JAARVERSLAG ONAFHANKELIJKE ZIEKENFONDSEN

ONAFHANKELIJKE ZIEKENFONDSEN

JAARVERSLAG

INHOUD 3

EDITO

4

ONZE ORGANISATIE

14

VERPLICHTE VERZEKERING

26

AANVULLENDE VERZEKERING

36

PUBLICATIES & EVENTS

42

FINANCIEEL VERSLAG

56

CONTACT

58

VERKLARING OVER DE INTERNE CONTROLE

ONAFHANKELIJKE ZIEKENFONDESEN

Een niet te missen kans telligente wijze bespaard kan worden. Rekening houdend met de bijkomende complexiteit door de 6e staatshervorming, zullen de verschillende beleidslijnen van de gezondheidszorg vertaald moeten worden naar de verschillende bevoegdheidsniveaus, vanuit een coherente en gecoördineerde invalshoek. Het jaar 2013 was ook voor de Onafhankelijke Ziekenfondsen een overgangsjaar. We zijn ons natuurlijk bewust van de veranderende context en hebben resoluut werk gemaakt van een mutatieproces, dat de vertaling is van ons strategische plan van 2012. We hebben talloze projecten uitgewerkt om onze organisaties de kans te geven om beter te beantwoorden aan de noden van hun leden, om soepeler te reageren en om meer synergie tot stand te brengen, zonder de bijzonderheden van onze beweging in het gedrang te brengen.

Foto’s: Jean-Michel Byl

We kunnen 2013 beschouwen als een overgangsjaar. Zeker binnen de gezondheidszorg, waar het steeds duidelijker wordt dat het einde van een tijdperk nabij is. Het is zonneklaar dat er dringend een aantal werkpunten aangepakt moeten worden: de financiering van de ziekenhuizen, de zorg voor bejaarden en zorgbehoevenden, de geïntegreerde zorg voor chronisch zieken, de geestelijke gezondheid… De uitdagingen zijn welbekend en vereisen fundamentele wijzigingen van de medische praktijk, de responsabilisering van de actoren, de terugbetaling van de zorg en de rolverdeling tussen de zorgverleners. Het is vooral nodig om anticiperend te werk te gaan en deze fundamentele domeinen op middellange en lange termijn te bekijken. Jammer genoeg is dit anticiperend vermogen niet de sterkste kant van de machthebbers, die zich al te vaak beperken tot kortetermijnmaatregelen zonder veel coherentie. Ze improviseren er lustig op los. De volgende legislatuur zal vijf jaar duren op alle bevoegdheidsniveaus en is dus een niet te missen kans. Laat ons hopen dat sereniteit en plichtsbesef de bovenhand zullen halen en dat het belang van de burgers centraal zal staan. In dat geval zouden er tijdens de komende legislatuur hervormingen kunnen komen in de sectoren waar de nood het hoogst is en waar op in-

Xavier Brenez Directeur-generaal

Gustave Nowicki Voorzitter

EDITO

JAARVERSLAG

JAARVERSLAG

ONZE ORGANISATIE

4

Wie zijn we? Groep MLOZ

=

Mutualités Libres Onafhankelijke Ziekenfondsen

De Onafhankelijke Ziekenfondsen verzekeren meer dan

Onafhankelijke Ziekenfondsen:

19 %

2.105.028 leden

van de bevolking

• OZ • Omnimut Mutualité Libre de Wallonie • Euromut Onafhankelijk Ziekenfonds • Freie Krankenkasse • Onafhankelijk Ziekenfonds Securex • Partena Ziekenfonds • Partenamut

+30.322

leden in vergelijking met 2012

De Onafhankelijke Ziekenfondsen staan garant voor een deugdelijke dienstverlening binnen het kader van de verplichte én aanvullende verzekering, aangepast aan de hedendaagse eisen en behoeften

VMOB

774.032 leden

Ondersteunende entiteiten VEBESS

Deze vzw is eigenares van de gebouwen waarin de zetel van de Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen gevestigd is en van het zorgverblijfcentrum Dunepanne. Zij biedt ook opleidingen aan over de ziekteverzekering.

VMOB ‘Ziekenfonds voor Hospitalisatiekosten ZHK’

Communautaire structuur De Onafhankelijke Ziekenfondsen beschikken over een gedecentraliseerde structuur die

Deze Verzekeringsmaatschappij van Onderlinge Bijstand groepeert de producten Hospitalia en Dentalia Plus (zie pagina 26).

‘MOB Zorgkas van de Onafhankelijke Ziekenfondsen’ heet. Deze structuur biedt de

ONZE ORGANISATIE

JAARVERSLAG 5

voorzieningen aan die zijn vastgelegd in het kader van de zorgverzekering.

M-TEAM

De vzw M-team levert de Onafhankelijke Ziekenfondsen de noodzakelijke informaticatoepassingen en beheert alle geconsolideerde technische infrastructuren ter ondersteuning van de ‘Core Business’ van de Onafhankelijke Ziekenfondsen.

HEARIS

De coöperatieve vereniging HEARIS fungeert als aankoopcentrale voor het informaticamateriaal van de Onafhankelijke Ziekenfondsen.

Wat doen we? Wettelijke gesprekspartner 1. ten aanzien van de overheid en de actoren in de verplichte verzekering, geneeskundige verzorging en uitkeringen.

voor specifieke 2. Kenniscentrum materies zoals de reglementering, medische aspecten, internationale verdragen, asset management, juridische aspecten en strategische studies.

voor 3. Dienstencentrum activiteiten waarbij centralisatie zorgt voor meer efficiëntie en een aanzienlijke productiviteitswinst.

jaarverslag

Xavier Brenez: ‘We moeten anticiperen op de toekomst’

interview

6

Wat waren de hoogtepunten van het jaar 2013 voor de Onafhankelijke Ziekenfondsen? In 2012 hebben we een grootschalige strategische reflectie gehouden. Het jaar dat volgt, is dan altijd ‘het jaar van de waarheid’. We hebben bewezen dat we werk maken van dit strategische plan. De grote projecten werden gedefinieerd en zijn opgestart in 2013. Ze hebben trouwens al tal van realisaties opgeleverd. Het zijn natuurlijk wel projecten die gespreid zijn over meerdere jaren, vandaar de eerste fase van Steam*, de concretisering van het project OMR (Optimalisering van het Medisch Recht)*, de intensere samenwerking met M-team*,… Dat strategische plan was overigens een bron van inspiratie, want het leidde bv. tot het project Darwin: de concretisering van de strategische alliantie tussen Euromut, Partena Ziekenfonds en Partenamut.

Darwin getuigt van een fundamentele evolutie binnen onze entiteit. Wat is de algemene filosofie achter dit project?

Het jaar 2012 was o.a. het jaar van de opmaak van het strategische plan. Nu werpt Xavier Brenez, Directeur-generaal van de Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen, samen met ons een blik op het jaar 2013.

In het verlengde van het strategische plan hebben Euromut, Partena Ziekenfonds en Partenamut besprekingen gehouden. Ze kwamen daarbij tot de conclusie dat het noodzakelijk was om nauwer samen te werken. Enkel op die manier kunnen ze beantwoorden aan drie grote uitdagingen: actiever worden op het gebied van de hulpverlening aan personen, schaalbesparingen realiseren en een geregionaliseerde organisatie tot stand brengen, afgestemd op de context van de zesde staatshervorming. Deze ziekenfondsen hebben uiteindelijk geoordeeld dat, als ze hun krachten dan toch moesten bundelen, ze die synergie maar beter helemaal konden waarmaken door te kiezen voor een volledige fusie.

Hoe bekijkt u, als Directeur-generaal van de Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen, deze fusie? Het is een mooi voorbeeld voor de sector. De trends in onze omgeving zijn vrij duidelijk en we zullen waarschijnlijk meer moeten doen met minder middelen. Ikzelf ben in de wolken, want de Onafhankelijke Ziekenfondsen zijn bereid om te anticiperen op de toekomst. Het is vandaag dat we de beslissingen van de toekomst moeten voorbereiden. We mogen niet wachten tot we met onze rug tegen de muur staan om te reageren!

Sinds 2013 werken we ook nauwer samen met M-team, de informatica-leverancier van de Onafhankelijke Ziekenfondsen. Hoe verklaart u die nieuwe ontwikkeling? We hadden in 2011 al beslist om de muren tussen onze twee organisaties te slopen. We hebben een hele reeks initiatieven ontplooid opdat de businessmedewerkers en de IT-medewerkers beter zouden kunnen samenwerken (door een verduidelijking van de rolverdeling, de methodologie, de processen, etc.). Achteraf kwam daar nog een belangrijke wijziging bovenop. We vormden namelijk een drieledige organisatie met de Neutrale Ziekenfondsen en de Liberale Mutualiteiten. De Neutrale Ziekenfondsen besloten om te opteren voor een werking via een relatie ‘klant-leverancier’, terwijl de Liberale Mutualiteiten beslisten om een einde te maken aan hun samenwerking met M-team. In dat kader was het natuurlijk evident dat we de redenering, opgestart in 2011, maar beter konden afmaken door de handen volledig in elkaar te slaan en geleidelijk één organisatie te worden. Dat model is eenvoudiger en efficiënter: we kunnen de business en de IT volledig stroomlijnen en onze governance vereenvoudigen.

JAARVERSLAG 7

Dit proces loopt dus. Wanneer zullen de Landsbond en M-team dan één organisatie worden? Wellicht in 2016, omdat we dan op één plaats verenigd zullen zijn. Tegen die tijd zullen we bepaalde ploegen (‘One Team’) geleidelijk fusioneren. Die ploegen zullen dan actief zijn voor de beide organisaties. We zijn begonnen met de fusie van de ondersteunende diensten van de beide organisaties.

De Onafhankelijke Ziekenfondsen zijn de laatste jaren steeds nadrukkelijker aanwezig in de media. Hoe verklaart u die trend? De bekendheid van de Onafhankelijke Ziekenfondsen neemt toe en dankzij de geleverde inspanningen van de laatste jaren, zijn we echt een actor geworden om rekening mee te houden. We vertegenwoordigen nu toch 20% van de bevolking. Er worden ook meer en meer inspanningen geleverd om onze stem te laten horen. We hebben trouwens gemerkt dat de media belangstelling hebben voor een onafhankelijke speler die zich onderscheidt door zijn verfrissende standpunten en die zich niet laat beïnvloeden door allerlei belangen.

in de verbetering van onze interne werking, de modernisering van onze informatica, de processen, etc., maar deze fase is onontbeerlijk om ons volledig te kunnen concentreren op wat voor mij het ultieme doel is van het ziekenfonds: de verbetering en de uitbreiding van onze dienstverlening, het globale beheer van een gezondheidsprobleem in plaats van het te beschouwen als een louter administratief dossier. Tegelijkertijd blijven we ons inzetten voor een aantal dossiers in onze sector: de administratieve vereenvoudiging, de informatisering, de omvorming van het zorgmodel tot een geïntegreerd model, de ontplooiing van een ambitieus preventiebeleid. De wijzigingen die wij intern aanbrengen, zijn slechts middelen om die doelstellingen te realiseren.

* Zie p. 8 tot 11

Het is zeker positief dat de Onafhankelijke Ziekenfondsen duidelijk bereid zijn om te veranderen. Het besef is doorgedrongen bij onze ziekenfondsen dat er een verandering op stapel staat en dat we niet mogen wachten tot we met de rug tegen de muur staan om intern structureel dingen aan te passen. Het is waar dat we veel energie steken

Xavier Brenez - Directeur-generaal

Foto: Jean-Michel Byl

Welke globale conclusie trekt u, tot slot, uit dit jaar 2013?

jaarverslag

onze projecten

8

2013 was het jaar van de kentering: de projecten in het strategische plan MLOZ 2012-2015 kregen namelijk echt gestalte. De meeste projecten waren al opgestart in 2012, maar de contouren van de ontwikkelingen werden pas echt duidelijk in 2013. Vooral de harmonisering en standaardisering van de processen speelden daarbij een rol.

2013: de projecten krijgen echt gestalte Euromut, Partena Ziekenfonds en Partenamut nemen hun toekomst in handen! Euromut, Partena Ziekenfonds en Partenamut zijn in 2013 een Strategische Alliantie aangegaan. De drie ziekenfondsen bundelen hun krachten om de veranderingen in de ziekenfondssector een stap voor te blijven en hun toekomst in eigen handen te houden. Het strategische plan van de Landsbond was de directe aanleiding voor de toenadering tussen Euromut, Partena Ziekenfonds en Partenamut. Tijdens de discussies rond dit plan werd duidelijk dat een aantal sleutelfactoren hen noopte tot meer samenwerking. Zo streefden ze elk afzonderlijk naar een performante en betaalbare ICT. Dat willen ze nu samen bereiken door hun informaticaprocessen te standaardiseren. Daarnaast gaan ze ook meer samenwerken op het vlak van sociaal ondernemerschap en sociale diensten om zich op die manier te onderscheiden van de concurrentie. En tot slot maakt de Alliantie het hen mogelijk om zich re gionaal sterker te profileren met het oog op de 6e staatshervorming.

Evolueren De Alliantie is een complexe oefening van splitsen en fuseren. Begin februari 2013 ondertekenden de ziekenfondsen een intentieverklaring. Daarna hebben ze alles in een projectstructuur gegoten en zijn ze van start gegaan met een change plan om hun medewerkers te begeleiden. Het alliantieprogramma kreeg toen ook de naam ‘Darwin’. Op die manier onderstrepen Euromut, Partena Ziekenfonds en Partenamut dat ze evolueren om te anticiperen op de maatschappelijke en economische veranderingen.

Eind 2013 bestaat het Darwin-programma uit drie delen die elk een eigen timing volgen: het ‘nieuwe’ 526, het ‘nieuwe’ 509 en Partena Promeris. • H et ‘nieuwe’ 526 is een fusie van het oude Partena Ziekenfonds en het Vlaamse deel van Euromut. Deze operatie werd op 1 januari 2014 afgerond. • Het ‘nieuwe’ 509 is een samensmelting van Partenamut en het Brussels/Waalse deel van Euromut. Deze juridische fusie moet eind 2014 een feit zijn. Alex Parisel (voordien directeurgeneraal van Euromut) en Stefaan Lauwers (voordien gedelegeerd bestuurder van Partena Ziekenfonds & Partners) houden zich bezig met het naar de markt brengen van de twee nieuwe ziekenfondsen. • Partena Promeris, een groepsstructuur onder leiding van Pascal Courard (voorheen administrateur-directeur van Partenamut), zal ervoor zorgen dat de entiteiten strategisch op dezelfde golflengte blijven en de schaalvoordelen kunnen benutten. De Strategische Alliantie tussen drie onafhankelijke ziekenfondsen zal dus de basis vormen voor 2 sterke regionale ziekenfondsen die een referentie zijn op hun grondgebied. En die zowel binnen de Vlaamse als de Franse Gemeenschap naast de ziekteverzekering ook een pakket van diensten aanbieden op maat van de regio: dienstencheques, gezondheidspromotie, poetshulp, crèches, …

JAARVERSLAG 9

Steam: realisaties 2013

Optimalisering van het Medisch Recht (OMR) • Bepaling van het architecturale landschap: • Bijkomende componenten, bovenop de IDIToplossing (scanning, printing, catalogering van documenten, Business Intelligence,…) • Interfaces met IDIT (componenten, legacy, Assurcard,…) • Bepaling van de technische architectuur en geslaagde implementatie van de IDIT-oplossing v10 ‘lege versie’. • Bepaling van de teststrategie en de strategie voor het in productie brengen. • Ontwikkeling van het hulpmiddel voor de migratie. De ontwikkeling van de oplossing voor de VMOB past in het kader van de informaticastrategie MLOZ. Deze operatie maakt namelijk deel uit van een volledige herziening van de informatica. In een van de volgende fases zal de Verplichte Verzekering aan bod komen.

2013 was een spannend jaar voor het project Steam. Het programma Steam werd uitgewerkt in het voorjaar 2012 en spitst zich erop toe de werkmethodes en de businessprocessen van de landsbonden en de ziekenfondsen te harmoniseren zodat ze geleidelijk aan geïntegreerd kunnen worden in een standaardsoftware. De voornaamste resultaten op een rij: • Groen licht voor de VMOB: goedkeuring van het project omtrent de VMOB-fase door de Raad van Bestuur Hospitalia. • Ondertekening van het contract met Sapiens: na moeizame onderhandelingen hebben we het contract geformaliseerd en ondertekend met Sapiens, de leverancier van de gekozen softwareoplossing IDIT. • Mobilisering van onze organisaties: oprichting van een speciale ploeg voor Steam, die bestaat uit ongeveer 50 medewerkers. 6 daarvan (medewerkers van M-team) zijn intussen al gecertificeerd door Sapiens. Er werd een structuur rond Change Management opgericht, die de ziekenfondsen moet voorbereiden op de wijzigingen aan de organisatie, de processen en de informatiesystemen. • Definitie en goedkeuring van een nieuw Operating Model voor de VMOB: dit model bepaalt de verdeling van de taken, met het oog op de tenlasteneming van de geharmoniseerde processen voor de aansluiting en de medische aanvaarding, het beheer van schadegevallen, de facturering van premies, enz. • Integratie van de ‘change requests’, verbonden met het nieuwe businessmodel van de VMOB (derde betaler, gecentraliseerde inning van de premies, centralisering van de tarifering,…) • Ondertekening van het contract met AssurCard.

De twee drijvende krachten achter Steam, Valérie Nys (Executive Director) en Fabrice Hellin (Program Manager), nemen jullie mee in de wereld van deze strategische uitdaging in hun eerste dubbelinterview.

WE power the future of our organization NIEUWSBRIEF NR.1  SEPTEMBER 2013

Welkom bij Program Steam! Deze maandelijkse digitale nieuwsbrief is een gemeenschappelijk initiatief van alle organisaties die deel uitmaken van de Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen. Ons doel is alle medewerkers te informeren over de activiteiten in de wereld van Program Steam!

STANDARDIZE  SIMPLIFY  ENGAGE Beste collega’s, Ik ben zeer verheugd jullie allen te verwelkomen bij deze eerste editie van onze nieuwsbrief in het kader van Program Steam. Dit businessprogramma is een strategische uitdaging met een beduidende impact op alle betrokken organisaties. Hier kunnen jullie nauwgezet de vorderingen volgen van de verschillende activiteiten die kaderen in Program Steam. Dit initiatief bevestigt dat wij sterk geloven in een transparante, gezamenlijke aanpak en durven investeren in een veranderende wereld om onze toekomst veilig te stellen. Ik kijk er alvast naar uit om samen met jullie verder te werken aan ons gemeenschappelijk doel. Veel leesplezier,

Valérie Nys, Executive Director Program Steam

Valérie Nys

Fabrice Hellin

De twee drijvende krachten achter Program Steam, Valérie Nys (500) (Executive Director) en Fabrice Hellin (500) (Program Manager), nemen jullie mee in de wereld van deze strategische uitdaging in hun eerste dubbelinterview.

“Program Steam beoogt een win-winsituatie die binnen ons bereik ligt, zolang we allen samen willen inzetten op het behalen van ons gemeenschappelijk doel.” Fabrice Hellin Program Manager

Wat houdt Steam in?

Wat is ons gemeenschappelijke doel?

Valérie: Program Steam is een businessprogramma met een duidelijke visie, namelijk ‘One Way of Working Together’. Dit houdt concreet in dat alle betrokken organisaties zich engageren om samen een ‘nieuwe wereld’ te creëren waarin we evolueren naar een uniforme set van businessprocessen, ondersteund door één gemeenschappelijke ITomgeving. Samen bouwen we aan onze duurzame toekomst!

Fabrice: Wij streven samen naar harmonisering en vereenvoudiging van backoffice-businessprocessen en back- en frontofficetools. Hierdoor kunnen de ziekenfondsen meer tijd vrijmaken voor hun klanten en hen op een persoonlijkere en proactievere manier benaderen. De parametrisering en flexibiliteit van de IT-omgeving laat ons ook toe om vlugger in te spelen op veranderende wetgeving en marktomstandigheden.

Fabrice: De optimalisering van onze businessprocessen en tools is een absolute must geworden in de huidige economische context. Wij kiezen ervoor om volop in te zetten op verdere groei en een continu aanbod van kwaliteitsvolle service voor de klanten.

Valérie: Deze doelstellingen zijn slechts realiseerbaar wanneer we ons volledig engageren om onze ‘nieuwe wereld’ te creëren en onze nieuwe manier van werken in onze organisaties te verankeren. Ons uitgangspunt om dit programma succesvol te implementeren in alle betrokken organisaties is dan ook: Standardize - Simplify the Business - Engage the Change

“Program Steam is een enorme opportuniteit om samen met alle betrokken partijen een duurzame toekomst te creëren.” Valérie Nys Executive Director

Welke factoren spelen een rol in de implementatie van Program Steam? Valérie: Vandaag ondervinden wij de impact van de beperking van onze financiële middelen en van de groeiende kosten waarmee onze diversiteit gepaard gaat. Deze businessuitdagingen in combinatie met de beperkte wendbaarheid van ons huidig IT-platform verantwoorden Program Steam.

Waar staan we nu? Fabrice: Steam is opgedeeld in verschillende projecten die over meerdere jaren verspreid zullen worden. Deze aanpak geeft ons de mogelijkheid om het programma op een efficiënte manier te kunnen beheren. Het eerste project in de kijker is het VMOB-project Hospitalia en Dentalia Plus. Alle huidige businessprocessen en operationele procedures werden reeds in kaart gebracht en gedefinieerd, en momenteel is de ontwerpoplossing voor de toekomstige processen in volle ontwikkeling. Met veel aandacht en de nodige zorg worden de uniforme processen op een kostenbewuste wijze verder uitgetekend.

Volgende editie (oktober 2013): gesprek met Stéphane Houpresse (Project Manager VMOB), Patrick Deboever (Project Manager Datamigratie & Interfacing) en met onze Change Agents: wie zijn ze en welke rol spelen ze?

Newsletter Steam - september 2013 Wist je dat ... - je lokale ‘change agent’ je meer uitleg kan verschaffen over Program Steam en dat die klaarstaat om je doorheen het programma te begeleiden? 500: Danny De Bock 501: Annick Gunst 506: Francis Quevauvillers 509: Anne-Françoise Debont 515: Jeanine Cornely 516: Daniel Milo 526: An Swalens 527: Catherine Engalytcheff M-team: Gérard Purnode - je voor bijkomende informatie ook steeds terecht kan bij andere lokale medewerkers die nauw bij Program Steam betrokken zijn (Steering Committee, Task Forces, etc.)? - je eventueel ook een mailtje kan sturen naar [email protected] met al je vragen/opmerkingen?

STEAM 

 NIEUWSBRIEF NR.1  SEPTEMBER 2013

OMR is een project rond de harmonisering van het medische departement. Medewerkers van zowel de Onafhankelijke Ziekenfondsen, de Landsbond als de IT hebben zich verenigd rond deze gemeenschappelijke doelstelling. Dit programma zag het licht medio 2011, met als doel om de structuur en de werking van de verschillende diensten van het medische departement geleidelijk om te smeden tot een nieuw model. Die hele operatie ligt in de lijn van Steam, want het einddoel van Steam is om de processen en de hulpmiddelen te harmoniseren. In 2013 vonden de volgende grote wijzigingen plaats: • Reorganisatie van de adviserend geneesheren, onder het gezag van de Landsbond. De geneesheren werken voortaan voor de leden van alle ziekenfondsen van de Landsbond. • Betere geografische spreiding van de leden, dankzij een rationalisering van het aantal medische kabinetten. • Stroomlijning van de competentieniveaus en de kennis in de ziekenfondsen, via een uniformisering van de materies die gedelegeerd worden aan de beheerders. • Gebruik van de workflowtool ‘Omniflow’ voor een efficiënter beheer van de akkoorden van de adviserend geneesheren. • Harmonisering van de processen van de beheerders en de geneesheren, met het oog op een stroomlijning van de rolverdeling en de verantwoordelijkheden van al die actoren.

10 JAARVERSLAG

Het Nieuwe Werken: meer dan thuiswerken alleen! Bij de Landsbond is Het Nieuwe Werken (HNW) geen doel op zich, maar een opstapje naar een nieuwe bedrijfscultuur. Een filosofie waarin autonomie rijmt met engagement. De Landsbond wil komaf maken met strikte, gedetailleerde regels en op zoek gaan naar een nieuwe relatie tussen elke medewerker en zijn manager. Iedereen moet de kans krijgen om zich te ontwikkelen, initiatief te tonen en samen te werken met andere collega’s, zonder te botsen op de grenzen van het organigram. Omdat HNW meer een evolutie dan een revolutie is, kozen we bewust voor een geleidelijke invoering. Daarom kregen in 2013 4 ploegen (een 60-tal medewerkers) de kans om HNW te testen middels een pilootproject. Hierbij konden medewerkers en managers 2 dagen per week ‘flexibel’ thuiswerken en werden ze bovendien uitgenodigd om initiatieven en projecten te ontwikkelen rond de Paperless Office. Daarnaast kregen ze een intensieve begeleiding om anders te leren samenwerken via een opleidings- en coachingtraject op maat. Managers leerden los te laten en meer te vertrouwen. Over te schakelen van de controle van de werkuren en prestaties naar een daadwerkelijke begeleiding en coaching van de medewerkers. Medewerkers leerden op hun beurt om te gaan met meer autonomie. Zich los te maken van de soms comfortabele positie van het louter uitvoeren van instructies naar meer assertiviteit en draadkracht.

Mascotte feelgood@work

In 2013 hebben we ook de eerste stappen gezet op weg naar een daadwerkelijk welzijns- en antistressbeleid binnen de Landsbond, onder de noemer ‘Feelgood@work’. In tegenstelling tot het piloottraject richtten we ons via dit project tot de volledige organisatie. Daarom schoot ‘Feelgood@ work’ uit de startblokken met een grootschalige tevredenheids- en engagementsenquête. Die bevraging legde de behoefte bloot aan een daadwerkelijk beleid rond ‘stress op het werk’ en ‘loopbaanperspectief’. Twee ankerpunten die in 2014 prioritaire werkpunten zullen vormen.

JAARVERSLAG 11

Hello World, het programma voor de digitalisering van de Onafhankelijke Ziekenfondsen Terwijl alle economische sectoren tal van mogelijkheden bieden aan hun klanten om elektronisch te communiceren, hinkt de sector van de gezondheidszorg nog achterop. De Onafhankelijke Ziekenfondsen willen die achterstand wegwerken en schakelen daarom een versnelling hoger met het programma Hello World! Momenteel gebeurt het gros van de uitwisseling van informatie, documenten en brieven tussen de ziekenfondsen en de leden nog steeds op papier. Hello World wil die trend ombuigen, opdat 85% van die transacties digitaal zou kunnen gebeuren. Het programma omvat een geheel van projecten van uiteenlopende omvang, waaronder: de aansluiting online, de ehandtekening zodat de leden een document kunnen ondertekenen met hun elektronische kaart, enz. In totaal werden meer dan 23 prioritaire projecten geïdentificeerd. Het is een hele uitdaging voor de informatica om dit alles te integreren!

Een nieuwe stek voor de One Organisation Na het uitschrijven van een gedetailleerd lastenboek, organiseerde de Landsbond in de zomer van 2013 een wedstrijd waar maar liefst 4 bouwteams aan deelnamen. Het winnende ontwerp van BEAI-Herpain-CFE stak er met kop en schouders bovenuit. Daar waren zowel een jury van vertegenwoordigers van de Landsbond en M-team als de experten van AOS en de gewestelijke ontwikkelingsmaatschappij CityDev.Brussels het roerend over eens!

Logo Hello World

Toekomstige locatie ‘One Organisation’

Nadat deze knoop was doorgehakt, lag de nadruk in de tweede helft van 2013 op de voorbereiding van het vergunningsdossier. Op die manier veranderde de aangekondigde verhuis in 2016 van een vaag gegeven in een concreet project tijdens het voorbije jaar, zowel voor de directie van de Landsbond als voor alle medewerkers. De beelden van het nieuwe gebouw konden alvast op veel enthousiasme rekenen.

bestuur, directie en toezicht

12 jaarverslag

Raad van bestuur

Leden, verkozen door de Algemene Vergadering van 24/09/2010

Voorzitter - Gustave Nowicki Directeur-generaal - Xavier Brenez

Effectieve leden Pierre Bouckaert Sagrario Carballo-Martinez Jean Colaut Mark Coppieters Pascal Courard Xavier Darmstaedter Elisabeth de Bethune Pascal De Coene Jean-Pierre de Jambline de Meux Erik De Lembre* Luc De Pauw Bernard De Roover Antoine De Visscher René Decat Luc Deflem (tot 28/06/13) Marcel Dengis Marie-Gemma Dequae Henri Dewanckele (tot 28/06/13) René Deweseler Olivier de Woot François Dielen Christine Dries David Ducheyne (vanaf 28/06/13) Yves Dusart Michel Eertmans

Daniel Ferette Olivier Halflants Hubert Heck Reynald Jacobs (vanaf 28/06/13) Vincent Jonckheere Jacques Jonet Stefaan Lauwers Didier Lefebvre Baudouin Lemaire* Alain Levaux Jean-Claude Marsin José Massy Ronny Mattelaer Luc Matthys Alex Parisel Eric Pellegroms Freddy Piron Eric Raes Léopold Ramboux Patrick Rampelbergh Rudi Reyntjens Jean-Jacques Robeyns Jean Rogge Isabelle Ronsmans Christian Roulling

Luk Segers Rik Selleslaghs Peter Sterckx Thierry Steylemans Michel Thays Joseph Van Den Brande Rosita Van Maele André Van Troyen Edward Van Vré Eric Vereecken Etienne Vergote Alex Verheyden* André Verlinde Jean-Pierre Vets Jean Wallemacq André Wandesmal Lucas Willemyns * Ondervoorzitters

Raadgevers Henri Lafosse

Walter Langer

Laurent Goovaerts

Patrice Courtin

jaarverslag 13

Directiecomité Voorzitter - Gustave Nowicki Directeur-generaal - Xavier Brenez

Effectieve leden Rik Selleslaghs (501) Freddy Piron (506)

Alex Parisel (509) Hubert Heck (515)

Pascal Courard (527)

Christine Dries (516) Stefaan Lauwers (526)

Toezicht Intern auditcomité Voorzitter - Erik De Lembre Onafhankelijke bestuurders Edward Van Vré Sagrario Carballo-Martinez Michel Eertmans Luc Deflem (tot 28/06/13) Reynald Jacobs (vanaf 28/06/13)

Vertegenwoordigers van de directie Xavier Brenez Dick Vanwolleghem

Extern ERNST & YOUNG Bedrijfsrevisoren B.C.V. Vertegenwoordigd door Marie-Laure Moreau, vennote

Verplichte verzekering

De Onafhankelijke Ziekenfondsen in cijfers

2.105.028

rechthebbenden,

506

501

Eind 2013 bedroeg het geconsolideerde ledental van de Onafhankelijke Ziekenfondsen die als volgt waren verdeeld:

516

509

399.281

515

199.655

104.030 618.724

31.717

527

526

VERPLICHTE VERZEKERING

14 JAARVERSLAG

542.292 209.329

In vergelijking met 2012 (2.074.706 rechthebbenden) is het globale ledental met 30.322 leden (1,46 %) gestegen. Deze cijfers omvatten de Algemene Regeling, de Regeling Zelfstandigen en de Internationale Verdragen. De Internationale Verdragen vertegenwoordigen 39.992 rechthebbenden (1,90% van het globale ledental).

MLOZ in vergelijking met de andere landsbonden Op 31 december 2013 zagen de ledentallen van de verschillende verzekeringsinstellingen (VI’s) er als volgt uit: Verdeling van de rechthebbenden per VI op 31 december 2013 (Internationale Verdragen niet meegerekend) Algemene Regeling

Regeling Zelfstandigen

Aantal

In %

Aantal

In %

LCM

4.071.314

41,10 %

472.505

42,65 %

NLM

439.817

4,44 %

58.108

5,25 %

2.939.199

29,67 %

172.417

15,56 %

501.484

5,06 %

74.314

6,71 %

MLOZ

1.763.437

17,80 %

325.938

29,42 %

HZKIV

81.676

0,82 %

4.508

0,41 %

NMBS

108.434

1,09 %

0

0,00 %

9.905.361

100,00 %

1.107.790

100,00 %

nvsm LBB

Totaal

MLOZ telt 17,80% van de rechthebbenden van de Algemene Regeling onder zijn leden. In de Regeling Zelfstandigen is meer dan één rechthebbende op vier aangesloten bij de Onafhankelijke Ziekenfondsen (29,42% op 31 december 2013). Alleen de LCM telt verhoudingsgewijs (en in absolute cijfers) meer zelfstandige verzekerden.

De mutaties De mutaties In en Out op vrijwillige basis zijn in 2013 gestegen tot 42.213. Zoals in alle voorgaande jaren is het saldo opnieuw positief: +9.831 leden, tegenover +7.318 in 2012.

Landsbond

Mutaties ‘IN’

Mutaties ‘OUT’

Saldo

LCM

12.517

7.124

5.393

NLM

1.648

2.652

-1.004

nvsm

9.671

4.979

4.692

LBB

1.721

850

871

HZKIV

453

583

-130

NMBS Totaal

12

3

9

26.022

16.191

9.831

jaarverslag 15

verplichte verzekering



MARKANTE FEITEN

16 jaarverslag

Door de budgettaire beperkingen kan 2013 beschouwd worden als een overgangsjaar. Dat betekent echter niet dat er geen vooruitgang is geboekt in de sector van de gezondheidszorg. Er zitten namelijk vele belangrijke maatregelen met het oog op de toekomst in de pijplijn.

2013, wachten op een omwenteling? Initiatieven waar de Onafhankelijke Ziekenfondsen afgelopen jaar mee hun schouders hebben ondergezet middels heel wat lobbywerk, het schrijven van standpunten en voorstellen, enz. Hieronder een overzicht: • Het concept van de ‘Unmet Medical Need’ (UMN). Het gaat om een nieuwe procedure die ervoor moet zorgen dat innovatieve geneesmiddelen sneller beschikbaar zijn voor patiënten met een zeldzame ziekte, waarvoor geen doeltreffende behandeling bestaat. Denken we maar aan het geval van het 7-jarige jongetje dat zonder behandeling dreigde te vallen, indien Soliris niet meer terugbetaald zou worden. Dankzij het concept van de ‘Unmet Medical Need’ zouden dergelijke situaties in de toekomst vooraf moeten kunnen worden gepland en zou hiervoor een globaal budget bepaald kunnen worden - dus niet enkel voor die gevallen die in de media worden belicht - voor alle geneesmiddelen die echt werkzaam zijn bij levensbedreigende of zware aandoeningen. Daarnaast zitten ook nog tal van andere interessante maatregelen in een voorbereidende fase. • Zo werd in 2013 grondig gereflecteerd over de wetsvoorstellen rond financiële transparantie waarbij de zorgverstrekkers aan de patiënten een gedetailleerde en begrijpbare kwijting van de kostprijs van de aangeboden zorg zullen moeten geven. • De reglementering rond medische en esthetische praktijken. • De herziening van het systeem van de derde betaler en de uitbreiding van de elektronische facturatie via MyCareNet, … • Het voorstel om meerdere maatregelen te concretiseren, ter versterking van het controlebeleid voor verstrekkingen. Deze maatregelen zullen in werking treden in 2014. • En laten we ook de overgang van de SIS-kaart

naar de elektronische identiteitskaart (eID) niet vergeten. Ook dit past in een beter beleid rond fraudepreventie. De lezing van de elektronische identiteitskaart van de patiënt op het ogenblik van de zorg is een bijkomend middel om te voorkomen dat niet-uitgevoerde verstrekkingen worden gefactureerd zonder medeweten van de patiënt. • Met het oog op besparingen, maar ook in het belang van de bescherming van de bevolking tegen te veel onnodige straling door medische beeldvorming werd een nieuwe sensibiliseringscampagne voor het publiek en voor de voorschrijvers georganiseerd. Feedback aan de voorschrijvers en een nog betere verspreiding van de medische ‘guidelines’ moeten betere keuzes inzake het best gepaste onderzoek mogelijk maken. Het globale plan inzake de hervorming van de medische beeldvorming voorziet tevens in de registratie van alle toestellen en in de legalisering van een aantal illegale toestellen waaronder de MRI’s die minder stralingsbelasting veroorzaken. De radiologen zullen ook de mogelijkheid krijgen om het voorschrift aan te passen en om een ander onderzoek uit te voeren dat beter afgestemd is op de pathologie van de patiënt.

6e staatshervorming: zwaard van Damocles? Op de dag van de redactie van deze tekst zijn de wetten rond de 6e staatshervorming nog steeds niet verschenen. Toch is er geen ontkomen aan: de implementatie van de overheveling van bepaalde bevoegdheden van het federale naar het regionale niveau zal één van onze grote prioriteiten zijn voor 2014 en de daaropvolgende jaren. We moeten erover waken dat de deelregeringen de wijzigingen op een doordachte manier in de praktijk brengen en dat de patiënt op de eerste plaats blijft staan. Een opvolging van de perfor-


mantie van het zorgsysteem en de responsabilisering van de deelregeringen zijn daarbij onontbeerlijk.

Verkiezingen als katalysator? 2014 dient zich aan als een jaar van belangrijke keuzes. Daar zit de moeder aller verkiezingen van 25 mei uiteraard voor iets tussen. De Onafhankelijke Ziekenfondsen hebben alvast van de gelegenheid gebruik gemaakt om de politieke wereld te wijzen op hun visie en prioriteiten in hun nieuwe Memorandum. De kloof dichten tussen de burger en de politiek staat daarbij centraal. Wanneer de knopen worden doorgehakt, moet een zorgstelsel op maat van de noden van de patiënt namelijk de belangrijkste doelstelling zijn. Een kwaliteitsvolle gezondheidszorg voor de mensen, daar draait het om. Het vooruitgangsdenken biedt oplossingen om dit te bewerkstelligen!

Over bakens en krijtlijnen De ziekte- en invaliditeitsverzekering blies onlangs 50 kaarsjes uit. Het RIZIV greep die verjaardag aan om even terug te blikken, maar vooral om vooruit te kijken. Om na te denken over een kwaliteitsvolle, toegankelijke en betaalbare gezondheidszorg.

Want zorg is waardevol in alle betekenissen van het woord: het is samen zorgen voor een betere, gezonde samenleving. Het RIZIV heeft de expo rond zijn vijftigjarige bestaan niet toevallig ‘Health, something of value’ genoemd. De Onafhankelijke Ziekenfondsen maakten eerder al een gelijkaardige oefening met hun ‘10 krijtlijnen voor de toekomst van de gezondheidszorg’. En wat blijkt? Die twee toekomstvisies hebben heel wat overeenkomsten. Enkele voorbeelden: • Modernisering van het overlegmodel: bij het vastleggen van de akkoorden moet het belang van de patiënt het momenteel vaak afleggen tegen het eigenbelang van alle partijen. De Onafhankelijke Ziekenfondsen vinden dat men zich moet focussen op wat essentieel is: de akkoorden en conventies moeten instrumenten worden om gezondheidsdoelstellingen te formuleren, die wetenschappelijk en economisch onderbouwd zijn én een grote maatschappelijke draagkracht hebben. Om deze doelstellingen te bereiken, is een sensibilisering nodig van alle partners, ook van de patiënten. • Nieuwe aanpak van arbeidsongeschiktheid: in het verleden waren er onvoldoende mogelijkheden voor arbeidsongeschikte personen om aan een job te raken op maat van hun competenties en mogelijkheden. De Onafhankelijke Ziekenfondsen hechten daarom veel belang aan arbeidsreïntegratie, Disability Case Managers, bijscholingen, beroepsoriënteringsonderzoeken, arbeidsreïntegratietrajecten: het zijn allemaal belangrijke stappen in het kader van deze nieuwe visie op de terugkeer naar het werk. Deze aanpak biedt niets dan voordelen, zowel voor de arbeidsongeschikte persoon zelf als voor de maatschappij.

JAARVERSLAG 17

• Het kwaliteitsdenken bevorderen: kwaliteit moet de rode draad zijn in de herziening van de financiering van de gezondheidszorg. Een deel van de financiering moet afhangen van het respecteren van kwaliteitsindicatoren. Niet elk ziekenhuis hoeft 5 sterren te hebben, maar we hebben wel nood aan een betere concentratie van de expertise om de beste zorg op de beste plaats aan te bieden. • Herziening van de financierings- en terugbetalingsmechanismen: het is noodzakelijk om een meer vraaggestuurde zorg te organiseren die op een geïntegreerde en multidisciplinaire manier in de praktijk wordt gebracht. Zeker met het oog op de toevloed aan chronisch zieken die de vergrijzing met zich mee zal brengen. In het kader van de ziekenhuisfinanciering ijveren de Onafhankelijke Ziekenfondsen bijvoorbeeld voor een gemengd en prospectief forfaitair systeem op basis van de pathologie. • Meer administratieve vereenvoudiging en informatisering: de Belgische wetgeving is momenteel log en complex. Administratieve vereenvoudiging en een informatisering van de processen zijn noodzakelijk om de middelen efficiënt aan te wenden en fraude te voorkomen.

10 Krijtlijnen voor de Toekomst van de Gezondheidszorg


Bestuurskosten


18 jaarverslag

Dotatie 2013 Bij de regeringsvorming eind 2011 werd onmiddellijk werk gemaakt van een besparingsplan waaraan ook de ziekteverzekering, en in het bijzonder de werkingsmiddelen van de verzekeringsinstellingen, niet ontsnapten. Bij de begrotingscontrole van 2013 werd aan de verzekeringsinstellingen nog een extra besparing gevraagd van 7,9 miljoen euro. Voor 2013 bedraagt de totale inspanning die aan de 5 landsbonden werd gevraagd 46,9 miljoen euro, wat een daling is van de dotatie met 0.22% tegenover 2012 en met 0,69% tegenover 2011. Het bedrag aan bestuurskosten dat voor het jaar 2013 forfaitair(1) werd toegekend aan de verzekeringsinstellingen, werd vastgelegd bij Programmawet van 28/06/2013, gepubliceerd op 1/07/2013. Aan de 5 landsbonden(2) werd een bedrag van 1.027,5 miljoen euro (-0,22%) toegekend. Dat bedrag bestaat uit een vast gedeelte

van 924,8 miljoen euro en een variabel gedeelte van 102,8 miljoen euro. Door de wet van 22 augustus 2002 houdende diverse bepalingen betreffende de geneeskundige verzorging, bedraagt het variabele gedeelte sinds 2004 telkens 10% van het jaarlijkse bedrag van de bestuurskosten. De sleutel voor de verdeling van het vaste gedeelte onder de verzekeringsinstellingen steunt op een afweging van hun ledental. Het toegekende variabele gedeelte hangt af van de beoordeling door de Controledienst voor de Ziekenfondsen van de prestatiecriteria voor het beheer van de verplichte verzekering. Deze beoordeling is voor 2013 nog niet bekend. Voor 2012 behaalde onze Landsbond 97,7% van zijn maximumdotatie, tegenover 95,9% het jaar daarvoor.

Verdeling vast gedeelte 2013

De totale besparing op de dotaties werd vastgelegd op 104 miljoen euro, gespreid over de jaren 2012-2014.

Brutobedrag

Per rechthebbende

Index

LCM

373.715.613

82,83

96,1

LNM

45.640.165

92,38

107,2

NVSM

278.336.190

90,25

104,7

60.078.014

104,93

121,7

167.020.519

80,88

93,8

924.790.500

86,21

100,0

LLM MLOZ Totaal

(1) De verzekeringsinstellingen ontvangen tevens bijkomende bedragen aan bestuurskosten, zoals bijvoorbeeld de vergoeding voor de integratie van de kleine risico’s in de verplichte verzekering, of de bedragen die worden toegekend als beloning voor de gedane terugvorderingen of voor de financiële opbrengsten die werden gerealiseerd in de verplichte verzekering. (2) De HKZIV en de Kas geneeskundige verzorging van de NMBS genieten een bijzondere regeling.

De bruto-uitgaven ‘Bestuurskosten’ van alle Onafhankelijke Ziekenfondsen samen bereikten in 2013 een bedrag van 240 miljoen euro, ofwel 2,3% meer dan in 2012.

jaarverslag 19



Besteding De loonlasten vertegenwoordigen 64% van de bruto-uitgaven, en nemen lichtjes af met 0,1% t.o.v. 2012. De verrekening van kosten en de diverse ontvangsten, buiten de dotatie, bedroegen 39,4 miljoen euro. Dat is een toename met 6,3%. Hierdoor stijgen de netto-uitgaven met slechts 1,6%.

Besteding 2013 2012 Diensten, diverse goederen en kosten

2013

Verschil

Verdeling 2013

72.681.477

75.877.976

4,4 %

32 %

153.318.458

153.178.284

-0,1 %

64 %

Afschrijvingen en waardeverminderingen

4.168.325

5.285.300

26,8 %

2%

Overige bedrijfskosten

4.215.604

5.528.867

31,2 %

2%

Financiële kosten

103.093

96.861

-6,0 %

0%

Uitzonderlijke kosten

108.858

19.625

-82,0 %

0%

Bruto-uitgaven

234.595.815

239.986.912

2,3 %

100 %

Doorfacturatie en opbrengsten

-37.060.486

-39.384.817

6,3 %

Netto-uitgaven

197.535.329

200.602.095

1,6 %

Lonen, sociale lasten en pensioenen

20 jaarverslag



Afsluiting van de rekeningen 2011 Voor de verzekeringsinstellingen is dit resultaat echter voorlopig omdat het berekend werd met de op dat ogenblik laatst bekende normatieve verdeelsleutel, in dit geval de verdeelsleutel van 2007. De normatieve verdeelsleutel van 2007 houdt echter geen rekening met de impact op de consumptie van de zelfstandigen, ten gevolge van de integratie van de kleine risico’s in de verplichte verzekering sinds 2008. Omdat 29% van de zelfstandigen bij onze Landsbond is aangesloten, en zij 15,5% uitmaken van ons ledental, heeft dit een grote impact op het voorlopige resultaat.

De afsluiting wordt opnieuw berekend zodra het RIZIV de definitieve normatieve verdeelsleutel kent. Het verschil wordt dan verwerkt in het openstaande boekjaar. Door interne redenen is het RIZIV er niet in geslaagd om de normatieve verdeelsleutel voor 2008 te bepalen, waardoor in deze afsluiting het dienstjaar 2008 ook niet definitief kon worden bepaald.

Voorlopige resultaten dienstjaar 2011

In het afgelopen jaar heeft het RIZIV het boekjaar 2011 afgesloten. De globale uitgaven van de sector geneeskundige verzorging zijn lager dan de globale begrotingsdoelstelling, waardoor een overschot werd gerealiseerd.

Voorlopig boni

Titularissen

Per titularis

LCM

21.566.614 euro

3.096.662

6,96 euro

LNM

1.001.341 euro

325.845

3,07 euro

NVSM

8.177.607 euro

2.027.112

4,03 euro

LLM

4.667.370 euro

416.470

11,21 euro

MLOZ

-3.228.694 euro

1.314.720

-2,46 euro

HKZIV

1.638.018 euro

51.744

31,66 euro

NMBS

3.016.695 euro

78.079

38,64 euro

36.838.951 euro

7.310.632

5,04 euro

Totaal

Het voorlopige resultaat 2011 voor MLOZ vertoont een tekort per titularis van 2,46 euro.

Sinds de invoering van de financiële verantwoordelijkheid in 1995 bedraagt het gecumuleerde resultaat voor MLOZ 36,01 euro per titularis, waarvan 4 dienstjaren slechts voorlopig zijn afgesloten.

Gecumuleerd resultaat 1995-2011 (in euro per titularis) 1995-2006

2007

2008(*)

2009(*)

2010(*)

2011(*)

Totaal

LCM

20,31

19,21

10,82

13,43

22,31

6,96

93,04

LNM

15,97

20,82

6,76

7,84

18,47

3,07

72,92

NVSM

13,34

16,62

11,72

16,08

21,18

4,03

82,96

LLM

3,75

23,83

16,00

18,37

27,26

11,21

100,42

MLOZ

8,10

14,77

1,90

2,25

11,45

-2,46

36,01

HKZIV

82,49

25,85

33,57

38,58

43,16

31,66

255,31

NMBS

-71,62

24,86

21,74

33,78

53,00

38,64

100,40

14,43

18,17

9,92

12,64

20,65

5,04

80,85

Globaal (*) voorlopige resultaten

jaarverslag 21




22 jaarverslag


Evolutie van de uitgaven voor geneeskundige verzorging

De uitgaven voor geneeskundige verzorging zijn in 2013 opgelopen tot 25.679.000.000 euro. De stijging van de uitgaven, inclusief de 735 miljoen euro uitgaven die rechtstreeks gegenereerd worden door het RIZIV, bedroeg 2,8%. De groei was in 2012 al beperkt tot 3,8% en die vertraging zet zich dus door in 2013.

In het RIZIV De regering besliste om een deel van de globale begrotingsdoelstelling te bevriezen (voor een totaalbedrag van 448,6 miljoen euro) en het werkelijk beschikbare budget in 2013 bedroeg 26.228.000.000 euro. Ondanks die budgettaire beperkingen werd een tegoed van 549 miljoen euro vrijgemaakt. De groei is namelijk duidelijk lager dan de gemaakte ramingen (een stijging met 4,3%). Ondanks deze beheersing van de uitgaven kenden bepaalde sectoren toch een fikse stijging in 2013. De uitschieters zijn terug te vinden in de volgende sectoren: • 5,7% voor de implantaten, door het inhalen van de achterstand bij de concretisering van initiatieven die al voor 2012 waren goedgekeurd. • 6,7% voor de rusthuizen en 6,1% voor de verpleegkundige verzorging, twee sectoren die sterk beïnvloed worden door de vergrijzing van de bevolking. • 6,6% voor de functionele revalidatie, waar initiatieven geconcretiseerd werden, die ontplooid werden in 2012 en 2013. Ook een aantal kleine sectoren kenden grote stijgingen, in overeenstemming met de recente herziening van de terugbetalingsvoorwaarden. Het gaat om de producten die afgeleverd worden door opticiens (+13.4%) en vroedvrouwen (+6.9%), vooral door een stijging van de uitgaven voor prenatale verzorging. Zijn ook het vermelden waard: • de daling in de sector van de farmaceutische verstrekkingen, ten gevolge van de besparingsmaatregelen op het niveau van de prijs van de geneesmiddelen. • de geringe stijging van de medische honoraria, ten gevolge van de besparingen in de sector van de medische beeldvorming, de biologie en

de technische verstrekkingen. Toch is er nog altijd een stijging in een aantal deelsectoren: de raadplegingen en de adviezen van artsen, alsook de heelkunde, stijgen met meer dan 5%.

Bij de Onafhankelijke Ziekenfondsen De totale uitgaven voor de Onafhankelijke Ziekenfondsen bedragen 3,96 miljard euro voor 2013. Het totale aandeel van de Onafhankelijke Ziekenfondsen in de uitgaven die passeren via de verzekeringsinstellingen, bedraagt 15,9%. Dit aandeel is onveranderd gebleven sinds 2012. Het aandeel van de uitgaven van de Onafhankelijke Ziekenfondsen in de sector van de thuisverpleging (11,2%) en de geestelijke gezondheid (10,3%), is nog steeds opvallend laag. Dat is te verklaren door de woonplaats van onze leden: we hebben meer leden in Brussel, waar de verpleegkundige thuiszorg minder vertegenwoordigd is, en in Wallonië, waar het aanbod qua geneeskundige verzorging in het kader van de geestelijke gezondheid (buiten de ziekenhuizen), kleiner is. Als we de nationale evolutie voor bepaalde sectoren vergelijken met de percentages van de Onafhankelijke Ziekenfondsen, stellen we vast dat de trends uiteenlopen. De stijging is bijvoorbeeld hoger voor de implantaten (een domein dat volop evolueert). De stijging is ook aanzienlijker in de sector van de dialyse, de maximumfactuur en de wijkgezondheidscentra. Die laatste sector is altijd een groeisector geweest bij de Onafhankelijke Ziekenfondsen, omdat ons ledental nu eenmaal gevestigd is op plaatsen met meer wijkgezondheidscentra. Ondanks die sterkere stijging blijven de uitgaven binnen de verwachte grenzen, als we het proportionele ledental van de Onafhankelijke Ziekenfondsen als uitgangspunt nemen.


jaarverslag 23

Evolutie 2012-2013 van de voornaamste sectoren van de gezondheidszorg voor de Onafhankelijke Ziekenfondsen (MLOZ) en het Rijk (in euro) Sectoren

MLOZ Uitg. 2013(1)

Het Rijk Evol.(2)

Uitg. 2013(1)

Doelstelling

Doel. - Uitg.(3)

Evol.(2)

Aandeel MLOZ in uitg. (4)

1

Honoraria van de geneesheren *

1.204.489.774

2,6%

7.318.167.819

7.544.861.000

99.756.000

2,2%

16,5%

2

Tandverzorging*

157.639.362

4,7%

824.243.497

841.457.000

2.217.000

4,3%

19,1%

3

Farmaceutische verstrekkingen *

658.110.168

-3,0%

4.238.544.495

4.248.545.000

-8.460.000

-2,6%

15,5%

4

Thuisverpleging*

140.166.596

6,2%

1.249.286.990

1.304.837.000

-18.357.000

6,1%

11,2%

5

Kinesitherapie

99.029.992

3,3%

645.547.378

657.250.000

4.770.000

4,5%

15,3%

6

Bandagisten - Orthopedisten

37.016.759

4,1%

274.656.646

290.265.000

15.574.000

3,3%

13,5%

7

Implantaten

97.722.657

9,1%

662.939.646

700.552.000

37.612.000

5,7%

14,7%

8

Verzorging door opticiens

5.041.955

8,1%

27.211.065

32.687.000

5.476.000

13,6%

18,5%

9

Verzorging door audiciens

8.303.335

0,9%

53.343.045

57.624.000

4.281.000

5,5%

15,6%

10

Vroedvrouwen

3.229.777

9,8%

17.192.746

17.638.000

445.000

6,9%

18,8%

11

Verpleegdagprijs

944.576.137

2,8%

5.563.156.416

5.770.928.000

202.643.000

2,8%

17,0%

12 13

Militair hospitaal Dialyse

846.131 50.656.686

-53,4% 5,4%

8.332.314 415.674.387

8.098.000 434.274.000

-234.000 18.600.000

16,3% 2,9%

10,2% 12,2%

14

RVT/ROB/Dagverzorgingscentra*

308.228.693

6,8%

2.313.269.513

2.633.895.000

1.791.000

6,7%

13,3%

15

Geestelijke gezondheidszorg**

14.954.716

5,6%

144.669.945

155.028.000

10.104.000

4,9%

10,3%

16

Revalidatie

95.789.156

4,7%

565.911.269

620.727.000

52.778.000

6,1%

16,9%

17

Bijzonder Fonds

297.771

-48,2%

1.402.430

14.166.000

12.764.000

-66,0%

21,2%

18

Logopedie

15.367.614

3,9%

82.054.069

83.691.000

1.637.000

5,7%

18,7%

19

Maximumfactuur

53.470.763

5,2%

331.079.466

372.949.000

41.869.000

0,9%

16,2%

20

Chronisch zieken

13.053.742

5,3%

95.710.655

104.835.000

9.124.000

5,7%

13,6%

21

Palliatieve zorgen

3.698.633

2,2%

27.640.099

33.976.000

6.336.000

5,0%

13,4%

22

Medische huizen (forfait arts, verpleeg, kines.)

23.169.077

26,0%

110.140.593

115.607.000

2.430.000

18,7%

21,0%

23

Rest *

8.410.924

1,0%

55.324.032

277.741.000

58.079.000

6,3%

15,2%

24

Regularisaties

17.059.930

2,7%

-81.339.362

-93.680.000

-12.325.000

-4,7%

-21,0%

Totale uitgaven, exclusief eigen uitgaven RIZIV

3.960.330.349

2,6%

24.944.159.151

2,5%

15,9%

Totaal uitgaven, inclusief eigen uigaven RIZIV *

25.679.041.000

26.227.951.000

Fonds voor medische ongevallen

12.310.000

Bevriezing uitgaven beslist door Regering

384.877.000

Compensatie uitgaven buiten doelstelling (buffer)

51.448.000

Algemene doelstelling

26.676.586.000

548.910.000

2,8%

997.545.000

* Uitgaven van RIZIV houden ook eigen uitgaven in die niet door de verzekeringinstellingen betaald worden (bijvoorbeeld; in de honoraria van de geneesheren: impulsfonds, praktijkondersteuning,forfait accreditering ...; bij thuisverpleging: de specifieke financiering van de diensten; bij tandverzorging: forfait accreditering; bij rustoorden: personeelskost harmonisering; bij farmaceutische verstrekkingen: projecten art. 56) ). ** Zonder verblijven in psychiatrische ziekenhuizen. (1) Uitg. 2013: geboekte uitgaven in 2013 voor de verzorgingssector in kwestie (op het niveau van de MLOZ en het Rijk). (2) Evol. : evolutie van de geboekte uitgaven tussen 2012 en 2013 voor de verzorgingssector in kwestie (op het niveau van de MLOZ en het Rijk). (3) BD - Uitg.: verschil tussen de begrotingsdoelstelling 2013 en de uitgaven 2013 per verzorgingssector, inclusief eigen uigaven RIZIV. Een negatief teken vóór het bedrag betekent een begrotingsoverschrijding van de betrokken verzorgingssector. (4) Aandeel MLOZ in uitg.: aandeel dat de uitgaven 2013 van de MLOZ vertegenwoordigen in de uitgaven van het Rijk per verzorgingssector.

Aanvullende verzekering

Uitkeringen Algemene Regeling (AR)


24 Jaarverslag

In 2013 werd een reeks maatregelen genomen die een financiële impact hadden:

Vanaf 1 januari 2013

Vanaf 1 mei 2013

• Aanpassing van de maximumbedragen voor de vergoedingen ontvangen in het kader van vrijwilligerswerk. • Opheffing van de toekenning van de uitkering voor begrafeniskosten voor de overlijdens vanaf 1 januari 2013.

• H erwaardering van het bedrag van de inhaalpremie toegekend aan invaliden waarvan de duur van ongeschiktheid minstens 1 jaar bereikt heeft op 31 december van het voorgaande jaar (Deze premie wordt één keer per jaar gestort in de maand mei).

Vanaf 1 april 2013

Vanaf 1 september 2013

• Voor die gerechtigden voor wie de primaire arbeidsongeschiktheid, het moederschap of de invaliditeit ten vroegste begint op 1 april 2013, wordt de ZIV-loongrens met 2% geherwaardeerd. • Herwaardering van de forfaitaire tegemoetkoming hulp van derden.

• H erwaardering van de uitkeringen (exclusief minima) met 2% voor gerechtigden van wie de arbeidsongeschiktheid is aangevangen in de periode van 1 januari 2007 tot en met 31 december 2007. • Herwaardering met 1,25% van uitkeringen ‘minimum regelmatig werknemer’. Herwaardering met 2% van de uitkeringen • ‘minimum niet-regelmatig werknemer.

Uitgaven van de sector uitkeringen Algemene Regeling in 2013 (in miljoen euro)

In de Algemene Regeling (AR) noteren wij in 2013 op nationaal vlak een globale stijging van de uitgaven met 7,42%, tegenover 6,52% in 2012.

MLOZ

Totaal

2013

13/12

2013

13/12

Primaire arbeidsongeschiktheid

246,62

9,66 %

1.556,79

6,77 %

Moederschap

118,55

3,74 %

631,75

2,10 %

Moederschap tijdens invaliditeit

1,45

45,47 %

7,42

19,98 %

Borstvoedingspauze

0,10

6,82 %

0,47

6,80 %

Invaliditeit

616,87

9,40 %

4.041,58

8,60 %

Uitkering voor begrafeniskosten

0,17

-80,34 %

1,48

-77,74 %

Beroepsherscholing

0,61

0,00 %

6,00

0,00 %

984,38

8,74 %

6.245,49

7,42 %



Uitkeringen Regeling Zelfstandigen (RZ) In 2013 werd een reeks maatregelen genomen die een financiële impact hadden:

Vanaf 1 januari 2013

Vanaf 1 september 2013

• Aanpassing van de maximumbedragen voor de vergoedingen ontvangen in het kader van vrijwilligerswerk.

• Herwaardering met 1,25% van de forfaits in primaire ongeschiktheid en voor de invaliden die hun onderneming niet hebben stopgezet. • Herwaardering met 1,25% van de forfaits voor de invaliden die hun onderneming hebben stopgezet. • Herwaardering van het plafond van toegelaten jaarlijks beroepsinkomen in geval van de hervatting van een bezoldigde activiteit vanaf inkomsten van 2013.

Vanaf 1 april 2013 • Koppeling van de forfaits ‘met gezinslast’ toegekend aan de gerechtigden in primaire arbeidsongeschiktheid en aan de invaliden die hun onderneming niet hebben stopgezet, aan het bedrag minimum regelmatig werknemer met gezinslast dat van toepassing is in de algemene regeling. • H erwaardering van de forfaitaire tegemoetkoming hulp van derden.

Uitgaven van de sector uitkeringen Regeling Zelfstandigen in 2013 (in miljoen euro) MLOZ

Totaal

2013

13/12

2013

13/12

Primaire arbeidsongeschiktheid

20,61

9,47 %

82,08

8,76 %

Moederschap

5,42

3,92 %

18,43

7,89 %

Moederschap tijdens invaliditeit

0,01

0,00 %

0,05

110,21 %

Invaliditeit

66,41

7,60 %

280,34

5,04 %

Beroepsherscholing

0,01

0,00 %

0,12

0,00 %

92,47

7,76 %

381,03

5,98 %

jaarverslag 25

De uitkeringen in de Regeling Zelfstandigen (RZ) nemen in 2013 op nationaal vlak slechts toe met 5,98% tegenover 4,63% in 2012.

aanvullende verzekering

26 Jaarverslag


De missie van de Verzekeringsmaatschappij van Onderlinge Bijstand (VMOB) is om aan de leden van de Onafhankelijke Ziekenfondsen facultatieve verzekeringsproducten en -diensten aan te bieden: de hospitalisatie verzekeringen Hospitalia en de tandzorgverzekering Dentalia Plus.

De verzekeringen Hospitalia en Dentalia Plus 2013 was een uitzonderlijk jaar voor de VMOB, de twee producten kenden namelijk een enorme groei. Dentalia Plus kende een groei van bijna 18% en Hospitalia Plus van 3,80%. Op 31 december 2013 werden bijna 960.306 facultatieve verzekeringscontracten genoteerd voor de 2,1 miljoen leden van de Onafhankelijke Ziekenfondsen. Met 84% tevreden klanten behaalde Hospitalia Plus de beste score in een tevredenheidsonderzoek door een zeer bekende consumentenorganisatie.

6 verschillende dekkingen Hospitalia is een basishospitalisatieverzekering zonder franchise, beperkt tot een grensbedrag van 12.500 euro per jaar, die ook de verzorging in de maand na de ziekenhuisopname terugbetaalt.

Hospitalia Ambulant betaalt de ambulante verzorging terug die niets te maken heeft met een ziekenhuisopname, alsook de farmaceutische kosten, de tand- en oogprotheses, altijd zonder franchise.

Hospitalia Plus biedt een nog ruimere dekking aan dan Hospitalia, eveneens zonder franchise én zonder grensbedrag per jaar. Deze dekking vult de tegemoetkomingen van Hospitalia aan met terugbetalingen van verblijfskosten, honorariumsupplementen of erelonen die niet in aanmerking komen vóór terugbetaling … Bovendien betaalt Hospitalia Plus ook de verzorging terug die toegediend werd in de maand voor de ziekenhuisopname, alsook de toegediende verzorging tijdens de tweede en de derde maand na de ziekenhuisopname. Hospitalia Plus omvat ook een waarborg ‘Zware ziektes’, die een tegemoetkoming toekent in de geneeskundige verzorging die los staat van de ziekenhuisopname.

Forfait H kent een forfaitaire tegemoetkoming toe van 12,35 euro per verpleegdag. Hospitalia Continuïteit neemt de fakkel over van de groepsverzekering van de werkgever wanneer een werknemer het bedrijf verlaat of met pensioen gaat. In die tussentijd vult zij de tegemoetkoming van de groepsverzekering aan met een tegemoetkoming van maximaal 50 euro/verpleegdag. Dentalia Plus biedt aan de leden een financiële tegemoetkoming in alle soorten van tandheelkundige verstrekkingen, o.a. in de preventieve en de curatieve verzorging, de protheses, de parodontie of de orthodontie. De tegemoetkoming van Dentalia Plus kan oplopen tot 1.000 euro vanaf het derde jaar aansluiting.

Overzicht van het totale ledental Hospitalia 2001-2013

800.000 676.344 697.563

700.000 594.680

600.000

500.000

474.715 480.417 486.327 499.505 +1,97%

+1,20%

+1,23%

515.862

+2,71%

546.146

+3,27%

568.998

+5,87%

+4,18%

623.267

653.984

+4,81%

+3,42%

724.726 +3,89%

+3,14%

+4,93%

+4,51%

400.000 465.555 474.715 480.417 486.327 499.505 515.862 546.146 568.998 594.680 623.267 653.984 676.344 697.563

300.000

200.000

100.000

0

jaarverslag 27



2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Overzicht ledental per ziekenfonds

Gamma Hospitalia Dentalia Plus

501

506

509

515

516

526

527

Totaal

20,48 %

10,84 %

29,05 %

2,93 %

3,58 %

9,91 %

23,21 %

100,00 %

0

5,49 %

38,47 %

0

2,60 %

16,85 %

36,59 %

100,00 %


28 Jaarverslag


Verdeling in % van de terugbetalingen Hospitalia en Hospitalia Plus per type factuur in 2013 Soorten terugbetalingen

Rubrieken

2011

2012

2013

33,38 %

35,32 %

23,94 %

22,24 %

22,76 %

Farmaceutische kosten

7,07 %

8,54 %

9,64 %

3,60 %

4,73 %

4,72 %

Implantaten en endoscopisch materiaal

9,06 %

9,13 %

7,98 %

6,08 %

5,44 %

4,64 %

Honoraria

46,03 %

44,49 %

42,31 %

64,81 %

61,53 %

61,68 %

Leveringen

1,76 %

0,33 %

0,33 %

0,61 %

0,15 %

0,17 %

Diverse kosten

0,79 %

0,90 %

1,04 %

0,79 %

1,07 %

1,17 %

Verz. vóór opname H Plus / Dringende verz. H

0,40 %

0,46 %

0,63 %

1,4 %

1,30 %

1,36 %

Nazorg

2,46 %

2,37 %

2,34 %

3,26 %

3,17 %

3,11 %

Vervoer

0,00 %

0,00 %

0,00 %

0,25 %

0,14 %

0,10 %

100,00 %

100,00 %

100,00 %

100,00 %

100,00 %

100,00 %

Totaal Product

84,65 %

85,15 %

83,58 %

83,32 %

86,72 %

82,44 %

One-day

Totaal ziekenhuisopname

One-day clinics

Hospitalia Plus

34,69 %

Verblijfskosten

Klassieke ziekenhuisopnames

Hospitalia 2011

2012

2013

91,56 %

91,60 %

91,89 %

84,93 %

85,40 %

85,96 %

Verz. vóór opname H Plus / Dringende verz. H

0,39 %

0,28 %

0,29 %

4,29 %

3,97 %

3,91 %

Nazorg

8,05 %

8,12 %

7,82 %

10,62 %

10,55 %

10,06 %

0,00 %

0,00 %

0,00 %

0,15 %

0,08 %

0,07 %

Totaal One-day

100,00 %

100,00 %

100 %

100,00 %

100,00 %

100,00 %

Totaal Product

15,09 %

14,67 %

16,24 %

15,86 %

13,21 %

16,50 %

Ziekenhuisopnames in het buitenland

0,25 %

0,17 %

0,16 %

0,18 %

0,23 %

0,17 %

Thuisbevalling

0,00 %

0,01 %

0,01 %

0,02 %

0,02 %

0,03 %

Zware ziektes Eindtotaal

Vervoer

0,00 %

0,00 %

0,00 %

0,61 %

0,71 %

0,87 %

100,00 %

100,00 %

100,00 %

100,00 %

100,00 %

100,00 %

Verdeling ledental VMOB (Uitgezonderd het ledental Dentalia Plus van de 501, opgenomen in een andere VMOB) op 31.12.2013

Verdeling ledental van het gamma Hospitalia

• Dentalia Plus alleen • Hospitalia alleen • 2 producten

Verdeling van de verstrekkingen per type van verzorging voor Dentalia Plus (2013)

Ledental gamma Hospitalia = 724.726

Ledental VMOB = 657.552

81.233 594.306 102.447

jaarverslag 29

452.317 verstrekkingen

• H 180.076 524 • H en Amb. H/H+ 474.118 • 17.165 • H+ en Amb. HC 41.184 • 1.140 • HC en Amb. Forfait H 10.151 • 368 • Amb. alleen

• Preventieve zorg 149.094 (32,96%) • Curatieve zorg 215.210 (47,58%) • Parodontie 3.830 (0,85%) • Prothesen 16.016 (3,54%) • Orthodontie 68.167 (15,07%)

Overzicht van het totale ledental Dentalia Plus 2007-2013 (uitgezonderd het ledental Dentalia Plus 501, opgenomen in een andere VMOB) 400.000

183.661

300.000

+20,92%

111.519

63.816

100.000

0

+16,98%

+33,33%

83.643

200.000

+16,43%

157.744

134.846

+31,07% +110,25%

30.353

30.353

63.816

83.643

111.519

134.846

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

157.744




De dienst gezondheidspromotie Eerste-hulp-bij-babyongevallen (EHBébé)

De dienst stelt drie pijlers centraal:

Bij baby’s en peuters moet je vaak ogen op je rug hebben. Deze handige EHBO-fiches zijn gemaakt om vast te hechten aan de luiertas. Ze vertellen je in een handomdraai wat je moet doen bij een bluts, vergiftiging, brandwonde, verslikking, … Alle richtlijnen helder op een rijtje!

Gezondheidseducatie

info en sensibiliseren Doel:Praktische informeren

Een kleurrijk spel rond gezonde voeding

Dit spel werd bedacht door de Onafhankelijke Ziekenfondsen om kinderen te sensibiliseren rond gezonde voeding en beweging.

Ook benieuwd naar

Fit-o-eter?

Je kan het spel gratis bestellen. Ben je bij de eerste ? Dan win je een gratis spelbegeleiding erbovenop!

15

• Het spel is bedoeld voor een groep, maar het kan makkelijk aangepast worden voor een individuele raadpleging bij een diëtist/voedingsdeskundige. • Het is gericht op kinderen van 8 tot 12 jaar. • Naast het spel zelf worden ook de principes van de actieve voedingsdriehoek opgefrist. Er is tevens een ludieke inleiding voorzien over de kennis van de kinderen over het onderwerp. Ben je leerkracht, opvoeder, animator of diëtist/voedingsdeskundige? Vraag gratis Fit-o-eter aan bij de dienst gezondheidspromotie van de Onafhankelijke Ziekenfondsen op het nummer 02 778 92 11 of via [email protected].

Het spel Fit-o-eter is een productie van de Onafhankelijke Ziekenfondsen, in samenwerking met het Centrum Informatieve Spelen vzw.

Video voedingsetiketten lezen Gezonde voeding wordt almaar belangrijker en steeds meer mensen gaan zich erin interesseren. Alleen… Hoe kan je nu best een voedingsetiket lezen en hoe kan je je best wapenen tegen allerlei foutieve reclameboodschappen en aantrekkelijke verpakkingen? Met het online filmpje geven we een aanzet!

een spel gebaseerd op de principes van de actieve voedingsdriehoek!

Stuur een mail naar [email protected] met je gegevens en gebruik de code ‘voedingsdriehoek’ als onderwerp.

Fit-o-eter

De Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen groepeert:

* Deze wedstrijd is voorbehouden voor scholen: een ervaren spelbegeleider komt langs in de klas om de regels van het spel uit te leggen en het spel voor het eerst te spelen! De wedstrijd sluit af op 1 maart 2014.

Mensen in staat stellen om meer controle te verwerven over de determinanten van hun gezondheid en deze zo te bevorderen. Dat is het uitgangspunt van de dienst gezondheidspromotie. Dit gebeurt zowel naar het brede publiek, als naar risicogroepen en personen met een aandoening. vistamine2.indd 3

Kinderen gezond leren eten en bewegen?

Dit spel helpt je op weg! en Een educatief spel rond gezonde voeding beweging, gebaseerd op de principes van de actieve voedingsdriehoek. Met in de hoofdrol superster Dustin Tieser. Dustin is op zoek naar hulpchefs om hem opnieuw in topvorm te krijgen. Het spel (bedoeld voor kinderen tussen 8-12 jaar) is enorm populair bij diëtisten en in scholen!

Dit educatief spel kwam tot stand met de steun van de Vlaamse Overheid.

4/12/13 09:27

Brochure ‘Het gedrag van mijn tiener: normaal of verontrustend?’ De geestelijke gezondheid van adolescenten verdient bijzondere aandacht. De brochure wil ouders/de omgeving van adolescenten inzicht bieden in wat jongeren tijdens deze cruciale periode van hun leven doormaken.

GEZONDHEIDSPROMOTIE


30 JAARVERSLAG

Het gedrag van mijn tiener: normaal of verontrustend?

santementale_NL.indd 1

10/10/13 10:28


Gezondheidsweken voor herstellende kankerpatiënten, gebaseerd op de succeselementen van een geslaagde oncologische revalidatie en waarbij lotgenotencontact centraal staat! De gezondheidsweken vinden plaats in Dunepanne, het hersteloord van de Onafhankelijke Ziekenfondsen.

MS-weekend Een ontspanningsweekend voor personen met een MS-diagnose (uiterlijk weinig symptomen) en het hele gezin. In samenwerking met de MS Liga en la Ligue SEP. Op het programma: gezonde Ardennenlucht, plezier en ontspanning!

Deugddoende gezondheidsweek met lotgenoten!

Herstellen van kanker

Wilt u deelnemen aan een Gezondheidsweek of wenst u bijkomende informatie? Neem dan contact op met de sociale dienst van uw ziekenfonds of stuur een mail naar [email protected].

Hoeveel kost het?

De Gezondheidsweken zijn een initiatief van:

oneel

Deelnameprijs

a

m dan contact onds.

Kinderen 3-11 jaar

Leden van MS Liga Vlaanderen en Ligue Belge de la Sclérose en Plaques die het moeilijk hebben om het volledige bedrag te storten, kunnen contact opnemen met de sociale dienst van de liga’s.

Op krachten komen

Geen lid

€ 120

€ 170

€ 60

De dienst Gezondheidspromotie Kinderen <3 jaar van de Onafhankelijke Ziekenfondsen

Zorgverblijfcentrum Gratis Dunepanne

Sint-Huibrechtsstraat 19 1150 Brussel 02/778 93 05

Maria Hendrikalaan 5

Voor personen met MS en hun gezin

Het 3-jarige Europese partnerschap rond kanker beleefde in 2013 zijn hoogtepunt. Deel uitmakend van de werkgroep rond kankerpreventie droegen de Onafhankelijke Ziekenfondsen (in naam van AIM) bij tot de verwezenlijking van een versterkte Europese samenwerking inzake kanker.

MSD health literacy awards 3 onderscheidingen voor projecten die als doel hebben de gezondheid ‘begrijpbaarder’ te maken en zo bij te dragen tot een verhoging van de gezondheidswijsheid. Met veel plezier zetelden de Onafhankelijke Ziekenfondsen mee in de jury!

Bewegen

Genieten

Genieten

€ 85 Gratis

8420 De Haan Inbegrepen in de kostprijs: 059/23 61 31

› Verblijf van twee nachten en drie dagen in vol pension › Deelname aan het aanbod van groepsactiviteiten › Professionele omkadering

de Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfonden groepeert:

Bewegen

Ervaringen delen

23-24-25 augustus 2013 Floréal-Club, Blankenberge

de Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfonden groepeert:

Dunepanne, De Haan

19/12/12 15:22

De Onafhankelijke Ziekenfondsen testen momenteel - samen met partner Eet-expert - de haalbaarheid van een multidisciplinaire screening op maat van personen at risk in de eerste lijn. Leden van de Onafhankelijke Ziekenfondsen die meestappen in het project worden volledig vergoed voor de prestaties bij de diëtist en de psycholoog.

Ontspannen

Het ontspanningsweekend is een initiatief van:

Lid van MS Liga Vlaanderen, Ligue Belge de la Sclérose en Plaques of één van de zeven Onafhankelijke Ziekenfondsen

Volwassenen

Ben je lid van één van de Onafhankelijke Ziekenfondsen? Schrijf je dan in via de sociale dienst van je ziekenfonds of via de dienst gezondheidspromotie van de Onafhankelijke Ziekenfondsen: › 02 778 93 05 › [email protected]

delen

Verantwoordelijke uitgever: X. Brenez - St.-Huibrechtsstraat 19 - 1150 Brussel

Ervaringen Het weekend start op vrijdag 11u en eindigt op zondag na het middagmaal Inschrijven kan tot en met maandag 19 juli 2013

inschrijven?

Om in te schrijven of voor meer informatie neem je contact op met: MS Liga Vlaanderen: › 011 80 89 80 › [email protected]

Verantwoordelijke uitgever: X. Brenez - St.-Huibrechtsstraat 19 - 1150 Brussel

Hoe inschrijven?

Deugddoend ontspanningsweekend

Hoe Haal kracht aan zee!

Wanneer vindt het ontspanningsweekend plaats? Wanneer vindt de Gezondheidsweek plaats?

Ziekenfonds? n de totaalprijs. Neem contact motie van de Onafhankelijke e kennen: [email protected]

ens de Gezondheidsweek in ek programma. Leden van de aangepaste tegemoetkoming.

European partnership on action against cancer

Multidisciplinaire screening in de eerste lijn van personen met overgewicht/obesitas

Van vrijdag 23 plaats: augustus zondag De Gezondheidsweken vinden minstens twee maal per jaar ééntot maal in 25 augustus 2013 het voorjaar en één maal in het najaar. Wilt uinde exacte data Blankenberge kennen? Floréal-Club Neem dan contact op met de sociale dienst van uw ziekenfonds Koning Albert-I-laanof 59neem een kijkje op www.dunepanne-mloz.be. U vindt er tevens videofilmpje met enkele 8370 een Blankenberge sfeerbeelden en getuigenissen van deelnemerswww.fl aan eerdere edities. orealclub.be

r plaatse contant verrekend. teert men de regels van de

Doel: preventie in een breder kader

Gezondheidsweken aan zee

ke Ziekenfondsen? nfondsen genieten een fikse t op met de sociale dienst van e kennen.

sion (verblijf in een- of tweeelevisie)

Vertegenwoordiging & samenwerking met externe partners

Doel: het bevorderen van de levenskwaliteit


Projecten tertiaire preventie

JAARVERSLAG 31

Ondersteuning preventiecampagnes van expertisecentra en de overheden Preventiecampagnes van de overheden kunnen steevast op onze medewerking rekenen: de griepvaccinatiecampagne, opsporingsonderzoeken naar borst-en dikkedarmkanker, …


32 Jaarverslag


Platformen Chronische Ziekten Het platform ‘Diabetes’

De Platformen Chronische Ziekten maken deel uit van de producten van de aanvullende verzekering, aangeboden door de Onafhankelijke Ziekenfondsen.

Leden van de Onafhankelijke Ziekenfondsen tussen 14 en 30 jaar kunnen jaarlijks bijdragen tot het product voorhuwelijkssparen.

Een van de belangrijkste doelstellingen van het diabetesplatform is het vroegtijdig diagnosticeren van risicopersonen op vlak van diabetes via een financiële tegemoetkoming. 4.168 tegemoetkomingen in 2013, goed voor een bedrag van 84.674 euro. Aantal aanvragen

Terugbetaalde bedragen

Opsporingen

280

2.799 euro

Programma fysieke activiteiten

30

610 euro

Zorgtrajecten

399

11.040 euro

Glucometers

69

2.710 euro

Strips

3.383

67.220 euro

Het platform ‘Obesitas’ Een pakket van financiële tegemoetkomingen waarmee leden met overgewicht op medisch vlak ten laste genomen kunnen worden. 5.380 tegemoetkomingen in 2013, goed voor een bedrag van 89.230 euro.

Aantal aanvragen

Terugbetaalde bedragen

Raadplegingen diëtist

5.200

77.995 euro

Evaluatiebilans

74

3.700 euro

Multidisciplinaire behandeling

30

5.250 euro

Voorhuwelijkssparen Op 31 december 2013 waren 20.942 leden (die een kapitaal van 10.279.729 euro vertegenwoordigen) aangesloten bij dit ziekenfondsproduct. Tijdens het jaar 2013: • hebben 3.392 personen het voorhuwelijkssparen verlaten: 559 wegens huwelijk, 1.558 vanwege de maximumleeftijd, 516 wegens samenwonen, 319 door verplicht ontslag, 243 wegens vrijwillig ontslag, 7 wegens overlijden en 190 door mutatie. • waren er 404 nieuwe aansluitingen door mutatie.

jaarverslag 33

Dringende Zorgen in het Buitenland (DZB) De reisbijstand in het buitenland heet Mediphone Assist en is bereikbaar via het telefoonnummer +32 (0) 778 94 94. Voor de dienstverlening van deze reisbijstand werken de Onafhankelijke Ziekenfondsen samen met Allianz Global Assistance.

Mediphone Assist In 2013 verleende Mediphone Assist bijstand in 2.582 dossiers. Dat betekent een daling met 2,6% t.o.v. 2012. Net zoals vorig jaar, ziet de top 3 van landen met de meeste dossiers er als volgt uit: Frankrijk (28%), Spanje (15%) en Turkije (14%). De drie zijn goed voor meer dan de helft van de dossiers. In 416 dossiers werd een medische repatriëring naar België noodzakelijk geacht, een stijging met 5,3% t.o.v. 2012. De bijstandscentrale repatrieerde vooral verzekerden uit Frankrijk (130), Spanje (76) en Italië (40). De totale uitgaven voor de behandeling van deze dringende dossiers bedroegen 2.732.470,19 euro, een stijging met 22% t.o.v. 2012. Mediphone Assist kan ook gecontacteerd worden voor vragen over buitenlandse verstrekkers (artsen, tandartsen, ziekenhuizen, apotheken, verpleegkundigen), de medische dekking in het buitenland en de terugbetaling van kosten voor medische verzorging in het buitenland. In 2013 werd Mediphone Assist gecontacteerd door 2.121 verzekerden met vragen hieromtrent. Dat is een stijging met 30% t.o.v. 2012. Deze sterke stijging is het gevolg van de verandering in de tenlasteneming van de ambulante verzorging. Deze verzorging doet het aantal dossiers van financiële tenlasteneming dalen, maar doet het aantal oproepen voor informatie toenemen. Er werden vooral vragen gesteld over de dekking van de reisbijstand Mediphone Assist, over terugbetaling van de medische kosten in

het buitenland en over de Europese Ziekteverzekeringskaart (EZVK). De oproepen van nietverzekerden zijn afkomstig van 90 verschillende landen.

Tarifering a posteriori In het kader van de dienst Dringende Zorgen in het Buitenland werden in 2013 39.637 dossiers getarifeerd, een stijging met 1,9% t.o.v. 2012. De meeste tariferingen gebeurden voor medische kosten in Frankrijk (18.519 dossiers), Spanje (4.264) en Turkije (2.922), dezelfde top 3 als in 2012. Het totale bedrag van de bijkomende tegemoetkomingen bedroeg 1.705.972,47 euro. T.o.v. 2012 is dit een stijging met 10,3%. Deze sterke stijging kan o.a. verklaard worden door de stijging van de tarieven van medische verzorging in het buitenland, maar ook door de tenlasteneming door de dienst DZB vóór de wettelijke tegemoetkoming.

De reisbijstands verzekering van de Onafhankelijke Ziekenfondsen bestaat uit twee luiken: de bijstand in het buitenland via de bijstandscentrale en de mogelijkheid om de facturen voor medische verzorging, verstrekt in het buitenland, bij het ziekenfonds in te dienen voor terugbetaling.




34 Jaarverslag


Ledenverdediging: een klantgerichte dienst Onze missies • Geschillen in der minne beslechten • Onderzoek naar en opvolging van de reglementering omtrent de Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (ZIV) • Opstellen van juridisch advies en juridische informatie • Terugvorderingsacties van onrechtmatig betaalde sommen ten voordele van de leden

VERWEZENLIJKINGEN IN 2013

556 nieuwe ‘klassieke’ dossiers De dienst Ledenverdediging heeft 556 nieuwe dossiers behandeld, onder meer uit de domeinen ZIV, financieel, relationeel en medisch. Enkele voorbeelden: • facturering van derden niet conform aan de ZIV-wetgeving • dubbele facturering van eenzelfde verstrekking • terugvordering van verjaarde facturen • geen systematisch vertoon van het opnameformulier aan de patiënten

De dienst Ledenverdediging van de Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen is een polyvalente juridische dienst die zijn leden een uitgebreid gamma aan klantgerichte diensten aanbiedt.

Totaal =556

149 • Medisch-technisch • Financieel 259 8 • Relationeel • ZIV 127 106 • Artikel 328 5 • Arbeidsongeschiktheid Internationale verdragen 3 • 5 • Burgerlijk recht Producten 0 • 0 • Sociaal recht Dagvaarding voor de rechtbank 0 •

Terugvorderingsacties Sinds 2001 rekenen bepaalde ziekenhuizen bedragen aan onder de noemer ‘manipulaties met het oog op een selectieve coronarografie’. Die speciale manipulatie zit volgens de reglementering echter vervat in de erelonen voor coronarografie zelf en mag dus in geen geval apart aan de patiënt aangerekend worden. De verzekeringsinstellingen (VI’s) hebben in 2010 beslist om over te gaan tot de terugvordering van deze onrechtmatig gefactureerde sommen bij de ziekenhuizen die ze aangerekend hebben. In 2013 gaven 3.925 dossiers aanleiding tot een terugvorderingsactie door de dienst Ledenverdediging. In totaal werd 521.573 euro teruggevorderd ten voordele van de leden. Deze actie loopt nu op zijn einde. Er zijn echter nog drie derden waarvoor een minnelijke schikking niet mogelijk was. Het geschil werd voor elk van hen voor de Hoven en Rechtbanken gebracht. Wordt vervolgd… Parallel met deze terugvorderingsacties voor coronarografie heeft de dienst Ledenverdediging, samen met de andere verzekeringsinstellingen, ook deelgenomen aan een terugvorderingsactie tegen een ziekenhuis dat ten onrechte 6 specifieke verstrekkingen aanrekende. Zo konden de

jaarverslag 35

betrokken leden, na een protocolakkoord tussen deze derde en de verzekeringsinstellingen, een bedrag van 65.676 euro terugvorderen.

Indiening van dossiers bij het Fonds voor Medische Ongevallen Naar aanleiding van de wet op de medische ongevallen van 31 maart 2010 heeft de dienst Ledenverdediging in 2011 een procedure opgesteld voor het gemeenschappelijke beheer bij alle ziekenfondsen. In 2012 en 2013 heeft de dienst zich geconcentreerd op de grondige analyse van deze dossiers, zodat ze ingediend konden worden bij het Fonds voor Medische Ongevallen. Op 31 december 2013 waren er ondertussen 71 dossiers ingediend. Het Fonds is slechts operationeel sinds 3 september 2012 en het is dan ook nog te vroeg om een eerste balans te kunnen opmaken van de werking van het Fonds en de rol van de dienst Ledenverdediging bij de opvolging van de ingediende dossiers.

Klantgerichte informatie Op basis van de vaststellingen over de facturatie van bepaalde derden, heeft de dienst de leden van de Onafhankelijke Ziekenfondsen geïnformeerd aan de hand van artikels in het magazine Profiel of op de websites van de ziekenfondsen.

Dossiers ingediend bij het Fonds voor Medische Ongevallen 77

80

Eind 2012 werden slechts 9 dossiers ingediend bij het Fonds voor Medische Ongevallen en waren 52 dossiers onvolledig (medische documenten, enz.). Op het moment van de redactie van deze nota (november 2013) werden meer dan 70 dossiers ingediend bij het Fonds voor Medische Ongevallen. Het aantal dossiers dat in 2013 ingediend werd bij het FMO mag dan sterk gestegen zijn, het gaat voornamelijk om dossiers die al in 2012 in de Landsbond in behandeling waren. Heel wat dossiers (52) waren in november 2012, zowel op medisch als op administratief vlak, in afwachting van bijkomende documenten. Dit betekent dat het aantal nieuwe dossiers in 2013 dus relatief beperkt is gebleven.

71

70

61

60

52

50 40 30 20 10 0

9

Dossiers ingediend bij FMO

6

Onvolledige dossiers

Vergelijkende analyse 2012/2013

Totaal



Publicaties & Events

De Onafhankelijke Ziekenfondsen in de pers Studies

2e Symposium over de impact van de feminisering van de zorg

‘Depressie bij adolescenten: niet de juiste behandeling?’

Op 5 november 2013 organiseerde de cel Events & Partners een 2e editie van het symposium ‘Feminisering van de zorg’. Dit jaar stond de impact van deze trend op de relatie arts-patiënt centraal.

Bij depressieve jongeren is psychotherapie de eerste aanbevolen behandeling. Onze studie toonde echter aan dat slechts 11% van de jongeren die een antidepressivum nemen ook worden opgevolgd door een psychotherapeut. Bovendien neemt 1 op de 3 jongeren tussen 12 en 18 jaar die antidepressiva krijgen voorgeschreven deze geneesmiddelen minder dan een maand, veel te kort om te kunnen hopen op beterschap. De Onafhankelijke Ziekenfondsen pleiten er dan ook voor om snel werk te maken van de erkenning van psychotherapie.

Mannelijke of vrouwelijke arts? 1 Belg op 3 heeft duidelijke voorkeur 30% van de Belgen heeft een duidelijke voorkeur voor een mannelijke of vrouwelijke arts: 16% verkozen een mannelijke dokter, 14% een vrouwelijke. Dat is één van de meest opvallende resultaten uit een enquête in opdracht van de Onafhankelijke Ziekenfondsen. Daarnaast bleek ook dat de meerderheid van de respondenten positief staat ten opzichte van de opmars van vrouwen in de zorgsector. 1 op de 5 is ook van mening dat vrouwelijke huisartsen de relatie arts-patiënt ‘menselijker’ benaderen. Ze zouden ook beter luisteren en meer aandacht besteden aan de psychische en sociale omgeving van de patiënt.

Persbericht verstuurd op 8 augustus 2013

LANDSBOND VAN DE ONAFHANKELIJKE ZIEKENFONDSEN VZW ONAFHANKELIJKE ZIEKENFONDSEN

Persbericht verstuurd op 5 november 2013

25096

Healthcare Executive (nl) 01.05.2013

Circulation: 7500

Page: 26

689deb 1414

Artsenkrant - 20 september 2013 ACTUALITEIT

Tweede editie MLOZ-symposium

Meer vrouwelijke waarden in de zorg

Meer vrouwelijke waarden in de zorg, biedt dat een meerwaarde voor de patiënt? Met die vraag als uitgangspunt organiseren de Onafhankelijke Ziekenfondsen dit najaar een tweede symposium over de impact van feminisering. “Is die vernieuwde aanpak in de zorgsector wel een gevolg van de vrouwelijke inbreng of kiezen er meer vrouwen voor een medische carrière doordat er vandaag anders wordt gewerkt?”, opent dokter Birgitte Schoenmakers (Academisch Centrum Huisartsgeneeskunde Leuven) alvast het debat.

“I

als er kinderen komen. Dat wordt door onze k ben eerder geneigd om te denken studie bij de huisartsen niet bevestigd. Er dat die nieuwe trends en fenomemoet dus een andere reden zijn. Mogelijk nen die zich nu aftekenen in de zorg organiseren mannen hun raadplegingen het gevolg zijn van een bredere maatschapanders en behandelen ze daardoor een pelijke evolutie. Ook onze onderwijsvorgroter volume aan patiënten. Opvallend men zijn de laatste jaren sterk veranderd, was het antwoord op onze vraag of ze overnet als de beeldvorming over de rol van wegen om uit het beroep te stappen. Het mannen en vrouwen. Een ander verklarend hoogste percentage ja-antwoorden noteeraspect is de verschuiving van het vroegere den we bij de groep van jonge mannelijke optimistische model van ‘cure’ naar ‘care’, huisartsen zonder het zorgmodel van de kinderen. Dat waren 21ste eeuw. Dat laatMannen en vrouwen zijn qua dezelfden die aanste is sowieso een aanaanpak dichter naar elkaar gaven dat ze het pak waar vrouwen zich toegegroeid hoogste aantal uren gemakkelijker in thuis presteerden. De voelen. Met andere groep jongere vrouwelijke huisartsen werkt woorden: een heel amalgaam aan trends door de band minder uren, maar was ook heeft ertoe geleid dat we vandaag een veel minder geneigd om er de brui aan te nieuw soort gezondheidszorg zien. Ik zou geven”, schetst dr. Schoenmakers enkele dat niet willen polariseren tot een puur m/v resultaten. verhaal”, legt dokter Birgitte Schoenmakers Nevenactiviteiten zoals academische of uit. Zij voerde hierover een onderzoek uit syndicale taken schieten er bij vrouwelijke bij Vlaamse huisartsen. artsen vaker bij in. “Zij spenderen al hun professionele uren aan hun patiëntenzorg. Generatie versus gender? Uit dat onderzoek blijkt ook dat de jonDat is wel een bedreiging voor de vrouwegere generaties artsen het anders aanpaklijke aanwezigheid op academisch niveau ken dan hun voorgangers. “De resultaten geen in de belangenorganisaties. Mannen ven geen groot genderonderscheid weer, combineren hun zorgtaken veel meer met eerder een kloof tussen generaties. Mannevenactiviteiten zoals opleidingen, netnen kapen vandaag nog wel het merendeel werken of beroepsverenigingen.” van het werk weg maar dat staat los van de De perceptie van werkbelasting bleek bij gezinssituatie van mannelijke of vrouwelijde jongere generaties huisartsen veel minke artsen. Men gaat er nog te vaak van uit der gelinkt aan klassieke factoren zoals het dat vrouwen meestal minder gaan werken hebben van kinderen of een thuiswerkende

‘De kleren maken de m/v’ ©Auxipress

2012 was al een recordjaar voor de Onafhankelijke Ziekenfondsen in de pers, maar 2013 legde de lat zelfs nog hoger. Nooit verstuurden we meer persberichten als vorig jaar en nooit kregen ze een grotere weerklank in het perslandschap. Een greep uit de heetste hangijzers!

Auxipress Chaussée de Wavre 1945 Waversesteenweg B1160 Bruxelles/Brussel T +32(0)2 514 64 91 F +32(0)2 514 64 92 [email protected] www.auxipress.be

Healthcare Executive - 1 mei 2013

Onderzoek door masterthesisstudenten geneeskunde heeft aangetoond dat kleren wel degelijk een rol spelen in de perceptie van mannelijke of vrouwelijke artsen. De studenten hebben hierover een enquête gehouden bij een representatief staal van 1.500 Vlamingen. Die kregen telkens foto’s te zien van artsen gehuld in vijf verschillende kledingstijlen: witte jas, casual, stadskledij, semi-formeel, formeel. Vervolgens moesten de ondervraagden aangeven in welke arts ze het meeste vertrouwen stel-

Page 1 / 3 10

den. En wat bleek: als vrouw wek je pas vertrouwen op in een witte schort, terwijl mannelijke artsen zich semi-formeel mogen kleden. Vooral voor vrouwen blijft het dus een issue hoe ze zich kleden in hun praktijk. In gewone kleding worden vrouwen blijkbaar nog steeds te weinig als ‘arts’ gepercipieerd. Dat geldt zowel voor oudere als jongere patiënten en ongeacht de sociale achtergrond of het opleidingsniveau. Toch iets om in het achterhoofd te houden.

ARTSENKRANT Vrijdag 20 september 2013 Nr. 2332

partner. “Het is eerder een maatschappelijke trend dat zowel mannelijke als vrouwelijke huisartsen vandaag anders zijn gaan werken.”

tiënten stappen. Dat zijn zaken die tot voor enkele jaren uitgebreid bestudeerd werden maar die vandaag mogelijk voor een groot stuk achterhaald zijn. Mannen en vrouwen zijn intussen qua aanpak dichter naar elkaar toegegroeid. Ze krijgen vandaag ook dezelfde opleidingen, wat in het verleden niet steeds zo was. Mogelijk hebben jongens het vandaag soms wat moeilijker met de nieuwe onderwijsvormen, waarbij meer nadruk ligt op groepswerken, presentaties

© Imageglobe

PUBLICATIES

36 JAARVERSLAG

Jongere vrouwelijke huisartsen werken door de band minder uren, maar zijn ook veel minder geneigd om er de brui aan te geven.

Keuze van de patiënt Welke gevolgen heeft de toenemende vrouwelijke inbreng in de zorg nu voor de patiënt? “Er zijn een aantal grote rapporten die aangeven dat als patiënten gevraagd wordt een huisarts te kiezen, een dokter van hetzelfde geslacht de voorkeur geniet. Tegelijk nuanceren die rapporten deze stelling. Omdat patiënten zelden echt op die manier – op basis van geslacht – een huisarts kiezen.” Ook het veel aangehaalde verschil in communicatiepatronen tussen mannen en vrouwen, moet omzichtig benaderd worden. “We kennen allemaal de clichés dat mannen veel kordater zijn en sneller tot besluitvorming komen terwijl vrouwen eerder in een onderhandelingsmodel met pa-

en communiceren. Dat kan opgevangen worden door o.a. individuele begeleiding van studenten.” De vervrouwelijking van het huisartsenberoep is de jongste jaren in elk geval gestopt, zo blijkt uit de jongste cijfers van de opleidingen. “Vandaag zien we een 50-50 verhouding mannen-vrouwen, wat maakt dat we over een tiental jaar beter zullen zien of ons onderwijs al dan niet moet bijgestuurd worden.” Kari Van Hoorick Praktisch: dinsdag 5 november vanaf 13u30 organiseren de Onafhankelijke Ziekenfondsen de tweede editie van het symposium over de impact van de feminisering in de zorgsector, St-Huibrechtsstraat 19, 1150 Brussel. Contact & info via [email protected]


LANDSBOND VAN DE ONAFHANKELIJKE ZIEKENFONDSEN VZW ONAFHANKELIJKE ZIEKENFONDSEN 25096

Artsenkrant 29.03.2013

Circulation: 13000

Page: 22

637807 218

Artsenkrant - 29 maart 2013

Dringende Zorgen in het Buitenland (DZB) Ook onze persberichten over medische verzorging in het buitenland kunnen steevast rekenen op veel persaandacht.

UW SOCIO-PROFESSIONELE ACTUALITEIT

Verschillende ziekenfondsen maken zich zorgen over de gevolgen van de financiële crisis op de ziekenfacturen en de terugbetaling van zorgverlening die in Spanje, Turkije en Griekenland verstrekt wordt aan Belgische toeristen of Belgische residenten. De verzekeringsinstellingen hebben het Riziv hiervan op de hoogte gebracht.

Bepaalde publieke ziekenhuizen in Spanje weigerden de Europese Ziekteverzekeringskaart (EZVK), met hogere facturen voor de patiënten tot gevolg. Daarom startte de Europese Commissie met een juridische procedure tegen het land. De Onafhankelijke Ziekenfondsen bevelen hun leden aan om de EZVK toch altijd te tonen en onmiddellijk de bijstandscentrale van hun ziekenfonds te bellen.

“De situatie is vandaag onrustwekkend”

JS0487N

“Binnen de schoot van de ziekenfondsen vragen we ons af of we geen akkoorden moeten onderhandelen voor toeristen die naar Griekenland of Spanje gaan, om hen ook in de toekomst kwaliteitsvolle en toegankelijke zorg te laten genieten zonder dat we geconfronteerd worden met onwaarschijnlijk hoge facturen, zegt Jean Hermesse, de secretaris-generaal van de Christelijke Ziekenfondsen. De Spaanse overheid heeft geen controle meer over de privéziekenhuizen, met als gevolg dat buitenlandse patiënten niet langer weten wat ze zullen moeten betalen. Voor de financiële crisis losbarstte, liepen Belgische toeristen geen enkel financieel risico. Vandaag is de situatie wel onrustwekkend.” De secretaris-generaal van de Liberale Ziekenfondsen, Geer Messiaen, stelt vast dat de Spaanse en de Griekse bevolking met ernstige problemen geconfronteerd worden. Verschillende ziekenhuizen en apotheken worden laattijdig betaald door de overheid en zij vragen daarom de patiënten contant te betalen. “Dat probleem geldt ook voor mensen die naar deze landen op vakantie gaan. Onze leden worden niet al te erg met dit probleem geconfronteerd omdat in geval van opname in een ziekenhuis Mutas (nvdr.: een

niet te leveren.” De baas van de Liberale Ziekenfondsen benadrukt dat deze situatie bij momenten problemen oplevert voor de betrokken patiënten.

Toeristische regio’s onder druk Bovendien kunnen Belgen die in Spanje wonen in verschillende regio’s niet langer genieten van gratis geneesmiddelen. “De patiënten moeten ze zelf betalen en daarna met hun ziekenfonds bekijken of ze recht hebben op terugbetaling. Deze praktijken worden vooral gesignaleerd vanuit de toeristische regio’s, waar de sociale zekerheid onder zware druk staat.” Geert Messiaen legt uit dat Spanje de financiële middelen voor zorgverstrekking aan buitenlanders proportioneel verdeelt over de verschillende provincies en regio’s. “Een verdeling die ziekenhuizen uit de toeristische centra als erg onrechtvaardig beschouwen. In deze delen van het land zijn er immers veel meer toeristen die nood hebben aan verzorging dan in het binnenland.” “Spanje heeft beslist dat Belgische gepensioneerden die in het land verblijven nog slechts voor dringende hulpverlening verzekerd zijn. Zorgverlening voor bestaande aandoeningen en voor kleine risico’s wordt niet langer gedekt. De Belgische burger moet het geld eerst voorschieten en het daarna laten terugbetalen door zijn ziekenfonds. Dat druist in tegen het Europese principe van het vrije verkeer van personen”, verduidelijkt Christian Horemans, expert internationale zaken van de Onafhankelijke Ziekenfondsen.

Hogere tarieven

internationale en nationale intermutualistische assistentiestructuur) gecontacteerd wordt. Het kan echter gebeuren dat een ziekenhuis de Europese Ziekteverzekeringskaart weigert en dat de patiënt een waarborg aan het ziekenhuis moet overmaken alvorens hij gehospitaliseerd wordt. Gezien de enorme plaatselijke problemen, willen de ziekenhuizen er zeker van zijn dat ze zo snel mogelijk betaald worden. Aanvaarden ze de Europese Verzekeringskaart, dan moeten ze terugbetaald worden door de Spaanse ziekteverzekering. En die heeft momenteel geen geld meer.” Geert Messiaen geeft aan dat zijn ziekenfonds al met dergelijke problemen geconfronteerd

om hun administratie in handen te laten van een derde partij, zoals de groep Gestitursa. Deze instellingen aanvaarden niet langer de Europese Verzekeringskaart vanaf het moment dat ze weten dat er een derde verzekeringsinstelling bij betrokken is. Gestitursa (nvdr.: een incasso- en facturatiebureau dat optreedt voor ziekenhuizen in Spanje, Portugal, Turkije en Roemenië) aanziet Mutas ook als een derde privéverzekeraar en wenst steeds een betalingswaarborg van onze kant. Na overleg met de landsbonden van de verzekeringsinstellingen en met andere alarmcentrales (zowel in België als in het buitenland) hebben we besloten deze waarborg

In de toeristische regio’s zijn er meer privédan openbare ziekenhuizen. Zij vragen aan toeristen vaak hogere tarieven, soms het drievoud van wat ze aan Spaanse patiënten vragen. “Ten gevolge van de problemen die de Spaanse openbare ziekenhuizen kennen (wachtlijsten, mindere kwaliteit, enz.) worden privéziekenhuizen bovendien vaker dan vroeger bezocht door de Spaanse bevolking”, voegt Christian Horemans eraan toe. De Onafhankelijke Ziekenfondsen proberen momenteel conventies af te sluiten met Turkse ziekenhuisgroepen zodat zij de ‘normale’ tarieven zouden respecteren. “Onze alarmcentrale signaleerde dat er misbruiken waren. Het belangrijkste is voor ons uiteraard dat onze leden zich goed laten verzorgen ter plaatse. Daarna is het aan de verzekeringsinstelling om de administratieve problemen op te lossen. Het financiële aspect moet een probleem zijn van het ziekenfonds, niet van de patiënt.” Niettemin willen de verzekeraars via conventies de problemen aan de bron oplossen, om zo te vermijden dat conflicten van op een afstand geregeld dienen te worden. ❚

Vincent Claes De Specialist 13-6 ❚ 10 april 2013

www.despecialist.eu

De Specialist - 10 april 2013 LANDSBOND VAN DE ONAFHANKELIJKE ZIEKENFONDSEN VZW ONAFHANKELIJKE ZIEKENFONDSEN 25096

De Specialist 10.04.2013

Circulation: 18500

Page: 12

64d9e5 709

Persbericht verstuurd op 30 mei 2013

Turkse ziekenhuizen factureren 32% te veel aan Belgische toeristen Door stelselmatig 32% te veel aan te rekenen aan Belgische toeristen, willen Turkse privé-ziekenhuizen extra inkomsten binnenrijven tijdens de zomermaanden. Een fenomeen dat ook in andere landen voorkomt, maar in Turkije is het probleem het grootst. De Onafhankelijke Ziekenfondsen raden hun verzekerden aan om altijd de bijstandscentrale Mediphone Assist te contacteren. Zo worden ze doorverwezen naar een ziekenhuis waar ze kunnen rekenen op een goede behandeling tegen normale tarieven! Persbericht verstuurd op 25 juni 2013

©Auxipress

©Auxipress

Page 1 / 1

werd in Spanje. Een groep van openbare ziekenhuizen die de Europese Verzekeringskaart zou moeten aanvaarden, weigerde ze en eiste een waarborg van Mutas. “We brachten het Riziv op de hoogte, maar de resultaten van de tussenkomst van het Riziv zijn tot op heden vrij gering. De problematiek is te wijten aan de keuze van steeds meer openbare ziekenhuizen

Spanje, Turkije en Griekenland behoren tot de geliefkoosde vakantiebestemmingen van de Belgen. Een niet onaanzienlijk aantal landgenoten beslist zelfs zich in een van deze landen te vestigen. Volgens een studie daterend uit 2010 behoren meer dan 20.000 tweede verblijfplaatsen in Spanje aan Belgen toe. Het genot van tijdelijk in deze landen te verblijven of er te wonen, dreigt een pak minder te worden wanneer men zich er moet laten verzorgen. Sinds enkele maanden krijgen Belgische verzekeringsorganismen ziekenhuisfacturen die veel ‘pittiger’ zijn dan voorheen. De ziekenfondsen krijgen steeds vaker vragen van landgenoten die gevraagd worden om de bijna volledige kostprijs van een medische prestatie op te hoesten omdat de ziekenhuizen weigeren nog langer de Europese Ziekteverzekeringskaart te aanvaarden. De Spaanse zorginstellingen proberen zo maximaal mogelijk rechtstreeks door toeristen of door buitenlandse verzekerden betaald te worden. Ze wensen zo weinig mogelijk af te hangen van uitgestelde betalingen of van foutieve bedragen uitgekeerd door de Spaanse sociale zekerheid.

‘Hogere facturen voor buitenlandse toeristen: Spanje op de vingers getikt’


I1

U wordt beter niet ziek in Spanje


Page 1 / 1

De Specialist - 10 april 2013

JAARVERSLAG 37


EVENTS

38 JAARVERSLAG

Events & Partners Een breed spectrum aan events • De 39ste editie van de ‘Week van de Verpleegkundigen’ van het NVKVV van 18 tot en met 22 maart 2013 was opnieuw een topevent voor zorgverstrekkers. Meer dan 4.000 verpleegkundigen uit uiteenlopende settings (ziekenhuizen, rust- en verzorgingsinstellingen, thuiszorg enz.) konden kennismaken met de diensten en publicaties van de Onafhankelijke Ziekenfondsen. • Maatschappelijk engagement staat hoog in het vaandel van de Onafhankelijke Ziekenfondsen. Vandaar dat de Special Olympics Belgium ook tijdens de Nationale Spelen in Gent van 8 tot en met 11 mei 2013 op onze steun konden rekenen.

Meer dan 9.000 zorgverstrekkers, gaande van huisartsen, specialisten, tandartsen, verpleegkundigen, kinesitherapeuten, logopedisten, vroedvrouwen, diëtisten, apothekers, diabeteseducatoren tot gezondheidsspecialisten en -onderzoekers, konden in 2013 kennismaken met de cel ‘Events’ van de Onafhankelijke Ziekenfondsen tijdens evenementen voor zorgprofessionals.

• Op 16 mei 2013 waren de schijnwerpers gericht op de tool 4CP tijdens het 17e Colloquium Automatisering en Zorgverlening in de Montil te Affligem, een initiatief van het NVKVV. • Een voltreffer was onze aanwezigheid op het 30ste congres van de Belgische Vereniging van Ziekenhuizen op 13 juni 2013, met als thema’s de relatie tussen ziekenhuizen en de medische pers, sociale media, kwalitatieve gezondheidssites, crisiscommunicatie, ziekenhuizen en good practices inzake communicatie enz.

Special Olympics Belgium 8 - 11 mei 2013


• Een onmiskenbaar hoogtepunt voor de cel Events & Partners was de 2e editie van het symposium ‘Feminisering van de zorg’ op 5 november 2013, ditmaal rond de impact van dit maatschappelijke fenomeen op de relatie arts-patiënt. Kwaliteitsvolle sprekers én een interventie uit het WHO-hoofdkwartier in Genève door Dr. Marleen Temmerman, een tachtigtal deelnemers, een tiental ondersteunende partners zoals Axxon, de Artsenkrant, Bodytalk enz. De Onafhankelijke Ziekenfondsen zetten het fenomeen extra in de verf door de bekendmaking van de resultaten van een enquête bij 1.000 Belgen t.a.v. de vervrouwelijking van het huisartsenkorps.

•

JAARVERSLAG 39

Enkele partnerships onder de loep • De Onafhankelijke Ziekenfondsen ondersteunden de reumatologen en hun patiënten via hun engagement BARIE (Biking Against Rheumatism in Europe) fietstocht naar het Eularcongres in Madrid begin juni) én het project ‘Re-integratie van reumapatiënten’ van het Fonds voor Wetenschappelijk Reuma Onderzoek (FWRO).

Symposium ‘feminisering van de zorg’ 5 november 2013

• Het contract met de NGO Louvain Coopération inzake de ondersteuning van ziekenfondsen in Bénin en Togo werd verlengd op 18 februari 2013, in aanwezigheid van de vertegenwoordiger van de ambassadeur van Bénin. • Partnerships kunnen ook ontwikkeld worden zonder financiële input. Een mooi voorbeeld hiervan is ons engagement in de jury van de MSD Well Done Awards (wedstrijd rond preventieprojecten en gezondheidswijsheid) en een actieve werving van kandidaten voor die prestigieuze wedstrijd in ruil voor media-exposure voor de Onafhankelijke Ziekenfondsen. De uitreiking vond plaats op 3 oktober 2013 (zie pagina 31).

Diabetessymposium 18 en 19 november 2013

Vermelden we ten slotte nog onze aanwezigheid op: • De 6e editie van het Congres van de Société Belge des Médecins Nutritionnistes (SBMN) op 16 maart 2013 • Het Health Pro Congres in Brussel op 29 september 2013 • Het diabetessymposium van 18 tot en met 19 november 2013 • De zeer druk bijgewoonde studiedag van de Franstalige diëtisten UPDLF op 5 oktober 2013 • Het voedings- en gezondheidscongres op 23 en 24 november 2013 • De gezondheidsconferentie rond borstkanker op 14 november 2013

• Het partnership met de website Hulporganisaties.be was ook dit jaar geslaagd te noemen door onder meer een online bannering rond Health Forum, het magazine van de Onafhankelijke Ziekenfondsen, en een aankondiging van de 2e editie van het symposium rond feminisering van de zorg.


PUBLICATIES

40 JAARVERSLAG

Onze publicaties in 2013 6 brochures uitgebracht in 2013

Studies


Jongeren, antidepressiva en psychotherapie

De adolescentie is een periode waarin jongeren heel wat lichamelijke en geestelijke veranderingen doormaken en dat zorgt al eens voor opstandig of vreemd gedrag. Maar wat is normaal gedrag en wat niet? Hoe en wanneer moet je ingrijpen? In deze brochure proberen we je inzicht te geven in wat jongeren tijdens hun adolescentie doormaken en reiken we een aantal mogelijke alarmsignalen aan die je kunnen helpen om de situatie in te schatten.

EHBébé: ongevallengids voor kinderen tussen 0 en 3 jaar

Kostprijs van heelkunde bij een discushernia Discushernia kan op tal van manieren behandeld worden. Men slaagt er meestal in om de pijn te doen stoppen door middel van medicijnen of door een behandeling zonder operatie. Het is zeker niet altijd nodig om te opereren. Een operatie is wel nodig wanneer de patiënt neurologische problemen heeft (bij motorische stoornissen of sfincterproblemen, gaat het zelfs om een urgentie) of wanneer de patiënt blijft lijden aan invaliderende pijnen, ondanks de juiste medische behandeling.

STUDIES

GEZONDHEIDSPROMOTIE

Elk jaar brengt de Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen, samen met een reeks infobrochures, de magazines Profiel en Health Forum uit. In onze publicaties komen heel wat verschillende onderwerpen aan bod, waaronder gezondheid, studies en het gezondheidsbeleid. De publicaties zijn zowel gericht aan de leden als aan de zorgverstrekkers.

Bij baby’s en peuters moet je vaak ogen op je rug hebben. Jammer genoeg ontsnappen ze al eens aan onze waakzame blik, soms met de nodige blutsen, builen of wonden tot gevolg. Maar hoe moet je reageren als een kleine bengel een pijnlijke tuimeling maakt? En wat te doen bij een vergiftiging, verslikking of brandwonde? Deze handige EHBO-fiches, ontwikkeld met de steun van de Vlaamse Overheid, zetten de belangrijkste richtlijnen helder op een rijtje!

Depressie is een veel voorkomend probleem bij adolescenten (4 à 5% wordt erdoor getroffen). Gebeurt de opvolging van een depressie bij adolescenten wel correct? Een terechte vraag, als men weet dat 1 op de 3 jongeren tussen 12 en 18 jaar bij wie antidepressiva worden voorgeschreven, deze geneesmiddelen minder dan één maand neemt. Veel te kort om te kunnen hopen op beterschap! Erger nog, slechts 11% van de adolescenten die een antidepressivum gebruiken, worden ook door een psychotherapeut gevolgd. Nochtans wordt de psychotherapie als eerste behandeling aanbevolen.

Kostprijs van heelkunde bij een discushernia


1

Studie Kostprijs van heelkunde bij een discushernia Brochure Adolescentie


Ziekte van Alzheimer: impact van de beperkingsmaatregelen van de terugbetaling van geneesmiddelen

Profiel, een uniek magazine met 7 gezichten

Health Forum, het magazine van de gezondheidsprofessionals

850.000 exemplaren elk trimester

6.000 exemplaren per nummer

De Onafhankelijke Ziekenfondsen bieden hun leden elk trimester een magazine aan met informatie over de sector van de geneeskundige verzorging. Dit tijdschrift heet Profiel. De nummers, die gepubliceerd worden in januari, april, juli en oktober, staan vol met nuttige info voor de lezers over hun rechten op de ziekte- en invaliditeitsverzekering en tips over hoe ze gezonde levensgewoontes kunnen aannemen.

Volgens de beschikbare statistieken zouden 100.000 à 130.000 patiënten die nog in leven zijn, lijden aan de ziekte van Alzheimer. Deze cijfers zijn slechts het topje van de ijsberg, want voor die patiënten is de diagnose tenminste gesteld. Het gaat meestal om bejaarden (65-plussers), hoewel de ziekte soms ook begint voor 65 jaar. De ziekte zou 10% van de 65-plussers treffen, 20% van de 80-plussers en 40% van de personen ouder dan 85 jaar.

Elk ziekenfonds zijn Profiel De Onafhankelijke Ziekenfondsen OZ, Euromut, Securex, Partena en Partenamut hebben allemaal zowel Franstalige als Nederlandstalige leden. Elk van hen brengt dan ook een Franstalige en een Nederlandstalige versie van hun magazine uit. Omnimut, dat enkel aanwezig is in Wallonië, biedt Profiel dan ook enkel in het Frans aan, maar brengt wel 3 regionale versies (Charleroi, Luik, Doornik) uit. De Freie Krankenkasse brengt Profiel alleen in het Duits uit. Om zijn publiek regelmatiger te bereiken, heeft OZ ervoor gekozen om 8 nummers per jaar uit te brengen. Profiel wordt elk trimester op ongeveer 850.000 exemplaren verspreid!

Concentratie van de uitgaven voor de gezondheidszorg Als verzekeringsinstelling is het onze plicht om een optimale toegankelijkheid van een kwaliteitsvolle gezondheidszorg te garanderen voor onze leden. We willen ook creatieve en innoverende initiatieven voorstellen in het kader van de gezondheidspromotie. De analyse van de medische consumptie en haar componenten is van fundamenteel belang om dit te bereiken. Ontdek de volledige studie! www.mloz.be België - Belgique

B/729

HERFST 2013

profiel Nr. 127 oktober/november/december 2013

België - Belgique P.P. - P.B. B/729

Magazine van Partena Onafhankelijk Ziekenfonds

Het magazine Health Forum, dat vier keer per jaar verschijnt (maart, juni, september en december), wordt gratis verstuurd naar de zorgverleners, de overheid, de patiëntenorganisaties, de academische milieus en naar allerlei instellingen die van ver of dichtbij betrokken zijn bij de gezondheidssector. In 2013 legde de redactionele ploeg van Health Forum de focus in het bijzonder op het actuele gezondheidsbeleid. Solidariteit binnen de gezondheidssector, de 6e staatshervorming, de erkenning van psychotherapie en de concentratie van de gezondheidsuitgaven waren de 4 grote dossiers van het jaar 2013. In elk nummer van het magazine kwamen ook de studies van de dienst Studie & Strategie van de Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen aan bod: Alzheimer, thuisdialyse, depressie bij jongeren, discushernia, … Zo’n 6.000 Belgische actoren uit de wereld van de gezondheidszorg zijn geabonneerd op Health Forum. Health Forum is ook aanwezig op de sociale netwerken via de account Twitter @healthforumnl.

De Grote Poetsenquête De resultaten zijn er!

Gezondheidshop

6

Gezond eten? Dit moet u weten!

9

PROFIL

Alles voor je rug P.P. - P.B. B/729

Euthanasie

Het taboe doorprikt September 2013 · Nr. 15

n°127

Édition Liège • Octobre - Novembre - Décembre 2013 afgiftekantoor : Gent X P508746/506 Liège

Het magazine van de Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen · driemaandelijks

onafhankelijk ziekenfonds hulp in huis kinderopvang

ESTHÉTIQUE

La guerre aux poils SANTÉ

La tête contre les murs membre des 9\c^`$9\c^`hl\ G%G%$G%9 9&.)0

www.omnimut.be

8]^`]k\bXekffi1>\ekO G,',**,&,).

?8Q@E
I<:?K<E Relatie tussen de patiënt en zijn zorgverlener vastgelegd in de wet

=@9IFDP8C>@< De strijd om erkenning

PF>8#D8JJ8><#D<;@K8K@<

(&,0( X9F
Technieken naar innerlijke rust

Juni 2013 · Nr. 14

Het magazine van de Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen · driemaandelijks

Dossier

Psychotherapie:

eindelijk officieel erkend?

Verantw. uitg.: Xavier Brenez - Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen - Sint-Huibrechtsstraat 19 – 1150 Brussel - Health Forum, driemaandelijks (juni - juli - augustus 2013) - Afgiftekantoor Brussel X - P911 186

eZiekenfonds, regel uw ziekenfondszaken online

België - Belgique

Verantw. uitg.: Xavier Brenez - Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen - Sint-Huibrechtsstraat 19 – 1150 Brussel - Health Forum, driemaandelijks (juni - juli - augustus 2013) - Afgiftekantoor Brussel X - P911 186

127

P.P. - P.B.

P 505327/526 Afgiftekantoor: Gent X

PROFIEL

JAARVERSLAG 41

Dossier

De 6e Staatshervorming: Welke risico’s? Welke kansen?

kerncijfers

42 jaarverslag

Financieel verslag

Balanstotaal in euro x 1000

in %

Eigen vermogen

2008

162.196

-3,7%

2009

158.269

-2,4%

2010

170.227

7,6%

2008

83.054

8,7%

88.299

6,3%

in euro x 1000

in %

2011

188.525

10,7%

2009

2012

195.308

3,6%

2010

98.720

11,8%

3,0%

2011

109.599

11,0%

2012

108.308

-1,2%

2013

116.326

7,4%

2013

201.145

Technische reserves in euro x 1000

Beleggingen

in %

2008

14.084

-7,5%

2009

14.539

3,2%

2010

14.336

-1,4%

2011

13.299

-7,2%

2012

10.824

-18,6%

2013

9.299

-14,1%

in euro x 1000

in %

2008

116.359

-7,8%

2009

120.823

3,8%

2010

139.718

15,6%

2011

146.938

5,2%

2012

168.651

14,8%

2013

165.273

-2,0%

Bijdragen in euro x 1000

in %

Resultaat

2008

7.924

47,9%

2009

9.900

24,9%

2008

1.370

155,1%

2010

12.719

28,5%

2009

736

-46,3%

2011

16.071

26,4%

2012

6.322

-60,7%

2010

1.813

146,3%

2013

6.310

-0,2%

2011

3.243

78,9%

2012

-8.490

-361,8%

2013

-396

-95,3%

in euro x 1000

in %

Financieel verslag

jaarverslag 43

financieel verslag

De beleggingen Subsidiair mogen de geldmiddelen worden aangewend voor: • het aanleggen van deposito’s op zicht of op termijn bij kredietinstellingen die erkend zijn door de FSMA; • het verwerven van vastrendende effecten met kapitaalbescherming, uitgegeven of gewaarborgd door de Belgische overheid, de Gemeenschappen, de gewesten of een ander land uit de Eurozone; • het verwerven van vastrendende effecten met kapitaalbescherming, uitgegeven door internationale instellingen waarvan België lid is of door kredietinstellingen die erkend zijn door de FSMA; • de inschrijving op aandelen van instellingen voor collectieve beleggingen met kapitaalbescherming. Al deze beleggingen mogen uitsluitend gebeuren in euro.

In afwijking hiervan mogen de geldmiddelen van het Administratieve Centrum ook aangewend worden voor andere beleggingen, met uitsluiting van beleggingen in afgeleide financiële producten. Elk kwartaal wordt de Controledienst per aange tekend schrijven ingelicht over de wijzigingen in de portefeuille. Als blijkt dat deze beleggingen het financiële evenwicht van de dienst in gevaar zouden kunnen brengen, dan moet het evenwicht worden hersteld binnen de termijn en volgens een plan, vastgelegd door de Controledienst.

Beleggingscomité Het Beleggingscomité ziet toe op de naleving van de vastgelegde ‘asset allocation’ en stippelt de te volgen beleggingsstrategie uit. Dit comité bestaat uit drie leden van de Raad van Bestuur, alsook uit de Directeur-generaal, de Financieel Directeur en de Asset Manager van de Landsbond.

Markante feiten Het jaar 2013 begon niet al te best voor de eurozone, die opnieuw een terugval kende. De groei over het ganse jaar mag dan negatief zijn, vanaf het 3e kwartaal is wel er een duidelijke verbetering merkbaar, waardoor bepaalde landen van de zone uit deze terugval kunnen klimmen. Ook het vertrouwen van de investeerders is terug, waardoor

we (terecht of onterecht?) mogen stellen dat de schuldencrisis onder controle is. In de Verenigde Staten wijst het gros van de indicatoren in de richting van een groei, wat doet vermoeden dat het BBP tot historische hoogtes zou kunnen stijgen. De FED wil echter niet vooruitlopen op de zaken en heeft beslist om geleidelijk aan zijn maatregels ter ondersteuning van de economie af te bouwen. De situatie zal met de nodige aandacht geëvalueerd worden om met het monetaire beleid een zo goed mogelijke start te nemen, zonder de nakende groei van de economische activiteit in gevaar te brengen. Aan de andere kant van de Atlantische Oceaan, heeft Mario Draghi, voorzitter van de ECB, ook een belangrijke rol gespeeld door een adequaat monetair beleid te voeren om de activiteit terug op poten te krijgen. De tussenkomst van de ECB wordt als ‘ongezien’ beschouwd. Een groot verschil met vroeger, toen de Bank alleen om de inflatie bekommerd was. Het is binnen deze context dat de beurzen bewezen hebben dat ze stand kunnen houden. De Europese index (Eurostoxx50) heeft een positieve prestatie neergezet van 18%, na een winst met 14% in 2012. Op de obligatiemarkt werd, na enkele jaren van positieve prestaties, het voorbije boekjaar zo goed als een stagnatie vastgesteld. De opbrengst van de

De wetgever heeft de aanwending van de beschikbare middelen en de toegestane beleggingsmogelijkheden beschreven in het KB van 13 november 2002. De geldmiddelen moeten in hoofdorde worden aangewend voor de terugbetaling van de prestaties en de tenlasteneming van de bestuurskosten.

44 jaarverslag

Financieel verslag

overheidsobligaties bedroeg -1,30% (Index Merryl Lynch), terwijl de corporate obligaties schommelden tussen +2,9% voor de financiële obligaties en +0,5% voor alle andere sectoren.

Samenstelling van de portefeuille Eind 2013 bedroeg de totale investeringsportefeuille 165,3 miljoen euro, dit is een daling met 2,0% tegenover 2012. De overdracht van 5,4 miljoen euro naar de rubriek ‘beschikbare waarden’ verklaart deze terugval. Zonder deze overdracht zou de portefeuille een groei van 6,9% gekend hebben. De boekhoudkundige waarde van de obligatieportefeuilles kende een terugval met 3,1%, gaande van 103,15 miljoen euro naar 99, 95 miljoen euro eind 2013. De terugval viel voornamelijk te merken bij de klasse van de activa van de ‘Government Bonds’ (-4,6%), die uiteindelijk neerkwam op 62,4 miljoen euro.

Het is verkieslijk om aan diversificatie te doen en de portefeuille werd dan ook logisch gezien gespreid over meerdere landen, met de grootste blootstelling aan België en zijn gewesten. Het saldo werd verdeeld over landen zoals Duitsland, Nederland, Oostenrijk, Finland en Frankrijk. De daling van de lopende beleggingen is te wijten aan het feit dat de beleggingen die hun vervaldatum bereikten niet verlengd werden, gezien de aangeboden opbrengsten.

sche activiteit die vastgesteld werd in bepaalde regionen. De overname van waardeverminderingen biedt eveneens een verklaring voor de vooruitgang van deze post. De post ‘Liquidity’ bestaat uit ‘commercial papers’, termijnbeleggingen en spaarboekjes.

De latente meerwaarde binnen dit compartiment bedraagt 4,8 miljoen euro. Dit is 7,7% van de boekhoudkundige waarde. De post ‘Corporate bond’ is stabiel (-0,4%) op 37,5 miljoen euro. De latente meerwaarden bedragen 1,2 miljoen euro, ofwel 3,1% van de boekhoudkundige waarde. De post ‘Equities’ kende een significante stijging met 17,8% tot 7,4 miljoen euro. Er werden bijkomende posities ingenomen en geregistreerd tijdens het dienstjaar, om te kunnen meegenieten van de opleving van de economi-

Samenstelling van de portefeuille 31/12/2013

31/12/2012

Governments Bonds

62,47

37,80 %

65,49

38,83 %

Corporate Bonds

37,47

22,67 %

37,65

22,33 %

Equities

7,44

4,50 %

6,32

3,74 %

Liquidity

57,89

35,03 %

59,19

35,10 %

Totaal

165,27

100,00 %

168,65

100,00 %

2012

13.361.077,58

12.345.816,68

69.312,64

176.439,18

12.681.194,02

12.156.982,82

12.394,68

12.394,68

598.176,24

0,00

187.784.016,86

182.962.298,24

13.706.578,33

11.172.239,79

165.272.749,08

168.650.575,25

IX. Liquide middelen

6.462.888,48

1.047.901,47

X. Overlopende rekeningen

2.341.800,97

2.091.581,73

201.145.094,44

195.308.114,92

116.326.025,72

108.308.134,22

116.326.025,72

108.308.134,22

9.298.967,33

10.824.393,84

8.963.752,61

10.505.140,14

335.214,72

319.253,70

75.520.101,39

76.175.586,86

V. Schulden op meer dan één jaar

13.411.204,42

14.996.967,51

VI. Schulden op minder dan één jaar

62.106.605,80

61.178.619,35

Vaste activa I. Oprichtingskosten II. Immateriële vaste activa III. Materiële vaste activa IV. Financiële vaste activa V. Vorderingen op meer dan één jaar Vlottende activa VI. Voorraden VII. Vorderingen op ten hoogste één jaar VIII. Geldbeleggingen

Totaal van de activa

passiva Eigen vermogen I. Werkkapitaal II. Gecumuleerd tekort Voorzieningen III. Technische voorzieningen betr. het voorhuwelijkssparen IV. Voorzieningen voor risico’s en kosten Schulden

VII. Overlopende rekeningen

2.291,17 Totaal van de passiva

201.145.094,44

195.308.114,92

van de Aanvullende Verzekering en van de administratieve kosten

2013 activa

jaarverslag 45

balans

Financieel verslag

Classificatiecode: 15/01 - Art. 48 van de statuten

dringende zorgen in het buitenland

46 jaarverslag

Financieel verslag

Technisch resultaat Bijdragen Overheidstoelagen

(+)

Prestaties

(-)

Technische voorzieningen

2013

2012

6.018.856,80

6.028.305,60

-6.576.345,07

-5.136.058,23

(-) (+)

Overige technische opbrengsten

(+)

Overige technische kosten

(-)

588.021,50

Technisch resultaat

-557.488,27

1.480.268,87

Bedrijfsopbrengsten

(+)

32.880,00

35.280,00

Bedrijfskosten

(-)

-294.004,61

-256.415,72

Werkingsresultaat

-261.124,61

-221.135,72

(+)

48.503,45

80.495,53

(-)

-2.392,56

-22.116,49

Financieel resultaat

46.110,89

58.379,04

Werkingsresultaat

Financieel resultaat Financiële opbrengsten Financiële kosten

Uitzonderlijk resultaat Uitzonderlijke opbrengsten

(+)


(-)

-25.072,50

Uitzonderlijk resultaat

0,00

-25.072,50

Boni (+), Mali (-) van het boekjaar

-772.501,99

1.292.439,69

RESULTAAT VAN HET BOEKJAAR

EVOLUTIE VAN het werkkapitaal OF HET GECUMULEERD TEKORT Werkkapitaal (+) of gecumuleerd tekort (-) bij begin boekjaar Boni (+), Mali (-) van het boekjaar

1.838.505,87

546.066,18

-772.501,99

1.292.439,69

1.066.003,88

1.838.505,87

Overdracht van werkkapitaal van of naar de diensten Werkkapitaal (+) of gecumuleerd tekort (-) bij einde boekjaar

Bijdragen Overheidstoelagen

(+)

Prestaties

(-)


2013

2012

156.888,51

158.412,17

-82.794,34

-81.241,65

(-) (+)


5.582,46

(+)


(-) Technisch resultaat

74.094,17

82.752,98

Werkingsresultaat Bedrijfsopbrengsten

(+)

Bedrijfskosten

(-)

-6.464,51

-7.066,40

Werkingsresultaat

-6.464,51

-7.066,40

Financiële opbrengsten

(+)

4.334,44

9.833,47

Financiële kosten

(-)

-211,20

-2.701,78


4.123,24

7.131,69


0,00

0,00


71.752,90

82.818,27

340.886,43

258.068,16

71.752,90

82.818,27

412.639,33

340.886,43



(+)


(-)


EVOLUTIE VAN het werkkapitaal OF HET GECUMULEERD TEKORT Werkkapitaal (+) of gecumuleerd tekort (-) bij begin boekjaar Boni (+), Mali (-) van het boekjaar Overdracht van werkkapitaal van of naar de diensten Werkkapitaal (+) of gecumuleerd tekort (-) bij einde boekjaar


Technisch resultaat

jaarverslag 47

diabetesplatform

Financieel verslag

Classificatiecode: : 15/03 - Art. 43 bis van de statuten

Obesitasplatform

48 jaarverslag

Financieel verslag


(+)

Prestaties

(-)


2013

2012

134.525,42

135.057,96

-79.900,00

-95.825,00

(-) (+)


(+)



19.898,72

54.625,42

59.131,68


(+)

Bedrijfskosten

(-)

-13.921,74

-6.931,00

Werkingsresultaat

-13.921,74

-6.931,00

(+)

2.556,63

5.860,47

(-)

-124,58

-1.610,18


2.432,05

4.250,29


0,00

0,00


43.135,73

56.450,97

181.566,95

125.115,98

43.135,73

56.450,97

224.702,68

181.566,95



(+)


(-)



2012

36.932,00

35.988,00

281.290,74

295.520,12

(-)

-60.000,11

-139.470,46

Technisch resultaat

258.222,63

192.037,66


(+)

Prestaties

(-)


(-) (+)


(+)



(+)

Bedrijfskosten

(-)

-152.773,24

-152.131,23

Werkingsresultaat

-152.773,24

-152.131,23


(+)

2.053,27

4.889,55

Financiële kosten

(-)

-100,07

-1.343,44


1.953,20

3.546,11

Uitzonderlijke opbrengsten

(+)

0,00

0,00


(-)

0,00

0,00


0,00

0,00


107.402,59

43.452,54

Werkkapitaal (+) of gecumuleerd tekort (-) bij begin boekjaar

196.178,45

152.725,91


107.402,59

43.452,54

303.581,04

196.178,45




EVOLUTIE VAN het werkkapitaal OF HET GECUMULEERD TEKORT


Classificatiecode: 15/04- Art. 48 bis van de statuten

2013

Technisch resultaat

jaarverslag 49

gezondheidspromotie

Financieel verslag

Ledenverdediging


50 jaarverslag

Financieel verslag

Technisch resultaat

2013

2012


(+)

Prestaties

(-)


(-) (+)


(+)

150.787,11

110.359,23


(-)

-2.543,49

-267,89

Technisch resultaat

148.243,62

110.091,34

Bedrijfsopbrengsten

(+)

5.462,50

Bedrijfskosten

(-)

-150.787,11

-110.359,23

Werkingsresultaat

-145.324,61

-110.359,23

(+)

670,83

2.013,77

Werkingsresultaat


(-)

-32,69

-553,29


638,14

1.460,48

3.557,15

1.192,59

64.093,12

62.900,53

3.557,15

1.192,59

67.650,27

64.093,12


(+)


(-) Uitzonderlijk resultaat

RESULTAAT VAN HET BOEKJAAR Boni (+), Mali (-) van het boekjaar EVOLUTIE VAN het werkkapitaal OF HET GECUMULEERD TEKORT Werkkapitaal (+) of gecumuleerd tekort (-) bij begin boekjaar Boni (+), Mali (-) van het boekjaar Overdracht van werkkapitaal van of naar de diensten Werkkapitaal (+) of gecumuleerd tekort (-) bij einde boekjaar

2013

2012


(+)

Prestaties

(-)


(-) (+)


(+)

1.592.547,44

1.564.591,17


(-)

-1.319.947,17

-1.264.433,15

Technisch resultaat

272.600,27

300.158,02


(+)

Bedrijfskosten

(-)

-272.600,27

-300.158,02

Werkingsresultaat

-272.600,27

-300.158,02

(+)

3.248,95

9.712,44

(-)

-158,33

-2.668,52


3.090,62

7.043,92

3.090,62

7.043,92

310.414,24

303.370,32

3.090,62

7.043,92

313.504,86

310.414,24



(+)


(-) Uitzonderlijk resultaat

RESULTAAT VAN HET BOEKJAAR Boni (+), Mali (-) van het boekjaar EVOLUTIE VAN het werkkapitaal OF HET GECUMULEERD TEKORT Werkkapitaal (+) of gecumuleerd tekort (-) bij begin boekjaar Boni (+), Mali (-) van het boekjaar Overdracht van werkkapitaal van of naar de diensten Werkkapitaal (+) of gecumuleerd tekort (-) bij einde boekjaar

Classificatiecode: 37 - Art. 45 van de statuten

Technisch resultaat

jaarverslag 51

informatie aan de leden

Financieel verslag

voorhuwelijkssparen

Classificatiecode: 56 - Art. 50 en 51 van de statuten

52 jaarverslag

Financieel verslag

Technisch resultaat

2013

2012


(+)

Prestaties

(-)

-2.133.084,75

-2.201.087,39


(-) (+)

1.541.387,53

959.838,52


(+)

29.656,61

34.718,82


(-) -562.040,61

-1.206.530,05

Technisch resultaat Werkingsresultaat Bedrijfsopbrengsten

(+)

Bedrijfskosten

(-)

-143.486,70

-159.827,58

Werkingsresultaat

-143.486,70

-159.827,58

(+)

870.536,62

923.689,35


(-)

-16.913,30

-79.209,65


853.623,32

844.479,70


(+)


(-)

-957,31

-2.304,75


-957,31

-2.304,71


147.138,70

-524.182,64

Werkkapitaal (+) of gecumuleerd tekort (-) bij begin boekjaar

625.608,28

1.149.790,92


147.138,70

-524.182,64

772.746,98

625.608,28

0,04


EVOLUTIE VAN het werkkapitaal OF HET GECUMULEERD TEKORT


2012

6.310.270,73

6.321.775,73

(+)

36.932,00

35.988,00

Bijdragen Overheidstoelagen Prestaties Technische voorzieningen Overige technische opbrengsten Overige technische kosten

(-)

-8.872.124,16

-7.514.212,27

(-) (+)

1.541.387,53

2.227.494,13

(+)

2.054.281,90

2.005.189,34

(-)

-1.382.490,77

-1.404.171,50

Technisch resultaat

-311.742,77

1.672.063,43

(+)

38.342,50

35.280,00

Werkingsresultaat Bedrijfsopbrengsten Bedrijfskosten

(-)

-1.034.038,18

-992.889,18

Werkingsresultaat

-995.695,68

-957.609,18

(+)

931.904,19

1.036.494,58


(-)

-19.932,73

-110.203,35


911.971,46

926.291,23

Uitzonderlijke opbrengsten

(+)

0,00

0,04


(-)

-957,31

-10.130.890,19


-957,31

-10.130.890,15


-396.424,30

-8.490.144,67

3.557.253,34

12.047.398,01

-396.424,30

-8.490.144,67

0,00

0,00

3.160.829,04

3.557.253,34




De dienst Dentalia Plus werd overgedragen naar de VMOB HOSPITALIA op 1 januari 2012. De kolom 2012 bevat enkele bedragen omtrent deze overdracht van Dentalia Plus, namelijk: • Overname van technische voorzieningen: 654.152,93 euro • Uitzonderlijke kosten: 10.103.512,94 euro

(diensten aan de leden)

2013

Technisch resultaat

jaarverslag 53

geconsolideerde resultatenrekening

Financieel verslag

RESERVEfonds

Classificatiecode: 90 - Art. 49bis van de statuten

54 jaarverslag

Financieel verslag

2013

2012

3.985.113,00

3.944.190,00

3.985.113,00

3.944.190,00

Werkingsresultaat

0,00

0,00

(+)

1.212.627,21

1.302.311,99


(+)

Prestaties

(-)


(-) (+)


(+)




(+)

Bedrijfskosten

(-)


(-)

-45.554,51

-107.950,20


1.167.072,70

1.194.361,79


0,00

0,00


5.152.185,70

5.138.551,79

45.851.768,48

40.713.216,69

5.152.185,70

5.138.551,79

51.003.954,18

45.851.768,48


(+)


(-)



Bijdragen

2012

(+)

Diensten en diverse goederen

(-)

-291.457,65

-327.263,90

Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen

(-)

-645.658,26

-593.869,22

Afschrijvingen en waardeverminderingen

(-)

-779.649,37

-1.084.134,27

(-) (+)

-15.961,02

246.686,84

Voorzieningen voor risico’s en kosten Overige bedrijfsopbrengsten

(+)

112.191,72

223.633,33

Overige bedrijfskosten

(-)

-1.561.743,87

-5.000.239,89

(-) (+)

388.117,62

670.793,89

Werkingsresultaat

-2.794.160,83

-5.864.393,22


(+)

1.420.362,62

1.256.084,94

Financiële kosten

(-)

-210.249,03

-242.779,71


1.210.113,59

1.013.305,23

(+)

599.722,95

0,02

Gemeenschappelijke werkingskosten met de ZIV


Uitzonderlijk resultaat Uitzonderlijke opbrengsten Uitzonderlijke kosten

(-)

-4.734,45

-1.968,94


594.988,50

-1.968,92


-989.058,74

-4.853.056,91

58.899.112,40

56.838.811,86

-989.058,74

-4.853.056,91

4.251.188,84

6.913.357,45

62.161.242,50

58.899.112,40


EVOLUTIE VAN het werkkapitaal OF HET GECUMULEERD TEKORT Werkkapitaal (+) of gecumuleerd tekort (-) bij begin boekjaar Boni (+), Mali (-) van het boekjaar Overdracht van werkkapitaal van of naar de diensten

(-) (+)

Overdracht van het boni BK van de ZIV

(+)

Tenlastename van het mali van de BK van de ZIV

(-)

Werkkapitaal (+) of gecumuleerd tekort (-) bij einde boekjaar


2013

Werkingsresultaat

jaarverslag 55

administratieve dienst

Financieel verslag

CONTACT

56 JAARVERSLAG

501

Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen Sint-Huibrechtsstraat 19 - 1150 BRUSSEL Tel.: 02 778 92 11 www.mloz.be - [email protected] Ondernemingsnummer: 0411.766.4833

Boomsesteenweg 5 2610 ANTWERPEN (WILRIJK) Tel.: 078 15 30 90 www.oz.be - [email protected]

506

Ondernemingsnummer: 0411.760.941

Rue Natalis 47 B - 4020 LIEGE Tel.: 04 344 86 11 www.omnimut.be [email protected]

509


Louis Mettewielaan 74-76 1080 BRUSSEL Tel.: 02 44 44 111 www.euromut.be - [email protected] Ondernemingsnummer: 0411.815.280

515

jaarverslag 57

Hauptstrasse 2 4760 BÜLLINGEN Tel.: 080 640 515 www.freie.be - [email protected]

516


Tervurenlaan 43 - 1040 BRUSSEL Verenigde-Natieslaan 1 - 9000 GENT Tel.: 078 15 93 01 (NL) - 078 15 93 00 (FR) www.securex-mutualite.be [email protected]

526


Sluisweg 2 bus 1 - 9000 GENT Tel.: 09 269 85 00 www.partena-ziekenfonds.be [email protected]

527


Anspachlaan 1 -1000 BRUSSEL Tel.: 02 549 76 00 www.partenamut.be Ondernemingsnummer: 0411.776.579

58 JAARVERSLAG

Verklaring over de Interne Controle MLOZ ontwikkelt een intern controlesysteem gericht op de naleving van de verschillende bepalingen genomen in uitvoering van artikel 31 van de wet van 6 augustus 1990 inzake interne audit en interne controle. Dit interne controlesysteem is samengesteld uit een geheel van maatregelen, geïntegreerd in de beslissingsprocessen, in de operationele en in de functionele processen. Het heeft als doelstelling het verschaffen van een redelijke zekerheid met betrekking tot het juiste verloop van de activiteiten van de Landsbond en zijn ziekenfondsen, het identificeren en beheersen van de risico’s, de integriteit en de betrouwbaarheid van de financiële en beheersinformatie, de naleving van de wetten, reglementen en hun uitvoeringsbesluiten, de bescherming van de activa, evenals de naleving van de rechten van de leden. Het systeem bevat monitoringmechanismen voor de bewaking van zijn goede werking, die waarborgen dat maatregelen worden getroffen om eventuele afwijkingen te verbeteren, om het aan te passen in de loop der tijden alsook in functie van de evoluties van de interne en externe omgeving. De Effectieve Directie van MLOZ heeft beslist om de voorzieningen voor de interne controle en het risicobeheer in 2013 waarover het beschikt te versterken, met het oog op een betere beheersing van zijn activiteiten. Hiertoe worden tegelijk meerdere grote, zowel organisatorische als operationele projecten opgezet o.a. via: • • • • •

Invoering van een Riskmanagement; Invoering van een plan voor de continuïteit (of BCP - Business Continuity Plan) ; Ontwikkeling en documentatie van interne (narratieve) procedures; Implementatie van de prioritaire controles in het kader van het Vademecum voor de interne controle; Publicatie van een verklaring over de interne controle door elk ziekenfonds ter attentie van de Raad van Bestuur;

Ondanks alle getroffen voorzorgsmaatregelen, zijn er natuurlijk grenzen aan ons intern controlesysteem. Het kan dus slechts een redelijke zekerheid bieden over het bereiken van zijn doelstellingen. Die limieten zijn het gevolg van tal van factoren, zoals de onzekerheden over de buitenwereld, de uitoefening van het beoordelingsvermogen of disfuncties die zich kunnen voordoen ingevolge technische of menselijke fouten, of nog vergissingen zonder meer. De evaluatie van het controlesysteem gebeurt doorlopend door het management in het kader van zijn dagelijkse activiteiten, door middel van specifieke evaluaties door het departement interne audit en de revisoren, onder toezicht van het Auditcomité. Bovendien heeft de Effectieve Directie een jaarlijkse analyse gemaakt van haar interne controlesysteem en is van oordeel op 31 december 2013 zijn controlesysteem globaal goed is. Desalniettemin hebben we domeinen geïdentificeerd waar verbeteringen van de interne controle noodzakelijk geacht worden: • • • • • • • • •

De continuïteit van de gevallen ingeval van een ramp; De samenwerking tussen de Diensten van de Landsbond en de ziekenfondsen in de realisatie van onze strategische projecten; Het voortzetten van de invoering van een Risk Management policy; Analyse van de impacten gerelateerd aan de zesde Staatshervorming; Het beheer van de sleutelcompetenties; Harmonisatie en structuur van de interne fraudebeheersing; Versterking van de IT-veiligheid (formalisatie van de toegangsmogelijkheden en beëindiging van de continuïteitsplannen); Aanpassing van de organisatie en van de aankoopprocedure aan de wetgeving op de overheidsopdrachten; Gebruik van de IT-stromen.

02 april 2014. Voor het Directiecomité, Xavier Brenez, Directeur-generaal

Jaarverslag 2013 Redactie en coördinatie: Nathalie Renna Hebben meegewerkt: Karima Amrous, Xavier Brenez, Stéphanie Brisson, Annemie Coëme, Regina De Paepe, Florence Guilliams, Christian Horemans, Carla Kestens, Viviane Laduron, Agnès Leclercq, Myriam Lefrancq, Bernard Louckx, Thierry Maroil, Annemie Mathues, Jean-François Noël, Christof Pelgrims (Partena Ziekenfonds), Nathalie Renna, Hellen Smeets, Olivier Stoop, Emilie Vanderstichelen, Piet Van Eenooghe, Valérie Vander Veken, Emilie Van Isterdael, Luc Van Mellaert (Euromut), Barbara Van Ransbeeck, Dick Vanwolleghem, Veerle Verspille, Steven Vervaet en Jean Vigneron. Lay-out: Leen Verstraete Verantwoordelijke uitgever: Xavier Brenez

Sint-Huibrechtsstraat 19 1150 Brussel Tel. 02 778 92 11 Fax 02 778 94 00 www.mloz.be V.U.: Xavier Brenez - Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen - Sint-Huibrechtsstraat 19 – 1150 Brussel

JAARVERSLAG ONAFHANKELIJKE ZIEKENFONDSEN

Recommend Documents