Jaarverslag Regionale Commissie Winkelplanning 2013
Datum: Opstellers: Vaststelling door RCW: Na vaststelling wordt jaarverslag geplaatst op website Stadsregio Amsterdam: www.stadsregio.nl
18 februari 2014 Laura van Dijk Martin van den Oever 5 maart 2014
1. Inleiding De Regionale Commissie Winkelplanning (hierna: RCW) bestaat uit deskundigen op het gebied van detailhandel, afkomstig uit de overheid, het bedrijfsleven en belangenorganisaties. Zij benut haar expertise om het dagelijks bestuur van de Stadsregio Amsterdam (hierna: Stadsregio) te adviseren over de regionale winkelstructuur in het gebied van de Stadsregio. De RCW doet dit gevraagd en ongevraagd over de volgende onderwerpen:
uitbreidingen en veranderingen in de regionale structuur; de vestiging van geconcentreerde grootschalige detailhandelsvoorzieningen (GDV-locaties) en perifere detailhandelsvoorzieningen (PDV- locaties) in het gebied van de stadsregio; een door het regionaal bestuur te ontwikkelen detailhandelstructuurvisie; het instellen van regionale markten.
2
2. Taakinvulling De RCW wil haar expertise optimaal inzetten, mede ten behoeve van de aangesloten gemeenten of initiatiefnemers die plannen ontwikkelen voor detailhandel. Zij ziet eveneens mogelijkheden tot versterking van de expertiserol. Hierbij kan gedacht worden aan een vroegtijdig advies van de Commissie over ieder bestemmingsplan met een regionale detailhandelscomponent. Vroegtijdige inschakeling levert een versnelling in het proces op. Het geeft de RCW sneller inzicht in de plannen en de gemeente of initiatiefnemer vroegtijdig inzicht in de afwegingen en toetsingscriteria van de RCW. Op 13 december 2011 stemde de Regioraad in met het nieuwe regionale detailhandelsbeleid. Alle initiatieven die in 2013 zijn voorgelegd aan de RCW zijn volgens deze nieuwe richtlijnen beoordeeld. Het verheugt de RCW dat de afgelopen jaren meer gebruik is gemaakt van haar deskundigheid en zij vertrouwt erop dat deze lijn zich in de komende jaren versterkt zal voortzetten. Advisering over winkelplannen: vergroting efficiency De samenwerking met de Regionale Adviescommissies in de provincie Noord-Holland zal de afweging van regionale detailhandelsontwikkelingen kunnen versterken. Plannen met een (mogelijk) bovenregionaal effect moeten ook worden voorgelegd aan de Regionale Adviescommissie van Provincie Noord-Holland. Voor sommige winkelplannen betekent dit dat er twee, bij sommige Amsterdamse plannen drie, commissies om advies moet worden gevraagd. Op verzoek van bestuurders uit Stadsregio en Provincie is in 2013 gestart met de efficiencyslag om de drie adviescommissies, te weten de Amsterdamse, regionale en provinciale adviescommissies detailhandel, samen te voegen. Dit proces zal naar verwachting medio 2014 worden afgerond. Acquisitie Op 23 mei 2013 heeft de RCW deelgenomen aan een expertmeeting in De Bazel te Amsterdam. Tijdens deze bijeenkomst is onder andere gesproken over de acquisitie van internationale ketens. Als onderligger voor de gevoerde gesprekken is gebruik gemaakt van een onderzoek van Glint Real Estate over internationale acquisitie. Conclusies uit deze meeting ten aanzien van de metropoolregio is dat het aantrekken van nieuwe ketens op zich geen probleem vormt, ketens zouden graag zich willen vestigen in Amsterdam, echter de schaalgrootte van aangeboden vastgoed is vaak niet toereikend en de kwaliteit van sommige winkelgebieden laat te wensen over. Voor de Stadsregio is overeengekomen dat de Amsterdam Economic Board leidend is voor ons regionale acquisitiebeleid. Discussienotitie Tijdens de vergadering van juni 2013 heeft de commissie aan de hand van een zelf opgestelde notitie ‘Spanningsveld tussen beleid en praktijk’, gediscussieerd over verschillende ontwikkelingen die de RCW zorgen baren. Ontwikkelingen die op gespannen voet staan met het vigerende beleid van de Stadsregio. In 2013 heeft de RCW verschillende malen via de media en andere kanalen moeten vernemen over te realiseren en reeds gerealiseerde detailhandelsvestigingen. Voorbeelden zijn Marks & Spencer flagshipstore van ruim 6.000 m2 op het Rokin in Amsterdam, plannen voor een hypermoderne Aldi op bedrijventerrein Skoon in Oostzaan en de realisatie van de versmarkt in de voormalige Storkfabriek in het Amsterdamse stadsdeel Noord. Over het laatste initiatief hebben de Commissie Winkelplanning Amsterdam, de RCW en de Regionale Adviescommissie Detailhandel Noord-Holland Zuid negatief geadviseerd. Desondanks besloot stadsdeel Noord om daar een versmarkt onder te brengen.
3
Vanuit de Stadsregio heeft de RCW de opdracht over detailhandelsplannen in onze regio te adviseren en deze te monitoren, met als doelstelling het behoud van een gezonde regionale detailhandelsstructuur. Tijdens de discussie bleek vooral dat de RCW in veel gevallen aanvragers moet prijzen dat zij ons vroegtijdig betrekken bij hun plannen en in veel gevallen gehoor geven aan onze, soms eveneens vroege concept adviezen. Voorgesteld wordt de adviezen verplicht te stellen. Op die manier kan de commissie aan haar verplichting voldoen dat zij alle ontwikkelingen blijft monitoren en toetsen aan vigerend beleid. Dit voorstel zal meegenomen worden in het proces rondom de instelling van één nieuwe commissie. Bij de instelling van de nieuwe commissie moeten het vigerende beleid en de geldende procedures aan alle betrokkenen goed worden gecommuniceerd en herhaald. Voor de nieuwe commissie zou dit een belangrijk onderdeel moeten vormen in het startdocument.
4
3. Resultaten 2013 De RCW stelde in 2013 negen adviezen op over detailhandelsontwikkelingen in de Stadsregio Amsterdam. Het advies over het ontwerp bestemmingsplan NDSM-werf west werd, gezien de betrokken reactietermijn, schriftelijk afgedaan. De betrokken locaties zijn op de volgende kaart weergegeven.
5
De adviezen die de RCW in 2013 verstrekte zijn hieronder in volgorde van behandeling kort samengevat: 3.1 Versmarkt Noord – Amsterdam In februari 2013 heeft de RCW een negatief advies uitgebracht over het initiatief van de Gemeente Amsterdam/stadsdeel Noord voor een versmarkt van circa 3.200 m2 b.v.o. op het voormalig Storkterrein in Amsterdam Noord. De RCW heeft moeten constateren dat hier sprake is van een zogenaamde solitaire vestiging van een winkel met dagelijks aanbod, hetgeen in strijd met het regionale detailhandelsbeleid. 3.2 Spaklerweg/Daniel Goedkoopstraat - Amsterdam De RCW heeft in juni 2013 positief advies uitgebracht op het voorstel van de gemeente Amsterdam om de bestemming van een aantal percelen aan de Spaklerweg/Daniel Goedkoopstraat om te zetten van bestemming groothandel naar perifere detailhandel (PDV). Op basis van de aangeboden plannen meende de RCW dat er voldoende is aangetoond dat de omzetting met een maximum van 6.390 m2 ontwikkeling van dit nieuw te creëren winkelgebied de detailhandelsstructuur zal versterken en geen negatieve effecten voor deze structuur zal opleveren. Hiermee sloot de RCW aan bij het advies van de Amsterdamse Commissie Winkelplanning d.d. 21 februari 2013. 3.3 Zorgboulevard Zaans Medisch centrum - Zaanstad De RCW heeft in juni 2013 een negatief advies uitgebracht over de voorgenomen plannen van de gemeente Zaanstad voor de herontwikkeling van het Zaans medisch centrum met zorgboulevard, inclusief supermarkt XL. De plannen van de gemeente Zaanstad tot de herontwikkeling van het Medisch centrum De Heel bestaan al veel langer. In 2006 heeft de RCW een positief advies uitgebracht over de toen voorliggende plannen. In de tussenliggende periode is er veel veranderd in de detailhandelsstructuur van de Stadsregio. De RCW adviseerde negatief over de plannen die in 2013 werden voorgelegd op basis van onderstaande uitgangspunten: er is een tekort aan marktruimte, zowel in Zaanstad als de regio; specifiek voor dagelijks aanbod is de marktruimte zeer schaars, dit geldt niet alleen voor de gemeente Zaanstad, maar voor de regio als geheel. er zijn door de gemeente Zaanstad actief geen bestuursrechtelijke middelen ter hand genomen sinds 2006 om transformatie dan wel branche-beperkingen elders in Zaanstad in gang te zetten; op basis van bovenstaande acht de RCW het niet ondenkbaar dat vermindering van de detailhandelsstructuur in de regio kan optreden. 3.4 Osdorpplein - Amsterdam In juni 2013 heeft de RCW een positief advies uitgebracht op de voorgenomen kwalitatieve en kwantitatieve upgrade van het Osdorpplein, onderdeel van winkelcentrum Centrum Nieuw West met een maximum van 16.000 m2. Het uitgangspunt van de Stadsregio Amsterdam is ‘het versterken van de bestaande winkelgebieden en structuur’. De voorgestelde uitbreiding van het aantal meters winkelfunctie hebben naar verwachting geen negatieve effecten op de detailhandelsstructuur van de regio als geheel en de gemeente Amsterdam in het bijzonder. 3.5 Nobelweg - Amsterdam In juni 2013 adviseerde de RCW negatief over het verzoek van stadsdeel Oost in Amsterdam betreffende de wenselijkheid van het vestigen van een supermarkt, groter dan 1.500 m2 aan de Nobelweg 2. De RCW is van mening dat realisatie van een solitaire vestiging van een supermarkt op deze locatie niet wenselijk is en geen bijdrage levert aan de versterking van de detailhandelsstructuur van Amsterdam of de regio als geheel. De RCW sluit daarmee aan bij het advies van de Amsterdamse Commissie Winkelplanning uit april 2013, waarin ook die zich negatief uitspreekt over dit detailhandelsinitiatief.
6
3.6 HTK Westpoort - Amsterdam De RCW heeft in oktober 2013 een negatief advies uitgebracht over het verzoek van eigenaar Fortress om brancheverruiming toe te staan op het HTK Westpoort te Amsterdam. Dit zou minimaal 12.500 m2 tot maximaal 25.000 m2 b.v.o. omvatten. De commissie is van mening dat deze voorgestelde brancheverruiming niet de structuurversterkende werking voor de regio als geheel zal hebben, als waar de initiatienemer en de projectorganisatie Westpoort vanuit gaan. Hierbij verwees de commissie ook naar andere ontwikkelingen in de regio. Daarnaast acht de commissie de voorgestelde verruiming te omvangrijk en daarmee te risicovol voor de detailhandelsstructuur van de regio als geheel. 3.7 De Pionier - Nieuw Vennep/Haarlemmermeer In oktober 2013 adviseerde de RCW positief over het verzoek van de gemeente Haarlemmermeer, ten aanzien van de herontwikkeling van De Pionier te Nieuw Vennep. Het totale metrage voor detailhandel in De Pionier is voorgesteld op 7.300 m2. Voor een deel betreft dit de verplaatsing van de twee supermarkten (2.000 m2) van Linquenda en een uitbreiding van 5.300 m2. De gemeente Haarlemmermeer heeft zelf de strikte voorwaarde gesteld de ontwikkeling alleen te ondersteunen, wanneer de oude winkellocatie wordt opgeheven en de achtergebleven detailhandelsmeters planologisch worden wegbestemd. Het positieve advies is gegeven onder de strikte voorwaarde dat de nieuwe detailhandelsmeters alleen gerealiseerd kunnen worden wanneer de bestemming detailhandel op de oude locatie vervalt. Per saldo heeft de RCW ingestemd met een uitbreiding van De Pionier met 7.300 m2, waarvan 2.000 m2 verplaatsing betreft. Naderhand is gebleken dat de bestuurlijke besluitvorming in Haarlemmermeer is vertraagd. Het Dagelijks Bestuur van de Stadsregio Amsterdam heeft het advies daarom niet behandeld. 3.8 LEEF Villa Arena - Amsterdam In oktober 2013 heeft de RCW een positief advies uitgebracht op het verzoek van het Projectbureau Zuidoostlob over het concept LEEF voor de Villa Arena in de ArenAPoort te Amsterdam. Het advies betrof: a) het concept LEEF; b) omzetting van 25.000 m2 b.v.o. PDV woonwinkels naar GDV + uitbreiding met 5.300 m2 GDV (4.000 m2 uitbreiding entree + 1.300 m2 uitbreiding megastores); c) behoud van een substantieel cluster woonwinkels; d) de bijdrage van het concept LEEF aan de versterking van de winkelstructuur van Arena boulevard en Amsterdamse Poort. Met het concept LEEF zou worden ingezet op een bredere vulling van de Villa Arena dan het huidige woonmallconcept. Het concept omvat een gedeeltelijke transformatie door een afslanking van 76.000 m² b.v.o. naar een omvang van 41.000 m2 aan woonwinkels. Daarbij uitgaande van gedeeltelijke omzetting van woonwinkels (PDV) naar grootschalige winkels (GDV) die passen in het thema LEEF. De commissie zag het belang van transformatie van de Villa Arena en ondersteunde de ambitie om te komen tot een binding met de Arenaboulevard en de Amsterdamse Poort. Daarbij stelde de commissie wel een aantal strikte voorwaarden. Deze voorwaarden zijn: 1) Dat wordt uitgegaan van een maximale omzetting van 25.000 m2 van PDV naar GDV; 2) Dat niet wordt uitgebreid met de voorgestelde 5.300 m2; 3) Dat wordt uitgegaan van uitsluiting van mode- en luxe- en dagelijkse artikelen; 4) Dat er aanvullende regionale afstemming plaatsvindt.
7
Met dit advies sloot de RCW zich grotendeels aan bij het advies van de Amsterdamse Commissie Winkelplanning d.d. 3 oktober 2013, waarin zij zich positief uitsprak over dit initiatief, met dien verstande dat de RCW de voorwaarde stelde dat mode/food en uitbreiding met 5.300 m2 uit het concept zou worden gehaald en nadere afstemming met buurgemeenten zou worden georganiseerd. 3.9 Bestemmingsplan NDSM werf west, Amsterdam De RCW adviseerde in november 2013 over de toevoeging van 2.750 m2 b.v.o. dagelijkse en 10.500 m2 b.v.o. thematische niet-dagelijkse detailhandel die in het ontwerp bestemmingsplan NDSM-werf west d.d. 27 september 2013 was opgenomen. De commissie gaf aan dat de definities en begrippen omtrent detailhandel in het ontwerp bestemmingsplan NDSM-werf west eenduidiger en consistenter vermeld konden worden. In aansluiting op het advies van de Commissie Winkelplanning Amsterdam van februari 2012 adviseerde de RCW om de toevoeging van dagelijkse detailhandel te beperken tot 2.200 m2 en die in lijn met de woningbouw gefaseerd te laten verlopen. Daarbij verwees de commissie naar de samenhang met andere ontwikkelingen in Noord zoals de uitbreiding van het winkelcentrum Boven ‘t Y en de voorziene toevoeging van dagelijkse detailhandel in project De Overkant. Daarnaast adviseerde de RCW, eveneens in aansluiting met het bovengenoemde advies van de CWA negatief over de toevoeging van 10.500 m2 niet dagelijkse, nautische detailhandel, gezien de beperkte markruimte in dit deel van de regio en diverse lokale en regionale ontwikkelingen (bijvoorbeeld Zuiderhout in Zaanstad) waardoor het draagvlak voor deze vorm van detailhandel op NDSM werf west verder zal verminderen. Het Dagelijks Bestuur van de Stadsregio Amsterdam had vanwege de korte reactietijd in de lopende inspraakronde voor het bestemmingsplan geen gelegenheid meer om na het advies van de RCW zelf ook nog tot advisering te komen.
8
4. Plenaire vergaderingen: onderwerpen per bijeenkomst De RCW kwam in 2013 vijf keer bijeen. De volgende onderwerpen werden besproken. 12 februari 2013 Bespreking van de ontwikkeling van detailhandel bij het Zaans Medisch Centrum en input voor het te verrichten nader onderzoek naar de (regionale) effecten; Advies Zuiderhout – Zaanstad (ter kennisname); Advies Sloterdijk – Westpoort (ter kennisname); Bespreking adviesaanvraag Spaklerweg/Daniel Goedkoopstraat; Rapport BRO – i.o.v. KvK inzake webwinkels op bedrijfsterreinen. 23 april 2013 Notitie: Samenvoegen Amsterdamse en Regionale Commissies Winkelplanning; Bespreking adviesaanvraag Zorgboulevard Zaans Medisch Centrum, inclusief supermarkt XL; Advies Versmarkt Amsterdam Noord (ter kennisname); Rapport Retailtrends Retailcanon (ter kennisname). 3 juni 2013 Memo; ‘Spanningsveld tussen beleid en praktijk’ (ter discussie); Vaststelling advies Zorgboulevard Zaans Medisch Centrum inclusief supermarkt XL te Zaanstad; Adviesaanvraag PDV-vestiging Spaklerweg/D.Goedkoopstraat te Amsterdam, omzetting groothandel bouwmaterialen naar PDV; Adviesaanvraag HTK Westpoort Amsterdam, verzoek tot omzetting van ten minste 50 % van 25.000 m2 PDV naar GDV-bestemming; Adviesaanvraag Osdorpplein Amsterdam, betreft uitbreiding met circa 16.000 m2 w.v.o., (na uitbreiding totaal 44.600 m2). 24 september 2013 Brief van stadsdeel West inzake het bestemmingsplan Nieuwpoortstraat 82-98, waarin 1.500 m2 detailhandel is opgenomen, niet zijnde een supermarkt; Vaststelling advies inzake brancheverruiming HTK-Westpoort; Adviesaanvraag Concept LEEF voor Villa Arena; Adviesaanvraag De Pionier in Nieuw Vennep. 26 november 2013 Bespreking van de notitie over samenvoeging van adviescommissies detailhandel; Brief van de Kamer van Koophandel Amsterdam over beëindiging van haar vertegenwoordiging in de RCW.
9
5. Voorbereiding plenaire vergaderingen De voorbereidingscommissie kwam in 2013 zes keer bijeen. Tijdens iedere bijeenkomst kwamen actuele ontwikkelingen in de regio en aanpalende gebieden aan de orde, werden de plenaire vergaderingen voorbereid en handreikingen gegeven voor de adviezen.
10
6. Leden De Commissie bestond in 2013 uit de volgende leden:
Dhr. L.P. van der Linde, onafhankelijk voorzitter Dhr. M. van den Oever, secretaris, DRO gemeente Amsterdam Mw. L.P.M. van Dijk, tijdelijk secretaris, DRO gemeente Amsterdam Dhr. C.J.D. van Gijn, HBD Dhr. D. Hulsebosch, KvK Amsterdam Dhr. M.A. de Boer, KvK Noordwest-Holland Dhr. F. Nagtzaam, MKB Noord-Holland Vacature, VNO-NCW-West Dhr. R.E. van Kesteren, CNV Dhr. G. van der Plas, Stadsregio Amsterdam Mw. L. Ronner, Zaanstad Dhr. J. van der Weerd, Stadsregio-noord Dhr. C.J. Dippel, Stadsregio-midden Mw. S. Zorge, Stadsregio-zuid Dhr. P. Wakkee Haarlemmermeer Dhr. J. Appelman gastlid Haarlem Dhr. A. Bokkers gastlid Almere
11
7. Wijzigingen
In 2013 wijzigde de Commissiesamenstelling als volgt: Dhr. Van den Oever heeft voor een periode van ¾ jaar het secretarisschap overgedragen aan mw. Van Dijk. Mw. M. Schuit werd in februari opgevolgd door mw. L. Ronner Mw. Jacobs beëindigde per 1 januari 2013 haar vertegenwoordiging namens KvK Amsterdam. Dhr. D. Hulsebosch heeft haar zetel per diezelfde datum opgevuld. Dhr. Krolis, gastlid Almere, werd in april opgevolgd door dhr. A. Bokkers. De zetel van VNO-NCW-West is in 2013 vacant gebleven.
12
