Jaarverslag Checkpoint 2007

12

Jaarverslag Checkpoint 2007 Officiële sponsor

1 Inhoudsopgave 1

Inhoudsopgave

2

2

Samenvatting

4

3

Promotie

5

3.1 3.2

5 7

4

Team 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5

5

6

7

8

9

10

Algemeen Specifiek

9 Vrijwilligers Scholing Kwaliteitsonderscheiding NOV Interne samenwerkingspartners Externe samenwerkingspartners

9 9 10 10 11

Logistiek

12

5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6

12 12 12 13 13 13

Planning en behoefte aan sneltesten Hetero’s liever later GGD Status Quo Andere testlocaties in Nederland Checkpoint Barcelona Checkpoint München

Zelftesten

14

6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7 6.8 6.9 6.10

14 14 14 15 15 15 16 16 16 17

Hoe vinden ze Checkpoint? Geslacht en seksuele voorkeur Leeftijd Opleidingsniveau Woonplaats Waarom een zelftest? Herhaal-zelftesters Hoeveelste hiv-test? Uitslag Samenvatting

Sneltestende huisartsen

18

7.1 7.2

18 18

Cliënten en resultaten Tijdsduur

Checkpoint - Mister B

19

8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6

19 19 19 20 20 20

Waarom bij Mister B? Doelstelling Uitgangspunten Promotie Profiel MSM-bezoekers Checkpoint vs. Mister B Resultaten

OraQuick®Advance™ Hiv 1/2

21

9.1 9.2 9.3

21 21 21

OraQuick®Advance™ Hiv 1/2 Onderzoek Welke test verkiest de klant?

Cliënten

22

10.1 10.2 10.3 10.4 10.5

22 22 22 23 23

Algemeen Waarom naar Checkpoint? Waar komen de cliënten vandaan? Hoogst genoten opleiding Leeftijd

Checkpoint Jaarverslag 2007

2

11

12

13

14

Resultaten

24

11.1 11.2 11.3 11.4 11.5 11.6

24 24 24 24 25 26

Aantal consulten Geen test Dubieuze uitslag Negatieve uitslagen Positieve uitslagen Incidentie

Schorer Monitor en Checkpoint in 2007

27

12.1 12.2 12.3 12.4

27 27 28 29

De testsituatie in 2007 De MSM-populatie Monitor vs. Checkpoint 2007 Locatie laatste hiv-test Gebruik partydrugs en Opleidingsniveau

Toekomst

30

13.1 13.2 13.3 13.4

30 30 30 30

HVN GGD Amsterdam OraSure Schorer - ManTotMan

Vaccinatie

31

14.1 14.2 14.3 14.4 14.5 14.6

31 31 31 32 32 32

Promotie Deelnemers e Resultaten 1 screening anti-HBc Vaccinaties Rappellering Vaccinatie hepatitis B voor Hiv-positieven


3

2 Samenvatting Deze zomer is Checkpoint geaudit door de NOV en op 30 november de ste hebben we als 2 organisatie in Amsterdam en 25 in Nederland de kwaliteitsonderscheiding voor het werken met vrijwilligers ontvangen. Na een zomer van voorbereiding is in oktober nog een nieuw project gestart: testen en vaccineren op zondagmiddag bij Mister B. Na jaren van terughoudendheid heeft Checkpoint in Mister B een partner gevonden die ook kwaliteit hoog in het vaandel heeft staan en durven we het aan om te gaan outreachen met de hiv-sneltest. Deze pilot loopt nog door tot 1 april 2008. Ook in het buitenland heeft Checkpoint weer behoorlijk aan de weg getimmerd en dit jaar met name Parijs ondersteund in het introduceren van de sneltest. In een half jaar tijd is het roer helemaal om en eind 2007 zijn de eerste sneltestprojecten al gestart. In München is deze zomer zelfs een SOA-poli met sneltesten gestart. Dit jaar hebben we een aantal gegevens van de Checkpoint-database gespiegeld aan de Schorer Monitor 2007 en dit levert een aantal frappante verschillen op. Volgens onze gegevens is de testachterstand nog groter dan in het Monitoronderzoek wordt gepresenteerd, dus zeker tijd voor nieuwe interventies. Hoewel we dit jaar weer meer MSM getest hebben, is voor het eerst de incidentie gedaald naar 2,74%. Het aantal steeds terugkerende hoogopgeleide MSM uit Amsterdam wordt daarentegen steeds groter. Omdat de beoogde doelen van Checkpoint bereikt zijn hangen we straks met weemoed het bordje “Wegens succes gesloten” op de deur. Uitdagingen of innovaties zijn er zeker nog, alleen daarvoor is de steun nodig van een GGD, Schorer en SOAIDS Nederland; echter bij deze organisaties overheerst de angst dat Checkpoint een tweede Weekendpoli wordt… Wie wil zoekt een mogelijkheid, wie niet wil zoekt een reden. Vijf voor twaalf is het op de (sneltest)-klok; niet alleen voor de sneltest maar ook voor de SOA-poliklinieken. OraQuick Advance haalt de Determine in en vervolgens zal de hiv-zelftest terrein gaan winnen. Een mooie ontwikkeling in de methodiek; een risico waar het gaat om klantenbinding. Behandelingen gaan nog op recept en daaraan vooraf is nog een bezoek aan de huisarts of poli nodig. Binnenkort zijn zowel test als behandeling anoniem op Internet te verkrijgen. Snel, makkelijk, wanneer de klant het wil en de betrouwbaarheid van deze testen zal alleen maar toenemen. Dit wordt de ontwikkeling van de komende jaren en de uitdaging voor reguliere instanties om cliënten ‘binnen boord’ te houden. Op dit moment zijn er al tal van bedrijven die op commerciële basis hiv-testen doen. Het wachten is op het moment dat één van hen ziet dat er commercieel gewin te halen is door op dit gebied aan de klant tegemoet te komen. GGD Rotterdam en Hart voor Brabant anticiperen al hierop door een avondspreekuur in te richten. Checkpoint heeft bijna de pilot met de OraQuick afgerond en gezien de ervaringen lijkt dit een potentiële kanshebber te zijn om straks als betrouwbare hiv-zelftest over de toonbank te worden verkocht. Vóór de luis in de pels, die vaak voor functionele jeuk zorgde, van een welverdiend verlof gaat genieten is er nog het laatste project: het grote sluitingsfeest op 27 juni 2008. Want achter een succesvol project als Checkpoint hoort op een feestelijke manier een punt gezet te worden. Stan Van Loon & William Koevoets, Coördinatoren Checkpoint 7 januari 2008 Checkpoint Jaarverslag 2007

4

3 Promotie De doelstelling van Checkpoint is nog steeds om hoogrisicogroepen te testen. Vrij snel was duidelijk dat MSM het beste te bereiken zijn door mond-totmondreclame. Daarom is er ook niet meer geïnvesteerd in andersoortige promotie. Doch in 2007 zien we dat Internet ook voor MSM een belangrijker plaats inneemt.

3.1

Algemeen

3.1.1

Folder

Dit jaar is er weer een flyer gedrukt voor de actie bij Mister B in een oplage van 3.750 stuks. 3.1.2

Internet

Bij Google staat Checkpoint steeds in de top 3 van aangeboden zoekresultaten. De volgende sites refereerden in 2007 naar Checkpoint: • Aids prikpagina http://aids.prikpagina.nl/read.php?f=248&i=17764&t=17763 • Bisnis • • • • • • • • • • • • • •

• • • •

http://www.bisnis.nl/pages/resultaatabclinks.php?id=585_591_5050&sid=4d0586043f7f06302425441 077ec1f96 Chlamydia allespagina http://chlamydia.allepaginas.nl/

COC Amsterdam http://www.cocamsterdam.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=141&Itemid=107 Condoomplein http://www.condoomplein.nl/dossiers/hiv-aids/testen-ophiv.html?PHPSESSID=2ovgppqa0ehkrp273gg50ugc44 Expreszo http://www.expreszo.nl/content/lovelijf/50

Diagned http://www.diagned.nl/html/Diagned-jul-2002.pdf Gay&Lesbian Switchboard http://www.schorer.nl/switchboard.html Gaykrant http://gaykrant.nl/index.php?id=11 Gezondheid http://gezondheid.infoblog.be/2562/hiv_en_aids_een_uitgebreid_dossier/2 GSK http://www.gsk.nl/steun_aan_patientenorganisaties/overzicht_van_patientenorganisaties/hiv_verenigi ng_nederland.aspx Hiv allespagina http://hiv.allepaginas.nl/

Homo opedie http://homo.opedie.nl/ Homoseks http://www.homoseks.nl/hiv_soa/testlocaties.html Huidarts http://www.huidarts.com/cgi-bin/patinfo.pl?cgifunction=form&fid=1026194322 Ivo (wetenschappelijk bureau voor onderzoek, expertise en advies op het gebied van leefwijzen, verslaving en daaraan gerelateerde maatschappelijke ontwikkelingen) http://www.ivo.nl/upload/downloads/doc_8004_IVO%20reeks%2049,%20Hep.%20B%20en%20hom omannen.pdf Jouwnieuws http://www.jouwnieuws.nl/HIV_sneltest.html en http://www.jouwnieuws.nl/archive.php?feed=1730&year=2007&month=01&day=28 Mister B http://www.misterb.com/

Movisie http://www.movisie.nl/smartsite.dws?id=106995 NCPF (Nederlandse Consumenten Patiënten Federatie) http://www.npcf.nl/?id=76&org=34655&letter

• • • • • • •

NVAMM(Nederlandse Vereniging voor Arts-assistenten Medische Microbiologie) http://www.nvamm.nl/index.php?option=com_content&task=category§ionid=9&id=52&Itemid=98 Plusapotheken http://www.plusapotheken.nl/content/view/206/lang,nl/

Vrijwilligerscentrale Amsterdam http://www.vca.nu/index.php?news=715&&id=n Scholieren http://www.scholieren.com/werkstukken/30110 Schorer http://www.schorer.nl/e-male/ Vrijsoavrij http://www.vrijsoavrij.nl/soatest_waar.html Wham-Amersfoort http://www.wham-amersfoort.nl/viewpage.php?pageid=14 Checkpoint Jaarverslag 2007

5

3.1.3 •

Tijdschriften

Loon Van Stan, Koevoets William, OraQuick® Advance™ Hiv 1/2, de nieuwe hiv-sneltest…? in SOAIDS magazine, Jaargang 4, nummer 3 – 2007, pagina 12-13.

3.1.4

Documentaire

Fadi Hindash, een filmmaker uit het Midden Oosten heeft op 7 juli voor een documentaire een testconsult op Checkpoint gefilmd. Begin 2008 wordt deze documentaire op de internationale filmfestivals, waaronder Berlijn en Cannes, vertoond. Meer informatie op http://www.mfcb.org/projects/works.php?orden=9&lang=2 en http://www.nowpublic.com/culture/new-project-aims-foster-middle-east-filmmaking-talent

3.1.5

France 2

Op 23 november hebben Nathalie Sapena en Chloé Cormery opnames gemaakt op Checkpoint. Deze opname is uitgezonden tijdens het 20-uur journaal van France 2 op 1 december. 3.1.6

Gasten in 2007

Dit jaar hebben de volgende 5 personen meegekeken op een vrijdagavond: • Gerda van ’t Hoff, Beleidsmedewerker Hoofdkantoor DJI, Den Haag; • Daniel Orozco, Artsen zonder Grenzen, Nairobi; • Veronica Noseda en Vincent Douris, Sidaction Paris; • Joost Davidse, Manager Verenigingszaken HVN; • Nathalie Sapena met cameraploeg voor France 2. 3.1.7

Resultaten promotie activiteiten

Figuur 1 geeft weer hoe de bezoekers in 2007 Checkpoint wisten te vinden.

Folder 1%

Tijdschrift 1%

GGD 2% Anders 25%

Internet 52%

Partner/vrienden 19%

Figuur 1

Hoe komt men bij Checkpoint terecht?

MSM vonden ons door mond-tot-mond reclame, dit jaar is daar verandering in e gekomen en is het Internet is voor deze groep naar de 1 plaats gestegen. Hoe vindt de bezoeker Checkpoint? (%) Gevonden op Internet Door vrienden/partner Verwezen door de GGD Tijdschrift Tabel 1

MSM 38 21 1 1

Hetero 68 16 3 0

Hoe komen MSM en hetero’s bij Checkpoint terecht? (%)


6

3.2 3.2.1

Specifiek Le Crips – Parijs e

Op 15 februari was de 66 bijeenkomst van Crips-Cirdd Ile-de-France over "Le dépistage du VIH: nouveaux enjeux? nouvelles pratiques?" http://www.lecrips-idf.net/news/index.asp. William Koevoets heeft daar met verve 180 professionals de successen en leermomenten van Checkpoint gepresenteerd. Frankrijk is nog niet aan de sneltest, maar Le Crips Paris (= Franse SOAIDS) is erg geïnteresseerd in de Checkpoint-formule. Voordat er een Checkpoint Paris geopend wordt moeten er nog een paar ‘cols van de 2e categorie’ bedwongen worden. Eind november bleken de eerste cols al bedwongen. 3.2.2

Sneltesten binnen DJI

1

Stan Van Loon heeft op 12 april een presentatie over Checkpoint voor de “Commissie Samenwerking infectieziekten DJI” in Utrecht gegeven, gevolgd door een workshop over sneltesten op de “Regio Idee Dag Ketenzorg” in Utrecht op 26 april. De opkomst van de DJI-verpleegkundigen was hoog (31 aanmeldingen). In de workshop is vooral aandacht besteed aan de voorbereiding die een penitentiaire inrichting moet treffen voordat ze gaan sneltesten. Voor de organisatoren van DJI werd tijdens de workshop duidelijk dat het niveau van de DJI-verpleegkundigen nog niet voldoende was om de sneltest binnen DJI te introduceren. 3.2.3

Sidaction – Parijs

Op 9 november organiseerde Sidaction een Europese bijeenkomst over sneltesten (Dépistage du VIH “hors les murs” à l’aide de testes rapides). William Koevoets heeft de presentatie “The quick “do it yourself” HIV-test will soon become a reality, what then?” gepresenteerd. Checkpoint Genève, Zürich en Terrence Higgins Trust Londen presenteerden eveneens hun ervaringen. Doel van deze bijeenkomst was om hiv-sneltesten in Frankrijk van de grond te krijgen. Checkpoint Amsterdam werd hier de pilots onder de pilots genoemd. Het organiseren van dit congres heeft de sneltest in Frankrijk in een stroomversnelling gebracht. Op 23 november zijn de eerste sneltesten gedaan in Montpellier. 3.2.4

e

11 Nationaal SOA*Hiv*Aids congres - Amsterdam

Op het Nationale Congres heeft Checkpoint uitgenodigd om twee workshops te verzorgen: Workshop2.9 Snelle HIV-(thuis)test, binnenkort een feit, en dan? Nieuwe vormen van Hiv-sneltesten rukken op. Eén daarvan is de OraQuick Advance HIV-1/2 mondvocht sneltest. Op dit moment loopt er bij Checkpoint een validatiestudie met deze test, terwijl hij in de VS al op de zelftest-markt uitgeprobeerd wordt. Wat betekent dit voor Nederland nu deze test ook al een CE-markering heeft en dadelijk vrij op de markt verkocht mag worden? Een mooie nieuwe aanwinst voor het sneltest-rek van de drogist? Of juist gevaarlijk in verband met het missen van vroege hiv-infecties, waarvoor Amerikanen waarschuwen? Wat betekent een uitslag zonder counseling? Zit morgen half bezorgd Nederland zich thuis te testen? Verdrijft de zelftest het condoom uit het nachtkastje? Is deze opmars nog te stoppen? Moeten we pro-actief of reactief handelen? In deze workshop is er de gelegenheid om met deze test kennis te maken en goede zelftest-randvoorwaarden te bespreken. Op deze workshop schreven 16 deelnemers in en leverde meer dan voldoende informatie op voor een artikel in SOAIDS Magazine over zelftesten. 1

Dienst Justitiële Inrichtingen Checkpoint Jaarverslag 2007

7

Workshop 3.8 Hoe komt en blijft mijn organisatie in de Top 10? Van ziekenhuizen worden jaarlijks Top 10’s gepubliceerd; de Top 10 van SOAcentra en GGD’en wordt nu samengesteld. Cliënten worden steeds kritischer en mondiger over de geboden zorg, net zoals financiers steeds hogere eisen stellen aan jouw organisatie. Onderzoek jij actief wat jouw cliënten over jouw organisatie denken of lees je dat liever in de krant? Komen ze terug omdat ze moeten of omdat ze willen? Zitten de juiste cliënten op jouw spreekuur? Sluit jouw aanbod aan op de vraag van de klanten? Hoe doe je aan klantenbinding? Tot hoever gaat jouw transparantie? Waarom reist jouw potentiële bezoeker voor hetzelfde product naar je concurrent? Gaat jouw concurrent straks bepalen welke zorg jij moet bieden? Checkpoint werkt met de verbetercirkel. Dit levert naast betrouwbaarheid, ook een hoge klanttevredenheid op. Goede ervaringen worden gedeeld met vijf, slechte ervaringen met tien mensen. In een interactieve workshop wordt onze aanpak en “best practices” besproken en krijg je middelen aangereikt om in de Top 10 te komen en te blijven. Deze workshop interesseerde maar 8 deelnemers. Voor een aantal deelnemers bleek het idee van de verbetercirkel of het praten met je klant nog geen alledaags gegeven.


8

4 Team Het team blijft ongeveer bestaan uit een 20-tal vrijwilligers die elke maand gemiddeld 12 uur werken voor Checkpoint. De werving gaat via de website van de Hiv Vereniging en door mond-tot-mond reclame. Vanaf deze zomer zijn ook potentiële vrijwilligers benaderd die ingeschreven zijn in de database van de Vrijwilligerscentrale Amsterdam (VCA).

4.1 4.1.1

Vrijwilligers Coördinatoren (4)

William Koevoets Andrea Looijer(avondcoördinator) Stan Van Loon 4.1.2

Zorgmedewerkers (14)

Hugo van Dijk Julian Garcia Barnet Loes Hanck Titia Heijman Rob Hermanussen Theo de Jonge Jörgen Jörgensen 4.1.3

Roos van Rijswijk Laura van Veenendaal Arjan de Wit

Einde vrijwilligerswerk (4)

Titia Heijman Peter van der Pot

4.2

Martin de Kruiff Elly Lakerveld Edwin van Leent Belia Rekké Martin Ruigrok Markus Starink Renske Wildeman

Hosts (6)

Rim Bruines Suzanne Posthumus Peter van der Pot 4.1.4

Ronald Verschuren (avondcoördinator)

Renske Wildeman Arjan de Wit

Scholing

Zaterdag 5 mei 2007 is een pittige scholingsdag geweest waarin de volgende onderwerpen zijn behandeld: • SOA (Edwin van Leent) • Hepatitis B (William Koevoets) • Hiv en Jurisprudentie, verzekering en hypotheken (Peter Smit, Durk Doornbos HVN) • Partydrugs (Hylke Vervaeke, Jellinek) • Condoomworkshop (Kalja van der Linden, Condomerie)


9

4.3

Kwaliteitsonderscheiding NOV2 Onderstaand bericht komt van de website van de Vrijwilligerscentrale Amsterdam:

Hiv organisatie heeft vrijwilligerswerk goed geregeld Checkpoint, de Amsterdamse vrijwilligersorganisatie die mensen anoniem test op hiv, kreeg op vrijdag 30 november de onderscheiding Goed Geregeld! uitgereikt. Dit omdat zij het vrijwilligerswerk op een succesvolle en aantrekkelijke manier hebben geregeld. Marius Ernsting, voorzitter van Vereniging NOV, reikte de onderscheiding uit tijdens e het 11 Nationaal Congres SOA*HIV*Aids in de RAI. Tweede in Amsterdam De Vrijwilligerscentrale Amsterdam heeft de aanvraag voor deze onderscheiding beoordeeld. Checkpoint is de tweede organisatie in Amsterdam en de 25ste in Nederland die de onderscheiding ontvangt. De eerste organisatie in Amsterdam was SOS Telefonische Hulpdienst. Professioneel Checkpoint wordt volledig gerund door vrijwilligers. Bij Checkpoint kan je je anoniem op hiv laten testen, zonder dat het veel tijd kost. Je hoeft niet apart terug te komen voor de uitslag: die krijg je binnen een uur al te horen. Verder wordt er veel aandacht besteed aan een goed gesprek, zowel vóór de test als na de uitslag. Als de uitslag hiv positief is kan je via Checkpoint goede support krijgen. Het oordeel van de VCA is dat men zeer professioneel te werk gaat! Goed Geregeld! is kwaliteit Goed Geregeld! is een kwaliteitsonderscheiding voor vrijwilligersorganisaties waarmee zij kunnen aantonen dat de inzet van hun vrijwilligers goed is geregeld. Vrijwilligers weten dat ze binnen die organisaties kunnen rekenen op voldoende mogelijkheden om zich met succes in te zetten in de samenleving.

4.4 4.4.1

Interne samenwerkingspartners Hiv-café (Hiv Vereniging Amsterdam)

Het Hiv-café is heel informele wachtruimte en wordt verder aangekleed met achtergrondmuziek, folder, tijdschriften, gratis koffie en thee. 4.4.2

HIV Vereniging Nederland

Het secretariaat ondersteunt ons al meer dan 5 jaar op een fantastische manier net zoals Kees Rümke nog steeds de vraagbaak is voor de ingewikkelde uitzoekklussen. Op vrijdagavond stellen het Servicepunt, Sida Vida, Jong Positief en de Hiv Vereniging Nederland hun kantoren ter beschikking. 4.4.3

Marieke Bevelanderhuis

Het Marieke Bevelanderhuis wordt gebruikt als extra eerste opvang voor cliënten die een positieve uitslag krijgen. 4.4.4

Servicepunt

Tussen de vrijdagavonden zijn de vrijwilligers van het Servicepunt de schakels in het geheel. Het maken van afspraken verloopt uitstekend en voor het Mister B is er geruisloos een agenda bijgekomen. Steeds meer verwijzen zij bellers naar andere testlocaties in Nederland. 2

Nederlandse Organisatie voor Vrijwilligers Checkpoint Jaarverslag 2007

10

4.5 4.5.1

Externe samenwerkingspartners Abbott Diagnostics Division - Hoofddorp

Met de accountmanager John Heijligers van Abbott Diagnostics Division is dit jaar geen overleg geweest. Aangezien de distributie van de Determine per 1 oktober 2007 is overgenomen door Orange Medical is de samenwerking met Abbott in deze dan ook beëindigd. 4.5.2

Apotheek Slotervaart Ziekenhuis - Amsterdam

Alle medische materialen voor Checkpoint zijn ook dit jaar weer aangeschaft bij de apotheek van het Slotervaart Ziekenhuis. 4.5.3

GGD Infectieziekten - Amsterdam

Alle contacten met de GGD over vaccinatie gaan via Evelien Siedenburg en David Pereira en zij leveren ons de vaccins. Op 2 juli is er het jaarlijkse overleg geweest over het project. 4.5.4

Orange Medical – Tilburg

Vanaf 1 oktober 2007 verloopt de verkoop van Determine™ via Orange Medical in Tilburg. 4.5.5

OraSure Technologies Inc. – Pennsylvania USA

OraSure Technologies Inc. levert de OraQuick®Advance™ mondvocht test waar Checkpoint in oktober 2006 een proef mee is gestart. 4.5.6

ProPredict B.V. - Gorinchem

Ruud Snoek ondersteunt nog steeds de door hem gebouwde database. 4.5.7

Roza Regez, OLVG - Amsterdam

Ook dit jaar hebben wij geen prikaccidenten gehad en hebben we geen beroep 3 moeten doen op Roza Regez voor het verstrekken van PEP . 4.5.8

Schorer - Amsterdam

Het Checkpoint Jaarverslag 2005 heeft binnen de Schorer de nodigde prikkels gegeven om in 2006 echt te gaan samenwerken met Checkpoint. Resultaat was drie ontmoetingen in 2007, maar tot gebruik maken van de potentie van Checkpoint voor promotie van testen bij MSM, is het niet gekomen. De verwachting dat Schorer behulpzaam kon zijn om in 2007 nog 1000 MSM te testen op Checkpoint is niet aangegaan. Schorer wil zich profileren als een organisatie die opkomt voor de gezondheid van homo’s en lesbo’s op een breed vlak en ziet zich niet als een belangbehartiger voor deze groep. Als jaren wordt elke MSM die bij Checkpoint komt tijdens het intakegesprek gewezen op de E-male en de voordelen die een abonnement op deze database oplevert. 4.5.9

Streeklab GGD - Amsterdam

Alle serologisch onderzoek wordt cito bepaald door het Streeklab van de GGD. Uitslagen worden eerst telefonisch opgevraagd en nadien schriftelijk bevestigd.

3

Post Exposure Profylaxis Checkpoint Jaarverslag 2007

11

5 Logistiek 5.1

Planning en behoefte aan sneltesten

Tot oktober 2007 is het aanbod op vrijdagavond bewust op 15 gehouden, het aanbod op zondagmiddag bij Mister B is gesteld op 8 testconsulten en 5 tot 11 vaccinaties. In heel 2007 zijn 3 inlopers niet op de avond zelf geholpen.

5.2

Hetero’s liever later

Jaarlijks wordt de agendaplanning geëvalueerd en bijgesteld. Hetero’s stonden in 2006 aan het begin van de avond gepland en daar kwam de helft niet van opdagen. Vrijwilligers zaten bij aanvang met de duimen te draaien en de positieve uitslagen waren meestal bij de MSM die later op de avond geboekt stonden. Door de hetero’s juist op het einde van de avond te plannen, hoopten we daardoor ook vroeger klaar te zijn. Dat bleek dus niet zo uit te pakken: hetero’s die laat een afspraak hebben komen bijna allemaal opdagen. Door deze actie daalde het aantal no shows, wat al heel laag was, met nog eens 27%. Een avondpoli is het moment om MSM binnen te halen, voor hetero’s een nachtpoli?

5.3

GGD Status Quo

In 2007 zijn er geen nieuwe GGD’en gestart met de sneltest. Het advies van het 4 auditrapport van 23 september 2006 is slechts door zes GGD’en uitgevoerd!

Figuur 2

Overzicht GGD-regio’s die de sneltest aanbieden

Het plaatje in figuur 2 is in 2007 niet veranderd.

4

[…] 6 Ad inbedding in de curatieve sector Ik ben van mening dat een actief testbeleid bijdraagt aan een vergroting van ‘awareness’ van de homogemeenschap. Voor een actief testbeleid acht ik het noodzakelijk het gebruik van de Hiv-sneltest te stimuleren. Het Cib zal in overleg met contactpersonen binnen relevante laboratoria en andere veldpartijen (waaronder poli’s), nagaan welke belemmeringen er nu nog zijn die het gebruik tegenhouden, en hoe deze kunnen worden beslecht Prof dr. R.A. Coutinho Directeur Centrum Infectieziektebestrijding […] Checkpoint Jaarverslag 2007

12

5.4

Andere testlocaties in Nederland

In Rotterdam bieden het Medisch Centrum Rijnmond-Zuid (Locatie Clara) en het Diagnostisch Expertise & Screenings Centrum in Rotterdam bieden vanaf 2007 de hiv-sneltest aan.

5.5

Checkpoint Barcelona

Sinds november 2006 is het ook mogelijk voor MSM om zich in Barcelona op hiv te laten testen met de sneltest. Meer informatie op: http://w3.bcn.es/V01/Serveis/Noticies/V01NoticiesLlistatNoticiesCtl/0,2138,5527827_5535092_3_158187 857,00.html?accio=detall&home

5.6

Checkpoint München Dit jaar in juni is ook een Checkpoint München gestart. Twee avonden per week voeren ze een avondspreekuur voor MSM en ze bieden een bijna complete SOA-screening met sneltesten aan:

Prijslijst Checkpoint München

Risico analyse Hiv-sneltest Hiv–PCR Syfilis serologie Syfilis sneltest Gonorroe sneltest Chlamydia sneltest Hepatitis serologie , Tabel 2

Prijs

Gratis € 26,€ 70,€ 12,€ 5,€ 5,€ 5,€ 60,-

Prijslijst Checkpoint München

De PCR-hiv wordt 2 keer per maand aangevraagd. Meer informatie op http://www.muenchner-aidshilfe.de/index.php?ord=beratung&dat=checkpoint&PHPSESSID=2


13

6 Zelftesten In de Checkpoint-database zitten de gegevens van meer dan 4.400 sneltesten. 40 keer bleek een cliënt een zelftest gedaan te hebben. In totaal zijn het 32 verschillende personen. Weinig vergeleken met de cijfers van het 5 Monitoronderzoek 2000 waarin 12% van de MSM al aangeeft een zelftest te prefereren. Enkele karakteristieken van deze zelftesters staan in deze paragraaf naast de gegevens van de Checkpoint-bezoeker.

6.1

Hoe vinden ze Checkpoint? Hoe Checkpoint gevonden Internet zoekmachine Internet Hivnet Internet Aidspagina Internet SOA.nl Internet onbekend Vrienden GGD SOA poli Partner Huisarts Onbekend

Tabel 3

6.2

Aantal 9 5 2 1 1 2 1 1 1 7

Hoe vindt de zelftester de weg naar Checkpoint

Geslacht en seksuele voorkeur

Vrouwelijke bezoekers zijn in de minderheid bij Checkpoint en grijpen minder vaak naar de zelftest. De heteroman heeft daar veel minder moeite mee. % Checkpoint

% Zelftester

81 19

88 12

47 53

58 42

Geslacht Man Vrouw Seksuele voorkeur Hetero MSM

Tabel 4

6.3

Geslacht en seksuele voorkeur zelftester

Leeftijd

De gemiddelde leeftijd van de Checkpoint-bezoeker is 33 jaar. De zelftester is veel jonger en gemiddeld 29 jaar. 74% van de zelftesters wil anoniem blijven. Leeftijd 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% <20

20-29

30-39

40-49

Checkpoint bezoeker

Figuur 3

5

50-59

>60

Zelftester

Leeftijd zelftester

Hogeweg, J.A. & Hospers, H.J. (2000). Monitoronderzoek 2000. Maastricht: Universiteit Maastricht, pagina 28

6.4

Opleidingsniveau

Van de MSM binnen Amsterdam is bekend dat het merendeel hoger opgeleid is en ook goed vertegenwoordigd in de Checkpoint-populatie. Wanneer het opleidingsniveau naar seksuele voorkeur wordt uitgesplitst dan zien we dat de lageropgeleide hetero voor de zelftest kiest. Opleiding zelftester naar seksuele voorkeur 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Basis

MO

LBO

MBO Hetero

Figuur 4

6.5

HBO

UN

anders

MSM

Opleidingsniveau en seksuele voorkeur zelftester

Woonplaats

Een ander opvallend verschil is de afkomst van de zelftester. De meeste bezoekers van Checkpoint komen uit de regio Amsterdam, de zelftester komt uit de Randstad. Buiten de Randstad komt er één zelftester uit Groningen en één uit Den Bosch. Het niet voorhanden zijn van de sneltest op locatie, kan mogelijk de reden zijn om een zelftest te doen. Woonplaats 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% <2200

2200- 4000

Checkpoint

Figuur 5

6.6

>4000

Buit enlander s

Zelf t est er

Woonplaats zelftester

Waarom een zelftest?

Bij de anamnese wordt gevraagd of de cliënt al eerder getest is. Zo ja, dan wordt gevraagd naar de locaties, wanneer dat gebeurd is en waarom men toen een hivtest heeft laten doen. Reden van de zelftest Zekerheidscontrole Meermalen onveilige seks Eénmalig onveilige seks Nieuwe relatie Hiv positieve partner Onbeschermde seks in vaste relatie Angst Condom failure Kinderwens Klachten Onbekend

Tabel 5 Checkpoint Jaarverslag 2007

Aantal 6 6 6 5 4 2 1 1 1 1 6

Reden voor de zelftest 15

6.7

Herhaal-zelftesters

Gemiddeld zit er 15 maanden tussen de zelftest en het bezoek aan Checkpoint. 13 mensen komen binnen een maand na de zelftest. Bij 10 mensen zit meer dan 24 maanden tussen de zelftest en het bezoek aan Checkpoint. Blijkbaar waren ze tevreden met de uitslag. Aantal maanden tussen zelftest en bezoek Checkpoint 14

Aantal zelftesters

12 10 8 6 4 2 0 0

1

2

3

4

5

6

7

8

9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 > 24

Maanden

Figuur 6

Aantal maanden tussen zelftest en sneltest Checkpoint Aantal

Figuur Reden herhaal-zelftesters Eénmalig onveilige seks Nieuwe relatie Zekerheidscontrole Meermalen onveilige seks Angst Onveilige seks binnen relatie Onbekend

Tabel 6

6.8

3 3 2 1 1 1 2

Reden voor herhaal-zelftesters

Hoeveelste hiv-test?

Nog een opvallend gegeven is dat voor bijna de helft de zelftest de eerste hiv-test is die ze in hun leven doen. 13 zijn hetero en 3 ervan zijn vrouwen. Hoeveelste hiv-test is zelftest 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 1

Figuur 7

6.9

2

3

4

5

6

31

50

Hoeveelste hiv-test is de zelftest

Uitslag

Uiteindelijk bleek van die groep zelftesters er 1 bij Checkpoint positief te testen. Deze incidentie komt overeen met de incidentie op Checkpoint. In de groep van zelftesters is er later nog iemand positief geworden. Het ging hier om iemand met een seropositieve partner, zijn tweede test in 2002 was negatief, in 2003 testte hij op Checkpoint weer negatief en in 2005 positief.


16

6.10 Samenvatting •

1% van de Checkpoint-bezoeker heeft ervaring met de zelftest. Ze vinden Checkpoint via Internet en komen op afspraak; • 74% wil anoniem getest worden; • Een hetero doet eerder een zelftest dan een MSM, misschien omdat ze minder met hiv-testen in aanraking zijn geweest; • De gemiddelde leeftijd van de zelftester is 29 jaar oud en aanzienlijk jonger dan de sneltester bij Checkpoint die gemiddeld 38 jaar is; • De hetero-zelftester is lageropgeleid; • Het merendeel komt uit de Randstad maar dan buiten de regio Amsterdam (postcode < 2200). Mogelijk is het ontbreken van de sneltest op locatie een reden om te kiezen voor een zelftest; • Redenen voor een zelftest zijn voornamelijk: zekerheidscontrole, één of meerdere keren onveilige seks, een nieuwe relatie of men heeft een hivpositieve partner; • Opvallend is dat het voor bijna de helft de zelftest de eerste hiv-test is en het zijn bijna allemaal hetero’s. Kortom, de zelftester is jong, hetero, is te vinden op Internet, wil anoniem blijven en wil snel de uitslag!


17

7 Sneltestende huisartsen Op het door de GGD Rotterdam e.o. georganiseerde mini-symposium over hivsneltesten op 21 september 2004 werd de vraag gesteld of deze methode geschikt was om te gebruiken in de huisartsenpraktijk. Als groot knelpunt werd toen de genoemd dat het niet binnen het 10-minuten-consult zou passen. Twee huisartsen waarvan er één ook als vrijwilliger bij Checkpoint werkt, zijn in de eigen praktijk begonnen met de sneltest. Een volledig artikel hierover wordt in 2008 gepubliceerd in een huisartsenblad. Een paar elementen worden hier belicht.

7.1

Cliënten en resultaten

Een aantal cliënten was in het verleden ooit getest of bleef de test uitstellen, de lange wachttijd op de uitslag was dan het struikelblok. Enkele patiënten hadden in het verleden al een labformulier meegekregen voor een SOA-consult maar zijn uiteindelijk niet gegaan. Op dit moment zijn er 19 sneltesten gedaan. Twee uitslagen waren positief. De gemiddelde leeftijd was 28 jaar In een aantal gevallen is de sneltest ter overweging aangeboden aan de patiënt en pas op een later tijdstip weer ter sprake gebracht. Aantal Geslacht Man Vrouw Seksuele voorkeur Hetero MSM Uitslag Negatief Positief

Tabel 7

7.2

15 4 12 7 17 2

Sneltesten bij huisartsen

Tijdsduur

Bij de negatief geteste patiënten duurde het pré-test gesprek 12,5 minuten (minimaal 5 tot maximaal 20 minuten). Het post-test gesprek duurde gemiddeld nog geen 4 minuten en varieerde van 1 tot 5 minuten. Bij de positief geteste cliënten duurde het pré-test gesprek langer (15-20 minuten) en het post-test van 20-30 minuten. Een aantal testen is bewust gepland op het einde van het spreekuur zodat er ruimte voor een uitloop van het consult was. De sneltest blijkt dus wel te passen in een 2 x 10-minuten-consult.


18

8 Checkpoint - Mister B Een andere uitdaging die hoog op het lijstje stond was het benaderen van doelgroepen op een nog niet uitgeprobeerde manier: het aanbieden van sneltesten in een winkel.

8.1

Waarom bij Mister B?

Tijdens het bestaan van de Weekendpoli zijn er verkennende gesprekken geweest om in het weekend een SOA-spreekuur voor en door MSM te houden bij Mister B. Door het sluiten van de Weekendpoli is dit toen niet verder uitgewerkt. De hivsneltest vergt weinig manuren en is makkelijker op verschillende locaties te doen. Omdat Mister B een onderneming is waar je voor diverse producten terecht kan en ze zich tevens profileert als een onderneming die oog heeft voor gezondheid, ziet het Checkpoint-team ze als een potentiële kandidaat om deze pilot aan te bieden. Vooraf heeft Checkpoint ook gepolst bij de GGD Amsterdam, SOAIDS Nederland en Schorer hoe zij over dit initiatief denken en alle drie zien zij dit als zeer innovatief en juichen dit project van harte toe. Beide partijen hebben kwaliteit hoog in het vaandel staan, dus een gedegen voorbereiding is hier aan vooraf gegaan.

8.2

Doelstelling

Bereik je een nieuwe doelgroep door een hiv-sneltest op deze locatie en dit tijdstip aan te bieden? In de VS zijn al meerdere succesvolle pilots gedaan met de hiv-sneltest op niet direct voor de hand liggende locaties zoals: homosauna’s, wasserettes, vintage stores en garage sales. In Nederland is de sneltest nog niet gebruikt bij outreachactiviteiten. Is deze locatie een goede optie voor het aanbieden van dit soort projecten? Vaccinaties worden nu bij een SOA-controle of bij incidentele outreach-activiteiten als tijdens het uitgaan of op cruiseplekken aangeboden. Voor de vervolgvaccinaties moet de deelnemer dan vaak tijdens kantooruren vrij zien te krijgen. Checkpoint weet dat ook vervolgvaccinaties in de vrije tijd aan te bieden, zorgt voor de hoogste compliance.

8.3 • • • • • • • •

Uitgangspunten Van 7 oktober tot 31 december 2007 wordt op zondagmiddag van 13.00 tot 18.00 uur de mogelijkheid geboden aan MSM om zich op hiv te laten testen bij Mister B in de Warmoesstraat; Mister B faciliteert; de belasting voor het Mister B-winkelpersoneel moet nihil of minimaal zijn; Checkpoint zorgt voor het benodigde materiaal, de verwerking van de testen en uitslagen en verantwoordelijk voor de gehele logistiek; De testen worden uitgevoerd door vrijwilligers van Checkpoint; Checkpoint zorgt voor de nodige verzekeringen van de vrijwilligers; Cliënten krijgen hetzelfde consult als op vrijdagavond aangeboden (Determine + OraQuick); De prijs van een sneltest is € 20,- dit is voor beide sneltesten en de eventuele bevestigingstest; Cliënten kunnen ook gevaccineerd worden tegen hepatitis B (gratis) en/of hepatitis A (kostprijs 3 keer € 25,-). Alle deelnemers van het landelijke vaccinatieproject kunnen op zondagmiddag een vervolgvaccinatie ophalen waardoor dit project een structureel aanbod is. Mister B vindt het belangrijk dat


19

• •

8.4

cliënten ook weten of de vaccinatie werkt en betaalt de titerbepaling voor de deelnemers die zich op zondagmiddag bij Mister B laten vaccineren; Wekelijks wordt en een kort verslag naar vrijwilligers en Mister B gemaild; In samenspraak kan bij succes deze pilot met 3 maanden verlengd worden en bij geen of te weinig animo bijgesteld of voortijdig beëindigd worden.

Promotie

De promotie verliep moeizaam. Er zijn 3750 flyers gedrukt en posters verspreid over homo cafés, bars, sauna’s en sex shops. Flyers en posters zijn in de Reguliersdwarsstraat niet ‘met open armen’ ontvangen. Mister B heeft het project op haar startpagina gezet in 3 verschillende talen. De GGD heeft het vaccinatieproject opgenomen op haar website, doch zonder vermelding van het extraatje van de gratis titerbepaling. Binnen de E-male lukte het niet om prominent geplaatst te worden.

8.5

Profiel MSM-bezoekers Checkpoint vs. Mister B 0

20

40

60

86

Man 57

MSM 11

Zonder afspraak Eerder bij Checkpoint gew eest

19

59 7

27 26 19

Figuur 8

74

41

29

SOA Partydrugs

82

48

Laag opgeleid 1e hiv-test

96

30

Woont in de regio A'dam Voorkeur voor dit tijdstip

% 100

80

41 24

47 50

Checkpoint Mister B

Profielkenmerken MSM-bezoekers Checkpoint vs. Mister B in 2007

In figuur 8 wordt het profiel van de bezoeker bij Mister B vergeleken met de bezoeker van Checkpoint op vrijdagavond in 2007. Hierbij dient wel opgemerkt te worden dat het om een relatief zeer kleine populatie gaat. Het zijn wel deze percentages die ons ertoe hebben doen besluiten het project 3 maanden voort te zetten. Voornamelijk MSM worden aangetrokken, veel zonder een afspraak te maken en ¼ geeft aan dat het tijdstip de hoofdreden is. Meer dan de helft van de klanten komt van buiten de regio Amsterdam. Vergeleken met de vrijdagavond zijn ze lageropgeleid. Ook zien vaste klanten van de vrijdagavond hier naar toe verhuizen. Op vrijdagavond wordt meer SOA in de anamnese gezien, terwijl de zondagbezoeker meer bekend is met partydrugs. Verder krijgen we van klanten terug dat ze er soms weken over doen voor ze de stap durven zetten om binnen ook naar Checkpoint te vragen.

8.6

Resultaten

Iedereen (N=27) testte tot nu toe negatief. Wel bleek er één gemiste primaire hivinfectie op consult geweest. Deze cliënt had klachten, was bij de huisarts die week negatief getest, bij Mister B met beide sneltesten weer negatief en een week later bij de huisarts alsnog positief getest. Verder zijn er 11 bezoekers gevaccineerd.


20

9 OraQuick®Advance™ Hiv 1/2 Het hele jaar hebben we cliënten middels opting out gevraagd of ze deel willen nemen aan de pilot met OraQuick.

9.1

OraQuick®Advance™ Hiv 1/2 6

De test heeft al de goedkeuring van de FDA en heeft in juni de CE-markering gekregen. (zie website Checkpoint) De planning was dat deze test na de zomer wordt op de Nederlandse markt gebracht zou worden. Dit is in 2007 nog niet gelukt. OraSure start in de USA een pilot met OraQuick®Advance™ als zelftest. Pas wanneer deze methodiek de goedkeuring van de FDA heeft ontvangen, wordt de OraQuick ook in Europa als zelftest op de markt gebracht.

Test OraQuick®Advance™ (mondvocht) OraQuick®Advance™ (bloed) Determine™ (bloed) Tabel 8

9.2

7

Sensitiviteit 99,3 99,6 100,0

8

Specificiteit 99,8 100,0 99,7

Sensitiviteit en specificiteit beide sneltesten

Onderzoek

Checkpoint heeft als eerste in Europa 1000 van deze testen gekregen om hiermee een pilot te doen. Van iedere cliënt wordt een Determine™ afgenomen en gevraagd of ze ook een OraQuick®Advance™ test willen doen. Wanneer er één van beide testen een positief is, wordt er bloed afgenomen voor een bevestigingstest met de Western Blott. Na afname van de test wordt de cliënt gevraagd welke testmethode hij het prettigst vindt. Een voorproefje van de eerste bevindingen is gepubliceerd in SOAIDS Magazine #3.

9.3

Welke test verkiest de klant? Determine 17%

Onbekend 1%

OraQuick 50% Geen verschil 32%

Figuur 9

Welke test verkiest de klant?

6

Food and Drug Administration Het % seropositieve personen die positief test, de overige zijn fout-negatief 8 Het % seronegatieve personen die negatief test, de overige zijn fout-positief 7


21

10 Cliënten 10.1 Algemeen Het aantal vrouwen dat naar Checkpoint komt, neemt verder af. De groep MSM, waar Checkpoint zich op richt, is iets gegroeid. Het aantal bezoekers die voor het eerst een hiv-test laat doen is iets afgenomen. In 2007 ligt het aantal herhaaltesters onder MSM bij Checkpoint op 30% en slechts 27% voldoet aan de norm van korter dan 12 maanden geleden getest.

Geslacht Man Vrouw Seksuele voorkeur Heteroseksueel Biseksueel Homoseksueel Hoeveelste hiv-test e 1 Meerdere Tabel 9

2007

2006

2005

2004

2003

2002

86 14

81 19

82 18

80 20

79 21

79 21

42 10 48

43 7 50

49 8 43

45 7 48

52 5 43

50 5 44

26 74

27 73

26 74

41 49

45 55

49 51

Algemene kenmerken bezoeker (%)

10.2 Waarom naar Checkpoint? Snelheid als reden om voor Checkpoint te kiezen, neemt af. Tijdstip wordt de laatste tijd vaker als reden opgegeven, zeker nu Checkpoint ook op zondagmiddag open is. Het aantal, dat zich anoniem laat inschrijven neemt iets toe en is nu 72%, twee jaar geleden was dat nog 54%. 2007 60 12 14 3 6 3 1

Keuze voor Checkpoint Snelheid van de test Anonimiteit Overige Wil niet naar de huisarts Tijdstip Wil niet naar de GGD Homovriendelijk Tabel 10

2006 72 12 12 3

2005 57 13 25 3

2004 69 12 12 4

2003 66 13 11 4

2002 68 9 6 4

1 0

2 0

2 0

2 1

3 1

Waarom komt men naar Checkpoint (%)

10.3 Waar komen de cliënten vandaan? De woonplaats van de bezoekers blijft gelijk aan de vorige jaren. Woonplaats Buitenland Regio Amsterdam: postcode < 2199 Randstad: postcode 2200 tot 4000 Buiten de Randstad: postcode > 4000

2007 1 73

2006 1 74

2005 3 73

2004 4 58

2003 0 58

2002 3 55

17

19

16

24

26

22

9

6

10

13

14

15

Tabel 11


Woonplaats (%)

22

10.4 Hoogst genoten opleiding Het gemiddelde opleidingsniveau van de cliënt is weinig veranderd met de voorgaande jaren. Sinds het project Mister B neemt het percentage lageropgeleiden iets toe. 2007 0 11 0 17 34 39 0 0

Opleiding Basisschool Middelbare school LBO MBO HBO Universiteit Opleiding onbekend 9 Anders Tabel 12

2006 1 9 1 15 35 39 0 0

2005 1 15 1 15 31 36 1 0

2004 1 15 1 17 34 31 1 0

2003 1 21 0 14 29 29 5 1

2002 1 16 0 18 32 26 7 0

2003 3 33 42 16 5 2

2002 2 37 37 16 5 3

Hoogst genoten opleiding (%)

10.5 Leeftijd Ook in de leeftijdsverdeling zit weinig verschil met voorgaande jaren. Leeftijdsgroep < 20 20 – 29 30 – 39 40 – 49 50 – 59 > 60

2007 2 29 41 22 4 3 Tabel 13

9

2006 2 31 39 20 6 2

2005 1 34 39 20 5 2

2004 2 32 40 20 4 2

Leeftijd (%)

Dit zijn o.a. buitenlandse opleidingen zonder Nederlands equivalent Checkpoint Jaarverslag 2007

23

11 Resultaten Hoewel we weer meer MSM getest hebben, is de incidentie onder MSM afgenomen.

11.1 Aantal consulten In 2007 hebben we 701 bezoekers gehad. Bewust minder dan vorig jaar omdat de vrijwilligers extra training hebben gehad en een werkgroep zich bezig hield met het ontwikkelen van het OraQuick®-onderzoeksprotocol. Het aantal testplekken is pas met de start van het Mister B project verhoogd naar 23 per week.

500

Aantal

400 300 200 100 0

2002

2003

2004

2005

2006

2007

MSM

207

434

495

438

372

399

Man hetero

132

316

249

275

164

201

Vrouwen

91

205

187

151

115

100

Figuur 10

Aantal testen per jaar naar seksuele voorkeur

11.2 Geen test In 2007 zijn 3 cliënten niet getest.

11.3 Dubieuze uitslag Dit jaar zijn er geen testen dubieus beoordeeld. Wel hebben we een paar Determine-testen gehad waar de controlestreep niet van op kwam. Van de OraQuick waren alle testen heel duidelijk negatief of positief.

11.4 Negatieve uitslagen 689 (98,29%) bezoekers zijn negatief getest.


24

11.5 Positieve uitslagen 12 (1,71%) bezoekers zijn positief getest. Elf cliënten kwamen terug voor hun uitslag. De enige cliënt die niet terugkwam voor de bevestigingsuitslag was in het buitenland al dubieus positief getest en beschouwde dit waarschijnlijk als de bevestigingsuitslag. Alle positieve uitslagen zijn bevestigd met een Western Blott.

30

Aantal

25 20 15 10 5 0

2002

2003

2004

2005

2006

2007

MSM

14

21

23

25

24

11

Man hetero

1

1

1

2

2

0

Vrouw

1

2

1

0

0

1

Figuur 11

Positieve uitslagen per jaar naar seksuele voorkeur

In figuur 12 staat van alle positieve uitslagen sinds de opening in juni 2002 de hoeveelste hiv-test positief was. De eerste en tweede test scoren het hoogst. In het afgelopen jaar hebben we een flinke toename gezien van het aantal eerste hivtesten bij MSM die positief waren.

40

Aantal

35 30 25 20 15 10 5 0

4

5

6

7

MSM

39 34 18 10

5

4

2

Man hetero

5

2

Vrouwen

1

3

Figuur 12

1

2

3

8

9

10 11 12 13 14 15 16 17 1

3

1

1

1

Hoeveelste test is positief (Alle positieve uitslagen 2002-2007)


25

11.6 Incidentie 10 %8

6 4 2 0

Figuur 13

2002

2003

2004

2005

2006

2007

MSM CP

6,78

MSM GGD

3,8

4,84

5,7

5,71

6,45

2,76

4,4

5,7

5,9

3,82

Incidentie MSM-populatie Checkpoint vanaf juni 2002 vergeleken met de 10 incidentie van de GGD Amsterdam SOA-poli

De cijfers over 2002 zijn vergeleken met de daaropvolgende jaren hoger omdat in dat jaar maar 6 maanden getest is. Dit jaar zien we een daling in de incidentie bij de MSM die vorig jaar al ingezet was bij de GGD Amsterdam. Binnen de MSM-groep vinden we nog steeds de meeste herhaaltesters.

Vrouw 8% Man Hetero 0%

MSM 92% Figuur 14

10

Seksuele voorkeur seropositieve bezoekers Checkpoint 2007

Jaarverslagen 2002, 2003, 2004, 2005 en 2006 SOA-polikliniek GGD Amsterdam Checkpoint Jaarverslag 2007

26

12 Schorer Monitor en Checkpoint in 2007 12.1 De testsituatie in 2007 In het najaar 2007 is de Schorer Monitor 2007 gepubliceerd waarin 63% van de respondenten aangeeft dat ze ooit op hiv zijn getest. In 2000 was dit nog 42%. Nu zegt een testuitslag uit 1987 weinig over de serostatus van die respondent in 2007 en voor een aantal zal dit ‘ooit’ eerder gelijk staan aan ‘nooit’. Kijkt men in de monitor wie van de respondenten voldoet aan de Schorer norm van 1 keer per jaar testen op hiv dan blijkt maar 32% hieraan te voldoen. In figuur 15 zijn resultaten van de vorige 11 onderzoeken weergegeven. ). Omdat de Monitor 2004 alleen over Amsterdam gaat is die niet in dit overzicht meegenomen. 100%

%

90%

40

37

30

32

11

11

19

21

2000

0

2006

2007

Nooit getest

58

40

37

Getest 1-25 jaar geleden

42

30

32

Getest 6-12 maanden geleden

0

11

11

Getest < 6 maanden geleden

0

19

21

80% 70%

58

60% 50% 40% 30% 20%

42

10% 0%

Figuur 15

Testpercentages MSM uit verschillende Monitoronderzoeken

12.2 De MSM-populatie Monitor vs. Checkpoint 2007 100%

%

19

90% 80%

37

70% 60% 50%

32

54

40% 30% 20% 10% 0%

11 21

13 14

2007 Monitor

2007 Checkpoint

Nooit getest

37

19

Getest 1-25 jaar geleden

32

54

Getest 6-12 maanden geleden

11

13

Getest < 6 maanden geleden

21

14

Figuur 16

Testpercentages MSM Monitor 2007 vs. Checkpoint 2007

11 Hospers, H.J., Dörfler, T.T., Zuilhof, W. (2006). Schorer Monitor 2006. Amsterdam, Amsterdam: Schorer.


27

Op Checkpoint wordt bij elke bezoeker een hiv-anamnese afgenomen. Aan iedereen wordt gevraagd wanneer, waar en waarom ze voor het laatst getest zijn. Conclusie: Wanneer deze gegevens naast die van de Monitor 2007 gelegd worden, dan valt op dat slechts 19% van de Checkpoint-bezoeker niet getest is, dat is maar de helft van het niet-geteste percentage in de Monitor. Ook voldoen er minder (27%) aan de 1-jaars-norm! De groep die langer dan een jaar geleden getest is, is met 54% veel groter. In figuur 17 is het aantal periodes van 6 maanden weergegeven sinds de laatste test. De groene kolommen zijn de aantallen die voldoen aan de 1-jaars-norm. 50

Aantal Checkpoint-bezoekers

45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 1

3

5

7

9

11

13

15

17

19

21

23

25

27

29

31

33

35

37

39

Perioden van 6 maanden

Figuur 17

Periodes van 6 maanden sinds laatste hiv-test bij Checkpoint MSM in 2007

12.3 Locatie laatste hiv-test Kijken we naar de locatie van de laatste hiv-test dan gaat het merendeel van de Monitorrespondenten voor de test naar de huisarts. Bij Checkpoint is dit 3 keer minder. Een groot gedeelte van de MSM zijn bij Checkpoint vaste klanten. Volgens onofficiële gegevens doen huisartsen de meeste hiv-testen in Nederland. Locatie laatste hiv-test Checkpoint GGD SOA-poli Eerste test Huisarts Buitenland Ziekenhuis Zelftest Onbekend Bedrijfsarts ATAL Rutgerstichting Tabel 14

Monitor 4% 18% 35% 4%

2%

Checkpoint 30% 21% 19% 11% 9% 5% 2% 1% 1% 1% 1%

Locatie laatste hiv-test Monitor vs. Checkpoint

In figuur 16 is te zien dat meer dat 54% tussen 1-25 jaar geleden zijn laatste test gehad heeft. In de Checkpoint-database is vervolgens gekeken waar en wanneer die laatste test gedaan is. De helling van de aangebrachte trendlijn geeft aan bij welke


28

locatie mensen het langst wachten voor men besluit zich opnieuw te laten testen. Des te vlakker de trendlijn, des te langer wacht men. (zie figuur 18) Huisartsen en overige (ATAL, Bedrijfsarts, Buitenland, Zelftest en Ziekenhuis) vertonen een bijna horizontale trendlijn. Teken dat daar nog veel werk ligt om de nieuwe norm bij te brengen. Trends locatie laatste hiv-test 1-25 jaar geleden 12 10 8

Aantal

6 4 2 0 -2 0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

-4 -6 -8 Aantal periodes sinds laatste hiv-test GGD

Huisarts

Figuur 18

Overige

Lineair (Huisarts)

Lineair (Overige)

Lineair (GGD)

Trendlijnen locatie laatste test en aantal periodes sinds laatste test

12.4 Gebruik partydrugs en Opleidingsniveau Vergeleken met het Monitoronderzoek zijn de MSM-bezoekers van Checkpoint veel hoger opgeleid (54% vs. 72% bij Checkpoint). Een van de profielkenmerken van de seropositieven is dat er hogere mate van partydrug-gebruik is. In tabel 15 is het gebruik van partydrugs afgezet tegen het opleidingsniveau en hieruit valt voorzichtig te concluderen dat laagopgeleide MSM meer frequent partydrugs gebruiken en daarmee meer risico nemen, terwijl zij niet bereikt worden in de reguliere testlocaties. Partydrugs

MO

Cocaïne

LBO 8

MBO

HBO 2

Cocaïne + GHB Cocaïne + GHB + XTC

5

3

Cocaïne + Speed + XTC Cocaïne + XTC

8

3

Crack

UNI

Onbekend

4

7

5

1

1

1

1

1

2

1

1

1

5

1

4

2

GHB

0 1

GHB + XTC

2

2

Ketamine Paddo's XTC

0 3

2

1

0

3

2

5

14

14

3

2

1

1

Paddo's + Speed + XTC

1 1

Onbekend

0 50

9 75

1

Geen

72

100

72

70

82

50

Eindtotaal (n)

39

2

65

138

147

2

Tabel 15

Eindtotaal

Opleidingsniveau en gebruik van partydrugs (%)


29

13 Toekomst Het afgelopen jaar is er veel tijd en energie gestoken in de toekomst van Checkpoint. Het doel om de hiv-sneltest te gebruiken bij SOA-screening is deels gelukt. Verdere implementatie van de sneltest bij de overige 85% van de GGD’en is een taak van GGD en SOAIDS Nederland. De vrijwilligers zien nog nieuwe uitdagingen, maar die moeten wel passen onder de paraplu van de HVN, dus voor SOA-sneltesten of exclusief MSM testen, moet we een andere samenwerkingspartner zoeken. Die vinden dat we goede ideeën hebben maar de ‘ander’ moet ons onderdak verlenen. Deze houding is funest voor de motivatie van vrijwilligers en daarom hebben we in juni 2007 besloten in 2008 de deuren te sluiten. Een dubbel gevoel voor een organisatie die zowel nationaal als internationaal kwalitatief veel heeft neergezet. Met de sluiting verdwijnt dan ook de enige mogelijkheid in Amsterdam om een solo-hiv-test te doen in de avonduren.

13.1 HVN De doelstelling van Checkpoint was om de hiv-sneltest op te nemen in de reguliere SOA-screening en dat is redelijk gelukt. Vorig jaar gebruikte 15% van de GGD’en de sneltest, maar geen van de 28% die zeiden met implementatie bezig te zijn, is het dit jaar gelukt om met de sneltest aan de slag te gaan. Het buitenland gaat aanzienlijk sneller. Om de pilot OraQuick volledig af te ronden en de sluiting van Checkpoint goed voor te kunnen bereiden, is besloten om nog door te gaan tot eind juni 2008. Checkpoint heeft dan precies 6 jaar bestaan; de laatste testvrijdag is 20 juni en sluitingsfeest is gepland op 27 juni.

13.2 GGD Amsterdam Meer dan een jaar hebben we regelmatig de GGD uitgenodigd om met ons te brainstormen. Vlak voor de feestdagen kregen we alsnog een uitnodiging om in februari 2008 een afspraak te maken. Eén van de punten waar Checkpoint zich wezenlijk op onderscheidt is dat we een spreekuur buiten kantooruren voeren. Eerdere studies en eigen ervaringen van avondpoli’s is dat juist MSM liever buiten de reguliere uren geholpen willen worden en avondspreekuren leveren ook meer gevonden SOA op.

13.3 OraSure Met OraSure zijn verschillende gesprekken geweest over het opzetten van een zelftest-pilot met de OraQuick®Advance™. De accountmanagers vinden dit een prachtig project maar OraSure Technologies Inc. in de USA is er nog niet klaar voor en wil eerst een FDA-approval halen voor ze deze pilot aandurven.

13.4 Schorer - ManTotMan Schorer is al sinds 2006 druk met het ManTotMan-project: tayloring via internet; met labformulieren lichaamsvocht af laten nemen; positieve of negatieve uitslag krijgen via internet en bij een positieve uitslag een oproep voor de SOA-poli. Kortom een bijna-zelftest zonder counseling. Deze pilot heeft al meer dan € 300.000 gekost en kan maar 200 MSM includeren. Hopelijk is er ook nog voldoende financiering om dit project te continueren als deze formule een succes blijkt te zijn. Jammer voor de MSM is dat er in Amsterdam maar één ATAL op woensdagavond open is en daarom heeft Checkpoint aangeboden om op vrijdagavond en zondagmiddag als aanvullend afnamestation te fungeren maar dit aanbod is resoluut afgewezen. Schorer erkent dat ze willen voorkomen dat er een nieuwe Weekendpoli gaat ontstaan. Misschien moeten ze toch eens over de landsgrenzen kijken waar voor MSM bijna uitsluitend avondspreekuren zijn.


30

14 Vaccinatie Elke vrijdag is er een zorgmedewerker ingepland voor de vaccinatie, sinds oktober vaccineert Checkpoint ook op zondagmiddag bij Mister B in Amsterdam. Checkpoint is een groot voorstander van het vaccineren tegen A en B, toch blijkt de vaccinatie tegen Hepatitis B dit jaar veel populairder geweest. Mogelijk gaat de gratis eerste Twinrix daar in 2008 nog iets in veranderen.

14.1 Promotie Dit jaar is de promotie actiever gevoerd; niet alleen met posters en folders in de wachtkamer maar ook tijdens het sneltestconsult is vaccinatie ter sprake gebracht. Begin 2007 is er de landelijke oproep onder de HVN-leden geweest en eind 2007 is bij Mister B een tweede vaccinatiespreekuur geïntroduceerd. Dit heeft vergeleken met vorige jaren veel effect gehad (zie tabel 17).

14.2 Deelnemers In 2007 zijn er 400 MSM op Checkpoint geweest waarvan nog 39% tegen Hepatitis B gevaccineerd kon worden. De stijging wordt waarschijnlijk veroorzaakt door de nieuwe doelgroep die via Mister B in het project komt. Het lukt de vrijwilligers van Checkpoint om de helft van die mensen te motiveren om die avond in het vaccinatieproject te stappen. De landelijke vaccinatiecampagne beoogde om 65% van de MSM te vaccineren, maar de uitvoering blijft flink achter en eind 2007 is besloten om de campagne te verlengen voor deze doelgroep.

100

%

80 60 40 20 0

2003

2004

2005

2006

2007

Hepatitis A

61

67

53

52

57

Hepatitis B

51

48

48

37

39

Figuur 19

Bezoekers die nog gevaccineerd konden worden (%)

14.3 Resultaten 1e screening anti-HBc Uitslagen Geen anti-HBc Anti-HBc en anti-HBs positief Drager Tabel 16


Aantal 2007 88 12 0

% 2007 86,4 13,6 0

Aantal 2006

Aantal 2005

Aantal 2004

Aantal 2003

71 17 3

123 7 2

114 13 1

28 3 0

Resultaten screening op anti-HBc

31

14.4 Vaccinaties De bonnenactie onder leden van de HVN 16 extra deelnemers en de extra capaciteit bij Mister B zorgde voor 11 extra klanten. Op de vrijdagavond zelf is vaccinatie blijkbaar beter in het testconsult opgenomen dan in de voorgaande jaren. Vaccinaties A – Havrix® Junior e 1 vaccinatie e 2 vaccinatie e 3 vaccinatie B – Engerix® -B e 1 vaccinatie e 2 vaccinatie e 3 vaccinatie e 4 vaccinatie e 5 vaccinatie e 6 vaccinatie A+B - Twinrix® Adult e 1 vaccinatie e 2 vaccinatie e 3 vaccinatie Tabel 17

2007

2006

2005

2004

2003

2 5 2

10 9 12

6 9 5

6 9 8

5 7 2

77 44 42 4 1 1

28 25 27

58 53 45

73 53 26

43 55 29

25 16 11

8 10 12

33 19 21

53 35 29

79 28 18

Aantal vaccinaties en soort

14.5 Rappellering Ook voor 2007 is de stelregel gehanteerd van twee keer rappelleren en indien een cliënt niet reageert, stoppen. Rappelleren doen we voornamelijk via e-mail en brieven. Dit levert over het totale project (vanaf 1 november 2002) de volgende cijfers op: Checkpoint Totaal aantal deelnemers Aantal consulten immuun Aantal consulten drager e Compliance voor 2 vaccinatie e Compliance voor 3 vaccinatie Tabel 18

Aantal 508

% 100,0

62 6

12,2 1,2 89 76

Uitval en compliance in het Hepatitis programma

14.6 Vaccinatie hepatitis B voor Hiv-positieven Op 15 maart 2007 heeft de HVN alle leden aangeschreven met een vaccinatieadvies voor hepatitis. Als extra prikkel boven het landelijke vaccinatieproject werd de titerbepaling na de vaccinatie door Checkpoint betaald zodat de cliënt weet of de vaccinatie effectief is geweest en er eventueel nog een vervolgserie gegeven moest worden. Ongeveer 1% van de leden heeft zich bij Checkpoint met de bon aangemeld: 10 mannen en 6 vrouwen, 7 hetero en 9 homo. De gemiddelde leeftijd van de deelnemers was opvallend hoog, namelijk 48 jaar. Allemaal kwamen ze uit de Randstad en slechts 2 deelnemers kozen voor de Twinrix®. Van de deelnemers bleken er 4 immuun te zijn en 12 geen antistoffen te hebben. Voor een aantal deelnemers is de vaccinatie nog niet afgerond en zijn alle gegevens nog niet bekend. Ook weten we dat een aantal HVN-leden zich met de brief bij hun behandelaar gemeld hebben. Per saldo leverde deze actie weinig deelnemers op, maar heeft het bij meerdere leden vaccinatie weer eens onder de aandacht gebracht.


32

Jaarverslag Checkpoint 2007

Recommend Documents