Stichting Het Utrechts Landschap
Jaarverslag 2007 Een feestelijk (actie)jaar. Het jaar 2007 stond in het teken van het 80-jarig jubileum van Het Utrechts Landschap. Met de aankoop in 1927 van het Lockhorsterbos in Leusden is het natuurbeschermingswerk in Utrecht begonnen. Vele aankopen volgden. Dagelijks genieten vele duizenden mensen van al dit beschermde natuurschoon. Het jubileumfeest is gevierd met een tweedaags Landgoedfestival op landgoed Oostbroek. Daarbij is een nieuwe versie van de Utrechts Landschapgids verschenen, het handboek dat wordt uitgereikt aan alle Beschermers. De plannen voor de steenfabriek in de Bosscherwaarden namen in 2007 vaste vormen aan en de financiering kwam rond. Dat bebouwing en natuur niet altijd goed samengaan was te zien bij de plannen voor de vliegbasis Soesterberg. In maart 2007 is daarom de campagne ‘Geef voor natuur op de vliegbasis’ gestart.
Landgoedfeest en gids om 80-jarig bestaan te vieren
Aankoop Bosscherwaarden
Op 22 en 23 september 2007 vierde Het Utrechts Landschap het 80-jarig bestaan met een landgoedfestival op
Hoewel steenfabriek De Bosscherwaarden in Wijk bij Duurstede officieel pas op 29 februari 2008 in eigendom van Het Utrechts Landschap kwam, heeft de planontwikkeling zich in 2007 voltrokken, waarvan de contouren al tijdens de Week van het Landschap in het najaar van 2006 zichtbaar werden. Dankzij financiële toezeggingen van provincie Utrecht, gemeente Wijk bij Duurstede, VSBfonds en het K.F. Heinfonds kon Het Utrechts Landschap de knoop doorhakken om daadwerkelijk eigenaar te worden. De planvorming ging in nauw overleg met de gemeente Wijk bij Duurstede, de provincie Utrecht en de Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten (RACM), want de in 1923 gestichte steenfabriek met ringoven en karakteristieke schoorsteen is een beschermd rijksmonument. Het architectenbureau Pouw en Dillen is verantwoordelijk voor het stedenbouwkundige concept en de uitwerking van de gebouwen. Op de fabrieksplaat staan de belangrijkste gebouwen: de ringoven, die een nieuwe overkapping krijgt, en een hal, die de functie van cultureel podium krijgt. De overige hallen worden gesloopt en daarbij moet volgens bouwmeester Wim Wijsman 12.000 m2 asbest worden verwijderd. De Bosscherwaarden wordt tussen zonsopgang en zonsondergang voor het publiek toegankelijk. De steenfabriek is van grote waarde als industrieel erfgoed. Behoud van de gave ringoven is belangrijk, ook al worden er geen bakstenen meer geproduceerd. Door herbestemming laat Het Utrechts Landschap zien hoe de steenfabriek tot de jaren ’90 van de vorige eeuw heeft gefunctioneerd en behoedt hem tegelijkertijd voor verval.
Oostbroek. Het mooie nazomerweer zorgde voor een ontspannen sfeer waarbij jong en oud konden genieten van theater en muziek. In totaal bezochten ongeveer 3000 mensen het festival. De verjaardagsgasten gaven gezamenlijk 1100 vierkante meter natuur op vliegbasis Soesterberg cadeau. Het promoteam maakte 68 mensen Beschermer van Het Utrechts Landschap. Het Landschap vierde het 80-jarig bestaan ook met de uitgave van een nieuwe Landschapsgids. In deze 238-pagina dikke gids staat een uitgebreid overzicht van alle natuurgebieden en historische gebouwen die Het Utrechts Landschap in bezit heeft. Alle Beschermers hebben een exemplaar ontvangen. Uit een enquête onder de Beschermers kwam naar voren dat niet alleen aan aankoop van natuurgebieden een hoge prioriteit moet worden gegeven, maar ook aan actieve belangenbehartiging richting politiek. Verbreding van de activiteiten naar cultureel erfgoed kan op brede steun rekenen.
Heidestein In 2007 was het 25 jaar geleden dat de eerste kudde Drentse heideschapen het gebied ging begrazen. De vrijwilligers van Heidestein vierden dit jubileum met het publiek door de uitgave van een boekje over de historie van Heidestein en zij organiseerden de theatertocht “doorstappen & herkauwen”. Een wandeltocht vanaf de schaapskooi waarbij de heide en het bos het decor vormden voor sfeervolle taferelen en verrassend theater met muziek, toneel en dans. Het publiek, de vrijwilligers én de theatermakers waren zo enthousiast de theatertocht in de toekomst zal worden herhaald.
Groei in aantal vrijwilligers Veel activiteiten van Het Utrechts Landschap zijn uitsluitend mogelijk dankzij de inzet van 350 vrijwilligers. Verdeeld over elf vrijwilligersteams zetten zij zich in als gids, schipper en molenaar; zij organiseren evenementen; zij werven Beschermers en werken in ’t Winkeltje, onze informatiecentra, de kruidentuin en in de natuurgebieden. Het Utrechts Landschap groeit en het aantal vrijwilligers groeit mee. In 2007 is in samenwerking met de in 2006 opgerichte commissie Amersfoort een succesvolle campagne gevoerd onder het motto “Bent u onze nieuwe kasteelheer?” Deze campagne resulteerde in
de werving van 45 vrijwilligers die zich inzetten in en rond het nieuwe informatiecentrum koetshuis Stoutenburg. De vrijwilligers informeren het publiek over de Heerlijkheid Stoutenburg en de plannen van Het Utrechts Landschap met het gebied. Zij ontwikkelen ook activiteiten voor het publiek, zoals fietstochten, excursies, een cursus natuurfotografie en bomen planten met kinderen. De buitenwerkers ondersteunen de boswachter bij het beheer. Bij ’t Winkeltje van het Landschap, gevestigd op Oostbroek, is ook een duidelijke groei waar te nemen. Met de verkoop van het wildernisvlees heeft de omzet een positieve impuls gekregen.
Om hun werk voor Het Utrechts Landschap goed te kunnen doen hebben vrijwilligers kennis nodig. Zij brengen allen hun eigen expertise mee. Aan Het Utrechts Landschap de taak de vrijwilligers te informeren over Het Utrechts Landschap en de actuele ontwikkelingen bij onze organisatie. Daarom organiseren we jaarlijks de bijeenkomsten “Bijpraten met de directeur” voor alle vrijwilligers en “Lokaal bijpraten” voor de lokale groepen. Verder krijgen zij cursussen aangeboden om hun kennis van de natuur en het cultureel erfgoed te verdiepen. Om de onderlinge band van de vrijwilligers te verstevigen organiseren de commissies jaarlijks een uitje.
aan de Rijn gevaren. Ook de
gezet. In totaal reden 160
deelname aan de Havendag
mensen met de bus mee.
Wageningen was een succes.
Dat is gemiddeld 40 mensen per rit. Er zijn in 2007 vier
De bus van de Heuvelrug
groepsritten georganiseerd.
Express maakte in 2007
Excursie bus, boot en pont
vier publieksritten. Dat is
De Pont van Het Land-
weinig als gevolg van het
schap is in 2007 in totaal
feit dat de bus pas in juli
82 keer uitgevaren Naast
met zijn ritten is begonnen.
vaarten voor publiek en
In de tussentijd hebben de
groepen worden bij de
vrijwilligers van de Heu-
Niënhof en de Kromme Rijn
schoolvakantie gepland en
velrug Express een nieuw
ook scholen ontvangen.
bij Het Utrechts Landschap.
de aandacht in de regi-
concept ontwikkeld voor
In totaal is 11 keer gevaren.
De belangstelling voor de
onale media was groot.
de tocht. Vanaf juli doet de
De Kromme Rijn commissie
met uiteenlopende the-
kindertocht Raadsels aan de
Veel ouders en grootouders
bus landgoed Vollenhoven
organiseert ook maande-
37 publieksvaarten (met
ma’s als poëzie, vogels en
Rijn was in tegenstelling tot
wisten de Blauwe Bever te
aan voor een wandeling. Dit
lijkse wandelingen op de
848 deelnemers) en 68
forten. Schippers, maatjes
vorige jaren overweldigend.
vinden. Vier basisscholen
bleek zo’n succes te zijn dat
Niënhof hieraan namen in
groepsvaarten. Onder
en gidsen van de Blauwe
Dit jaar was de tocht in de
hebben hun eigen Raadsels
het in 2008 wordt voort-
totaal 119 bezoekers deel.
In 2007 maakte safariboot
de publieksvaarten ook
Bever zijn allen vrijwilliger
De Blauwe Bever maar liefst
in 2007 weer een aantal
105 tochten over Neder-
bijzondere themavaarten
rijn en Lek. Het ging om
Bijzondere waarneming (1): Een stukje grasland van weleer Herman van den Bijtel inventariseerde het afgelopen
ratelaar en echte koekoeksbloem een prachtig
jaar graslandreservaat De Waal in Vianen. Hij meldt:
kleurenpalet van verschillende tinten roze en paars,
‘Als je vanaf de dijk het terrein ingaat, loop je
afgewisseld met heldergeel.’
eerst langs een moerassig stuk grasland met grote pollen zeggen: geen alledaags productieland, maar
‘We hebben in de provincie Utrecht niet meer zoveel
ook niet iets heel bijzonders. Dat verandert zodra
‘ouderwetse’ graslanden en die wetenschap draagt
je de elzenbroekbosjes voorbij bent. Ineens sta je
er mede toe bij dat je ‘als op eieren’ door het terrein
aan de rand van een werkelijk schitterend stukje nat
loopt.
schraal grasland, dat door vegetatiekundigen direct
De fauna van het gebied bestond onder andere uit
als dotterbloemhooiland zal worden bestempeld.’
glassnijder, vroege glazenmaker, groene specht, blauwborst en ijsvogel. Het belangrijkste onder-
‘Tijdens mijn eerste bezoek aan het terrein,
zoekswerk deed ik vanaf het beheerspad dat door
begin april, stonden de dotters volop te bloeien,
het terrein loopt en vanaf de randen. Maar je kunt
in grote dooiergele toeven. Minder in het oog
niet alles vanaf de randen doen en dus moest ik af
springend waren de jonge paarsrode planten van
en toe het grasland in. Ik kan u wel vertellen dat ik
het moeraskartelblad, die tussen het veenpluis en
me daar echt toe moest zetten en de gedachte moest
zeggensoorten groeiden. Later in het jaar, vanaf
verdringen dat je toch niet door zo’n mooie vegetatie
begin mei, vormde deze plant, samen met grote
gaat lopen.’
Natuur op de vliegbasis Een van de belangrijkste zaken die Het Utrechts Landschap in 2007 op het gebied van terreinbeheer ter hand nam, was de actie ‘Geef voor natuur op de vliegbasis.’ Nadat bekend was geworden dat de luchtmacht er definitief vertrekt, werd berekend dat de kosten van herinrichting van de vliegbasis Soesterberg, zoals het slopen van gebouwen en het verwijderen van asfalt en hekken, 65 miljoen euro zouden bedragen. Dat zou kunnen worden terugverdiend met het bouwen van woningen en een bedrijventerrein. Maar Het Utrechts Landschap kiest voor natuur, cultuurhistorie en recreatie en vindt dat nieuwe bebouwing ten koste gaat van dit rijke natuurgebied. Er blijven, zeker voor schuwe dieren, onvoldoende rustige plekken over. Nieuwe bebouwing staat op gespannen voet met de status van de vliegbasis als beschermd natuurgebied. Én met de wens om van de Utrechtse Heuvelrug weer één samenhangend natuurgebied te maken. Medewerker planvorming Chris Bakker van Het Utrechts Landschap legde dit jaar in het voorjaarsnummer van Mijn Landschap uit hoe rijk de vliegbasis door zorgvuldig beheer
van Defensie aan natuur is. De veldleeuwerik doet het er goed in gevarieerd kruidenrijk grasland, de vleermuis in de ondergrondse gangenstelsels, de zandhagedis in het open zand en het maanvaren in schraalgraslanden. Duizenden mensen brachten in 2007 al ruim € 100.000,- bijeen en leverden zo een bijdrage aan een groene vliegbasis. Dat is niet genoeg om de vliegbasis van bebouwing te vrijwaren, maar wel een krachtig signaal aan de betrokken overheden om ook subsidies beschikbaar te stellen voor een groene vliegbasis.
zandhage d i s
Trektocht schaapskudde De herders Johan Griffioen en Mirjam de Hiep maakten tussen 17 september en 7 oktober 2007 een trektocht met hun schaapskudde en hond Flo over de Utrechtse Heuvelrug, van de Nederrijn tot aan de Gooimeerkust bij Naarden. De tocht, die veel publiciteit kreeg, liet goed zien hoe versnipperd de Heuvelrug vandaag de dag is. Dat snelwegen en spoorwegen barrières vormen voor dieren is al langer bekend, maar door ze met de schaapskudde over te steken, werd pas echt voelbaar hoe onveilig ze zijn. Daarvan geeft de film over de trektocht, ‘Bedevaart voor de Nederlandse natuur’, een goede indruk. Beelden van de enorme rust en schoonheid van de uitgestrekte heidevelden en bossen op de Heuvelrug worden afgewisseld door hachelijke momenten voor de herders en hun kudde. Medewerker planvorming Chris Bakker van Het Utrechts
Landschap: ‘Steeds meer mensen volgden de tocht. Sommigen hielden zelfs de route in de gaten en stonden langs de kant van de weg om de kudde aan te moedigen. De trektocht was een groot succes. Met twee keer het NOS-journaal hebben we een miljoenenpubliek bereikt. De trektocht met de schapen heeft het probleem van de versnippering uit het bestuurlijke jargon gehaald en voor het grote publiek beter invoelbaar gemaakt.’ Overigens werd tijdens de trektocht aan heel wat knelpunten al gewerkt, zoals aan de bouw van ecoducten en herbestemming van vliegbasis Soesterberg. De film is een goede stimulans voor Het Utrechts Landschap en het Goois Natuurreservaat om in samenwerking met bestuurders en grondeigenaren door te gaan met realiseren van de visie Heel de Heuvelrug
Vrienden van Het Landschap Hans Havers, bedrijvenconsul bij Het
van 52, wat strookt met de doelstelling om
Utrechts Landschap, verwelkomde in
rond de 50 Vrienden te hebben. Niet alleen
2007 een aantal nieuwe bedrijfsvrienden.
de groeiende economie is volgens Havers
Tegenover het vertrek van drie Vrienden
verantwoordelijk voor de aanwas, ook
(twee bedrijven gingen failliet) stond in
de grotere belangstelling voor duurzaam
2007 de komst van drie nieuwe Gouden
ondernemen en het gegeven dat steeds
Vrienden en maar liefst zes gewone
meer jongeren zijn geïnteresseerd in
Vrienden. De nieuwe Gouden Vrienden zijn
natuur en milieu.
Tivoli Poppodium Utrecht, Auto Munststad
Aan donaties brachten de bedrijfsvrienden
Groep Utrecht en BAM Utiliteitsbouw Utrecht,
in 2007 € 82.600,- op voor Het Utrechts
regio Utrecht. De nieuwe Vrienden zijn
Landschap. Een aardig extraatje is de
Amer Adviseurs Ruimtelijke Ordening,
VW Fox, die Auto Muntstad beschikbaar
Bakker & Schnabel accommodatiebemidde-
stelde voor het Utrecht Gala. Deze werd
ling, Bike Totaal Van Velzen Driebergen,
gewonnen door Tivoli Poppodium, die de
Van Ieperen Groep, Q-Vignes Wijnimport De
auto op zijn beurt aan Het Utrechts Land-
Bilt en Rutges vastgoedonderhoud met visie.
schap schonk. Natuurorganisaties op land-
Het Utrechts Landschap heeft nu 17 Gouden
goed Oostbroek kunnen er over beschikken
Vrienden en 35 gewone Vrienden, een totaal
als zij even een auto nodig hebben.
Toorts der Verwachting De Utrechtse natuur- en milieuorganisaties, waaronder Het Utrechts Landschap, hebben de Toorts der Verwachting op de nieuwjaarsreceptie in 2007 uitgereikt aan de lijsttrekkers van de politieke partijen, kort voor de verkiezingen voor Provinciale Staten. De Toorts is een blijk van aanmoediging om zich dat jaar in te spannen voor natuur en milieu. In dit geval ging het om een zo groen mogelijk collegeprogramma. Hoewel dat volgens hoofd planvorming Hendrike Geessink van Het Utrechts Landschap best nog wat groener had mogen uitpakken, hielden de lijsttrekkers zich aan de in een convenant vastgelegde afspraken. Zij bezochten een aantal debatten op locatie over natuur en landschapthema’s en namen deel aan een werkbijeenkomst over een klimaatneutrale provincie. Daarbij stonden vragen centraal als: hoe kan de provincie een stimulerende rol spelen in het beperken van de CO2-uitstoot en hoe moet zij zich voorbereiden op de klimaatverandering. Ook staken de politici eind februari zelf de handen uit de mouwen op een buitenwerkdag in Scherpenzeel. Onder het motto ‘de jeugd heeft de toekomst’ was er ook nog een dag op Oostbroek georganiseerd, waar de lijsttrekkers samen met kinderen van een Biltse basisschool natuurervaringen opdeden.
Rodemterrein
Hart van de Heuvelrug
Gedeputeerde drs. J.P.J. Lokker van de provincie Utrecht en wethouder drs. A.J. Ditewig van de gemeente De Bilt droegen halverwege februari 2007 het Rodemterrein aan de Utrechtseweg in De Bilt symbolisch over aan Het Utrechts Landschap. Het gebied wordt teruggegeven aan de natuur. Provincie en gemeente hebben allebei financieel bijgedragen aan de aankoop van het bedrijventerrein en de sloop van de bedrijfsgebouwen. Ooit was het een landgoed, later was er lange tijd een instrumentenfabriek gevestigd. Met de verwerving van het Rodemterrein is opnieuw een belangrijke stap gezet in de realisatie van de ecologische verbindingszone tussen de Kromme Rijn en het Vecht- en plassengebied. Al eerder zijn voor deze zone investeringen gedaan. Zo zijn er faunapassages onder de A28 bij Zeist-West en de Universiteitsweg aangelegd. Beide zijn inmiddels ontdekt door de das! Binnenkort wordt de faunapassage onder de Biltse Rading gerealiseerd. Verscheidene gebieden zijn al ingericht als stapstenen in de verbindingszone, zoals Sandwijck, Jacobsteeg, Griftenstein en Vollenhove. In de loop van 2007 heeft Het Utrechts Landschap op het Rodemterrein de dienstwoning en bedrijfsruimte laten slopen. Het parkje met monumentale bomen aan de voorkant is in tact gelaten. De populieren aan de achterzijde zijn gekapt, zodat er weer een mooie zichtlijn richting Biltse Rading is ontstaan. Het Rodemterrein grenst aan de werken van Griftenstein, nu nog eigendom van De Bilt, die zullen worden overgedragen aan Het Utrechts Landschap. Samen vormen zij een klein, maar belangrijk gebied, waar cultuur en ecologie samen gaan. De werken van Griftenstein worden ook als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie zichtbaar gemaakt.
Het project Hart van de Heuvelrug is geïnitieerd door Het Utrechts Landschap en bedoeld om bebouwing en natuur van plaats te verwisselen, zó dat er verbindingen van natuur ontstaan tussen de noordelijke en de zuidelijke Heuvelrug. Ook in 2007 zijn weer vorderingen gemaakt. Op het Kodakterrein bij Soestduinen is de bebouwing gesloopt. Hier is ruimte vrijgekomen voor stuifzand, heide en bos. Hetzelfde zal gaan gebeuren bij het Kamp van Zeist. Hier staat tegenover dat zorginstelling Altrecht in Den Dolder huizen zal bouwen om mensen met en zonder zorgvraag te laten integreren in een nieuwe woonwijk.
Beschermers Het Utrechts Landschap heeft een trouwe achterban. Uit het lezers onderzoek dat gepubliceerd is in het najaarsnummer van Mijn Landschap blijkt dat onder de respondenten velen al meer dan 10 jaar Beschermer zijn. In 2007 is een lichte groei te zien in het aantal betalende Beschermers van 22.716 naar 22.850. Het promoteam speelde een belangrijke rol bij de werving van nieuwe Beschermers.
Opening koetshuis Stoutenburg
Personeel
Het koetshuis van landgoed Stoutenburg is op zaterdag
Na 27 jaar dienst is terreinmedewerker
9 juni 2007 feestelijk geopend. In het ene deel woont
Henk Overeem met vervroegd pensioen gegaan.
boswachter Jos Koopmans met zijn gezin; het andere
Hij heeft bij diverse boswachters van Het Utrechts
deel is een volwaardig informatiecentrum. In een multi-
Landschap gewerkt. Henk Overeem werkte de
mediapresentatie komen verleden, heden en toekomst
meeste jaren bij de beheereenheid van boswachter
tot leven. Het infocentrum is ook het vertrekpunt om de
Cees Dorrestijn en was daarnaast ook actief
natuur en cultuurhistorie van Stoutenburg te ontdekken.
betrokken bij het ANWB landgoedkamp.
Er zijn een korte en een langere wandelroute uitgezet.
Na 14 jaar dienst heeft Gilbert Palm, hoofd
Een half verharde parkeerplaats biedt plaats aan circa
financiële administratie, Het Utrechts Landschap
40 auto’s. De opening van het koetshuis maakt deel uit
verlaten. Hij begon als administrateur bij zowel
van het herstel van de Heerlijkheid Stoutenburg. De
Het Utrechts Landschap als Landschapsbeheer
verbouwing, volgens bouwmeester Wim Wijsman van
Utrecht.
Het Utrechts Landschap ‘een flinke klus’, werd mogelijk gemaakt door financiële bijdragen van de Nationale Postcode
Herstel heide
Loterij, Reconstructie Gelderse Vallei en het Europese Fonds
De Utrechtse Heuvelrug bestaat voor het grootste deel uit bos. Slechts 4 % van de stuwwal is bedekt met heide of stuifzand. Dit is vooral te vinden op de Leusderheide, Leersumse Veld, de Vlasakkers, de Lange Duinen in Soest en de heidevelden in het Gooi. Het zijn de restanten van de uitgestrekte heidevelden die de Utrechtse Heuvelrug eeuwenlang bedekten. Deze open terreinen worden niet alleen landschappelijk gewaardeerd, ze herbergen ook veel zeldzame dieren en planten die niet in de bossen leven. De overgebleven heidevelden zijn te klein geworden om dieren en planten goed te beschermen. De provincie Utrecht heeft daarom een herstelplan gemaakt dat de boseigenaren op de Utrechtse Heuvelrug in staat stelt om 350 hectare bos in heide om te zetten. Ook Het Utrechts Landschap heeft daaraan in
voor Regionale Ontwikkeling. De opening werd omlijst met een druk bezochte streekmarkt met proeverij en ambachten. Muziekgroep ‘Speciale Gasten’ zorgde voor live muziek en leden van theatergroepen kropen in de huid van historische figuren. Met het herstel van de Heerlijkheid Stoutenburg wil Het Utrechts Landschap de natuur versterken, de cultuurhistorie doen herleven en meer ruimte bieden aan wandelaars. Het herstel krijgt in het landschap steeds meer vorm. Zowel op Groot Stoutenburg als bij de Juliusput is bij enkele percelen 30 centimeter van de rijke bovenlaag weggehaald. Het baggeren van vijvers en waterlopen werd in 2007 afgerond.
2007 zijn bijdrage geleverd. Op de landgoederen Heidestein/Bornia nam het open terrein met 15 hectare toe, op de Krakeling met 7,5 hectare en op De Hoge Ginkel met 3,5 hectare, in totaal 26 hectare. Voor de omvorming van bos naar heide zijn de meest kansrijke plekken gezocht, aansluitend aan bestaande open terreinen met een geschikte voedselarme bodem en begroeid met het minst waardevolle, vaak jonge bos. Na het vellen van de bomen zijn het afgelopen jaar de stobben gerooid en is de voedselrijke humuslaag weggehaald. Begrazing met schapen, in de toekomst zelfs met een rondtrekkende kudde, voorkomt dat het terrein weer dichtgroeit. Nu de rust is teruggekeerd is een groter leefgebied ontstaan voor zandhagedis, roodborsttapuit, nachtzwaluw, buntgras en verschillende soorten korstmossen.
Bijzondere waarneming (2): Mierenzakkever vliegt uit Monitoring is het begrip dat wordt gehanteerd om de voor- en achteruitgang van plant- en diersoorten te signaleren, zodat desgewenst kan worden ingegrepen. Harry Weijs verzamelt op Oostbroek waarnemingen van professionals en vrijwilligers en slaat ze op in de computer . Een bijzondere waarneming deden Ron Beenen en zijn dochter Astrid op 20 april 2007 op de Remmerdense Heide. Ron wist van lang geleden dat daar een nest was van de mierensoort Formica pratensis. Deze mier maakt geen hoog mierennest. Het bovengrondse deel bestaat uit een open plek in de heide, waarin een dun laagje naalden ligt. Ron en Astrid vonden het nest en terwijl ze erbij stonden, kropen uit de naalden oranje gekleurde kevers omhoog die, nadat ze de oppervlakte hadden bereikt, naar een eikenboom vlogen. Tientallen kevers zagen zij zo verschijnen. Het betreft de mierenzakkever, Clytra quadripunctata, een soort die als larve in mierennesten leeft. In de voorzomer beplakken de vrouwtjes de eieren met stukjes voorverteerd blad en laten de eitjes, die er dan uitzien als miniatuur dennenappeltjes, vallen in de omgeving van een mierennest. De mieren slepen die bijzondere eitjes hun nest in en daar komt het larfje uit, om in een zelfgemaakt zakje de rest van zijn larvenbestaan in het nest door te brengen. Het voedt zich met mierenbroed. Na verpopping komen de kevers omstreeks de derde week van april naar buiten. Zij leven vervolgens vele weken buiten het mierennest. Na het paren leggen de vrouwtjes hun eieren. Hoewel Ron Beenen deze keversoort vaker had waargenomen, was het de eerste keer dat hij het uitvliegen meemaakte.
Verbouwing Oostbroek Het samengaan van Landschapsbeheer Utrecht en het Erfgoedhuis in de nieuwe stichting Landschap Erfgoed Utrecht maakte in de zomer van 2007 een herschikking op landgoed Oostbroek noodzakelijk. Besloten werd de medewerkers van Landschap Erfgoed Utrecht onder te brengen in het Koetshuis, dat daarvoor een flinke verbouwing nodig had. Op 1 oktober trok de nieuwe organisatie er in. Kort daarvoor was al een aanvang gemaakt met de verbouwing van de zolder van Huize Oostbroek, dat in de nieuwe opzet plaats moest bieden aan de afdelingen planvorming, terreinbeheer en gebouwen van Het Utrechts Landschap. Voor de afdelingen communicatie en financiële administratie werd kantoorruimte op de eerste verdieping ingeruimd. De medewerkers werden vanaf half augustus tijdelijk ondergebracht in bouwketen op de parkeerplaats van het landgoed. In de tweede week van het nieuwe jaar konden zij via een nieuwe opgang de zolderruimte in gebruik nemen. Ook het landgoed zelf is op meerdere plaatsen hersteld. De knuppelbrug die door het moeras van Oostbroek loopt, is vernieuwd. Wandelaars kunnen naast de route door het moeras nu ook het bosgebied van het landgoed bewandelen.
Verworven in 2007 Natuurgebied Beukbergen Bloeidaal Laarsenberg Middelwaard (Pontswaard en Polder Eendracht) Polder Bolgerijen Rodemterrein totaal verworven 2007 totaal eigendom per 31-12-2007
gemeente Zeist Amersfoort Rhenen
oppervlakte (ha) 1,39 26,58 4,59
Vianen Vianen De Bilt
8,86 15,34 1,93 58,70 4.809,70
Nieuwe natuur in Bloeidaal Aan de rand van Amersfoort is in 2007
Amersfoort. In het gebied is een
paden stelt Amersfoorters in staat het
aankoop van het gebied is tot stand
30 hectare nieuwe natuur gecreëerd.
afwisseling van bloemrijke hooilanden,
buitengebied op te zoeken. Het laag
gekomen door bijdragen van Provincie
Het gebied is door Het Utrechts Land-
moerasbos en rietlanden aangelegd.
gelegen gebied kan overstromen, zodat
Utrecht, Ministerie LNV en de Nationale
schap gekocht van de gemeente
Een netwerk van wandel- en fiets-
Amersfoort niet onder water loopt. De
Postcode Loterij.
Verkorte jaarrekening 2007 Balans per 31 december 2007 (na bestemming resultaat) Activa
Materiële vaste activa
€
Financiële vaste activa
€
2007
2006
Passiva
347.065 € 263.077 5.060
€
9.892
2006
Eigen vermogen Continuïteits reserve
2007
€
170.947
Reserve terugkoopverplichting € 3.848.645
€
36.760
€ 3.797.271
€ 4.019.592
€ 2.055.729 € 2.391.134
Bestemmingsfondsen
€ 3.834.031
€ 6.075.321
€ 6.225.165
Vorderingen en overlopende activa € 2.568.635 € 1.702.523
Voorzieningen
€
1.573.412
€ 1.614.179
Effecten
€ 4.513.806 € 5.108.512
Schulden op lange termijn
€
157.421
Schulden op korte termijn
€ 2.682.900 € 1.245.816
Totaal passiva
€ 10.489.055
Voorraden
€
43.447
€
39.939
Liquide middelen
€ 3.011.042
Totaal activa
€ 10.489.055 € 9.258.362
Staat van baten en lasten
Beschikbaar voor doelstelling
Begroting 2007 Realisatie 2007 Realisatie 2006
Baten uit eigen fondsenwerving
€ 2.134.419
€
173.202
€ 9.258.362
€ 686.500
€ 997.254
€ 887.750
Besteed aan doelstelling
Begroting 2007 Realisatie 2007 Realisatie 2006
Verwerven en beheer natuurgebieden Eigen activiteiten*
€ 1.444.250 € 3.936.168
€ 2.574.955
Kosten uit eigen fondsenwerving (In) directe verwervingskosten
€ 86.000
€
167.714
€ 150.443
Aankoop terreinen
€ 41.000 € 4.898.292
€ 2.086.294
Uitvoeringskosten
€ 30.500
€
42.267
€ 30.651
Uitvoeringskosten
€ 2.332.788 € 2.878.725
€ 2.416.078
Totaal
€ 116.500
(% baten eigen fondsenwerving)
€ 209.981
17%
€ 181.094
21,1%
20,4%
€ 3.818.038
€ 11.713.185
€ 7.077.327
Voorlichting
€ 787.273
€ 706.656
Eigen activiteiten
€ 283.000 €
442.776
€
397.183
Netto resultaten verkopen artikelen
€
€ 10.401
Uitvoeringskosten
€ 168.162 € 359.045
€
246.737
€ 451.162 € 801.821
€ 643.920
€ 7.721.247
Totaal eigen fondsenwerving
€ 15.000
46.191
€ 585.000
€ 833.464
€ 717.057
Aandeel in acties van derden
pm
€ 1.125.239
€ 1.041.667
Beschikbaar uit fondsenwerving
€ 585.000
€ 1.958.703
€ 1.758.724
* Beheer, onderhoud en projecten
pm
€ 4.296.445
€ 1.812.308
Overige subsidies
Aankoopsubsidies
€ 1.475.500
€ 3.593.257
€ 1.387.207
Resultaat uit beleggingen
€ 257.000
€ 200.512
€ 87.202
Overige baten
€ 1.951.700
€ 2.316.245
Beschikbaar voor doelstelling
€ 4.269.200 € 12.365.162
€ 2.113.495 € 7.158.936
Besteed aan doelstelling
€ 4.269.200 € 12.515.006
Resultaat
€ 0
Toelichting
Voorstel resultaatsbestemming 2007
Deze gecomprimeerde cijfers zijn ontleend aan en consistent
Na onttrekking van de directe projectenkosten aan het vast-
met de officiële jaarrekening.
gelegd vermogen is besloten om het resultaat te doteren aan
Balans
€ -149.844
€ -562.311
Colofon
de reserve financiering activa en het vrij besteedbaar vermogen,
Het Utrechts Landschap werkt
drukwerk
conform onderstaand overzicht.
actief aan de bescherming van
Libertas, Bunnik
natuur en cultureel erfgoed in
• De effecten betreffen risicomijdende investeringen in obligaties met een vastrentende waarde en hebben als doel
Eigen vermogen
een reserve op te bouwen ter hoogte van een volledige
Fondsen
de provincie Utrecht. Dit wordt
vormgeving
mede mogelijk gemaakt door
Van horen zeggen,
steun van:
Yvet Hollander
terugkoopverplichting voor de door de Stichting in erfpacht
- Mutatie reserve financiering activa
€ 82.663 toevoegen
uitgegeven panden.
- Mutatie fonds Projecten
€ -418.068 onttrekken
Provincie Utrecht, Nationale
Reserves
Postcode Loterij, VSB Fonds,
foto’s
Staat van Baten en Lasten
- Mutatie continuïteitsreserve
€ 134.187 toevoegen
Vrienden en Gouden Vrienden
Marianne Beukenkamp,
• De vergelijkende cijfers 2006 worden vertekend door het
- Mutatie Reserve Terugkoopverplichting €
zuiver weergeven van de in 2007 ontvangen subsidies en be-
Totaal
51.374 toevoegen
€-149.844
taalde directe kosten voor beheer, onderhoud en projecten.
Resultaat
redactie Carlo Nagel, Marco Glastra,
gehouden op 16 mei 2008.
Kim Slaats, Irene van den
De accountant heeft een goedkeurende verklaring over de jaar-
uitvoering van onder andere het project “Venster op de Vallei”,
rekening afgegeven. Deze accountantsverklaring is opgenomen
waarvoor in eerdere jaren reeds de toegezegde subsidie is
in de uitgebreide jaarrekening. De uitgebreide jaarrekening is
verantwoord in de jaarrekening.
op aanvraag verkrijgbaar.
Jan Evers, Fotonatura Renk Ruiter, Marco Glastra,
De jaarrekening is vastgesteld in de vergadering van het bestuur Het resultaat is minder negatief dan vorig jaar en bedraagt - € 149.844. Dit negatieve resultaat wordt veroorzaakt door de
en Beschermers
Broek, Sascha van Breukelen productie Sascha van Breukelen
archief Utrechts Landschap
Stichting De Utrechtse Molens
Jaarverslag 2007 In 2007 is goed te merken geweest dat de besteding van het in 2005 door de Provincie Utrecht beschikbaar gestelde bedrag om achterstallig onderhoud weg te werken, vruchten afwerpt. Verschillende restauratieprojecten zijn afgerond of naderen voltooiing. De molens staan er inmiddels een stuk beter bij dan in 2005. Het jaar 2007 is het Jaar van de Molens geweest. In heel Nederland zijn diverse activiteiten georganiseerd om extra aandacht te vestigen op behoud van dit bijzondere cultureel erfgoed. In Utrecht zijn de polder- en korenmolens op verschillende wijze bij het grote publiek onder de aandacht gebracht. Toneel op locatie, een vaartocht met wandeling langs meerdere molens en de opening van een nieuwe molenwinkel zijn een greep uit het programma. Stichting Het Utrechts Landschap behartigt de belangen van Stichting De Utrechtse Molens. Daarbij wordt uitvoering gegeven aan beheer, onderhoud en activiteiten.
Restauratie en onderhoud De provincie Utrecht heeft een eenmalig bedrag ter beschikking gesteld om het achterstallig onderhoud aan de molens weg te werken. Hiervoor zijn de jaren 2005, 2006 en 2007 gereserveerd. Hetzelfde geldt voor het vlot trekken van de diverse vastgelopen restauratieprojecten. In 2007 is aan nagenoeg alle
dat het historische interieur zou worden aangetast, is een muurplaat polymeer-chemisch hersteld. De beplanking van het bovenhuis is vervangen en de kap is voorzien van een nieuwe bedekking.
molens onderhoud gepleegd. Overzicht van de grote restauraties:
De Valk
Oostzijdse Molen
Garstenmolen
In 2007 heeft molenmaker Kistemaker & Korver uit Edam de molen gerestaureerd. Dit is gebeurd op basis van een plan dat al in de vorige eeuw is gemaakt. Door polderpeilverlaging was de tasting van het scheprad nog maar een paar decimeter. Tijdens de restauratie is de waterloop verdiept en het scheprad verlaagd. Hierdoor tast het rad dieper in het water en kan de molen zijn werk beter doen. De molen is verder voorzien van een nieuwe staart, een nieuwe stalen buitenroe en een nieuw rietdek.
Molenmaker Verbij uit Hoogmade heeft in 2007 de uitgebreide restauratie van deze poldermolen nagenoeg afgerond. De restauratie van de Garstenmolen is een van de meest uitgebreide die de Stichting De Utrechtse Molens onder handen heeft gehad. Een groot deel van de restauratie betreft werkzaamheden die aan het oog zijn onttrokken: funderingsherstel van de waterlopen, herstel van het metselwerk van het gewelf onder de weg, van de waterlopen en van de vijzelkom en plaatsing van een nieuwe vijzel. Verder heeft de molen nieuwe wieken gekregen, nieuwe zeilen en een nieuw rietdek. In de jaren zestig van de vorige eeuw is het gaande werk voor een deel uit de molen gesloopt. Met de restauratie is dit weer hersteld. Nigtevecht heeft er weer een prachtig functionerende molen bij!
In 2007 is de restauratie van De Valk gestart. In de jaren vijftig van de vorige eeuw is een woning in de molen getimmerd. Dit was destijds de redding van de molen, maar de inzichten zijn gewijzigd en de wens om de molen weer maalvaardig te maken bestond al lang. De kern van de restauratie bestaat dan ook uit het terugbrengen van assen, spillen, rondsels en maal- en pelkoppels. Daarnaast is de constructie van de molen hersteld. Om licht in de woning te brengen zijn vele ramen in de molen gezaagd en zijn veldkruisen verbroken. Een en ander is de stabiliteit niet ten goede gekomen. Zeker als er weer gemalen en gepeld gaat worden.
De Hoop Op Nationale Molendag is molen De Hoop feestelijk geopend. De molen is met de restauratie weer maalvaardig gemaakt. De voormalige machinekamer annex ketelhuis is eveneens grondig verbouwd en ingericht als informatiecentrum en winkel van Het Utrechts Landschap.
Molen van de polder Westbroek Van een tweetal fokken zijn de schroten vervangen.
Middelste Molen In 2007 heeft molenmaker Beijk uit Afferden de molen gerestaureerd. Bijna de hele molen is onder handen genomen. Met veel zorg, om te voorkomen
Nieuwe Molen De Nieuwe Molen heeft al jaren last van ernstige lekkage. In afwachting van een algehele restauratie van de molenromp is het metselwerk rondom een aantal ramen hersteld.
Binnenmolen Het kruiwerk is in 2007 aangepakt. Om de kruivloer en de overring te kunnen aanpakken moest de kap worden opgevijzeld. Verder is het spoorwiel een stukje omhoog gebracht en zijn kammen en kuipneuten waar nodig vervangen.
Expositie Wieken, wind en weidevogels
Infocentrum Molen de Hoop
De opening van korenmolen De Hoop was extra feestelijk door de opening
Het eerste moleninformatiecentrum was op de nationale molen- en gemalendag een feit.
van de kunstexpositie Wieken, wind en weidevogels in het gemeentehuis
In korenmolen De Hoop in Loenen is naast een klein winkeltje, waar meel- en landschaps-
van Loenen aan de Vecht. Een project van Het Utrechts
producten worden verkocht, ook een informatievoorziening gestart. De opening is tevens
Landschap en Artists for Nature Foundation. In het
het begin van een wervingscampagne voor een nieuw vrijwilligersteam. Dat gaat op termijn aan de slag met de verkoop en met het organiseren van publieks-
gemeentehuis van Loenen was een selectie te zien van het
activiteiten. Molenaar Ingrid Friesema, die maalervaring
werk van (Utrechtse) kunstenaars als Jeroen Hermkens
heeft opgedaan bij de Nieuwe molen in Veenendaal,
(kunstenaar van het jaar 2006), Charles Donker, Jaap te Kiefte, Hans Geuze, Bruce Pearson,
startte vanaf de Molendag op de Hoop als molenaar. Om
Wolfgang Weber en Vadim Gorbatov. De kun-
bezoekers te informeren over de molen en de werking
stenaars hebben zich laten inspireren door de
ervan is in 2007 het eerste moleninformatiepaneel geplaatst. Bij de Hoop in Loenen is het oude bord
molens. De originele kunstwerken waren te
verwijderd en vervangen door een eigentijdse versie
zien en verkrijgbaar op de verkoopexpositie.
Verkorte jaarrekening 2007 Balans per 31 december 2007 (na bestemming resultaat) Activa
2007
2006
Materiële vaste activa
0
Passiva
2007
Continuïteits reserve
Reserve algemeen onderhoud €
Vorderingen en overlopende activa
€ 790.872
€ 215.005
Effecten
€ 500.000
€ 356.163
427.965
€
927.965
€ 571.564
Bestemmingsfondsen
€ 1.874.029
€ 1.744.157
€ 2.801.994
€ 2.315.721
Schulden op korte termijn
€
€ 1.066.486
2006
Eigen vermogen
0
€
663.365
215.401
€ 223.197
Liquide middelen
€ 2.674.487 2.944.005
Totaal activa
€ 3.465.359
€ 3.382.207
Totaal passiva
€ 3.465.359
€ 3.382.207
Staat van baten en lasten Beschikbaar voor doelstelling
Begroting 2007 Realisatie 2007 Realisatie 2006
Besteed aan doelstelling
Begroting 2007
Realisatie 2007 Realisatie 2006
Verwerven en beheer
Eigen activiteiten (onderhoud molens) €
463.500
€ 262.255
€
Baten uit eigen fondsenwerving
€ 24.500
€ 72.275
€ 51.845
Project Restauratie molens € 1.230.000
€ 508.695
€ 859.329
Netto resultaten verkopen artikelen
€ 24.000
€
€ 34.992
Aankoop molens
4.833
Totaal eigen fondsenwerving
Subsidies overheid en derden
€ 48.500
€ 897.000
€ 77.108
€ 1.304.088
Uitvoeringskosten €
€ 86.837 € 518.994
0 169.500
€ 1.863.000
0
€
€ 176.368
€ 947.318
97.779 5.423
€ 270.563
€ 1 .233.094
Voorlichting
Resultaat uit beleggingen
€ 257.000
€ 200.512
€ 87.202
Eigen activiteiten €
40.000
€ 34.678
Overige baten
€ 26.000
€ 25.740
€ 123.919
Uitvoeringskosten €
168.162
€ 22.769
€ 120.263
€
208.162
€ 57.447
0
€ 120.263
Beschikbaar voor doelstelling
€ 1.018.500
€ 1.491.039
€ 806.525
Besteed aan doelstelling
€
2.071.162
€ 1.004.765
€ 1.353.357
Resultaat
€ -1.052.662
€ 486.274
€ -546.83
Toelichting Deze gecomprimeerde cijfers zijn ontleend aan en consistent met de officiële jaarrekening. Balans • De effecten betroffen langlopende obligaties uit oude jaren, die nu volledig zijn uitgeloot. • In de liquide middelen zitten vooral subsidiegelden, die niet langdurig vastgelegd kunnen worden. Staat van Baten en Lasten • De restauratiekosten van molen De Valk zijn opgenomen onder de uitvoeringskosten, omdat molen De Valk niet in de nulmeting zat. Resultaat Het resultaat is positief ten opzichte van een negatief resultaat vorig jaar en bedraagt € 486.274. Dit positieve resultaat wordt veroorzaakt door het nog niet volledig in 2007 uitvoeren van de laatste werkzaamheden in het kader van project Restauratie molens, waarvoor in eerdere jaren reeds de toegezegde subsidie is verantwoord in de jaarrekening, alsmede door aanvullende subsidietoezeggingen in 2007 voor de restauratie van molen Maallust.
Exploitatie De komende jaren zal het een kunst zijn om voldoende geld
Voorstel resultaatsbestemming 2007
op te halen om onze molens in een goede staat te houden.
Na toevoeging van de voor molen Maallust ontvangen subsidietoezeggingen aan het vastgelegd vermogen is besloten om
Er zijn verschillende mogelijke bronnen. De meest voor de
het resultaat te doteren aan het vrij besteedbaar vermogen, conform onderstaand overzicht.
hand liggende zijn de bestaande subsidieregelingen.
Eigen vermogen
zeer bescheiden mate- bij aan de instandhouding van de
Slechts een paar gemeenten dragen –en dan ook nog in
molens binnen hun gemeentegrenzen. De Provincie Utrecht
Fondsen
- Mutatie fonds Projecten
€ 129.873
Reserves
- Mutatie continuïteitsreserve
€ 143.837
toevoegen
ongeveer de helft van de jaarlijks te maken kosten om de
- Mutatie Reserve Terugkoopverplichting
€ 212.564
toevoegen
molens in stand te houden. Bescheiden eigen inkomsten
Totaal
€ 486.274
toevoegen
geeft een exploitatiesubsidie aan de stichting. Het Rijk geeft per molen een instandhoudingssubsidie. Bij elkaar dekt dit
uit verhuur van molens en via lokale steun-stichtingen en
De jaarrekening is vastgesteld in de vergadering van het bestuur gehouden op 16 mei 2008.
sponsoren leveren eveneens een bedrag op. De komende
De accountant heeft een goedkeurende verklaring over de jaarrekening afgegeven. Deze accountantsverklaring is
jaren zal verder moeten worden gewerkt aan een steviger
opgenomen in de uitgebreide jaarrekening. De uitgebreide jaarrekening is op aanvraag verkrijgbaar.
financieel fundament onder de molens.
Malen voor de polder
Riolering en erven
Eeuwenlang hebben poldermolens het land droog gehouden. Na de Tweede Wereldoorlog is het grote slopen begonnen. Het bestaan van de Stichting De Utrechtse Molens is een rechtstreekse consequentie van de voorgenomen sloop van zowel de Spengense als Kockengense molens in 1963. De molens waren de eerste aanwinsten van de stichting die als vangnet is gaan dienen voor vele molens die gesloopt dreigden te worden. Fysiek gaat het nu weer goed met de poldermolens. Ze
In 2007 is de stichting met een niet voorziene kostenpost geconfronteerd. Per 1 januari 2007 is het wettelijk verplicht om alle woningen, ook die in het buitengebied, op een riolering aan te sluiten. Veel molens loosden het afvalwater nog steeds rechtstreeks in de sloot. Bij die molens zijn in 2007 de noodzakelijke voorzieningen aangelegd. In gevallen waar geen rioolbuis naar een molen loopt, is een IBA, een moderne sceptictank, aangelegd. Bij molen ’t Hoog- en Groenland in Baambrugge is na de plaatsing van de IBA het erf opgehoogd. Want ook molenerven die langzaam het veen inzakken, vormen een terugkerende post. In het begin van het jaar is het erf van de molen van de polder Oudegein aangepakt. In afwachting van het graven van de waterlopen is rondom de molen grind gelegd. Na de restauratie van de Garstenmolen is in 2007 een start gemaakt van herstel van het molenerf. Er is een nieuwe beschoeiing aangelegd en het erf is opgehoogd. Afwerking stond voor 2008 in de planning. Tenslotte is in 2007 ook begonnen met herstel van het erf van de Oostzijdse Molen.
De Va l k
Molenbiotoop In 2007 is nabij de molen van de polder Westbroek een groot aantal bomen gekapt en een houtwal afgezet. In Montfoort is bezwaar gemaakt tegen de voorgenomen bouw van een appartementencomplex nabij De Valk. In 2007 is met de gemeente Breukelen gesproken over de verplaatsing van de Kortrijkse Molen. Vooralsnog zonder resultaat.
verkeren in goede staat van onderhoud. Een punt van zorg betreft echter de band met de polder. Een poldermolen die geen bemalingsfunctie meer heeft is als een wees. Door ruimtelijke ingrepen en door
Nieuw vrijwilligersteam molen De Hoop Vrijwillige molenaars zorgen ervoor dat veel van de door Het Utrechts Landschap beheerde molens
veranderend waterbeheer zijn in
draaien en malen. In een aantal molens zijn winkeltjes ingericht waar vrijwillige winkelmedewerkers
de afgelopen jaren diverse molens
de molenaars ondersteunen bij de verkoop van meelproducten.
losgekoppeld van ‘hun’ polder. De Kortijkse Molen in Breukelen is daar een sprekend voorbeeld van. Door de aanleg van de A2 is de band met de polder verbroken en maalt de
Onder het motto “Draait u met ons mee?’ zijn vrijwilligers geworven voor het informatiecentrum. Loenen is een kleine, hechte gemeenschap en nadat de eerste inwoners van Loenen zich als vrijwilliger hadden aangemeld groeide de groep gestaag uit tot 20. Nu zijn er onder de vrijwilligers
molen tegenwoordig in een circuit.
gastheren en –vrouwen, gidsen, toekomstige molenaars en mensen die activiteiten ontwikkelen om
Een ander voorbeeld is de Broekzijdse
publiek te trekken. Vooral het zomerseizoen is een uitdagende periode omdat het informatiecentrum
Molen in Abcoude. Mede doordat de waterafvoer in de achterliggende
dan veel bezoek krijgt van toeristen uit landen als Duitsland, Japan, Frankrijk en de Verenigde Staten.
polder anders is georganiseerd,
Het Utrechts Landschap ondersteunt de vrijwilligers facilitair en door het aanbieden van cursussen
staat de molen nu eigenlijk op de
en informatiebijeenkomsten zoals “bijpraten met de directeur” en “lokaal bijpraten” waarbij
verkeerde plek. Het moderne gemaal staat namelijk aan de andere kant
respectievelijk Marco Glastra en de cultuur-historische medewerker de vrijwilligers informeren
van de polder waar overtollig water
over actuele ontwikkelingen.
b la uwb o rs t
moet worden afgevoerd.
Jaar van de Molens Het jaar 2007 stond heel Nederland in het teken van molens. In Utrecht heeft menig bezoeker gemerkt dat dit een bijzonder jaar was voor de vele polder- en korenmolens die de provincie Utrecht rijk is. Op de nationale molen- en gemalendag op 12 mei kon bij vele molens onder leiding van de molenaar een rondleiding worden gemaakt. Bij de Nieuwe Molen in Veenendaal konden ‘moliebollen’ worden gegeten. Bij de Veenmolen in Wilnis waren er live webcambeelden vanuit de kap. Bij de Binnenmolen in Rhenen waren kinderen actief met het beschilderen van vlaggetjes die de molen feestelijk versierden. In Loenen en omgeving kon een drietal molens met een vaar- en wandeltocht worden bezocht; de Hoop in Loenen, de Loenderveense molen en De Ruiter in Vreeland. Rederij Schuttevaer vervoerde geïnteresseerden tussen de drie molens. Daarbij was er een wandelroute beschikbaar om van molen naar molen te wandelen. ’t Wissel in Elst liet de wieken 24 uur achter elkaar draaien tijdens een maalmarathon. De poldermolen in Oudegein was het prominente decorstuk in het theaterstuk de Klucht van de molenaar. Drie uitvoeringen van de Klucht van de molenaar van Brederode door theatergroep de Kale waren een bijzondere gebeurtenis in Nieuwegein.
Molen Oudegein: leed en feest Colofon Stichting De Utrechtse Molens Postbus 121 3730 AC De Bilt T 030 220 55 55 F 030 220 55 44
[email protected] www.utrechtslandschap.nl teksten Paul Vesters Irene van den Broek Sascha van Breukelen Carlo Nagel
productie Sascha van Breukelen vormgeving Van horen zeggen Yvet Hollander
beeld Paul Vesters Marco Glastra Renk Ruiter Fotonatura
In juni was de molen van Oudegein het decorstuk voor de ‘Klucht van de Molenaar’. Een drietal uitvoeringen van dit theaterstuk van Brederode maakte deel uit van het jaar van de molens. Helaas kwam de opvoering van dit stuk letterlijk en figuurlijk in zwaar weer terecht. De molen was ten prooi gevallen aan brandstichting. In de nacht van 16 op 17 mei heeft de molen aanzienlijke brandschade opgelopen. Desondanks kon door een spoedig herstel de Klucht toch worden opgevoerd. De schade was hersteld, maar het weer werkte niet mee. Dit leidde er toe dat door hevige regenval en onweer één voorstelling moest worden afgelast. In september tijdens open monumentendag konden vele honderden bezoekers genieten van de molen in de nazomerzon tijdens het zomerfeest. In samenwerking met het Milieu educatief centrum Nieuwegein, museum de Warschenhoeck en kinderboerderij de IJsselstee waren vele activiteiten georganiseerd van schminken, landschapsmarkt, een ballonnenwedstrijd tot vaartochtjes op de Doorslag. Het was voor de tweede keer dat dit evenement is georganiseerd.
