Jaarverslag 2014
Stichting Natuurcentrum De Maashorst
Inhoud
1. Voorwoord
blz. 3
2. Afdeling Educatie
blz. 5
3. Afdeling Recreatie
blz. 12
4. Nieuw in 2014
blz. 21
5. Beleid
blz. 24
6. Organisatie
blz. 30
2
1. Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag 2014 van Natuurcentrum De Maashorst. Zonder gebruik te maken van de subsidiestromen die aan Provinciaal Landschap de Maashorst zijn toebedeeld heeft het natuurcentrum haar activiteiten in 2014 succesvol voort kunnen zetten. Duizenden kinderen beleven er nog steeds een onvergetelijke dag in de natuur. Naast natuurlessen worden er verschillende andere activiteiten georganiseerd door het jaar heen. Het aantal bezoekers dat naar De Maashorst en ons Natuurcentrum komt groeit. Er is een mooie mix van dagjesmensen en mensen die met enige regelmaat bij ons terugkomen aan de stamtafel of op het gezellige terras. Blijkbaar bevalt de gemoedelijke sfeer en het aanbod van betaalbare drankjes en streekproducten. Er is altijd wel weer wat nieuws te zien of te beleven. Afgelopen jaar hebben we onze accommodatie uitgebreid met een bescheiden nieuwe ruimte die geschikt is voor groepsbijeenkomsten in de natuur. Het ‘Praathuis’, zoals de ruimte heet, wordt inmiddels volop gebruikt voor vergaderingen en groepsbijeenkomsten vaak in combinatie met een activiteit in De Maashorst. Op ons erf hebben we een natuurakker ingezaaid die komende zomer onze bezoekers gaat uitdagen om ook de uithoeken van ons terrein te bezoeken. Samen met het voormalige Villa d’Arto hebben we in 2014 de Maashorstfair georganiseerd op ons terrein. De verschillende natuurorganisaties hebben zich hier gepresenteerd, er waren volop leuke activiteiten, spetterende muziek en op ons terrein was de spectaculaire natuurfilm over de Oostvaardersplassen te zien op een levensgroot scherm. In onze hal hebben we afgelopen jaar meer aandacht gegeven aan de archeologische waarden van De Maashorst. Hier wordt de bij het ziekenhuis Bernhoven opgegraven
3
Romeinse waterput tentoongesteld. De put is op initiatief van de gemeente Uden geconserveerd en voor het publiek zichtbaar gemaakt. We zien uit naar de nabije toekomst. Stuurgroep De Maashorst is met gelden van de provincie bezig met de omvorming van het middengebied tot wildernis. Er komen mogelijk nieuwe bijzondere graasdieren die ongetwijfeld weer veel publiek naar De Maashorst en ons centrum zullen trekken. Stichting Ark heeft het voortouw bij deze ontwikkeling. Zij schonken ons een aantal brede banden rolstoelen en gaan het natuurcentrum helpen om te anticiperen op de nieuwe natuur. Er is gestart met de voorbereiding van een nieuwe natuurles gericht op het wildernisconcept. Ook is een werkgroep gestart met de ontwikkeling van Slabroek. Er wordt nagedacht over inrichting van het landschap en aanpassingen in de verkeerstructuur en de waterhuishouding. Ook in 2014 hebben enkele bedrijven uit de regio zich weer verbonden aan ons natuurcentrum. Dit helpt ons om onze activiteiten adequaat uit te blijven voeren. Uiteraard danken wij ook onze vaste subsidiënten voor het beschikbaar stellen van middelen om onze kerntaken, t.w. gebiedsinformatie verstrekken en kinderen prikkelen, uit te kunnen blijven voeren. Dat lukt alleen dankzij ons creatieve bestuur, onze vaste medewerkers en niet te vergeten de vele vrijwilligers die veel tijd en energie stoppen in ons centrum. Jong gepensioneerden en anderen bieden zich soms spontaan aan om een handje te helpen. Mooi dat dit zo kan. Wie interesse heeft kan zich melden.
Jos van der Wijst, voorzitter
4
2. Afdeling Educatie Doel Leerlingen respect voor hun leefomgeving bijbrengen door plezier te beleven in de natuur. Door het uitvoeren van allerlei onderzoekende en ontdekkende activiteiten ervaren de kinderen het eigene en het bijzondere van de natuur en cultuur van Natuurgebied De Maashorst.
.
Aanbod aan de scholen Natuurcentrum De Maashorst bood in 2014 zoals ieder jaar een uitgebreid pakket van activiteiten op het gebied van natuur- en milieueducatie (NME) gericht op Natuurgebied De Maashorst bestemd voor de groepen 1 t/m 8 van het basisen speciaal onderwijs. Alle educatieve activiteiten werden aangeboden tegen betaling van een bijdrage per leerling of per groep. Lesactiviteiten zijn i.v.m. personeelskosten 5
duurder dan balieactiviteiten. De hoogte van de gevraagde bijdrage is o.m. afhankelijk van het feit of de betreffende gemeente de stichting subsidieert. Aangeboden educatieve activiteiten:
Balieactiviteiten Er werden in 2014 diverse balieactiviteiten aangeboden aan de scholen, zoals het kabouterpad, het boskaartenspel, de seizoenswandelingen, de natuurspelletjestas, kleuren in de natuur, natuurontdektassen en Mens in De Maashorst (over het grafveld van Slabroek). Een aantal van de balieactiviteiten wordt aangepast aan het betreffende seizoen. Met de materialen die uitgeleend worden gaat de klas onder leiding van de leerkracht tijdens een wandeling opdrachten in de natuur uitvoeren.
Lesactiviteiten Schoolklassen konden in 2014 deelnemen aan 16 verschillende lesactiviteiten voor de niveaus 1-2, 3-4, 5-6 en 7-8 rond de thema’s: water, aarde, plant en dier, mens. Er werd gewerkt in de drie leslokalen op de twee locaties van het natuurcentrum en bij Bloesem Theehuis te Herpen. Bij een lesactiviteit wordt een inleiding gegeven in het lokaal, waarna de kinderen binnen en buiten opdrachten uitvoeren o.l.v. een educatief medewerker van Natuurcentrum De Maashorst.
Activiteit voor het voortgezet onderwijs Voor het voortgezet onderwijs was in 2014 één activiteit beschikbaar. Het gaat hierbij om een natuurontdektocht, waarbij in rugzakken opdrachten en materialen te vinden zijn rond de thema’s ‘Water’, ‘Bodem’ en ‘Bos’.
6
Planningsprogramma Het natuurcentrum werkt met een digitaal programma waarmee deelnemende leerkrachten zelf via internet een keuze kunnen maken uit het activiteitenaanbod. Leerkrachten kunnen met dit systeem meteen zien op welke dagdelen de door hen gekozen activiteit nog mogelijk is en men kan deze dan direct reserveren. De school ontvangt vervolgens automatisch een overzicht van de geplande activiteiten. Van deze inschrijvingen wordt (digitaal) een jaarrooster gemaakt.
Bereikte doelgroepen en resultaten In 2014 namen weer veel kinderen deel aan het educatieve programma! Er kwamen in het kader van het educatieve werk 14685 personen naar het natuurcentrum, t.w. 11748 leerlingen en 2937 begeleidende leerkrachten en ouders. Aan de lessen hebben 485 groepen deelgenomen, aan de balieactiviteiten 24 schoolgroepen. Totaal bezochten 509 groepen van de basisschool, speciaal onderwijs en de brugklas het natuurcentrum. In de grafiek is het aantal leerlingen dat deelnam aan het educatieve programma vanaf 2001 opgenomen.
Les: De snelste van het bos
7
De daling in deelname is te verklaren uit het feit dat ook de scholen moeten bezuinigen. Bij vergelijkbare centra is deze daling ook waarneembaar. Jarenlang kwamen de meeste groepen meerdere keren per jaar naar het natuurcentrum. Verreweg de meeste leerkrachten mogen nu nog maar één keer per jaar met hun groep naar Natuurcentrum De Maashorst komen. Desondanks blijft het aantal bezoekende leerlingen groot. Daarnaast is het van belang om te constateren dat nog steeds bijna alle scholen in het werkgebied gebruik maken van de door Natuurcentrum De Maashorst geboden mogelijkheden. Per deelnemende school doen verreweg de meeste groepen (bijna 90 %!) jaarlijks mee. Uit de cijfers blijkt, dat de voorkeur duidelijk uitgaat naar lessen en niet naar balie-activiteiten. Op veel scholen worden de educatieve activiteiten van het natuurcentrum ingebed in het jaarprogramma voor natuur- en milieueducatie (NME). De leerlingen komen goed tot zeer goed voorbereid naar het centrum, mede door het gebruik op school van de website: www.natuurcentrumdemaashorst.nl/scholen.
8
Naast de scholen vanuit de gemeenten die participeren in de stichting kwamen enkele groepen van buiten deze regio. Omdat scholen buiten het werkgebied niet kunnen deelnemen tegen het gereduceerde tarief hebben zij gebruik gemaakt van de (goedkopere) balieactiviteiten.
Inhoud lespakket Educatie Natuurcentrum De Maashorst biedt al ruim 25 jaar een educatief pakket aan de basisscholen en scholen voor speciaal onderwijs uit de regio. Het pakket bestaat uit lesactiviteiten onder leiding van een educatief medewerker van het natuurcentrum en balieactiviteiten waarbij materialen door het natuurcentrum worden uitgegeven, maar de leerkracht verantwoordelijk is voor de begeleiding en uitvoering. Op onderdelen zijn de les- en balieactiviteiten in de loop der jaren aangepast, maar het concept was na al die jaren verouderd. Natuurgebied De Maashorst speelde een ondergeschikte rol in de educatieve activiteiten. Dit alles vereiste aanpassing van het oude educatieve pakket. Enkele jaren geleden is het educatief / didactisch concept vertaald in 16 nieuwe lessen voor de groepen 1-2, 3-4, 5-6 en 7-8. Natuurcentrum De Maashorst heeft zich vooraf breed georiënteerd en de adviezen van leerkrachten ter harte genomen. Zo sluiten de lessen nu goed aan bij de kerndoelen voor het basisonderwijs. De thema’s waar de lessen op gebaseerd zijn, zijn ontleend aan de geschiedenis van Natuurgebied De Maashorst: eerst water (de Maas!), daarna aarde, waar planten en dieren hun plaats vinden en tenslotte de mens die zijn intrede doet. Water, aarde, plant & dier en mens zijn de basisthema’s van de lespakketten voor de groepen 1 tot en met 8. Op de website www.natuurcentrumdemaashorst.nl/scholen kunnen leerkrachten alle benodigde informatie vinden over de lessen, de voorbereiding en de verwerking na afloop op school. 9
Topkok van De Maashorst Een heel bijzondere les in het pakket van het natuurcentrum is de activiteit ‘Topkok van De Maashorst’ bij Bloesem Theehuis te Herpen. In Bloesem Theehuis werken mensen met een lichamelijke en/of verstandelijke beperking. Heel bijzonder is, dat de kinderen bij deze les samenwerken met de gehandicapte Bloesemmedewerkers. De belangrijkste doelen: 1 De kinderen ontdekken waar diverse voedingsmiddelen vandaan komen: melk van de koe, kaas van melk, eitjes van de kip, wortel groeit in de grond, brood wordt gemaakt van tarwe, enzovoort. 2 De kinderen worden zich bewust van gezond en ongezond voedsel. Ze leren bv. wat ze vaak en wat ze maar af en toe of liever helemaal niet moeten eten. Er wordt aandacht besteed aan vetten, suikers, vitamines, vezels, enzovoort. 3 De kinderen komen op een heel natuurlijke manier in contact met mensen met een beperking.
10
De kinderen maken een appelhapje van bladerdeeg, toastje gekookt eitje, tosti, groentesoep en een yoghurtdrankje.
Raboscholenproject In 2014 heeft Natuurcentrum De Maashorst voor de derde en laatste keer meegedaan aan het Raboscholenproject van Rabobank Bernheze Maasland. Er is destijds een overeenkomst getekend door beide partijen om deze bijzondere manier van sponsoring voor een periode van drie jaar vast te leggen. Kinderen van de groepen 3 van de scholen in Bernheze, Maasdonk en (de voormalige gemeente) Lith mochten op kosten van Rabobank Bernheze Maasland meedoen met de superleuke mierenles van het natuurcentrum. In 2014 hebben 21 groepen gebruik gemaakt van dit mooie aanbod.
11
3. Afdeling Recreatie Doel De natuurgerichte recreant informatie over Natuurgebied De Maashorst en de recreatieve mogelijkheden bieden. Door recreanten plezier en verwondering in de natuur te laten beleven wordt een bijdrage geleverd aan het respect dat zij hebben voor hun leefomgeving.
Aanbod aan recreanten Natuurcentrum De Maashorst bood in 2014 zoals ieder jaar een uitgebreid pakket van verschillende mogelijkheden voor plezier in de natuur, bestemd voor de natuurgerichte recreant. Wat opvalt, is dat het aantal bezoekers lijkt toe te nemen en ook de vragen met betrekking tot de diverse ontwikkelingen in het gebied krijgen veel aandacht en belangstelling van bezoekers. De volgende mogelijkheden werden aangeboden:
Informatiebalie / tentoonstelling
Informatiebalie
12
De informatiebalie in het natuurcentrum is een belangrijke plek voor vragen van recreanten over Natuurgebied De Maashorst. Daarnaast kunnen zij hier terecht voor diverse recreatieve mogelijkheden om het natuurgebied op een bijzondere manier te ontdekken. In 2014 zijn de fiets- en wandelroutes vanuit het natuurcentrum weer veel gebruikt. In samenwerking met waterschap Aa en Maas is in 2014 een speciale versie van het kabouterpad tot stand gekomen: het Waterkabouterpad. De route is hetzelfde als die van het gewone Kabouterpad, maar de opdrachten en spelletjes die in het te huren boekje staan zijn nieuw en hebben allemaal met water te maken. Op de plaats waar waterschap Aa en Maas in september 2014 een stuw in de sloot heeft geplaatst, heeft waterkabouter Spetter een plekje gevonden. Hij vertelt de kinderen hoe de stuw werkt en hoe belangrijk dat is. De balie wordt ondersteund door de permanente tentoonstelling over Natuurgebied De Maashorst in het centrum. Een vaste plek binnen het natuurcentrum heeft de informatiewand van waterschap Aa en Maas. Hier wordt de bezoeker uitgelegd wat de taken zijn van het waterschap. Met behulp van een speciale persberichtenmap kunnen de bezoekers op de hoogte blijven van de actuele ontwikkelingen bij het waterschap.
Waterwand Waterschap AA en Maas
13
Wisselhoek bezoekersruimte In het natuurcentrum is een beperkte ruimte beschikbaar voor kleine wisselexposities. Partners in De Maashorst kunnen gebruik maken van deze ruimte, maar ook kunstenaars die zich door en in het natuurgebied laten inspireren. Ook wordt de ruimte gebruikt om actuele ontwikkelingen in het gebied onder de aandacht te brengen. In 2014 werd de wisselhoek als volgt ingericht: -Dec. 2013 tot januari 2014:Natuurbruggen -Van januari tot 1 maart: Bosomvorming -Maart: Uilenmaand -April: Watermaand -Mei tot september: Ark natuurontwikkeling -Juni tot september: Biodiversiteit -September: Met hulp van Archol uit Leiden werd een vitrinekast met vondsten van Uden Noord ingericht en aan de wand hingen informatieborden met achtergrondinformatie over de opgravingen. Een en ander is in bruikleen gegeven door de gemeente Uden. De tentoonstelling bleef tot en met januari 2015; de Romeinse put is in bruikleen gegeven voor een periode van 5 jaar.
Romeinse put
14
Activiteiten Natuurcentrum De Maashorst organiseert gedurende het jaar activiteiten onder leiding van IVN-gidsen of medewerkers van Natuurcentrum De Maashorst. Hierbij wordt ingespeeld op de seizoenen of speciale thema’s. In het overzicht is de flyer van de agenda van 2014 afgebeeld. Dit is echter een basisagenda; wij willen ruimte laten om door het jaar heen extra activiteiten in te lassen of succesvolle activiteiten te herhalen.
Activiteitenoverzicht 2014 Actuele informatie kunt u vinden op www.natuurcentrumdemaashorst.nl Telefoonnummer 0412-611945 * Reserveren verplicht! Naast de georganiseerde activiteiten kunt u bij ons ook uw eigen privé-gids inhuren. U kunt dan ook een onderwerp aangeven. Voor €35,00 kunt u met maximaal 20 personen deelnemen. Een fietstocht met gids kost €50,00. Wat kost deelname aan de activiteiten? -Kijk op www.natuurcentrumdemaashorst.nl -Bel 0412-611945 -Informeer aan de balie van het centrum. Wandelingen Zo. 23 febr. Winterwandeling. Start 10.30 uur * Za. 22 mrt. Uilenwandeling, avondwandeling op zoek naar
15
uilensporen in uilen-maand maart. Start 19.00 uur * Ma. 21 apr. 2e paasdag: Lentewandeling, het is voorjaar! Start 10.30 uur * Zo. 20 juli Bijendag, op zoek naar solitaire bijen in de natuur. Start 10.30 uur * Za. 23 aug. Vleermuizenwandeling. Start:20.00 uur * Zo. 31 aug. Heidewandeling. Start 10.30 uur * Za. 25 okt. Nacht van de nacht, wandeling in het donker. Start:19.00 uur *
Gezinsactiviteiten Maart Uilenmaand: tentoonstelling en speurtocht in ons centrum Ma. 21 apr. 2e paasdag, Pasen op het Natuurcentrum: allemaal beestjes! Van 11.00 uur -15.00 uur Zo. 18 mei Maashorstfair o.a. op het erf van het natuurcentrum Zo. 20 juli Bijendag op het erf van 10.00 uur -16.00 uur Za. 23 aug. Vleermuizenwandeling. Start: 20.00 uur * Za. 30 aug. Je kunt de boom in op De Maashorst! Klimmen en klauteren van 13.00 -16.00 uur * Za. 25 okt. Nacht van de nacht, wandeling in het donker. Start: 19.00 uur * Vr. 26 dec. Kerstkabouterpad, starten tussen 13.00 uur en 15.00 uur Kindermiddagen (woensdag van 14.00 uur -16.00 uur) Wo. 12 mrt Uilenmiddag * Wo. 11 juni Kindermiddag koken: de natuur op je bord * Wo. 16 juli De vakantiekoffer * Wo. 23 juli De vakantiekoffer * Wo. 17 sept Kindermiddag koken: de natuur op je bord * Wo. 5 nov. Speurtocht en vogelvoer maken *
16
Fietstocht Zo. 27 juli
Zomerse fietstocht. Start 10.30 uur *
Kijk altijd kort van tevoren op de website of er veranderingen zijn!
Hieronder worden de grafieken weergegeven van de activiteiten en aantallen deelnemers.
400 300 200 100 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Aantal deelnemers
Wandelingen
JAAR
Fietstochten
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Aantal deelnemers
250 200 150 100 50 0
JAAR
17
600 400 200 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Aantal deelnemers
Activiteiten
JAAR
Activiteiten op maat -Het natuurcentrum is en blijft een mooie locatie. In 2014 is er nieuwe ruimte gecreëerd voor verhuur. Diverse instanties hebben hier in het najaar 2014 al gebruik van gemaakt. In het verlengde daarvan is het natuurcentrum in 2014 ook gaan voldoen aan de vraag voor lunches en wandelingen met specifieke themawensen.
Vogelfeest
-In 2014 zijn de biowalks i.s.m. het IVN en ziekenhuis Bernhoven op het natuurcentrum gecontinueerd.! Voor 18
diabetespatiënten is bewegen heel belangrijk. Voor de patiënten is het een veilig idee dat er een verpleegkundige meeloopt. En het werkt! Vóór en na de wandeling worden de deelnemers geprikt. De bloedsuikerspiegels zijn na de wandeling in de natuur aanmerkelijk gedaald. En minstens zo belangrijk: met lotgenoten is het héél gezellig en je steekt er ook nog wat van op! De belangstelling voor deze tochten wordt steeds groter. -Fietstochten voor bedrijven en particulieren. -Wandelingen voor bedrijven en particulieren. -Kinderfeestjes. Vooral het kabouterfeest is erg populair, maar ook het vogelfeestje waarbij elk kind een vogelhuisje kan timmeren. In 2014 hebben meer dan 194 kinderen een kinderfeestje op het natuurcentrum gevierd. - Gezien het aantal deelnemers aan activiteiten op maat sterk is gegroeid is in dit jaarverslag 2014 gestart met het onderstaande schema.
Aantal deelnemers
2000
Activiteiten op Maat
1500 1000
500 0 2014
19
2015
JAAR
2016
2017
Horecabalie In 2014 is de verbetering in de afzetruimte van de horecabalie gerealiseerd. Hiermee is ons doel om verantwoord duurzame streekproducten aan te bieden gerealiseerd. Met duurzaam
Zomerterras
bedoelen we producten die zijn geproduceerd met respect voor mens, dier en milieu. De speciale ‘herkomstkaart’ en een catalogus waarop het verhaal van het product en de producent verteld wordt versterkt de boodschap. Er is zoveel mogelijk samenwerking opgezocht met producenten en verwerkers uit de eigen streek. De regionale economie wordt gestimuleerd, het landschap wordt verfraaid en het komt ten goede aan de milieukwaliteit dankzij minder 'voedselkilometers'. Het toenemende aantal bezoekers maakt dat we uit onze jas aan het groeien zijn. Dit maakt de vraag actueel of en hoe we uit kunnen breiden om de toegenomen vraag lucratiever te kunnen benutten.
20
4. Nieuw in 2014 -In 2014 is een nieuwe paardenparkeerplaats gerealiseerd. Nu kunnen ruiters hun paard tijdelijk ‘stallen’ als men even iets wil nuttigen. - Wie kent het Kabouterpad van Natuurcentrum De Maashorst nou eigenlijk niet?! Duizenden kinderen hebben de afgelopen jaren met veel plezier de kabouters bij het Kabouterpad bezocht. In samenwerking met waterschap Aa en Maas is vorig jaar een speciale versie tot stand gekomen: het Waterkabouterpad.
Waterkabouterpad
- Natuurcentrum De Maashorst heeft de hoofdprijs gewonnen in een prijsvraag van Buro Kloeg. Dit stelde het natuurcentrum in staat de app 'Op Boevenpad' te realiseren. Met deze app beleef je op de fiets De Maashorst wel op een heel bijzondere manier! Cabaretier Mark van de Veerdonk is in de huid gekropen van de historische figuur Kobus van der Schlossen, een roverhoofdman die in de 17e eeuw Slabroek en omgeving onveilig maakte. Kobus laat de fietser op hilarische wijze de
21
leukste en mooiste plekken in De Maashorst zien. De app. is gratis te downloaden via www.beleefroutes.nl . - In september 2014 zijn vier struinstoelen onthuld, die beschikbaar zijn gesteld door ARK Natuurontwikkelingen. Op het natuurcentrum is nu een struinstoel voor volwassenen en een kinderstruinstoel. Maar wat is een struinstoel nu eigenlijk? Een rolstoel met hele brede banden, speciaal ontworpen om ook over zandpaden te rijden. Een feest voor iedereen die in een rolstoel zit, omdat men nu van de verharde paden af kan.
Struinstoel
Lucas (9 jaar) demonstreerde met veel plezier als eerste de struinstoel. Daarna heeft hij, samen met zijn vriendjes en de andere aanwezigen, de struinstoelen getest in het bos van De Maashorst. -In de hal van het centrum werd de Romeinse put onthuld, die is opgegraven op het terrein van ziekenhuis Bernhoven. De put is geconserveerd in opdracht van de gemeente Uden en geplaatst door Restora uit Haelen. Het geheel is voorzien
22
van een prachtige informatieve achterwand gemaakt door Kevin Wilson. - Op het erf van Natuurcentrum De Maashorst is een nieuwe ontvangstruimte feestelijk geopend. De ruimte is geschikt voor groepen tot ca. 25 personen die er in alle rust een bijeenkomst kunnen houden, al dan niet gecombineerd met een wandeling of fietstocht in De Maashorst. Vrienden van het natuurcentrum onthulden samen de naam: ’t Praathuis!
Opening praathuis.
23
5. Beleid In 2014 is verder gewerkt met het beleidsplan dat is opgesteld voor de periode 2013 – 2018: ‘Verwonderen door plezier in de natuur’. Vanaf 2003 werkt het natuurcentrum met beleidsplannen, steeds voor een periode van vijf jaar. In de periode 2003 – 2007 was de naam van het beleidsplan ‘Solide basis voor de toekomst’, in de periode 2008 – 2013 ‘Respect voor je leefomgeving door plezier in de natuur’. Natuurcentrum De Maashorst heeft een goede gezonde basis voor de toekomst gecreëerd in de afgelopen periode. De doelstellingen zoals benoemd in het vorige beleidsplan van 2008-2013 zijn bijna allemaal behaald. Zo is er een geheel eigentijds educatief pakket ontwikkeld, heeft Natuurcentrum De Maashorst zich als hét centrum van Natuurgebied De Maashorst verder geprofileerd en is de samenwerking met partners verstevigd. Deze resultaten zijn mede te danken aan een betrokken bestuur en een gemotiveerd team van medewerkers en vrijwilligers. Het vorige beleidsplan is dan ook in zeer goede samenwerking uitgevoerd. Het beleidsplan was een echt werkdocument aan de hand waarvan bestuursen uitvoeringsbeslissingen zijn genomen. De goede, gezonde basis van het natuurcentrum uit zich in: • een monumentale locatie met een mooie, eigentijdse inrichting • een educatief hoogwaardig pakket dat aansluit op de kerndoelen van het basisonderwijs • een goed recreatief aanbod waarin Natuurgebied De Maashorst een prominente rol speelt • een financieel gezonde stichting met een sluitende exploitatie en reserveringen voor toekomstig onderhoud Door de financiële crisis staan de overheidsfinanciën onder druk. Dit is ook merkbaar voor het natuurcentrum.
24
Basisscholen moeten bezuinigen en hun budget voor buitenschoolse activiteiten staat daarmee onder druk. Gemeenten financieren niet meer vanzelfsprekend. Het is goed om te zien dat de verschillende partijen, zoals gemeenten, scholen, Staatsbosbeheer en waterschap Aa en Maas, de kwaliteit en de toegevoegde waarde van Natuurcentrum De Maashorst erkennen en hiermee rekening houden bij hun keuzes. Bezoekers van het natuurcentrum herkennen deze kwaliteit ook en vragen in toenemende mate om nieuwe vormen van gebruik van het natuurcentrum. Enkele voorbeelden van deze nieuwe vormen zijn: • het gebruik van het natuurcentrum als locatie voor bijeenkomsten van bedrijven of overheden • het gebruik van producten voor andere doelen, zoals biowalk voor diabetespatiënten • het organiseren van arrangementen Het natuurcentrum heeft de afgelopen periode samen met de verschillende stuurgroepleden bijgedragen aan de verdere ontwikkeling van Natuurgebied De Maashorst. In de afgelopen twee beleidsperiodes stond verbetering van kwaliteit centraal. Het behoud en het verder uitbouwen van de genoemde kwaliteiten staan in deze periode centraal.
Samenwerking Bedrijfsleven Stichting Natuurcentrum De Maashorst is als ANBI instelling ook actief in samenwerking met partners en bedrijven uit de regio. Als natuurcentrum, centraal gelegen in het waardevolle Natuurgebied De Maashorst, heeft het veel te bieden. Voor bedrijven wordt Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) steeds belangrijker. MVO betekent dat een bedrijf naast het streven naar winst ook rekening houdt met het effect van de activiteiten op het milieu en dat het
25
oog heeft voor menselijke aspecten binnen en buiten het bedrijf. Het gaat om meer dan alleen maar het behalen van financiële doelen. Natuurcentrum De Maashorst heeft daarom het programma ‘Groen zaken doen’ ontwikkeld. In 2014 is dit ‘Groen zaken’ doen programma gecontinueerd. Met verschillende pakketten bieden we bedrijven de mogelijkheid om de samenwerking met ons aan te gaan. Deze pakketten zijn te bekijken op www.natuurcentrumdemaashorst.nl onder de kop: bedrijven. Bedrijven die ons in 2014 gesteund hebben:
Verdere partners in 2014 zijn: Staatsbosbeheer Graphiset, Uden Van Tilburg mode, Nistelrode Ben van Dijk, Uden Fotografie Roefs, Loosbroek GF producties, Veghel De Maashorst dankt hen voor hun steun, waardoor het ook in 2014 mogelijk is gemaakt dat duizenden bezoekers, waaronder 16.000 schoolkinderen, gebruik konden blijven maken van het aanbod van Natuurcentrum De Maashorst.
26
Communicatie Als hét informatiecentrum van De Maashorst heeft het natuurcentrum een jarenlange staat van dienst. Eén van de belangrijkste doelstellingen is het publiek op de hoogte te houden van de actuele ontwikkelingen in het gebied. Om dit te bereiken worden diverse communicatiemiddelen ingezet. Sociale media zijn hier een niet meer weg te denken onderdeel van. Maar ook alle andere mogelijkheden worden ingezet. Hierdoor krijgt Natuurcentrum De Maashorst evenals het gebied steeds meer landelijke bekendheid. Natuurcentrum De Maashorst heeft de website: www.natuurcentrumdemaashorst.nl . Hierop staan interactieve mogelijkheden zoals het opgeven voor een activiteit, doorgeven van opmerkingen, aanmelden voor de nieuwsbrief en voor de scholen uitgebreide informatie betreffende het educatieprogramma. In 2014 is de website doorlopend geactualiseerd met nieuwsitems die op het natuurcentrum zelf, alsook op het hele Natuurgebied De Maashorst betrekking hebben. Per seizoen wordt een nieuwsbrief aan meer dan 500 geïnteresseerden gemaild. Ook onze facebookpagina weet men steeds beter te vinden en wordt tevens gebruikt om ook onze sponsoren en samenwerkingspartners onder de aandacht te brengen. Er verschijnen regelmatig persberichten over alle mogelijke
27
zaken die betrekking hebben op De Maashorst en er worden wekelijks radio-interviews gegeven. Vele persberichten zijn te vinden in zowel plaatselijke media alsook landelijke bladen, zoals in het blad Landleven en wandelgids van de ANWB.
28
Verder presenteert het natuurcentrum zich samen met partners in het gebied. Uitwisseling van informatie is belangrijk om elkaar te versterken. Zo kunnen bezoekers allerlei informatie vinden in de grote vitrine- en flyerkast. In 2014 is rond en in het natuurcentrum wifi-ontvangst gerealiseerd voor de bezoeker.
Financiën Natuurcentrum De Maashorst ontvangt jaarlijks subsidie van de vier omliggende gemeenten. Voor een toelichting op de kosten en baten van het natuurcentrum in 2014 wordt verwezen naar het jaarrapport. Gezien het feit dat Natuurcentrum De Maashorst een ANBI instelling is kan men deze stukken ook terugvinden op de webpagina: www.natuurcentrumdemaashorst.nl/contact
29
6. Organisatie Bestuur Het bestuur van de Stichting Natuurcentrum De Maashorst bestond in 2014 uit: De heer J.H.A.M. van der Wijst, voorzitter De heer H. Boldewijn, secretaris De heer H.L.A. Nota, penningmeester De heer K. Vos, lid De heer L.J.Th. Vervaart, lid Mevr. M.E.Q. Koopman-de Bont, lid
Bestuur
Het subsidiëntenoverleg bestond in 2014 uit de volgende leden: voor voor voor voor
30
de de de de
gemeente gemeente gemeente gemeente
Bernheze: Wethouder P.A.M. van Boekel, Landerd: Wethouder H. Vereijken Oss: Wethouder H.G. Hoeksema Uden: Wethouder M. van Merwerode
Personele organisatie In 2014 was het onderstaande organisatiemodel voor het natuurcentrum van toepassing.
In 2014 was het hoofd van de afdeling educatie verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken, met nadruk op medewerkergerelateerde onderwerpen. Zij was de verbinding tussen het team en het bestuur. Zij was gemachtigd knelpunten en problemen op het operationele vlak naar eigen inzicht op te lossen. Indien problemen van dusdanige aard waren dat deze niet eenvoudig of zonder koerswijziging konden worden opgelost, schakelde zij het bestuur in. Natuurcentrum De Maashorst werkte in 2014 met professionele krachten in de vorm van vaste medewerkers en gedetacheerde medewerkers vanuit het IBN. Het team bestond uit hoofd educatie, vier medewerkers educatie, drie medewerkers recreatie, een managementassistente en een technisch medewerker. Het ging hierbij om in totaal circa 5 fte. De intensieve samenwerking met het IBN past in het beleid van het bestuur om de arbeidsparticipatie van mensen met een beperking kansen te geven.
31
Vaste medewerkers
Medewerkers educatie De lesactiviteiten van Natuurcentrum De Maashorst stonden in 2014 net als voorgaande jaren onder leiding van enthousiaste, goed opgeleide educatief medewerkers. Het educatieve team bestond uit het hoofd van de afdeling educatie en een aantal vaste oproepkrachten. Bovendien zijn de administratief medewerkster en de medewerksters van de afdeling recreatie dusdanig ingewerkt, dat zij in noodgevallen in konden in springen bij de lessen. Op die manier konden alle afspraken nagekomen worden en hoefde geen enkele groep afgezegd te worden. Medewerkers recreatie De personele bezetting van de afdeling recreatie bestond in 2014 van maandag tot en met vrijdag uit twee medewerkers, één voor 28 uur en één voor 16 uur. Verder is bij de afdeling recreatie een medewerker vanuit het IBN bij het natuurcentrum werkzaam. Vrijwilligers Zoals altijd heeft de stichting ook in 2014 gebruik gemaakt van de inzet van vele vrijwilligers zoals IVN gidsen. In de 32
weekenden bemanden vijf weekendbeheerders bij toerbeurt de informatiebalie. Een ploeg van zo'n 20 vrijwilligers hielp klanten aan de koffiebalie. Daarnaast is er een aantal vrijwilligers actief bij het onderhoud van de tuin. Snel en flexibel inspelen op de behoefte van de bezoeker van De Maashorst is de kracht van ons team!
De Maashorst In de Maashorst zijn in en na 2014 verregaande veranderingen gaande. De Stuurgroep wordt in 2015 opgeheven en maakt plaats voor een: -Raad van Advies -Stichting Maashorst in uitvoering, die weer opdrachten krijgt van het opdrachtgeveroverleg. Verder is het IBep (Inrichtings- en Beheerplan) op de rol gezet. De rol van Natuurcentrum De Maashorst blijft vooral het informeren van deze en alle andere ontwikkelingen, aan alle bezoekers van ons formidabele centrum. De promotie van De Maashorst in brede zin is dan ook een van de doelstellingen van ons centrum. Ook dit jaar is de Maashorstfair bij Villa d’Arto en ons Natuurcentrum De Maashorst een succes geweest.
33
