Jaarverslag
2009
Evangelische Omroep
Inhoud
1.
Voorwoord
5
2.
Het EO-jaar 2009
6
3.
Jaarrekening
27
4.
Overige gegevens
40
De EO opereert in een ingewikkelde arena
1. Voorwoord
“Maak recht de weg van de Heer en zie het lam van God, dat de zonde van de wereld wegneemt”; geïnspireerd door Johannes de Doper stond de EO in 2009 volop in de samenleving. Op die plek wilden wij het christelijk geloof zichtbaar maken, bouwen aan de maatschappij en wijzen op Jezus Christus. Dat deed de EO als volwaardig speler binnen het publieke bestel. Vanuit onze missie wisten we opnieuw vele kijkers te trekken en behaalden de grootste kijkdichtheid ooit. Creatief en met inlevingsvermogen sloten we met onze programma’s aan bij de cultuur van vandaag, zichtbaar op alle publieke netten, radio en internet. Het is niet voor niets dat de schijnwerpers zich in 2009 regelmatig op de EO richtten. Tot drie maal toe woedde een mediastorm over de EO. Het maakte 2009 tot een heftig jaar voor alle betrokkenen. Zwaar ook, op die momenten dat leden zich terugtrokken en aangaven zich niet meer verbonden te weten met de omroep die ze al jaren steunden. Of in die gesprekken waarin getwijfeld werd aan onze intenties. De schijnwerpers die op ons gericht waren, brachten echter ook onze sterke kanten aan het licht. In 2009 bogen we ons intern intensief over onze missie, over onze identiteit en over onze waarden. Het gaf kansen om aan iedereen te vertellen waarom de EO deel uit maakt van het publieke bestel. Meer dan ooit konden we onze missionaire drijfveren zichtbaar maken. De achterban toonde een enorme betrokkenheid. Dat ervoeren we tijdens diverse ontmoetingen in het land. Het heldere besef dat onze 443.597 leden achter ons staan, met ons meeleven en meebidden, maakt ons dankbaar. We willen u meenemen in het indrukwekkende EO-jaar 2009. Met de mooie en met de moeilijke momenten. En we kijken vooruit, naar alle kansen die we zien voor 2010. Veel leesplezier! Arjan Lock
Jaap Kooij
5
2. Het EO-jaar 2009
DEN HAAG EN HILVERSUM
MISSIE
Opnieuw hing in 2009 een relatief politieke rust over Hilversum. De publieke omroepen gebruikten deze periode 1. De EO is een zelfstandige omroepvereniging binnen het publieke om verder te bouwen aan een toekomstgericht bestel. bestel. De medewerkers hebben het verlangen om vanuit een persoonIn zijn eerste volle jaar als bestuursvoorzitter van de pulijke relatie met Jezus Christus het Goede Nieuws van Gods Koninkrijk blieke omroep maakte Henk Hagoort zijn beloften waar vorm te geven en door te geven. Vanuit dit verlangen wil de EO via om te streven naar een bestel dat staat voor pluriformide massamedia zoveel mogelijk mensen bereiken en bouwen aan de teit en kwaliteit. De ontwikkelingen deden het bestel samenleving. goed. Het bereik van alle zenders nam weer toe. Met Nederland 1 als koploper en zelfs marktleider. De EO 2. Betrokken leden dragen de EO. Een groot ledental zorgt voor leverde hieraan een krachtige bijdrage. Op alle publieke verankering in de samenleving. netten wist de omroep een brede doelgroep aan te spreken met kwalitatieve en onderscheidende programma’s, 3. De EO genereert inkomsten als aanvulling op de publieke middelen. gemaakt vanuit de identiteit. Het kijktijdaandeel was in 2009 11,8%. Maar liefst 0,7% hoger dan in 2008. Een 4. De EO is een goed rentmeester van de toevertrouwde mensen en record. Ook het internetbezoek nam fors toe. Tegelijmiddelen en is dienstbaar aan anderen. kertijd moest de EO hard werken om de missie in het programmeermodel geplaatst te krijgen. Met het vooruitzicht van minder geld, dat verdeeld moet worden over meer zenders, stuurde de Publieke Omroep meer dan voorheen aan op centralisatie. Een ambitie die haaks stond op het streven naar een meer divers geluid binnen het bestel. De EO koos een heldere koers in dit speelveld. In 2009 besloot de omroep toe te werken naar een meer flexibele organisatie. En aan de Hilversumse onderhandeltafel gold de missie voor de EO als leidend.
SALARISSEN In juni ontstond wat reuring rondom het Hilversumse bestel. Minister Plasterk en de Raad van Bestuur van de Publieke Omroep kwamen overeen dat de salarissen van de presentatoren aan banden gelegd moesten worden. De zogenaamde ‘beloningscode’ werd in september van kracht.
ERKENNING TOT 2015 Het Commissariaat voor de Media en de Raad voor Cultuur oordeelden in 2009 positief over de erkenningaanvraag van de EO voor de periode 2010 tot 2015. Aan de erkenning ging een ledentelling onder de Publieke Omroepen en een onderzoek door een speciaal ingestelde visitatiecommissie vooraf. Het Commissariaat voor de Media gaf onder andere aan tevreden te zijn over het programmabeleid van de EO. Ook complimenteerde het Commissariaat de omroep met de invoering van de Code Goed Bestuur. De Raad voor Cultuur loofde de EO omdat de omroep erin slaagt de christelijke identiteit in álle content herkenbaar terug te laten komen. Een groot compliment! Eerder liet de visitatiecommissie zich ook al enthousiast uit over de EO. Met name over de inspanningen om jongeren en orthodoxe christenen bij de publieke omroep te betrekken.
Het EO-jaar 2009
‘De EO werd de derde omroep in grootte’ VISITATIECOMMISSIE
Eens in de vijf jaar worden de prestaties van de landelijke publieke omroep beoordeeld door een visitatiecommissie. In 2009 vond onderzoek plaats over de periode 2003-2008. De visitatiecommissie bestaat uit onafhankelijke deskundigen. De commissie kijkt zowel naar de publieke omroep als geheel, als naar de afzonderlijke omroepen en doet onder andere aanbevelingen voor de volgende erkenningsperiode (2010-2015). De EO werd door de visitatiecommissie positief beoordeeld. Zo stelde de commissie onder andere dat de EO goed in staat is zowel haar eigen missie en identiteit uit te dragen, als zich in dienst te stellen van een breed publiek: “de inspanningen om karakteristieke EO-programma’s voor de nieuwe netprofielen te ontwikkelen, wekken vertrouwen”.
GOD OP 1, 2 EN 3 ‘God op Nederland 1, Nederland 2 en Nederland 3’ was het uitgangspunt van de EO bij de onderhandelingen voor het nieuwe televisieseizoen. In het licht van de ontwikkelingen binnen het bestel voelde de EO zich gesterkt de christelijke identiteit ook in de toekomst duidelijk in de programmering door te laten klinken. Een uitdaging. Het vraagt creativiteit en inlevingsvermogen om te voldoen aan de eisen en de doelgroepen van de verschillende zenders en tegelijkertijd programma’s te maken die wijzen op de relevantie van het geloof.
LEDENTELLING Voor het verlenen van erkenningen aan de omroepverenigingen en voor de verdeling van de zendtijd, vraagt het Commissariaat voor de Media de omroepen eens in de vier jaar hun ledenaantallen door te geven. In 2009 was het weer zover. De EO werd de derde omroep in grootte. Omdat de EO veel waarde hecht aan een trouwe en betrokken achterban, investeerde de EO de afgelopen jaren vooral in ledenbinding. Voor ledenwerving stelde de omroep minder geld beschikbaar. Dit in tegenstelling tot andere omroepen die in aanloop van de ledentelling ledenwervingsactiviteiten opstartten.
Nederland 1 Voor Nederland 1 - marktleider en hét familienet met programma’s voor jong en oud - maakte de EO in 2009 vooral vertrouwde programma’s als Knevel & Van den Brink, Het Familiediner en Onverwacht Bezoek. Stuk voor stuk series die zeer goed werden bekeken en gewaardeerd. De EO deed het op dit net aanzienlijk beter dan in 2008. Het kijktijdaandeel steeg met 1,6%. Nederland 2 Op Nederland 2 – het net voor verdieping en achtergronden bij het nieuws - had de EO wederom een grote plek. De omroep deed het daar, met een kijktijdaandeel van 9%, beter dan het zendergemiddelde. Op deze zender was veel ruimte voor nieuwe identiteitsgebonden programma’s. In De Kist bijvoorbeeld sprak Herman Wegter met bekende Nederlanders over het leven, de dood én leven na de dood. Gesprekken over geloof en God vonden hiermee regelmatig op ‘prime time’ plaats. Met Netwerk wil de EO christenen representeren in het maatschappelijk debat. De omroep koos in 2009 voor meer profiel in de reportages. Met opvallend resultaat: de actualiteitenrubriek had een marktaandeel van 11%, hoger dan in voorgaande jaren. In het programma Nederland Helpt besteedt de omroep wekelijks aandacht aan wereldwijde hulpverlening- en ontwikkelingsprojecten. De uitzendingen betrekken kijkers bij de schrijnende situaties in verschillende gebieden: van Afghanistan tot Sumatra of Moldavië. Voor de projecten worden ook fondsen geworven voor de Stichting EO Metterdaad. Mede dankzij de uitzendingen van Nederland Helpt werd ten opzichte van 2008 in 2009 20% meer opgehaald. Nederland 3 Nederland 3 is de zender voor alle mensen die zich jong voelen. De programma’s zijn vernieuwend, humoristisch en wat tegendraads. De EO moet een volwaardige positie op dit net nog steeds bevechten. Het vraagt veel inlevingsvermogen en creativiteit om de kijkers van Nederland 3 aan te spreken met een christelijke boodschap. Desondanks wil
7
Het EO-jaar 2009 ‘ Radio is springlevend bij de EO’ de EO ook op dit net aanwezig zijn om God ter sprake te brengen. Het is vanuit dat hartsverlangen dat de EO hier met programma’s kwam die soms buiten het eigen referentiekader vielen. Een programma als 40 dagen zonder seks bijvoorbeeld moest zichzelf bewijzen, maar kwam in 2009 met een tweede seizoen. Ook in Jong kwamen opnieuw spraakmakende onderwerpen langs die de leefwereld van jongeren op een verdiepende manier bereikten.
RADIO Radio is springlevend bij de EO. In 2009 ontvouwde zich een schatkaart aan frisse ideeën. Hierbij was crossmedialiteit een sleutelwoord. TV en radioprogramma’s met dezelfde inhoud gingen meer met elkaar samenwerken. Zo kreeg radio 5-programma Stem in de stilte de naam De Verandering. Ook werden de tv- en radiovariant van Nederland Zingt dichter naar elkaar toegetrokken. Zo ging Nederland Zingt na de tv-uitzending op zaterdagavond verder op Radio 5. Vanuit het verlangen om de Nederland Zingt luisteraars en kijkers te ontmoeten, vonden bovendien vier radio-opnames op locatie plaats: tijdens het evenement Nederland Zingt Dichtbij stonden zang, inhoud, ontmoeting en gebed centraal. Actualiteitenprogramma Dit is de dag behaalde goede luistercijfers. Het Radio 1-programma ontwikkelde een geheel eigen dynamiek. In een ontspannen sfeer kwam dagelijks het hele leven voorbij – van vluchtelingen in Pakistan tot de Tour de France. JouwWeekendFinale en Xnoizz waren opnieuw vaste EO-ingrediënten op 3FM. Met verrassende acties en goede muziek wisten de presentatoren Klaas van Kruistum en Miranda van Holland de luisteraars te boeien en het geloof op eigen wijze ter sprake te brengen. Hoogtepunt was natuurlijk het Xnoizz Flevo Festival. De website van Xnoizz breidde zich ondertussen nog verder uit tot dé vindplaats voor muziek van christelijke artiesten.
NIEUWE MEDIA
TWITTER EO-medewerkers en presentatoren begonnen massaal met Twitteren. Een nieuwe mogelijkheid om mee te kijken achter de schermen van de EO. Nog niet eerder werd nieuws zo snel openbaar.
Naast televisie en radio namen internet en nieuwe mediavormen in 2009 opnieuw een grote vlucht. Het spreekt voor zich dat de EO mee ontwikkelde.
De twaalf themakanalen van de publieke omroep kregen in 2009 meer naamsbekendheid. De EO maakt deel uit van vijf gezamenlijke themakanaal-redactieraden: Spirit24, Familie24, 101TV, Journaal24 en Zappelin24. Ook werkte de omroep mee met het NPO-internetconcept Gezondheid24 en het Migrantenportal, een samenwerkingsverband met de IKON, de RKK en de ZvK. De EO streefde ernaar om ook aan de themakanalen een onderscheidende en identiteitsgebonden bijdrage te leveren. Met name op het themakanaal Spirit24 kregen de verkondigende programma’s van de EO opnieuw een plek. Ondertussen werkte de EO zelf aan een nieuw en uniek digitaal audio en videoplatform. Vlak voor kerst lanceerde de omroep WebTV. Voortaan kan iedereen op eo.nl, naast alle recente uitzendingen, ruim honderd verschillende oude radio- en televisieprogramma’s van de EO terugkijken. De EO is de eerste omroep die zijn audiovisuele archieven op deze structurele manier opent voor publiek.
AANDACHT VOOR MEDEWERKERS De Raad van Bestuur richtte zich in dit jaar meer op de bestuurlijke taken als het ontwikkelen van visie en strategie en het representeren van de EO. De managementlaag en leidinggevenden wortelden zich in hun domeinen en taakgebieden.
Het EO-jaar 2009 NEO
Veel aandacht was er dit jaar voor de ontwikkeling van de medewerkers. Zo werd de gesprekscyclus definitief ingevoerd. Alle medewerkers hebben een beoordelingsgesprek gevoerd met hun leidinggevende. Ook vond een medewerkertevredenheidsonderzoek plaats. EO-medewerkers gaven de EO gemiddeld een score van 7,4. Dat is iets hoger dan het landelijk gemiddelde. Met de resultaten van het onderzoek gingen de medewerkers in het najaar zelf aan de slag. In workshops werden afdelingen uitgedaagd actieplannen op te stellen voor de organisatiebrede onderwerpen die ze zelf willen aanpakken. Het ziekteverzuim was in 2009 4,3% en is hiermee ruim 20% lager dan in 2008 (in 2008 5,3%).
Zichtbaarheid en herkenbaarheid is in het huidige medialandschap belangrijker dan ooit. In 2009 riep de EO daarom ‘NEO’ in het leven. Een ondersteunende EO-brede werkgroep, die vernieuwing en creativiteit op de diverse mediaplatforms, crossmedialiteit en samenwerking tussen verschillende afdelingen wil stimuleren. Op 1 juli organiseerde het NEO-team een workshop crossmedialiteit voor alle medewerkers. Groepen medewerkers van verschillende afdelingen brainstormden met elkaar over creatieve en crossmediale mogelijkheden met programmaconcepten. Voor 2010 tekende de EO in met verschillende formats die door NEO werden bedacht.
IN MEMORIAM Op 22 april 2009 overleed op 55-jarige leeftijd Gerrit Hop. Hij was al geruime tijd ernstig ziek. Gerrit Hop werkte bij de EO op de afdeling Facilitaire Dienst, onder andere als chauffeur. Hij was in dienst sinds 1995. De omroep gedenkt Gerrit als een hartelijke, joviale collega en als een man die vol Godsvertrouwen in het leven stond.
ONTBIJT EO-medewerkers dragen de missie van de EO en tonen de veelkleurigheid van christelijk Nederland. In 2009 maakte de directie daarom een ronde door het bedrijf om alle medewerkers persoonlijk te ontmoeten. Iedere afdeling kreeg een uitnodiging om onder het genot van een ontbijt met de directeuren te praten over de missie en het werk van de EO. Het werden inspirerende ochtenden waarin medewerkers en directie hun hart voor de organisatie lieten spreken. Ook was er ruimte voor vragen over de koers van de omroep, over beslissingen die genomen waren.
CODE GOED BESTUUR EN INTEGRITEIT
Op 28 juni overleed op 97-jarige leeftijd Albert Ramaker, een van de grondleggers van de EO. Samen met Jan Kits en Johan van Oostveen stond hij vanaf 1965 aan de wieg van de EO. De evangelist was van onschatbare betekenis voor de omroep. Hij zette zich ten volle in voor de missie van de EO en bleef ook na zijn pensionering betrokken.
LEIDINGGEVENDEN DAGEN Speciale aandacht voor de missie was er ook tijdens twee leidinggevenden dagen. Hoofden, eindredacteuren en hoofdredacteuren trokken zich samen met de Raad van Bestuur een dag terug om met elkaar na te denken over de missie en identiteit van de EO. Het werden twee dagen vol verdieping en creativiteit.
De EO werkt sinds 2006 volgens de Code Goed Bestuur en Integriteit en hanteert een gedragscode voor medewerkers. De code geeft richtlijnen voor integriteit in de bedrijfsvoering. De Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht van de EO hechten veel waarde aan een goede gedragscode en de naleving daarvan. Een ‘compliance officer’ ziet toe op de naleving van de code en helpt de medewerkers bij het toepassen van de richtlijnen. Het commissariaat van de media uitte zich dit jaar tevreden over de manier waarop de EO de Code Goed Bestuur en Integriteit in de afgelopen jaren invoerde. Voor de bedrijfsvoeringverklaring verwijzen wij u naar de overige gegevens op pagina 40.
SAMENWERKING De EO participeert volop in het publieke bestel en wil verankerd zijn in de maatschappij. Daarom onderhoudt de omroep diverse samenwerkingsverbanden. Zo is de omroep binnen de NPO goed vertegenwoordigd op verschillende strategische niveaus en disciplines. Rond de themakanalen zit de EO aan tafel met verschillende omroepen. Ook Netwerk kwam weer een jaar lang tot stand dankzij een goede samenwerking met de NCRV. Buiten de omroepwereld kent de EO een structurele samenwerking met kerkelijke en maatschappelijke organisaties en een aantal universiteiten. En om te verankeren in de maatschappij en tegelijkertijd de christelijks stroming te kunnen vertegenwoordigen onderhoudt de EO contact met diverse publieke en private partners.
9
Het EO-jaar 2009 RAAD VAN TOEZICHT EN LEDENRAAD In het kader van de Code Goed Bestuur houdt een Raad van Toezicht onafhankelijk toezicht op de Raad van Bestuur van de EO. De Raad van Toezicht legt in haar eigen verslag verantwoording af van haar toezichthoudende werkzaamheden. De Ledenraad vertegenwoordigt de EO-leden. De Ledenraad is een belangrijk orgaan, samengesteld uit de breedte van de achterban waar, naast de formele taken, de ruimte is om met de Raad van Bestuur het gesprek te voeren over de identiteit en missie van de EO. Een van de instrumenten daarvoor is de evaluatie van programma’s. De programma’s Nederland Zingt, Šimec Voor de Verandering en de EO-Jongerendag zijn in 2009 door de ledenraadsleden besproken. Daar ging een panelonderzoek aan vooraf. Verder is uitvoerig het gesprek gevoerd over de commotie rond schepping en evolutie en het programma Loopt een man over het water. Na een stevige discussie waarbij de verschillen in opvatting duidelijk naar voren werden gebracht steunden de representanten van harte de door de Raad van Bestuur gekozen richting. In de Ledenraad was verder aandacht voor de televisie-intekening. Naar aanleiding van de prioriteitennotitie werd de vraag besproken hoe de EO keuzes moet maken in de spanning van vier perspectieven: missie, publiek bestel, leden en bedrijfsvoering. De Ledenraad gaf uitdrukkelijk aan te willen gaan voor een missionaire koers: richtinggevend, aansluiting zoekend bij actuele thema’s en aantrekkelijk voor een breed publiek waarbij de aansluiting met de leden een belangrijk aandachtspunt is. De Raad van Bestuur werd gestimuleerd om missionair duidelijk te zijn, ook als dat weerstand oproept. In de laatste vergadering van 2009 maakte de Ledenraad tijd vrij om met het gesprek te voeren over de verschillen in de achterban. Dat leverde een verhelderende discussie op waarbij de herkenning over de eenheid in Christus de boventoon voerde. De Raad van Toezicht en de Raad van Bestuur kwamen in 2009 negen keer bij elkaar. De Ledenraad en de Raad van Bestuur ontmoetten elkaar vier maal.
ONTMOETING MET LEDEN Een betrokken achterban kenmerkt de EO. Dat is een groot goed! Desondanks bleek in het roerige jaar 2009 hoe belangrijk het is alle leden bij het werk van de EO te betrekken. De EO organiseerde in het voorjaar daarom speciaal voor zijn leden zes bijeenkomsten door het hele land. Onder de noemer ‘EO-ontmoet’ kwamen leden, vrijwilBETROKKENHEID IN ROERIGE TIJDEN ligers, directie, EO-medewerkers en ledenraadsleden bij Tot drie keer toe ontstond in 2009 een negatieve mediahype rond de EO: elkaar om te praten over de koers van de EO. Het was goed rondom het onderwerp schepping, in het kader van de schorsing van om elkaar te ontmoeten. In 2009 stond de EO volop in Arie Boomsma en vanwege het programma Loopt een man over het water... de moderne samenleving om daar de relevantie van het Het liet de achterban niet koud. Sommige leden schrokken zo van de christelijk geloof zichtbaar te maken en te wijzen op Jezus berichtgeving door externe media, dat zij hun lidmaatschap opzegden. Christus. Aansluiten bij de cultuur van vandaag vraagt inAnderen hadden vragen en richtten zich met brieven, e-mails en telefoonlevingsvermogen en creativiteit. Omdat de toon dan soms tjes tot het klantencontactcentrum. Het maakte ontmoeting met de leden zo anders moet zijn, roepen nieuwe programma’s wel eens des te belangrijker; in 2009, maar ook in de toekomst. De EO bestaat vragen op. Desondanks vonden de EO en leden elkaar in dankzij leden en wil christenen representeren in het Publieke Bestel. Op de gezamenlijke afhankelijkheid van God en het geloof in televisie en radio maakte de omroep soms de keuze om doelgroepen aan Jezus Christus. Dit bleek in 2009 ook weer tijdens bijzonte spreken die niets van het geloof weten. De evenementen, een product dere dagen als de Nederland Zingt-dag, de ledenreizen, de als WebTV en de ledenbladen Visie en Eva zijn er echter speciaal voor de Blauw Bloed-dag of de Checkpointdag voor vaders en zonen. leden; om elkaar te bemoedigen in het geloof. De 35e EO-Jongerendag was een groot feest. Zowel tijdens Het was een roerig jaar. Desondanks overheerst dankbaarheid voor de het middag en avondprogramma was het Gelredome in betrokkenheid en veelkleurigheid van de leden. Lof is er voor de grote Arnhem uitverkocht. Minister-president Jan Peter Balkengroep vrijwilligers die tijdens de evenementen en op de landelijke braende riep de jongeren op hun geloof zichtbaar te maken derieën achter de EO bleven staan. Trouw beantwoordden ook zij vragen in de samenleving. over de gemaakte keuzes. Voor vrouwenmagazine EVA was 2009 een jaar vol nieuwe kansen en uitdagingen. Een nieuwe hoofdredactrice kwam aan het roer te staan van het domein vrouwen. Plannen voor een restyling van het magazine, EVA-dagen, EVA tv én radio werden gemaakt. De redactie ziet uit naar 2010 waarin de resultaten van deze nieuwe energie zichtbaar worden.
Het EO-jaar 2009
TOEKOMST In 2009 boog de EO zich intensief over de missie, waarden en identiteit. Nog scherper wil de EO het missionair verlangen zichtbaar maken, daarbij christenen representerend. Binnen het publieke bestel streeft de omroep naar een herkenbaar gezicht als missionaire omroep. De EO is immers uniek, het sterkste in zijn eigenheid. De omroep kleurt zijn programmering en activiteiten het komende jaar daarom vanuit vijf inhoudelijke thema’s. Thema’s die hun oorsprong vinden in Jezus Christus en die laten zien dat de bijbelse principes van geloof, hoop en liefde gelden voor iedereen en voor alle onderwerpen in het leven. Ook de relatie met de leden staat voorop. Op evenementen zal de omroep haar leden ontmoeten. Groots en feestelijk tijdens diverse evenementen, maar ook kleinschalig en in hun eigen omgeving. De EO-medewerkers, in al hun veelkleurigheid, dragen de missie van de EO. Rondom dit onderwerp zullen ze elkaar blijven zoeken. De financiële toekomst is een uitdaging. De krappere budgetten van de komende jaren vragen kritisch te zijn op de uitgaven. De EO werkt daarom toe naar een flexibele organisatie met minder overhead. Desondanks ziet de EO uit naar 2010. “Ik heb jullie geluk voor ogen, niet jullie ongeluk: Ik zal je een hoopvolle toekomst geven”, zegt God in Jeremia 29. Hierop hopend, vertrouwt de omroep op Zijn hulp bij de ambitie om het evangelie van Jezus Christus uit te dragen anno 2010.
FINANCIËN In 2009 bedroegen de totale baten € 64,9 miljoen, hetgeen €1 miljoen hoger is dan 2008 (2%). Omdat we daarnaast in staat zijn geweest de kosten met € 0,7 miljoen terug te brengen is het licht negatieve resultaat van 2008 (€ 0,1 miljoen) omgebogen in een positief resultaat van € 1,6 miljoen in 2009. In 2009 is een voorziening groot onderhoud gevormd die ultimo 2009 € 1,2 miljoen bedraagt. De post betrekking hebbend op oudere jaren ad € 0,9 miljoen is in de jaarrekening in de vergelijkende cijfers 2008 verwerkt. Daardoor is het gepresenteerde negatieve resultaat over 2008 opgelopen tot € 1 miljoen. In 2009 is een dotatie aan de voorziening afvloeiing verwerkt van ruim € 1 miljoen. Deze houdt verband met een in 2009 genomen besluit om het personeelsbestand gericht aan te passen. De investeringen bedroegen in 2009 € 0,9 miljoen. Deze hadden voornamelijk betrekking op investeringen in hard- en software. De investeringen lagen ruimschoots onder de afschrijvingen in 2009 van € 2,2 miljoen. In 2009 is een berekening gemaakt van de exploitatie van de studio’s en daarbij behorende apparatuur. De kosten voor het gebruik van deze faciliteiten bleken in de komende jaren hoger dan de opbrengst. Daarom is besloten een bijzondere waardevermindering toe te passen van €0,9 miljoen. In 2009 werden geen leningen afgesloten. De vereniging beschikt per balansdatum over een kredietfaciliteit van € 4,5 miljoen (gelijk aan voorgaande jaren). Per balansdatum werd hier wederom geen gebruik van gemaakt. De beschikbare liquide middelen beliepen per balansdatum € 17,3 miljoen (2008: € 11,9 miljoen). Het eigen vermogen bedraagt per 31 december 2009 € 12,5 miljoen en maakt daarmee 38% uit van de totale financiering. Het eigen vermogen blijft hiermee nog € 3,2 miljoen onder het toegestane maximum. Voor een nadere toelichting van het eigen vermogen verwijzen wij u naar de toelichting bij de balans in de jaarrekening.
11
Januari GENOMINEERDE DOCUMENTAIRE: DE BOER DIE ZOU GAAN EMIGREREN Op oudejaarsdag 2006 hakt de karakteristieke veehouder Heijmen Brouwer (61) uit Leusden de knoop door. Samen met zijn voltallige veestapel, blinde knecht Hendrik (77) en nieuwe vriendin Janine (42) wil hij emigreren naar Frankrijk. Boer Brouwer is de strakke landbouwregels en de voortdurende controles in Nederland namelijk “spuugzat”. In januari zond de EO de voor IDFA-2008 geselecteerde documentaire De boer die zou gaan emigreren uit. Een dramatisch en ontroerend portret van één van de laatste vrije boeren die niet meer kan aarden in het huidige Nederland en de vrijheid zoekt. Maker van de documentaire is onderzoeksjournalist en documentairemaker Geertjan Lassche (EO Netwerk). Zijn documentaires leverden hem door de jaren heen al verschillende nominaties en prijzen op. Hij werd genomineerd voor het Gouden Beeld en de Prix de l’Europe en won de Gouden Tape voor de reportages die leidde tot de Congo-affaire. In 2008 werd Lassche in twee categorieën genomineerd voor ‘De Tegel’, de jaarprijs voor de Nederlandse journalistiek.
That’s The Question
FOTO’S JULIANA: VICTOR ARNOLDS
JULIANA II Na het succes van de eerste reeks, zond de EO in 2009 Juliana II uit. De nieuwe serie nam de kijker mee terug naar de periode 1940-1958. Een uniek gedramatiseerd historisch document over turbulente tijden en spraakmakende kwesties uit het leven van Koningin Juliana. De oorlogstijd, de troonsbestijging, de Hofmans-affaire, de watersnoodramp van 1953 en Juliana’s relatie met Prins Bernhard en hun kinderen passeerden de revue. Juliana II werd net zoals het eerste deel een groot succes.
Februari
Andries Knevel: ‘De missie van de EO is ook mijn missie’
MISSIE ALS ONVERANDERD FUNDAMENT Een uitzending van ‘t Zal je maar gebeuren zorgde in februari voor commotie. In de documentaire bepleitte Andries Knevel ruimte voor orthodoxe christenen die niet - of niet langer - geloven in een schepping van zes dagen van 24 uur. Vele christenen en EO-leden schrokken van de verklaring over dit onderwerp die hij in de uitzending ondertekende. Naar aanleiding van de kop boven een artikel in Trouw viel ook de pers massaal over de kwestie. De bedoeling van de uitzending om het gesprek over schepping en evolutie op gang te brengen en platform te bieden aan verschillende christelijke meningen hierover miste zijn doel. De persoonlijke mening van Andries Knevel werd gezien als de enige EO-mening. In een open brief aan alle EO-leden bood Andries Knevel zijn excuses aan voor zijn verklaring. Over de EO zei hij: “De missie van de EO is ook mijn missie: dat alle mensen van dit land het Evangelie van Jezus leren kennen. Hij is onze Redder, Hij is onze Schepper en Zijn Woord is getrouw. Die missie en dat geloof is voor mij onveranderlijk het fundament.“ Live vanuit Jeruzalem
Checkpoint
13
Maart
ŠIMEK EN CATHERINE KEYL... VOOR DE VERANDERING Wat doe je met jouw geloof? Die vraag stelde Martin Šimek aan acht christenen in het nieuwe programma Šimek voor De Verandering. Als gastpresentator bij de EO praatte hij met zijn gasten over hun geloof in God. Dankzij Šimeks unieke interviewstijl werden het bijzondere gesprekken die vaak de kern van hun christelijk geloof raakten. Eind 2009 nam Catherine Keyl het stokje van Šimek over. Aan de hand van twee korte reportages kreeg zij een inkijkje in het leven van haar gasten. Kritisch en eerlijk vroeg zij naar hun diepste drijfveren, hun geloof in God, hun bekering en de uitwerking daarvan in hun dagelijkse leven.
MATTHEUS MASTERCLASS
SCHORSING In maart haalde de EO presentator Arie Boomsma drie maanden uit de programmering en media-optredens. Aanleiding was de medewerking van Boomsma aan een fotoshoot in het magazine Linda. Het betrof een solo-actie van de presentator, waarvan de EO meende dat deze schadelijk was voor de missie van de omroep. EO-voorzitter Arjan Lock zei erover: “Wij willen het over de binnenkant van mensen hebben, juist in programma’s als 40 dagen zonder seks waarvan Arie de presentator is.” Tot vreugde van beide partijen keerde Boomsma al in mei, eerder dan aangekondigd, terug in EO-programma’s. Dankzij goede gesprekken was het vertrouwen tussen de presentator en de EO volledig hersteld.
Het werd een geslaagd avontuur met ontroerend mooi resultaat. In een paar weken tijd oefenden Jim Bakkum, Peter Lusse, Rob de Nijs, Carola Smit en Hind indrukwekkende solopartijen uit Bachs Mattheus Passion. Door Maarten Koningsberger werden de artiesten klaargestoomd voor een optreden.
Koninginnedag. De dag die zo zonnig begint, eindigt in een drama.
April FEESTDAG VOOR EO-LEDEN Een prachtige dag speciaal voor de trouwe en betrokken EO-achterban; op zaterdag 25 april kwamen ruim 10.000 mensen in de Jaarbeurs Utrecht samen voor de jaarlijkse Nederland Zingt-dag. Het thema van dit jaar was: ‘Mijn hulp is van U’. Het werd een sprankelend muzikaal feest. Met massale koor- en samenzang en opbouwende bijdragen van sprekers als ds. Hans van Ark, ds. Arie van der Veer en ds. Orlando Bottenbley.
DRAMA KONINGINNEDAG Koninginnedag 2009 in Apeldoorn staat bij iedere Nederlander in het geheugen gegrift. De dag die zo zonnig begint, eindigt in een drama. Aan het einde van de Koninklijke tour worden de royals en duizenden omstanders opgeschrikt door een verschrikkelijke klap. Een voertuig rijdt met volle vaart in op het publiek en komt uiteindelijk tot stilstand tegen monument De Naald. Vanaf het balkon van Hotel Het Loo ziet Blauw Bloed-presentator Jeroen Snel alles met eigen ogen gebeuren. Op Radio 1 doet hij live een beeldend verslag van de verschrikking.
EO-GEBOUW HONDERD JAAR OUD Op de dag dat Koningin Juliana 100 jaar zou zijn geworden, bestond ook het EO-gebouw honderd jaar. Met oranje tompoezen voor alle medewerkers vierde de EO dit moment. Een gebouw van deze leeftijd vraagt het nodige onderhoud. Stukje bij beetje worden de vleugels dan ook onder handen genomen. Dit jaar kregen onder andere de gangen naar het restaurant en de studio’s een opknapbeurt.
Hoedoejijdat.nu?
15
Mei
‘De Pu nt werd een van de best bekeken EO-uitzendingen van 2009’
DE PUNT Op 23 mei 1977 werd bij het Drentse De Punt een trein gekaapt door negen jonge Molukkers. Meer dan 30 jaar later besluit de EO een Telefilm over de kaping te maken. Het uitgangspunt is Noor, de enige vrouwelijke kaper. Ze overleefde de kaping niet en ging de geschiedenis in als de eerste vrouwelijke terrorist op Nederlandse bodem. Een authentiek drama over een gebeurtenis die miljoenen Nederlanders wekenlang in zijn greep hield. De Punt werd een van de best bekeken EO-uitzendingen van 2009. De Punt werd genomineerd voor de Europese televisieprijs ‘Prix Europa’ in zowel de categorie ‘TV Fiction’ als in ‘TV IRIS’, de categorie voor producties die aandacht schenken aan culturele minderheden.
WWW.NEDERLANDHELPT.NL
Nooit meer laf
EO-programma Nederland Helpt organiseerde op 19 mei een symposium over het onderwerp ‘Hulpverlening, Communicatie en Crossmedialiteit’ Aanleiding voor de bijeenkomst was de lancering van het crossmediale internetplatform www.nederlandhelpt.nl: een platform voor iedereen die actief is op het gebied van hulpverlening.
40 dagen zonder seks KIESKOMPAS DIT IS DE DAG In aanloop op de Europese parlementsverkiezingen lanceerde EO Radio 1 een Kieskompas op de website van Dit is de dag. Het Kieskompas was een stemwijzer om kiezers, door middel van dertig vragen, te helpen bij het bepalen van de politieke keuze in het Europese landschap. Programma Dit is de dag volgde het laatste nieuws rondom de naderende Europese parlementsverkiezingen vanzelfsprekend op de voet. In samenwerking met de wereldomroep maakte de EO speciale reportages over het Europese parlement.
7 Minuten beroemd
Ju ni
35e EO-JONGERENDAG
“Ik feliciteer jullie met jullie 35e!” In een uitverkocht GelreDome sprak Premier Jan Peter Balkenende de ruim 30.000 bezoekers van de jubilerende EO-Jongerendag toe. De premier noemde de EO-Jongerendag een fenomeen. Hij voelde zich verbonden met de christelijke jongeren in het stadion: “In mijn werk als Minister-president heb ik veel aan mijn geloof.” Naast de premier, bezocht ook vice-premier André Rouvoet het middagprogramma. Voor het eerst in de geschiedenis bestond de EO-Jongerendag in 2009 uit een middag- en avondprogramma. Hoogtepunten op de dag waren een concert en getuigenis van Jeremy Camp en Michael W. Smith. De presentatie was in handen van Manuel Venderbos. Themakanaal Spirit 24 stond tijdens het hele weekend volledig in het teken van het evenement.
DE INDRUKWEKKENDE SCHEPPING IN PLANET EARTH Gods schepping is prachtig en indrukwekkend. De EO was dan ook dankbaar om dit jaar de tv-première van Planet Earth uit te kunnen zenden. Deze elfdelige natuurdocumentaire neemt de kijker mee van de hoogste bergtop naar de diepste rivier. Tweeduizend dagen in het veld, veertig cameramannen en tweehonderd locaties zorgen samen voor een uniek portret van onze planeet. De beelden van wilde dieren, voorbijtrekkende seizoenen, onbereikbare gebieden en zeldzame wezens zorgen voor een onvergetelijke ervaring. Planet Earth won een Emmy Award en werd verkocht aan 130 landen. Ook in Nederland kregen de uitzendingen van Planet Earth een hoog waarderingscijfer van 8.4.
STOERE DAG VOOR VADERS EN ZONEN Een dag waarop jongens weer jongens konden zijn! Speciaal voor vaders en zonen organiseerde de EO op 27 juni de Checkpoint-dag. Checkpoint is een stoer EO-programma op Z@pp dat “checkt of dingen echt zo zijn”. ‘Stoer’ was ook een goede omschrijving voor de gelijknamige dag waarop onder andere een GPS-tocht, paintballschieten en een 6-kamp op het programma stonden. De relatie tussen vader er zoon stond centraal. Samen met Bram Rebergen dachten de mannen en jongens daarom ook na over wat God in de Bijbel zegt over vader en zoon zijn.
17
Juli STEUN EN TOEVERLAAT
XMIX Als politieman Anton geen tijd heeft om een zaak op te lossen, helpen de helden van zijn favoriete videospelletje XMIX hem. Of er nu een paard is verdwenen, de juwelen van de barones zijn gestolen of de dochter van een jonkheer is ontvoerd; de stoere Exel, Dax en Xena kruipen uit de computer om achter de dader aan te gaan. En hoewel ze super sterk, onzichtbaar en slim zijn, begrijpen ze de wereld van mensen niet altijd goed. Dat leidt nogal eens tot grappige situaties! In 2009 lanceerde de EO de nieuwe kinderserie XMIX!
Honderden vrijwilligers zetten zich in voor de EO. Onder andere tijdens zomerbraderieën overal in Nederland. Ook toen de EO in 2009 regelmatig negatief in de publiciteit kwam, schaarden de vrijwilligers zich achter de omroep en beantwoordden alle vragen van passanten. Gestoken in nieuwe tenues gingen ze onvermoeid activiteiten langs.
OPEN HUIS OP STEDENTRIP Het radioprogramma Open Huis ging in de zomer op stedentrip. Iedere week stond een bepaalde plaats of stad centraal. Uiteraard met passende muziek en tips.
Augustus
In augustus stopte de EO voortijdig m et de productie van ‘Loopt een man o ver h et water...’ Xnoizz Flevo Festival
PRODUCTIE STOPT In augustus stopte de EO voortijdig met de productie van het programma Loopt een man over het water... Belangrijkste reden was dat halverwege het proces bleek dat de intentie van het programma en de uitvoering ervan niet meer op elkaar aansloten. In het programma, dat eenmalig uitgezonden zou worden tijdens de themaweek TV Lab op Nederland 3, wilde de EO een bekende nietchristelijke cabaretier vragen om aan de hand van het Marcus-evangelie een korte voorstelling te maken over Jezus. Het doel was om daar vervolgens het gesprek over te voeren en mensen over Hem te vertellen. In de media ontstond veel commotie over het programma-idee. Tegen de bedoeling van de omroep in veroorzaakte het veel verdriet bij de EO-leden. Na nog eens kritisch naar het format te hebben gekeken, besloot de EO dat het te risicovol bleek. Met de ontstane beeldvorming daar overheen zou het zijn doelstelling onvoldoende bereiken.
KNEVEL & VAN DEN BRINK In mei, juni en augustus was de talkshow Knevel & Van den Brink weer terug op televisie. Negen weken lang schoven gasten uit de actualiteit bij EO-presentatoren Andries Knevel en Tijs van den Brink aan tafel om het nieuws van de dag te bespreken. De voorbereidingen van Andries en Tijs waren te volgen via Twitter.
19
September
NIEUWE ONDERWERPEN IN JONG In 2009 behandelde het programma Jong weer vele nieuwe onderwerpen. Waarom draagt Oem Imran een niqaab die, op haar ogen na, alles bedekt? Hoe voelt het om geboren te zijn in het verkeerde lichaam? Wat vindt Corrien zo geweldig aan jagen en waarom is Lisette veganist? Manuel dook een tijdje in het leven van de jongeren. Een programma over anders-zijn en keuzes maken.
DOENERS
Nieuwe huisstijl afdeling jongeren.
Eén maakt het verschil. Hoe komt iemand ertoe om alles achter te laten, Nederland te verlaten en op een plek te gaan helpen waar dat het hardste nodig is? In de special van het EO-programma Nederland Helpt: Doeners vertelden hulpverleners hun persoonlijke verhaal. Presentatrice Carla van Weelie ontving iedere aflevering een gast in de oer-Hollandse Hoeve de Vrijheerlijkheid in Limburg.
‘Arie Boomsma en de EO gingen op goede voet uit elkaar’
Oktober
AFSCHEID ARIE BOOMSMA De EO en Arie Boomsma beëindigden hun samenwerking per 1 oktober 2009. Een teleurstelling: beiden hebben hetzelfde verlangen te laten zien dat een leven met God waardevol is. Maar ze verschillen van mening over de manier waarop ze dat willen en kunnen doen. Arie Boomsma en de EO gingen op goede voet uit elkaar.
WAAROM JEZUS? KLAAR VOOR EEN VERDERE INTERNATIONALE DOORGROEI
‘Schone Schijn’ was het thema van de eerste EVA-dag op 10 oktober in de IJsselhallen in Zwolle.
De EO en Agapè gaven in 2009 gezamenlijk een verdere impuls aan de internetcursus WaaromJezus? Om het internationale concept verder door te kunnen laten groeien, gingen het beheer en de verdere internationale uitrol van WaaromJezus? over naar Agapè. De EO blijft zich richten op de volwassen-versie van WaaromJezus?
3DOC: GELOOF HET OF NIET... CHRISTEN & ISOLDE De kerk? Dat is toch iets saais van vroeger? Veel jongeren nemen afstand van het geloof van hun (groot)ouders en zoeken hun eigen weg. Isolde Hallensleben, bekend als Jakhals en sidekick bij ‘De Wereld Draait Door’, is één van hen. Haar oma gaat nog elke week naar de kerk, haar ouders niet meer en zelf heeft Isolde er nooit iets mee gehad. Ze heeft een duidelijke keuze gemaakt om vanuit haar rationele overtuiging te leven. Toch was ze nieuwsgierig naar de wereld van het christendom. Daarom begon haar eigen zoektocht. Haar ervaringen legde ze op eerlijke en aansprekende wijze vast voor de EO.
21
No vember
‘N ederland Helpt. Carla van Weelie maakt risico volle reis naar Afghanistan’ Op 3 ezels
LEVEN EN DOOD In het najaar van 2009 zond de EO het nieuwe programma De Kist uit. Presentator Herman Wegter bezocht bekende Nederlanders om met hen te praten over het leven, de dood en een leven na de dood. In een fiat 500 met een grafkist op het dak kwam Herman bij zijn gasten binnen, om het vervolgens direct met hen te hebben over de diepe levensvragen. Het werd een serie boeiende ontmoetingen over de kruispunten in het leven. De Kist paste in een traditie van EO-programma’s over leven en dood, met programma’s als: Tot de dood ons scheidt en Ik mis je.
EO-Gezinsevenement in Duinrell
NEDERLAND HELPT VANUIT AFGHANISTAN Voor Nederland Helpt maakte Carla van Weelie de risicovolle reis naar Afghanistan. Daar maakte ze een reportage van het werk van de Nederlandse arts Christel Bosman. In een gebied waar het ‘s winters -35 graden Celsius is, en waar de gemiddelde Afghaan niet ouder wordt dan 45 jaar, strijdt Bosman voor de levens van jonge kinderen en zwangere vrouwen.
December
‘Het Elfde Uur, N ederlands langslopende gespreksprogramma’
XNOIZZ CHRISTMAS Een spetterend kerstfeest voor alle luisteraars, dat werd ‘Xnoizz Christmas’. Het concert vond plaats in het EO-gebouw. Xnoizz daagde jongeren uit om een niet-christelijke vriend of vriendin mee te nemen naar het evenement.
EO.NL Vlak voor kerst lanceerde de EO een nieuw digitaal audio- en videoplatform: WebTV. De website www.eo.nl biedt 24 uur per dag oude en nieuwe radio- en televisieprogramma’s. Uit het uitgebreide aanbod kunnen bezoekers van de site zelf kiezen wat ze kijken en wanneer. De EO is de eerste omroep die op zo’n structurele manier zijn audiovisuele archieven opende voor publiek.
KONINKLIJKE ONDERSCHEIDING ANDRIES KNEVEL Op 16 december werd EO-coryfee Andries Knevel onderscheiden als Officier in de Orde van Oranje Nassau. Tijdens de opname voor de allerlaatste uitzending van Het Elfde Uur ontving hij de onderscheiding uit handen van vice-premier André Rouvoet. Een van de aanbevelingen benoemde Andries’ bijdrage aan de opinievorming en het publieke debat. Met het einde van Het Elfde Uur verdween Nederlands’ langstlopende gepreksprogramma. Sinds 1992 ontving Andries gasten uit de wereld van politiek, cultuur, media, wetenschap en geloof.
23
Kwantitatieve programmamatrix 2009 TITEL
NET
AANTAL AFLEVERINGEN
GEMIDDELD AANTAL KIJKERS PER AFLEVERING x1000
MARKTAANDEEL
DOELSTELLING WAARDERING NPO
GELOVEN Catherine voor De Verandering Geloof het of niet... Christen & Isolde Geloof in de wereld Een Goed Begin Helpdesk live Herberg De Verandering Hoe doe jij dat.nu? Mattheus Masterclass Nederland Zingt Nederland Zingt (feestdagen) Nederland Zingt op zondag Op 3 ezels Šimek voor De Verandering Van Rossem in Amerika ‘t Zal je maar gebeuren Goud, wierook & mirre Volkskerstzang
2 3 2 2 2 2 2 2 2 2 1 2 2 2 2 2 1
3 1 3 19 6 1 7 4 52 7 51 3 8 4 18 4 2
157 227 110 242 41 108 82 312 263 170 134 249 119 510 186 62 304
3,8 3,5 2,8 6,3 2,1 2,2 4,1 7,5 7,6 14,1 10,5 3,7 2,7 6,4 4,6 5,5 8
2 2 2
5 10 13
497 286 418
2
100
2 2 3 3 2 3 2
Nederland Helpt (17.00-18.00 uur) 2 Nederland Helpt presenteert doeners (17.00-18.00 uur) 2
6 5 7 7 7 7
7,5
8
7,9
7,4 4,4 6,4
7 7 7
7,7
653
11
9
7,5
31 44 2 1 2 4 1
392 872 226 136 586 391 119
6 23,1 5,4 6,4 11,1 7,6 1,7
5 19
7,4 7,1
47 8
164 111
7,1 6,1
1 1 2
16 11 1
1.397 1.429 301
23,5 23,6 4,7
20 20
7,3 7,7
3 3 3 3 3
11 11 1 26 1
265 358 90 73 24
5,1 5,6 3,4 3,3 1
7 5
6,9 7,9
LEVEN & DOOD Ik Mis Je De Kist Per Ongeluk
NIEUWS EN ACTUALITEIT Netwerk
SAMENLEVING Het Elfde Uur Knevel & Van den Brink Nooit meer laf God bless Montgomery De boer die zou gaan emigreren Vreemde tralies Klokken luiden voor het klimaat
7,8 7,7
HULPVERLENING
HUWELIJK, GEZIN EN OPVOEDING Het Familiediner Onverwacht bezoek Tijd voor elkaar
JONGEREN 40 dagen zonder seks Jong EO-Jongerendag Ontopic Xnoizz flevofestival
TITEL
EO-Jongerendag live (8.00-17.00 uur) 3doc
NET
AANTAL AFLEVERINGEN
GEMIDDELD AANTAL KIJKERS PER AFLEVERING x1000
MARKTAANDEEL
DOELSTELLING WAARDERING NPO
2 3
1
47 204
6,1 3,7
1 1 1 1 2
16 41 48 32 2
815 831 949 777 228
16,3 18,2 19,3 17 3,6
16 16 16 16
7,9 7,7 7,8 7,9
2 2
52 4
619 491
12,4 8,4
13
7,6 7,2
1 2 2 2 2 2 1 3 2
7 5 1 31 223 1 10 1 1
673 363 728 236 438 229 597 228 284
13,3 137 10,8 4 11,3 5,8 11,5 5,5 6,4
15
7,1 7,6
4 13
8,1 7,5
2 1 1 3 3 3 2 2 2 2 2
20 4 1 1 8 1 11 1 1 1 1
175 1.171 816 68 136 150 518 357 574 173 222
6,9 18,3 11,8 3,8 4,1 10,2 11,8 8,4 9,2 8,4 5,8
6 20
3 3 3 3 3 3
63 63 10 69 19 37
59 27 49 11 24 71
17,3 15,8 13,4 7 10 29,8
13 35
GEZONDHEID Afslag UMC Utrecht Dorpsdokter Ingang Oost Intensive Care Perfecte mens van de 21e eeuw
ROYALTY Blauw Bloed De grootste Royaltykenner van Nederland
AMUSEMENT Geld maakt gelukkig Korenslag (+uitslag) Korenslag oudejaarsspecial Rail Away That’s The Question Luther Met niets begonnen In het spoor van Goliath In the shadow of the moon
7,6
7,5 8,2
KUNST, CULTUUR EN DRAMA 7th heaven (17.00-18.00 uur) Juliana De Punt Molokai the story of father... Snuf (serie) Snuf in oorlogstijd Planet Earth Arctic Tale The Queen Nativity Story (8.00-17.00 uur) Les Choristes
7,6 7,7
8,4 7,9
KINDEREN (3-12 jaar, inclusief herhaling) Checkpoint Elly en de Wiebelwagen Love Match Omega Code Verborgen Verhalen XMIX
9
25
3. Jaarrekening
3.1 Inleiding
28
3.2 Balans per 31 december 2009
29
3.3 Exploitatierekening 2009
30
3.4 Kasstroomoverzicht 2009
31
3.5 Toelichting
32
27
Jaarrekening
3.1 INLEIDING Het boekjaar 2009 is afgesloten met een positief exploitatiesaldo van € 1,6 miljoen. Hiermee is het exploitatiesaldo € 2,6 miljoen hoger uitgekomen ten opzichte van 2008. Het hogere resultaat wordt enerzijds verklaard door hogere bedrijfsopbrengsten van € 1 miljoen, anderzijds door lagere bedrijfslasten van € 1,6 miljoen. De hogere bedrijfsopbrengsten houden voornamelijk verband met hogere baten voor media-aanbod (€ 1,8 miljoen). De opbrengsten programmabladen en verenigingsactiviteiten blijven achter bij het vorig boekjaar (bijna € 1 miljoen), terwijl de opbrengst van overige nevenactiviteiten met € 0,2 miljoen is toegenomen. De lagere bedrijfslasten worden voornamelijk verklaard door de lagere directe productiekosten. Daarnaast wordt € 0,6 miljoen verklaard door lagere kosten voor groot onderhoud. In 2009 is een stelselwijziging toegepast die ziet op de vorming van een voorziening groot onderhoud. De vergelijkende cijfers van 2008 zijn als gevolg van de stelselwijziging aangepast. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar pagina 34 van dit verslag. Na verwerking van het resultaat is het eigen vermogen gestegen tot € 12,5 miljoen ultimo 2009. De reserve voor media-aanbod, die onderdeel uitmaakt van het eigen vermogen, bedraagt per 31 december 2009 € 5,9 miljoen en bevindt zich daarmee ruim onder het toegestane maximum van € 9,1 miljoen (per 1 januari 2009). Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar pagina 35 van dit verslag.
3.2 BALANS PER 31 DECEMBER 2009 (x € 1.000) (NA BESTEMMING VAN HET RESULTAAT)
ACTIVA Vaste activa Materiële vaste activa Bedrijfsgebouwen en terreinen Inventaris en inrichting Facilitaire apparatuur Hard- en software
Vlottende activa: Voorraden
Vorderingen Op handelsdebiteuren Overige vorderingen Belastingen en sociale lasten Overlopende activa
2009
2008
3.759 131 472 1.302 5.664
4.335 247 2.073 1.366 8.021
2.823
5.586
6.121 471 518 494 7.604
7.320 1.271 1.036 500 10.127
Liquide middelen
17.253
11.856
Totaal
33.344
35.590
PASSIVA
2009
2008
Eigen vermogen Algemene reserve Reserve voor media-aanbod Bestemmingsreserve DDV
6.597 5.872 57
6.597 4.107 172
12.526
10.876
3.571
2.230
2.542 1.038
6.071 1.199
13.667 17.247
15.214 22.484
33.344
35.590
Voorzieningen
Kortlopende schulden Schulden aan leveranciers Belastingen en pensioenen Overige schulden en overlopende passiva
Totaal
29
Jaarrekening
3.3 EXPLOITATIEREKENING 2009 (x € 1.000) 2009
2008
Media-aanbod Opbrengst programmabladen Opbrengst overige nevenactiviteiten Opbrengst verenigingsactiviteiten
44.091 7.841 4.460 8.461
42.313 8.114 4.234 9.155
Som der bedrijfsopbrengsten
64.853
63.816
Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenen Afschrijvingen op materiële vaste activa Bijzondere waardevermindering Directe productiekosten Overige bedrijfslasten
17.317 2.233 2.046 2.210 879 33.815 5.314
16.556 2.246 1.885 2.548 35.353 6.775
Som der bedrijfslasten
63.814
65.363
1.039
-1.547
611
563
1.650
-984*
Baten
Lasten
Saldo uit gewone bedrijfsuitoefening vóór rentebaten Rentebaten Exploitatiesaldo
* Na effect stelselwijziging i.v.m. vorming voorziening groot onderhoud ad € 889
3.4 KASSTROOMOVERZICHT 2009 (x € 1.000)
2009
2008
-3.707 5.357
-7.206 6.222
2.210 879 1.341 6.080
2.548 341 1.905
2.763 2.523 -5.237 6.129
1.445 1.797 -2.360 2.787
-883 151 -732
-1.496 211 -1.285
Toename liquide middelen I - II
5.397
1.502
Liquide middelen einde boekjaar Liquide middelen begin boekjaar
17.253 11.856
11.856 10.354
5.397
1.502
I Kasstroom uit operationele activiteiten Exploitatieresultaat media-aanbod Exploitatieresultaat verenigings- en nevenactiviteiten Aanpassen voor: Afschrijvingen materiële vaste activa Bijzondere waardevermindering Mutatie voorzieningen Bruto kasstroom uit operationele activiteiten Mutatie voorraden Mutatie vorderingen Mutatie kortlopende schulden Netto kasstroom uit operationele activiteiten II Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen in materiële vaste activa Kasstroom uit investeringsactiviteiten
Toename liquide middelen
31
Jaarrekening
3.5 TOELICHTING WAARDERINGSGRONDSLAGEN
Algemeen Alle vermelde bedragen zijn veelvouden van € 1.000. De door de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen vastgestelde regeling, die regels voor de inrichting van de jaarrekening voorschrijft, is per 12 augustus 2009 vastgelegd in het “Handboek financiële verantwoording landelijke publieke media-instellingen, Wereldomroep en Ster 2009”. Deze jaarrekening is opgemaakt met in achtneming van dit handboek.
Balans Waardering geschiedt op nominale waarde, tenzij anders vermeld. De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen de historische aanschafwaarde, verminderd met afschrijvingen op basis van de geschatte economische levensduur. Waardering van het onderhanden werk (voorproducties) geschiedt tegen de directe kosten (inclusief DNDT). De van derden ontvangen bijdragen aan een programma worden in mindering gebracht op de waardering. Overige voorraden worden gewaardeerd tegen de inkoopprijzen, dan wel tegen de lagere directe opbrengstwaarde, indien lager. Op vorderingen is waar nodig een voorziening voor oninbaarheid in mindering gebracht. Er zijn geen vorderingen van materieel belang met een looptijd langer dan een jaar. Vorderingen voortkomend uit erfstellingen worden opgenomen in het jaar waarin de erflating plaatsvond voorzover deze bij het opmaken van de jaarrekening bekend zijn. Voorzieningen worden opgenomen voor kosten welke in volgende jaren zullen worden gemaakt en die hun oorsprong vinden in het huidige boekjaar of voorgaande jaren. In 2009 heeft een stelselwijziging ten aanzien van de verwerking van de kosten voor groot onderhoud. Om deze kosten te egaliseren in de verschillende jaren is een voorziening voor groot onderhoud gevormd. De posten in vreemde valuta zijn gewaardeerd tegen de eindkoers per 31 december 2009. De koersverschillen worden in de exploitatierekening verantwoord. De Vereniging De Evangelische Omroep heeft een pensioenregeling bij de Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Media PNO. Deze pensioenregeling dient geclassificeerd te worden als toegezegde-pensioenregeling. Op grond van paragraaf 310 van Richtlijn 271 is deze regeling in de jaarrekening verwerkt als toegezegde-bijdrageregeling. De Vereniging De Evangelische Omroep heeft in het geval van een tekort bij het bedrijfstakpensioenfonds geen verplichting tot het doen van aanvullende bijdragen anders dan hogere toekomstige premies.
Exploitatierekening Kosten en opbrengsten worden toegerekend aan de periode waarop zij betrekking hebben.
Toelichting balans per 31 december 2009 Materiële vaste activa Bedrijfsgebouwen en terreinen
Inventaris en inrichting
Facilitaire apparatuur
Hard- en software
1 januari Aanschafwaarde Buitengebruik stelling Saldo aanschafwaarde
13.687 6.586 7.101
2.434 1.837 597
8.009 4.745 3.264
9.304 6.083 3.221
33.434 19.251 14.183
33.182 33.182
Afschrijvingen Buitengebruik stelling Saldo afschrijvingen
-9.352 -6.586 -2.766
-2.187 -1.837 -350
-5.936 -4.745 -1.191
-7.938 -6.083 -1.855
-25.413 -19.251 -6.162
-23.783 -23.783
4.335
247
2.073
1.366
8.021
9.399
Bij: investeringen Af: desinvesteringen Af: afschrijvingen -575 Bij: afschrijving desinvestering Bijzondere waardevermindering Totaal mutaties boekjaar -575
4 -34 -120 34 -116
117 -499 -689 349 -879 -1.601
762 -967 -826 966 -65
883 -1.500 -2.210 1.349 -879 -2.357
1.496 -1.244 -2.663 1.033 -1.378
31 december Aanschafwaarde Afschrijvingen Boekwaarde
567 -436 131
2.882 -2.410 472
3.016 -1.715 1.301
13.566 -7.902 5.664
33.434 -25.413 8.021
Boekwaarde
7.101 -3.341 3.760
De afschrijvingstermijnen zijn als volgt: • bedrijfsgebouwen: • op terreinen wordt niet afgeschreven; • inventaris en inrichting: • facilitaire apparatuur: • hard- en software: • vervoermiddelen:
Totaal 2009
Totaal 2008
10 tot 40 jaar; 5 jaar; 5 jaar; 4 jaar; 4 jaar.
In de exploitatierekening is een totaal bedrag voor afschrijvingen opgenomen van € 2.210. In 2009 is een berekening gemaakt van de exploitatie van de studio’s en daarbij behorende apparatuur. Gebleken is dat de kosten voor het gebruik van de faciliteiten hoger liggen dan de opbrengst. Daarom is besloten een bijzondere waardevermindering op de materiële vaste activa toe te passen van € 879. De waarde in het economisch verkeer van de gebouwen en terreinen is ultimo 2009 getaxeerd op € 9,3 miljoen.
Voorraden De voorraden voorproducties bestaan hoofdzakelijk uit onderhanden werk ad € 2.583 (2008: € 5.155). Dit onderhanden werk bestaat uit programma’s waarvoor reeds kosten gemaakt zijn, doch die nog niet zijn uitgezonden. Waardering van eigen programma’s geschiedt tegen de directe kosten (inclusief DNDT). De van derden ontvangen bijdragen, die op de voorraad in mindering zijn gebracht, bedragen € 46 (2008: € 28).
Vorderingen De vorderingen op handelsdebiteuren hebben voor € 5.410 (2008: € 5.842) betrekking op reeds voor het komend jaar gefactureerde contributies en abonnementsgelden.
33
Jaarrekening
Liquide middelen De specificatie van deze post luidt: 2009
2008
Depositorekeningen Overige liquide middelen
16.035 1.218
10.000 1.856
Totaal
17.253
11.856
De deposito’s kenden een gemiddelde rentetermijn van 6 maanden. De gemiddelde rente over 2009 bedroeg 3.2%. De EO heeft een rekening-courant kredietfaciliteit ten bedrage van maximaal € 4.538. Hiervoor zijn geen zekerheden gesteld.
EIGEN VERMOGEN Algemene reserve De algemene reserve is sinds 1 januari 1993 bevroren. De bevriezing van de algemene reserve is gebaseerd op een wetswijziging die tot stand gekomen is na een onderzoek naar het eigen vermogen van de omroepen. Ten tijde van dat onderzoek had de Evangelische Omroep nog de B-status. In dit onderzoek is een aantal normen voor een minimale omvang van het eigen vermogen geformuleerd. Op basis van deze normen is de algemene reserve niet toereikend gegeven de huidige omvang van de organisatie. Daarom dient de reserve voor media-aanbod voor een belangrijk deel als aanvulling op de algemene reserve.
Invloed stelselwijziging op vermogen en resultaat In de jaarrekening 2009 is een stelselwijziging toegepast. Deze stelselwijziging heeft betrekking op de vorming van een voorziening voor groot onderhoud voor het bedrijfsgebouw aan de Oude Amersfoortseweg. Hiertoe is reeds vóór 2009 een onderhoudsplan opgesteld. De invloed van de stelselwijziging op het eigen vermogen (reserve voor media-aanbod) is weergegeven in onderstaande aansluiting van de resere voor media-aanbod van 31 december 2008 naar 1 januari 2009.
Reserve voor media-aanbod Saldo per 31 december 2008 Af: vorming voorziening groot onderhoud
4.996 -889
Saldo per 1 januari 2009
4.107
Hieronder wordt de betekenis voor het resultaat 2008 weergegeven indien de grondslagen van 2009 in 2008 waren toegepast:
Exploitatieresultaat Netto exploitatiesaldo 2008 volgens grondslagen 2008 Af: vorming voorziening groot onderhoud
-95 -889
Netto exploitatiesaldo 2008 volgens grondslagen 2009
-984
De vergelijkende cijfers in de exploitatierekeningrekening zijn eveneens aangepast in de jaarrekening 2009.
Reserve voor media-aanbod In het verleden kregen zendgemachtigden jaarlijks een bijdrage toegekend ter financiering van de kosten van hun omroepactiviteiten. De overschotten op deze subsidie mochten worden behouden om eventuele toekomstige tekorten mee te verrekenen. De Raad van Bestuur van de Publieke Omroep kan aan de reserve een maximum toekennen. Bij toepassing van de voorgeschreven rekenmethodiek door de Raad van Bestuur van de Publieke Omroep bedraagt per 1 januari 2009 de maximaal toegestane reserve voor media-aanbod € 9,1 miljoen (ultimo 2008 € 8,5 miljoen). Zoals reeds in de toelichting bij de algemene reserve aangegeven is, dient de reserve voor media- aanbod ook ter aanvulling van de algemene reserve voor het behouden van een toereikend eigen vermogen. De reserve voor mediaaanbod is in zijn totaliteit bedoeld voor toekomstige programmering. In onderstaand overzicht is het verloop van de reserve voor media-aanbod weergegeven:
Saldo 1 januari 2009 Vrijval DDV 2009 Saldo van de exploitatierekening over 2009 Saldo 31 december 2009
Totaal 4.107 115 1.650 5.872
De bestemmingsreserve De Digitale Voorziening (DDV) is in 2006 ontstaan voor een bedrag van € 458. Gedurende 2006 tot en met 2009 is van deze reserve € 401 vrijgevallen. Het per 31 december 2009 resterende saldo van deze bestemmingsreserve zal in 2010 vrijvallen ten gunste van de reserve voor media-aanbod. De vrijval van deze reserve in 2009 ad € 115 is ten gunste van de reserve voor media-aanbod verwerkt.
35
Jaarrekening
Voorzieningen De post voorzieningen betreft de volgende voorzieningen: afvloeiingsvoorziening, pensioenrechten, voorziening groot onderhoud en jubileumgratificaties. De voorziening afvloeiing is grotendeels in 2009 gevormd. De voorziening is gevormd voor de in de komende jaren optredende kosten die verband houden met een in 2009 genomen besluit om het personeelsbestand gericht aan te passen. Na aanpassing zal de flexibiliteit en de kwaliteit van het bedrijf verbeteren. De voorziening voor pensioenrechten is in 2005 gevormd ter dekking van de kosten voortvloeiend uit de overgangsmaatregelen voor 55-plussers met betrekking tot beëindiging van de prepensioenregeling. In 2006 is deze voorziening uitgebreid met een dotatie van € 517 ter dekking van de kosten voortvloeiend uit de compensatiemaatregel voor werknemers die reeds voor 1997 deelnamen aan de PNO Pensioenregeling I en waarvan het geboortejaar na 1 januari 1950 ligt. Gedurende 2009 is er € 79 gedoteerd en € 116 onttrokken aan deze pensioenvoorziening. De voorziening voor jubileumgratificaties is gevormd ter dekking van kosten voor jubilea van de in vaste dienst zijnde personele formatie. De voorziening groot onderhoud is met een stelselwijziging voor het eerst in 2008 gevormd (zie pagina 34) en heeft betrekking op egalisatie van de kosten voor groot onderhoud voor het bedrijfsgebouw aan de Oude Amersfoortseweg.
Afvloeiing
Pensioen rechten
Jubilea
Groot onderhoud
2009 Totaal
2008 Totaal
Stand 1 januari Bij: dotatie Af: onttrekking
241 1.035 -
797 79 116
303 13 -
889 330 -
2.230 1.457 116
1.889 976 635
Stand 31 december
1.276
760
316
1.219
3.571
2.230
Kortlopende schulden Overige schulden en overlopende passiva Het onderdeel overige schulden en overlopende passiva heeft voor € 8.056 (2008: € 8.670) betrekking op vooruit ontvangen abonnements- en contributiegelden.
Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen De EO heeft overeenkomsten gesloten inzake de afname van producten en faciliteiten voor totaal € 4.400 (2008: € 3.752). De resterende looptijd van de verplichtingen is maximaal 15 maanden.
Toelichting exploitatierekening 2009 De baten over 2009 zijn als volgt te specificeren: 2009
2008
Media-aanbod Omroepbijdrage TV en Radio Omroepbijdrage Internet Omroepbijdrage Themakanalen Subsidie uit fondsen, overige bijdrage e.d.
41.997 1.361 145 588
38.705 1.664 700 1.244
Totaal
44.091
42.313
Opbrengst programmabladen Opbrengst abonnementsgelden Opbrengst advertenties
6.605 1.236
6.775 1.339
Totaal
7.841
8.114
Opbrengst overige nevenactiviteiten Opbrengst bladen Opbrengst video’s en boeken Diversen
1.690 1.123 1.647
1.554 1.497 1.183
Totaal
4.460
4.234
Opbrengst verenigingsactiviteiten Contributies Giften Overige opbrengsten ten bate van de vereniging
5.076 2.617 768
5.467 2.831 857
Totaal
8.461
9.155
37
Jaarrekening
Een nadere specificatie van de door de EO ontvangen bijdragen uit fondsen, overige bijdragen e.d. is als volgt:
Omschrijving
Bijdrage door
Flevofestival Gospelfestival Jongerendag / Nederland Zingt-dag Kleuter tv Ontopic Locky Leonard Korenslag Korenslag (oudjaar) Nationale Bijbeltest Collectes tijdens opnames Overige
Cobo Cobo Informatiemarkt KRO St.Eur.Jongerenhoofdstad VRT MAS Media NPO NCRV / NBG bezoekers Diversen
Bedrag 25 20 140 72 63 45 81 10 65 55 12
Totaal
588
De organisaties die hebben bijgedragen aan programma’s van de EO zijn niet gelieerd aan de EO. Een nadere specificatie van via buitenproducenten ontvangen bijdragen uit fondsen, overige bijdragen e.d. is als volgt:
Omschrijving
Bijdrage door
Footsteps of Goliath Telefilm ‘De Punt’
Cobo Cobo
Totaal
Bedrag 65 955 1.020
Lonen en salarissen Het aantal FTE’s per 31 december 2009 bedraagt 321 (2008: 319) waarvan 320 (2008: 317) gemiddeld gedurende het gehele jaar. In de Code Goed Bestuur en Integriteit zijn bepalingen opgenomen ten aanzien van het vermelden van directiebeloningen voor bestuur en statutaire directie. Van de per 31-12-2009 aanwezige leden van de Raad van Bestuur was de bezoldiging als volgt:
Naam Raad van Bestuur A.J. Lock J. Kooij
Functie
Salaris e.d.
Voorzitter Raad van Bestuur Lid Raad van Bestuur
Pensioenpremie
159 159
36 36
Bij de per 31-12-2009 aanwezige leden van de Raad van Toezicht welke per 31-08-2008 aangesteld zijn, was de bezoldiging op grond van de vacatieregeling over de periode 01-01-2009 t/m 31-12-2009. Bezoldiging
Naam
Functie
Beloning
Raad van Toezicht Vacatievergoeding Vacatievergoeding Vacatievergoeding Vacatievergoeding Vacatievergoeding Vacatievergoeding Vacatievergoeding
A.P. de Boer M.R. Daniel H. de Hek S.H. Koning-Klapwijk D.D. van der Stelt-Scheele L. Touwen J. van der Veer
Voorzitter Lid Secretaris Lid Lid Vice-voorzitter Lid
13 3 3 7 3 5 3 37
De beloningen die op grond van de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens (WOPT) dienen te worden vermeld zijn als volgt (grens voor 2009 € 188.000). De motivatie voor de gepresenteerde beloningen is gelegen in het feit dat dit marktconforme beloningen voor de inhoud, omvang en zwaarte van de functies zijn. Naam
Functie
A.J. Lock J. Kooij A.G. Knevel
Voorzitter Raad van Bestuur Lid Raad van Bestuur Presentator
Salaris e.d.
Overige bedrijfslasten In de overige bedrijfslasten zijn accountantskosten begrepen van € 111.
161 160 186
Pensioenpremie 36 36 43
39
4. Overige gegevens
Bedrijfsvoeringverklaring De Raad van Bestuur, bestaande uit de leden A.J. Lock en J. Kooij (hierna te noemen: het bestuur), verklaart dat niet is gebleken dat de bedrijfsvoering van de EO te kort is geschoten bij realisatie van de doelstellingen zoals onder meer vastgelegd in het Jaarplan 2009 ‘De EO: lage drempel, hoog doel’ en ‘systemen en processen’ voor de onderdelen: - administratieve organisatie en de daarin verweven maatregelen van interne controle; - de kwaliteit(sborging) van de werkprocessen en prestaties; - personeelsbeleid, omvang en samenstelling van het personeel; - toepassing of uitleg van afwijkingen betreffende de Richtlijnen en regelingen goed bestuur en integriteit; - scheiding geldstromen en gegevensstromen bij hoofd- en neventaken en de neven- en verenigingsactiviteiten; - beleggingsbeleid. Het bestuur maakt een uitzondering voor het volgende. In 2009 is aan de EO door het Commisariaat van de Media een boete opgelegd van in totaal € 50.000 wegens overtreding van artikel 52a, eerste lid (niet toegestane sponsoring), artikel 52b, derde lid (producten van een sponsor) en artikel 56a (contracten met sponsor), van de Mediawet (oud) in het programma Op uw gezondheid. Het betrof hier uitzendingen die hebben plaatsgevonden in 2008. Het bestuur heeft inmiddels maatregelen genomen om herhaling van overtreding van de wettelijke bepalingen te voorkomen. Het bestuur is van mening dat in 2009 volledig aan de vereisten is voldaan. Namens het bestuur van de Evangelische Omroep, A.J. Lock J. Kooij
Statutaire bepaling resultaat In de statuten van de vereniging staat in artikel F.10 lid 3 het volgende bepaald: “De directie stelt jaarlijks een jaarrekening op en een jaarverslag vast. De jaarrekening bevat een staat van uitgaven en ontvangsten over het afgelopen jaar en een balans per een en dertig december van dat jaar. Het jaarverslag bevat een verslag van de werkzaamheden van het afgelopen jaar, zowel voor wat betreft televisie, radio, verenigingsactiviteiten als de nadere activiteiten. De directie legt deze stukken, niet later dan in de maand juni, in een vergadering van de Raad van Toezicht voor.” Omtrent de bestemming van het resultaat is niets opgenomen in de statuten van de vereniging. Hieromtrent zijn bepalingen opgenomen in de mediawet 2008. In artikel 2.135 lid 1 staat bepaald dat “tenzij bij of krachtens deze wet anders is bepaald, gebruiken de publieke media-instellingen al hun inkomsten voor de uitvoering van de publieke mediaopdracht. “Voorts is in artikel 2.176 artikel 1 opgenomen: “ gereserveerde gelden worden in het volgende kalenderjaar besteed aan de doelen waarvoor zij oorspronkelijk bestemd zijn.”
Bestemming van het resultaat In overeenstemming met hetgeen is bepaald in de Mediawet hebben wij besloten het positieve resultaat ad € 1.649.631, toe te voegen aan de “Reserve voor media-aanbod”.
41
Accou ntantsverklaring
Accountantsverklaring Afgegeven ten behoeve van het Commissariaat voor de Media Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit verslag op pagina 27 tot en met pagina 39 opgenomen jaarrekening 2009 van Vereniging De Evangelische Omroep te Hilversum bestaande uit de balans per 31 december 2009, het kasstroomoverzicht 2009 en de exploitatierekening over 2009 met de toelichting gecontroleerd. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de vereniging is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met de Regeling vaststelling Handboek Financiële Verantwoording landelijke publieke mediainstellingen, Wereldomroep en Ster. Tevens is het bestuur van de vereniging verantwoordelijke voor de financiële rechtmatigheid van de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties. Dit houdt in dat deze bedragen in overeenstemming dienen te zijn met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle, als bedoeld in artikel 109, derde lid van de Mediawet. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder het Controleprotocol landelijke publieke media- instellingen, Wereldomroep en Ster van de Regeling vaststelling Handboek Financiële Verantwoording landelijke publieke media-instellingen, Wereldomroep en Ster. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.
Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, alsmede het voor de naleving van de betreffende wet- en regelgeving relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de vereniging. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die het bestuur van de vereniging heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Vereniging De Evangelische Omroep per 31 december 2009 en van het resultaat over 2009 in overeenstemming met de Regeling vaststelling Handboek Financiële Verantwoording landelijke publieke mediainstellingen, Wereldomroep en Ster. Voorts zijn wij van oordeel dat de in deze jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties over 2009 voldoen aan de eisen van financiële rechtmatigheid. Dit houdt in dat deze bedragen in overeenstemming zijn met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen, zoals die in het Controleprotocol landelijke publieke media-instellingen, Wereldomroep en Ster van de Regeling vaststelling Handboek Financiële Verantwoording landelijke publieke omroep media-instellingen, Wereldomroep en Ster 2009 zijn vermeld. Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of voorschriften van regelgevende instanties Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder f BW melden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artike 2:391 lid 4 BW. Rotterdam, 18 februari 2010 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. Origineel getekend door M. van Ginkel RA
43
COLOFON FEBRUARI 2010 Uitgave Evangelische Omroep Postbus 21000 1202 BA Hilversum www.eo.nl Samenstelling en redactie Afdeling Communicatie Martineke Poppe Vormgeving Afdeling Vormgeving Ruth van de Wetering Fotografie EO foto-archief tenzij anders vermeld Drukwerk Drukkerij Schuttersmagazijn, Hasselt
