholen Natuurcentrum Slabroek bood in 2012 zoals ieder jaar een uitgebreid pakket van verschillende activiteiten op het gebied van natuur- en milieueducatie (NME) bestemd voor de groepen 1 t/m 8 van het basis- en speciaal onderwijs. De volgende educatieve activiteiten werden aangeboden: Balieactiviteiten Er werden in totaal 13 verschillende balieactiviteiten aangeboden aan de scholen, namelijk: het kabouterpad, het boskaartenspel, de seizoenswandelingen, de natuurspelletjestas, kleuren in de natuur en een viertal natuurontdekpaden. Een aantal van deze balieactiviteiten wordt aangepast aan het betreffende seizoen. Met de materialen die uitgeleend worden gaat de klas onder leiding van de leerkracht tijdens een wandeling opdrachten in de natuur uitvoeren.
6
Lesactiviteiten Schoolklassen konden in 2012 deelnemen aan 16 verschillende lesactiviteiten voor de niveaus 1-2, 3-4, 5-6 en 7-8 rond de thema’s: water, aarde, plant en dier, mens. Er werd gewerkt in de drie leslokalen op de twee locaties van het natuurcentrum en bij Bloesem Theehuis te Herpen. Bij een lesactiviteit wordt een inleiding gegeven in het lokaal, waarna de kinderen binnen en buiten opdrachten uitvoeren o.l.v. een educatief medewerker van Natuurcentrum Slabroek. Activiteit voor het voortgezet onderwijs Ook in 2012 werd een activiteit voor het voortgezet onderwijs aangeboden. Het gaat hierbij om een natuurontdektocht, waarbij in rugzakken opdrachten en materialen te vinden zijn rond de thema’s ‘Water’, ‘Bodem’ en ‘Bos’. Alle educatieve activiteiten werden aangeboden tegen betaling van een bijdrage per leerling of per groep. Lesactiviteiten zijn i.v.m. personeelskosten duurder dan balieactiviteiten. De hoogte van de gevraagde bijdrage is o.m. afhankelijk van het feit of de betreffende gemeente de Stichting subsidieert.
Planningsprogramma In 2007 werd voor het eerst gewerkt met een digitaal programma waarmee deelnemende leerkrachten zelf via internet een keuze kunnen maken uit het activiteitenaanbod van Slabroek. Het programma werd in 2008 verfijnd. Leerkrachten kunnen met dit systeem meteen zien op welke dagdelen de door hen gekozen activiteit nog mogelijk is en men kan deze dan direct reserveren. De school ontvangt vervolgens automatisch een overzicht van de geplande activiteiten. Van deze inschrijvingen wordt (digitaal) een jaarrooster gemaakt.
Bereikte doelgroepen en resultaten In 2012 namen weer veel kinderen deel aan het educatieve programma! Er kwamen in het kader van het educatieve werk 17976 personen naar Slabroek, t.w. 14.381 leerlingen en 3.595 begeleidende leerkrachten en ouders. Aan de lessen hebben 573 groepen deelgenomen, aan de balieactiviteiten 73 schoolgroepen. Totaal bezochten 646 groepen van de basisschool, speciaal onderwijs en de brugklas het natuurcentrum. In onderstaande grafiek is het aantal leerlingen dat deelnam aan het educatieve programma vanaf 2000 opgenomen. De daling in deelname is te verklaren uit het feit dat ook de scholen moeten bezuinigen. Ook bij andere NME-centra is deze daling waarneembaar. Jarenlang kwamen de meeste groepen meerdere keren per jaar naar Slabroek. Verreweg de meeste leerkrachten mogen nu nog maar één keer per jaar met hun groep naar Slabroek komen. Uit de cijfers blijkt, dat de voorkeur duidelijk uitgaat naar lessen en niet naar balie-activiteiten. Desondanks blijft het aantal bezoekende leerlingen groot. Daarnaast is het van belang om te constateren dat nog steeds bijna alle scholen in het werkgebied gebruik maken van de door Natuurcentrum 7
Slabroek geboden mogelijkheden. Per deelnemende school doen verreweg de meeste groepen (bijna 90 %!) jaarlijks mee. Op veel scholen worden de educatieve activiteiten van Slabroek ingebed in het jaarprogramma voor natuuren milieueducatie (NME). De leerlingen komen goed tot zeer goed voorbereid naar Slabroek, mede door het gebruik op school van de website van het natuurcentrum: www.slabroek.nl/scholen. Naast de scholen vanuit de gemeenten die participeren in de stichting kwamen enkele groepen van buiten deze regio. Zij hebben voornamelijk gebruik gemaakt van de balieactiviteiten.
Nieuw Project Educatie Natuurcentrum Slabroek biedt al ruim 25 jaar een educatief pakket aan de basisscholen en scholen voor speciaal onderwijs uit de regio. Het pakket bestaat uit lesactiviteiten onder leiding van een educatief medewerker van het natuurcentrum en balieactiviteiten waarbij materialen door het natuurcentrum worden uitgegeven, maar de leerkracht verantwoordelijk is voor de begeleiding en uitvoering. Op onderdelen zijn de les-en balieactiviteiten in de loop der jaren aangepast, maar het concept was na al die jaren verouderd. Natuurgebied De Maashorst speelde een ondergeschikte rol in de educatieve activiteiten. Dit alles vereiste aanpassing van het oude educatieve pakket. Buro Kloeg uit Bunnik kreeg de opdracht om de lessen te ontwikkelen. Het educatief / didactisch concept is vertaald in 16 nieuwe lessen voor de groepen 1-2, 3-4, 5-6 en 7-8. Slabroek heeft zich vooraf breed georiënteerd en de adviezen van leerkrachten ter harte genomen. Zo sluiten de lessen nu goed aan bij de kerndoelen voor het basisonderwijs. De thema’s waar de lessen op gebaseerd zijn, zijn ontleend aan de geschiedenis van Natuurgebied De Maashorst: Eerst water (de Maas!), daarna aarde, waar planten en dieren hun plaats vinden en tenslotte de mens die zijn intrede doet. Water, aarde, plant & dier en mens zijn de basisthema’s van de 8
lespakketten voor de groepen 1 tot en met 8. Op de website van Slabroek (www.slabroek.nl/scholen) kunnen leerkrachten alle benodigde informatie vinden over de lessen, de voorbereiding en de verwerking na afloop op school. Eind 2011 is het project afgerond. Na een grondige testperiode is het nieuwe pakket in gebruik genomen. In het jaar 2012 zijn de educatief medewerkers ingewerkt op alle nieuwe lessen en hebben duizenden kinderen met groot plezier deelgenomen. Uiteraard moesten (en moeten) de lessen voortdurend ‘bijgeschaafd’, verfijnd en dus verbeterd worden, maar de reacties van kinderen, ouders en leerkrachten zijn unaniem positief. Ook de educatief medewerkers van Slabroek zijn zeer enthousiast. Het project ‘Nieuw educatief pakket voor Plezier in de Natuur’ werd gerealiseerd met steun van het Europees programma POP/Leader en de Provincie Noord-Brabant.
Topkok van De Maashorst Een heel bijzondere nieuwe les in het pakket van Slabroek is de activiteit ‘Topkok van De Maashorst’. Slabroek had al lang de wens om een les te ontwikkelen rond het thema ‘Voeding’. Daarom is dit meegenomen in de plannen voor het nieuwe lessenpakket. Probleem was het vinden van een geschikte locatie, omdat de leslokalen van Slabroek niet geschikt of al in gebruik zijn. Hiervoor zijn we terecht gekomen bij Bloesem Theehuis te Herpen. Vanaf februari 2012 heeft men hier op de dinsdagochtenden ruimte beschikbaar gesteld voor deze les. In Bloesem Theehuis werken mensen met een lichamelijke en/of verstandelijke beperking. Heel bijzonder is het, dat de kinderen bij deze les samenwerken met de gehandicapte Bloesemmedewerkers. De belangrijkste doelen: 1
De kinderen ontdekken waar diverse voedingsmiddelen vandaan komen: melk van de koe, kaas van melk, eitjes van de kip, wortel groeit in de grond, brood wordt gemaakt van tarwe, enzovoort. 9
2
De kinderen worden zich bewust van gezond en ongezond voedsel. Ze leren bv. wat ze vaak en wat ze maar af en toe of liever helemaal niet moeten eten. Er wordt aandacht besteed aan vetten, suikers, vitamines, vezels, enzovoort.
3
De kinderen komen op een heel natuurlijke manier in contact met mensen met een beperking.
De kinderen maken een appelhapje van bladerdeeg, toastje gekookt eitje, tosti, groentesoep en een yoghurtdrankje.
Les: Topkok
Tijdens de voorbereidingen bleek, dat de kosten voor deze speciale les erg hoog zouden worden, wellicht te hoog voor de scholen. Om de drempel voor de scholen laag te houden zijn we op zoek gegaan naar steun. Dankzij de steun van onderstaande organisaties blijven de kosten voor Slabroek en voor de scholen betaalbaar. Zo kunnen heel veel kinderen én mensen met een beperking met veel plezier samen genieten van zelfgemaakte heerlijke hapjes! - PLUS-supermarkten Herpen en Uden voor het gratis beschikbaar stellen van alle benodigde levensmiddelen.
www.plussupermarkt.nl - LIONS-Bernheze voor hun schenking waar wij alle borden, bekers, pannen, bestek, servies, kookplaten en nog veel meer van hebben kunnen aanschaffen.
www.lions.nl 10
- Bloesem Theehuis voor de ondersteuning van hun cliëntmedewerkers bij de voorbereiding en uitvoering van de lessen.
www.bloesemtheehuis.nl
Raboscholenproject In 2012 heeft Natuurcentrum Slabroek voor het eerst meegedaan aan het Raboscholenproject van Rabobank Bernheze Maasland. Er is een overeenkomst getekend door beide partijen om deze bijzondere manier van sponsoring voor een periode van drie jaar vast te leggen. Kinderen van de groepen 3 van de scholen in Bernheze, Maasdonk en (de voormalige gemeente) Lith mogen op kosten van Rabobank Bernheze Maasland meedoen met de superleuke mierenles van Slabroek. In 2012 hebben 18 groepen gebruik gemaakt van dit mooie aanbod.
11
3. Afdeling Recreatie Doel
De natuurgerichte recreant informatie over Natuurgebied De Maashorst en de recreatieve mogelijkheden bieden. Door recreanten plezier in de natuur te laten beleven wordt een bijdrage geleverd aan het respect dat zij hebben voor hun leefomgeving.
Aanbod aan recreanten Natuurcentrum Slabroek bood in 2012 zoals ieder jaar een uitgebreid pakket van verschillende mogelijkheden voor plezier in de natuur, bestemd voor de natuurgerichte recreant. De volgende mogelijkheden werden aangeboden: 1. Informatiebalie / tentoonstelling De informatiebalie in het Natuurcentrum is een belangrijke plek voor vragen van recreanten over Natuurgebied De Maashorst. Daarnaast kunnen zij hier terecht voor fiets- en wandelroutes. In 2012 zijn er nieuwe fietsroutes vanuit het Natuurcentrum gekomen en ook de langverwachte langeafstandswandeling van 18 kilometer is gereed. De balie wordt ondersteund door de permanente tentoonstelling over Natuurgebied De Maashorst in het centrum. Ook de watertentoonstelling heeft een vaste plek gekregen binnen het Natuurcentrum. In de persberichtenmap kunnen onze bezoekers op de hoogte blijven van de actualiteiten van het waterschap.
Waterwand Waterschap AA en Maas
12
Wisseltentoonstelling
De wisseltentoonstelling, waarvan het streven is deze iedere maand te vernieuwen en ruimte te bieden aan de diverse natuurorganisaties, heeft in de winter van 2012 in het teken gestaan van de Mens in De Maashorst;een stukje archeologie. Hierbij is in de wisselhoek een overzicht getoond van Bronstijd,Steentijd en IJzertijd en een maquette getoond over de Romeinse opgraving op Uden Noord. De bij deze opgraving gevonden Romeinse put wordt in 2013 in de hal van het Natuurcentrum tentoongesteld. Vervolgens hebben we op 21 december de Winterwende naar oud gebruik gevierd. Een succesvolle gezinsactiviteit met aandacht voor het leven in de oudheid met diverse vrijwilligers en gidsen die die tijd verbeeldden;een sfeervol avondgebeuren. In maart 2013 vindt een lezing plaats op zolder over archeologie met aansluitend een wandeling naar het urnenveld.’s Middags zal er een archeologisch spreekuur zijn waarin bezoekers hun vondsten aan een archeoloog ter beoordeling kunnen laten zien. Ook volgend jaar gaan we de gezinsactiviteit Mens in De Maashorst herhalen. We herhalen dan tevens de tentoonstelling in de wisselhoek. Samen met de put in de hal zal het dan een sluitend geheel zijn. Er wordt gewerkt aan een nieuwe balieactiviteit in samenwerking met Heemkundekring en Stichting C over de Mens in De Maashorst. Deze is als het klaar is ook voor bezoekers te huur.
2. Activiteiten Natuurcentrum Slabroek organiseert gedurende het jaar activiteiten onder leiding van IVN-gidsen of medewerkers van Natuurcentrum Slabroek. Hierbij wordt ingespeeld op de seizoenen of speciale thema’s. In onderstaand overzicht is de flyer van de agenda van 2012 afgebeeld. Dit is echter een basis agenda; wij willen ruimte laten om door het jaar heen extra activiteiten in te lassen of succesvolle activiteiten te herhalen.
13
Activiteitenkalender 2012
Actuele informatie is te vinden op onze website; www.slabroek.nl. Of telefoonnr.: 0412-611945 Graag tijdig reserveren!
Prijs per deelnemer: volwassene €2,50 kind t/m 12 jaar €1,50 kinderact. €3,50 per kind Wandelingen (Start 10.30 uur) Zo. 17 juni Do. 21 juni Zo. 12 aug. Zo. 23 sept.
Zomertijd, vlinders en bloemen. Zomertijd vlinders en bloemen. Lekker struinen over de bloeiende heide. Water op de Maashorst.
Uw privé-gids Naast deze georganiseerde activiteiten kunt u bij ons ook uw eigen privé-gids inhuren. U kunt dan ook een onderwerp aangeven. Voor €35,00 kunt u met maximaal 25 personen deelnemen. Fietstochten: (Start 10.30uur) Zo.
25
mrt.
Op zoek naar de grote grazers.
Zo. Zo. Do. Zo. Do.
22 20 24 15 19
apr. mei mei juli juli
Proef de lente. Prehistorische grafheuvels. Prehistorische grafheuvels. Streekproductentocht. Boevenbendes op de Maashorst.
14
Gezinsactiviteiten: Ma. Za. Za. Vr.
9 25 27 21
apr. aug. okt. dec.
Beleef de lente: Pasen op Slabroek! 11.00-15.00 uur. Nacht van de vleermuizen. Start 20.00 uur. Nacht van de nacht. Start 19.00 uur. De winterwende. Start 19.00 uur.
Kindermiddagen: (Woensdag van 14.00 tot 16.00 uur.) Wo. 8 Wo. 14 Wo. 18 Wo. 30 9 juli t/m 21 Wo. 29 Wo. 10 Wo. 21
febr. mrt. april mei aug. aug. okt. nov.
Vogelhuisjes maken. Uilenmiddag,maand van de uil. Kleine beestjes en water. Bezige bijen. Speuren naar kleuren tas. Koken: de natuur op je bord! Paddenstoelen kijken en soep maken. Sinterkijkdoos maken.
Hieronder worden de grafieken weergegeven van de activiteiten en aantallen deelnemers.
Aantal deelnemers
700
Wandelingen
600 500 400 300 200 100 0 2006
2007
2008
2009
2010
2011
JAAR
15
2012
350
FIETSTOCHTEN
Aantal deelnemers
300 250 200 150 100 50 0 2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2011
2012
JAAR
Aantal deelnemers
500
Activiteiten
400 300 200 100 0 2006
2007
2008
2009
2010
JAAR
Activiteiten “op maat”. Er komt meer vraag naar maatwerk. Hier willen we ook graag ruimte aan bieden. -Wandelen voor Diabeten. Ook in 2012 werd door ons in samenwerking met IVN natuurgidsen 7 wandelingen verzorgd. Bij elke wandeling waren er ongeveer 25 deelnemers, in totaal 161. -Fietstocht op maat. Eenmalige fietstocht op verzoek: 25 deelnemers. -Wandelingen voor bedrijven: Tweemaal kregen wij het verzoek voor een wandeling “op maat”.Totaal betrof het 94 bezoekers.
16
Horecabalie In 2012 zijn wij begonnen met de verkoop van streekproducten. Het doel is om een nieuw duurzaam streekassortiment op aantrekkelijke wijze te presenteren. Met duurzaam bedoelen we producten die zijn geproduceerd met respect voor mens, dier en milieu. Nieuwe placemats, een speciale ‘herkomstkaart’ en een catalogus waarop steeds het verhaal van het product en de producent verteld wordt moeten de boodschap versterken. De reden voor de introductie komt voort uit onze ambitie om hét natuurcentrum van de Maashorst te zijn. Daarom hebben wij zoveel mogelijk de samenwerking opgezocht met producenten en verwerkers uit de eigen streek. De regionale economie wordt gestimuleerd, het landschap wordt verfraaid en het komt ten goede aan de milieukwaliteit dankzij minder 'voedselkilometers'. Wij vinden het fantastisch dat er dan ook een duidelijke stijging in de omzetcijfers is geweest voor 2012. Door het toegenomen aantal bezoekers is er een duidelijke vraag en verplichting naar verbetering in de afzetruimte van onze horecabalie. Dit zal begin 2013 gerealiseerd worden.
Horecabalie 2012
17
4. Resultaten van gevoerd beleid In 2008 werd een beleidsplan vastgesteld door de subsidiënten voor de jaren 2008 tot 2013. Dit beleidsplan heeft gedurende vijf jaar inhoud en vorm gegeven aan de doorontwikkeling van het natuurcentrum naar een stevige positie in het unieke Natuurgebied De Maashorst. De primaire functies van het natuurcentrum, namelijk natuureducatie en natuurgerichte recreatie, zijn zodanig opgenomen dat het centrum ook aan de partners in de Maashorst ondersteuning kan bieden. Naar aanleiding van het vastgestelde beleidsplan wordt jaarlijks een actieplan opgesteld en uitgevoerd, zo ook in 2012. Het werken met deze jaarlijkse actieplannen vanuit het beleidsplan bevalt uitstekend. De missie en visie, zoals die in het beleidsplan zijn vastgelegd, zijn hierdoor in alle lagen van de organisatie doorgedrongen en hebben hierdoor een sturende functie. Het is de rode draad voor ontwikkeling die zowel het bestuur als de medewerkers hanteren in de dagelijkse praktijk. Hierdoor is een bewustzijn bij alle betrokkenen ontstaan waarnaar het natuurcentrum streeft en waaraan het werkt. Dit resulteert in een focus en een professionalisme die de kwaliteit van het centrum en haar producten versterken. Deze werkwijze draagt hierdoor bij aan het werkelijk planmatig en gefaseerd bereiken van de gestelde doelen in de periode 20082013. Het jaar 2012 is het laatste jaar dat betrekking heeft op dit beleidsplan; eind 2012 is een nieuw beleidsplan opgesteld voor de periode 2013 – 2018. Dit zal begin 2013 gepresenteerd worden.
tentoonstelling: De grauwe klauwier
18
Samenwerking De Maashorst Een van de belangrijke doelen in het beleidsplan is een intensivering van de samenwerking met partners uit Natuurgebied De Maashorst om zo invulling te geven aan het streven om HET centrum van Natuurgebied De Maashorst te worden. Natuurcentrum Slabroek heeft op 20 mei 2012 voor de zevende maal deelgenomen aan Streekfair De Maashorst.
Samenwerking Bedrijfsleven In 2012 zijn we gestart met het programma Groen Zaken Doen. Met dit programma zoeken we de samenwerking met het regionale bedrijfsleven op, vanuit de gedachte dat het natuurcentrum een waardevol aanbod heeft op het gebied van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO). Met verschillende pakketten bieden we bedrijven de mogelijkheid om de samenwerking met ons aan te gaan. Deze aanpak hebben we toegelicht tijdens een presentatie op het IVN congres Groen Doet Goed op 1 maart 2012 (zie onderstaand)
19
In het voorjaar hebben we een groep van 8 regionale ondernemers uitgenodigd op het Natuurcentrum voor een sessie over de connectie tussen MVO en Groen Zaken Doen. In de sessie kwam duidelijk naar voren dat veel bedrijven aan het zoeken zijn naar manieren om duurzaamheid handen en voeten te geven. Met 2 bedrijven zijn we na de zomer de samenwerking verder gaan uitwerken. Met van der Heijden hebben we op 17 december een samenwerkingsovereenkomst getekend, waarin we met elkaar uitspreken om de komende jaren intensief met elkaar op te trekken.
Daarnaast zijn we met PDCU een campagne gestart in de vorm van een maandelijkse prijsvraag in de nieuwsbrief van PDCU. Ook hebben we eind 2012 afgesproken om bij iedere start van een nieuw seizoen een gezamenlijke activiteit te organiseren. De ambitie is om in 2013 met meerdere bedrijven samenwerkingsovereenkomsten te tekenen.
20
Communicatie Natuurcentrum Slabroek gebruikt diverse communicatiemiddelen om het publiek te bereiken. Natuurcentrum Slabroek heeft de website: www.slabroek.nl . Hierop staan interactieve mogelijkheden zoals het opgeven voor een activiteit, doorgeven van opmerkingen, aanmelden voor de nieuwsbrief en voor de scholen uitgebreide informatie betreffende het educatieprogramma. De website is een niet meer weg te denken communicatiemiddel geworden. Per seizoen wordt een nieuwsbrief aan meer dan 500 geïnteresseerden verstuurd. Er verschijnen regelmatig persberichten en er worden wekelijks radiointerviews gegeven. Sinds 2012 is het natuurcentrum ook vertegenwoordigd op facebook en twitter. Er worden diverse advertorials geplaatst zoals o.a. in de VVV thuiskrant, de Ziekenhuis Bernhoven kinderkrant en een scholenkrant. Verder presenteert het natuurcentrum zich samen met partners in het gebied, zoals in 2012 met het Religieus Museum Uden, Stichting de Maashorst, het Ziekenhuis Bernhoven, de VVV en MBO.
Financiën Natuurcentrum Slabroek ontvangt jaarlijks subsidie van de 4 omliggende gemeenten. Voor een toelichting op de kosten en baten van het natuurcentrum in 2011 wordt verwezen naar het jaarrapport.
21
5. Organisatie Bestuur Het bestuur van de Stichting Natuurcentrum Slabroek bestond in 2012 uit:
De heer J.H.A.M. van der Wijst, voorzitter De heer H. Boldewijn, secretaris De heer H.L.A. Nota, penningmeester De heer K. Vos, lid De heer L.J.Th. Vervaart, lid Mevr. M.E.Q. Koopman-de Bont, lid
Bestuur
Het subsidiëntenoverleg bestond in 2012 uit de volgende leden:
voor voor voor voor
de de de de
gemeente gemeente gemeente gemeente
Bernheze: Wethouder A.J.M. Donkers, Landerd: Wethouder H.G. Tindemans-van Tent Oss: Wethouder H.G. Hoeksema en Uden: Wethouder M.J.A. Delhez.
22
Personele organisatie In 2012 was het onderstaande organisatiemodel voor het Natuurcentrum van toepassing.
Team
De primus inter pares is verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken, met nadruk op medewerkergerelateerde onderwerpen. De primus inter pares is de verbinding tussen het team en het bestuur. De primus inter pares is gemachtigd knelpunten en problemen op het operationele vlak naar eigen inzicht op te lossen. Indien problemen van dusdanige aard zijn dat deze niet eenvoudig of zonder koerswijziging kunnen worden opgelost, schakelt de primus inter pares het bestuur in. Natuurcentrum Slabroek werkte in 2012 met professionele krachten in de vorm van vaste medewerkers en gedetacheerde medewerkers vanuit het IBN. Het team bestond uit de primus inter pares, vier educatieve medewerkers, drie medewerkers recreatie, een managementassistente, een technisch medewerker en een medewerkster t.b.v. de schoonmaak van het centrum. Het gaat hierbij 23
om in totaal circa 5,5 fte. De intensieve samenwerking met het IBN past in het beleid van het bestuur om de arbeidsparticipatie van mensen met een beperking kansen te geven. Medewerkers educatie De lesactiviteiten van Natuurcentrum Slabroek stonden in 2012 net als voorgaande jaren onder leiding van enthousiaste, goed opgeleide educatief medewerkers. Het educatieve team bestond uit het hoofd van de afdeling educatie en een aantal vaste oproepkrachten. Bovendien waren de administratief medewerkster en een medewerkster van de afdeling recreatie dusdanig ingewerkt, dat zij in noodgevallen in konden springen bij de lessen. Op die manier konden alle afspraken nagekomen worden en hoefde geen enkele groep afgezegd te worden. Medewerkers recreatie De personele bezetting van de afdeling recreatie bestond in 2012 van maandag tot en met vrijdag uit twee medewerkers, één voor 28 uur en één voor 16 uur. Verder is een medewerker vanuit het IBN bij het natuurcentrum werkzaam. In de weekenden bemanden vijf weekendbeheerders bij toerbeurt de informatiebalie. Een ploeg van zo'n 20 vrijwilligers hielp klanten aan de koffiebalie. Daarnaast zijn er een aantal vrijwilligers actief voor het onderhoud van de tuin. In 2012 zijn op projectbasis twee medewerkers aangetrokken vanuit bureau Praedium voor de volgende taken: Opstellen nieuw beleidsplan, Groen zaken doen, ondersteuning taken i.v.m. langdurig zieke medewerker. Vrijwilligers Zoals altijd heeft de stichting ook in 2012 gebruik gemaakt van vele vrijwilligers zoals IVN gidsen. Ook de bemanning van het Natuurcentrum in het weekend is en blijft voor het grootste gedeelte gebaseerd op de inzet van vrijwilligers.
24
Stuurgroep De Maashorst Het belang en de waarde van Natuurgebied De Maashorst is sinds lange tijd bij het natuurcentrum bekend. Maar gelukkig zijn we niet de enige organisatie die zich bekommert om het behoud en de ontwikkeling van dit waardevolle natuurgebied. In Stuurgroep De Maashorst hebben de gebiedspartijen zich verenigd en samen werken Logo de Maashorst zij aan de uitvoering van de gezamenlijk opgestelde ontwikkelingsvisie op het gebied. In deze stuurgroep is Natuurcentrum Slabroek bestuurlijk vertegenwoordigd door dhr. Vervaart. Natuurcentrum Slabroek werkt dus samen in deze stuurgroep aan de ontwikkeling van het gebied en geeft op deze wijze vorm aan haar ambitie om hét natuurcentrum van Natuurgebied De Maashorst te worden. Verschillende bijeenkomsten van de stuurgroep en informatiebijeenkomsten voor verschillende projecten van de stuurgroep hebben reeds plaatsgevonden in het centrum.
25
