JAARVERSLAG
RADIUS 2011
Inhoudsopgave Radius staat voor .................................................................... 2 Organisatiewijziging bij Radius.......................................... 4 Leeswijzer.................................................................................. 4 Welzijn van mensen, hun levensplan, bijdrage Radius en aantal deelnemers ............................................. 5 Uitgelicht Thuisadministratie ..................................................................... 7 Internetcafé Stevenshof 5 jaar ............................................... 7 Samenwerking BplusC ............................................................ 8 Blij met vrijwilligerswerk........................................................... 9 Vrijwilligerskrant geëvalueerd ...................................................... 10 Nieuwe website en sociale media.......................................10 Dagprogramma Senioren Oegstgeest...............................11 Maatschappelijke ondernemers: van bijzondere waarde ...12 Tafeltje Dek Je: nu ook vriesverse maaltijden ..................13 Eettafels ....................................................................................13 Vooral klanten boven de 75 doen beroep op de cliënt-/ouderenadivseurs .......................................................14 Alzheimercafé...........................................................................15 POM-gesprekken ....................................................................15 Zilveren Kracht Centrale: Rust zonder Roest ...................16 Klachten van klanten...............................................................17 Radius en het milieu ...............................................................17 Stichting Radius: de organisatie in getallen .....................18 Stichting Radius krijgt voor Dagverzorging wagentje vol gratis boodschappen .......................................................18 Inkomsten en uitgaven, balans 2011 .............................19 Toekomst De samenleving verandert, lijkt ............................................21
Radius staat voor... Radius staat als welzijnsorganisatie in een dynamisch veld van werksoorten. Grotere zorgconglomeraten, verschillende woningcorporaties, veranderende regelgeving, noodzaak tot kostenbeheersing en soms bezuinigingen zijn een paar ingrediënten uit haar omgeving. Veel organisaties in het werkveld spreken de wens tot samenwerken en verbinden uit, aan de zijkanten van het werk wordt dit doorkruist door concurrentie en marktwerking. De constante gerichtheid op haar doelgroep geeft duidelijkheid en helderheid. Radius richt zich met een gevarieerd opgeleide groep medewerkers op haar kerntaken. Radius koestert traditionele activiteiten en houdt ruimte voor verandering en innovatie. Het jaar 2011 is afgerond en in een tijd van ontslagen en bezuinigingen sluit Radius af met een bescheiden batig saldo. Werken voor kwetsbare burgers is een mooi vak. De belangrijkste doelgroep bestaat uit thuiswonende oudere senioren, chronisch zieken en lichamelijk gehandicapten. Met speciale projecten wordt ook gewerkt voor geïsoleerd levende nieuwe Nederlanders en overbelaste mantelzorgers. De participatie van actieve burgers, zoals vrijwilligers en mantelzorgers, is een belangrijke tweede doelstelling. De vele lijnen die haar vrijwilligers hebben in de samenleving, werkend voor de producten en diensten van Radius, brengen netwerken met zich mee en natuurlijke vormen van preventie en vroegsignalering. Radius stelt, dat zij elk dubbeltje omdraait en haar subsidie-euro’s dubbel en dwars waard is. Beide gemeenten, Leiden en Oegstgeest, honoreren dit ook met een goede samenwerking, een goede dialoog en regelmatige gedachtewisseling over nut en noodzaak van alles. Radius stelt de levensloopbenadering met de gerichtheid op regie, herstel van regie of ondersteuning bij regieverlies, centraal. Vanuit deze filosofie wordt met de cliënt gekeken naar verstoringen en bedreigingen in het leven en hoe deze kunnen worden aangepakt, verzacht of verholpen. F. A. van Rooij, directeur/bestuurder
2
Raad van Toezicht 2011 3
Organisatiewijziging bij Radius Na vijf jaar Radius is een organisatiewijziging doorgevoerd, die vooral aan de top van de organisatie zichtbaar is geworden. De directeur is directeur/bestuurder geworden en het bestuur is omgevormd tot een raad van toezicht. Een en ander is juridisch uitgedrukt in een statutenwijziging. De formele datum hiervoor is 25 januari 2011. Dit betekent, dat in dit jaarverslag de veranderingen beschreven worden op basis van één jaar werken in de nieuwe structuur. Door de grootte van Radius werkte het bestuur al meer op afstand en liet veel besluitvorming over aan de directie. Maar deze werkwijze was niet geformaliseerd, zodat formele akten en contracten nog de handtekening van bestuursleden behoefden (formele bestuurder bij de Kamer van Koophandel). Dit was de praktische aanleiding tot de statutenwijziging. De bestuurlijk-inhoudelijke aanleiding was belangrijker en verduidelijkte de formele verhoudingen tussen een eindverantwoordelijke directeur/bestuurder en een raad van toezicht. Deze raad van toezicht controleert namens de samenleving het besturen van de organisatie en ziet daarop toe. De behoefte aan formele rapportages en een cijfermatige controlecyclus heeft nu de aandacht die dat behoeft. Een en ander is in ontwikkeling en wordt eind 2012 afgerond. Tegelijkertijd heeft de ondernemingsraad als vertegenwoordiging van de belangen van medewerkers van binnenuit haar positie opgebouwd als kritisch-constructief overlegorgaan, dat samen met de directeur/bestuurder de gang van zaken bespreekt en bewaakt . Een betrokken management, een controlerende raad van toezicht en een actieve ondernemingsraad zijn waarborgen voor een goed bestuur van de organisatie. Radius heeft zo 2011 afgerond en voorwaarden voor een goede gang van zaken in de loop van 2012 bewerkstelligd.
Leeswijzer In dit jaarverslag over 2011 vindt u een gevarieerde weergave van vele activiteiten en diensten van Radius. Een overzicht daarvan met aantallen en cijfers vindt u op pagina 5 en 6. Op pagina 7 t/m 18 worden uiteenlopende producten en diensten uitgelicht. Een samenvatting van het financieel jaarverslag vindt u op pagina 19 en 20. Afsluitend treft u op pagina 21 een schets van hoe Radius tegen de nabije toekomst aankijkt. Wij wensen u veel leesplezier en vertrouwen erop, dat de verhalen, feiten en cijfers een goed beeld geven van Radius in 2011.
4
Welzijn van mensen, hun levensplan, bijdrage Radius en aantal deelnemers Welzijn van mensen en hun levensplan
Deelnemers Leiden
Bijdrage Radius
Stuurkracht Regie over planning en invulling eigen leven
Cliëntondersteuning; advies en informatie s Cliënt-/ouderenadvisering w.o. mantelzorger w.o. mantelzorger als cliënt s Welzijnsbezoeken s Voorlichting s 6OORLICHTINGSKAARTENBEWEEGGIDSEN
Balans op vijf levensdomeinen 1. Lichaam en geest 2. Sociale relaties 3. Materiële zekerheid 4. Arbeid en prestatie 5. Waarden en zingeving
1. Gezonde kracht (lichaam en geest) s Bewegingsactiviteiten s Beweegwinkel s Tafeltje Dek Je (+ regio) s Alarmering (+regio)
2. Sterk in contact (sociale relaties) s Eettafels s Ontmoetingskringen en activiteiten door vrijwilligers georganiseerd s Dagbesteding migranten s BoodschappenPlusBus s Telefooncirkels s Radius.50plusnet (ICT) s Taalontmoetingen
2011
2010
2011
2010
1.525 145 250 500 10.150
1.520 140 270 660 22.300
350 30 115 450 3.500
300 35 375 3.000
790 770 90 90 350 (+210) 365 (+245) 840 (+685) 890 (+670)
155 75 220
160 80 220
250
250
-
-
3.020 40 225 30 gestopt 80
3.025 80 240 35 75 20
1.750 30 -
1.630 25 -
De visie van de levensloopbenadering gaat uit van de eigen kracht en verantwoordelijkheid van mensen bij veranderingen in hun leven: s DOOR DE EIGEN REGIE TE BLIJVEN VOEREN s DOOR STEEDS TOE TE WERKEN NAAR HET ZOEKEN VAN EEN PASSENDE BALANS OP VIJF WEZENLIJKE LEVENSDOMEINEN s DOOR EEN UITNODIGENDE OMGEVING IN BREDE ZIN TE CREÑREN
5
Deelnemers Oegstgeest
Radius draagt bij aan de kwaliteit van leven van haar doelgroepen vanuit de visie van de levensloopbenadering.
Vervolg welzijn van mensen, hun levensplan, bijdrage Radius en aantal deelnemers Welzijn van mensen en hun levensplan
Bijdrage Radius
Balans op vijf levensdomeinen
3. Kracht in de basis (materiële zekerheid) s Meldpunten (vrijwillige hulpverlening) s Klussendienst s Dagverzorging s Dagprogramma Senioren s Vervoer s Financiële dienstverlening s Pindienst 4. Krachtige inzet (arbeid en prestatie) s Zilveren Kracht Centrale aantal contactpersonen bereikte groep s Aantal vrijwilligers s Computercafés (aantal bezoeken) s Computerhulp aan huis 5. Kracht en inspiratie (waarden en zingeving) s Bezoekdienst
Omgeving Een optimale impuls uit de omgeving
Inspirerende omgeving s Senioren Zelfstandig s Locaties wijken Radius s Netwerk/samenwerken
Deelnemers Leiden
Deelnemers Oegstgeest
2011
2010
2011
2010
120 110 105 50 155 270 40
110 120 140 50 160 250 30
105 15 20 135 30 1
95 20 15 120 40 2
150 1000* 520 270 55 22
3.500*
- Oegstgeest 190
-
-
3.500*
2.000
2.000*
*Geschatte deelnemersaantallen
* Geschatte deelnemers aantallen. Van niet alle diensten is nauwkeurig het aantal bereikte mensen te bepalen. In deze gevallen is de beste schatting gebruikt.
6 3
Uitgelicht Thuisadministratie “Ik doe naar anderen wel stoer en net alsof ik alles kan, maar het lukt niet meer”. Een hartenkreet van iemand die haar administratie niet meer overziet. Voor deze mevrouw en anderen bestaat de thuisadministratie. Een van de uitgangspunten bij de thuisadministratie is, dat er zo min mogelijk wordt overgenomen van de cliënt, maar dat deze wordt gestimuleerd te doen wat deze zelf kan doen met ondersteuning van de thuisadministrateur. De thuisadministrateur komt op afspraak bij de betreffende cliënt thuis. De ondersteuning bestaat uit het ordenen en periodiek bijhouden van de persoonlijke administratie in een standaard opbergsysteem, hulp bij het doen van betalingen, het zo veel mogelijk automatiseren van regelmatige betalingen, het helpen overzicht te bewaren over de financiën (onder andere door budgetteren), het bewaken van de rekening met betrekking tot ‘spookbetalingen’ of nieuwe abonnementen die “aangepraat” zijn, het verhelderen van brieven of betalingsverzoeken, het telefoneren met instanties en in sommige gevallen het aanvragen van kwijtscheldingen of toeslagen. En als de cliënt dat wil, wordt er ook geld gehaald, waarbij gebruik gemaakt wordt van een bankrekening van Radius. Gemiddeld worden de cliënten 1,7 x per maand bezocht, met een bezoekduur van 1 à 1½ uur. Daarnaast worden er op kantoor nogal eens zaken uitgezocht, getelefoneerd of brieven geschreven. Op dit moment werken vier medewerkers een aantal uren voor de thuisadministratie. De twee cliënt-/ouderenadviseurs die werken voor de Turkse en Arabisch/Berbersprekende doelgroep, ondersteunen eveneens een aantal cliënten die onvoldoende Nederlands spreken en begrijpen. Sinds 2010 zijn er ook vier vrijwilligers actief bij cliënten van de thuisadministratie.
Internetcafé Stevenshof vijf jaar 7
“Het zijn vaak de kleinkinderen die ouderen ertoe brengen bij ons internetcafé binnen te stappen”, zegt een van de zes vrijwilligers van het Internetcafé in de Stevenshof, dat in 2011 vijf jaar bestond.
Uitgelicht
Samenwerking BplusC Op 27 januari 2011 brachten BplusC, centrum voor Kunst en Cultuur en Radius hun afgesproken samenwerking naar buiten tijdens een feestelijke middag, met een palet aan presentaties door beide instellingen in Het Leidse Volkshuis. Tweehonderd ouderen en andere geïnteresseerden kwamen af op dit gevarieerde programma. De middag werd geopend door de wethouder, waarna de directeuren een kort optreden verzorgden en vervolgens vertegenwoordigers van BplusC en Radius de leuke en zinnige kanten van hun werk onder de aandacht brachten. Hapjes van BplusC en een proeverij van Radius’ Tafeltje Dek Je-maaltijden sloten de geslaagde bijeenkomst af, waarvoor de gemeente Leiden een aanmoedigingssubsidie verstrekte. De samenwerking tussen de twee organisaties heeft tot doel van elkaars mogelijkheden gebruik te maken en, waar mogelijk, elkaar aan te vullen ten behoeve van de doelgroepen: ouderen, chronisch zieken, mensen met een handicap en mantelzorgers. Zo zijn beide van plan vanaf 2012 gezamenlijk zomerprogramma’s aan te bieden en gebruik te maken van elkaars locaties.
In die vijf jaar zijn de wensen verschoven van ondersteuning bij surfen op het internet en het leren e-mailen, naar zaken als het leren bewerken van foto’s. De vraag naar instructie en hulp bij het werken met sociale media als Facebook, Twitter of LinkedIn is nog minimaal. De bezoekers zijn veelal vrouwen. Het café is elke week drie middagen geopend. In 2011 kreeg het café twee nieuwe computers cadeau van Fonds 1818! De vrijwilligers zijn daar erg blij mee en hopen nog velen op weg te kunnen helpen op deze nieuwe apparaten.
8
Uitgelicht
Blij met vrijwilligerswerk In 2011 heeft Radius weer kunnen rekenen op een groot aantal vrijwilligers. Zonderl deze vrijwillige inzet zouden we nog geen kwart van ons werk kunnen doen. In 2011 telde Radius 702 vrijwilligers, 12 meer dan in 2010 (op ongeveer 60 parttime betaalde medewerkers!).
Meer nieuwe vrijwilligers
Vrijwilligersactiviteiten in 2011
In 2011 hebben ongeveer 90 mensen zich nieuw aangemeld als vrijwilliger. Door de verbreding van de activiteiten van Radius, wordt een meer diverse vrijwilligersgroep geïnteresseerd dan voorheen. De Zilveren Kracht Centrale en het project Taalontmoetingen zijn daar duidelijke voorbeelden van. Ongeveer 80 vrijwilligers hebben in 2011 om diverse redenen hun vrijwilligerswerk beëindigd.
Activiteiten organiseren Alarmering Chauffeurs/boodschappenbus Computerhulp/computercafé’s Dagverzorging Diverse w.o. Zilveren Kracht Centrale Eettafels Hand- en spandiensten voor klanten Taalontmoetingen Telefooncirkels Weduwenbezoekdienst Welzijnsbezoeken 50 0 Aantallen vrijwilligers
100
150
200
Oriënterende gesprekken voor nieuwe vrijwilligers Als iemand zich aanmeldt bij Radius voor vrijwilligerswerk en hij/zij heeft niet een duidelijke wens wat te gaan doen, wordt er eerst een oriënterend gesprek gevoerd: waar liggen interesses, ervaring, enthousiasme e.d. Niet het aanbod van Radius staat centraal, maar de wens van de vrijwilliger. Daarna worden de mogelijkheden bekeken en kan er gestart worden. Het doen van deze ‘oriënterende gesprekken’ voor nieuwe vrijwilligers, is in 2011 door een stagiair Toegepaste Psychologie van de Hogeschool Leiden geëvalueerd. Zowel de vrijwilligers als de medewerkers waren positief en zagen duidelijk een meerwaarde van deze gesprekken.
Nieuwe vrijwilligers en kennismaking met Radius Tijdens een goedverzorgde High Tea krijgt men informatie over hoe Radius is georganiseerd, wat de missie is van Radius en met welke doelgroepen men te maken heeft. Daarna wordt er in gesprek gegaan met de nieuwe vrijwilliger, waarbij de onderwerpen onder andere zijn: hoe is je houding, ben je vriendelijk, geduldig, representatief? Wanneer verwijs je door? Wat zijn je grenzen? Er komen vervolgens een tweetal vrijwilligers aan het woord, die vertellen over hun ervaringen bij Radius, en aan de hand daarvan kunnen de nieuwe vrijwilligers ervaringen uitwisselen. Tot slot is er de mogelijkheid om allerlei informatiemateriaal te krijgen. Kortom, een gezellige en leerzame middag.
9
Uitgelicht Nieuwe website en sociale media Radius heeft haar website opnieuw laten vormgeven. Op basis van in de afgelopen jaren ontvangen suggesties, is er een nieuwe website ingericht, die voor zowel ouderen als voor instellingen en andere geïnteresseerden veel overzichtelijker is geworden.
Vrijwilligerskrant geëvalueerd De vrijwilligerkrant is in 2011 tweemaal verschenen, in plaats van driemaal, zoals de jaren daarvoor. Dit om kosten te besparen. In 2011 heeft een lezersenquête plaatsgevonden. Van de vrijwilligers heeft 31% het enquêteformulier teruggestuurd. Enkele bevindingen van de respondenten: vooral de rubrieken met informatie over Radius, personeelsmutaties en zaken op het gebied van het vrijwilligerswerk scoorden hoog, maar ook de rubriek over de geschiedenis van Leiden en de recepten. Verder waren er tips voor nieuwe onderwerpen, waaronder het beleid van de overheid ten aanzien van ouderen. De respondenten waren geen voorstander van het in de toekomst digitaal versturen van de vrijwilligerskrant. Dus voorlopig zal de papieren vrijwilligerskrant nog tweemaal per jaar verschijnen. De vrijwilligerskrant heeft inmiddels ook een redactielid uit Oegstgeest, omdat Radius voornemens is vanaf 2012 één krant voor Leiden en Oegstgeest uit te geven.
In 2012 zal een systeem in werking treden waardoor Radius automatisch digitale nieuwsbrieven kan verzenden naar verschillende categorieën geïnteresseerden, zoals de doelgroepen van Radius, de vrijwilligers en instellingen in de eersteen de tweede lijn. Sinds eind 2011 “zit” Radius op Twitter. Een snelle manier van communiceren via deze vorm van zogeheten sociale media. Door middel van Twitter worden nieuwsberichten en aankondigingen van activiteiten in verkorte vorm onder de aandacht gebracht. En… Twitter leverde Radius ook een nieuwe medewerker op, nadat een vacature via dit sociale medium de wereld in was gestuurd. Eind 2011 had Radius 150 volgers.
10
Uitgelicht Dagprogramma Senioren Oegstgeest Het WMO Dagprogramma Senioren in Oegstgeest is gestart in 2010 en biedt de mogelijkheid aan senioren uit die plaats om een dag per week aan een actief en gezellig programma deel te nemen. Vanaf 10.00 uur zijn de deelnemers welkom bij de koffie-inloop. Een team van vrijwilligers verzorgt dan de koffie, er worden contacten onderhouden en lokale nieuwtjes uitgewisseld. Rond half twaalf start het “beweegprogramma op de stoel. Op de maat van de muziek worden er oefeningen gedaan. Dit programma is speciaal voor mensen voor wie het reguliere beweegprogramma te zwaar is. Om kwart over twaalf is de tafel gedekt voor de gezamenlijke lunch. De laatste dinsdag van de maand staan er pannenkoeken op het menu. Het middagprogramma start rond half twee. Samen met de deelnemers wordt het creatieve progamma samengesteld. Het dagprogramma is om half vier afgelopen. Het aantal deelnemers aan de koffie-inloop varieert van 15 tot 30. Afgelopen jaar namen er 10 tot 12 mensen deel aan het beweegprogramma en de lunch. Het middagprogramma trok 6 tot 8 deelnemers. Door de wisselende samenstelling zijn over het jaar gerekend ongeveer 50 mensen betrokken bij dit rustpunt in de week, dit samenzijn in een gemengd gezelschap. Daarnaast is het een gelegenheid adviezen te krijgen en ondersteund te worden. Iets om de rest van de week naar uit te kijken. Het lijkt alles informeel, maar het zijn voorbeelden van vroegsignalering en participatie. Het aantal is geleidelijk groeiend. Duidelijk is wel, dat voor sommige deelnemers een hele dag te vermoeiend is. Een aantal van hen komt tot en met de lunch, anderen verkiezen de lunch en het creatieve programma. Gemiddeld komen drie deelnemers met de Dorpsbus. De deelnemers worden aangemeld door de ouderenadviseurs van Radius. Verwijzing vanuit het lokaal loket van de gemeente Oegstgeest is nog een aandachtspunt. Voor een drietal deelnemers was het Dagprogramma niet de juiste voorziening. Zij zijn verwezen naar andere instanties. Het gaat dan om mensen met forse geheugenproblemen, psychiatrische problematiek en ernstige lichamelijke problemen.
Casus Mevrouw heeft lichamelijke problemen en kan niet meer alleen de deur uit. Doordat zij nu eenmaal per week naar het Dagprogramma Senioren gaat, kan meneer weer eens fietsen. Beiden, ieder op eigen wijze, kijken er erg naar uit. Meneer: “Ze heeft daar een gezellige dag en wordt goed verzorgd. Op die manier kunnen we samen nog heel lang thuis blijven wonen”.
11
Uitgelicht Maatschappelijke ondernemers: van bijzondere waarde Om vernieuwing, scholing, onderzoek en extra’s te kunnen realiseren, maken we dankbaar gebruik van de verschillende mogelijkheden die fondsen en maatschappelijke ondernemers te bieden hebben. Soms alleen, soms samen met andere organisaties wonen/welzijn/zorg in de regio. Zo hebben we door een aanzienlijke bijdrage van het Oranje Fonds, nu voor het 3e en laatste jaar het project Taalontmoetingen kunnen uitvoeren. En wel zodanig, dat we door de goede structuur ook in de toekomst met minder middelen en met veel vrijwilligers hiermee door kunnen gaan. Verder is er met behulp van onder andere Fonds 1818, Zorg en Zekerheid, Van Harte & Lingsma, Junior Chamber International Leiden, Living Lab, Carolusgulden, Rabo-wensenfonds, plaatselijke middenstand Oegstgeest enz,. een scala aan activiteiten ondernomen. Met het Alzheimercafé is gestart, de door de TU Delft ontwikkelde spel- en beweegcomputer SilverFit is getest,
Burendag is weer (mede)georganiseerd, er is materiaal voor de internetcafés aangeschaft, er zijn scholingen voor vrijwilligers en medewerkers georganiseerd en - ten slotte - de Lions Club Oegstgeest bood ouderen een zeer geslaagd kerstdiner aan. Verder hebben een aantal van onze klanten kunnen profiteren van de samenwerking met Present en hun vrijwilligersaanbod. Zo is er door vrijwilligers van Present bij klanten van Radius geschilderd, zijn er tuinen opgeknapt, is er een gezellige middag georganiseerd
12
Uitgelicht
Eettafels Bij de eettafels van Radius staat de gezellige ontmoeting centraal. Het komt de sfeer aan tafel echter niet ten goede wanneer de kwaliteit van de maaltijd te wensen overlaat. Nu is het natuurlijk niet mogelijk om altijd naar ieders zin te koken, maar de wijkmedewerkers werden af en toe geconfronteerd met klachten over het eten. In 2011 is Radius overgestapt naar een andere leverancier. De (positieve) gevolgen van deze overstap zijn: een vaste prijs voor de maaltijden, goede service en begeleiding vanuit het bedrijf - en het belangrijkste: de geleverde maaltijden zijn smakelijk en van een goede kwaliteit. Daarnaast is het bestellen eenvoudiger en minder tijdrovend. De vrijwilligers die de eettafels verzorgen, zijn over het algemeen enthousiast over de overstap. Het serveren van een smakelijke maaltijd en de enthousiaste reacties van de deelnemers zijn immers voorwaarden voor het plezier in hun taak.
Tafeltje Dek Je: nu ook vriesverse maaltijden Sinds november 2011 hebben we naast de koelversmaaltijden ook diepvriesmaaltijden bij Tafeltje Dek Je. Voordelen van diepvriesmaaltijden zijn: langer houdbaar, meer dieetmogelijkheden, zoals glutenvrij en lactosevrij, en een ruime keuze uit 88 maaltijden per keer. De maaltijden worden ambachtelijk bereid en direct daarna diepgevroren. Hierdoor blijft de smaak goed bewaard en de vitamines behouden. De eerste klanten zijn reeds aangemeld, zij zijn zeer te spreken over de kwaliteit van de maaltijden.
13
Uitgelicht
Vooral klanten boven de 75 jaar doen beroep op de cliënt-/ouderenadviseurs
Het aantal mensen dat een beroep doet op de cliënt-/ouderenadviseurs, zo’n 1520, stijgt slechts minimaal in vergelijking met voorgaande jaren. Het zijn vooral vrouwen boven de 75 jaar die een beroep doen op de cliënt-/ouderenadviseurs (zie tabel 1). In 14% van de gevallen blijkt de klant een ‘mantelzorger’ te zijn die op zoek is naar hulp.
Verder blijkt dat in 73% van de vragen het de klant zelf is die de cliënt-/ouderenadviseur weet te vinden (zie tabel 2). De vragen van ouderen gingen vooral over ondersteuning bij het zoeken naar de juiste mogelijkheden en oplossingen bij bepaalde (probleem)situaties en psychosociale problematiek (zie tabel 3).
300
Mannen
250
Vrouwen
200
Aantallen per geslacht
Bij de werkwijze van de cliënt-/ouderenadviseur staat het eigen kunnen van mensen centraal. Om nog meer uit te gaan van de eigen kracht van de oudere en diens specifieke levensbagage, hebben de ouderenadviseurs een intensieve cursus ‘versterken van het netwerk’ gevolgd. Daarin stond centraal wat mensen echt nog zelf kunnen, of zouden willen doen als ze maar weten hoe.
150 100 50 0 < 35 jr
35-45 jr
45-55 jr
55-65 jr 65-75 jr 75-85 jr
85-95 jr > 95 jr
Leeftijd
Tabel 1 Cliënten van de cliënt-/ouderenadviseurs naar leeftijd en geslacht
2000
1500
Aantallen hulpvragen
Psychosociaal
1000
Mobiliteit Ondersteuning bij aanvragen jur., adm. en fin. Wonen
500
Persoonl. en huish. verzorging
0 door de client zelf
door de mantelzorg
interne verwijzing
externe verwijzing
Tabel 2 Wijze van aanmelden van een hulpvraag
0
300
600
900
1200
1500
Aantal hulpvragen
Tabel 3 Problemen waarmee men bij de cliënt-/ouderenadviseur komt
14
Uitgelicht Alzheimercafé Het Alzheimercafé Leiden e.o. is het 200ste Alzheimercafé in Nederland. Het is een initiatief van: Radius, ActiVite, Libertas, Rijnland Zorggroep, Topaz, Pluspunt Leiderdorp, Zorgcentrum ’t Huis op de Waard, Zorgcentrum Roomburg en Alzheimer Nederland, afdeling Zuid-Holland Noord. Het café is een belangrijke schakel in de keten van zorgverlening aan mensen met dementie en hun naasten. Het Alzheimercafé Leiden e.o. is iedere 2e donderdag van de maand geopend. Vanaf 19.00 uur staat de koffie klaar in OCL Het Waterland, Boerhaavelaan 345, in Leiden. De start was op donderdag 13 oktober, met een feestelijke opening door de grondlegger van de Alzheimercafés, Bère Miesen. Maandelijks wordt het café door ruim 40 belangstellenden bezocht. De leerlingen van OCL Het Waterland (een praktijkschool) verzorgen de inrichting van de zaal, de garderobe, koffie, thee en de drankjes. Voor hen is dit een maatschappelijke stage. De samenwerking verloopt succesvol.
POMgesprekken In 2011 is Radius van start gegaan met de zogenaamde POM-gesprekken. POM staat voor Preventieve Ondersteuning Mantelzorgers. Het zijn gesprekken, die worden aangeboden aan mantelzorgers van cliënten van Radius. Dus aan mensen die zorgen voor hun partner, familielid of vriend(in) met een ziekte of handicap. 15
Doel is met mantelzorgers over hun situatie in gesprek te gaan, hun belasting in kaart te brengen en hen te informeren over mogelijkheden van steun en hulp. Dit om te voorkomen dat zij door hun zorgtaak overbelast raken. De gesprekken worden gevoerd door cliënt-/ouderenadviseurs van Radius. Het experiment zal in 2012 worden geëvalueerd. Daarna zal worden besloten of en hoe de POM-gesprekken bij Radius zullen worden voortgezet.
Uitgelicht Zilveren Kracht Centrale: Rust Zonder Roest Binnen de Zilveren Kracht Centrale worden vele initiatieven door Radius ondersteund. We lichten er hier één uit. In september en oktober 2011 heeft de eerste cursus van Rust Zonder Roest plaatsgevonden. Deze cursus helpt de 60-plusser een weg te vinden in de “zee van vrijheid”, die hem of haar te wachten staat wanneer er niet meer gewerkt wordt. Door middel van negen avondbijeenkomsten van een paar uur - en evenzoveel thema’s - hebben de deelnemers stilgestaan bij de mogelijkheden die de latere levensfasen bieden. Onder begeleiding van twee vrijwilligers uit dezelfde leeftijdscategorie, werd er dieper ingegaan op onderwerpen als ‘samen zijn en alleen zijn’ en ‘je bent nooit te oud om…’. De getoonde inzet van de cursisten, die elk alle negen bijeenkomsten aanwezig waren, representeert het enthousiasme waarmee de leergang ondergaan kan WORDEN WAAR JE HET MAXIMALE UIT JE NIET WERKENDE periode wilt benutten, geeft Rust Zonder Roest je, op een positieve manier, bruikbare handvatten hiervoor.
Elk gesprek, elke huiswerkopdracht, elk moment van bezinning, individueel of samen, draagt bij aan de persoonlijke ontwikkeling, ook op latere leeftijd. Uitgangspunt? Kunnen rusten zonder vast te roesten, door op een actieve manier naar jezelf als persoon en je eigen leven te kijken. Nadien hebben de deelnemers een bewijs van deelname gekregen, in plaats van een certificaat, omdat dit net iets anders was dan een cursus. Desalniettemin (b)lijkt het een krachtige methode om Rust Zonder Roest aan te bieden aan 60-plussers, door 60-plussers.
16
Uitgelicht Klachten van klanten De officiële Klachtencommissie heeft nog nooit een klacht van een klant ontvangen! De klachten werden steeds intern al naar alle tevredenheid opgelost. Deze officiële klachtencommissie bestaat sinds 2008 en is in het leven geroepen door Radius, samen met de zusterorganisaties uit Leiderdorp, Voorschoten, Lisse en Kaag en Braassem. Voor 2011 is afgesproken ook de interne klachten officieel te registreren. Dit geeft een aardig beeld van de kwaliteit van diensten en producten en van verbeterpunten. Daarnaast was het ook een vereiste van de gemeente Leiden. In Leiden en Oegstgeest hebben in totaal 20 klanten geklaagd. Al deze klachten zijn intern naar tevredenheid behandeld.
Inhoud van de klant
Aantal klagers
Kwaliteit product Bejegening en communicatie Adminstratie en financiën
Vaste
17
10 9 1
Radius en het milieu Radius is zich er zeer van bewust dat er zuinig omgegaan moet worden met het milieu. Met de beperkte mogelijkheden wordt hier zoveel mogelijk aan gedaan. In de meeste panden wordt in de avonden en de weekenden de verwarming uitgeschakeld. Onze huishoudelijk medewerkers en het schoonmaakbedrijf maken over het algemeen gebruik van milieuvriendelijke producten. Verder wordt het oud papier gebracht naar een recyclingbedrijf. In de zomer van 2011 zijn voor een aantal nieuwe kopieerders overeenkomsten afgesloten, waarbij door het kleurenapparaat gebruik wordt gemaakt van sojawas, in plaats van inkt. Dit is veel minder belastend voor het milieu en natuurlijk veel prettiger voor de mensen die met dit apparaat moeten werken. Daarnaast is het stroomverbruik van het apparaat lager. De meeste collega’s hebben onder aan hun e-mail dit logo staan: Denk aan ons milieu voordat u besluit deze mail te printen. Het blijft natuurlijk lastig om hier goed mee om te gaan, want we leven op dit moment in een wereld van overdaad!
Uitgelicht Stichting Radius: de organisatie in getallen 2011
2010
Personeel Aantal fte’s Aantal werknemers Ziekteverzuim
40,9 59,0 2,3%
43,6 65,0 4,9%
Andere organisatie kenmerken Vaste vrijwilligers OR leden Cliëntenraad
702 5 4
695 5 4
Stagiaires Hoge School MBO-opleidingen Maatschappelijk stages
Stichting Radius krijgt voor Dagverzorging wagentje vol gratis boodschappen Op woensdag 28 september 2011 heropende de Albert Heijn aan de Hooigracht in Leiden na een verbouwing. Als onderdeel van de feestelijke heropening konden buurtbewoners een organisatie met een goed doel opgeven en in enkele zinnen omschrijven waarom deze organisatie een wagentje vol gratis boodschappen goed kon gebruiken.
buurtbewoonster die Radius opgaf, de wagen vol boodschappen naar buiten als onderdeel van de officiële heropening. De bezoekers van de Dagverzorging van Radius waren blij met al deze lekkernijen en handige zaken. Ook de Leidse Voedselbank en het Dierenasiel Stevenshof vielen in de prijzen.
Frank van Rooij, directeur van Radius, reed samen met Kim Munneke, de 2 2 60
3 2 40
18
Balans per 31 december 2011 (na resultaatbestemming in duizenden euro’s)
31-12-2011
31-12-2010
Materiële vaste activa Vlottende activa
` `
312 1.387
` `
440 1.382
`
1.699
`
1.822
Passiva
31-12-2011
31-12-2010
Algemene reserve Bestemmingsreserve Bestemmingsreserve verplichtingen derden Voorzieningen Schulden op lange termijn Schulden op korte termijn
` ` ` ` ` ` `
` ` ` ` ` `
315 510 84 70 72 771
`
1.822
345 512 90 75 72 605 1.699
bal a n s 2 0 1 1
19
Activa
Inko
Inkomsten en uitgaven 2011 In het jaar 2011 resteert er een een positief resultaat van ` 325,-.
De inkomsten voor het jaar 2011 en 2010 zijn als volgt te specificeren (in duizenden euro’s).
ms t e n e n u i
Inkomsten
2011
Eigen bijdragen cliënten Bijdragen derden Subsidie gemeente Oegstgeest Subsidie gemeente Leiden Financiële baten
` 1.077 ` 675 ` 341 ` 1.600 ` 32
Totaal
` 3.725
2010 29% 18% 9% 43% 1%
` 1.092 ` 813 ` 336 ` 1.607 ` 30
28% 21% 9% 41% 1%
` 3.878
De uitgaven voor het jaar 2011 zijn als volgt te specificeren (in duizenden euro’s). Uitgaven
2011
t g a v e n
Personeelskosten Huisvestingskosten Organisatiekosten Activiteitenkosten Kosten vrijwilligers Mutatie reserves
` 2.062 ` 477 ` 235 ` 858 ` 55 ` 38
Totaal
` 3.725
2010 55% 13% 6% 23% 2% 1%
` 2.255 ` 542 ` 229 ` 920 ` 38 - ` 72
58% 14% 6% 23% 1% - 2%
` 3.912
Voor een overzicht van de resultaatbestemming verwijzen wij naar het financiële jaarverslag 2011.
20
Toekomst De samenleving verandert, lijkt... De laatste tijd heeft de overheid nieuw beleid ingezet, waarbij meer aandacht wordt gegeven aan het circuit van informele zorg. Dit nieuwe beleid lijkt erop gericht, dat alles anders moet: Welzijn Nieuwe Stijl, De Kanteling, bezuinigingen opvangen door informele zorg, de burger meer aan zet, met meer plichten en minder claimen van rechten - dit alles zal, naar verwacht, leiden tot terugdringing van uit de hand lopende zorgkosten. Radius stelt zich als welzijnsorganisatie hierin op als goedkoper alternatief. Niet voor alle zorg, dat zou pretentieus zijn. Welzijnswerk kan wel onderdelen van zorg opvangen, kan duurdere zorg uitstellen of terugdringen. Door kwetsbare mensen in staat te stellen langer thuis te blijven wonen, kan de claim op dure voorzieningen worden uitgesteld.
Radius heeft daarnaast alternatieven ontwikkeld om AWBZdagverzorging op goedkopere wijze op te vangen, om thuisadministratie, onder andere met vrijwilligers onder professioneel toezicht, minder kostbaar uit te voeren, om met haar getrainde cliënt-/ouderenadviseurs de vraag achter de vraag te ontdekken. En dit leidt tot eenvoudiger diensten, groepsactiviteiten, welzijnsproducten in plaats van zorgaanbod. Mensen worden zo minder tot object van zorg gemaakt, maar aangesproken op hun eigen redzaamheid of geholpen met een eenvoudiger vraag en dientengevolge een eenvoudiger aanbod. Toch neemt Radius afstand van de suggestie dat alles anders zou moeten. We kunnen het namelijk ook omdraaien. Het informele circuit van burenhulp, familiezorg, de verantwoordelijke samenleving heeft altijd bestaan en goed gedraaid, zonder bemoeienis van overheid en professionele zorg. Het is in een tijd van welvaart en professionalisering enigszins ontmanteld. Maar 75% van alle zorg wordt nog steeds informeel uitgevoerd. Welzijnswerk is hierbij nauw betrokken, met haar breed pakket van laagdrempelige en,
21
vergeleken met zorg, betrekkelijk goedkope diensten en producten. Radius draagt bij aan het in stand houden, ondersteunen, betrekken en faciliteren van dit informele circuit. En welzijnswerk kan hierin dus betekenen, dat het informele circuit misschien weer wat wordt vergroot, maar vooral versterkt. En zo versterkt, zoals in de belangrijke ondersteuning van mantelzorgers en in het verleiden van actieve burgers tot vrijwilligerswerk, dat dit informele circuit het langer volhoudt, minder snel raakt uitgeput en daardoor misschien meer aankan. Radius wil, gezien de transitie van de AWBZ naar de gemeenten, hier graag wat in betekenen en dus betrokken zijn. Want de competenties van welzijnswerk lijken hierin nuttig en nodig. En als de AWBZ-pot uit de hand aan het lopen is, en door de vergrijzing en bezuinigingen op intramurale zorg steeds meer mensen langer thuis moeten blijven, kan dit maar één ding betekenen. De lokale overheden en Radius moeten samen afwegen hoe fundamenteel welzijnswerk, in haar prioriteit voor kwetsbare burgers en participatie van haar actieve burgers/vrijwilligers, al deze ontwikkelingen kan helpen opvangen.
22 24 7
Radius regionaal bureau Hooglandse Kerkgracht 32 2312 HV Leiden Tel: 071-707 42 00 Fax: 071-707 42 80
[email protected] Radius locatie Oegstgeest Lijtweg 9 2341 HA Oestgeest Tel: 071- 517 52 68 Fax: 071- 515 34 97
[email protected] www.radiuswelzijn.nl
Ontwerp: Ware Communicatie, Delft Lay-out en vormgeving: Karien Wentink Redactie: Gisèle Snelder, Gijsbert Groenveld, Wim Gouman Fotografie: met dank aan Ton van der Valk, Kelle Schouten, Hans Schuurman, F. A. Dankers Druk: Puntgaaf Drukwerk, Leiden
