Jaarverslag. Nederlandse Vereniging van Banken

2007 Jaarverslag Nederlandse Vereniging van Banken

Inhoud 1. Profiel

2

2. Bericht van bestuur en directie 2007: Voorspoedige economie en zorgelijke banken

3

3. Betalingsverkeer en veiligheidszaken

8

4. Toezicht en financiële markten

17

5. Consumentenzaken en ondernemingsklimaat

20

6. Sociaaleconomische zaken

22

7. Verenigingsbeleid en communicatie

24

8. Kerncijfers

32

Colofon

36

Jaarverslag Nederlandse Vereniging van Banken 2007

1

1. Profiel De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) is in 1989 opgericht en behartigt de gemeenschappelijke belangen van de Nederlandse banken. Vrijwel alle in Nederland actieve banken, inclusief vestigingen van buitenlandse banken, zijn lid van de NVB. Voor de Europese belangenbehartiging is de NVB lid van onder andere de European Banking Federation (EBF) en de European Mortgage Federation in Brussel. Hoewel de NVB via commissies participeert in de EBF onderhoudt zij ook zelf haar Europese contacten en blijft zij specifiek Nederlandse belangen naar voren brengen. De NVB streeft naar een sterk, gezond en internationaal concurrerend bankwezen in Nederland. Zij behartigt de gemeenschappelijke belangen van de banksector, streeft naar effectieve marktwerking en houdt rekening met de belangen van haar gesprekspartners.

2


2. Bericht van bestuur en directie 2007: Voorspoedige e conomie en zorgelijke banken Voor de internationale bankwereld is 2007 een hectisch en tegelijk zorgelijk jaar. De economie ontwikkelt zich overal voorspoedig en dat leidt tot grote financiële activiteiten. Toch hebben financiële instellingen over de hele wereld ook grote financiële zorgen. Directe aanleiding is het betalingsprobleem van miljoenen huizenbezitters in de VS. Dit probleem, dat zich voordoet in een specifiek segment van de markt, brengt internationaal een sneeuwbaleffect teweeg en leidt tot verdere onzekerheid en turbulentie op de financiële markten. Hierbij is duidelijk dat de lage rentestanden en het macro-economisch klimaat in de voorgaande jaren hebben geleid tot toename van de risicobereidheid bij investeerders, financiële instellingen en leners: een veel te ruimhartige verstrekking van hypotheken aan economisch zwakkeren en onvoldoende boekenonderzoek door creditrating agencies en investeerders. Ook Nederlandse banken hebben, in wisselende mate, te maken met de gevolgen van de hypothekencrisis in de VS. Over het algemeen blijft de schade beperkt. Gedragscode hypothecaire financieringen Het voorkomen van overkreditering krijgt in Nederland in 2007 veel aandacht. Per 1 januari is de aangepaste Gedragscode hypothecaire financieringen van kracht. De aanpassing is erop gericht het risico van tophypotheken en van leningen met een

variabele rente te verkleinen. De NVB besteedt veel zorg aan de introductie en naleving van de code. Zo is een meldpunt ingericht, extra mankracht ingezet en een steekproef naar de naleving gehouden. Uit onderzoek van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) halverwege 2007 blijkt driekwart van de adviezen over de hoogte van de hypotheek in lijn met de nieuwe regels. Driekwart is zes maanden na inwerkingtreding van de nieuwe normen een goed begin, maar kan niet het eindresultaat zijn. Daarom houden wij in nauw overleg met de toezichthouders een vinger aan de pols. Internationaal gezien is het uniek dat financiers zichzelf met een eigen gedragscode beperkingen opleggen. De gebeurtenissen in de VS tonen aan dat het geen luxe is. Consumptief krediet De verantwoorde verstrekking van consumptieve leningen krijgt in 2007 veel aandacht. Zowel van de politiek als van banken. Momenteel wordt de laatste hand gelegd aan een nieuwe code consumptief krediet die consumenten meer bescherming biedt. Er is in 2007 ook gewerkt aan de uitbreiding van de centrale registratie van schulden. Naast de registratie van kredieten en achterstanden daarop, komt er in 2009 een landelijk informatiesysteem waarin ook de schulden bij energiebedrijven, woningbouwcorporaties, postorderbedrijven en sociale diensten worden vastgelegd. Inzicht in alle schulden is zowel in het belang van de klant Jaarverslag Nederlandse Vereniging van Banken 2007

3

Bericht van bestuur en directie

als van de financier. Voor mensen met problematische schulden is schuldsanering vaak de enige oplossing. Samen met de Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet is gezocht naar betere spelregels om de minnelijke schuldsanering, die de afgelopen jaren in het slop is geraakt, samen weer vlot te trekken. Dat leidt naar verwachting in 2008 tot afspraken. Bankenstrijd en Holland Financial Centre De strijd om de overname van ABN AMRO heeft in 2007 het nieuws over banken sterk beheerst. Twee grote leden van de NVB zijn hierbij rechtstreeks partij. Met de overname van het Nederlandse bedrijf van ABN AMRO door Fortis zijn nu twee banken bij elkaar gekomen, die diep in het verleden in koning Willem I een gemeenschappelijke oprichter hadden. Met de nieuwe combinatie heeft Nederland een Europese topspeler in huis. Ons land telt meer on-Nederlandse grote financiële instellingen. De thuisbasis van deze instellingen in Nederland is geen vanzelfsprekende. Globalisering maakt hoofdkantoren beweeglijk. De NVB dringt er dan ook voortdurend op aan de bedrijfstak een goed vestigingsklimaat te bieden. Met dat doel is in 2007 ook de stichting Holland Financial Centre (HFC) in het leven geroepen. Daarin trekken financiële instellingen, regelgevers, toezichthouders, onderwijsinstituten en politiek samen op.

4


Het succes van HFC hangt af van concrete maatregelen op de korte termijn. De NVB blijft daar ook in 2008 op hameren. Europese betaalmiddelen In 2007 zijn de voorbereidingen getroffen voor de Europese betaalmarkt. ‘Single Euro Payments Area’ (SEPA) is het logisch gevolg van de invoering van de euro. De geleidelijke invoering van uniforme Europese betaalmiddelen in alle eurolanden begint in januari 2008 met de Europese overschrijving en de Europese bankpas. Banken doen een beroep op de overheid en grote bedrijven om zo snel mogelijk over te stappen op de Europese betaalmiddelen. Van hun kant doen banken er alles aan om de overgang naar SEPA zo soepel mogelijk te laten verlopen, waarbij behoud van de efficiency van het Nederlandse betalingsverkeer met lage tarieven vooropstaat. Nieuwe regels beleggingsdiensten (MiFID) Per november 2007 is nieuwe regelgeving van kracht op beleggingsdiensten en effectenbeurzen binnen de gehele Europese Unie. De nieuwe regels (Markets in Financial Instruments Directive – MiFID) hebben als doel de werking van de Europese interne markt voor beleggingsdiensten en handelsplatforms te verbeteren. Daardoor kunnen deze diensten goedkoper worden. De MiFID bevat tevens regels ter bescherming van beleggers.


Depositogarantiestelsel Per 1 januari 2007 is de Wet toezicht kredietwezen 1992 (Wtk) ingetrokken en de Wet op het financieel toezicht (Wft) van kracht geworden. Een onderdeel van de Wft is het depositogarantiestelsel, de opvolger van de Collectieve Garantieregeling. Het depositogarantiestelsel garandeert rekeninghouders dat ze, ook bij het in problemen raken van hun bank, de eerste 20.000 euro van hun tegoeden op betaal- of spaarrekeningen terugkrijgen. Voor de volgende 20.000 euro geldt dat zij hiervan 90% terugkrijgen. In december 2005 ging Van der Hoop Bankiers failliet. Dat faillissement viel nog onder regels van de Wtk, die slechts een garantie kende tot 20.000 euro. De Nederlandse banken, die de garantie samen moeten betalen, zijn in 2007 toch bereid de klanten van Van der Hoop volgens de nieuwe regeling te compenseren. Mede daardoor leiden de klanten van deze failliete bank nagenoeg geen schade. Implementatie Bazel II Voor de meeste banken staat 2007 in het teken van het finaliseren van de implemen tatie van het nieuwe kapitaalakkoord, ook wel Bazel II genoemd. Met ingang van 1 januari 2008 zijn alle EU-kredietinstellingen verplicht te voldoen aan de bepalingen van Bazel II. In Nederland kreeg Bazel II haar beslag in de Wet financieel toezicht (Wft). Deze wet is in het najaar van 2006 door de Eerste en Tweede Kamer aangenomen, en op 1 januari 2007 van kracht geworden.

Per 1 januari 2007 mogen kredietinstellingen al gebruikmaken van de standaardbenadering dan wel de interne modellenbenadering om de kapitaaleisen voor het kredieten operationeel risico te berekenen. Sparen voor pensioen en eigen huis Dankzij het initiatief van de Tweede Kamer leden Depla (PvdA) en Blok (VVD) is eind 2007 een al tientallen jaren bestaande fiscale ongelijkheid tussen banken verzekeringsproducten opgeheven. Nederlandse banken kunnen vanaf 2008 hun klanten ook de mogelijkheid bieden fiscaal gefaciliteerd te sparen voor hun pensioen of aflossing hypotheek, het zogenaamde pensioenen eigenwoningsparen. Het wetsvoorstel, waarvoor de NVB zich nadrukkelijk heeft ingezet, leidt tot meer concurrentie op deze markt en dat zal de consument zeker ten goede komen. Levensloopregeling Sinds 1 januari 2006 bestaat de levensloop regeling. Deze houdt in dat mensen in loondienst fiscaal gunstig kunnen sparen voor tijdelijk verlof in het spitsuur van hun leven, of voor vervroegd pensioen. De regeling blijkt twee jaar na introductie nog steeds weinig populair en wordt vooral gebruikt met het oog op vroegpensioen.


5


De NVB zoekt in 2007 intensief met betrokken partijen naar mogelijkheden om de regeling aantrekkelijker te maken. De verplichte keuze tussen spaarloon of levensloopregeling belemmert de laatste in de ontwikkeling. Veilig internetbankieren Internetbankieren is een belangrijke schakel in het betalingsverkeer in Nederland. Miljoenen mensen maken er inmiddels gebruik van. De banken voldoen op dit gebied aan strenge veiligheidsregels. Criminelen proberen steeds vaker via de computer van de bankklant toegang te krijgen tot diens bankgegevens. In november 2007 starten de banken een campagne om consumenten te informeren hoe zij zelf de risico’s op fraude kunnen verkleinen. De campagne maakt gebruik van televisie- en radiocommercials en een speciale site: www.3xkloppen.nl. Het is de eerste keer dat de banken samen op grootschalige wijze aandacht vragen voor dit onderwerp.

6


Maatschappelijke taak banken Het bankwezen heeft in de loop der tijd door de overheid steeds meer taken opgelegd gekregen, zoals de opgave van financiële gegevens van klanten aan de fiscus en opsporingsactiviteiten voor justitie. De banken werken hier loyaal aan mee, maar geven in 2007 bij meerdere gelegenheden ondubbelzinnig aan dat de grenzen van deze gratis herendiensten nu wel zijn bereikt. De overheid moet voor uit te besteden diensten markt conform betalen en banken in de gelegenheid stellen die taken ook naar behoren uit te voeren. Een van de voorwaarden daarbij is, dat banken voor hun maatschappelijke taken de persoongegevens in de Gemeentelijke Basisadministratie kunnen raadplegen.


Interne veranderingen In maart 2007 wordt wegens het bereiken van zijn pensioenleeftijd met een speciaal symposium afscheid genomen van Hein Blocks, sinds 1997 directeur van de NVB. Bij gelegenheid hiervan schrijft prof. dr. Jan van de Poel een essay over de toekomst van de financiële sector in Nederland. Met het aantreden van een niet-bankier als voorzitter en een nieuwe directeur gaat de NVB een nieuwe fase in. De wereld om ons heen verandert en de NVB wil midden in die veranderende wereld staan. Daartoe transformeert de NVB naar een transparante organisatie, die nadrukkelijk en actief het maatschappelijke en politieke domein betreedt. Voor en namens haar leden treedt de NVB zelfbewust haar stakeholders tegemoet en als gesprekspartner van verschillende nationale en internationale organisaties zit de NVB boven op de voor de bancaire sector belangrijke ontwikkelingen.

Met drie themaboekjes belichten we belangrijke onderwerpen vanuit verschillende invalshoeken zowel informatief als opiniërend. Wij wensen u hierbij veel leesplezier. Grote inzet van banken en medewerkers Ook in 2007 mocht de NVB weer rekenen op de inzet van haar bestuursleden en enkele honderden medewerkers van banken. Wij danken hen én de medewerkers van de NVB voor hun bijdragen in 2007. We hopen ook in 2008 weer op hun inzet en inbreng te kunnen rekenen.

Mr. Boele Staal Voorzitter

Mr. Wim Mijs Directeur


7

3. Betalingsverkeer en veiligheidszaken De Single Euro Payments Area (SEPA) leidt ons steeds meer van een nationaal naar een Europees betalingsverkeer. Wat hiervan de consequenties zijn voor onder meer consumenten en bedrijf leest u in het aparte themaboekje ‘SEPA – Gemakkelijker betalen in Europa’.

SEPA De voorbereidingen voor de start van SEPA op 28 januari 2008 bepalen voor een belangrijk deel de werkzaamheden in 2007. De nieuwe, door de European Payments Council (EPC) ontwikkelde standaarden voor een Europese overschrijving en Europese incasso alsmede het raamwerk voor kaartbetalingen gaan naar verwachting ongeveer 92% van de huidige Nederlandse betaalproducten vervangen. De ontwikkeling en invoering van SEPA brengen een complexe internationale en nationale overlegstructuur mee, wat een fors beslag legt op de capaciteit van de banken en de NVB.

8


Om het proces te stroomlijnen en te sturen wordt begin 2007 de Stuurgroep Migratie SEPA Nederland opgericht onder NVB-voorzitterschap. De NVB, DNB en Currence werken daarin samen. Belangrijkste taak van de Stuurgroep is het opstellen van het migratieplan SEPA-NL, dat beschrijft hoe en langs welke tijdlijnen het Nederlandse betalingsverkeer naar de nieuwe SEPA-standaarden migreert. Belangrijk daarbij is dat de belangen van de gebruikers van het betalingsverkeer zo goed mogelijk worden gewaarborgd. De migratie zal marktgedreven plaatsvinden. Afstemming daarover vindt plaats in de Afstemgroep SEPA Nederland (ASN), die speciaal voor dat doel is opgericht onder het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer (MOB). In mei 2007 wordt de eerste versie van het migratieplan voorgelegd aan het MOB, dat er in positieve zin kennis van neemt. Juist omdat het huidige Nederlandse betalingsverkeer zo efficiënt is en een aantal belangrijke verworvenheden kent, formuleert het MOB een aantal zorgpunten. Die gaan onder meer over mogelijke tariefstijgingen, het voortbestaan van de Overstapservice in SEPA, eenvoudige overgang naar het gebruik van

Betalingsverkeer en veiligheidszaken

het International Bank Account Number (IBAN) ook voor (nu nog) binnenlandse betaalopdrachten en de veiligheid van het nieuwe Europese incassoproduct. De Stuurgroep heeft onder meer als taak die zorgpunten zo goed mogelijk te adresseren, wat resulteert in een aantal nieuwe projecten. Over de voortgang daarvan rapporteert zij aan de ASN. De Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) publiceert in november 2007 een consultatiedocument en nodigt marktpartijen uit hun visie te geven op de migratie naar SEPA. Dat stelt de NMa in staat de eventuele mededingingsrechtelijke implicaties van het migratieplan beter te beoordelen. Een rapport hierover wordt voorjaar 2008 verwacht. Ondertussen werkt de werkgroep SEPA Reachability door aan de technische invulling van het commitment van de Nederlandse banken om begin 2008 volledig bereikbaar te zijn voor inkomende Europese overschrijvingen. De NVB fungeert hierbij als National Adherence Support Organisation (NASO) om banken te ondersteunen bij het afhandelen van formaliteiten met de EPC.

Europees Parlement in het voorjaar van 2007 de ‘Richtlijn betreffende betalingsdiensten in de interne markt’ vast, die het juridisch kader voor het betalingsverkeer harmoniseert. De lidstaten moeten uiterlijk op 1 november 2009 de regels uit de richtlijn hebben verwerkt in nationale wetgeving. Dan moeten ook de partijen in de markt voldoen aan die regels. Consumenten en bedrijven gaan hier pas eind 2009 iets van merken. De impact van de nieuwe richtlijn voor de Nederlandse banken is groot en gaat veel verder dan nodig was voor het oorspronkelijke doel. De eenmalige invoeringskosten worden geraamd op 100 tot 130 miljoen euro, met jaarlijks terugkerende kosten van 30 tot 40 miljoen euro. Het ministerie van Financiën is verantwoordelijk voor de Nederlandse wetsaanpassingen. Om een level playing field te waarborgen dringt de NVB erop aan dat zo min mogelijk gebruik wordt gemaakt van de vrijheidsgraden voor de lidstaten die de richtlijn biedt.

Elk land in Europa kent zijn eigen specifieke regels voor betalingsverkeer. Dit belemmert de grensoverschrijdende concurrentie en daarmee de vorming van SEPA. Daarom stellen de Europese Commissie en het

Jaarverslag Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) 2007

9


Efficiency, toegankelijkheid en bereikbaarheid

‘Klein bedrag, pinnen mag!’

Efficiency Banken werken niet alleen in het MOB maar ook apart samen met de detailhandel om de kosten van het betalingsverkeer te verlagen. De Stichting Bevorderen Efficiënt Betalen (SBEB) subsidieert projecten op het gebied van veilig en efficiënt betalen, waaronder het stimuleren van winkeliers om de komende jaren 50.000 extra betaalterminals te plaatsen en één miljard extra pinbetalingen te genereren. Het zogeheten Convenantteam begeleidt deze projecten. In december 2007 publiceren DNB en de SBEB de uitkomsten van een onderzoek, uitgevoerd door het EIM, naar de kosten van het toonbank betalingsverkeer voor winkeliers. In vijf jaar tijd zijn de kosten van het betalingsverkeer voor de gevestigde detail-

10 Jaarverslag Nederlandse Vereniging van Banken 2007

handel gedaald van € 839 miljoen (2001) naar € 788 miljoen (2006). Deze reductie is vooral toe te schrijven aan de toename van het pinverkeer in de detailhandel. Ook blijkt dat de kosten van een contante en elektro nische (pin)betaling elkaar nauwelijks meer ontlopen. Het MOB roept de betrokken partijen daarom op tot concrete acties om het betalen met de pinpas te stimuleren. Mede vanwege de grotere veiligheid voor de winkelier verdient elektronisch betalen de voorkeur, ook voor kleine bedragen. Daarmee is er voor winkeliers geen reden meer om extra kosten te vragen voor elektronische betalingen van kleine bedragen. Ofwel: ‘Klein bedrag, pinnen mag!’


Toegankelijkheid en bereikbaarheid ‘Geen generiek bereikbaarheidsprobleem betaaldiensten geconstateerd’ luidt de kop van het persbericht dat het MOB in mei 2007 publiceert nadat het rapport ‘Onderzoek knelpunten en oplossingen toegankelijkheid en bereikbaarheid betaaldiensten’ is goed gekeurd. Uit de inventarisatie die het MOB (waarvan de NVB deel uitmaakt), de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Landelijke Vereniging voor Kleine Kernen (LVKK) de minister van Financiën stuurt, blijkt dat er geen aanwijzingen zijn dat consumenten en ondernemers problemen hebben met de bereikbaarheid van hun bank. Deze inventarisatie vond plaats op verzoek van de minister, nadat de Tweede Kamer erom had gevraagd in het kader van de behandeling van een initiatiefwetsvoorstel over bereikbaarheid van bankdiensten. Voor het oplossen van knelpunten op lokaal niveau wordt een werkafspraak gemaakt.

Internetbankieren: 3 x kloppen Internet is als distributiekanaal voor bankdiensten niet meer weg te denken. Mede door de hoge dekkingsgraad van breedband internetverbindingen behoort het aantal Nederlandse bankklanten dat via internet bankieren zijn bankzaken afhandelt tot de allerhoogste ter wereld. Efficiency, gemak en veiligheid zijn sleutelwoorden. Het is helaas onvermijdelijk dat criminelen zich bezighouden met nieuwe technologie. Ondanks alle geavanceerde veiligheidsmaatregelen van banken komt het voor dat criminelen proberen in te breken op de internetverbinding tussen klant en bank. Ook Nederlandse banken zijn, gelukkig nog zeer beperkt, doelwit van criminele aanvallen. In vrijwel alle gevallen ligt de oorzaak van het probleem bij de computer van de klant. Illegale of verouderde software, het ontbreken van actuele antivirus- en antispywareprogramma’s en firewalls werken misbruik in de hand. Daarom besluiten de banken via de NVB in 2007 de collectieve bewustwordings campagne ‘3 x kloppen’ te ontwikkelen om bankklanten te helpen bij het veilig houden van hun computer.

Onder het motto ‘3 x kloppen’ (klopt uw pc-beveiliging, klopt uw bank en klopt uw betaling) lanceert de NVB in november 2007 een radio- en tv-campagne, ondersteund door een online campagne en een website. Op de website kunnen bankklanten een eenvoudige test doen die inzicht geeft in de veiligheidsrisico’s. De succesvolle campagne wordt in 2008 herhaald.


11


Money mules Criminelen proberen steeds vaker bankklanten onder valse voorwendselen te bewegen hun bankrekening ter beschikking te stellen om geld weg te sluizen. Crimineel geld wordt naar die rekening overgeboekt, waarna de rekeninghouder de instructie krijgt het geld contant op te nemen en via een geldtransactiekantoor naar het buitenland te storten. Deze zogenoemde ‘money mules‘ hebben veelal niet in de gaten dat zij zich medeplichtig maken aan criminele activiteiten en via hun bankrekening altijd op te sporen zijn. In 2008 vindt op deze doelgroep communicatie plaats.


Daarnaast speelt opsporing een belangrijke rol. Zonder adequate repressie verliest preventie zijn waarde. De NVB benadrukt het belang van voldoende onderzoekscapaciteit om de nieuwe ICT-gerelateerde fraudevormen snel en adequaat aan te pakken. Voorkomen moet worden dat nieuwe fraudevormen de kans krijgen om uit te groeien tot grote fenomenen. Informatiebeveiliging Ook in 2007 zijn de NVB en de banken actief op het gebied van informatiebeveiliging voor een zo hoog mogelijk beveiligingsniveau. Zo richten de banken een Cybercrime Monitoring and Investigation Service in om meer inzicht te krijgen in wat er op het internet gebeurt op het gebied van ‘phishing’. Daarnaast maken zij goed gebruik van de Notice and Take Down-service van GOVCERT waarmee snel criminele websites uit de lucht gehaald worden. Ook ontwikkelen de banken in 2007 de Information Threat Monitor, die inzage geeft in de belangrijkste trends van bedreigingen voor de financiële sector op het internet.


Business Continuity Banken schenken steeds meer aandacht aan sectoroverschrijdend Business Continuity Management (BCM). De financiële sector heeft zich in 2006 aangesloten op het Alerteringssysteem Terrorismebestrijding van de Nationale Coördinator Terrorismebestrijding (NCTb). In 2007 is het proces alertering getest. Dit heeft geleid tot (beperkte) aanpassingen in de processen. De NVB neemt hierbij een linking pin-rol in om de kleinere banken te informeren over wat er speelt rond alerteren en het alerteringssysteem. Daarnaast heeft de beheersing van outsourcingstrajecten interbancaire attentie. In het Strategisch Overleg Vitale Infrastructuren (SOVI) is meegewerkt in een aantal kleine projecten.

Een beknopte weergave van de werkzaamheden in 2007 vanuit de banken op het gebied van informatiebeveiliging: • Banken en overheid intensiveren hun samenwerking in het informatieknooppunt van het NICC (Nationale Infrastructuur ter bestrijding van Cybercrime). • Versterking van de samenwerking op het gebied van de beveiliging van internetbankieren. Banken doen een diepgaande interbancaire analyse waarbij bedreigingen en maatregelen zijn beschreven. Interbancair vindt uitwisseling plaats over maatregelen op specifieke gebieden en over aanvallen, zodat banken elkaars ‘lessons learned’ kunnen gebruiken. • Banken intensiveren de samenwerking met andere sectoren ter bestrijding van aanvallen op internetbankieren. • De NVB is ook in 2007 betrokken bij Digibewust, een belangrijke generieke campagne voor een bewust gebruik van internet.

Jaarverslag Nederlandse Vereniging van Banken 2007 1 3


Criminaliteitsbeheersing witwas- en terrorismebestrijding Nieuwe wetgeving Banken steken veel tijd, geld en mankracht in het voorkomen dat zij ongemerkt betrokken raken bij het witwassen van criminele gelden of terrorismefinanciering. Zo wordt in het klantacceptatieproces goed gekeken naar het klantprofiel in relatie tot de diensten die hij wil afnemen. Dit Customer Due Diligenceproces is ook leidend in de Wet ter voorkoming van witwassen en financiering van terrorisme (Wvwft). Deze nieuwe wet, die medio 2008 wordt ingevoerd, voegt de Wet melding ongebruikelijke transacties (MOT) en de Wet identificatie bij dienstverlening (WID) samen. Tevens wordt met de nieuwe wet de Europese derde antiwitwasrichtlijn geïmplementeerd. De NVB voert op ambtelijk niveau constructief overleg over de Wvwft. Veel zorgpunten zijn inmiddels gehonoreerd. Over een aantal punten blijft de NVB druk uitoefenen, zoals: - Gebruik GBA-gegevens. Om de aangeboden identificatiegegevens goed te kunnen verifiëren, is het noodzaak dat banken via het BSN-stelsel toegang tot de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) krijgen. - Wijzigen art. 52a AWR. Deze bepaling uit de belastingwet schrijft voor dat een kopie van het identiteitsbewijs wordt gemaakt en schrijft voor welke identiteitsdocumenten gebruikt mogen worden. Dit staat haaks op de nieuwe Wvwft, die juist een meer open, risk based systeem van identificatie hanteert. 14 Jaarverslag Nederlandse Vereniging van Banken 2007

Effectiviteit witwas- en terrorisme bestrijding Eind 2005 is het indicatorensysteem aangepast, waardoor het professionele oordeel van de melder over de ongebruikelijkheid van de transactie een belangrijke rol in het afwegingsproces speelt. Hiermee werd het aantal meldingen minder, maar werd de kwaliteit een stuk verhoogd. Om deze kwaliteit te waarborgen is het essentieel dat er vanuit de overheid structurele terugkoppeling komt over modus operandi en nieuwe trends. Verder blijft onduidelijk welke gemelde transacties nu werkelijk hebben geleid tot een nieuw onderzoek of gebruikt zijn in een lopend opsporingsonderzoek. Met alle partijen in de meldketen blijft de NVB contact onderhouden om aan de hand van de praktijk de effectiviteit van de meldplicht verder te verbeteren. Sanctiewetgeving Anders dan de risk based instelling van de Wvwft is de sanctiewet een rule based systeem. Aan of ten behoeve van personen vermeld op sanctielijsten mogen geen financiële diensten worden verleend of tegoeden worden aangehouden. Sinds september 2007 zorgt de NVB ervoor dat de namen op de EU-, de Amerikaanse en de Nederlandse sanctielijst automatisch bevraagbaar zijn via het incidentenwaarschuwingssysteem EVA.


Financieel-economische criminaliteit Verder alerteert de NVB haar leden bij wijzigingen op de EU-sanctielijst. Over de effectiviteit van de lijsten bestaat twijfel. Zo zijn de persoonsgegevens vaak niet compleet, waardoor identificatie niet kan plaatsvinden. Naast de sancties op specifieke personen en bedrijven, vallen in het kader van terrorismebestrijding ook landen en goederen onder het sanctieregiem. Ook hier worden banken geconfronteerd met het probleem dat zij geen zicht hebben op de ‘fysieke’ goederenstroom en moeten afgaan op de aangeboden documenten. De NVB spant zich in 2007 in om door voorlichting en informatie over (on) mogelijkheden van detectie van trade finance sturing te geven aan de (Europese) regelgeving.

Fraude Om te voorkomen dat de post gemakkelijk uit de brievenbussen van klanten wordt ‘gehengeld’ dragen de banken in 2007 bij aan het project Klep Dicht. Verder investeren banken fors in maatregelen en technische middelen om het beveiligingsniveau hoog te houden. Hypotheekfraude Bij de NVB zetelt sinds 2000 de Stichting Fraudebestrijding Hypotheken (SFH). De SFH coördineert grote fraudezaken, fungeert als contactpersoon voor derden (zoals politie/ justitie en gemeenten) en adviseert financiers over fraudepreventie. Hypotheekfraude in georganiseerd verband leidt niet alleen tot forse financiële schade, ook de maatschappelijke en sociale gevolgen zijn groot. Als geconstateerd wordt dat er fraude gepleegd is wordt aangifte gedaan bij de politie. Tegen malafide taxateurs of notarissen wordt een klacht gedeponeerd bij de brancheorganisatie of de certificerende organisatie.



Fysieke beveiliging

Incidentenwaarschuwingssysteem Financiële Instellingen Een van de succesvolste middelen om criminaliteit tegen te gaan is het incidentenwaarschuwingssysteem EVA. Dit waarschuwingssysteem, goedgekeurd door het College Bescherming Persoonsgegevens, biedt de NVB-leden de mogelijkheid om te toetsen of bepaalde (rechts)personen op de een of andere manier een criminaliteitsrisico vormen. Een ‘hit’ op het EVA-systeem betekent overigens niet dat dan de aangevraagde dienst standaard wordt geweigerd. De financiële instelling maakt op basis van ingewonnen informatie een risicoafweging. Deze afweging geldt niet voor personen die op de EU- of de Nederlandse sanctielijst staan. Aan hen mag geen financiële dienst worden verleend. Om de namen ook in het klantacceptatieproces automatisch te kunnen toetsen, zijn de namen op deze lijsten ook via de EVA-systematiek bevraagbaar.

Bankovervallen Het aantal bankovervallen neemt in 2007 wederom sterk af en komt uit op 29. In 2006 waren dit er 41. Dit is een daling van 29%. Mede afgezet tegen de 94 overvallen in 2003 en de 570 overvallen in 1992 lijken de maatregelen die de banken nemen vruchten af te werpen. Maar elke overval is er één te veel. De mate van fysiek en verbaal geweld tegen bankmedewerkers blijft een bron van zorg en aandacht. De NVB faciliteert onder meer het interbancaire overleg slachtofferhulp en de werkgroep Fysieke Beveiliging. Verder overlegt zij periodiek met de landelijk overvalcoör dinator, regionale overvalcoördinatoren en de beleidsverantwoordelijken van andere branches, met als doel snel te reageren op nieuwe trends en dreigingen.

Bankovervallen Aantal


2003

2004

2005

2006

2007

2002

94

92

73

41

29

80

4. Toezicht en financiële markten In 2007 domineert de overnamestrijd rond ABN AMRO en de turbulentie op de financiële markten als gevolg van de subprime hypotheekcrisis in de VS het publieke debat over toezicht en financiële markten. Hierbij leiden de lage rentestanden en het macro-economisch klimaat in de voorgaande jaren met name in de VS tot toename van de risicobereidheid bij investeerders, financiële instellingen en leners: een veel te ruimhartige verstrekking van hypotheken aan economisch zwakkeren en onvoldoende boekenonderzoek door credit-rating agencies en investeerders. Meer over toezicht en finan ciële markten leest u in het aparte themaboekje bij dit jaarverslag.

Buiten het zicht van het publiek, maar voor banken niet minder belangrijk, staat 2007 in het licht van de overgang naar toezicht op grond van de nieuwe Bazel II-regels. Onder Bazel II wordt onderscheid gemaakt naar: • Pilaar 1 minimum solvabiliteitseisen zoals

gesteld door de toezichthouder

• Pilaar 2 de interne kapitaalsplanning door

het management • Pilaar 3 de informatieverstrekking aan het publiek In verband met deze overgang vindt in 2007 veel overleg plaats tussen de branche en de toezichthouder over rapportageverplichtingen, de beoordeling van het interne kapitaalsplanningsproces van banken en de toepassing van solvabiliteitseisen. Voor een deel gaat dit overleg over de voorgenomen toepassing van regels in Nederland. Daarnaast levert de NVB een bijdrage aan de gewenste toekomstige aanpassingen en uitwerking van de Europese regelgeving.

Bazel II Symposium Als onderdeel van de Nederlandse discussie over de toepassing van Bazel II organiseert de NVB samen met DNB op 24 april 2007 het drukbezochte zesde Bazel II Symposium. Naast een update over de actuele ontwikkelingen rondom Pilaar 1, wordt het toezichtkader, de praktijk en de ervaringen van de externe accountant met Pilaar 2 en Pilaar 3 uitgebreid toegelicht, waarbij met name over Pilaar 2 een boeiende uitwisseling van gedachten plaatsvindt.

Zesde Bazel II Symposium, april 2007.

Pilaar 2 bepaalt dat banken moeten beschikken over een beoordelings- en beheersingsproces om de toereikendheid van het interne kapitaal te bepalen (het internal capital adequacy assessment process: ICAAP). De toezichthouder toetst vervolgens de processen en de toereikendheid van het interne kapitaal van de banken in het supervisory review and evaluation process (SREP).


17

Toezicht en financiële markten

In november 2007 legt DNB de herziene beleidsregel Pilaar 2 aan de NVB voor ter consultatie. De NVB complimenteert DNB met de voorgenomen beleidsregel en is verheugd dat expliciet in de beleidsregel is opgenomen dat de evaluatie van de ICAAP erop is gericht om door ‘een dialoog met de onderneming tot een gezamenlijke visie te komen’. De NVB is echter bezorgd over de koppeling aan de interne kapitaaldoelstelling bij definiëring van het ICAAP-kapitaal. Deze discussie wordt in 2008 door de NVB in samenwerking met de sector voortgezet.

Seminar Landenrisico’s, dagvoorzitter C. Sezgin, lid raad van bestuur GarantiBank.

Seminar Landenrisico’s Op 24 mei was de GarantiBank International de gastheer van het seminar Landenrisico’s met als centraal thema Turkije. Voor de deelnemers was er veel gelegenheid om zich te buigen over het meten en beheersen van buitenlandse exposures. Dit thema heeft sterk aan belang gewonnen, omdat Bazel II ertoe heeft geleid dat de bestaande landenrisicorapportage van DNB plaats maakt voor een rapportage van de naar kredietrisico gewogen activa per land. De minimumeisen voor kredietrisico onder Bazel II dienen nu dus, meer dan voorheen, als buffer voor landenrisico. DNB Liquiditeitenrapportage In 2007 evalueert de NVB het huidige toezichtframework voor het liquiditeitenbeheer (DNB Liquiditeitenrapportage). Om te toetsen of een solvabele bank op korte termijn een liquiditeitscrisis kan overleven, is enkele jaren geleden deze rapportage geïntroduceerd.


Dit houdt in dat een integrale toets plaatsvindt op de totale geconsolideerde balans voor liquiditeit, waarin zowel het valutaals tijdelement is meegenomen. Met deze werkwijze loopt Nederland internationaal voorop. De NVB staat positief tegenover deze integrale toets op de totale geconsolideerde balans voor liquiditeit, waarin zowel het valutaals tijdelement is meegenomen. De sector ervaart echter de vaste liquiditeitswaarde, het vaste erosiepercentage en de hoogte ervan als nadeel. Deze kunnen leiden tot overliquiditeit bij de instellingen. In het voorjaar 2008 komt de NVB met een concreet voorstel. Harmonisatie op Europees niveau Een belangrijk thema voor de banken is de verdere harmonisatie op Europees niveau. Het raamwerk van Bazel II is gebaseerd op een richtlijn, de Capital Requirements Directive, die in totaal 101 nationale uitzonderingen toestaat. Deze veelheid van opties leidt al gauw tot een onoverzichtelijke en kostbare situatie voor de banken in Europa. Daarom werkt de NVB, via de Europese Banken Federatie (EBF), in 2007 mee aan het opstellen van een Laundry List, waarin de Europese bancaire sector de belangrijke gewenste wijzigingen van de Capital Requirement Directive vastlegt. Nederland wijst hierbij in het bijzonder op de noodzaak tot aanpassing van het regime voor intercompany-vorderingen. Doel is om bij intercompany-vorderingen van de groepsmaatschappij op een buitenlandse dochter te komen tot een 0%-risicoweging in plaats van de huidige 20 tot 100%.

Toezicht en financiële markten

Implementatie MiFID Financiële Markten staat in 2007 vooral in het teken van de implementatie van MiFID in Nederland en de daaraan gekoppelde datum van 1 november. Op deze datum moet de MiFID EU-breed geïmplementeerd zijn. In Nederland wordt de MiFID, die tot doel heeft om beleggingsdiensten in Europa te harmoniseren en een betere beleggersbescherming te bieden, op 31 oktober in het Staatsblad gepubliceerd. Hiermee is Nederland een van de laatste in Europa. In de maanden voorafgaand aan 1 november 2007 werkt de NVB actief en onder hoge druk aan de MiFID. De Expertpool MiFID, bestaande uit juristen en MiFID-projectleiders, levert een wezenlijke bijdrage door intensieve dialoog met regelgever en toezichthouder, en uitgebreide reacties op de verschillende consultaties. Omdat ook op Europees niveau de CESR-aanbevelingen zeer laat verschijnen zorgt dit voor veel onzekerheid hoe bepalingen uit de richtlijn omtrent bijvoorbeeld transactierapportage en best execution uitgevoerd moeten worden. De NVB neemt deel aan de CESR-consultaties en levert een waardevolle bijdrage binnen EBF-verband. De NVB organiseert op 4 oktober 2007, te midden van de parlementaire behandeling van de MiFID, het MiFID-congres. Eerder wordt door een groot deel van onze leden de NVBMiFID-folder verspreid (oplage 1,2 miljoen), die de klant uitleg geeft over de MiFID en de betekenis ervan voor de klant. Vanwege het grote belang en de grote belangstelling voor

de MiFID introduceert de NVB voor haar leden het succesvolle MiFID-infonet, waardoor voor alle betrokken leden de belangrijke ontwikkelingen omtrent de MiFID-implementatie op de voet te volgen zijn. Covered bonds Eind 2007 wordt de discussie afgerond rond het toekomstig wettelijk kader voor gedekte schuldinstrumenten (covered bonds). Het kader, dat de vorm heeft van een besluit, leidt tot een grotere internationale erkenning en een volwaardige status van de Nederlandse covered bonds op de financiële markten. Het besluit treedt naar verwachting per 1 juli 2008 in en betekent dat ook Nederlandse instellingen kunnen profiteren van de voordelen die een wettelijke structuur biedt. Nederlandse instellingen krijgen hiermee toegang tot een grotere investorbase en in potentie ook lagere fundingkosten. Large exposures In Europees verband is de NVB actief betrokken bij respons op de door de Committee of European Banking Supervisors (CEBS) voorgestelde regelgeving over large exposures. De regelgeving heeft betrekking op het stellen van een absolute grens aan de maximale exposure die op een individuele debiteur of groep van verbonden debiteuren gelopen mag worden.

Dagvoorzitter Wim Mijs tijdens het MiFID-congres op 4 oktober 2007.


5. Consumentenzaken en ondernemingsklimaat Met een veelheid aan financiële producten waaruit de consument zijn keuze maakt, rijst de vraag waar de verantwoordelijkheid ligt van de consument, de aanbieder van een financieel product en de overheid. Ook in 2007 speelde deze vraag volop. In het themaboekje ‘Consumentenbescherming - laveren tussen paternalisme en eigen verantwoordelijkheid’ kunt u meer over dit onderwerp lezen. Onderstaand treft u een selectie aan van de belangrijkste andere onderwerpen die actueel waren op het gebied van consumentenzaken en ondernemingsklimaat. Code voor consumptief krediet De NVB ontwikkelt een eigen code voor consumptief krediet. Onderdelen van die code zijn de normen voor de verstrekking van consumptief krediet, een koppeling van die verstrekking aan reeds verstrekt hypothecair krediet, aspecten van studentenkrediet en mogelijk debetstanden in rekening-courant. Naar verwachting is de code in het voorjaar van 2008 gereed. NEN-norm schuldhulpverlening In 2007 is hard gewerkt aan een NEN-norm voor de schuldhulpverlening. Het belang van de NVB hierin is het verlengen van de termijn in het minnelijke traject van schuldsanering. Nu is die termijn altijd 36 maanden. Deze termijn doet geen recht aan de termijn waarbinnen doorgaans consumptief krediet wordt verstrekt. Daarom wordt gestreefd naar een termijn van 60 maanden voor schuldenaren die in een relatief gunstige positie verkeren. De nieuwe norm wordt in 2008 voor commentaar voorgelegd, waarna vaststelling volgt en de eerste certificeringen kunnen plaatsvinden.


Landelijk Informatiesysteem Schulden In 2007 zijn goede vorderingen gemaakt rondom het Landelijk Informatiesysteem Schulden. Naar verwachting wordt vroeg in 2008 de overeenkomst voor het opzetten van het informatiesysteem getekend. Dit sluit een complex traject af waarbij zeer verschillende partijen de handen ineen hebben geslagen om de informatievoorziening over bestaande schulden te verbeteren. Belangrijke doorbraak is hierbij dat de Gemeentelijke Basisadministratie mag worden gebruikt om gegevens van schuldenaren te verifiëren teneinde hen op de juiste wijze in het systeem op te nemen. Het systeem kan een belangrijke bijdrage leveren aan het terugdringen van problematische schulden. Banksparen 2007 is een belangrijk jaar voor het banksparen, het fiscaal gefaciliteerd sparen voor aflossing eigen woningschuld of opbouw pensioen. Mede door de lobby van de NVB wordt in het najaar het wetsvoorstel van de Kamerleden Depla (PvdA) en Blok (VVD) dat banksparen mogelijk maakt, aangenomen. Banken kunnen door dit wetsvoorstel nu onder dezelfde fiscale voorwaarden producten aanbieden als verzekeraars.

Consumentenzaken en ondernemingsklimaat

Witboek hypotheken In 2007 verschijnt het Witboek hypotheken. De Europese Commissie noemt hierin enkele onderdelen voor mogelijke harmonisatie, zoals boete bij vervroegd aflossen en verantwoord lenen. Dreiging van eventuele bindende regelgeving is mede door de Nederlandse lobby voorlopig geweken. Gedragscode hypothecaire financieringen Over de gedragscode en naleving ervan spelen in 2007 twee belangrijke ontwikkelingen. Ten eerste is een nieuw artikel 12 vastgesteld over waardetransparantie bij beleggingsverzekeringen die zijn gekoppeld aan een hypotheek. Per 1 januari 2008 is het artikel in werking getreden. Ten tweede is via zelftoezicht (meldpunt, monitoringcommissie, extra mankracht) de naleving van de nieuwe code bevorderd. De NVB blijft onder meer betrokken door ‘supportive actions’ voor een betere naleving (oproepen achterban, presentaties, etc.) uit te voeren. Dit mede in overleg met de AFM. Vooringevulde Aangifte Banken willen een adequate compensatie voor hun eventuele medewerking aan de invoering van de Vooringevulde Aangifte (VIA). De NVB in 2007 spreekt diverse keren op hoog politiek niveau over dit onderwerp. Banken zijn al de grootste leveranciers van financiële gegevens voor de Belastingdienst. Voor het slagen van de VIA worden weer extra inspanningen gevraagd. Naast adequate compensatie hebben de banken duidelijke wensen over onder meer het tijdstip van aanleveren, de totale hoeveelheid en de kwaliteit van de aan te leveren gegevens.

Btw en outsourcing bij betalingsverkeer Een te enge interpretatie door de Belastingdienst van de btw-vrijstelling bij outsourcing van delen van het kernproces van het betalingsverkeer brengt de Nederlandse banken in een nadelige positie ten opzichte van banken in omringende landen. Juist nu er een ontwikkeling gaande is naar één Europese markt voor betalingsverkeer belemmert Nederland een blijvend kostenefficiënt betalingsverkeer. De NVB pleit voor een ruimere interpretatie van de vrijstelling. Nieuwe Faillissementswet Eind 2007 verscheen het voorontwerp voor een nieuwe Insolventiewet, opgesteld door de Commissie Kortmann. De NVB heeft op een aantal punten stevige kritiek. Die richt zich met name op de uitbreiding van de regeling van de verhaalsbenadeling en het recht van de bewindvoerder tot gebruik, verbruik en vervreemding van activa. Het effect daarvan zal zijn dat banken terughoudender worden om bedrijven in moeilijkheden te financieren, waardoor de overlevingskansen van deze bedrijven verminderen. Daarmee wordt het tegendeel bereikt van wat wordt nagestreefd.

Jaarverslag Nederlandse Vereniging van Banken 2007 21

6. Sociaaleconomische zaken Cao’s bankbedrijf In 2007 zijn alle zes grote cao’s vernieuwd. Deeltijd

Looptijd

Verdeling man-vrouw %

Aantal werknemers

ING Nederland

01-01-2007 tot 01-07-2008

20.200

Rabobank

01-05-2007 tot 01-05-2009

43.200

SNS-Reaal

01-06-2007 tot 01-06-2008

3.400

Algemene BankCAO

01-01-2008 tot 01-04-2009

8.000

ABN AMRO Bank

01-01-2008 tot 01-01-2009

24.000

Fortisbank

01-01-2008 tot 01-01-2009

7.700

Deeltijd

1983

2007

mannen

99,1

98,9

vrouwen

89,4

82,3

m+v

94.7

90,7

In 1983 was de verdeling man-vrouw nog 55-45. Sinds de jaren ’90 is deze vrijwel 50/50. Functieniveau % Functiegroepen

De diverse cao’s in de financiële wereld zijn van toepassing op ruim 106.000 werknemers in het bankbedrijf. De overeengekomen inkomensverbeteringen liggen allemaal rond de 3% structureel op jaarbasis. Daarnaast zijn in de cao’s afspraken gemaakt over inzetbaarheid, employability en levensfasebewust hrm-beleid, mede in relatie tot de Wet Gelijke Behandeling Leeftijd bij Arbeid, die voorwaarden stelt aan het hanteren van leeftijdsbepalingen in arbeidsvoorwaardelijke regelingen. Er waren geen andere grote thema’s. Uiteraard speelde het samengaan van ABN AMRO en Fortis wél een rol in de besprekingen over hun respectieve cao’s.

werknemers in 1983

2007

1

2,0

0,1

2

19,4

0,4

3

31,3

6,8

4/5

15,4

29,1

hogere groepen

31,9

63,6

Dit overzicht geeft een goed beeld van de enorme verschuiving in het n iveau van de functies in het b ankbedrijf. Het minimum instroomniveau is tegenwoordig mbo+/hbo.

Personeelsbestand bankbedrijf over de afgelopen 25 jaar (1983 - 2007) Aantal medewerkers

1983

1987

1990

1993

1995

1997

2000

2003

2007

92.500

98.500

114.700

109.100

104.000

113.000

129.000

113.100

106.000


Sociaaleconomische zaken

Stage-uitwisseling ministerie van Financiën In 2007 lopen acht medewerkers van het ministerie van Financiën stage bij banken en bank-/verzekeringsmaatschappijen. Eén bankmedewerker loopt stage op het ministerie. Doel is meer zicht krijgen op elkaars werkterreinen, meer inzicht in elkaars werkprocessen, en daarmee het bezien van de mogelijkheden tot wederzijdse kruisbestuiving. Alle betrokkenen ervaren het project als een groot succes. Voor 2008 zijn er weer stages voor medewerkers van het ministerie geregeld. Vanuit de banken en de NVB gaat een aantal medewerkers stage lopen bij Financiën. Themabijeenkomsten hrm-directeuren De NVB organiseert in 2007 in samenwerking met Atos Consulting een aantal dinerbijeenkomsten voor de hrm-verantwoordelijke professionals van de 25 grotere banken die onder de Algemene Bank-CAO ressorteren. Tijdens de bijeenkomsten worden thema’s uitgediept als ‘De hr-manager als businesspartner’ en ‘Boeien en binden van personeel’. Ook in 2008 vinden dergelijke dinerbijeenkomsten weer plaats, gewijd aan het thema ‘inzetbaarheid’.

Het per 30 juni 2007 afgesloten boekjaar is zeer succesvol verlopen. Bovendien is hard gewerkt aan het structureel verbeteren van NIBE-SVV, waarbij de klanttevredenheid het centrale thema was. Er vonden verschillende projecten plaats op het gebied van productaanbod, marketingcommunicatie en procesorganisatie. Naast de opleidingen is een breed scala aan nieuwe (maatwerk)vakuitgaven ontwikkeld en heeft NIBE-SVV Congressen haar eerste congressen en seminars georganiseerd. Op het gebied van marketing en communicatie is de Wft succesvol in de markt gezet, is een arbeidsmarktcampagne ontwikkeld en is de eigen website www.nibesvv.nl vernieuwd.

NIBE-SVV B.V. NIBE-SVV, een gezamenlijke dochter van de NVB en het Verbond van Verzekeraars leidt jaarlijks zo’n 50.000 cursisten op in meer dan 200 verschillende opleidingen, trainingen, workshops en maatwerktrajecten.


7. Verenigingsbeleid en communicatie Bijzondere Algemene Ledenvergadering In de Bijzondere Algemene Ledenvergadering van 16 februari 2007 stemmen de leden in met de statutenwijziging die het mogelijk maakt een externe voorzitter (die niet verbonden is aan een bank) te benoemen. Als eerste externe voorzitter van de NVB neemt Boele Staal per 1 maart 2007 het voorzitterschap over van Piet Moerland, die tot 1 juli 2007 vice-voorzitter blijft. Daarna neemt Eli Leenaars het vice-voorzitterschap van hem over. Ook worden tijdens deze vergadering Jan van Rutte en Nick Jue benoemd tot bestuurslid als opvolger van respectievelijk Cees Beuving en Hans van der Noordaa.

Reguliere Algemene Ledenvergadering Op 6 juni 2007 vindt de jaarlijkse Algemene Ledenvergadering plaats. Stilgestaan wordt onder meer bij de steeds toenemende eisen aan banken vanuit de maatschappij en vanuit de toezichthouders. In die context achten voorzitter en bestuur een duidelijke rol weggelegd voor een krachtige NVB die samen met de leden zorgt voor een goed klimaat voor de banken, hun klanten en hun medewerkers. Voorzitter Boele Staal en directeur Wim Mijs geven aan die uitdaging in een veranderd speelveld graag aan te gaan. Verder bespreken de leden andere belangrijke thema’s als de zorgplicht bij de kredietverlening aan particulieren, de nieuwe Stichting Holland Financial Centre, de vormgeving van het toezicht in de EU en SEPA.

Samenstelling bestuur per 31 december 2007 Mr. B. Staal Voorzitter Drs. W.F.C. Cramer Penningmeester Drs. F.H.G. Deckers Mr. M. Enthoven Mr. M.W.J. Hinssen Drs. W.G. Jiskoot Drs. N.C. Jue Drs. J.C.M. van Rutte Ir. P.J.A. van Schijndel

NVB Friesland Bank F. van Lanschot Bankiers NIBC Bank SNS Bank ABN AMRO Bank ING Bank Fortis Bank Nederland Rabobank Nederland

Tijdens de ledenvergadering van 6 juni 2007 worden herbenoemd Mr. C.P.A.J. Leenaars Vice-voorzitter ING Bank Dr. P.W. Moerland Rabobank Nederland Drs. J.P. Schmittmann ABN AMRO Bank Ir. P.O. Vermeulen BNG 24 Jaarverslag Nederlandse Vereniging van Banken 2007

Verenigingsbeleid en communicatie

Bureau Per 1 januari 2008 telt het bureau 58 formatieplaatsen (52,7 fte). Daarvan zijn er 14 (5 fte) werkzaam voor een zevental financiële organisaties waarvoor de NVB het secretariaat voert of diensten verleent. Bestuursberaad Kleinere en Buitenlandse Banken (BBKBB) Het BBKBB vertegenwoordigt alle leden die geen zitting hebben in het bestuur en bespreekt alle belangrijke NVB-onderwerpen vanuit de invalshoek van de kleinere en buitenlandse banken. De BBKBB-voorzitter, Willem Cramer (voorzitter Raad van Bestuur van de Friesland Bank), is qualitate qua lid van het NVB-bestuur. In 2007 staat het BBKBB onder meer stil bij goede voorlichting aan de leden over de MiFID, Bazel II en SEPA, de prioriteiten voor 2007, de heffingssystematiek bij de Wfd, de naleving van de Gedragscode Hypothecaire Financieringen, de bancaire kanttekeningen bij het Vooringevulde Aangiftebiljet en de relatie met de AFM. Met Boele Staal en Wim Mijs wisselt het BBKBB van gedachten over de governance van de NVB en de behoeften van de kleinere banken inzake informatievoorziening en specifieke belangenbehartiging. Het BBKBB onderschrijft het voornemen van de NVB om de informatie- en servicefunctie voor met name de kleinere leden te intensiveren.

Het BBKBB ondersteunt ook het voornemen om de vestigingscondities voor financiële ondernemingen te optimaliseren. Ook herijkte het BBKBB de dynamische ontwikkelingen op het gebied van betalingsverkeer (waaronder de komst van SEPA) en kwamen onderwerpen als de invoeringsaspecten van Bazel II voor kleinere banken en de nieuwe Algemene Bank-CAO aan bod.



Ledenlijst De NVB heeft per 1 januari 2008 92 leden. De NVB heeft daarnaast ook negen geassocieerde instellingen voor (alleen) sociaaleconomische zaken. 1. AAGUS Financial Services Group N.V. 2. Aareal Bank AG 3. ABN AMRO Bank N.V. 4. ABN AMRO Holding N.V. 5. Achmea Bank Holding N.V. 6. Achmea Hypotheekbank N.V. 7. Aegon Bank N.V. 8. AKBank N.V. 9. Allianz Nederland Asset Management B.V. 10. Amsterdam Trade Bank N.V. 11. Anadolubank Nederland N.V. 12. Anthos Bank B.V. 13. Argenta Spaarbank N.V. 14. Bank of America, N.A. 15. Bank Bercoop N.V. 16. N.V. Bank voor de Bouwnijverheid 17. Bank Insinger de Beaufort N.V. 18. Bank Mendes Gans N.V. 19. nv Bank Nederlandse Gemeenten 20. Bank of Scotland, Amsterdam Branch 21. Bank of Tokyo-Mitsubishi UFJ (Holland) N.V. 22. Bank Ten Cate & Cie N.V. 23. Banque Artesia Nederland N.V. (GE Artesia Bank) 24. BinckBank N.V. 25. BNP PARIBAS S.A., the Netherlands Branch 26. Citco Bank Nederland N.V. 27. Citibank International plc, Netherlands branch

28. Credit Europe Bank N.V. 29. Commerzbank AG, Amsterdam Branch 30. Coöperatieve Centrale RaiffeisenBoerenleenbank B.A. 31. Delta Lloyd Bank N.V. 32. Demir-Halk Bank (Nederland) N.V. 33. Deutsche Bank AG 34. Dexia Bank Nederland N.V. 35. Direktbank N.V. 36. Dresdner Bank AG, Branch Amsterdam 37. Dresdner VPV N.V. 38. DSB Bank N.V. 39. DVB Bank N.V 40. The Economy Bank N.V. 41. EUROHYPO AG 42. FGH BANK N.V. 43. Fortis ASR Bank N.V. 44. Fortis Bank (Nederland) N.V. 45. Fortis Bank Nederland (Holding) N.V. 46. Fortis Hypotheek Bank N.V. 47. Friesland Bank N.V. 48. F. van Lanschot Bankiers N.V. 49. GarantiBank International N.V. 50. Habib Bank Ltd 51. Hollandsche Bank-Unie N.V. 52. HSBC Bank plc. 53. N.V. De Indonesische Overzeese Bank 54. ING Bank N.V. 55. Isbank GmbH, Amsterdam Branch 56. Interbank N.V. 57. NTESA SANPAOLO SpA, Amsterdam Branch 58. JPMorgan Chase Bank N.A. 59. KAS Bank N.V. 60. KBC Bank Nederland N.V. 61. Korea Exchange Bank, Amsterdam Branch


62. Levob Bank N.V. 63. Lloyds TSB Bank Plc. 64. Mizuho Corporate Bank Nederland N.V. 65. Mega International Commercial Bank Co., Ltd Amsterdam Branch 66. Nachenius, Tjeenk & Co. N.V. 67. Nederlandse Waterschapsbank N.V. 68. NIBC Bank N.V. 69. Bank Oyens en Van Eeghen N.V. 70. Petercam Bank N.V. 71. Postbank N.V. 72. Rabohypotheekbank N.V. 73. RBC Dexia Investor Services Netherlands N.V. 74. Robeco Direct N.V. 75. Robein Bank N.V. 76. Schretlen & Co N.V. 77. SNS Bank N.V. 78. SNS Regio Bank N.V. 79. SNS Securities N.V. 80. Société Générale 81. Société Générale Bank Nederland N.V. 82. Staal Bankiers N.V. 83. Svenska Handelsbanken, Amsterdam Branch 84. TD Waterhouse Bank N.V. 85. Theodoor Gilissen Bankiers N.V. 86. Travelex Bank N.V. 87. Triodos Bank N.V. 88. UBS Investment Bank Nederland B.V. 89. Unilever Beleggingsbank B.V. 90. WestlandUtrecht Effectenbank N.V. 91. WestlandUtrecht Hypotheekbank N.V. 92. Yapi Kredi Bank Nederland N.V.


Wijzigingen ledenlijst Nieuwe leden Anadolubank Nederland N.V. Naamswijzigingen Vorige naam Bank of Scotland, Amsterdam Branch Banque Artesia Nederland N.V.

Nieuwe naam Bank of Scotland plc. GE Artesia Bank

(Banque Artesia Nederland N.V. is de formele naam)

FBS Bankiers N.V. Finans Bank N.V. GWK Bank N.V. San Paolo IMI SpA, Amsterdam Branch Veer Palthe Voûte

SNS Securities N.V. Credit Europe Bank N.V. Travelex Bank N.V. (handelsnaam GWK Travelex) Intesa Sanpaolo SpA Dresdner VPV N.V.

Overige wijzigingen Effectenbank Stroeve Regio Bank en CVB Bank zijn per 1/7/2007 gefuseerd

opgegaan in Theodoor Gilissen Bankiers N.V. de naam van nieuwe bank is SNS Regio Bank N.V.



Herkomst land aantal

2007

Nederland

Leden

36

0,1

Europa

37

0,4

7 werknemers in 1983 4

6,8 2007 29,1

Nederland Zuid-Amerika

36 1

0,1 63,6

Japan

2

0,4

Rest Azië

4

6,8

Overig/Rusland

1

29,1

Totaal

92

63,6

Turkije Functiegroepen Noord-Amerika

Ledencommunicatie De NVB heeft informatievoorziening naar haar leden hoog in het vaandel staan. Zo is in 2006 het archief- en documentensysteem Oikos in het leven geroepen. Alle circulaires en vergaderstukken worden automatisch per e-mail verstuurd en Oikos houdt automatisch het archief bij van voor leden relevante informatie. In 2007 zijn verdere functionaliteiten aan Oikos toegevoegd. Het online aanbieden van informatie is vanuit de NVB gezien efficiënter en goedkoper, en komt het milieu ten goede omdat het papiergebruik aanzienlijk gereduceerd is. Op verzoek van haar leden geeft de NVB in 2007 een MiFID-brochure uit. De banken verspreiden ongeveer 1,2 miljoen exemplaren onder hun beleggende klanten.

Geassocieerde instellingen Euronext N.V. De Grenswisselkantoren N.V. Dutch Securities Institute International Card Services B.V. Nederlandse Financieringsmaatschappij voor Ontwikkelingslanden N.V. NIBE-SVV B.V. Nomura Nederland N.V. NPM Capital N.V. Quion Groep B.V.

Wat is MiFID En wat betekent dit voor u

2007 / 07

Hebt u vragen over de documenten die uw bank u in het kader van de nieuwe wetgeving stuurt, dan kunt u contact opnemen met uw eigen bank.

Nederlandse Vereniging van Banken Singel 236 1016 AB Amsterdam

Telefoon +31 (0)20 550 28 88 Telefax +31 (0)20 623 97 48

Postbus 3543 1001 AH Amsterdam

[email protected] www.nvb.nl

8836 broch_Mifid_WT_NL.indd 1


Nieuwe Europese regelgeving op het terrein van beleggingsdiensten en effectenbeurzen per 1 november 2007

MiFID-brochure.

05.07.2007 10:26:28


In maart 2007 organiseert de NVB ter gelegenheid van het aftreden van directeur Hein Blocks een symposium met als thema ‘De toekomst van Financieel Nederland’. Professor dr. J.H.R. van de Poel is gevraagd onderzoek te doen naar de toekomstperspectieven van de Nederlandse financiële sector. Tijdens het symposium verschijnt zijn studie ‘Hoogwaardig en duurzaam’. Middels voorlichtingsbijeenkomsten informeert de NVB haar leden met een tweewekelijkse online nieuwsbrief over actuele onderwerpen. Ook geeft de NVB het magazine Bank |Wereld uit, dat ten minste vier keer per jaar verschijnt.

Pers, politiek en maatschappij Als belangenbehartiger van de Nederlandse banken staat de NVB frequent in contact met pers, politiek en maatschappelijke organisaties. Zo voert de NVB in 2007 achtergrondgesprekken met journalisten over specifieke onderwerpen, zoals bereikbaarheid van bankdiensten, SEPA, overkreditering en de gedragscode hypotheken. In de media treedt de NVB op als woordvoerder namens de sector. De NVB onderhoudt nauwe contacten met Kamerleden en voorziet hen waar nodig van informatie. Ook doen in 2007 verscheidene parlementariërs het kantoor aan voor een werkbezoek. De NVB bezoekt op haar beurt de Kamer regelmatig. Voorzitter Boele Staal neemt in maart 2007 als voorzitter deel aan de hoorzitting over private equity en hedgefunds, en zijn er allerlei gesprekken met Kamerleden over uiteenlopende onderwerpen.

NVB kwartaalmagazine Bank|Wereld.

De NVB heeft veelvuldig contact met allerlei maatschappelijke en belangenorganisaties, waaronder de Consumentenbond, het Nibud en Vereniging Eigen Huis. Daarnaast zit de NVB in het dagelijks bestuur van het VNONCW en neemt o.a. actief deel in de European Banking Federation (EBF).



Evenementen 2007

In 2007 organiseert de NVB diverse symposia, seminars en bijeenkomsten voor haar leden. Daarnaast vinden er enkele evenementen plaats die ook voor externen toegankelijk zijn. NVB Nieuwjaarsbijeenkomst Datum 16 januari 2007 Locatie Nieuwe Kerk, Amsterdam Aantal 350 personen Voorlichtingsbijeenkomst SEPA Datum 6 maart 2007 Locatie WTC Rotterdam Aantal 105 personen

Zesde Bazel II Symposium Pilaar 2 en 3, april 2007.

De toekomst van Financieel Nederland Onderwerp De toekomst van Financieel Nederland. Symposium in het kader van het afscheid van directeur Hein Blocks Datum 27 maart 2007 Locatie Artis, Amsterdam Aantal 350 personen Dutch Advisory Committee Securities Infrastructure Seminar 2007 Onderwerp Market infrastructures Datum 30 maart 2007 Locatie ABN AMRO, Amsterdam Aantal 130 personen


Bazel Onderwerp Datum Locatie Aantal

Bazel II / Pilaar 2 en 3 24 april 2007 Rabobank, Utrecht 370 personen

Delegatie uit Estonia (Estonia Banks) Datum 10 en 11 mei 2007 Locatie NVB, Amsterdam Aantal 10 personen Landenrisico Seminar Onderwerp Country risk management under Bazel II Datum 24 mei 2007 Locatie GarantiBank, Amsterdam Aantal 65 personen


Implementatieweekend Telegiro Nieuwe Stijl Onderwerp TNS conversie Datum 8 t/m 11 juni 2007 Locatie NVB Aantal Stuurgroep TNS

Voorlichtingsbijeenkomst SEPA Onderwerp SEPA Reachability en Migratie Datum 10 oktober 2007 Locatie ABN AMRO Bank, Amsterdam Aantal 67 personen

NVB Beveiligingsborrel 2007 Datum 12 juni 2007 Locatie ING Amsterdam Aantal 114 personen

Slotfeest Telegiro Nieuwe Stijl Onderwerp TNS-implementatie Datum 10 oktober 2007 Locatie Amsterdamse grachten Aantal 35 personen

Begrijpt u mij? Onderwerp Artikel 4:19 lid 2 Wft Datum 6 september 2007 Locatie Dexia Bank Nederland, Amsterdam Aantal 140 personen Breed Overleg Betalingsverkeer Onderwerp Actuele betalingsverkeeronderwerpen Datum 2 oktober 2007 Locatie Rabobank, Utrecht Aantal 130 personen MiFID Onderwerp Datum Locatie Aantal

Invoering van de MiFID 9 oktober 2007 ING House, Amsterdam 190 personen

EVA Seminar Datum Locatie Aantal

2 november 2007 NVB 25 personen

Dutch Advisory Committee Securities Infrastructure Onderwerp Code of Conduct Datum 5 november 2007 Locatie Rabobank Nederland, Utrecht Aantal 51 personen Dutch Advisory Committee Securities Infrastructure Onderwerp Workshop Direct holding Datum 13 december 2007 Locatie Euroclear, Amsterdam Aantal 25 personen


8. Kerncijfers Balanscijfers op basis van rapportages van de Nederlandsche Bank (in miljoenen euro’s)

Activa

30-09-2007

30-09-2006

2006

2005

2004

2003

Liquiditeiten en beleggingen

1.094.012*

1.064.1 5 1 *

1.062.872

1.011.738

660.772

532.157

Bankiers kredietverlening overheid kredietverlening private sector Totale kredietverlening

427.445 51.395 1.681.639 1.733.034

337.582 57.972 1.508.278 1.566.250

313.383 58.941** 1.534.066** 1.593.007

289.392 56.805 1.356.74 1 1.413.546

270.068 57.007 1.137.205 1.194.212

240.212 54.763 1.040.995 1.095.758

Overige activa

150. 5 1 7

67.304

8 6 .1 1 9

52 . 8 0 1

43.534

43.221

Balans totaal

3.405.008

3.035.287

3.055.381

2.767.477

2.168.586

1.911.348

* inclusief financiële activa (o.a. derivaten, vastrentende instrumenten) ** aanname op basis van verhouding sept 2006


Balanscijfers op basis van rapportages van de Nederlandsche Bank (in miljoenen euro’s)

Passiva

30-09-2007

30-09-2006

2006

2005

2004

Bankiers spaargelden overige toevertrouwde middelen Toevertrouwde middelen

655.432 504.528 832.598 1.337.126

563.218 513.486 729.867 1.243.353

554.842 509.301 74 4 .1 97 1.253.498

548.602 485.541 667.474 1.153.015

466.751 419.734 579.978 999.712

Waardepapieren / niet-achtergestelde leningen voorzieningen kapitaal reserves belang van derden achtergestelde leningen fonds voor algemene bankrisico’s Aansprakelijk vermogen

1.245.475* 15.785 12.154 84.797 14.567 39.672 0 166.975

1.064.264* 19.032 1 1 .451 79.009 14.445 40.515 0 164.452

1.083.542* 1 6 .1 29 5.368 79.703 15.368 46.932 0 163.500

908.843 15.411 11.086 75.263 14.234 41.023 0 157.017

565.105 16.418 10.946 55.307 18.031 30.961 5.355 137.018

484.159

Balans totaal

3.405.008

3.035.287

3.055.382

2.767.477

1.911.348

1.762.510

* inclusief financiële verplichtingen

2003 391.843 358.839 550.908 909.747

14.983 7.527 50.405 16.545 31.008 5.131 125.599

NB. De cijfers 2007 zijn gebaseerd op de terugrapportage 2007, aangevuld met een extra informatievraag van DNB aan enkele banken.


Verkorte winst- en verliesrekening (in miljoenen euro’s)

30-09-2007

30-09-2006

2006

2005

2004

2003

Baten 45.922 Lasten 34.297 w.o. Waardeveranderingen van vorderingen 1.903 w.o. Toevoeging/onttrekking aan het fonds voor algemene bankrisico’s 0 Resultaat voor belastingen 12.556 Belastingen 2.143 Winst na belastingen 10.413 Belang van derden, buitegenwone baten / lasten e.d. 462 Netto winst 9.951 Ratio’s 30-09-2007 Capital-ratio* 4,9%

46.459 32.614 1.846

61.668 44.678 2.626

55.271 38.295 1.428

50.086 35.825 1.971

46.164 34.572 3.490

125 13.845 2.889 10.956

0

1

122

132

17.614

16.976

14.261

11.592

3.489

3.543

3.531

3.137

14.125

13.433

10.730

8.455

348

283

648

634

13.775

13.150

10.082

7.821

2005

2004

2003

5,7%

6,3%

6,5% 12,1%

BIS-ratio **

238 10.718 2006 5,4%

10,8%

11,8%

12,3%

12,1%

1,42

1,51

1,44

1,40

Verhouding baten/bedrijfslasten

* Aansprakelijk vermogen /balanstotaal ** Toetsingsvermogen /naar risicograad gewogen waarde balansposten


1,48

Verdeling Baten Rente Provisie Resultaten uit financiële transacties Opbrengsten effecten en deelnemingen Overig

2007 * 50% 22% 11% 4% 13%

2006* 50% 21% 12% 2% 15%

2005* 55% 20% 11% 4% 10%

Totaal Baten

100%

100%

100%

Verdeling Lasten Personeelskosten en andere beheerskosten Waardeveranderingen van vorderingen Toevoeging/onttrekking fonds algemene bankrisico’s Overig (afschrijvingen en waardeveranderingen van financiële vaste activa)

2007 * 82% 6% 0%

2006* 81% 6% 1%

2005* 85% 4% 0%

12%

12%

11%

Totaal Lasten

100%

100%

100%

Verdeling toevertrouwde middelen in miljoenen euro’s 2007* Crediteuren 41% 551.964 Spaargelden 38% 504.528 Deposito’s 21% 280.634 Totaal toevertrouwde middelen

100% 1.337.126

Kredietverlening in miljoenen euro’s Overheid Private sector Totaal * per 30 september

2007* 51.395 1.681.639 1.733.034

2006* 519.914 513.486 209.953

42% 41% 17%

100% 1.243.353

41% 41% 18%

2005* 471.238 474.469 198.478

100% 1.144.185

2006 58.941 1.534.066

2005 56.805 1.356.741

2004 57.007 1.137.205

2003 54.763 1.040.995

2002 52.879 1.006.028

1.593.007

1.413.546

1.194.212

1.095.758

1.058.907


Colofon Jaarverslag Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) 2007 Singel 236 1016 AB Amsterdam Postbus 3543 1001 AH Amsterdam [email protected] www.nvb.nl Tekst & eindredactie NVB Vormgeving & productie Arc Amsterdam Beeld Michel Wielick, Ron Offermans, Gabriela Hengeveld


Singel 236 1016 AB Amsterdam Postbus 3543 1001 AH Amsterdam Telefoon +31 (0)20 550 28 88 Fax +31 (0)20 623 97 48 info @ nvb.nl www.nvb.nl

Jaarverslag. Nederlandse Vereniging van Banken

Recommend Documents