Jaarverslag 2012
Fotografie: Roos Trommelen Evert Vermeer Stichting Herengracht 54 1015 BH Amsterdam
INHOUDSOPGAVE Voorwoord ________________________________________________________________________________ 3 Afrikadag 2012 _____________________________________________________________________________ 4 doelstelling ______________________________________________________________________________ 4 cijfers ___________________________________________________________________________________ 4 locatie, hoofdthema en programma __________________________________________________________ 4 een vernieuwd cultuurprogramma ___________________________________________________________ 5 resultaten bezoekersenquête _______________________________________________________________ 5 aandacht van de media ____________________________________________________________________ 5 algehele conclusie ________________________________________________________________________ 5 Overige publieksactiviteiten __________________________________________________________________ 6 actuele debatten _________________________________________________________________________ 6 Student Symposium _______________________________________________________________________ 6 donateurbijeenkomst _____________________________________________________________________ 6 Fair politics ________________________________________________________________________________ 7 inleiding _________________________________________________________________________________ 7 impact studie Rwanda _____________________________________________________________________ 7 impact studie Tanzania _____________________________________________________________________ 7 inzet andere Fair Politics thema’s ____________________________________________________________ 7 wat hebben we bereikt? ____________________________________________________________________ 8 Fair Politician of the year 2012_______________________________________________________________ 8 monitoring politici ________________________________________________________________________ 8 social media _____________________________________________________________________________ 8 debatten ________________________________________________________________________________ 9 ludieke acties ___________________________________________________________________________ 10 lobbygesprekken _________________________________________________________________________ 10 capaciteitsopbouw _______________________________________________________________________ 10 bijlage ‘Impact studie Rwanda’ _____________________________________________________________ 10 Zuid Noord Commissie en lobby richting Partij van de Arbeid (resolutie, verkiezingsprogramma, formatie) 12 Financiën _________________________________________________________________________________ 13 De EVS algemeen __________________________________________________________________________ 13 visie ___________________________________________________________________________________ 13 missie __________________________________________________________________________________ 13 Sociaal Democratie _______________________________________________________________________ 13 strategie________________________________________________________________________________ 13 Netwerken waar de EVS deel van uitmaakt ____________________________________________________ 14
2
Voorwoord
Voor u ligt het jaarverslag 2012 van de Evert Vermeer Stichting. Dit verslag bestaat uit vijf delen. In het eerste deel behandelen wij de Afrikadag, in het tweede ons Fair Politics programma en in het derde deel onze overige publieksactiviteiten. Deze activiteiten vertellen voor een belangrijk deel het verhaal van de Evert Vermeer Stichting; we koppelen onze lobby voor eerlijke politiek in Nederland en Europa aan aansprekende publieksactiviteiten om mensen te informeren en het debat over internationale samenwerking te stimuleren. Een andere pijler van de stichting is onze lobby binnen de Partij van de Arbeid via het officiële adviesorgaan van de partij op het gebied van internationale samenwerking, de Zuid Noord Commissie (ZNC). De resultaten van deze lobby zijn terug te vinden in het vierde gedeelte. Ten slotte vind u een verslag van de financiën over 2012 en een beknopte algemene uiteenzetting van waar de Evert Vermeer Stichting voor staat. De opkomst van nieuwe regionale en mondiale machten maakt langzaam maar zeker een einde aan de TransAtlantische dominantie. Veel Afrikaanse landen kiezen voor zichzelf, voor China of voor regionale samenwerking en keren zich af van, wat zij zien als, bemoeizucht en paternalisme. Tegelijkertijd blijven conflicten in fragiele staten met name in Afrika een ramp voor de lokale bevolking en een forse bedreiging van regionale en mondiale stabiliteit en handelsstromen. Afzijdigheid is geen optie. De economisch-financiële crisis in de Eurolanden toont de kwetsbaarheid van de politieke en economische unie en heeft grote gevolgen voor de landen die zich op de drempel van EU-kandidatuur bevinden en aan de landen die daaraan grenzen, bijvoorbeeld in Afrika. Eind 2011 was de Arabische Lente 1 jaar oud en had behalve tot nieuwe democratisering ook tot restauratie en burgeroorlog geleid in verschillende landen. De krachten van populisme en religieus fanatisme, die konden floreren door de gewonnen vrijheid, bedreigden juist de fundamenten van de liberale democratische rechtstaat. We beseffen meer en meer dat alles met alles te maken heeft; duurzaamheid, schaarste van voedsel, water en grondstoffen, democratie, mensenrechten, migratie en veiligheid. In 2012 bestond de Evert Vermeer Stichting 45 jaar. Dit jaar zijn belangrijke beslissingen genomen over de toekomst van ons werk. Al in 2011 heeft het bestuur in samenwerking met ondergetekende een proces in gang gezet dat moest leiden tot een duidelijk omschreven toekomstgerichte visie voor de EVS. Onderdeel van dit proces waren diverse scenario’s en daar heeft het bestuur uiteindelijk in gekozen. Het voortbestaan van de EVS als een onafhankelijke luis in de pels van de sociaaldemocratische beweging in Nederland werd van groot belang gevonden, echter werd tegelijkertijd toenadering gezocht tot de Alfred Mozer Stichting (AMS.) De AMS is de stichting die zich als politieke stichting gelieerd aan de PvdA bezighoudt met democratisering en internationale steun aan zusterpartijen. Beide besturen hebben uiteindelijk gekozen voor een volledige fusie, die in juni 2013 zal leiden tot het ontstaan van de Foundation Max van der Stoel (FMS.) Daarmee komt formeel een einde aan de naam EVS, maar het werk wordt binnen de nieuwe stichting verder voortgezet. De Nieuwe stichting is de formele en juridische voortzetting van de Evert Vermeer Stichting. De EVS is heel veel dank verschuldigd aan onze stagiairs, vrijwilligers, donateurs, bestuursleden en samenwerkende organisaties. Zij maken mede de Evert Vermeer Stichting tot een succes. Maart 2013 Arjen Berkvens Directeur Evert Vermeer Stichting
3
Afrikadag 2012 Doelstelling Het doel van de Afrikadag is draagvlakversterking voor internationale samenwerking. Dit is essentieel volgens de EVS, want zonder een breed maatschappelijk draagvlak voor internationale samenwerking (IS) is een sterk politiek draagvlak ondenkbaar. En juist dat politieke draagvlak is nodig om tot daadwerkelijke veranderingen te komen. De EVS slaagt er met de Afrikadag in om een jong, groot en divers publiek te bereiken en is daarbij niet bang om lastige onderwerpen aan te kaarten. Door de uitgebreide (social) media-aandacht voor de Afrikadag wordt bovendien een veel grotere groep mensen bereikt dan enkel de bezoekers van de dag. Op deze manier draagt de Afrikadag van de EVS bij aan een positieve en realistische uitstraling van de Nederlandse inspanningen op het gebied van internationale samenwerking en Afrika. De cijfers van de Afrikadag 2012 • De Afrikadag is dit jaar bezocht door 1500 bezoekers • De Afrikadag 2012 is mogelijk gemaakt door de financiële steun van 9 organisaties: Cordaid, Stichting de Born, Heineken, Oxfam Novib, NCDO, Amnesty International, SPARK, Wereld Waternet, FMO. • In 2012 werd de Afrikadag voor het eerst zonder subsidie van de overheid georganiseerd. • Er hebben 75 organisaties deelgenomen aan de dag • Een andere belangrijke groep zijn de 30 Afrikaans-Nederlandse young professionals die deel uitmaakten van een brainstormgroep die inhoudelijk betrokken is geweest bij het samenstellen van het programma. Zowel in de voorbereidingsfase als op de dag zelfs zijn zij actief betrokken geweest. • Ook essentieel was de bijdrage van onze 100 vrijwilligers die allerlei belangrijke functies hebben vervuld. • De afterparty ‘Africa at Night’ in de Sugar Factory is bezocht door 600 bezoekers. Locatie, hoofdthema en programma De Afrikadag vond dit jaar voor het eerst plaats in Amsterdam op drie bijzondere, centraal gelegen locaties: Paradiso, de Balie en het Barlaeus Gymnasium. Vanuit de EVS is er dit jaar voor gekozen een thematisch accent te leggen; deze keer op voedselzekerheid. Een plenaire sessie en diverse andere workshops omtrent dit thema zijn geprogrammeerd. Daarnaast was er een grote diversiteit aan andere workshops, met (actuele) thema’s als de Afrikaanse visie op het International Strafhof, de verkiezingen in Ghana, Conflictgrondstoffen in Congo en wie is de Afrikaanse Diaspora. Veel aandacht is dit jaar ook besteed aan positieve ontwikkelingen in Afrika, waaronder de booming Afrikaanse ICT industrie en diverse workshops georganiseerd door Diaspora organisaties over ondernemen in Afrika. Hoogtepunt dit jaar was de bijzondere opening waaraan drie prominente hoofdgasten hebben deelgenomen: burgemeester Eberhard van der Laan van Amsterdam, minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, Lilianne Ploumen en de Zimbabwaanse minister van Nationale Verzoening, Sekai Holland. Hun speeches lieten zien op welke manieren Afrika en Nederland zowel historisch, cultureel, economisch en op politiek gebied nauw verbonden zijn met elkaar. Een vernieuwd cultuurprogramma Het cultuurprogramma van de Afrikadag is dit jaar uitgebreid. Bij het samenstellen van het programma was het doel een modern, jong en divers dagprogramma samen te stellen. Voor het eerst was er daarom naast dans en muziek ook comedy, spoken word, een uitgebreide fashion show en een pop-up store waar bezoekers kleding en accessoires konden kopen. Daarnaast was er dit jaar voor het eerst een avondprogramma “Africa at Night” met live muziek, kunst, comedy en Afrikaans eten. De locaties van het dagprogramma in hartje Amsterdam leenden zich ook voor een dergelijke toevoeging aan het reguliere Afrikadag programma. Er is gekozen om hierin samen te werken met Project Nana en Yangambi, omdat deze bedrijven bestaan uit Afrikaans-Nederlandse young professionals die een breed netwerk en kennis hebben van populaire artiesten onder de Afrikaanse Diaspora. De formule lijkt te werken; het feest was met zo’n 600 bezoekers goed bezocht en bezoekers hebben veel positieve feedback gegeven. “Africa at Night” is ervaren als een waardevolle toevoeging op de Afrikadag en zal volgend jaar herhaald worden met nieuwe artiesten.
4
Resultaten bezoekersenquête Zoals ieder jaar, is ook dit jaar een enquête verspreid onder de bezoekers van de Afrikadag om hun ervaringen in kaart te brengen. Onderstaand een samenvatting van de belangrijkste resultaten van de bezoekersenquête. • 50% bezocht de Afrikadag voor de eerste keer en 50% heeft de dag eerder bezocht • Meer dan de helft (54%) van de bezoekers komt naar de Afrikadag voor de debatten en workshops, terwijl ongeveer even grote groepen (steeds 10%) komen voor het cultuurprogramma, de sprekers van het hoofdprogramma, het kennismaken met OS en op Afrika gerichte organisaties en om te netwerken. • Diversiteit van het programma: 86% was hier tevreden tot zeer tevreden over. • Kwaliteit van het programma: 73% was hier tevreden tot zeer tevreden over. • Actualiteitswaarde van het programma: 73% was hier tevreden tot zeer tevreden over. • De reacties op de locaties waren gemengd: 47% was tevreden tot zeer tevreden, terwijl 41% ontevreden was. • Informatief genoeg? 81% was tevreden over de informatiewaarde van de Afrikadag. • Inspirerend? 71% was tevreden. • 81% zou graag volgend jaar weer naar de Afrikadag gaan Aandacht van media De aandacht die de media heeft besteed aan de dag was groot; de Afrikadag had dit jaar extra nieuwswaarde omdat minister Ploumen hoofdgast was. De Afrikadag was een van haar eerste publieke optredens als kersverse minister en de speech die ze tijdens de opening in Paradiso heeft gegeven is uitgebreid geanalyseerd in onder andere het NRC Handelsblad, de Volkskrant, het Parool en Trouw. Daarnaast is er verslag gedaan van de Afrikadag in Vice Versa, Oneworld Magazine, de Wereldomroep en via verschillende Afrikaanse Diaspora media, zoals Africa Web TV. Algehele conclusie Uit de evaluatie van de bezoekersenquête, de gesprekken die de EVS met haar partners heeft gevoerd en uit een interne analyse komen de volgende punten naar voren: • Alle locaties toegankelijk maken zonder kaartje. Dit jaar moesten bezoekers zich per locatie inschrijven. Dit leidde ertoe dat men geen automatische toegang had tot bijvoorbeeld het cultuurprogramma en lunchmogelijkheden in het Barlaeus Gymnasium. De beperkte toegang tot Barlaeus was het grootste pijnpunt. Onze conclusie is dat dit niet meer voor mag komen. • Voor de meeste workshops in Barlaeus kon niet ingeschreven worden. Het principe "snel komen, want vol is vol" heeft dan ook tot irritaties geleid, bij mensen die voor een gesloten deur kwamen te staan. Volgend jaar moeten bezoekers zich weer vooraf online voor workshops inschrijven. • Er waren twee markten. Bij de ingang van Barlaeus, daar kwam iedereen langs en dat werd zowel als een voordeel als een nadeel (te rommelig en te druk) ervaren. Op de derde verdieping van Barleaus was de markt in dezelfde ruimte als het cultuurprogramma. Die ruimte vonden sommige mensen slecht te vinden en anderen vonden deze ruimte te rommelig en rumoerig. Conclusie: volgend jaar weer een plattegrond, zodat iedereen in staat is alles makkelijk te vinden. We zullen de markt weer in een grotere ruimte moeten organiseren
5
Overig publieksactiviteiten In het voorjaar van 2012 heeft de Evert Vermeer Stichting diverse activiteiten georganiseerd. Twee actuele debatten over de situatie in Zuid-Soedan en Mali & Senegal, een bijeenkomst voor haar donateurs en het jaarlijkse Student Symposium over de opkomst van de BRICS landen. Actuele debatten De EVS organiseert jaarlijks diverse actuele debatten. Het doel van deze debatten is het informeren van het publiek en het voeden van politici met informatie zodat bepaalde kwesties hoog op de politieke agenda komen en blijven. Op 26 maart organiseerde de EVS ‘De toekomst van Zuid-Soedan’, een avond die in het teken stond van de uitdagingen en kansen van dit net nieuwe land. Hierbij werd ook de verantwoordelijkheid voor Nederland en de internationale gemeenschap aan de kaak gesteld. De sprekers waren Jort Hemmer (Clingendael), Jeroen de Lange (PvdA woordvoerder OS), Egbert Wesselink (IKV Pax Christi), Saskia Baas (wetenschapper UvA) en Santo Deng (voorzitter Sudan Forum). Het debat was druk bezocht. De EVS verwelkomde meer dan 100 bezoekers. Op 24 april organiseerde de EVS een bijeenkomst over Mali en Senegal ‘Mali en Senegal: tussen hoop en vrees in West-Afrika’. Thijs Berman (Lid Europees Parlement voor de Socialisten en Democraten), Prof. Dr. Mirjam de Bruijn (Senior Researcher African Studies Centre), Piet van Ommeren (ex interim-manager ICCO West Afrika in Mali / Fair & Sustainable Advisory Services) en Boubacar Tamboura (Balimaya) bespraken de twee WestAfrikaanse landen, die in die periode veel in het nieuws waren. Het panel en het publiek waren het met elkaar eens: uit Senegal komen hoopvolle berichten en dient voor de regio West-Afrika als een voorbeeld. De situatie in Mali daarentegen is zeer complex. Ruim 80 mensen bezochten deze bijeenkomst. Student Symposium Op 21 april organiseerde de EVS haar jaarlijkse student symposium over de opkomende wereldmachten en hun invloed en visie op international samenwerking met als werktitel ‘BRICS: Changing the rules of the game’. In een plenaire opening door André Gerrits (Professor Russische geschiedenis en politiek) en Mr. Singh (afgevaardigde van de Indiase ambassade) werd het thema uiteengezet, waarna de studenten in 6 verschillende masterclasses zelf actief aan de slag gingen om beleidsaanbevelingen te formuleren. Aan het einde van de dag presenteerde zij aan een jury, bestaande uit Jeroen de Lange (woordvoerder OS, PvdA), Kim Zwitserloot (Docent economie, University College Utrecht), Judith Sargentini (MEP, Groen Links) en Peter Konijn (Directeur Knowing emerging powers) hun beleidsaanbevelingen. Met de winnende groep is de EVS afgereisd naar Brussel. Hier genoten zij een lobbytraining waarna zij hun aanbevelingen konden aanbieden aan Gerben Jan Gerbrandy (MEP, D66). 125 studenten deden actief mee aan het symposium. Donateurbijeenkomst Op 11 mei organiseerde de EVS een bijeenkomst voor haar donateurs, waar Jan Pronk de internationale agenda van de sociaaldemocratie in een tijd waarin ontwikkelingssamenwerking en internationale solidariteit onder druk staat besprak. Daarnaast presenteerde Jasper van Teeffelen, die voor de EVS onderzoek heeft verricht naar de mijnbouwsector in Rwanda in het kader van ons ‘Fair Politics’ programma, zijn casestudy ‘The EU raw materials policy and mining in Rwanda’. Zo’n 100 donateurs en vrijwilligers bezochten deze bijeenkomst.
6
Fair Politics Inleiding 2012 was een politiek enerverend jaar. In het voorjaar viel vrij onverwachts het kabinet, waardoor Nederland in het teken van de verkiezingen en daarna de kabinetsformatie kwam te staan. Een mooie kans voor Fair Politics, om onze coherentie-agenda zowel in verkiezingsprogramma’s te krijgen, als aanknopingspunten in het regeerakkoord. Dit heeft zich bewezen met de komst van een Minister voor buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking, die een groot mandaat gekregen heeft om coherentie te waarborgen in de Trevezaal. Dit komt ook terug in het regeerakkoord, en in de speech van Lilianne Ploumen op de Afrikadag. Daarin gaf ze aan dat ze de minister van coherentie wilde zijn, en er liggen volop kansen om het beleid van de minister ook werkelijk op een coherente manier te helpen vormgeven. Op internationaal vlak gebeurde er ook veel rondom coherentie van bereid. Zo lag in Brussel de focus van Fair Politics vooral op de coherentierapportage van het Europees Parlement, die geschreven werd door de coherentie rapporteur Birgit Schnieber Jastram. Waarin zij evalueerde hoe de verschillende coherentie dossiers ervoor staan. Verder ondernam de OESO stappen om coherentie van beleid ook onder haar leden beter te promoten en hoe ‘evidence based PCD’ meet vorm zou kunnen krijgen, Fair Politics gaf een presentatie tijdens één van de OESO vergaderingen over coherentie van beleid. Impact studie Rwanda Ook in 2012 richtte Fair Politics haar peilen op parlementariërs, Europarlementariërs, beleidsmakers in zowel Brussel en Amsterdam, en het bredere publiek. Het voorjaar stond in het teken van de presentatie in Brussel en Den Haag van de impact studie over grondstoffen in Rwanda, waar we het Europese en Nederlandse grondstoffenbeleid in relatie tot de ontwikkelingsdoelstellingen van Commissie en kabinet op indringende wijze onder de aandacht hebben gebracht. In de studie wordt geanalyseerd hoe de Europese (en Nederlandse) grondstoffenstrategie uitpakt voor grondstofrijke ontwikkelingslanden zoals Rwanda en hoe deze coherenter gemaakt kan worden met ontwikkelingsdoelstellingen. De presentaties werden kracht bijgezet door onze Rwandese gast, de heer Bida (CEO van de Rwandese federatie van mijncoöperaties Fecomirwa), die de Rwandese visie deelde met betrekking tot het grondstoffenbeleid. Hierbij ging hij vooral in op de belangrijkste aanbevelingen uit de studie, namelijk certificering en het probleem van de conflictmineralen. De beide presentaties werden goed bezocht, en gewaardeerd door de beleidsmakers. Met deze impact studie haakten we aan bij de discussie die speelt bij de OESO, Buitenlandse Zaken en de Europese Commissie, namelijk hoe meet je beleidscoherentie voor ontwikkeling (PCD) in de praktijk, hoe kun je onderzoek doen naar evidencebased PCD? Impact studie Tanzania Daarbij sloten we ook aan op de belangrijke coherentiemotie die begin 2012 werd aangenomen door de Tweede Kamer, namelijk om inzichtelijk te maken wat de schadelijke effecten zijn van Europees en Nederlands beleid in ontwikkelingslanden. In het najaar van 2012 hebben we weer een impact studie gedaan, om onze ervaringen met deze onderzoeksmethode verder uit te diepen. Ditmaal kozen we voor biobrandstoffen. Het Europese biobrandstoffenbeleid staat onder grote druk door de spanningen rondom de impact op o.a. voedselzekerheid en landrechten in ontwikkelingslanden. Nederland speelt hierbij ook een sleutelrol omdat er veel voorstanders in de Kamer en de regering zijn van ophoging van de biobrandstof bijmengverplichting. In 2012 en 2013 wordt het Europese biobrandstoffenbeleid herzien, waardoor er politiek momentum ontstaat en een lobby voor de belangen van ontwikkelingslanden zeer kansrijk is. Tijdens een onderzoeksmissie in Tanzania van 3 weken zijn plaatselijke NGO’s, ambtenaren van de ministeries, ambassades en bedrijven geïnterviewd, en is een biobrandstofproject bezocht en met de lokale gemeenschap gesproken over de gevolgen hiervan. Het uiteindelijke rapport analyseert deze impacts en de rol van de EU hierbij en presenteert concrete beleidsaanbevelingen om het Europese biobrandstoffenbeleid ‘fair’ te maken. In het voorjaar van 2013 zal deze studie gepresenteerd worden in Brussel en Den Haag. Inzet andere Fair Politics thema’s Naast de thema’s grondstoffen en biobrandstoffen hebben we ons in 2012 ook op andere concrete voorbeelden van Europees en Nederlands beleid dat ontwikkelingslanden onrechtmatig benadeelt. Onze inzet 7
in Nederland richtte zich ook op de beleidsterreinen financiën met fair taxes, op Economische Zaken, waarin we het genderbeleid onder de loep hebben genomen in relatie tot maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). In Brussel hebben we voornamelijk aandacht besteed aan de cases over grondstoffen, belastingen ( in relatie tot het voorstel over country by country reporting) en MVO in afwachting van het voostel van de Europese Commissie over Non Financial reporting. Wat hebben we bereikt? Het Europees Parlement nam in 2012 haar tweede resolutie over PCD aan. De ‘permanente rapporteur voor coherentie in het parlement’ presenteerde in mei haar rapport in de Commissie voor Ontwikkelingssamenwerking. In dat rapport werden verschillende aanbevelingen uit de Fair Politics case studies en de grondstoffen impact studie opgenomen. Naar aanleiding van de impact studie over grondstoffen in Rwanda, werd Fair Politics gezien als een van de experts op dit onderwerp, en ontving dan ook verschillende uitnodigingen voor presentaties. Daarnaast werden de aanbevelingen uit de studie overgenomen door het Europees parlement. Ook bij de OESO bleven de activiteiten van Fair Politics niet onopgemerkt: in het voorjaar gaven we in Parijs een presentatie over onze impact studies in Ghana en Rwanda, en over het belang van meer ‘evidence based PCD’. In het debat in de Tweede Kamer over grondstoffen in juli kregen onze aanbevelingen veel aandacht van verschillende fracties en werden er moties aangenomen die de belangen van Afrikaanse landen beter waarborgen. Fair Politician of the Year 2012 Ook in 2012 reikten we weer de Fair Politician of the Year prijzen uit in Brussel en Den Haag. Dit werd een groot succes, mede omdat politici eraan hechten deze prijs in de wacht te slepen. In Den Haag werd de uitreiking dan ook door verschillende media, zoals Radio 1 en kranten opgepikt. Joel Voordewind van de ChristenUnie won de prijs, onder andere vanwege zijn inzet op MVO. De uitreiking van de prijs in Nieuwspoort werd door vijftien parlementariërs bijgewoond. Ook in Brussel werd de prijsuitreiking druk bezocht. Het belang van coherentie van beleid werd door de aanwezige Europarlementariërs uit bijna alle politieke groepen benadrukt. Monitoring politici De inspanningen van politici ten behoeve van coherent beleid worden door Fair Politics continu gevolgd (monitoring). Dit om publiekelijk aan te kunnen geven welke politici of fracties zich via Kamervragen, amendementen en initiatiefwetsvoorstellen inspannen voor coherenter en eerlijker beleid. Dit wordt op de websites inzichtelijk gemaakt. In 2012 zijn tien EU en negen NL case studies op de websites www.fairpolitics.eu en www.fairpolitics.nl gemonitord. Op de websites wordt op deze manier zichtbaar gemaakt welke politici zich inzetten voor Fair Politics. Daanaast zijn er in 2012 door Fair Politics zo’n 90 bedankmails- en tweets verstuurd naar Tweede Kamerleden en zo’n 80 bedankmails naar Europarlementariërs. Naast de monitoring wordt er op de websites voortdurend bericht over de politieke ontwikkelingen in de cases waar Fair Politics zich sterk voor maakt. De bezoekersaantallen van de websites van Fair Politics lagen rond de 6500 bezoekers per maand. Social media Daarnaast hebben we ons in 2012 nadrukkelijker gemanifesteerd op Facebook en twitter. Het bereik van Fair Politics via sociale media is dan ook exponentieel vergroot. Hierdoor hebben we meer bewustwording over fair politics thema’s bij publiek en politiek gecreëerd. Voor Fair Politics liggen er veel mogelijkheden in het gebruik van media zoals Facebook en twitter, vooral omdat we werken in een politieke omgeving. Fair Politics maakt dan ook steeds meer gebruik van Facebook en Twitter. Social Media is voor Fair Politics een belangrijk instrument om op een directe manier in contact te blijven met onze achterban. We brengen geïnteresseerden op de hoogte van onze activiteiten en betrekken hen via sociale media bij Fair Politics. In februari 2011 heeft Fair Politics daarom haar eigen Facebook pagina gelanceerd. Eind 2012 hadden we 375 ‘likes’. Bijna dagelijks worden interessante berichten op het gebied van Internationale Samenwerking en Policy Coherence for Development (PCD) op onze Facebook pagina geplaatst (facebook.com/FairPolitics). Ook doen we op Facebook verslag van allerlei Fair Politics activiteiten, zoals de Fair Politician of the Year awards, expertmeetings en debatten. Ook Twitter (@FairPolitics) zetten we steeds vaker in om onze activiteiten en monitor meer onder de aandacht te brengen. We bedanken politici die zich hebben ingezet voor PCD door middel van een ‘bedanktweet’. 8
Daarnaast retweeten we interessante berichten van andere politici en prominente mensen op het gebied van OS en PCD om deze onder de aandacht te brengen van het grote publiek. Ons doel is in de toekomst nog meer gebruik van deze media te maken zodat we mensen kunnen blijven inspireren, informeren en activeren. Debatten Op de Afrikadag heeft Fair Politics vier debatten georganiseerd over coherentiethema’s. Op die manier probeert Fair Politics het bredere publiek aan te spreken. Daarnaast maken deze debatten politici duidelijk dat Fair Politics maatschappelijk draagvlak heeft. Migrants fostering development ging in op de vraag in hoeverre migranten bijdragen aan economische ontwikkeling in het land van herkomst en hoe het beleid zo coherent mogelijk kan worden afgestemd om deze positieve ontwikkelingen te stimuleren. The Biofuels Debate ging over de gevolgen van het Europese biobrandstoffenbeleid op voedselzekerheid en landbezit, in het debat over Conflictgrondstoffen in Congo stond de vraag centraal wat bedrijven eraan doen om er zeker van te zijn dat hun mineralen conflictvrij zijn en welke rol de EU hierbij kan spelen, en in het debat over gender, Economic growth is driven by women, kwam de vraag aan de orde hoe meer coherentie in het gender beleid ten goede kan komen aan vrouwen en dus economische groei. Naast politici, hebben we ook nadrukkelijk bedrijven aan de debatten deel laten nemen, en ook (Afrikaanse) wetenschappers, ambtenaren etc. Ludieke acties Om de nieuwe Kamerleden bekend te maken met het Fair Politics prorgramma, hebben we rond Sinterklaas een verlang lijstje naar alle 150 kamerleden gestuurd met het wensenlijstje van Fair Politics: een eerlijker grondstoffenbeleid, geen voedsel in de tank voor biobrandstoffen etc. Ook de Europarlementariers hebben het verlanglijstje ontvangen, met daarop de aanbevelingen rondom de Europese Fair Politics thema’s. Daarnaast hebben we de Afrikadag aangegrepen om de Fair Politics Quiz te spelen met de aanwezige politici en bezoekers. Bij de stand konden ze de quiz invullen met 10 vragen over coherentie gerelateerde thema’s. Zowel de bezoeker als politicus met de meeste punten werd beloond met een fair politics prijs. Ook hierbij weer aandacht van politici via twitter en facebook. Lobbygesprekken Ook via lobbygesprekken met (medewerkers van) politici en ambtenaren brengt Fair Politics de cases onder de aandacht. Zo zijn de verschillende Fair Politics onderwerpen onder de aandacht gebracht van de Tweede Kamerleden Marit Maij (PvdA), Sjoerd Sjoerdsma (D66), Ingrid de Caluwé (VVD), Jasper van Dijk (SP), Jan Vos, Bram van Ojik, Jeroen de Lange, Bruno Braakhuis (GL), Ed Groot (PvdA), Joel Voordewind (CU), LIlianne Ploumen (minister), Henk Jan Ormel (CDA), Mariko Peeters (GL), Stientje van Veldhoven (D66). Maar ook in het Europarlement, onder andere bij Judith Merkies (PvdA) en Birgit Schnieber Jastram (EPP) over grondstoffen en lancering Rwanda impact studie, met Thijs Berman (PvdA) over verschillende fair politics thema’s, en Charles Goerens (Europarlementarier (de nieuwe parmenente coherentie rapporteur in het Europarlement) over zijn rol als rapporteur en zijn blik op coherentie van beleid. Maar ook met ambtenaren is veelvuldig overleg gevoerd, zoals met de PCD unit van de Europese Commissie over algemene ontwikkelingen coherentie van e beleid (3 EC rapportage) en de nieuwe impact studie over grondstoffen, evidence-based PCD, impact assessment, en de rol van de delegaties. Impact study, de External Action Service (EAS) over de rol van de EU/EAS m.b.t. Security and Development, en de rol van beleidscoherentie bij conflictpreventie, veiligheidsbeleid en de 3D-approach, en met de PCD unit DG Devco (Development Committee) over de impact studie biobrandstoffen en de studie over biobrandstoffen die door DG Devco zelf werd uitgevoerd. Daarnaast is ook met de Coherentie-eenheid bij Buitenlandse Zaken regelmatig overleg gevoerd, en met ambtenaren die over het Nederlandse grondstoffendossier gaan, in het kader van de grondstoffen impact studie en de fair politics case over gender bijvoorbeeld. Capaciteitsopbouw Door middel van trainingen en presentaties in Nederland en in de andere Europese lidstaten maakt Fair Politics ook geïnteresseerden, NGO’s en beleidsmakers in die landen bewust van het belang van Fair Politics en coherentie. In 2012 heeft Fair Politics meerdere presentaties gegeven zowel in Nederland als in Brussel en Parijs (OESO). -
Presentatie bij de OESO in Parijs tijdens ‘PCD focal points meeting’ (februari 2012). Over het verrichten van PCD impact studies en onze ervaring in Ghana en Rwanda. Presentatie tijdens CONCORD PCD seminar in Brussel (maart 2012). Over het Fair Politics programma en het monitor system, om andere Europese NGO’s te inspireren, CIECODE (een Spaanse denktank) 9
-
-
-
nam ook deel aan dit seminar en heeft inmiddels een soortgelijk project in Spanje opgericht (Proyecto Avizor). Presentatie tijdens workshop over coherentie bij 11.11.11 (vlaams platform) (april 2012). Over Fair Politics, Nederlandse overheidsstructuur w.b. PCD, belang Tweede Kamer in sturen PCD agenda. NCDO Masterclass Politiek en Internationale Samenwerking (oktober 2012): workshop gefaciliteerd in samenwerking met Tata Steel over beleidscoherentie, Europees/Nederlands grondstoffenbeleid en verhouding met Afrika en ontwikkelingssamenwerking. Workshop gegeven aan +-25 actieve leden van verschillende politieke partijen. Guest lecture Minor International Aid and Development Hogeschool van Rotterdam (oktober 2012): lezing aan studenten over beleidscoherentie, Europees/Nederlands grondstoffenbeleid en verhouding met Afrika en ontwikkelingssamenwerking. Workshop gegeven aan +-50 studenten. Workshop ProVU PhD Day- Move Your Research into the Real World (december 2012): workshop aan 25 PhD studenten over beleidscoherentie en onderzoek voor lobby-doeleinden.
Netwerk De partners van Fair Politics waarmee de EVS structureel samenwerkte in 2012 zijn in Nederland Oxfam Novib en Hivos. Verder wordt intensief samengewerkt met leden van het MVO Platform, de Coalitie Eerlijke Handel, het Tax Justice Netwerk, NiZA, ECDPM en de Campagne tegen Wapenhandel. Daarnaast heeft Fair Politics een structurele informatie uitwisseling met de Coherentie Eenheid van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Binnen CONCORD is de in Brussel gestationeerde beleidsmedewerker van de EVS de Nederlandse vertegenwoordiger in de PCD Working Group en de steering group en tevens plaatsvervangend vertegenwoordiger in het Policy Forum. Daarnaast werkt Fair Politics in de Europese Commissie nauw samen met de PCD Unit en met vertegenwoordigers van wetenschappelijke denktanks zoals het ECDPM en internationale coherentie-deskundigen van de OESO. Ook is de EVS in Brussel onderdeel van de grondstoffen coalitie. Sinds 2012 is Fair Politics in Brussel ook begonnen met een structureel dialoog met de PCD coördinatoren binnen de European External Action Service. Elders in de EU werkt Fair Politics samen met IMVF (Portugal), Glopolis (Tsjechië) CIECODE (Spanje) en People to People (Estland). Bijlage ‘Impact studie Rwanda’ In de ‘Impact studie Rwanda’ wordt geanalyseerd hoe de Europese (en Nederlandse) grondstoffenstrategie uitpakt voor grondstofrijke ontwikkelingslanden zoals Rwanda en hoe deze coherent gemaakt kan worden met ontwikkelingsdoelstellingen. Directe aanleiding hiervoor was de presentatie van zowel het Europese grondstoffenbeleid en de Nederlandse grondstoffenstrategie in 2011. De belangen van ontwikkelingslanden worden hierin te weinig meegenomen: het vermogen van grondstofrijke ontwikkelingslanden om waarde toe te voegen aan ruwe grondstoffen wordt beperkt en daarnaast wordt er te weinig aandacht besteed aan certificering van mineralen en de rol van het maatschappelijk middenveld. Om de impacts hiervan in een ontwikkelingsland te analyseren en te ontdekken hoe dit beleid coherent gemaakt kan worden is een onderzoeker namens Fair Politics 3 weken in Rwanda geweest om daar met verschillende stakeholders, zoals mijnbouwbedrijven, maatschappelijk middenveld, de regering en Europese instituties, te praten over het Europese grondstoffenbeleid. Rwanda ervaart grote problemen met de (illegale) uitvoer van Congolese grondstoffen en internationaal beleid om dit tegen te gaan; implementatie van dit beleid laat vaak te wensen over. De mineralen die het land delft worden vaak ruw uitgevoerd, met te weinig waardetoevoeging, vooral door een gebrek aan infrastructuur. De economie profiteert daarom te weinig van de aanwezige bodemschatten. De belangrijkste conclusie daarom is dat de EU in haar beleid te weinig aandacht besteed aan de verwerkingsindustrie van grondstoffen. Deze worden nog te vaak als ruwe grondstof uitgevoerd, waardoor ontwikkelingslanden te weinig profiteren van hun bodemschatten. De EU moet daarom stoppen met het bestrijden van exporttarieven, een belangrijk beleidsinstrument voor OS-landen om uitvoer van ruwe grondstoffen te ontmoedigen. Ook is certificering hard nodig, zowel op de herkomst van grondstoffen (om te voorkomen dat mineralen uit Congolese conflictmijnen in onze mobiele telefoon eindigen bijvoorbeeld), als op de productiewijze (in hoeverre is deze maatschappelijk verantwoord).
10
Het rapport zet deze bevindingen en aanbevelingen uit een. Het rapport is vervolgens in Brussel en Den Haag gepresenteerd aan het Europees Parlement, de Europese Commissie, de Tweede Kamer en maatschappelijk middenveld. Als speciale gast was aanwezig uit Rwanda de heer Augustin Bida (Executive Secretary van de Rwandese federatie van artisanale mijnbouwcoöperaties Fecomirwa), die de Rwandese visie deelde met betrekking tot het grondstoffenbeleid. Hierbij ging hij vooral in op de belangrijkste aanbevelingen uit de studie, namelijk certificering en het probleem van de conflictmineralen. De beide presentaties werden goed bezocht, en gewaardeerd door de beleidsmakers. Bij de bijeenkomst in Den Haag waren woordvoerders van verschillende partijen aanwezig; onder andere de VVD en D66. In Brussel waren verschillende Europarlementariërs aanwezig en ook de Europese Commissie en Externe Dienst waren aanwezig om een reactie te geven. De aanbevelingen van de impact study zijn onder andere naar voren gekomen bij het Algemeen Overleg in de Tweede Kamer over de Nederlandse grondstoffenstrategie en het rapport van het Europees Parlement over beleidscoherentie. Met deze impact studie haken we aan bij de discussie die speelt bij de OESO, Buitenlandse Zaken en de Europese Commissie over het meten van beleidscoherentie voor ontwikkeling (PCD) in de praktijk. De kwestie van ‘evidence-based PCD’, of hoe meet en presenteer je beleidsincoherenties, staat hoog op de internationale politieke agenda. Onze impact studies zijn een van de weinige studies die kijken naar coherentie in de praktijk en hiermee dragen wij als NGO bij aan deze discussie rond evidence-based PCD. Naar aanleiding van het rapport zijn verder nog twee YouTube-filmpjes opgenomen in Rwanda over de lokale mijnbouw en problemen daaromtrent. Deze zijn te bekijken via de Fair Politics website. Ook is het rapport daarnaast in allerlei andere fora gepresenteerd (van het NCDO tot de Hogeschool van Rotterdam).
11
ZNC en lobby richting PvdA (resolutie, verkiezingsprogramma, formatie) 2012 was een politiek bewogen jaar, met voor de PvdA een mooie uitkomst, namelijk deelname aan de coalitie. Dat bracht voor de EVS en Zuid-Noord Commissie (ZNC) de uitgelezen kans om invloed uit te oefenen op verkiezingsprogramma en formatie. Maar het jaar begon met de presentatie van de Buitenland Resolutie van de Commissie Schrijver in januari. Als EVS zijn we hier samen opgetrokken met de ZNC om hierin stevig in te zetten op het belang van de integrale, coherente visie op internationale samenwerking, iets wat onvoldoende uit het oorspronkelijke stuk naar voren kwam. De EVS heeft vijf amendementen gezamenlijk met de ZNC ingediend, met als inzet internationale samenwerking aan de duurzaamheidsagenda te verbinden, fair politics meer onder de aandacht te brengen, door in te zetten op een eerlijk grondstoffenbeleid en handelsakkoorden die rekening houden met de belangen van ontwikkelingslanden bijvoorbeeld en er werd middels een amendement aandacht gevraagd voor het belang van vrede en veiligheid in de internationale ontwikkelingsagenda. De meerderheid van de ingediende amendementen is overgenomen door het Congres, dat in januari plaats vond. De EVS en de ZNC hebben naar aanleiding van de buitenland resolutie de taak op zich genomen deze discussie over de visie van de PvdA op het gebied van ontwikkelingssamenwerking, die volgens velen nog verdere uitwerking behoefte, verder vorm te geven. Zo hebben we een groepje young professionals uit de OS sector gevormd die met ons mee wilden denken over nieuwe vormen en richting van internationale samenwerking. Ook Marit Maij (toenmalig ZNC-voorzitter) en Jeroen de Lange (toenmalig PvdA woordvoerder internationale samenwerking) steunde deze groep jonge denkers. Een aantal mensen uit dit netwerk heeft naar aanleiding van een bijeenkomst die we met hen hadden georganiseerd een essay geschreven over hoe het denken over IS vernieuwd zou moeten worden. Op het moment dat we deze essays wilden overhandigen aan de woordvoerders van de partij, viel het kabinet, en lag de politieke situatie weer compleet open. De essays hebben we dus niet meer aan kunnen bieden, maar wel kunnen gebruiken als input voor het verkiezingsprogramma, waar we met de ZNC samen input voor hebben geleverd. De inzet voor het advies aan de programmacommissie was –ingegeven door die nieuwe, bredere, integrale visie op internationale samenwerking- dat ontwikkelingssamenwerking breder opgevat moet worden, door expliciet rekening te houden met de belangen van ontwikkelingslanden op alle beleidsterreinen (beleidscoherentie), randvoorwaarden te creëren voor duurzame economische ontwikkeling , te kijken naar alternatieve financieringsbronnen. Ook de inzet op het vasthouden van de 0.8% norm speelde hierin een belangrijke rol. Toen het concept verkiezingsprogramma er lag, hebben we ook hierop weer amendementen ingediend, samen met de ZNC. Ook hierin vroegen we aandacht voor de 0.8 % norm, klimaatverandering, eerlijke handel, duurzaamheid als kabinetsbrede verantwoordelijkheid (de coherentie-agenda), en de aandacht voor de rol van vrouwen in ontwikkeling. Deze amendementen zijn allemaal overgenomen door het Congres. En dan was er nog het regeerakkoord. Het was lastig om invloed uit te oefenen op dit proces. Via Marit Maij (die inmiddels IS woordvoerder was geworden) en Kirsten Meijer (de internationaal secretaris) hebben we via de ZNC in ieder geval onze punten proberen in te brengen, maar de uiteindelijke uitkomst viel ons bijzonder zwaar (de 1 miljard bezuinigingen). De moties over het belang van coherentie in de nieuwe portefeuille van Ploumen en de ambitie om bij begrotingsevenwicht opnieuw terug te gaan naar 0.7 hebben het wel gehaald, de motie over additionele klimaatfinanciering werd helaas afgewezen.
12
Financiën Voor een uitgebreid overzicht van onze financiën verwijs ik graag naar de jaarrekening van de EVS, welke op aanvraag beschikbaar is en goedgekeurd is door KPMG accountants.
De EVS Algemeen De EVS is een politieke non gouvernementele ontwikkelingsorganisatie. De EVS richt zich op beleidsbeïnvloeding ten gunste van mensen in ontwikkelingslanden en is zelf niet als ontwikkelingsorganisatie actief in ontwikkelingslanden. Visie De Evert Vermeer Stichting voor Internationale Solidariteit streeft naar een vreedzame wereld waarin inkomen, arbeid, kennis en macht rechtvaardig zijn verdeeld, waarin mensenrechten worden verwezenlijkt en duurzame ontwikkeling van huidige en toekomstige generaties mogelijk is (Statuten, artikel 2.1). Missie De EVS zet zich in voor internationale solidariteit in de politiek en is verbonden aan de PvdA. De stem van mensen uit ontwikkelingslanden moet doorklinken in de Nederlandse en Europese politiek. Dit is hard nodig omdat politici en andere beleidsmakers beslissingen nemen waarbij de belangen van mensen in ontwikkelingslanden worden genegeerd, wat vaak negatieve gevolgen heeft voor de ontwikkeling van deze landen. Daarom is de EVS actief in Nederland en de Europese Unie (EU) om de situatie van mensen elders te verbeteren. Sociaal Democratie De EVS is voortgekomen uit het sociaaldemocratisch gedachtegoed en ziet zich als de hoeder van één der pijlers van de sociaaldemocratie: internationale solidariteit. Dit doet de EVS binnen de PvdA,binnen de Nederlandse samenleving en binnen de Nederlandse en Europese politiek. Strategie De EVS realiseert deze beleidsbeïnvloeding via drie wegen. Ten eerste versterken de publieksactiviteiten van de EVS, zoals de Afrikadag, het politieke draagvlag voor ontwikkelingssamenwerking. Met deze publieksactiviteiten laat de EVS zien dat er in Nederland een groot maatschappelijk draagvlak bestaat voor ontwikkelingssamenwerking. Bovendien kunnen politici ten overstaan van het publiek ter verantwoording worden geroepen. Ten tweede benadert de EVS politici en beleidsmakers rechtstreeks, bijvoorbeeld via Fair Politics. Dit programma zet politieke kwesties op het gebied van internationale samenwerking uiteen en doet concrete beleidsaanbevelingen. Deze beleidsaanbevelingen worden onder de aandacht gebracht van beleidsmakers die actief zijn op lokaal, nationaal, Europees of mondiaal niveau. Ten slotte komt de EVS binnen de PvdA op voor de belangen van mensen in ontwikkelingslanden, bijvoorbeeld via PvdA-instituties als het Partijcongres of de Zuid Noord Commissie. De EVS neemt het eenzijdig op voor de belangen van mensen uit ontwikkelingslanden: in het Nederlandse politieke en maatschappelijke debat moet ook de stem van mensen uit ontwikkelingslanden worden gehoord. De EVS wil die stem laten horen. De EVS geeft voor wat betreft haar onderwerpkeuze prioriteit aan Sub Sahara Afrika, omdat daar de armoede het meest schrijnend en hardnekkig is.
13
Netwerken waar de EVS deel van uitmaakt De EVS maakt deel uit van de volgende netwerken en (branche)organisaties: • Partos, brancheorganisatie van Nederlandse particuliere ontwikkelingsorganisatie (de EVS is betalend lid). De directeur EVS is bestuurslid van Partos. Verder maakt de EVS deel uit van het Platform Europa van Partos. • CONCORD, koepelorganisatie van NGO’s in de Europese Unie. Via het lidmaatschap van Partos maakt de EVS ook deel uit van CONCORD. De beleidsmedewerker in Brussel van de EVS is lid van de PCD-working Group (Coherentie van Beleid) en plaatsvervangend lid van het Policy Forum van CONCORD. • ENoP, Europees netwerk van politieke organisaties met circa 50 leden uit 20 EU-lidstaten (sinds september 2010). • Coalitie Eerlijke Handel, een coalitie waarin diverse Nederlandse NGO’s die zich bewegen op het vlak van beleidsbeïnvloeding t.b.v. eerlijke handel activiteiten onderling afstemmen. • Tax Justice Network, netwerk dat zich inzet voor een eerlijk en rechtvaardig internationaal belastingssysteem dat bijdraagt aan internationale ontwikkeling. • MVO-Platform, netwerk van Nederlandse maatschappelijke organisaties en vakverenigingen die samenwerken om Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen te stimuleren (de EVS is betalend lid). • One World, website met nieuws en vacatures voor nieuwsgierige wereldburgers (de EVS betaalt een jaarlijkse partnerbijdrage). • EEN Campagne, Nederlands Platform Milleniumdoelen (de EVS is, c.q. was betalend lid). • Euforic, Europees forum van internationale samenwerking (de EVS is, c.q. was betalend lid). • Zuid Noord Commissie (ZNC), adviesorgaan voor fracties en bestuur van de PvdA op het gebied van internationale samenwerking. De EVS voert het secretariaat van de ZNC.
14
