Jaarverslag 2014
mei stipe fan:
opgesteld door de raad van toezicht op 27 februari 2015
1
Inhoud
Algemeen Activiteiten Samenwerking MonumentenMonitor Fryslân
3 4 6 7
2
Algemeen
Stichting Monumentenwacht Fryslân is gevestigd in Leeuwarden, Emmakade NZ 59, opgericht op 16 december 1977 en bij de Kamer van Koophandel ingeschreven onder nummer 41000304. De stichting heeft conform de statuten ten doel: a. het verval van cultuurhistorische bouwwerken te voorkomen door het nemen en bevorderen van preventieve maatregelen; b. het verrichten van alle verdere handelingen, die met het vorenstaande in de ruimste zin verband houden of daartoe bevorderlijk kunnen zijn; c. de stichting beoogt niet het maken van winst; en richt zich ook op het monitoren van cultuurhistorische bouwwerken. Stichting Monumentenwacht Noord & Oost Nederland fungeert als moederstichting met een raad van toezicht en de directie is gelijk. Alle beperkende bepalingen zoals deze gelden voor de directie in de moederstichting gelden ook voor de directie van Monumentenwacht Fryslân. Monumentenwacht Fryslân hanteert de Principes en Best Practice bepalingen van de Governance Code Cultuur. Monumentenwacht Fryslân is lid van de Vereniging Monumentenwacht Nederland en hanteert de op 15 januari 1995 in Amersfoort gedeponeerde algemene voorwaarden. Monumentenwacht Fryslân is vrijgesteld van BTW, heeft sinds 1-1-2011 de ANBI-status (Algemeen Nut Beogende Instelling) en is per 1-1-2012 ook aangemerkt als Culturele Instelling.
3
Activiteiten
Inspecties, opstellen inspectierapport, uitvoering noodherstel Monumentenwacht Fryslân wil het verval van cultuurhistorische bouwwerken in Fryslân voorkomen door het nemen en bevorderen van preventieve maatregelen. Een zo groot mogelijk aantal van deze bouwwerken wordt regelmatig bouwkundig geïnspecteerd en er worden eventueel kleine herstelwerkzaamheden verricht. Eigenaren van Friese cultuurhistorische bouwwerken kunnen een abonnement afsluiten. Dit geeft recht op periodieke inspecties, zo nodig met klein herstel, en een schriftelijke rapportage met adviezen. De inspecties worden uitgevoerd door een team van professionals met een brede opleiding en een flinke dosis praktische ervaring. Ze zijn speciaal toegerust en getraind om ook op moeilijk bereikbare plaatsen te komen. Prestaties 2014
2013
2012
2011
2010
aantal abonnementen
1.932
1.921
1901
1.887
1.862
aantal inspecties
875
884
912
897
927
aantal inspectie-uren gemiddelde inspectieduur (uur) gemiddelde inspectiefrequentie (jaar)
6.869 7,9 2,2
7.135 8,1 2,2
7.395 8,1 2,1
7.687 8,6 2,1
8.931 9,6 2,0
In 2014 zijn 875 inspecties uitgevoerd, waaronder voor het eerst ook 3 groene en 9 archeologische. Daarmee is het afgesproken aantal van 863 behaald, waarbij overigens was afgesproken dat er 2 mochten worden ingewisseld voor (ongeveer even lange) groene inspecties en ook 2 voor 14 (veel kortere) archeologische inspecties. In 2014 zijn 57 nieuwe abonnementen afgesloten en 46 opgezegd. Het aansluitingspercentage van de Friese rijksmonumenten is in 2014 uitgekomen op …% en dit is op Flevoland en Drenthe na het hoogste van alle provincies. Van de gemeentelijke monumenten is ...% aangesloten. Doelgroep In Fryslân zijn 5.102 cultuurhistorische bouwwerken beschermd, waarvan 4.167 als rijksmonument en 827 als gemeentelijk monument. Daarnaast zijn er nog tal van historische bouwwerken zonder bescherming, waaronder vele in de 42 beschermde stads- en dorpsgezichten. Resultaat In de "Nota Erfgoed 2010-2013" van provincie Fryslân wordt de steunfunctie van Monumentenwacht Fryslân gewaardeerd om de wezenlijke bijdrage aan behoud en ontwikkeling van het Friese erfgoed.
4
In de landelijke beleidsbrief modernisering monumentenzorg (MoMo) wordt de betekenis van Monumentenwacht letterlijk aangehaald: “Vooral in de rechtstreekse relatie met de burger in de persoon 'van 'monumenteneigenaar' speelt de provinciale Monumentenwacht een cruciale rol. Dit is de meest persoonlijke relatie tussen monumentenexpertise en monumentenbezitter. Het is de medewerker van de Monumentenwacht die aan de deur komt en met de eigenaar het onderhoud en de toestand van zijn monument bespreekt. De Monumentenwacht speelt dus een belangrijke rol in het maatschappelijk draagvlak en is belangrijker dan alle brochures, regels, vergunningen etc. In een monumentenstelsel dat dicht bij de burger wil staan en zoveel mogelijk wil dereguleren in sectorale wet- en regelgeving is een goed functionerende Monumentenzorg belangrijk. Kwaliteit De inspecties worden uitgevoerd volgens het kwaliteitshandboek van Monumentenwacht Nederland. Eigen bijdrage Om de tarieven laagdrempelig te houden was in 2014 een subsidiebedrag van: € 254.719 beschikbaar, een abonnement kostte € 50 per object per jaar en het uurtarief bedroeg € 42 voor woonhuizen, woonboerderijen, winkels, kantoren en openbare gebouwen of € 32 voor overige objecten. Op de voorpagina van ieder Fries inspectierapport en op onze inspectiebussen staat vermeld: "mei stipe fan" waarna het logo van de provincie.
5
Samenwerking
Monumentenwacht Fryslân bewoont het Monumintehûs Fryslân, waarin ook de medewerkers van de volgende andere Friese monumentenorganisaties zijn gehuisvest: * Stichting Steunpunt Monumentenzorg Fryslân * Stichting Behoud Kerkelijke Gebouwen in Fryslân * Stichting Alde Fryske Tsjerken en de volgende flankerende organisaties zonder personeel maken gebruik van de faciliteiten: * Stichting De Fryske Mole * Erfgoedvereniging Heemschut (provinciale commissie Fryslân) * Stichting Staten en Stinsen * Boerderijenstichting Fryslân * Stichting Industrieel Erfgoed Fryslân * Stichting Waterschapserfgoed * Stichting Interieurs in Fryslân. Het Monumintehûs organiseert ieder kwartaal een platformvergadering waarin de organisaties elkaar op de hoogte houden van relevante ontwikkelingen en activiteiten. Het Monumintehûs heeft gezamenlijk een digitaal portaal ontwikkeld op www.monumentenhuisfryslan.nl, www.monumintehusfryslan.nl of www.monumentenhuisfriesland.nl. In het kader van de samenwerking worden door ons (op basis van een overeenkomst) administratieve en secretariële werkzaamheden verricht voor de Stichting De Fryske Mole. Enkele van deze organisaties hebben ook monumenten in eigendom en hetzelfde geldt voor de meeste gemeentes en ook Vereniging Natuurmonumenten. Daarmee is de samenwerking veel inhoudelijker en vooral gericht op een optimale afstemming van ons aanbod op hun informatiesystemen. De inlogsite, waarop onze inspectierapporten digitaal beschikbaar zijn, speelt daarbij een steeds grotere rol. Tenslotte hebben de gemeentes Harlingen, Smallingerland en Súdwest Fryslân de diensten van Monumentenwacht specifiek opgenomen in het monumentenbeleid. Gemeente Harlingen vergoedt voor alle monumenteneigenaren het abonnementsgeld. Gemeente Smallingerland en Súdwest Fryslân vergoeden voor gemeentelijke monumenten het abonnement en de kosten van de eerste inspectie.
6
MonumentenMonitor Fryslân
Actualisering provinciale MonumentenMonitor De MonumentenMonitor geeft actueel inzicht in de technische staat van de beschermde monumenten, onderverdeeld naar categorie en gemeente, en biedt ook een vergelijking met voorgaande jaren. Daarmee is het een geschikt instrument om beleid (vooraf) te formuleren en (achteraf) te toetsen. Voor de MonumentenMonitor worden jaarlijks enkele algemene gegevens uit de rapportages verzameld over de staat van het casco en het onderhoud.
In Fryslân heeft Monumentenwacht in 2014 12% van alle gebouwde rijksmonumenten geïnspecteerd met de volgende uitkomsten:
De restauratiebehoefte vertoont een stijgende lijn, maar ligt ruim onder de door de RCE aangehouden maximale "werkvoorraad" van 10%, die belangrijk is om het vakmanschap in stand te houden. Het achterstallig onderhoud ligt beduidend hoger, dit een belangrijk aandachtspunt omdat het een voorbode is van mogelijke toekomstige restauratiebehoefte.
7
Meer ingezoomd op de categorie monumenten, zien we dat de restauratiebehoefte (deze is gerelateerd aan de staat van hetr casco) zich verspreid over meerdere categorieën:
8
Relatief gezien is de restauratiebehoefte het grootste bij onderdelen van kerkelijke monumenten (b.v. orgels) en het achterstallig onderhoud is het grootste bij de losse objecten (b.v. hekwerken). Meer ingezoomd op het type eigenaar kan worden geconcludeerd dat zakelijke eigenare én de overheid als eigenaar aandacht verdienen:
9
