Jaarverslag Kennismaking

Neonweg 12, 3812 RH Amersfoort, Tel. 033-4621752 Correspondentieadres: Walcheren 87, 3524ZR Utrecht Email: [email protected] Website: www.verpleegkundigerfgoed.nl BIC: INGBNL2A IBAN:NL54INGB0005252180

KvK Leiden: 41167202

Jaarverslag 2013 Bestuur Het bestuur bestaat uit: Mevrouw dr G.J.C. aan de Stegge (voorzitter) Mevrouw J. Schroot (secretaris) De heer mr H. Treure (penningmeester a.i.) Mevrouw I. van Deth-Ruys collectiemedewerkster Mevrouw M.A.J.M. Jaspars, auditor Nederlandse Museumvereniging

Kennismaking Monique Jaspars is in 1994 afgestudeerd aan de Reinwardt Academie, met als afstudeerdifferentiatie beheer en behoud. Na deze studie is zij circa 10 jaar werkzaam geweest bij provinciaal museumconsulentschappen in meerdere provincies, waarbij de werkzaamheden zich met name op de deelgebieden beheer&behoud, registratie& documentatie en bedrijfsvoering richtten. De laatste jaren heeft zij gewerkt als afdelingshoofd Realia (beheer en behoud) van het Nederlands Openluchtmuseum te Arnhem, alsmede gedurende een korte periode als interim medewerkerster collectiebeheer bij het Centraal Museum te Utrecht. Sinds 1 april 2013 is zij werkzaam als auditor bij het Nederlands Museumregister. Tijdens haar werk bij het museumconsulentschap Utrecht (thans Landschap Erfgoed Utrecht) heeft Monique diverse cursussen op de locatie van SHVB verzorgd om de medewerkers wegwijs te maken in het ADLIB systeem voor digitale registratie van de collectie.

Houten couveuse met kruiken

Doelstelling De SHVB verzamelt, selecteert, registreert en beheert voorwerpen, boeken en ander historisch verpleegkundig materiaal en maakt deze toegankelijk. Dit draagt bij aan de bevordering van de kennis van de geschiedenis van de verpleegkunde Website De website is herzien en uitgebreid. Het is zeker de moeite waard om aan onze website een bezoek te brengen. www.verpleegkundigerfgoed.nl In memoriam

Jolieke Schroot is in 1972 afgestudeerd aan de Bibliotheek- en Documentatieacademie. Zij heeft zich daarna gespecialiseerd in informatie- en kennismanagement. Begin 2013 heeft zij de werkzaamheden van het secretariaat overgenomen. Zij is collectiemedewerkster sedert 2010 en is vooral bekwaam in het invoeren van de objectgegevens in ADLIB; tevens beheert zij de website. In 2013 is zij lid geworden van VGV.

Twee oud-medewerkers zijn in 2013 gestorven: Mevrouw A.A.M.Doove-Smulders, collectiemedewerker van het eerste uur, tevens oudbestuurslid en Mevrouw M.L. Driessen, die gedurende ruim 10 jaar een deel van de boekencollectie heeft geregistreerd. Daarvoor, maar ook voor hun langdurige steun en belangstelling is de SHVB beiden veel dank verschuldigd.

1

Schenkingen Het collectiewerk zou niet mogelijk zijn zonder schenkingen van particulieren en instellingen. De SHVB is de schenkers daarvoor bijzonder dankbaar. Onder andere is ontvangen:  Een grote staande glazen vitrinekast, afkomstig uit De Hoogstraat  Diverse leerlingenspelden die zich nog niet in de collectie bevonden.  Een draagbrancard van canvas met houten frame  Zes wandplaten over Tuberculosepreventie en – bestrijding van Isalaklinieken Zwolle (zie foto) Verder kan SHVB rekenen op donaties van trouwe VGV-leden en andere donateurs

Wandplaat TBC bestrijding

Wel en wee Neonweg 12 Met het terugkomen van zo’n 400 objecten vanuit FNI te Zetten in november 2012 ontstond de behoefte aan meer opslagruimte. SHVB zag zich toen genoodzaakt extra opslagruimte elders te huren. Gelukkig is eind 2013 een kleine aangrenzende ruimte beschikbaar gesteld door onze verhuurder. Daarmee kan de gehele collectie begin 2014 weer onder één dak komen. Ongediertepreventie: Het Universiteitsmuseum te Utrecht heeft geweldig geholpen door wollen uniformkleding tijdelijk in de vrieskast op te nemen zodat motten en ander gespuis geen kans krijgen zich daar te vestigen

Collectiebeheer Het collectiebeheer bestaat uit vier onderdelen:  Collectie Selecteren, inventariseren, registreren en digitaliseren; conserveren en uitleendiensten.

 Expositie De kleinschalige expositie op eigen locatie, rondleidingen en vitrines bij andere organisaties.

 Selectie Om de collectie beheerbaar te houden wordt de gehele collectie regelmatig zorgvuldig nagelopen en geselecteerd.

 Dagelijkse gang van zaken

Huisvesting, medewerkers, contacten naar buiten en publiciteit.

Leerlingenspeld Bonifatius Leeuwarden

Audiovisueel erfgoed veilig gesteld Reeds jaren is SHVB in het bezit van een opmerkelijke audiocassette. Op die cassette staan de stemmen van de volgende prominenten: Florence Nightingale, die in 1890 een beeld schetst van de slag bij Balaclava (Krimoorlog 1854). De tekst is slecht te verstaan maar de stem is helder. Koningin-moeder Emma, die op 17 maart 1933 een oproep doet aan overheid en bevolking om het belang van de tuberculosebestrijding te onderkennen door royaal te doneren aan de Emmabloemcollecte. Zuster Frederieke Meyboom, die daags voor haar 100ste verjaardag in 1971 is geïnterviewd door Jan van Hillo. Van deze audiocassette heeft SHVB al jaren geleden een kopie laten maken, maar onlangs zijn de teksten ook overgezet naar een CD. Zo blijft de kwaliteit gewaarborgd. 2

Registratie en digitalisering Eind 2012 zijn circa 8.500 objecten en 3.750 boeken geregistreerd. Het registreren van het fotobestand vordert gestaag. Twee medewerksters registreren en fotograferen de collecties insignes, huisspelden en diploma’s. Zij werken ook aan andere onderdelen van de collectie. Dankzij een ontvangen subsidie van het Prins Bernhard Cultuurfonds was het mogelijk een nieuwe computer, een all-in-one printer en een digitale camera aan te schaffen, een goede investering ten behoeve van de digitalisering van de collectie.

De SHVB heeft geen betaalde krachten in dienst. Al het werk wordt gedaan door vrijwilligers. Zonder hun inzet van tijd, kennis en energie zou de voortgang van het werk ondenkbaar zijn. In 2013 zijn drie nieuwe medewerkers toegetreden: De dames C. Schmidt en M. Sjamaar, voor de textielcollectie en mevrouw R. de Vries als fondsenwerfster. Overige vaste medewerk(st)ers in 2013 zijn de dames VGV-leden: M.M. Bakker I. van Deth-Ruys (coördinator) H. Jager R. Kornet-van Leeuwen P.H.G. Peeters-van den Bekerom J.E. Schroot evenals de dames: G.W.F. van der Linden C.G. Miete H.J. Nijzink C.G. Quarles van Ufford-van Raalten M.M. Vos en de heer: R. Berg (technische werkzaamheden) Technische en creatieve ondersteuning op afroep: De heer G. Kuitenbrouwer De zeer gewaardeerde en trouwe vrijwilligster mevrouw B.J. Cirkel-Mayer heeft in de loop van 2013 na vele jaren haar vaste medewerking beëindigd.

Het gebruik van objecten door het Florence Nightingale Instituut te Zetten, thans Culemborg is door de gewijzigde opzet aldaar beëindigd.

Emaille slof met deksel

Uitleendiensten Het historisch verpleegkundig materiaal van de SHVB werd allereerst aan het Florence Nightingale Instituut beschikbaar gesteld. Daarnaast wordt ook uitgeleend aan andere organisaties en personen. Zij gebruiken het voor uiteenlopende doeleinden. Er zijn in totaal circa 300 objecten uitgeleend, waaronder 35 uniformen. Het aantal uitgeleende boeken en foto’s bedroeg circa 30. Deze dienst is verleend aan de volgende gebruikers:  Stichting Beatrixoord te Haren voor permanente expositie.  Holland Festival voor een theatervoorstelling.  CODA museum te Apeldoorn i.v.m. verlenging van de tentoonstelling.  De Dorpsdokter te Hilvarenbeek i.v.m. een tentoonstelling.  Studenten van Hogeschool Windesheim te Zwolle i.v.m. een presentatie.  Geldersch Landschap en Geldersche Kasteelen i.v.m. het inrichten van een sanatoriumkamer in huis Verwolde te Laren.  T. Bakker te Harderwijk i.v.m. een publicatie.  Heemkundekring ‘t Hof van Liessent te Lieshout i.v.m. een expositie.  W. van Boven te Leusden i.v.m. een reünie.  J. Verloop, Leendert Meeshuis te Bilthoven voor de Dag van de Verpleging.  Franciscus Ziekenhuis te Roosendaal voor een Open Dag.  L. Zandvliet i.v.m. de opnames van de TV serie “Ramses”.  Ziekenhuis Gelderse Vallei te Ede voor een historische optocht.  De heer en mevrouw Dorrenboom-Krijgsman voor een presentatie.

3

Vitrines elders Helaas is er een eind gekomen aan het jaarlijks inrichten van een vitrine met historisch verpleegkundige objecten in het gebouw van Verpleging & Verzorging Nederland te Utrecht.

Expositie op eigen locatie In de huidige behuizing staat de collectie overzichtelijk opgesteld bij wijze van “open depot”. Veel bezoekers zijn onder de indruk van de omvang van de collectie en de staat waarin deze zich bevindt. Unster gebruikt in de wijk- en kraamverpleging

Museum weekend Tijdens het museumweekend 2013 heeft SHVB veel enthousiaste bezoekers mogen ontvangen.

Overzicht parterre

Huisvesting De collectie komt aan de Neonweg goed tot zijn recht. Dankzij financiële bijdragen van Stichting Bevordering Maatschappelijke Dienstverlening Rotterdam, Prins Bernhard Cultuurfonds en Stichting Elise Mathilde Fonds zijn verbeteringen aan de behuizing uitgevoerd: Op de ramen en op de lichtkoepels is zon- UV- en IR-werende coating aangebracht om de collectie te beschermen.

4

Publiciteit Het werk van de SHVB is vermeld:  in de Nieuwsbrief van de Vereniging voor de Geschiedenis der Verpleegkunde  in de publicaties van het Florence Nightingale Instituut te Culemborg  bij de VVV te Utrecht  bij de VVV te Amersfoort  in Catalogus Benelux  in Amersfoort UIT  in Pyttersen Nederlandse Almanak  in de Nederlandse Museumgids  Het werk van SHVB wordt op websites van verschillende verwante organisaties vermeld.  Tijdschrift Landelijke Verpleegkundigen in de Wijk publiceert regelmatig foto’s met tekst van objecten uit de collectie.  Met een bijzondere vorm van publiciteit is in de loop van 2013 een begin gemaakt. Het betreft de uitgave van een boek over historische uniformen dat ter gelegenheid van de 50ste Dag van de Verpleging in mei 2014 zal worden uitgegeven met als titel: ‘handen uit de mouwen’.  Om SHVB meer bekendheid en een breder draagvlak te geven is in het najaar van 2013 begonnen met het formeren van een Comité van Aanbeveling. Er zal een gezelschap worden samengesteld met veel ervaring en een groot netwerk in de sector van de Gezondheidszorg.

Advies op Maat Begin 2013 hebben de Provincie Utrecht en het Prins Bernhard Cultuur Fonds de Utrechtse vrijwilligersorganisaties die een culturele boodschap uitdragen in de gelegenheid gesteld zich in te schrijven voor een 20-tal uren professioneel advies door medewerkers van de SESAM Academie. Tot ieders vreugde is SHVB één van de 20 uitverkorenen geweest. Op 25 april is de chèque ter waarde van € 625 door de commissaris van de koningin uitgereikt aan twee bestuursleden. Bovendien mochten de penningmeester en de fondsenwerfster op 14 september een funding workshop bijwonen, aangeboden door het Prins Bernhard Cultuur Fonds.

5

Contacten naar buiten SHVB is verbonden met de Nederlandse Museumvereniging als ‘gelieerde instelling’. Het lidmaatschap van Vereniging Utrechtse Musea blijft plezierige en nuttige contacten opleveren. Op 13 mei 2013 hebben twee medewerkers de voorjaarsbijeenkomst bijgewoond. De jaarlijkse Anna Reynvaanlezing op 29 mei 2013 is door twee medewerkers bezocht. Landschap Erfgoed Utrecht heeft weer voor ondersteuning gezorgd met antwoorden en adviezen op diverse vragen. Op 12 september 2013 volgde de secretaris een workshop met als onderwerp: ‘Hoe verjong ik mijn vrijwilligersbestand’.

Speld van de vereeniging tot christelijke verzorging van zenuwlijders

Op 26 november 2013 bracht een tiental medewerkers een bezoek aan het depot van het Universiteitsmuseum Utrecht, gevolgd door een lunch in het tuincafé van de Botanische tuin.

Op 10 december 2013 heeft een gezamenlijk bestuursoverleg van SHVB en Florence Nightingale Instituut plaatsgehad. Er is besloten nadere samenwerking te onderzoeken. Delegaties van beide besturen zullen hierover in 2014 nader met elkaar overleggen. Reiscouveuse met kruik op de bodem

6